📜
6. සුමනබුද්ධවංසවණ්ණනා
එවං ¶ එකප්පහාරෙනෙව දසසහස්සිලොකධාතුං එකන්ධකාරං කත්වා තස්මිං භගවති පරිනිබ්බුතෙ තස්ස අපරභාගෙ නවුතිවස්සසහස්සායුකෙසු මනුස්සෙසු අනුක්කමෙන පරිහායිත්වා දසවස්සෙසු ජාතෙසු පුන වඩ්ඪිත්වා අනුක්කමෙන අසඞ්ඛ්යෙය්යායුකා හුත්වා පුන පරිහායිත්වා නවුතිවස්සසහස්සායුකෙසු ජාතෙසු සුමනො නාම බොධිසත්තො පාරමියො පූරෙත්වා තුසිතපුරෙ නිබ්බත්තිත්වා තතො චවිත්වා මෙඛලනගරෙ සුදත්තස්ස නාම රඤ්ඤො කුලෙ සිරිමාය නාම දෙවියා කුච්ඡිස්මිං පටිසන්ධිං අග්ගහෙසි. පාටිහාරියානි පුබ්බෙ වුත්තනයානෙව.
සො අනුක්කමෙන වුද්ධිප්පත්තො සිරිවඩ්ඪනසොමවඩ්ඪනඉද්ධිවඩ්ඪනනාමධෙය්යෙසු තීසු පාසාදෙසු තෙසට්ඨියා නාටකිත්ථිසතසහස්සෙහි පරිචාරියමානො සුරයුවතීහි පරිචාරියමානො දෙවකුමාරො විය නවවස්සසහස්සානි දිබ්බසුඛසදිසං විසයසුඛමනුභවමානො වටංසිකාය නාම දෙවියා අනුපමං නාම නිරුපමං පුත්තං ජනෙත්වා චත්තාරි නිමිත්තානි දිස්වා හත්ථියානෙන නික්ඛමිත්වා පබ්බජි. තං පන පබ්බජන්තං තිංසකොටියො අනුපබ්බජිංසු.
සො තෙහි පරිවුතො දසමාසෙ පධානචරියං චරිත්වා විසාඛපුණ්ණමාය අනොමනිගමෙ අනොමසෙට්ඨිනො ධීතාය අනුපමාය නාම දින්නං පක්ඛිත්තදිබ්බොජං ¶ පායාසං පරිභුඤ්ජිත්වා සාලවනෙ දිවාවිහාරං වීතිනාමෙත්වා අනුපමාජීවකෙන දින්නා අට්ඨ තිණමුට්ඨියො ගහෙත්වා නාගබොධිං උපගන්ත්වා තං පදක්ඛිණං කත්වා අට්ඨහි තිණමුට්ඨීහි තිංසහත්ථවිත්ථතං තිණසන්ථරං කත්වා තත්ථ පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා නිසීදි. තතො මාරබලං ¶ විධමිත්වා සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණං පටිවිජ්ඣිත්වා – ‘‘අනෙකජාතිසංසාරං…පෙ… තණ්හානං ඛයමජ්ඣගා’’ති (ධ. ප. 153-154) උදානං උදානෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘මඞ්ගලස්ස අපරෙන, සුමනො නාම නායකො;
සබ්බධම්මෙහි අසමො, සබ්බසත්තානමුත්තමො’’ති.
තත්ථ ¶ මඞ්ගලස්ස අපරෙනාති මඞ්ගලස්ස භගවතො අපරභාගෙ. සබ්බධම්මෙහි අසමොති සබ්බෙහිපි සීලසමාධිපඤ්ඤාධම්මෙහි අසමො අසදිසො.
