📜
15. පියදස්සීබුද්ධවංසවණ්ණනා
සුජාතස්ස ¶ පන අපරභාගෙ ඉතො අට්ඨකප්පසතාධිකසහස්සකප්පමත්ථකෙ එකස්මිං කප්පෙ පියදස්සී, අත්ථදස්සී, ධම්මදස්සීති තයො බුද්ධා නිබ්බත්තිංසු. තත්ථ පියදස්සී නාම භගවා පාරමියො පූරෙත්වා තුසිතපුරෙ නිබ්බත්තිත්වා තතො චවිත්වා සුධඤ්ඤවතීනගරෙ සුදත්තස්ස නාම රඤ්ඤො අග්ගමහෙසියා ¶ චන්දසදිසවදනාය චන්දාදෙවියා නාම කුච්ඡිස්මිං පටිසන්ධිං ගහෙත්වා දසන්නං මාසානං අච්චයෙන වරුණුය්යානෙ මාතුකුච්ඡිතො නික්ඛමි. තස්ස පන නාමග්ගහණදිවසෙ ලොකස්ස පියානං පාටිහාරියවිසෙසානං දස්සිතත්තා ‘‘පියදස්සී’’ත්වෙව නාමමකංසු. සො නවවස්සසහස්සානි අගාරං අජ්ඣාවසි. තස්ස කිර සුනිම්මලවිමලගිරිබ්රහානාමකා තයො පාසාදා අහෙසුං. විමලාමහාදෙවිප්පමුඛානි තෙත්තිංස ඉත්ථිසහස්සානි පච්චුපට්ඨිතානි අහෙසුං.
සො චත්තාරි නිමිත්තානි දිස්වා විමලාදෙවියා කඤ්චනවෙළෙ නාම පුත්තෙ උප්පන්නෙ ආජඤ්ඤරථෙන මහාභිනික්ඛමනං නික්ඛමිත්වා පබ්බජි. එකා ච නං පුරිසකොටි අනුපබ්බජි. සො තෙහි පරිවුතො මහාපුරිසො ඡ මාසෙ පධානචරියං චරිත්වා විසාඛපුණ්ණමාය වරුණබ්රාහ්මණගාමෙ වසභබ්රාහ්මණස්ස ධීතාය දින්නං මධුපායාසං පරිභුඤ්ජිත්වා සාලවනෙ දිවාවිහාරං වීතිනාමෙත්වා සුජාතාජීවකෙන දින්නා අට්ඨ තිණමුට්ඨියො ගහෙත්වා කකුධබොධිං උපසඞ්කමිත්වා තෙපඤ්ඤාසහත්ථවිත්ථතං තිණසන්ථරං සන්ථරිත්වා පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණං පටිවිජ්ඣිත්වා ‘‘අනෙකජාතිසංසාර’’න්ති උදානං උදානෙත්වා තත්ථෙව සත්තසත්තාහං වීතිනාමෙත්වා අත්තනා සහ පබ්බජිතානං අරියධම්මපටිවෙධසමත්ථතං ඤත්වා ආකාසෙන තත්ථ ගන්ත්වා උසභවතීනගරසමීපෙ උසභවතුය්යානෙ ඔතරිත්වා භික්ඛුකොටිපරිවුතො ධම්මචක්කං පවත්තෙසි. තදා කොටිසතසහස්සානං ධම්මාභිසමයො අහොසි. අයං පඨමො අභිසමයො.
පුන ¶ උසභවතියා නාම නගරස්ස අවිදූරෙ සුදස්සනපබ්බතෙ සුදස්සනො නාම දෙවරාජා පටිවසති. සො මිච්ඡාදිට්ඨිකො අහොසි. සකලජම්බුදීපෙ පන මනුස්සා තස්ස අනුසංවච්ඡරං සතසහස්සග්ඝනිකං බලිං උපසංහරන්ති. සො සුදස්සනො දෙවරාජා නරරාජෙන සද්ධිං එකාසනෙ නිසීදිත්වා බලිං සම්පටිච්ඡති. අථ පියදස්සී භගවා ‘‘තස්ස සුදස්සනස්ස දෙවරාජස්ස තං දිට්ඨිගතං ¶ විනොදෙස්සාමී’’ති තස්මිං දෙවරාජෙ යක්ඛසමාගමං ගතෙ තස්ස භවනං පවිසිත්වා සිරිසයනං ආරුහිත්වා ඡබ්බණ්ණරංසියො මුඤ්චන්තො යුගන්ධරපබ්බතෙ සරදසමයෙ සූරියො විය නිසීදි. තස්ස පරිවාරපරිචාරිකා දෙවතායො මාලාගන්ධවිලෙපනාදීහි දසබලං පූජෙත්වා පරිවාරෙත්වා අට්ඨංසු.
