📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ඛුද්දකනිකායෙ
චරියාපිටකපාළි
1. අකිත්තිවග්ගො
1. අකිත්තිචරියා
‘‘කප්පෙ ¶ ¶ ¶ ¶ ච සතසහස්සෙ, චතුරො ච අසඞ්ඛියෙ;
එත්ථන්තරෙ යං චරිතං, සබ්බං තං බොධිපාචනං.
‘‘අතීතකප්පෙ චරිතං, ඨපයිත්වා භවාභවෙ;
ඉමම්හි කප්පෙ චරිතං, පවක්ඛිස්සං සුණොහි මෙ.
‘‘යදා අහං බ්රහාරඤ්ඤෙ, සුඤ්ඤෙ විපිනකානනෙ;
අජ්ඣොගාහෙත්වා [අජ්ඣොගහෙත්වා (සී. ස්යා.)] විහරාමි, අකිත්ති නාම තාපසො.
‘‘තදා ¶ මං තපතෙජෙන, සන්තත්තො තිදිවාභිභූ;
ධාරෙන්තො බ්රාහ්මණවණ්ණං, භික්ඛාය මං උපාගමි.
‘‘පවනා ආභතං පණ්ණං, අතෙලඤ්ච අලොණිකං;
මම ද්වාරෙ ඨිතං දිස්වා, සකටාහෙන ආකිරිං.
‘‘තස්ස දත්වානහං පණ්ණං, නික්කුජ්ජිත්වාන භාජනං;
පුනෙසනං ජහිත්වාන, පාවිසිං පණ්ණසාලකං.
‘‘දුතියම්පි ¶ තතියම්පි, උපගඤ්ඡි මමන්තිකං;
අකම්පිතො අනොලග්ගො, එවමෙවමදාසහං.
‘‘න ¶ මෙ තප්පච්චයා අත්ථි, සරීරස්මිං විවණ්ණියං;
පීතිසුඛෙන රතියා, වීතිනාමෙමි තං දිවං.
‘‘යදි මාසම්පි ද්වෙමාසං, දක්ඛිණෙය්යං වරං ලභෙ;
අකම්පිතො අනොලීනො, දදෙය්යං දානමුත්තමං.
‘‘න තස්ස දානං දදමානො, යසං ලාභඤ්ච පත්ථයිං;
සබ්බඤ්ඤුතං පත්ථයානො, තානි කම්මානි ආචරි’’න්ති.
අකිත්තිචරියං පඨමං.
2. සඞ්ඛචරියා
‘‘පුනාපරං ¶ යදා හොමි, බ්රාහ්මණො සඞ්ඛසව්හයො;
මහාසමුද්දං තරිතුකාමො, උපගච්ඡාමි පට්ටනං.
‘‘තත්ථද්දසං පටිපථෙ, සයම්භුං අපරාජිතං;
කන්තාරද්ධානං පටිපන්නං [කන්තාරද්ධානපටිපන්නං (සී. ස්යා.)], තත්තාය කඨිනභූමියා.
‘‘තමහං පටිපථෙ දිස්වා, ඉමමත්ථං විචින්තයිං;
‘ඉදං ඛෙත්තං අනුප්පත්තං, පුඤ්ඤකාමස්ස ජන්තුනො.
‘‘‘යථා කස්සකො පුරිසො, ඛෙත්තං දිස්වා මහාගමං;
තත්ථ බීජං න රොපෙති, න සො ධඤ්ඤෙන අත්ථිකො.
‘‘‘එවමෙවාහං ¶ ¶ පුඤ්ඤකාමො, දිස්වා ඛෙත්තවරුත්තමං;
යදි තත්ථ කාරං න කරොමි, නාහං පුඤ්ඤෙන අත්ථිකො.
‘‘‘යථා අමච්චො මුද්දිකාමො, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ ජනෙ;
න දෙති තෙසං ධනධඤ්ඤං, මුද්දිතො පරිහායති.
‘‘‘එවමෙවාහං පුඤ්ඤකාමො, විපුලං දිස්වාන දක්ඛිණං;
යදි තස්ස දානං න දදාමි, පරිහායිස්සාමි පුඤ්ඤතො’.
‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, ඔරොහිත්වා උපාහනා;
තස්ස පාදානි වන්දිත්වා, අදාසිං ඡත්තුපාහනං.
‘‘තෙනෙවාහං ¶ සතගුණතො, සුඛුමාලො සුඛෙධිතො;
අපි ච දානං පරිපූරෙන්තො, එවං තස්ස අදාසහ’’න්ති.
සඞ්ඛචරියං දුතියං.
3. කුරුරාජචරියා
‘‘පුනාපරං යදා හොමි, ඉන්දපත්ථෙ [ඉන්දපත්තෙ (සී. ක.)] පුරුත්තමෙ;
රාජා ධනඤ්චයො නාම, කුසලෙ දසහුපාගතො.
‘‘කලිඞ්ගරට්ඨවිසයා, බ්රාහ්මණා උපගඤ්ඡු මං;
ආයාචුං මං හත්ථිනාගං, ධඤ්ඤං මඞ්ගලසම්මතං.
‘‘‘අවුට්ඨිකො ජනපදො, දුබ්භික්ඛො ඡාතකො මහා;
දදාහි පවරං නාගං, නීලං අඤ්ජනසව්හයං.
‘‘‘න ¶ ¶ මෙ යාචකමනුප්පත්තෙ, පටික්ඛෙපො අනුච්ඡවො;
මා මෙ භිජ්ජි සමාදානං, දස්සාමි විපුලං ගජං’.
‘‘නාගං ගහෙත්වා සොණ්ඩාය, භිඞ්ගාරෙ [භිඞ්කාරෙ (සී.)] රතනාමයෙ;
ජලං හත්ථෙ ආකිරිත්වා, බ්රාහ්මණානං අදං ගජං.
‘‘තස්ස නාගෙ පදින්නම්හි, අමච්චා එතදබ්රවුං;
‘කිං නු තුය්හං වරං නාගං, යාචකානං පදස්සසි.
‘‘‘ධඤ්ඤං ¶ මඞ්ගලසම්පන්නං, සඞ්ගාමවිජයුත්තමං;
තස්මිං නාගෙ පදින්නම්හි, කිං තෙ රජ්ජං කරිස්සති.
‘‘‘රජ්ජම්පි මෙ දදෙ සබ්බං, සරීරං දජ්ජමත්තනො;
සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා නාගං අදාසහ’’’න්ති.
කුරුරාජචරියං තතියං.
4. මහාසුදස්සනචරියා
‘‘කුසාවතිම්හි නගරෙ, යදා ආසිං මහීපති;
මහාසුදස්සනො නාම, චක්කවත්තී මහබ්බලො.
‘‘තත්ථාහං ¶ දිවසෙ තික්ඛත්තුං, ඝොසාපෙමි තහිං තහිං;
‘කො කිං ඉච්ඡති පත්ථෙති, කස්ස කිං දීයතූ ධනං.
‘‘‘කො ඡාතකො කො තසිතො, කො මාලං කො විලෙපනං;
නානාරත්තානි වත්ථානි, කො නග්ගො පරිදහිස්සති.
‘‘‘කො පථෙ ඡත්තමාදෙති, කොපාහනා මුදූ සුභා’;
ඉති ¶ සායඤ්ච පාතො ච, ඝොසාපෙමි තහිං තහිං.
‘‘න තං දසසු ඨානෙසු, නපි ඨානසතෙසු වා;
අනෙකසතඨානෙසු, පටියත්තං යාචකෙ ධනං.
‘‘දිවා වා යදි වා රත්තිං, යදි එති වනිබ්බකො;
ලද්ධා යදිච්ඡකං භොගං, පූරහත්ථොව ගච්ඡති.
‘‘එවරූපං මහාදානං, අදාසිං යාවජීවිකං;
නපාහං දෙස්සං ධනං දම්මි, නපි නත්ථි නිචයො මයි.
‘‘යථාපි ආතුරො නාම, රොගතො පරිමුත්තියා;
ධනෙන වෙජ්ජං තප්පෙත්වා, රොගතො පරිමුච්චති.
