📜
51. කණිකාරවග්ගො
1. තිකණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුමෙධො ¶ ¶ ¶ නාම සම්බුද්ධො, බාත්තිංසවරලක්ඛණො;
විවෙකකාමො සම්බුද්ධො, හිමවන්තමුපාගමිං.
‘‘අජ්ඣොගය්හ හිමවන්තං, අග්ගො කාරුණිකො මුනි;
පල්ලඞ්කමාභුජිත්වාන, නිසීදි පුරිසුත්තමො.
‘‘විජ්ජාධරො තදා ආසිං, අන්තලික්ඛචරො අහං;
තිසූලං සුකතං ගය්හ, ගච්ඡාමි අම්බරෙ තදා.
‘‘පබ්බතග්ගෙ යථා අග්ගි, පුණ්ණමායෙව චන්දිමා;
වනෙ ඔභාසතෙ බුද්ධො, සාලරාජාව ඵුල්ලිතො.
‘‘වනග්ගා ¶ නික්ඛමිත්වාන, බුද්ධරංසීභිධාවරෙ;
නළග්ගිවණ්ණසඞ්කාසා, දිස්වා චිත්තං පසාදයිං.
‘‘විචිනං අද්දසං පුප්ඵං, කණිකාරං දෙවගන්ධිකං;
තීණි පුප්ඵානි ආදාය, බුද්ධසෙට්ඨමපූජයිං.
‘‘බුද්ධස්ස ආනුභාවෙන, තීණි පුප්ඵානි මෙ තදා;
උද්ධංවණ්ටා අධොපත්තා, ඡායං කුබ්බන්ති සත්ථුනො.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
‘‘තත්ථ ¶ මෙ සුකතං බ්යම්හං, කණිකාරීති ඤායති;
සට්ඨියොජනමුබ්බෙධං, තිංසයොජනවිත්ථතං.
‘‘සහස්සකණ්ඩං සතභෙණ්ඩු [සතගෙණ්ඩු (ස්යා.)], ධජාලුහරිතාමයං;
සතසහස්සනිය්යූහා, බ්යම්හෙ පාතුභවිංසු මෙ.
‘‘සොණ්ණමයා මණිමයා, ලොහිතඞ්ගමයාපි ච;
ඵලිකාපි ච පල්ලඞ්කා, යෙනිච්ඡකා යදිච්ඡකා [යෙනිච්ඡයා යදිච්ඡකං (ස්යා.), යදිච්ඡකායදිච්ඡකා (ක.)].
‘‘මහාරහඤ්ච ¶ ¶ සයනං, තූලිකාවිකතීයුතං;
උද්ධලොමිකඑකන්තං, බිම්බොහනසමායුතං [බිබ්බොහනසමායුතං… (ස්යා. ක.)].
‘‘භවනා නික්ඛමිත්වාන, චරන්තො දෙවචාරිකං;
යදා ඉච්ඡාමි ගමනං, දෙවසඞ්ඝපුරක්ඛතො.
‘‘පුප්ඵස්ස හෙට්ඨා තිට්ඨාමි, උපරිච්ඡදනං මම;
සමන්තා යොජනසතං, කණිකාරෙහි ඡාදිතං.
‘‘සට්ඨිතුරියසහස්සානි, සායපාතමුපට්ඨහුං;
පරිවාරෙන්ති මං නිච්චං, රත්තින්දිවමතන්දිතා.
‘‘තත්ථ නච්චෙහි ගීතෙහි, තාළෙහි වාදිතෙහි ච;
රමාමි ඛිඩ්ඩාරතියා, මොදාමි කාමකාමිහං.
‘‘තත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, මොදාමි තිදසෙ තදා;
නාරීගණෙහි සහිතො, මොදාමි බ්යම්හමුත්තමෙ.
‘‘සතානං පඤ්චක්ඛත්තුඤ්ච, දෙවරජ්ජමකාරයිං;
සතානං තීණික්ඛත්තුඤ්ච, චක්කවත්තී අහොසහං;
පදෙසරජ්ජං ¶ විපුලං, ගණනාතො අසඞ්ඛියං.