සුමනො කිර භගවා බොධිසමීපෙයෙව සත්තසත්තාහානි වීතිනාමෙත්වා ධම්මදෙසනත්ථං බ්රහ්මායාචනං සම්පටිච්ඡිත්වා – ‘‘කස්ස නු ඛො අහං පඨමං ධම්මං දෙසෙය්ය’’න්ති (දී. නි. 2.72; ම. නි. 1.284; 2.341; මහාව. 10) උපධාරෙන්තො අත්තනා සහ පබ්බජිතානං තිංසකොටියො ච අත්තනො කනිට්ඨභාතිකං වෙමාතිකං සරණකුමාරඤ්ච පුරොහිතපුත්තං භාවිතත්තමාණවකඤ්ච උපනිස්සයසම්පන්නෙ දිස්වා – ‘‘එතෙසං පඨමං ධම්මං දෙසෙය්ය’’න්ති චින්තෙත්වා හංසරාජා විය ගගනපථෙන මෙඛලුය්යානෙ ඔතරිත්වා උය්යානපාලං පෙසෙත්වා අත්තනො කනිට්ඨභාතිකං සරණකුමාරඤ්ච පුරොහිතපුත්තං භාවිතත්තකුමාරඤ්ච පක්කොසාපෙත්වා තෙසං පරිවාරභූතා සත්තතිංසකොටියො අත්තනා සහ පබ්බජිතා තිංසකොටියො ච අඤ්ඤෙ ච බහූ දෙවමනුස්සකොටියො චාති එවං කොටිසතසහස්සං ධම්මචක්කප්පවත්තනෙන ධම්මාමතං පායෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘තදා අමතභෙරිං සො, ආහනී මෙඛලෙ පුරෙ;
ධම්මසඞ්ඛසමායුත්තං, නවඞ්ගං ජිනසාසන’’න්ති.
තත්ථ අමතභෙරින්ති අමතාධිගමාය නිබ්බානාධිගමාය භෙරිං. ආහනීති වාදයි, ධම්මං දෙසෙසීති අත්ථො. සායං අමතභෙරී නාම අමතපරියොසානං නවඞ්ගං බුද්ධවචනං. තෙනෙවාහ – ‘‘ධම්මසඞ්ඛසමායුත්තං, නවඞ්ගං ජිනසාසන’’න්ති. තත්ථ ධම්මසඞ්ඛසමායුත්තන්ති චතුසච්චධම්මකථාසඞ්ඛවරසමායුත්තං.
සුමනො ¶ පන ලොකනායකො අභිසම්බොධිං පාපුණිත්වා පටිඤ්ඤානුරූපං පටිපදං පටිපජ්ජමානො මහාජනස්ස භවබන්ධනමොක්ඛත්ථාය කුසලරතනස්ස කිලෙසචොරෙහි විලුප්පමානස්ස පරිත්තානත්ථං සීලවිපුලපාකාරං සමාධිපරිඛාපරිවාරිතං විපස්සනාඤාණද්වාරං සතිසම්පජඤ්ඤදළ්හකවාටං සමාපත්තිමණ්ඩපාදිපටිමණ්ඩිතං බොධිපක්ඛියජනසමාකුලං අමතවරනගරං මාපෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘නිජ්ජිනිත්වා ¶ කිලෙසෙ සො, පත්වා සම්බොධිමුත්තමං;
මාපෙසි නගරං සත්ථා, සද්ධම්මපුරවරුත්තම’’න්ති.
තත්ථ නිජ්ජිනිත්වාති විජිනිත්වා අභිභුය්ය, කිලෙසාභිසඞ්ඛාරදෙවපුත්තමාරෙ විද්ධංසෙත්වාති අත්ථො ¶ . සොති සො සුමනො භගවා. ‘‘විජිනිත්වා කිලෙසෙ හී’’තිපි පාඨො. තත්ථ හි-කාරො පදපූරණමත්තෙ නිපාතො. පත්වාති අධිගන්ත්වා. ‘‘පත්තො’’තිපි පාඨො. නගරන්ති නිබ්බානනගරං. සද්ධම්මපුරවරුත්තමන්ති සද්ධම්මසඞ්ඛාතං පුරවරෙසු උත්තමං සෙට්ඨං පධානභූතං. අථ වා සද්ධම්මමයෙසු පුරෙසු පවරෙසු උත්තමං සද්ධම්මපුරවරුත්තමං. පුරිමස්මිං අත්ථවිකප්පෙ ‘‘නගර’’න්ති තස්සෙව වෙවචනන්ති දට්ඨබ්බං. පටිවිද්ධධම්මසභාවානං සෙක්ඛාසෙක්ඛානං අරියපුග්ගලානං පතිට්ඨානං ගොචරනිවාසට්ඨෙන නිබ්බානං ‘‘නගර’’න්ති වුච්චති. තස්මිං පන සද්ධම්මවරනගරෙ සො සත්ථා අවිච්ඡින්නං අකුටිලං උජුං පුථුලඤ්ච විත්ථතඤ්ච සතිපට්ඨානමයං මහාවීථිං මාපෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘නිරන්තරං අකුටිලං, උජුං විපුලවිත්ථතං;
මාපෙසි සො මහාවීථිං, සතිපට්ඨානවරුත්තම’’න්ති.