‘‘තථෙවාහං ජානමානො, පරිපූරෙතුමසෙසතො;
ඌනමනං පූරයිතුං, දෙමි දානං වනිබ්බකෙ;
නිරාලයො අපච්චාසො, සම්බොධිමනුපත්තියා’’ති.
මහාසුදස්සනචරියං චතුත්ථං.
5. මහාගොවින්දචරියා
‘‘පුනාපරං ¶ ¶ යදා හොමි, සත්තරාජපුරොහිතො;
පූජිතො නරදෙවෙහි, මහාගොවින්දබ්රාහ්මණො.
‘‘තදාහං සත්තරජ්ජෙසු, යං මෙ ආසි උපායනං;
තෙන දෙමි මහාදානං, අක්ඛොබ්භං [අක්ඛොභං (ස්යා. කං.)] සාගරූපමං.
‘‘න ¶ ¶ මෙ දෙස්සං ධනං ධඤ්ඤං, නපි නත්ථි නිචයො මයි;
සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා දෙමි වරං ධන’’න්ති.
මහාගොවින්දචරියං පඤ්චමං.
6. නිමිරාජචරියා
‘‘පුනාපරං යදා හොමි, මිථිලායං පුරුත්තමෙ;
නිමි නාම මහාරාජා, පණ්ඩිතො කුසලත්ථිකො.
‘‘තදාහං මාපයිත්වාන, චතුස්සාලං චතුම්මුඛං;
තත්ථ දානං පවත්තෙසිං, මිගපක්ඛිනරාදිනං.
‘‘අච්ඡාදනඤ්ච සයනං, අන්නං පානඤ්ච භොජනං;
අබ්බොච්ඡින්නං කරිත්වාන, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘යථාපි සෙවකො සාමිං, ධනහෙතුමුපාගතො;
කායෙන වාචා මනසා, ආරාධනීයමෙසති.
‘‘තථෙවාහං සබ්බභවෙ, පරියෙසිස්සාමි බොධිජං;
දානෙන සත්තෙ තප්පෙත්වා, ඉච්ඡාමි බොධිමුත්තම’’න්ති.
නිමිරාජචරියං ඡට්ඨං.
7. චන්දකුමාරචරියා
‘‘පුනාපරං ¶ ¶ යදා හොමි, එකරාජස්ස අත්රජො;
නගරෙ පුප්ඵවතියා, කුමාරො චන්දසව්හයො.
‘‘තදාහං ¶ යජනා මුත්තො, නික්ඛන්තො යඤ්ඤවාටතො;
සංවෙගං ජනයිත්වාන, මහාදානං පවත්තයිං.
‘‘නාහං පිවාමි ඛාදාමි, නපි භුඤ්ජාමි භොජනං;
දක්ඛිණෙය්යෙ අදත්වාන, අපි ඡප්පඤ්චරත්තියො.
‘‘යථාපි ¶ වාණිජො නාම, කත්වාන භණ්ඩසඤ්චයං;
යත්ථ ලාභො මහා හොති, තත්ථ තං [තත්ථ නං (සී.), තත්ථ (ක.)] හරති භණ්ඩකං.
‘‘තථෙව සකභුත්තාපි, පරෙ දින්නං මහප්ඵලං;
තස්මා පරස්ස දාතබ්බං, සතභාගො භවිස්සති.
‘‘එතමත්ථවසං ඤත්වා, දෙමි දානං භවාභවෙ;
න පටික්කමාමි දානතො, සම්බොධිමනුපත්තියා’’ති.
චන්දකුමාරචරියං සත්තමං.
8. සිවිරාජචරියා
‘‘අරිට්ඨසව්හයෙ නගරෙ, සිවිනාමාසි ඛත්තියො;
නිසජ්ජ පාසාදවරෙ, එවං චින්තෙසහං තදා.
‘‘‘යං කිඤ්චි මානුසං දානං, අදින්නං මෙ න විජ්ජති;
යොපි යාචෙය්ය මං චක්ඛුං, දදෙය්යං අවිකම්පිතො’.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සක්කො දෙවානමිස්සරො;
නිසින්නො දෙවපරිසාය, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘නිසජ්ජ ¶ පාසාදවරෙ, සිවිරාජා මහිද්ධිකො;
චින්තෙන්තො විවිධං දානං, අදෙය්යං සො න පස්සති.
