📜

26. කස්සපබුද්ධවංසවණ්ණනා

කොණාගමනස්ස පන භගවතො අපරභාගෙ තස්ස සාසනෙ ච අන්තරහිතෙ තිංසවස්සසහස්සායුකා සත්තා අනුපුබ්බෙන පරිහායිත්වා දසවස්සායුකා හුත්වා පුන වඩ්ඪිත්වා අපරිමිතායුකා හුත්වා පුන අනුපුබ්බෙන පරිහායිත්වා වීසතිවස්සසහස්සායුකෙසු සත්තෙසු ජාතෙසු අනෙකමනුස්සපො කස්සපො නාම සත්ථා ලොකෙ උදපාදි (සු. නි. අට්ඨ. ආමකගන්ධසුත්තවණ්ණනා). සො පාරමියො පූරෙත්වා තුසිතපුරෙ නිබ්බත්තිත්වා තතො චවිත්වා බාරාණසීනගරෙ බ්රහ්මදත්තස්ස නාම බ්රාහ්මණස්ස විපුලගුණවතියා ධනවතියා නාම බ්රාහ්මණියා කුච්ඡිස්මිං පටිසන්ධිං ගහෙත්වා දසන්නං මාසානං අච්චයෙන ඉසිපතනෙ මිගදායෙ මාතුකුච්ඡිතො නික්ඛමි. ගොත්තවසෙන පනස්ස ‘‘කස්සපකුමාරො’’ති නාමමකංසු. සො ද්වෙ වස්සසහස්සානි අගාරං අජ්ඣාවසි. හංසවා යසවා සිරිනන්දොති තස්ස තයො පාසාදා අහෙසුං. සුනන්දා නාම බ්රාහ්මණිප්පමුඛානි අට්ඨචත්තාලීස ඉත්ථිසහස්සානි පච්චුපට්ඨිතානි අහෙසුං.

සො චත්තාරි නිමිත්තානි දිස්වා සුනන්දාය බ්රාහ්මණියා විජිතසෙනෙ නාම පුත්තෙ උප්පන්නෙ උප්පන්නසංවෙගො ‘‘මහාභිනික්ඛමනං නික්ඛමිස්සාමී’’ති චින්තෙසි. අථස්ස පරිවිතක්කසමනන්තරමෙව පාසාදො කුලාලචක්කමිව භමිත්වා ගගනතලමබ්භුග්ගන්ත්වා පරමරුචිරකරනිකරො සරදසමයරජනිකරො විය තාරාගණපරිවුතො අනෙකනරසතපරිවුතො ගගනතලමලඞ්කරොන්තො විය පුඤ්ඤානුභාවං පකාසෙන්තො විය ජනනයනහදයානි ආකඩ්ඪෙන්තො විය රුක්ඛග්ගානි පරං සොභයමානො විය ච ගන්ත්වා නිග්රොධබොධිං මජ්ඣෙකත්වා භූමියං පතිට්ඨහි. අථ බොධිසත්තො මහාසත්තො පථවියං පතිට්ඨහිත්වා දෙවදත්තං අරහත්තද්ධජමාදාය පබ්බජි. තස්ස නාටකිත්ථියො පාසාදා ඔතරිත්වා අඩ්ඪගාවුතං මග්ගං ගන්ත්වා සපරිවාරා සෙනාසන්නිවෙසං කත්වා නිසීදිංසු. තතො ඉත්ථිපරිචාරිකෙ ඨපෙත්වා සහාගතා සබ්බෙ පබ්බජිංසු.

