📜

3. යුධඤ්ජයවග්ගො

1. යුධඤ්ජයචරියා

1.

‘‘යදාහං අමිතයසො, රාජපුත්තො යුධඤ්ජයො;

උස්සාවබින්දුං සූරියාතපෙ, පතිතං දිස්වාන සංවිජිං.

2.

‘‘තඤ්ඤෙවාධිපතිං කත්වා, සංවෙගමනුබ්රූහයිං;

මාතාපිතූ ච වන්දිත්වා, පබ්බජ්ජමනුයාචහං.

3.

‘‘යාචන්ති මං පඤ්ජලිකා, සනෙගමා සරට්ඨකා;

‘අජ්ජෙව පුත්ත පටිපජ්ජ, ඉද්ධං ඵීතං මහාමහිං’.

4.

‘‘සරාජකෙ සහොරොධෙ, සනෙගමෙ සරට්ඨකෙ;

කරුණං පරිදෙවන්තෙ, අනපෙක්ඛොව පරිච්චජිං.

5.

‘‘කෙවලං පථවිං රජ්ජං, ඤාතිපරිජනං යසං;

චජමානො න චින්තෙසිං, බොධියායෙව කාරණා.

6.

‘‘මාතාපිතා න මෙ දෙස්සා, නපි මෙ දෙස්සං මහායසං;

සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා රජ්ජං පරිච්චජි’’න්ති.

යුධඤ්ජයචරියං පඨමං.

2. සොමනස්සචරියා

7.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, ඉන්දපත්ථෙ පුරුත්තමෙ;

කාමිතො දයිතො පුත්තො, සොමනස්සොති විස්සුතො.

8.

‘‘සීලවා ගුණසම්පන්නො, කල්යාණපටිභානවා;

වුඩ්ඪාපචායී හිරීමා, සඞ්ගහෙසු ච කොවිදො.

9.

‘‘තස්ස රඤ්ඤො පතිකරො, අහොසි කුහකතාපසො;

ආරාමං මාලාවච්ඡඤ්ච, රොපයිත්වාන ජීවති.

10.

‘‘තමහං දිස්වාන කුහකං, ථුසරාසිංව අතණ්ඩුලං;

දුමංව අන්තො සුසිරං, කදලිංව අසාරකං.

11.

‘‘නත්ථිමස්ස සතං ධම්මො, සාමඤ්ඤාපගතො අයං;

හිරීසුක්කධම්මජහිතො, ජීවිතවුත්තිකාරණා.

12.

‘‘කුපිතො අහු [අහොසි (සී.), ආසි (ස්යා.)] පච්චන්තො, අටවීහි පරන්තිහි;

තං නිසෙධෙතුං ගච්ඡන්තො, අනුසාසි පිතා මමං.

13.

‘‘‘මා පමජ්ජි තුවං තාත, ජටිලං උග්ගතාපනං;

යදිච්ඡකං පවත්තෙහි, සබ්බකාමදදො හි සො’.

14.

‘‘තමහං ගන්ත්වානුපට්ඨානං, ඉදං වචනමබ්රවිං;

‘කච්චි තෙ ගහපති කුසලං, කිං වා තෙ ආහරීයතු’.

15.

‘‘තෙන සො කුපිතො ආසි, කුහකො මානනිස්සිතො;

‘ඝාතාපෙමි තුවං අජ්ජ, රට්ඨා පබ්බාජයාමි වා’.

16.

‘‘නිසෙධයිත්වා පච්චන්තං, රාජා කුහකමබ්රවි;

‘කච්චි තෙ භන්තෙ ඛමනීයං, සම්මානො තෙ පවත්තිතො’.

17.

‘‘තස්ස ආචික්ඛතී පාපො, කුමාරො යථා නාසියො;

තස්ස තං වචනං සුත්වා, ආණාපෙසි මහීපති.

18.

‘‘‘සීසං තත්ථෙව ඡින්දිත්වා, කත්වාන චතුඛණ්ඩිකං;

රථියා රථියං දස්සෙථ, සා ගති ජටිලහීළිතා’.

19.

‘‘තත්ථ කාරණිකා ගන්ත්වා, චණ්ඩා ලුද්දා අකාරුණා;

මාතුඅඞ්කෙ නිසින්නස්ස, ආකඩ්ඪිත්වා නයන්ති මං.

20.