‘‘‘තථං ¶ නු විතථං නෙතං, හන්ද වීමංසයාමි තං;
මුහුත්තං ආගමෙය්යාථ, යාව ජානාමි තං මනං’.
‘‘පවෙධමානො පලිතසිරො, වලිගත්තො [වලිතගත්තො (සී.)] ජරාතුරො;
අන්ධවණ්ණොව හුත්වාන, රාජානං උපසඞ්කමි.
‘‘සො ¶ තදා පග්ගහෙත්වාන, වාමං දක්ඛිණබාහු ච;
සිරස්මිං අඤ්ජලිං කත්වා, ඉදං වචනමබ්රවි.
‘‘‘යාචාමි තං මහාරාජ, ධම්මික රට්ඨවඩ්ඪන;
තව දානරතා කිත්ති, උග්ගතා දෙවමානුසෙ.
‘‘‘උභොපි ¶ නෙත්තා නයනා, අන්ධා උපහතා මම;
එකං මෙ නයනං දෙහි, ත්වම්පි එකෙන යාපය’.
‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, හට්ඨො සංවිග්ගමානසො;
කතඤ්ජලී වෙදජාතො, ඉදං වචනමබ්රවිං.
‘‘‘ඉදානාහං චින්තයිත්වාන, පාසාදතො ඉධාගතො;
ත්වං මම චිත්තමඤ්ඤාය, නෙත්තං යාචිතුමාගතො.
‘‘‘අහො මෙ මානසං සිද්ධං, සඞ්කප්පො පරිපූරිතො;
අදින්නපුබ්බං දානවරං, අජ්ජ දස්සාමි යාචකෙ.
‘‘‘එහි සිවක උට්ඨෙහි, මා දන්ධයි මා පවෙධයි;
උභොපි නයනං දෙහි, උප්පාටෙත්වා වණිබ්බකෙ’.
‘‘තතො ¶ සො චොදිතො මය්හං, සිවකො වචනං කරො;
උද්ධරිත්වාන පාදාසි, තාලමිඤ්ජංව යාචකෙ.
‘‘දදමානස්ස දෙන්තස්ස, දින්නදානස්ස මෙ සතො;
චිත්තස්ස අඤ්ඤථා නත්ථි, බොධියායෙව කාරණා.
‘‘න මෙ දෙස්සා උභො චක්ඛූ, අත්තා න මෙ න දෙස්සියො;
සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා චක්ඛුං අදාසහ’’න්ති.
සිවිරාජචරියං අට්ඨමං.
9. වෙස්සන්තරචරියා
‘‘යා ¶ මෙ අහොසි ජනිකා, ඵුස්සතී [ඵුසතී (සී.)] නාම ඛත්තියා;
සා අතීතාසු ජාතීසු, සක්කස්ස මහෙසී පියා.
‘‘තස්සා ආයුක්ඛයං ඤත්වා, දෙවින්දො එතදබ්රවි;
‘දදාමි තෙ දස වරෙ, වරභද්දෙ යදිච්ඡසි’.
‘‘එවං වුත්තා ච සා දෙවී, සක්කං පුනිදමබ්රවි;
‘කිං නු මෙ අපරාධත්ථි, කිං නු දෙස්සා අහං තව;
රම්මා චාවෙසි මං ඨානා, වාතොව ධරණීරුහං’.
‘‘එවං ¶ වුත්තො ච සො සක්කො, පුන තස්සිදමබ්රවි;
‘න චෙව තෙ කතං පාපං, න ච මෙ ත්වංසි අප්පියා.
‘‘‘එත්තකංයෙව ¶ තෙ ආයු, චවනකාලො භවිස්සති;
පටිග්ගණ්හ මයා දින්නෙ, වරෙ දස වරුත්තමෙ’.