මහාපුරිසො කිර සත්තාහං තෙහි පරිවුතො පධානචරියං චරිත්වා විසාඛපුණ්ණමාය සුනන්දාය නාම බ්රාහ්මණියා දින්නං මධුපායාසං පරිභුඤ්ජිත්වා ඛදිරවනෙ දිවාවිහාරං කත්වා සායන්හසමයෙ සොමෙන නාම යවපාලකෙන උපනීතා අට්ඨ තිණමුට්ඨියො ගහෙත්වා නිග්රොධබොධිං උපගන්ත්වා පඤ්චදසහත්ථායාමවිත්ථතං තිණසන්ථරං සන්ථරිත්වා තත්ථ නිසීදිත්වා අභිසම්බොධිං පාපුණිත්වා – ‘‘අනෙකජාතිසංසාරං…පෙ… තණ්හානං ඛයමජ්ඣගා’’ති උදානං උදානෙත්වා සත්තසත්තාහං වීතිනාමෙත්වා අත්තනා සහ පබ්බජිතානං භික්ඛූනං කොටියා උපනිස්සයසම්පත්තිං දිස්වා ගගනතලෙන ගන්ත්වා බාරාණසියං ඉසිපතනෙ මිගදායෙ ඔතරිත්වා තෙහි පරිවුතො තත්ථ ධම්මචක්කං පවත්තෙසි . තදා වීසතියා කොටිසහස්සානං පඨමො ධම්මාභිසමයො අහොසි. තෙන වුත්තං –

1.

‘‘කොණාගමනස්ස අපරෙන, සම්බුද්ධො ද්විපදුත්තමො;

කස්සපො නාම ගොත්තෙන, ධම්මරාජා පභඞ්කරො.

2.

‘‘සඤ්ඡඩ්ඩිතං කුලමූලං, බහ්වන්නපානභොජනං;

දත්වාන යාචකෙ දානං, පූරයිත්වාන මානසං;

උසභොව ආළකං භෙත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

3.

‘‘ධම්මචක්කං පවත්තෙන්තෙ, කස්සපෙ ලොකනායකෙ;

වීසකොටිසහස්සානං, පඨමාභිසමයො අහූ’’ති.

තත්ථ සඤ්ඡඩ්ඩිතන්ති ඡඩ්ඩිතං උජ්ඣිතං පරිච්චත්තං. කුලමූලන්ති කුලඝරං, අපරිමිතභොගක්ඛන්ධං අනෙකකොටිසහස්සධනසඤ්චයං දසසතනයනභවනසදිසභොගං අතිදුච්චජං තිණමිව ඡඩ්ඩිතන්ති අත්ථො. යාචකෙති යාචකානං දත්වා. ආළකන්ති ගොට්ඨං, යථා උසභො ගොට්ඨං භින්දිත්වා යථාසුඛං ඉච්ඡිතට්ඨානං පාපුණාති, එවං මහාපුරිසොපි ගෙහබන්ධනං භින්දිත්වා අභිසම්බොධිං පාපුණීති අත්ථො.

පුන චතුමාසං ජනපදචාරිකං චරමානෙ සත්ථරි දසකොටිසහස්සානං දුතියො අභිසමයො අහොසි. යදා පන සුන්දරනගරද්වාරෙ අසනරුක්ඛමූලෙ යමකපාටිහාරියං කරොන්තො ධම්මං දෙසෙසි, තදා පඤ්චන්නං කොටිසහස්සානං තතියො අභිසමයො අහොසි. පුන යමකපාටිහාරියං කත්වා සුරරිපුදුරභිභවනෙ තාවතිංසභවනෙ සුධම්මා නාම දෙවසභා අත්ථි, තත්ථ නිසීදිත්වා අත්තනො මාතරං ධනවතීදෙවිං පමුඛං කත්වා දසසහස්සිලොකධාතුයා දෙවතානං අනුග්ගහකරණත්ථං සත්තප්පකරණං අභිධම්මපිටකං දෙසෙන්තො තීණි දෙවතාකොටිසහස්සානි ධම්මාමතං පායෙසි. තෙන වුත්තං –

4.

‘‘චතුමාසං යදා බුද්ධො, ලොකෙ චරති චාරිකං;

දසකොටිසහස්සානං, දුතියාභිසමයො අහු.

5.

‘‘යමකං විකුබ්බනං කත්වා, ඤාණධාතුං පකිත්තයි;

පඤ්චකොටිසහස්සානං, තතියාභිසමයො අහු.

6.