‘‘තෙසාහං එවමවචං, බන්ධතං ගාළ්හබන්ධනං;

‘රඤ්ඤො දස්සෙථ මං ඛිප්පං, රාජකිරියානි අත්ථි මෙ’.

21.

‘‘තෙ මං රඤ්ඤො දස්සයිංසු, පාපස්ස පාපසෙවිනො;

දිස්වාන තං සඤ්ඤාපෙසිං, මමඤ්ච වසමානයිං.

22.

‘‘සො මං තත්ථ ඛමාපෙසි, මහාරජ්ජමදාසි මෙ;

සොහං තමං දාලයිත්වා, පබ්බජිං අනගාරියං.

23.

‘‘න මෙ දෙස්සං මහාරජ්ජං, කාමභොගො න දෙස්සියො;

සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා රජ්ජං පරිච්චජි’’න්ති.

සොමනස්සචරියං දුතියං.

3. අයොඝරචරියා

24.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, කාසිරාජස්ස අත්රජො;

අයොඝරම්හි සංවඩ්ඪො, නාමෙනාසි අයොඝරො.

25.

‘‘දුක්ඛෙන ජීවිතො ලද්ධො, සංපීළෙ පතිපොසිතො;

අජ්ජෙව පුත්ත පටිපජ්ජ, කෙවලං වසුධං ඉමං.

26.

‘‘සරට්ඨකං සනිගමං, සජනං වන්දිත්ව ඛත්තියං;

අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, ඉදං වචනමබ්රවිං.

27.

‘‘‘යෙ කෙචි මහියා සත්තා, හීනමුක්කට්ඨමජ්ඣිමා;

නිරාරක්ඛා සකෙ ගෙහෙ, වඩ්ඪන්ති සකඤාතිභි.

28.

‘‘‘ඉදං ලොකෙ උත්තරියං, සංපීළෙ මම පොසනං;

අයොඝරම්හි සංවඩ්ඪො, අප්පභෙ චන්දසූරියෙ.

29.

‘‘‘පූතිකුණපසම්පුණ්ණා, මුච්චිත්වා මාතු කුච්ඡිතො;

තතො ඝොරතරෙ දුක්ඛෙ, පුන පක්ඛිත්තයොඝරෙ.

30.

‘‘‘යදිහං තාදිසං පත්වා, දුක්ඛං පරමදාරුණං;

රජ්ජෙසු යදි රජ්ජාමි [රඤ්ජාමි (සී.)], පාපානං උත්තමො සියං.

31.

‘‘‘උක්කණ්ඨිතොම්හි කායෙන, රජ්ජෙනම්හි අනත්ථිකො;

නිබ්බුතිං පරියෙසිස්සං, යත්ථ මං මච්චු න මද්දියෙ’.

32.

‘‘එවාහං චින්තයිත්වාන, විරවන්තෙ මහාජනෙ;

නාගොව බන්ධනං ඡෙත්වා, පාවිසිං කානනං වනං.

33.

‘‘මාතාපිතා න මෙ දෙස්සා, නපි මෙ දෙස්සං මහායසං;

සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා රජ්ජං පරිච්චජි’’න්ති.

අයොඝරචරියං තතියං.

4. භිසචරියා

34.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, කාසීනං පුරවරුත්තමෙ;

භගිනී ච භාතරො සත්ත, නිබ්බත්තා සොත්ථියෙ කුලෙ.

35.

‘‘එතෙසං පුබ්බජො ආසිං, හිරීසුක්කමුපාගතො;

භවං දිස්වාන භයතො, නෙක්ඛම්මාභිරතො අහං.

36.

‘‘මාතාපිතූහි පහිතා, සහායා එකමානසා;

කාමෙහි මං නිමන්තෙන්ති, ‘කුලවංසං ධරෙහි’ති.

37.

‘‘යං තෙසං වචනං වුත්තං, ගිහීධම්මෙ සුඛාවහං;

තං මෙ අහොසි කඨිනං, තත්ත [සන්තත්ත (ක.)] ඵාලසමං විය.

38.

‘‘තෙ මං තදා උක්ඛිපන්තං, පුච්ඡිංසු පත්ථිතං මම;

‘කිං ත්වං පත්ථයසෙ සම්ම, යදි කාමෙ න භුඤ්ජසි’.

39.