සුදස්සනොපි ¶ දෙවරාජා යක්ඛසමාගමතො ආගච්ඡන්තො අත්තනො භවනතො ඡබ්බණ්ණරස්මියො නිච්ඡරන්තෙ දිස්වා චින්තෙසි – ‘‘අඤ්ඤෙසු පන දිවසෙසු මම භවනස්ස එදිසී අනෙකරංසිජාලසමුජ්ජලවිභූති න දිට්ඨපුබ්බා. කො නු ඛො ඉධ පවිට්ඨො දෙවො වා මනුස්සො වා’’ති ඔලොකෙන්තො උදයගිරිසිඛරමත්ථකෙ සරදසමයදිවසකරමිව ඡබ්බණ්ණරංසිජාලෙන අභිජ්ජලන්තං නිසින්නං භගවන්තං දිස්වා චින්තෙසි – ‘‘අයං මුණ්ඩකසමණො මම පරිවාරෙන පරිජනෙන පරිවුතො වරසයනෙ නිසින්නො’’ති කොධාභිභූතමානසො – ‘‘හන්දාහං ඉමස්ස අත්තනො බලං දස්සෙස්සාමී’’ති චින්තෙත්වා සකලං තං පබ්බතං එකජාලමකාසි. ‘‘ඉමිනා අග්ගිජාලෙන ඡාරිකාභූතො මුණ්ඩකසමණො’’ති ඔලොකෙන්තො අනෙකරංසිජාලවිසරවිප්ඵුරිතවරසරීරං පසන්නවදනවණ්ණසොභං විප්පසන්නච්ඡවිරාගං දසබලමභිජ්ජලන්තං දිස්වා චින්තෙසි – ‘‘අයං සමණො අග්ගිදාහං සහති, හන්දාහං ඉමං සමණං උදකොඝෙන ඔසාදෙත්වා මාරෙස්සාමී’’ති අතිගම්භීරං උදකොඝං විමානාභිමුඛං පවත්තෙසි.
තතො උදකොඝෙන පුණ්ණෙ තස්මිං විමානෙ නිසින්නස්ස තස්ස භගවතො චීවරෙ අංසුමත්තං වා සරීරෙ ලොමමත්තං වා න තෙමිත්ථ. තතො සුදස්සනො දෙවරාජා – ‘‘ඉමිනා සමණො නිරස්සාසො මතො භවිස්සතී’’ති මන්ත්වා උදකං සඞ්ඛිපිත්වා ඔලොකෙන්තො භගවන්තං අසිතජලධරවිවරගතං සරදසමයරජනිකරමිව විවිධරංසිජාලවිසරෙන විරොචමානං සකපරිසපරිවුතං නිසින්නං දිස්වා අත්තනො මක්ඛං අසහමානො – ‘‘හන්ද මාරෙස්සාමි න’’න්ති කොධෙන නවවිධආවුධවස්සං වස්සෙසි. අථස්ස භගවතො ආනුභාවෙන සබ්බාවුධානි නානාවිධපරමරුචිරදස්සනා සුරභිකුසුමමාලා හුත්වා දසබලස්ස පාදමූලෙ නිපතිංසු.
තතො තං අච්ඡරියං දිස්වා සුදස්සනො දෙවරාජා පරමකුපිතමානසො භගවන්තං උභොහි හත්ථෙහි පාදෙසු ගහෙත්වා අත්තනො භවනතො නීහරිතුකාමො උක්ඛිපිත්වා මහාසමුද්දං අතික්කමිත්වා චක්කවාළපබ්බතං ගන්ත්වා – ‘‘කිං නු ඛො සමණො ජීවති වා මතො වා’’ති ඔලොකෙන්තො තස්මිංයෙව ආසනෙ නිසින්නං දිස්වා – ‘‘අහො මහානුභාවො අයං සමණො, නාහං ඉමං සමණං ඉතො ¶ නික්කඩ්ඪිතුං සක්කොමි. යදි ¶ හි මං කොචි ජානිස්සති, අනප්පකො මෙ අයසො භවිස්සති. යාවිමං කොචි ¶ න පස්සති, තාව නං විස්සජ්ජෙත්වා ගමිස්සාමී’’ති චින්තෙසි.