‘‘සුධම්මා දෙවපුරෙ රම්මෙ, තත්ථ ධම්මං පකිත්තයි;

තීණිකොටිසහස්සානං, දෙවානං බොධයී ජිනො.

7.

‘‘නරදෙවස්ස යක්ඛස්ස, අපරෙ ධම්මදෙසනෙ;

එතෙසානං අභිසමයා, ගණනාතො අසඞ්ඛියා’’ති.

තත්ථ චතුමාසන්ති චාතුමාසෙ. අයමෙව වා පාඨො. චරතීති අචරි. යමකං විකුබ්බනං කත්වාති යමකපාටිහාරියං කත්වා. ඤාණධාතුන්ති සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණසභාවං. ‘‘සබ්බඤාණධාතු’’න්තිපි වදන්ති. පකිත්තයීති මහාජනස්ස පකාසෙසි. සුධම්මාති තාවතිංසභවනෙ සුධම්මා නාම සභා අත්ථි, තත්ථ නිසීදිත්වාති අත්ථො. ධම්මන්ති අභිධම්මං.

තදා කිර ආනුභාවවිජිතනරදෙවො නරදෙවො නාම මහෙසක්ඛො හෙට්ඨා වුත්තනරදෙවයක්ඛො විය මහිද්ධිකො යක්ඛො අහොසි. සො ජම්බුදීපෙ එකස්මිං නගරෙ රඤ්ඤො යාදිසං රූපං, තාදිසං රූපසණ්ඨානං සරකුත්තිං නිම්මිනිත්වා තං රාජානං මාරෙත්වා ඛාදිත්වා සහඅන්තෙපුරං රජ්ජං පටිපජ්ජිත්වා අපරිමිතමංසභොජනො අහොසි. සො කිර ඉත්ථිධුත්තො ච අහොසි. යදා පන තං කුසලා ඡෙකා ඉත්ථියො – ‘‘නායං අම්හාකං රාජා, අමනුස්සො එසො’’ති ජානන්ති, තදා සො ලජ්ජිතො හුත්වා තා සබ්බා ඛාදිත්වා අඤ්ඤං නගරං පටිපජ්ජති. එවමෙව සො නරදෙවයක්ඛො මනුස්සෙ භක්ඛයන්තො යදා සුන්දරනගරාභිමුඛො අගමාසි, තදා තං දිස්වා නගරවාසිනො මනුස්සා මරණභයතජ්ජිතසන්තාසා සකනගරතො නික්ඛමිත්වා තතො තතො පලායිංසු. අථ තෙ මනුස්සෙ පලායමානෙ දිස්වා කස්සපදසබලො තස්ස නරදෙවස්ස යක්ඛස්ස පුරතො අට්ඨාසි. නරදෙවො එවං දෙවදෙවං ඨිතං දිස්වා විස්සරං ඝොරං නාදං නදිත්වා භගවතො භයං උප්පාදෙතුං අසක්කොන්තො තං සරණං ගන්ත්වා පඤ්හං පුච්ඡි. පඤ්හං විස්සජ්ජෙත්වා තං දමෙත්වා ධම්මෙ දෙසියමානෙ සම්පත්තානං නරමරානං ගණනපථාතීතානං අභිසමයො අහොසි. තෙන වුත්තං – ‘‘නරදෙවස්ස යක්ඛස්සා’’තිආදි . තත්ථ අපරෙ ධම්මදෙසනෙති අපරස්මිං ධම්මදෙසනෙ. එතෙසානන්ති එතෙසං. අයමෙව වා පාඨො.