‘‘තෙසාහං එවමවචං, අත්ථකාමො හිතෙසිනං;

‘නාහං පත්ථෙමි ගිහීභාවං, නෙක්ඛම්මාභිරතො අහං’.

40.

‘‘තෙ මය්හං වචනං සුත්වා, පිතුමාතු ච සාවයුං;

මාතාපිතා එවමාහු, ‘සබ්බෙව පබ්බජාම භො’.

41.

‘‘උභො මාතාපිතා මය්හං, භගිනී ච සත්ත භාතරො;

අමිතධනං ඡඩ්ඩයිත්වා, පාවිසිම්හා මහාවන’’න්ති.

භිසචරියං චතුත්ථං.

5. සොණපණ්ඩිතචරියා

42.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, නගරෙ බ්රහ්මවඩ්ඪනෙ;

තත්ථ කුලවරෙ සෙට්ඨෙ, මහාසාලෙ අජායහං.

43.

‘‘තදාපි ලොකං දිස්වාන, අන්ධීභූතං තමොත්ථටං;

චිත්තං භවතො පතිකුටති, තුත්තවෙගහතං විය.

44.

‘‘දිස්වාන විවිධං පාපං, එවං චින්තෙසහං තදා;

‘කදාහං ගෙහා නික්ඛම්ම, පවිසිස්සාමි කානනං’.

45.

‘‘තදාපි මං නිමන්තෙසුං, කාමභොගෙහි ඤාතයො;

තෙසම්පි ඡන්දමාචික්ඛිං, ‘මා නිමන්තෙථ තෙහි මං’.

46.

‘‘යො මෙ කනිට්ඨකො භාතා, නන්දො නාමාසි පණ්ඩිතො;

සොපි මං අනුසික්ඛන්තො, පබ්බජ්ජං සමරොචයි.

47.

‘‘අහං සොණො ච නන්දො ච, උභො මාතාපිතා මම;

තදාපි භොගෙ ඡඩ්ඩෙත්වා, පාවිසිම්හා මහාවන’’න්ති.

සොණපණ්ඩිතචරියං පඤ්චමං.

6. තෙමියචරියා

48.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, කාසිරාජස්ස අත්රජො;

මූගපක්ඛොති නාමෙන, තෙමියොති වදන්ති මං.

49.

‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානං, න විජ්ජති පුමො තදා [සදා (සී.)];

අහොරත්තානං අච්චයෙන, නිබ්බත්තො අහමෙකකො.

50.

‘‘කිච්ඡා ලද්ධං පියං පුත්තං, අභිජාතං ජුතින්ධරං;

සෙතච්ඡත්තං ධාරයිත්වාන, සයනෙ පොසෙති මං පිතා.

51.

‘‘නිද්දායමානො සයනවරෙ, පබුජ්ඣිත්වානහං තදා;

අද්දසං පණ්ඩරං ඡත්තං, යෙනාහං නිරයං ගතො.

52.

‘‘සහ දිට්ඨස්ස මෙ ඡත්තං, තාසො උප්පජ්ජි භෙරවො;

විනිච්ඡයං සමාපන්නො, ‘කථාහං ඉමං මුඤ්චිස්සං’.

53.

‘‘පුබ්බසාලොහිතා මය්හං, දෙවතා අත්ථකාමිනී;

සා මං දිස්වාන දුක්ඛිතං, තීසු ඨානෙසු යොජයි.

54.

‘‘‘මා පණ්ඩිච්චයං විභාවය, බාලමතො භව සබ්බපාණිනං;

සබ්බො තං ජනො ඔචිනායතු, එවං තව අත්ථො භවිස්සති’.

55.

‘‘එවං වුත්තායහං තස්සා, ඉදං වචනමබ්රවිං;

‘කරොමි තෙ තං වචනං, යං ත්වං භණසි දෙවතෙ;

අත්ථකාමාසි මෙ අම්ම, හිතකාමාසි දෙවතෙ’.

56.

‘‘තස්සාහං වචනං සුත්වා, සාගරෙව ථලං ලභිං;

හට්ඨො සංවිග්ගමානසො, තයො අඞ්ගෙ අධිට්ඨහිං.

57.

‘‘මූගො අහොසිං බධිරො, පක්ඛො ගතිවිවජ්ජිතො;

එතෙ අඞ්ගෙ අධිට්ඨාය, වස්සානි සොළසං වසිං.

58.