‘‘සක්කෙන ¶ සා දින්නවරා, තුට්ඨහට්ඨා පමොදිතා;
මමං අබ්භන්තරං කත්වා, ඵුස්සතී දස වරෙ වරී.
‘‘තතො චුතා සා ඵුස්සතී, ඛත්තියෙ උපපජ්ජථ;
ජෙතුත්තරම්හි නගරෙ, සඤ්ජයෙන සමාගමි.
‘‘යදාහං ඵුස්සතියා කුච්ඡිං, ඔක්කන්තො පියමාතුයා;
මම තෙජෙන මෙ මාතා, සදා දානරතා අහු.
‘‘අධනෙ ආතුරෙ ජිණ්ණෙ, යාචකෙ අද්ධිකෙ [පථිකෙ (ක.)] ජනෙ;
සමණෙ බ්රාහ්මණෙ ඛීණෙ, දෙති දානං අකිඤ්චනෙ.
‘‘දස මාසෙ ධාරයිත්වාන, කරොන්තෙ පුරං පදක්ඛිණං;
වෙස්සානං වීථියා මජ්ඣෙ, ජනෙසි ඵුස්සතී මමං.
‘‘න මය්හං මත්තිකං නාමං, නපි පෙත්තිකසම්භවං;
ජාතෙත්ථ වෙස්සවීථියා, තස්මා වෙස්සන්තරො අහු.
‘‘යදාහං දාරකො හොමි, ජාතියා අට්ඨවස්සිකො;
තදා නිසජ්ජ පාසාදෙ, දානං දාතුං විචින්තයිං.
‘‘‘හදයං ¶ දදෙය්යං චක්ඛුං, මංසම්පි රුධිරම්පි ච;
දදෙය්යං කායං සාවෙත්වා, යදි කොචි යාචයෙ මමං’.
‘‘සභාවං චින්තයන්තස්ස, අකම්පිතමසණ්ඨිතං;
අකම්පි තත්ථ පථවී, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘අන්වද්ධමාසෙ පන්නරසෙ, පුණ්ණමාසෙ උපොසථෙ;
පච්චයං නාගමාරුය්හ, දානං දාතුං උපාගමිං.
‘‘කලිඞ්ගරට්ඨවිසයා ¶ , බ්රාහ්මණා උපගඤ්ඡු මං;
අයාචුං මං හත්ථිනාගං, ධඤ්ඤං මඞ්ගලසම්මතං.
‘‘අවුට්ඨිකො ¶ ජනපදො, දුබ්භික්ඛො ඡාතකො මහා;
දදාහි පවරං නාගං, සබ්බසෙතං ගජුත්තමං.
‘‘දදාමි න විකම්පාමි, යං මං යාචන්ති බ්රාහ්මණා;
සන්තං නප්පතිගූහාමි [නප්පතිගුය්හාමි (සී. ක.)], දානෙ මෙ රමතෙ මනො.
‘‘න මෙ යාචකමනුප්පත්තෙ, පටික්ඛෙපො අනුච්ඡවො;
‘මා මෙ භිජ්ජි සමාදානං, දස්සාමි විපුලං ගජං’.
‘‘නාගං ගහෙත්වා සොණ්ඩාය, භිඞ්ගාරෙ රතනාමයෙ;
ජලං හත්ථෙ ආකිරිත්වා, බ්රාහ්මණානං අදං ගජං.
‘‘පුනාපරං දදන්තස්ස, සබ්බසෙතං ගජුත්තමං;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘තස්ස නාගස්ස දානෙන, සිවයො කුද්ධා සමාගතා;
පබ්බාජෙසුං සකා රට්ඨා, ‘වඞ්කං ගච්ඡතු පබ්බතං’.
‘‘තෙසං නිච්ඡුභමානානං, අකම්පිත්ථමසණ්ඨිතං;
මහාදානං පවත්තෙතුං, එකං වරමයාචිසං.
‘‘යාචිතා ¶ සිවයො සබ්බෙ, එකං වරමදංසු මෙ;
සාවයිත්වා කණ්ණභෙරිං, මහාදානං දදාමහං.
‘‘අථෙත්ථ වත්තතී සද්දො, තුමුලො භෙරවො මහා;
දානෙනිමං නීහරන්ති, පුන දානං දදාතයං.