අථ දසබලො තස්ස චිත්තාචාරං ඤත්වා තථා අධිට්ඨාසි, යථා නං සබ්බෙ දෙවමනුස්සා පස්සන්ති. තස්මිඤ්ච දිවසෙ සකලජම්බුදීපෙ එකසතරාජානො තස්සෙව උපහාරදානත්ථාය සන්නිපතිංසු. තෙ භගවතො පාදෙ ගහෙත්වා නිසින්නං සුදස්සනං දෙවරාජානං නරරාජානො දිස්වා – ‘‘අම්හාකං දෙවරාජා මුනිරාජස්ස පියදස්සිස්ස සත්ථුනො පාදපරිචරියං කරොති, අහො බුද්ධා නාම අච්ඡරියා, අහො බුද්ධගුණා විසිට්ඨා’’ති භගවති, පසන්නචිත්තා සබ්බෙ භගවන්තං නමස්සමානා සිරස්මිං අඤ්ජලිං කත්වා අට්ඨංසු. තත්ථ පියදස්සී භගවා තං සුදස්සනං දෙවරාජානං පමුඛං කත්වා ධම්මං දෙසෙසි. තදා දෙවමනුස්සානං නවුතිකොටිසහස්සානි අරහත්තං පාපුණිංසු. සො දුතියො අභිසමයො අහොසි.
යදා පන නවයොජනප්පමාණෙ කුමුදනගරෙ බුද්ධපච්චත්ථිකො දෙවදත්තො විය සොණත්ථෙරො නාම මහාපදුමකුමාරෙන සද්ධිං මන්තෙත්වා තස්ස පිතරං ඝාතෙත්වා පුන පියදස්සීබුද්ධස්ස වධාය නානප්පකාරං පයොගං කත්වාපි ඝාතෙතුං අසක්කොන්තො සො දොණමුඛනාගරාජාරොහං පක්කොසාපෙත්වා තං පලොභෙත්වා තමත්ථං ආරොචෙසි – ‘‘යදා පනායං සමණො පියදස්සී ඉමං නගරං පිණ්ඩාය පවිසති, තදා දොණමුඛං නාම ගජවරං විස්සජ්ජෙත්වා පියදස්සීසමණං මාරෙහී’’ති.
අථ සො ආරොහො හිතාහිතවිචාරණරහිතො රාජවල්ලභො – ‘‘අයං සමණො ඨානන්තරාපි මං චාවෙය්යා’’ති මන්ත්වා ‘‘සාධූ’’ති සම්පටිච්ඡිත්වා දුතියදිවසෙ දසබලස්ස නගරප්පවෙසනසමයං සල්ලක්ඛෙත්වා සුජාතමත්ථකපිණ්ඩකුම්භනලාටං ධනුසදිසදීඝසුණ්ඩතටං සුවිපුලමුදුකණ්ණං මධුපිඞ්ගලනයනං සුන්දරක්ඛන්ධාසනං අනුවට්ටඝනජඝනං නිචිතගූළ්හජාණුඅන්තරං ඊසාසදිසරුචිරදන්තං සුවාලධිං අපචිතමෙචකං සබ්බලක්ඛණසම්පන්නං අසිතජලධරසදිසචාරුදස්සනං සීහවික්කන්තලලිතගාමිනං ජඞ්ගමමිව ධරාධරං සත්තප්පතිට්ඨං සත්තධා පභින්නං සබ්බසො විස්සවන්තං විග්ගහවන්තමිව අන්තකං උපසඞ්කමිත්වා පිණ්ඩකබළඤ්ජනධූපලෙපාදිවිසෙසෙහි භිය්යොපි මත්තප්පමත්තං කත්වා අරිවාරණවාරණං එරාවණවාරණමිව අරිජනවාරණං මුනිවාරණං මාරණත්ථාය පෙසෙසි. අථ ¶ සො ද්විරදවරො මුත්තමත්තොව ගජමහිංසතුරඞ්ගනරනාරියො හන්ත්වා හතරුධිරපරිරඤ්ජිතසදන්තකරසරීරො අන්තජාලපරියොනද්ධනයනො සකටකවාටකූටාගාරද්වාරතොරණාදීනි භඤ්ජිත්වා කාක-කුලල-ගිජ්ඣාදීහි අනුපරියායමානො හතමහිංසනරතුරඞ්ගදිරදාදීනං අඞ්ගානි ආලුම්පිත්වා මනුස්සභක්ඛො ¶ යක්ඛො විය භක්ඛයන්තො දූරතොව දසබලං සිස්සගණපරිවුතං ආගච්ඡන්තං දිස්වා අනිලගරුළසදිසවෙගො වෙගෙන භගවන්තමභිගඤ්ඡි.