තස්ස පන කස්සපභගවතො එකොව සාවකසන්නිපාතො අහොසි. බාරාණසීනගරෙ පුරොහිතපුත්තො තිස්සො නාම අහොසි. සො කස්සපස්ස බොධිසත්තස්ස සරීරෙ ලක්ඛණසම්පත්තිං දිස්වා පිතුනො භාසතො සුත්වා – ‘‘නිස්සංසයං එසො මහාභිනික්ඛමනං නික්ඛමිත්වා බුද්ධො භවිස්සති, එතස්සාහං සන්තිකෙ පබ්බජිත්වා සංසාරදුක්ඛතො මුච්චිස්සාමී’’ති චින්තෙත්වා සුද්ධමුනිගණවන්තං හිමවන්තං ගන්ත්වා තාපසපබ්බජ්ජං පබ්බජි. තස්ස පරිවාරභූතානි වීසතිතාපසසහස්සානි අහෙසුං. සො අපරභාගෙ ‘‘කස්සපකුමාරො නික්ඛමිත්වා අභිසම්බොධිං අනුප්පත්තො’’ති සුත්වා සපරිවාරො ආගන්ත්වා කස්සපස්ස භගවතො සන්තිකෙ සපරිවාරො එහිභික්ඛුපබ්බජ්ජාය පබ්බජිත්වා අරහත්තං පාපුණි. තස්මිං සමාගමෙ කස්සපො භගවා මාඝපුණ්ණමායං පාතිමොක්ඛං උද්දිසි. තෙන වුත්තං –

8.

‘‘තස්සාපි දෙවදෙවස්ස, එකො ආසි සමාගමො;

ඛීණාසවානං විමලානං, සන්තචිත්තාන තාදිනං.

9.

‘‘වීසභික්ඛුසහස්සානං, තදා ආසි සමාගමො;

අතික්කන්තභවන්තානං, හිරිසීලෙන තාදින’’න්ති.

තත්ථ අතික්කන්තභවන්තානන්ති අතික්කන්තපුථුජ්ජනසොතාපන්නාදීනං, සබ්බෙසං ඛීණාසවානමෙවාති අත්ථො. හිරිසීලෙන තාදිනන්ති හිරියා ච සීලෙන ච සදිසානං.

තදා අම්හාකං බොධිසත්තො ජොතිපාලො නාම මාණවො තිණ්ණං වෙදානං පාරගූ භූමියඤ්චෙව අන්තලික්ඛෙ ච පාකටො ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස සහායො අහොසි. සො තෙන සද්ධිං සත්ථාරං උපසඞ්කමිත්වා තස්ස ධම්මකථං සුත්වා තස්ස සන්තිකෙ පබ්බජි. සො ආරද්ධවීරියො තීණි පිටකානි උග්ගහෙත්වා වත්තපටිපත්තියා බුද්ධසාසනං සොභෙසි. සොපි තං සත්ථා බ්යාකාසි. තෙන වුත්තං –

10.

‘‘අහං තදා මාණවකො, ජොතිපාලොති විස්සුතො;

අජ්ඣායකො මන්තධරො, තිණ්ණං වෙදාන පාරගූ.

11.

‘‘ලක්ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සධම්මෙ පාරමිං ගතො;

භූමන්තලික්ඛකුසලො, කතවිජ්ජො අනවයො.

12.

‘‘කස්සපස්ස භගවතො, ඝටිකාරො නාමුපට්ඨකො;

සගාරවො සප්පතිස්සො, නිබ්බුතො තතියෙ ඵලෙ.

13.

‘‘ආදාය මං ඝටීකාරො, උපගඤ්ඡි කස්සපං ජිනං;

තස්ස ධම්මං සුණිත්වාන, පබ්බජිං තස්ස සන්තිකෙ.

14.

‘‘ආරද්ධවීරියො හුත්වා, වත්තාවත්තෙසු කොවිදො;

න ක්වචි පරිහායාමි, පූරෙසිං ජිනසාසනං.

15.

‘‘යාවතා බුද්ධභණිතං, නවඞ්ගං ජිනසාසනං;

සබ්බං පරියාපුණිත්වාන, සොභයිං ජිනසාසනං.

16.

‘‘මම අච්ඡරියං දිස්වා, සොපි බුද්ධො වියාකරි;

ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, අයං බුද්ධො භවිස්සති.

17.

‘‘අහු කපිලව්හයා රම්මා…පෙ… හෙස්සාම සම්මුඛා ඉමං.

30.

‘‘තස්සාපි වචනං සුත්වා, භිය්යො චිත්තං පසාදයිං;

උත්තරිං වතමධිට්ඨාසිං, දසපාරමිපූරියා.