‘‘හත්ථිං ¶ අස්සෙ රථෙ දත්වා, දාසිං දාසං ගවං ධනං;
මහාදානං දදිත්වාන, නගරා නික්ඛමිං තදා.
‘‘නික්ඛමිත්වාන ¶ නගරා, නිවත්තිත්වා විලොකිතෙ;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘චතුවාහිං රථං දත්වා, ඨත්වා චාතුම්මහාපථෙ;
එකාකියො අදුතියො, මද්දිදෙවිං ඉදමබ්රවිං.
‘‘‘ත්වං මද්දි කණ්හං ගණ්හාහි, ලහුකා එසා කනිට්ඨිකා;
අහං ජාලිං ගහෙස්සාමි, ගරුකො භාතිකො හි සො’.
‘‘පදුමං ¶ පුණ්ඩරීකංව, මද්දී කණ්හාජිනග්ගහී;
අහං සුවණ්ණබිම්බංව, ජාලිං ඛත්තියමග්ගහිං.
‘‘අභිජාතා සුඛුමාලා, ඛත්තියා චතුරො ජනා;
විසමං සමං අක්කමන්තා, වඞ්කං ගච්ඡාම පබ්බතං.
‘‘යෙ කෙචි මනුජා එන්ති, අනුමග්ගෙ පටිප්පථෙ;
මග්ගන්තෙ පටිපුච්ඡාම, ‘කුහිං වඞ්කන්ත [වඞ්කත (සී.)] පබ්බතො’.
‘‘තෙ තත්ථ අම්හෙ පස්සිත්වා, කරුණං ගිරමුදීරයුං;
දුක්ඛං තෙ පටිවෙදෙන්ති, දූරෙ වඞ්කන්තපබ්බතො.
‘‘යදි පස්සන්ති පවනෙ, දාරකා ඵලිනෙ දුමෙ;
තෙසං ඵලානං හෙතුම්හි, උපරොදන්ති දාරකා.
‘‘රොදන්තෙ දාරකෙ දිස්වා, උබ්බිද්ධා [උබ්බිග්ගා (ස්යා. කං.)] විපුලා දුමා;
සයමෙවොණමිත්වාන, උපගච්ඡන්ති දාරකෙ.
‘‘ඉදං ¶ අච්ඡරියං දිස්වා, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
සාහුකාරං [සාධුකාරං (සබ්බත්ථ)] පවත්තෙසි, මද්දී සබ්බඞ්ගසොභනා.
‘‘අච්ඡෙරං වත ලොකස්මිං, අබ්භුතං ලොමහංසනං;
වෙස්සන්තරස්ස තෙජෙන, සයමෙවොණතා දුමා.
‘‘සඞ්ඛිපිංසු පථං යක්ඛා, අනුකම්පාය දාරකෙ;
නික්ඛන්තදිවසෙනෙව [නික්ඛන්තදිවසෙයෙව (සී.)], චෙතරට්ඨමුපාගමුං.
‘‘සට්ඨිරාජසහස්සානි, තදා වසන්ති මාතුලෙ;
සබ්බෙ පඤ්ජලිකා හුත්වා, රොදමානා උපාගමුං.
‘‘තත්ථ වත්තෙත්වා සල්ලාපං, චෙතෙහි චෙතපුත්තෙහි;
තෙ තතො නික්ඛමිත්වාන, වඞ්කං අගමු පබ්බතං.
‘‘ආමන්තයිත්වා ¶ දෙවින්දො, විස්සකම්මං [විසුකම්මං (ක.)] මහිද්ධිකං;
අස්සමං සුකතං රම්මං, පණ්ණසාලං සුමාපය.
‘‘සක්කස්ස වචනං සුත්වා, විස්සකම්මො මහිද්ධිකො;
අස්සමං ¶ සුකතං රම්මං, පණ්ණසාලං සුමාපයි.
‘‘අජ්ඣොගාහෙත්වා ¶ පවනං, අප්පසද්දං නිරාකුලං;
චතුරො ජනා මයං තත්ථ, වසාම පබ්බතන්තරෙ.