තත්ථ නිරන්තරන්ති කුසලජවනසඤ්චරණානන්තරභාවතො නිරන්තරං. අකුටිලන්ති කුටිලභාවකරදොසවිරහිතතො අකුටිලං. උජුන්ති අකුටිලත්තාව උජුං. පුරිමපදස්සෙව අත්ථදීපකමිදං වචනං. විපුලවිත්ථතන්ති ආයාමතො ච විත්ථාරතො ච පුථුලවිත්ථතං, පුථුලවිත්ථතභාවො ලොකියලොකුත්තරසතිපට්ඨානවසෙන දට්ඨබ්බො. මහාවීථින්ති මහාමග්ගං. සතිපට්ඨානවරුත්තමන්ති සතිපට්ඨානඤ්ච තං වරෙසු උත්තමඤ්චාති සතිපට්ඨානවරුත්තමං. අථ වා වරං සතිපට්ඨානමයං උත්තමවීථින්ති අත්ථො.
ඉදානි තස්ස නිබ්බානමහානගරස්ස තස්සං සතිපට්ඨානවීථියං චත්තාරි සාමඤ්ඤඵලානි චතස්සො පටිසම්භිදා ඡ අභිඤ්ඤා අට්ඨ සමාපත්තියොති ඉමානි ¶ මහග්ඝරතනානි උභොසු පස්සෙසු ධම්මාපණෙ පසාරෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘ඵලෙ චත්තාරි සාමඤ්ඤෙ, චතස්සො පටිසම්භිදා;
ඡළභිඤ්ඤාට්ඨසමාපත්තී, පසාරෙසි තත්ථ වීථිය’’න්ති.
ඉදානි ¶ භගවා ඉමානි රතනභණ්ඩානි යෙ පන අප්පමත්තා සතිමන්තො පණ්ඩිතා හිරිඔත්තප්පවීරියාදීහි සමන්නාගතා, තෙ ආදීයන්තීති තෙසං රතනානං හරණූපායං දස්සෙන්තො –
‘‘යෙ අප්පමත්තා අඛිලා, හිරිවීරියෙහුපාගතා;
තෙ තෙ ඉමෙ ගුණවරෙ, ආදියන්ති යථාසුඛ’’න්ති. – ආහ;
තත්ථ ¶ යෙති අනියමුද්දෙසො. අප්පමත්තාති පමාදස්ස පටිපක්ඛභූතෙන සතියා අවිප්පවාසලක්ඛණෙන අප්පමාදෙන සමන්නාගතා. අඛිලාති පඤ්චචෙතොඛිලරහිතා. හිරිවීරියෙහුපාගතාති කායදුච්චරිතාදීහි හිරීයතීති හිරී, ලජ්ජායෙතං අධිවචනං. වීරස්ස භාවො වීරියං, තං උස්සාහලක්ඛණං. තෙහි හිරිවීරියෙහි උපාගතා සමන්නාගතා භබ්බපුග්ගලා. තෙති ඉදං පුබ්බෙ අනියමුද්දෙසස්ස නියමුද්දෙසො. පුන තෙති වුත්තප්පකාරෙ ගුණරතනවිසෙසෙ තෙ කුලපුත්තා ආදියන්ති පටිලභන්ති අධිගච්ඡන්තීති අත්ථො. සබ්බං පන සුමනො භගවා කතවිදිතමනො ධම්මභෙරිං ආහනිත්වා ධම්මනගරං මාපෙත්වා ඉමිනා නයෙන පඨමමෙව සතසහස්සකොටියො බොධෙසි. තෙන වුත්තං –
‘‘එවමෙතෙන යොගෙන, උද්ධරන්තො මහාජනං;
බොධෙසි පඨමං සත්ථා, කොටිසතසහස්සියො’’ති.
තත්ථ උද්ධරන්තොති සංසාරසාගරතො අරියමග්ගනාවාය සමුද්ධරන්තො. කොටිසතසහස්සියොති සතසහස්සකොටියොති අත්ථො. විපරියායෙන නිද්දිට්ඨං.