‘‘තතො මෙ හත්ථපාදෙ ච, ජිව්හං සොතඤ්ච මද්දිය;

අනූනතං මෙ පස්සිත්වා, ‘කාළකණ්ණී’ති නින්දිසුං.

59.

‘‘තතො ජානපදා සබ්බෙ, සෙනාපතිපුරොහිතා;

සබ්බෙ එකමනා හුත්වා, ඡඩ්ඩනං අනුමොදිසුං.

60.

‘‘සොහං තෙසං මතිං සුත්වා, හට්ඨො සංවිග්ගමානසො;

යස්සත්ථාය තපොචිණ්ණො, සො මෙ අත්ථො සමිජ්ඣථ.

61.

‘‘න්හාපෙත්වා අනුලිම්පිත්වා, වෙඨෙත්වා රාජවෙඨනං;

ඡත්තෙන අභිසිඤ්චිත්වා, කාරෙසුං පුරං පදක්ඛිණං.

62.

‘‘සත්තාහං ධාරයිත්වාන, උග්ගතෙ රවිමණ්ඩලෙ;

රථෙන මං නීහරිත්වා, සාරථී වනමුපාගමි.

63.

‘‘එකොකාසෙ රථං කත්වා, සජ්ජස්සං හත්ථමුච්චිතො [හත්ථමුඤ්චිතො (සී. ස්යා.)];

සාරථී ඛණතී කාසුං, නිඛාතුං පථවියා මමං.

64.

‘‘අධිට්ඨිතමධිට්ඨානං, තජ්ජෙන්තො විවිධකාරණා;

න භින්දිං තමධිට්ඨානං, බොධියායෙව කාරණා.

65.

‘‘මාතාපිතා න මෙ දෙස්සා, අත්තා මෙ න ච දෙස්සියො;

සබ්බඤ්ඤුතං පියං මය්හං, තස්මා වතමධිට්ඨහිං.

66.

‘‘එතෙ අඞ්ගෙ අධිට්ඨාය, වස්සානි සොළසං වසිං;

අධිට්ඨානෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ අධිට්ඨානපාරමී’’ති.

තෙමියචරියං ඡට්ඨං.

7. කපිරාජචරියා

67.

‘‘යදා අහං කපි ආසිං, නදීකූලෙ දරීසයෙ;

පීළිතො සුසුමාරෙන, ගමනං න ලභාමහං.

68.

‘‘යම්හොකාසෙ අහං ඨත්වා, ඔරා පාරං පතාමහං;

තත්ථච්ඡි සත්තු වධකො, කුම්භීලො ලුද්දදස්සනො.

69.

‘‘සො මං අසංසි ‘එහී’ති, ‘අහංපෙමී’ති තං වතිං;

තස්ස මත්ථකමක්කම්ම, පරකූලෙ පතිට්ඨහිං.

70.

‘‘න තස්ස අලිකං භණිතං, යථා වාචං අකාසහං;

සච්චෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ සච්චපාරමී’’ති.

කපිරාජචරියං සත්තමං.

8. සච්චතාපසචරියා

71.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, තාපසො සච්චසව්හයො;

සච්චෙන ලොකං පාලෙසිං, සමග්ගං ජනමකාසහ’’න්ති.

සච්චතාපසචරියං අට්ඨමං.

9. වට්ටපොතකචරියා

72.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, මගධෙ වට්ටපොතකො;

අජාතපක්ඛො තරුණො, මංසපෙසි කුලාවකෙ.

73.

‘‘මුඛතුණ්ඩකෙනාහරිත්වා [මුඛතුණ්ඩෙනාහරිත්වා (සී.)], මාතා පොසයතී මමං;

තස්සා ඵස්සෙන ජීවාමි, නත්ථි මෙ කායිකං බලං.

74.

‘‘සංවච්ඡරෙ ගිම්හසමයෙ, දවඩාහො [වනදාහො (ක.)] පදිප්පති;

උපගච්ඡති අම්හාකං, පාවකො කණ්හවත්තනී.

75.

‘‘ධමධමා ඉතිඑවං, සද්දායන්තො මහාසිඛී;

අනුපුබ්බෙන ඣාපෙන්තො, අග්ගි මමමුපාගමි.

76.

‘‘අග්ගිවෙගභයාතීතා, තසිතා මාතාපිතා මම;

කුලාවකෙ මං ඡඩ්ඩෙත්වා, අත්තානං පරිමොචයුං.