‘‘අහඤ්ච මද්දිදෙවී ච, ජාලී කණ්හාජිනා චුභො;
අඤ්ඤමඤ්ඤං සොකනුදා, වසාම අස්සමෙ තදා.
‘‘දාරකෙ අනුරක්ඛන්තො, අසුඤ්ඤො හොමි අස්සමෙ;
මද්දී ඵලං ආහරිත්වා, පොසෙති සා තයො ජනෙ.
‘‘පවනෙ ¶ වසමානස්ස, අද්ධිකො මං උපාගමි;
ආයාචි පුත්තකෙ මය්හං, ජාලිං කණ්හාජිනං චුභො.
‘‘යාචකං උපගතං දිස්වා, හාසො මෙ උපපජ්ජථ;
උභො පුත්තෙ ගහෙත්වාන, අදාසිං බ්රාහ්මණෙ තදා.
‘‘සකෙ පුත්තෙ චජන්තස්ස, ජූජකෙ බ්රාහ්මණෙ යදා;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘පුනදෙව සක්කො ඔරුය්හ, හුත්වා බ්රාහ්මණසන්නිභො;
ආයාචි මං මද්දිදෙවිං, සීලවන්තිං පතිබ්බතං.
‘‘මද්දිං හත්ථෙ ගහෙත්වාන, උදකඤ්ජලි පූරිය;
පසන්නමනසඞ්කප්පො, තස්ස මද්දිං අදාසහං.
‘‘මද්දියා දීයමානාය, ගගනෙ දෙවා පමොදිතා;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘ජාලිං කණ්හාජිනං ධීතං, මද්දිදෙවිං පතිබ්බතං;
චජමානො න චින්තෙසිං, බොධියායෙව කාරණා.
‘‘න මෙ දෙස්සා උභො පුත්තා, මද්දිදෙවී න දෙස්සියා;
සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා පියෙ අදාසහං.
‘‘පුනාපරං බ්රහාරඤ්ඤෙ, මාතාපිතුසමාගමෙ;
කරුණං පරිදෙවන්තෙ, සල්ලපන්තෙ සුඛං දුඛං.
‘‘හිරොත්තප්පෙන ¶ ගරුනා [ගරුනං (ස්යා. ක.)], උභින්නං උපසඞ්කමි;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘පුනාපරං ¶ ¶ බ්රහාරඤ්ඤා, නික්ඛමිත්වා සඤාතිභි;
පවිසාමි පුරං රම්මං, ජෙතුත්තරං පුරුත්තමං.
‘‘රතනානි සත්ත වස්සිංසු, මහාමෙඝො පවස්සථ;
තදාපි පථවී කම්පි, සිනෙරුවනවටංසකා.
‘‘අචෙතනායං පථවී, අවිඤ්ඤාය සුඛං දුඛං;
සාපි දානබලා මය්හං, සත්තක්ඛත්තුං පකම්පථා’’ති.
වෙස්සන්තරචරියං නවමං.
10. සසපණ්ඩිතචරියා
‘‘පුනාපරං ¶ යදා හොමි, සසකො පවනචාරකො;
තිණපණ්ණසාකඵලභක්ඛො, පරහෙඨනවිවජ්ජිතො.
‘‘මක්කටො ච සිඞ්ගාලො ච, සුත්තපොතො චහං තදා;
වසාම එකසාමන්තා, සායං පාතො ච දිස්සරෙ [සායං පාතො පදිස්සරෙ (ක.)].
‘‘අහං තෙ අනුසාසාමි, කිරියෙ කල්යාණපාපකෙ;
‘පාපානි පරිවජ්ජෙථ, කල්යාණෙ අභිනිවිස්සථ’.
‘‘උපොසථම්හි දිවසෙ, චන්දං දිස්වාන පූරිතං;
එතෙසං තත්ථ ආචික්ඛිං, දිවසො අජ්ජුපොසථො.
‘‘දානානි පටියාදෙථ, දක්ඛිණෙය්යස්ස දාතවෙ;
දත්වා දානං දක්ඛිණෙය්යෙ, උපවස්සථුපොසථං.