යදා පන සුමනො ලොකනායකො සුනන්දවතීනගරෙ අම්බරුක්ඛමූලෙ තිත්ථියමදමානමද්දනං යමකපාටිහාරියං කත්වා සත්තානං කොටිසහස්සං ධම්මාමතං ¶ පායෙසි. අයං දුතියො අභිසමයො අහොසි. තෙන වුත්තං –
‘‘යම්හි කාලෙ මහාවීරො, ඔවදී තිත්ථියෙ ගණෙ;
කොටිසහස්සා භිසමිංසු, දුතියෙ ධම්මදෙසනෙ’’ති.
තත්ථ තිත්ථියෙ ගණෙති තිත්ථියභූතෙ ගණෙ, තිත්ථියානං ගණෙ වා ‘‘තිත්ථියෙ අභිමද්දන්තො, බුද්ධො ධම්මමදෙසයී’’ති පඨන්ති කෙචි.
යදා පන දසසු චක්කවාළසහස්සෙසු දෙවතා ඉමස්මිං චක්කවාළෙ සන්නිපතිත්වා මනුස්සා ච නිරොධකථං සමුට්ඨාපෙසුං – ‘‘කථං නිරොධං සමාපජ්ජන්ති, කථං නිරොධසමාපන්නා හොන්ති, කථං ¶ නිරොධා වුට්ඨහන්තී’’ති? එවං සමාපජ්ජනඅධිට්ඨානවුට්ඨානාදීසු විනිච්ඡයං කාතුං අසක්කොන්තා සහ මනුස්සෙහි ඡසු කාමාවචරදෙවලොකෙසු දෙවා ච නවසු බ්රහ්මලොකෙසු බ්රහ්මානො ච ද්වෙළ්හකජාතා ද්විධා අහෙසුං. තතො නරසුන්දරෙන අරින්දමෙන නාම රඤ්ඤා සද්ධිං සායන්හසමයෙ සුමනදසබලං ¶ සබ්බලොකනාථං උපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා අරින්දමො රාජා භගවන්තං නිරොධපඤ්හං පුච්ඡි. තතො භගවතා නිරොධපඤ්හෙ විස්සජ්ජිතෙ නවුතිපාණකොටිසහස්සානං ධම්මාභිසමයො අහොසි. අයං තතියො අභිසමයො අහොසි. තෙන වුත්තං –
‘‘යදා දෙවා මනුස්සා ච, සමග්ගා එකමානසා;
නිරොධපඤ්හං පුච්ඡිංසු, සංසයං චාපි මානසං.
‘‘තදාපි ධම්මදෙසනෙ, නිරොධපරිදීපනෙ;
නවුතිකොටිසහස්සානං, තතියාභිසමයො අහූ’’ති.
තස්ස පන සුමනස්ස භගවතො තයො සාවකසන්නිපාතා අහෙසුං. තත්ථ පඨමසන්නිපාතෙ මෙඛලනගරං උපනිස්සාය වස්සං වසිත්වා පඨමපවාරණාය අරහන්තානං කොටිසහස්සෙන එහිභික්ඛුපබ්බජ්ජාය පබ්බජිතෙන සද්ධිං භගවා පවාරෙසි, අයං පඨමො සන්නිපාතො අහොසි. අථාපරෙන සමයෙන සඞ්කස්සනගරස්සාවිදූරෙ අරින්දමරාජකුසලබලනිබ්බත්තෙ යොජනප්පමාණෙ කනකපබ්බතෙ නිසින්නො සරදසමයරුචිරකරනිකරො දිවසකරො විය යුගන්ධරපබ්බතෙ මුනිවරදිවසකරො අරින්දමරාජානං පරිවාරෙත්වා ¶ ආගතානං පුරිසානං නවුතිකොටිසහස්සානි දමෙත්වා සබ්බෙ එහිභික්ඛුපබ්බජ්ජාය පබ්බාජෙත්වා තස්මිංයෙව දිවසෙ අරහත්තං පත්තෙහි භික්ඛූහි පරිවුතො චතුරඞ්ගසමන්නාගතෙ සන්නිපාතෙ පාතිමොක්ඛං උද්දිසි. අයං දුතියො සන්නිපාතො අහොසි. යදා පන සක්කො දෙවරාජා සුගතදස්සනත්ථාය උපසඞ්කමි, තදා සුමනො භගවා අසීතියා අරහන්තකොටිසහස්සෙහි පරිවුතො පාතිමොක්ඛං උද්දිසි, අයං තතියො සන්නිපාතො අහොසි. තෙන වුත්තං –
‘‘සන්නිපාතා තයො ආසුං, සුමනස්ස මහෙසිනො;
ඛීණාසවානං විමලානං, සන්තචිත්තාන තාදිනං.