අථ පුරවාසිනො පන ජනා භයසන්තාපපරිපූරිතමානසා පාසාදපාකාරචයතරූපගතා තථාගතාභිමුඛමභිධාවන්තං දිස්වා හාහාකාරසද්දමකංසු. කෙචි ¶ පන උපාසකා තං නානප්පකාරෙහි නයෙහි නිවාරයිතුමාරභිංසු. අථ සො බුද්ධනාගො හත්ථිනාගමායන්තමොලොකෙත්වා කරුණාවිප්ඵාරසීතලහදයො මෙත්තාය තං ඵරි. තතො සො හත්ථිනාගො මෙත්තාඵරණෙන මුදුකතහදයසන්තානො අත්තනො දොසාපරාධං ඤත්වා ලජ්ජාය භගවතො පුරතො ඨාතුං අසක්කොන්තො පථවියං පවිසන්තො විය සිරසා භගවතො පාදෙසු නිපති. එවං නිපන්නො පන සො තිමිරනිකරසදිසසරීරො සඤ්ඡාප්පභානුරඤ්ජිතවරකනකගිරිසිඛරසමීපමුපගතො අසිතසලිලධරනිකරො විය විරොචිත්ථ.
අථෙවං මුනිරාජපාදමූලෙ කරිරාජානං සිරසා නිපතන්තං දිස්වා නාගරජනා පරමපීතිපූරිතහදයා සාධුකාරසීහනාදං උක්කුට්ඨිසද්දං පවත්තයිංසු. සුරභිකුසුමමාලාචන්දනගන්ධචුණ්ණාලඞ්කාරාදීහි තං අනෙකප්පකාරං පූජෙසුං. සමන්තතො චෙලුක්ඛෙපා පවත්තිංසු. ගගනතලෙ සුරදුන්දුභියො අභිනදිංසු. අථ භගවා තමසිතගිරිසිඛරමිව පාදමූලෙ නිපන්නං දිරදවරං ඔලොකෙත්වා අඞ්කුසධජජාලසඞ්ඛචක්කාලඞ්කතෙන කරතලෙන ගජවරමත්ථකං පරාමසිත්වා තස්ස චිත්තාචාරානුකූලාය ධම්මදෙසනාය තං අනුසාසි –
‘‘ගජවර වදතො සුණොහි වාචං, මම හිතමත්ථයුතඤ්ච තං භජාහි;
තව වධනිරතං පදුට්ඨභාවං, අපනය සන්තමුපෙහි චාරුදන්ති.
‘‘ලොභෙන ¶ දොසෙන ච මොහතො වා, යො පාණිනො හිංසති වාරණින්ද;
සො පාණඝාතී සුචිරම්පි කාලං, දුක්ඛං සුඝොරං නරකෙනුභොති.
‘‘මාකාසි මාතඞ්ග පුනෙවරූපං, කම්මං පමාදෙන මදෙන වාපි;
අවීචියං දුක්ඛමසය්හ කප්පං, පප්පොති පාණං අතිපාතයන්තො.
‘‘දුක්ඛං සුඝොරං නරකෙනුභොත්වා, මනුස්සලොකං යදි යාති භිය්යො;
අප්පායුකො හොති විරූපරූපො, විහිංසකො දුක්ඛවිසෙසභාගී.
‘‘යථා ¶ ච පාණා පරමං පියා තෙ, මහාජනෙ කුඤ්ජර මන්දනාග;
තථා පරස්සාපි පියාති ඤත්වා, පාණාතිපාතො පරිවජ්ජනීයො.
‘‘දොසෙ ¶ ච හිංසානිරතෙ විදිත්වා, පාණාතිපාතා විරතෙ ගුණෙ ච;
පාණාතිපාතං පරිවජ්ජය ත්වං, සග්ගෙ සුඛං ඉච්ඡසි චෙ පරත්ථ.
‘‘පාණාතිපාතා විරතො සුදන්තො, පියො මනාපො භවතීධ ලොකෙ;
කායස්ස භෙදා ච පරං පනස්ස, සග්ගාධිවාසං කථයන්ති බුද්ධා.