‘‘තෙ ¶ මෙ සාධූති වත්වාන, යථාසත්ති යථාබලං;
දානානි පටියාදෙත්වා, දක්ඛිණෙය්යං ගවෙසිසුං [ගවෙසය්යුං (ක.)].
‘‘අහං නිසජ්ජ චින්තෙසිං, දානං දක්ඛිණනුච්ඡවං;
‘යදිහං ලභෙ දක්ඛිණෙය්යං, කිං මෙ දානං භවිස්සති.
‘‘‘න ¶ මෙ අත්ථි තිලා මුග්ගා, මාසා වා තණ්ඩුලා ඝතං;
අහං තිණෙන යාපෙමි, න සක්කා තිණ දාතවෙ.
‘‘‘යදි ¶ කොචි එති දක්ඛිණෙය්යො, භික්ඛාය මම සන්තිකෙ;
දජ්ජාහං සකමත්තානං, න සො තුච්ඡො ගමිස්සති’.
‘‘මම සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, සක්කො බ්රාහ්මණවණ්ණිනා;
ආසයං මෙ උපාගච්ඡි, දානවීමංසනාය මෙ.
‘‘තමහං දිස්වාන සන්තුට්ඨො, ඉදං වචනමබ්රවිං;
‘සාධු ඛොසි අනුප්පත්තො, ඝාසහෙතු මමන්තිකෙ.
‘‘‘අදින්නපුබ්බං දානවරං, අජ්ජ දස්සාමි තෙ අහං;
තුවං සීලගුණූපෙතො, අයුත්තං තෙ පරහෙඨනං.
‘‘‘එහි අග්ගිං පදීපෙහි, නානාකට්ඨෙ සමානය;
අහං පචිස්සමත්තානං, පක්කං ත්වං භක්ඛයිස්සසි’.
‘‘‘සාධූ’ති සො හට්ඨමනො, නානාකට්ඨෙ සමානයි;
මහන්තං අකාසි චිතකං, කත්වා අඞ්ගාරගබ්භකං.
‘‘අග්ගිං තත්ථ පදීපෙසි, යථා සො ඛිප්පං මහා භවෙ;
ඵොටෙත්වා රජගතෙ ගත්තෙ, එකමන්තං උපාවිසිං.
‘‘යදා ¶ මහාකට්ඨපුඤ්ජො, ආදිත්තො ධමධමායති [ධුමධුමායති (සී.), ධමමායති (ක.)];
තදුප්පතිත්වා පපතිං, මජ්ඣෙ ජාලසිඛන්තරෙ.
‘‘යථා ¶ සීතොදකං නාම, පවිට්ඨං යස්ස කස්සචි;
සමෙති දරථපරිළාහං, අස්සාදං දෙති පීති ච.
‘‘තථෙව ජලිතං අග්ගිං, පවිට්ඨස්ස මමං තදා;
සබ්බං සමෙති දරථං, යථා සීතොදකං විය.
‘‘ඡවිං චම්මං මංසං න්හාරුං, අට්ඨිං හදයබන්ධනං;
කෙවලං සකලං කායං, බ්රාහ්මණස්ස අදාසහ’’න්ති.
සසපණ්ඩිතචරියං දසමං.
අකිත්තිවග්ගො පඨමො.
තස්සුද්දානං ¶ –
අකිත්තිබ්රාහ්මණො ¶ සඞ්ඛො, කුරුරාජා ධනඤ්චයො;
මහාසුදස්සනො රාජා, මහාගොවින්දබ්රාහ්මණො.
නිමි චන්දකුමාරො ච, සිවි වෙස්සන්තරො සසො;
අහමෙව තදා ආසිං, යො තෙ දානවරෙ අදා.
එතෙ දානපරික්ඛාරා, එතෙ දානස්ස පාරමී;
ජීවිතං යාචකෙ දත්වා, ඉමං පාරමි පූරයිං.
භික්ඛාය උපගතං දිස්වා, සකත්තානං පරිච්චජිං;
දානෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ දානපාරමීති.
දානපාරමිනිද්දෙසො නිට්ඨිතො.