‘‘වස්සංවුට්ඨස්ස භගවතො, අභිඝුට්ඨෙ පවාරණෙ;
කොටිසතසහස්සෙහි, පවාරෙසි තථාගතො.
‘‘තතො පරං සන්නිපාතෙ, විමලෙ කඤ්චනපබ්බතෙ;
නවුතිකොටිසහස්සානං, දුතියො ආසි සමාගමො.
‘‘යදා ¶ සක්කො දෙවරාජා, බුද්ධදස්සනුපාගමි;
අසීතිකොටිසහස්සානං, තතියො ආසි සමාගමො’’ති.
තත්ථ ¶ අභිඝුට්ඨෙ පවාරණෙති ලිඞ්ගවිපල්ලාසො දට්ඨබ්බො, අභිඝුට්ඨාය පවාරණායාති අත්ථො. තතොපරන්ති තතො අපරභාගෙ. කඤ්චනපබ්බතෙති කනකමයෙ පබ්බතෙ. බුද්ධදස්සනුපාගමීති බුද්ධදස්සනත්ථමුපාගමි. තදා කිර අම්හාකං බොධිසත්තො අතුලො නාම නාගරාජා අහොසි මහිද්ධිකො මහානුභාවො. සො ‘‘ලොකෙ බුද්ධො උප්පන්නො’’ති සුත්වා ඤාතිගණපරිවුතො සකභවනා නික්ඛමිත්වා කොටිසතසහස්සභික්ඛුපරිවාරස්ස සුමනස්ස භගවතො දිබ්බෙහි තුරියෙහි උපහාරං කාරෙත්වා මහාදානං පවත්තෙත්වා පච්චෙකදුස්සයුගානි දත්වා සරණෙසු පතිට්ඨාසි. සොපි නං සත්ථා ‘‘අනාගතෙ බුද්ධො භවිස්සතී’’ති බ්යාකාසි. තෙන වුත්තං –
‘‘අහං තෙන සමයෙන, නාගරාජා මහිද්ධිකො;
අතුලො නාම නාමෙන, උස්සන්නකුසලසඤ්චයො.
‘‘තදාහං නාගභවනා, නික්ඛමිත්වා සඤාතිභි;
නාගානං දිබ්බතුරියෙහි, සසඞ්ඝං ජිනමුපට්ඨහිං.
‘‘කොටිසතසහස්සානං ¶ , අන්නපානෙන තප්පයිං;
පච්චෙකදුස්සයුගං දත්වා, සරණං තමුපාගමිං.
‘‘සොපි මං බුද්ධො බ්යාකාසි, සුමනො ලොකනායකො;
අපරිමෙය්යිතො කප්පෙ, අයං බුද්ධො භවිස්සති.
‘‘පධානං පදහිත්වාන…පෙ… හෙස්සාම සම්මුඛා ඉමං’’.
යථා කොණ්ඩඤ්ඤබුද්ධවංසෙ, එවං අට්ඨ ගාථා විත්ථාරෙතබ්බාති.
‘‘තස්සාපි වචනං සුත්වා, භිය්යො චිත්තං පසාදයිං;
උත්තරිං වතමධිට්ඨාසිං, දසපාරමිපූරියා’’ති.