‘‘භවාභවෙ සංසරන්තො, මහාභොගං ලභාමහං;
භොගෙ මෙ ඌනතා නත්ථි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ ¶ භවෙ සංසරාමි, දෙවත්තෙ අථ මානුසෙ;
අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දුවෙ කුලෙ පජායාමි, ඛත්තියෙ චාපි බ්රාහ්මණෙ;
නීචෙ කුලෙ න ජායාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘හත්ථියානං අස්සයානං, සිවිකං සන්දමානිකං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දාසීගණං දාසගණං, නාරියො සමලඞ්කතා;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කොසෙය්යකම්බලියානි, ඛොමකප්පාසිකානි ච;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘නවවත්ථං ¶ ¶ නවඵලං, නවග්ගරසභොජනං;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘ඉමං ඛාද ඉමං භුඤ්ජ, ඉමම්හි සයනෙ සය;
ලභාමි සබ්බමෙවෙතං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සබ්බත්ථ පූජිතො හොමි, යසො අබ්භුග්ගතො මම;
මහාපක්ඛො සදා හොමි, අභෙජ්ජපරිසො සදා;
ඤාතීනං උත්තමො හොමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘සීතං ¶ උණ්හං න ජානාමි, පරිළාහො න විජ්ජති;
අථො චෙතසිකං දුක්ඛං, හදයෙ මෙ න විජ්ජති.
‘‘සුවණ්ණවණ්ණො හුත්වාන, සංසරාමි භවාභවෙ;
වෙවණ්ණියං න ජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දෙවලොකා චවිත්වාන, සුක්කමූලෙන චොදිතො;
සාවත්ථියං පුරෙ ජාතො, මහාසාලෙ සුඅඩ්ඪකෙ.
‘‘පඤ්ච කාමගුණෙ හිත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං;
ජාතියා සත්තවස්සොහං, අරහත්තමපාපුණිං.
‘‘උපසම්පාදයී බුද්ධො, ගුණමඤ්ඤාය චක්ඛුමා;
තරුණො පූජනීයොහං, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘පටිසම්භිදා අනුප්පත්තො, ඉද්ධිපාදෙසු කොවිදො;
ධම්මෙසු පාරමිප්පත්තො, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘තිංසකප්පසහස්සම්හි ¶ , යං බුද්ධමභිපූජයිං;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, බුද්ධපූජායිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ ¶ ¶ චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා තිකණිකාරපුප්ඵියො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
තිකණිකාරපුප්ඵියත්ථෙරස්සාපදානං පඨමං.
2. එකපත්තදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ හංසවතියා, කුම්භකාරො අහොසහං;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ඔඝතිණ්ණමනාසවං.
‘‘සුකතං මත්තිකාපත්තං, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
පත්තං දත්වා භගවතො, උජුභූතස්ස තාදිනො.
‘‘භවෙ නිබ්බත්තමානොහං, සොණ්ණථාලෙ ලභාමහං;
රූපිමයෙ ච සොවණ්ණෙ, තට්ටිකෙ ච මණීමයෙ.
‘‘පාතියො පරිභුඤ්ජාමි, පුඤ්ඤකම්මස්සිදං ඵලං;
යසානඤ්ච ධනානඤ්ච [යසසාව ජනානඤ්ච (ස්යා.)], අග්ගභූතො [පත්තභූතො (සී. පී.)] ච හොමහං.
‘‘යථාපි භද්දකෙ ඛෙත්තෙ, බීජං අප්පම්පි රොපිතං;
සම්මාධාරං පවච්ඡන්තෙ, ඵලං තොසෙති කස්සකං.
‘‘තථෙවිදං පත්තදානං, බුද්ධඛෙත්තම්හි රොපිතං;
පීතිධාරෙ පවස්සන්තෙ, ඵලං මං තොසයිස්සති.
‘‘යාවතා ඛෙත්තා විජ්ජන්ති, සඞ්ඝාපි ච ගණාපි ච;
බුද්ධඛෙත්තසමො නත්ථි, සුඛදො සබ්බපාණිනං.
‘‘නමො ¶ තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
එකපත්තං දදිත්වාන, පත්තොම්හි අචලං පදං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං පත්තමදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, පත්තදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා එකපත්තදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
එකපත්තදායකත්ථෙරස්සාපදානං දුතියං.
3. කාසුමාරඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ජොතන්තං, නිසින්නං පබ්බතන්තරෙ;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ලොකජෙට්ඨං නරාසභං.
‘‘පසන්නචිත්තො සුමනො, සිරෙ කත්වාන අඤ්ජලිං;
කාසුමාරිකමාදාය, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා කාසුමාරඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
කාසුමාරඵලියත්ථෙරස්සාපදානං තතියං.
4. අවටඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සහස්සරංසී භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකා උට්ඨහිත්වාන, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො ¶ අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, අවටං අදදිං ඵලං.
‘‘චතුන්නවුතිතො ¶ කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා ¶ චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අවටඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අවටඵලියත්ථෙරස්සාපදානං චතුත්ථං.
5. පාදඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, පාදඵලං [වාරඵලං (සී.), චාරඵලං (ස්යා.), පාරඵලං (පී.)] අදාසහං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ¶ ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා පාදඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
පාදඵලියත්ථෙරස්සාපදානං පඤ්චමං.
6. මාතුලුඞ්ගඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘කණිකාරංව ¶ ¶ ජලිතං, පුණ්ණමායෙව චන්දිමං;
ජලන්තං දීපරුක්ඛංව, අද්දසං ලොකනායකං.
‘‘මාතුලුඞ්ගඵලං ¶ ගය්හ, අදාසිං සත්ථුනො අහං;
දක්ඛිණෙය්යස්ස වීරස්ස [ධීරස්ස (සී.)], පසන්නො සෙහි පාණිභි.
‘‘එකතිංසෙ ඉතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා මාතුලුඞ්ගඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
මාතුලුඞ්ගඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං ඡට්ඨං.
7. අජෙලිඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘අජ්ජුනො [අජිනො (ස්යා.)] නාම සම්බුද්ධො, හිමවන්තෙ වසී තදා;
චරණෙන ච සම්පන්නො, සමාධිකුසලො මුනි.
‘‘කුම්භමත්තං ¶ ගහෙත්වාන, අජෙලිං [අඤ්ජලිං (ස්යා.), අජෙලං (පී.)] ජීවජීවකං;
ඡත්තපණ්ණං ගහෙත්වාන, අදාසිං සත්ථුනො අහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අජෙලිඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
අජෙලිඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං සත්තමං.
8. අමොදඵලියත්ථෙරඅපදානං
‘‘සුවණ්ණවණ්ණං ¶ ¶ ¶ සම්බුද්ධං, ආහුතීනං පටිග්ගහං;
රථියං පටිපජ්ජන්තං, අමොදමදදිං ඵලං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං ¶ වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා අමොදඵලියො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
අමොදඵලියත්ථෙරස්සාපදානං අට්ඨමං.
9. තාලඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘සතරංසී නාම භගවා, සයම්භූ අපරාජිතො;
විවෙකා වුට්ඨහිත්වාන, ගොචරායාභිනික්ඛමි.
‘‘ඵලහත්ථො අහං දිස්වා, උපගච්ඡිං නරාසභං;
පසන්නචිත්තො සුමනො, තාලඵලං අදාසහං.
‘‘චතුන්නවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං ¶ සුදං ආයස්මා තාලඵලදායකො ථෙරො ඉමා ගාථායො
අභාසිත්ථාති.
තාලඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං නවමං.
10. නාළිකෙරඵලදායකත්ථෙරඅපදානං
‘‘නගරෙ ¶ ¶ බන්ධුමතියා, ආරාමිකො අහං තදා;
අද්දසං විරජං බුද්ධං, ගච්ඡන්තං අනිලඤ්ජසෙ.
‘‘නාළිකෙරඵලං ගය්හ, බුද්ධසෙට්ඨස්සදාසහං;
ආකාසෙ ඨිතකො සන්තො, පටිග්ගණ්හි මහායසො.
‘‘විත්තිසඤ්ජනනො ¶ මය්හං, දිට්ඨධම්මසුඛාවහො;
ඵලං බුද්ධස්ස දත්වාන, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
‘‘අධිගච්ඡිං තදා පීතිං, විපුලඤ්ච සුඛුත්තමං;
උප්පජ්ජතෙව රතනං, නිබ්බත්තස්ස තහිං තහිං.
‘‘එකනවුතිතො කප්පෙ, යං ඵලං අදදිං තදා;
දුග්ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘දිබ්බචක්ඛු විසුද්ධං මෙ, සමාධිකුසලො අහං;
අභිඤ්ඤාපාරමිප්පත්තො, ඵලදානස්සිදං ඵලං.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං…පෙ… විහරාමි අනාසවො.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි…පෙ… ¶ කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො…පෙ… කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං ආයස්මා නාළිකෙරඵලදායකො ථෙරො ඉමා
ගාථායො අභාසිත්ථාති.
නාළිකෙරඵලදායකත්ථෙරස්සාපදානං දසමං.
කණිකාරවග්ගො එකපඤ්ඤාසමො.
තස්සුද්දානං –
කණිකාරෙකපත්තා ච, කාසුමාරී තථාවටා;
පාදඤ්ච මාතුලුඞ්ගඤ්ච, අජෙලීමොදමෙව ච.
තාලං තථා නාළිකෙරං, ගාථායො ගණිතා විහ;
එකං ගාථාසතං හොති, ඌනාධිකවිවජ්ජිතං.