31.

‘‘එවමහං සංසරිත්වා, පරිවජ්ජෙන්තො අනාචරං;

දුක්කරඤ්ච කතං මය්හං, බොධියායෙව කාරණා’’ති.

තත්ථ භූමන්තලික්ඛකුසලොති භූමිසික්ඛාසු ච අන්තලික්ඛෙසු ච ජොතිචක්කාචාරෙ ජොතිවිජ්ජාය ච කුසලොති අත්ථො. උපට්ඨකොති උපට්ඨායකො. සප්පතිස්සොති සප්පතිස්සයො. නිබ්බුතොති විනීතො, විස්සුතො වා. තතියෙ ඵලෙති නිමිත්තසත්තමී, තතියඵලාධිගමහෙතු නිබ්බුතොති අත්ථො. ආදායාති මං ගහෙත්වා. වත්තාවත්තෙසූති ඛුද්දකවත්තමහාවත්තෙසු. කොවිදොති තෙසං පූරණෙ කුසලො. න ක්වචි පරිහායාමීති ක්වචිපි සීලෙසු වා සමාධිසමාපත්තිආදීසු වා කත්ථචි කුතොපි න පරිහායාමි, සබ්බත්ථ මෙ පරිහානි නාම න විජ්ජතීති දීපෙති. ‘‘න කොචි පරිහායාමී’’තිපි පාඨො, සොයෙවත්ථො.

යාවතාති පරිච්ඡෙදවචනමෙතං, යාවතකන්ති අත්ථො. බුද්ධභණිතන්ති බුද්ධවචනං. සොභයින්ති සොභෙසිං පකාසෙසිං. මම අච්ඡරියන්ති මම සම්මාපටිපත්තිං අඤ්ඤෙහි අසාධාරණං අච්ඡරියං අබ්භුතං කස්සපො භගවා දිස්වාති අත්ථො. සංසරිත්වාති සංසාරෙ සංසරිත්වා. අනාචරන්ති අනාචාරං අකත්තබ්බං, අකරණීයන්ති අත්ථො.

තස්ස පන කස්සපස්ස භගවතො ජාතනගරං බාරාණසී නාම අහොසි, බ්රහ්මදත්තො නාම බ්රාහ්මණො පිතා, පරමගුණවතී ධනවතී නාම බ්රාහ්මණී මාතා, තිස්සො ච භාරද්වාජො ච ද්වෙ අග්ගසාවකා, සබ්බමිත්තො නාමුපට්ඨාකො, අනුළා ච උරුවෙළා ච ද්වෙ අග්ගසාවිකා, නිග්රොධරුක්ඛො බොධි, සරීරං වීසතිහත්ථුබ්බෙධං අහොසි, වීසතිවස්සසහස්සානි ආයු, සුනන්දා නාමස්ස අග්ගමහෙසී, විජිතසෙනො නාම පුත්තො, පාසාදයානෙන නික්ඛමි. තෙන වුත්තං –

32.

‘‘නගරං බාරාණසී නාම, කිකී නාමාසි ඛත්තියො;

වසතෙ තත්ථ නගරෙ, සම්බුද්ධස්ස මහාකුලං.

33.

‘‘බ්රාහ්මණො බ්රහ්මදත්තොව, ආසි බුද්ධස්ස සො පිතා;

ධනවතී නාම ජනිකා, කස්සපස්ස මහෙසිනො.

38.

‘‘තිස්සො ච භාරද්වාජො ච, අහෙසුං අග්ගසාවකා;

සබ්බමිත්තො නාමුපට්ඨාකො, කස්සපස්ස මහෙසිනො.

39.

‘‘අනුළා උරුවෙළා ච, අහෙසුං අග්ගසාවිකා;

බොධි තස්ස භගවතො, නිග්රොධොති පවුච්චති.

41.

‘‘උච්චත්තනෙන සො බුද්ධො, වීසතිරතනුග්ගතො;

විජ්ජුලට්ඨීව ආකාසෙ, චන්දොව ගහපූරිතො.