තස්ස ¶ පන සුමනස්ස භගවතො මෙඛලං නාම නගරං අහොසි, සුදත්තො නාම රාජා පිතා, සිරිමා නාම දෙවී මාතා, සරණො ච භාවිතත්තො ච ද්වෙ අග්ගසාවකා, උදෙනො නාමුපට්ඨාකො, සොණා ච උපසොණා ච ද්වෙ අග්ගසාවිකා, නාගරුක්ඛො බොධි, නවුතිහත්ථුබ්බෙධං සරීරං, නවුතියෙව වස්සසහස්සානි ආයුප්පමාණං අහොසි, වටංසිකා නාමස්ස මහෙසී දෙවී, අනූපමො නාම පුත්තො අහොසි, හත්ථියානෙන නික්ඛමි. උපට්ඨාකො අඞ්ගරාජා. අඞ්ගාරාමෙ වසීති. තෙන වුත්තං –
‘‘නගරං ¶ මෙඛලං නාම, සුදත්තො නාම ඛත්තියො;
සිරිමා නාම ජනිකා, සුමනස්ස මහෙසිනො.
‘‘නවවස්සසහස්සානි, අගාරං අජ්ඣ සො වසි;
චන්දො සුචන්දො වටංසො ච, තයො පාසාදමුත්තමා.
‘‘තෙසට්ඨිසතසහස්සානි, නාරියො සමලඞ්කතා;
වටංසිකා නාම නාරී, අනූපමො නාම අත්රජො.
‘‘නිමිත්තෙ චතුරො දිස්වා, හත්ථියානෙන නික්ඛමි;
අනූනදසමාසානි, පධානං පදහී ජිනො.
‘‘බ්රහ්මුනා යාචිතො සන්තො, සුමනො ලොකනායකො;
වත්ති චක්කං මහාවීරො, මෙඛලෙ පුරමුත්තමෙ.
‘‘සරණො භාවිතත්තො ච, අහෙසුං අග්ගසාවකා;
උදෙනො නාමුපට්ඨාකො, සුමනස්ස මහෙසිනො.
‘‘සොණා ¶ ච උපසොණා ච, අහෙසුං අග්ගසාවිකා;
සොපි බුද්ධො අමිතයසො, නාගමූලෙ අබුජ්ඣථ.
‘‘වරුණො චෙව සරණො ච, අහෙසුං අග්ගුපට්ඨකා;
චාලා ච උපචාලා ච, අහෙසුං අග්ගුපට්ඨිකා.
‘‘උච්චත්තනෙන ¶ සො බුද්ධො, නවුතිහත්ථමුග්ගතො;
කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසො, දසසහස්සී විරොචති.
‘‘නවුතිවස්සසහස්සානි, ආයු විජ්ජති තාවදෙ;
තාවතා තිට්ඨමානො සො, තාරෙසි ජනතං බහුං.
‘‘තාරණීයෙ තාරයිත්වා, බොධනීයෙ ච බොධයි;
පරිනිබ්බායි සම්බුද්ධො, උළුරාජාව අත්ථමි.
‘‘තෙ ච ඛීණාසවා භික්ඛූ, සො ච බුද්ධො අසාදිසො;
අතුලප්පභං දස්සයිත්වා, නිබ්බුතා තෙ මහායසා.
‘‘තඤ්ච ඤාණං අතුලියං, තානි ච අතුලානි රතනානි;
සබ්බං තමන්තරහිතං, නනු රිත්තා සබ්බසඞ්ඛාරා.
‘‘සුමනො යසධරො බුද්ධො, අඞ්ගාරාමම්හි නිබ්බුතො;
තත්ථෙව තස්ස ජිනථූපො, චතුයොජනමුග්ගතො’’ති.
තත්ථ ¶ කඤ්චනග්ඝියසඞ්කාසොති විවිධරතනවිචිත්තකඤ්චනමයග්ඝිකසදිසරූපසොභො. දසසහස්සී විරොචතීති තස්ස පභාය දසසහස්සීපි ලොකධාතු විරොචතීති අත්ථො. තාරණීයෙති තාරයිතබ්බෙ, තාරයිතුං වුත්තෙ සබ්බෙ බුද්ධවෙනෙය්යෙති අත්ථො. උළුරාජාවාති චන්දො විය. අත්ථමීති අත්ථඞ්ගතො. කෙචි ‘‘අත්ථං ගතො’’ති පඨන්ති. අසාදිසොති අසදිසො. මහායසාති මහාකිත්තිසද්දා මහාපරිවාරා ච. තඤ්ච ඤාණන්ති තං සබ්බඤ්ඤුතඤ්ඤාණඤ්ච. අතුලියන්ති අතුල්යං අසදිසං. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.
සුමනබුද්ධවංසවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
නිට්ඨිතො චතුත්ථො බුද්ධවංසො.