‘‘දුක්ඛාගමං නිච්ඡති කොචි ලොකෙ, සබ්බොපි ජාතො සුඛමෙසතෙව;
තස්මා මහානාග විහාය හිංසං, භාවෙහි මෙත්තං කරුණඤ්ච කාලෙ’’ති.
අථෙවං ¶ දසබලෙනානුසාසියමානො දන්තිවරො සඤ්ඤං පටිලභිත්වා පරමවිනීතො විනයාචාරසම්පන්නො සිස්සො විය අහොසි. එවං සො පියදස්සී භගවා අම්හාකං සත්ථා විය ධනපාලං දොණමුඛං කරිවරං දමිත්වා තත්ථ මහාජනසමාගමෙ ධම්මං දෙසෙසි. තදා අසීතිකොටිසහස්සානං ධම්මාභිසමයො අහොසි. අයං තතියො අභිසමයො අහොසි. තෙන වුත්තං –
‘‘සුජාතස්ස අපරෙන, සයම්භූ ලොකනායකො;
දුරාසදො අසමසමො, පියදස්සී මහායසො.
‘‘සොපි බුද්ධො අමිතයසො, ආදිච්චොව විරොචති;
සබ්බං තමං නිහන්ත්වාන, ධම්මචක්කං පවත්තයි.
‘‘තස්සාපි අතුලතෙජස්ස, අහෙසුං අභිසමයා තයො;
කොටිසතසහස්සානං, පඨමාභිසමයො අහු.
‘‘සුදස්සනො දෙවරාජා, මිච්ඡාදිට්ඨිමරොචයි;
තස්ස දිට්ඨිං විනොදෙන්තො, සත්ථා ධම්මමදෙසයි.
‘‘ජනසන්නිපාතො ¶ අතුලො, මහාසන්නිපතී තදා;
නවුතිකොටිසහස්සානං, දුතියාභිසමයො අහු.
‘‘යදා දොණමුඛං හත්ථිං, විනෙසි නරසාරථි;
අසීතිකොටිසහස්සානං, තතියාභිසමයො අහූ’’ති.
සුමඞ්ගලනගරෙ පාලිතො නාම රාජපුත්තො ච පුරොහිතපුත්තො සබ්බදස්සිකුමාරො චාති ද්වෙ සහායකා අහෙසුං. තෙ පියදස්සිම්හි සම්මාසම්බුද්ධෙ චාරිකං චරන්තෙ ‘‘අත්තනො නගරං සම්පත්තො’’ති සුත්වා කොටිසතසහස්සපරිවාරා පච්චුග්ගමනං කත්වා තස්ස ධම්මං සුත්වා සත්තාහං ¶ මහාදානං දත්වා සත්තමෙ දිවසෙ භගවතො භත්තානුමොදනාවසානෙ කොටිසතසහස්සෙහි සද්ධිං පබ්බජිත්වා අරහත්තං පාපුණිංසු. තෙසං පන මජ්ඣෙ භගවා පාතිමොක්ඛං උද්දිසි, සො පඨමො සන්නිපාතො අහොසි. අථාපරෙන සමයෙන සුදස්සනදෙවරාජස්ස සමාගමෙ නවුතිකොටියො අරහත්තං පාපුණිංසු. තෙහි පරිවුතො සත්ථා පාතිමොක්ඛං උද්දිසි, අයං දුතියො ¶ සන්නිපාතො අහොසි. පුන දොණමුඛවිනයනෙ අසීතිකොටියො පබ්බජිත්වා අරහත්තං පාපුණිංසු. තෙසං මජ්ඣෙ භගවා පාතිමොක්ඛං උද්දිසි, අයං තතියො සන්නිපාතො අහොසි. තෙන වුත්තං –
‘‘සන්නිපාතා තයො ආසුං, තස්සාපි පියදස්සිනො;
කොටිසතසහස්සානං, පඨමො ආසි සමාගමො.
‘‘තතො පරං නවුතිකොටී, සමිංසු එකතො මුනී;
තතියෙ සන්නිපාතම්හි, අසීතිකොටියො අහූ’’ති.