42.

‘‘වීසතිවස්සසහස්සානි , ආයු තස්ස මහෙසිනො;

තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.

43.

‘‘ධම්මතළාකං මාපයිත්වා, සීලං දත්වා විලෙපනං;

ධම්මදුස්සං නිවාසෙත්වා, ධම්මමාලං විභජ්ජිය.

44.

‘‘ධම්මවිමලමාදාසං , ඨපයිත්වා මහාජනෙ;

කෙචි නිබ්බානං පත්ථෙන්තා, පස්සන්තු මෙ අලඞ්කරං.

45.

‘‘සීලකඤ්චුකං දත්වාන, ඣානකවචවම්මිතං;

ධම්මචම්මං පාරුපිත්වා, දත්වා සන්නාහමුත්තමං.

46.

‘‘සතිඵලකං දත්වාන, තිඛිණං ඤාණකුන්තිමං;

ධම්මඛග්ගවරං දත්වා, සීලසංසග්ගමද්දනං.

47.

‘‘තෙවිජ්ජාභූසනං දත්වාන, ආවෙළං චතුරො ඵලෙ;

ඡළභිඤ්ඤාභරණං දත්වා, ධම්මපුප්ඵපිළන්ධනං.

48.

‘‘සද්ධම්මපණ්ඩරච්ඡත්තං , දත්වා පාපනිවාරණං;

මාපයිත්වාභයං පුප්ඵං, නිබ්බුතො සො සසාවකො.

49.

‘‘එසො හි සම්මාසම්බුද්ධො, අප්පමෙය්යො දුරාසදො;

එසො හි ධම්මරතනො, ස්වාක්ඛාතො එහිපස්සිකො.

50.

‘‘එසො හි සඞ්ඝරතනො, සුප්පටිපන්නො අනුත්තරො;

සබ්බං තමන්තරහිතං, නනු රිත්තා සබ්බසඞ්ඛාරා’’ති.

තත්ථ විජ්ජුලට්ඨීවාති ඝනභාවෙන සණ්ඨිතා විජ්ජුලතා විය. චන්දොව ගහපූරිතොති පරිවෙසගහපරික්ඛිතො පුණ්ණචන්දො විය. ධම්මතළාකං මාපයිත්වාති පරියත්තිධම්මතළාකං මාපයිත්වා. සීලං දත්වා විලෙපනන්ති චතුපාරිසුද්ධිසීලසඞ්ඛාතං චිත්තසන්තතිවිභූසනත්ථං විලෙපනං දත්වා . ධම්මදුස්සං නිවාසෙත්වාති හිරොත්තප්පධම්මසඞ්ඛාතං සාටකයුගං නිවාසෙත්වා. ධම්මමාලං විභජ්ජියාති සත්තත්තිංසබොධිපක්ඛියධම්මකුසුමමාලං විභජිත්වා. විදහිත්වාති අත්ථො.

ධම්මවිමලමාදාසන්ති විමලං සොතාපත්තිමග්ගසඞ්ඛාතං ආදාසං සාවජ්ජානවජ්ජකුසලාකුසලධම්මසල්ලක්ඛණත්ථං මහාජනස්ස ධම්මතළාකතීරෙ ධම්මාදාසං ඨපෙත්වාති අත්ථො. මහාජනෙති මහාජනස්ස. කෙචීති යෙ කෙචි. නිබ්බානං පත්ථෙන්තාති සබ්බාකුසලමලවිලයකරං අමතමසඞ්ඛතමනීතිකං පරමසන්තං අච්චුතිරසං නිබ්බානං පත්ථෙන්තා විචරන්ති. තෙ ඉමං අලඞ්කාරං වුත්තප්පකාරං මයා දස්සිතං පස්සන්තූති අත්ථො. ‘‘නිබ්බානමභිපත්ථෙන්තා, පස්සන්තු මං අලඞ්කර’’න්තිපි පාඨො, සොයෙවත්ථො. අලඞ්කරන්ති රස්සං කත්වා වුත්තං.