77.

‘‘පාදෙ පක්ඛෙ පජහාමි, නත්ථි මෙ කායිකං බලං;

සොහං අගතිකො තත්ථ, එවං චින්තෙසහං තදා.

78.

‘‘‘යෙසාහං උපධාවෙය්යං, භීතො තසිතවෙධිතො;

තෙ මං ඔහාය පක්කන්තා, කථං මෙ අජ්ජ කාතවෙ.

79.

‘‘‘අත්ථි ලොකෙ සීලගුණො, සච්චං සොචෙය්යනුද්දයා;

තෙන සච්චෙන කාහාමි, සච්චකිරියමුත්තමං.

80.

‘‘‘ආවෙජ්ජෙත්වා ධම්මබලං, සරිත්වා පුබ්බකෙ ජිනෙ;

සච්චබලමවස්සාය, සච්චකිරියමකාසහං.

81.

‘‘‘සන්ති පක්ඛා අපතනා, සන්ති පාදා අවඤ්චනා;

මාතාපිතා ච නික්ඛන්තා, ජාතවෙද පටික්කම’.

82.

‘‘සහසච්චෙ කතෙ මය්හං, මහාපජ්ජලිතො සිඛී;

වජ්ජෙසි සොළසකරීසානි, උදකං පත්වා යථා සිඛී;

සච්චෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ සච්චපාරමී’’ති.

වට්ටපොතකචරියං නවමං.

10. මච්ඡරාජචරියා

83.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, මච්ඡරාජා මහාසරෙ;

උණ්හෙ සූරියසන්තාපෙ, සරෙ උදක ඛීයථ.

84.

‘‘තතො කාකා ච ගිජ්ඣා ච, කඞ්කා [බකා (සී.)] කුලලසෙනකා;

භක්ඛයන්ති දිවාරත්තිං, මච්ඡෙ උපනිසීදිය.

85.

‘‘එවං චින්තෙසහං තත්ථ, සහ ඤාතීහි පීළිතො;

‘කෙන නු ඛො උපායෙන, ඤාතී දුක්ඛා පමොචයෙ’.

86.

‘‘විචින්තයිත්වා ධම්මත්ථං, සච්චං අද්දස පස්සයං;

සච්චෙ ඨත්වා පමොචෙසිං, ඤාතීනං තං අතික්ඛයං.

87.

‘‘අනුස්සරිත්වා සතං ධම්මං, පරමත්ථං විචින්තයං;

අකාසි සච්චකිරියං, යං ලොකෙ ධුවසස්සතං.

88.

‘‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;

නාභිජානාමි සඤ්චිච්ච, එකපාණම්පි හිංසිතං.

89.

‘‘‘එතෙන සච්චවජ්ජෙන, පජ්ජුන්නො අභිවස්සතු;

අභිත්ථනය පජ්ජුන්න, නිධිං කාකස්ස නාසය;

කාකං සොකාය රන්ධෙහි, මච්ඡෙ සොකා පමොචය’.

90.

‘‘සහකතෙ සච්චවරෙ, පජ්ජුන්නො අභිගජ්ජිය;

ථලං නින්නඤ්ච පූරෙන්තො, ඛණෙන අභිවස්සථ.

91.

‘‘එවරූපං සච්චවරං, කත්වා වීරියමුත්තමං;

වස්සාපෙසිං මහාමෙඝං, සච්චතෙජබලස්සිතො;

සච්චෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ සච්චපාරමී’’ති.

මච්ඡරාජචරියං දසමං.

11. කණ්හදීපායනචරියා

92.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, කණ්හදීපායනො ඉසි;

පරොපඤ්ඤාසවස්සානි, අනභිරතොචරිං අහං.

93.

‘‘න කොචි එතං ජානාති, අනභිරතිමනං මම;

අහඤ්හි කස්සචි නාචික්ඛිං, අරති මෙ චරති මානසෙ.

94.

‘‘සබ්රහ්මචාරී මණ්ඩබ්යො, සහායො මෙ මහාඉසි;

පුබ්බකම්මසමායුත්තො, සූලමාරොපනං ලභි.

95.

‘‘තමහං උපට්ඨහිත්වාන, ආරොග්යමනුපාපයිං;

ආපුච්ඡිත්වාන ආගඤ්ඡිං, යං මය්හං සකමස්සමං.

96.