තදා අම්හාකං බොධිසත්තො කස්සපො නාම බ්රාහ්මණමාණවො ඉතිහාසපඤ්චමානං තිණ්ණං වෙදානං පාරගූ හුත්වා සත්ථු ධම්මදෙසනං සුත්වා කොටිසතසහස්සපරිච්චාගෙන පරමාරාමං සඞ්ඝාරාමං කාරෙත්වා සරණෙසු ච පඤ්චසීලෙසු ච පතිට්ඨාසි. අථ නං සත්ථා – ‘‘ඉතො අට්ඨාරසකප්පසතච්චයෙන ගොතමො නාම බුද්ධො ලොකෙ භවිස්සතී’’ති බ්යාකාසි. තෙන වුත්තං –
‘‘අහං තෙන සමයෙන, කස්සපො නාම බ්රාහ්මණො;
අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ.
‘‘තස්ස ¶ ධම්මං සුණිත්වාන, පසාදං ජනයිං අහං;
කොටිසතසහස්සෙහි, සඞ්ඝාරාමං අමාපයිං.
‘‘තස්ස දත්වාන ආරාමං, හට්ඨො සංවිග්ගමානසො;
සරණෙ පඤ්චසීලෙ ච, දළහං කත්වා සමාදියිං.
‘‘සොපි මං බුද්ධො බ්යාකාසි, සඞ්ඝමජ්ඣෙ නිසීදිය;
අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙ, අයං බුද්ධො භවිස්සති.
‘‘පධානං පදහිත්වාන…පෙ… හෙස්සාම සම්මුඛා ඉමං.
‘‘තස්සාපි වචනං සුත්වා, භිය්යො චිත්තං පසාදයිං;
උත්තරිං වතමධිට්ඨාසිං, දසපාරමිපූරියා’’ති.
තත්ථ ¶ සරණෙ පඤ්චසීලෙ චාති තීණි සරණානි පඤ්ච සීලානි චාති අත්ථො. අට්ඨාරසෙ කප්පසතෙති ඉතො අට්ඨසතාධිකස්ස කප්පසහස්සස්ස අච්චයෙනාති අත්ථො.
තස්ස ¶ පන භගවතො සුධඤ්ඤං නාම නගරං අහොසි. පිතා සුදත්තො නාම රාජා, මාතා සුචන්දා නාම දෙවී, පාලිතො ච සබ්බදස්සී ච ද්වෙ අග්ගසාවකා, සොභිතො නාමුපට්ඨාකො, සුජාතා ච ධම්මදින්නා ච ද්වෙ අග්ගසාවිකා, කකුධරුක්ඛො බොධි, සරීරං අසීතිහත්ථුබ්බෙධං අහොසි, නවුතිවස්සසහස්සානි ආයු, විමලා නාමස්ස අග්ගමහෙසී අහොසි, කඤ්චනාවෙළො නාම පුත්තො, සො ආජඤ්ඤරථෙන නික්ඛමීති. තෙන වුත්තං –
‘‘සුධඤ්ඤං නාම නගරං, සුදත්තො නාම ඛත්තියො;
චන්දා නාමාසි ජනිකා, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො.
‘‘පාලිතො සබ්බදස්සී ච, අහෙසුං අග්ගසාවකා;
සොභිතො නාමුපට්ඨාකො, පියදස්සිස්ස සත්ථුනො.
‘‘සුජාතා ¶ ධම්මදින්නා ච, අහෙසුං අග්ගසාවිකා;
බොධි තස්ස භගවතො, කකුධොති පවුච්චති.
‘‘සොපි බුද්ධො අමිතයසො, ද්වත්තිංසවරලක්ඛණො;
අසීතිහත්ථමුබ්බෙධො, සාලරාජාව දිස්සති.
‘‘අග්ගිචන්දසූරියානං, නත්ථි තාදිසිකා පභා;
යථා අහු පභා තස්ස, අසමස්ස මහෙසිනො.
‘‘තස්සාපි දෙවදෙවස්ස, ආයු තාවතකං අහු;
නවුතිවස්සසහස්සානි, ලොකෙ අට්ඨාසි චක්ඛුමා.
‘‘සොපි බුද්ධො අසමසමො, යුගානිපි තානි අතුලියානි;
සබ්බං තමන්තරහිතං, නනු රිත්තා සබ්බසඞ්ඛාරා’’ති.
තත්ථ සාලරාජා වාති සබ්බඵාලිඵුල්ලො පරමරමණීයදස්සනො සමවට්ටක්ඛන්ධො සාලරාජා විය දිස්සති. යුගානිපි තානීති අග්ගසාවකයුගාදීනි යුගළානි. සෙසගාථාසු සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.
පියදස්සීබුද්ධවංසවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
නිට්ඨිතො තෙරසමො බුද්ධවංසො.