සීලකඤ්චුකං දත්වානාති පඤ්චසීලදසසීලචතුපාරිසුද්ධිසීලමයං කඤ්චුකං දත්වා. ඣානකවචවම්මිතන්ති චතුක්කපඤ්චකජ්ඣානකවචබන්ධං බන්ධිත්වා. ධම්මචම්මං පාරුපිත්වාති සතිසම්පජඤ්ඤසඞ්ඛාතධම්මචම්මං පාරුපිත්වා. දත්වා සන්නාහමුත්තමන්ති උත්තමං චතුරඞ්ගසමන්නාගතං වීරියසන්නාහං දත්වාති අත්ථො. සතිඵලකං දත්වානාති රාගාදිදොසාරිපාපනිවාරණත්ථං චතුසතිපට්ඨානඵලකනිවාරණං දත්වා. තිඛිණං ඤාණකුන්තිමන්ති පටිවෙධසමත්ථං තිඛිණවිපස්සනාඤාණකුන්තවන්තං, විපස්සනාඤාණනිසිතකුන්තවරන්ති අත්ථො, කිලෙසබලනිධනකරසමත්ථං වා යොගාවචරයොධවරං ඨපෙත්වාති අත්ථො. ධම්මඛග්ගවරංදත්වාති තස්ස යොගාවචරස්ස වීරියුපලතලනිසිතධාරං මග්ගපඤ්ඤාවරඛග්ගං දත්වා. සීලසංසග්ගමද්දනන්ති අරියං ලොකුත්තරසීලං කිලෙසසංසග්ගමද්දනත්ථාය, කිලෙසනිඝාතනත්ථායාති අත්ථො.

තෙවිජ්ජාභූසනං දත්වාති තෙවිජ්ජාමයං විභූසනං දත්වා. ආවෙළං චතුරො ඵලෙති චත්තාරි ඵලානි වටංසකං කත්වා. ඡළභිඤ්ඤාභරණන්ති ආභරණත්ථාය අලඞ්කාරකරණත්ථාය ඡ අභිඤ්ඤායො දත්වා. ධම්මපුප්ඵපිළන්ධනන්ති නවලොකුත්තරධම්මසඞ්ඛාතං කුසුමමාලං කත්වා. සද්ධම්මපණ්ඩරච්ඡත්තං, දත්වා පාපනිවාරණන්ති අච්චන්තවිසුද්ධං විමුත්තිසෙතච්ඡත්තං සබ්බාකුසලාතපනිවාරණං දත්වා. මාපයිත්වාභයං පුප්ඵන්ති අභයපුරගාමිනං අට්ඨඞ්ගිකමග්ගං පුප්ඵං කත්වාති අත්ථො.

කස්සපො කිර භගවා කාසිරට්ඨෙ සෙතබ්යනගරෙ සෙතබ්යුය්යානෙ පරිනිබ්බායි. ධාතුයො කිරස්ස න විකිරිංසු. සකලජම්බුදීපවාසිනො මනුස්සා සන්නිපතිත්වා එකෙකං සුවණ්ණිට්ඨකං කොටිඅග්ඝනකං රතනවිචිත්තං බහිචිනනත්ථං එකෙකං අඩ්ඪකොටිඅග්ඝනකං අබ්භන්තරපූරණත්ථං මනොසිලාය මත්තිකාකිච්චං තෙලෙන උදකකිච්චං කරොන්තො යොජනුබ්බෙධං ථූපමකංසු.

‘‘කස්සපොපි භගවා කතකිච්චො, සබ්බසත්තහිතමෙව කරොන්තො;

කාසිරාජනගරෙ මිගදායෙ, ලොකනන්දනකරො නිවසී’’ති.

සෙසගාථාසු සබ්බත්ථ පාකටමෙවාති.

ඉති මධුරත්ථවිලාසිනියා බුද්ධවංස-අට්ඨකථාය

කස්සපබුද්ධවංසවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

එත්තාවතා චතුවීසතියා බුද්ධානං බුද්ධවංසවණ්ණනා

සබ්බාකාරෙන නිට්ඨිතා.