‘‘සහායො බ්රාහ්මණො මය්හං, භරියං ආදාය පුත්තකං;

තයො ජනා සමාගන්ත්වා, ආගඤ්ඡුං පාහුනාගතං.

97.

‘‘සම්මොදමානො තෙහි සහ, නිසින්නො සකමස්සමෙ;

දාරකො වට්ටමනුක්ඛිපං, ආසීවිසමකොපයි.

98.

‘‘තතො සො වට්ටගතං මග්ගං, අන්වෙසන්තො කුමාරකො;

ආසීවිසස්ස හත්ථෙන, උත්තමඞ්ගං පරාමසි.

99.

‘‘තස්ස ආමසනෙ කුද්ධො, සප්පො විසබලස්සිතො;

කුපිතො පරමකොපෙන, අඩංසි දාරකං ඛණෙ.

100.

‘‘සහදට්ඨො ආසීවිසෙන [අතිවිසෙන (පී. ක.)], දාරකො පපති [පතති (ක.)] භූමියං;

තෙනාහං දුක්ඛිතො ආසිං, මම වාහසි තං දුක්ඛං.

101.

‘‘ත්යාහං අස්සාසයිත්වාන, දුක්ඛිතෙ සොකසල්ලිතෙ;

පඨමං අකාසිං කිරියං, අග්ගං සච්චං වරුත්තමං.

102.

‘‘‘සත්තාහමෙවාහං පසන්නචිත්තො, පුඤ්ඤත්ථිකො අචරිං බ්රහ්මචරියං;

අථාපරං යං චරිතං මමෙදං, වස්සානි පඤ්ඤාසසමාධිකානි.

103.

‘‘‘අකාමකො වාහි අහං චරාමි, එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හොතු;

හතං විසං ජීවතු යඤ්ඤදත්තො’.

104.

‘‘සහ සච්චෙ කතෙ මය්හං, විසවෙගෙන වෙධිතො;

අබුජ්ඣිත්වාන වුට්ඨාසි, අරොගො චාසි මාණවො;

සච්චෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ සච්චපාරමී’’ති.

කණ්හදීපායනචරියං එකාදසමං.

12. සුතසොමචරියා

105.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, සුතසොමො මහීපති;

ගහිතො පොරිසාදෙන, බ්රාහ්මණෙ සඞ්ගරං සරිං.

106.

‘‘ඛත්තියානං එකසතං, ආවුණිත්වා කරත්තලෙ;

එතෙසං පමිලාපෙත්වා, යඤ්ඤත්ථෙ උපනයී මමං.

107.

‘‘අපුච්ඡි මං පොරිසාදො, ‘කිං ත්වං ඉච්ඡසි නිස්සජං;

යථාමති තෙ කාහාමි, යදි මෙ ත්වං පුනෙහිසි’.

108.

‘‘තස්ස පටිස්සුණිත්වාන, පණ්හෙ ආගමනං මම;

උපගන්ත්වා පුරං රම්මං, රජ්ජං නිය්යාදයිං තදා.

109.

‘‘අනුස්සරිත්වා සතං ධම්මං, පුබ්බකං ජිනසෙවිතං;

බ්රාහ්මණස්ස ධනං දත්වා, පොරිසාදං උපාගමිං.

110.

‘‘නත්ථි මෙ සංසයො තත්ථ, ඝාතයිස්සති වා න වා;

සච්චවාචානුරක්ඛන්තො, ජීවිතං චජිතුමුපාගමිං;

සච්චෙන මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ සච්චපාරමී’’ති.

සුතසොමචරියං ද්වාදසමං.

13. සුවණ්ණසාමචරියා

111.

‘‘සාමො යදා වනෙ ආසිං, සක්කෙන අභිනිම්මිතො;

පවනෙ සීහබ්යග්ඝෙ ච, මෙත්තායමුපනාමයිං.

112.

‘‘සීහබ්යග්ඝෙහි දීපීහි, අච්ඡෙහි මහිසෙහි ච;

පසදමිගවරාහෙහි, පරිවාරෙත්වා වනෙ වසිං.

113.

‘‘න මං කොචි උත්තසති, නපි භායාමි කස්සචි;

මෙත්තාබලෙනුපත්ථද්ධො, රමාමි පවනෙ තදා’’ති.

සුවණ්ණසාමචරියං තෙරසමං.

14. එකරාජචරියා

114.

‘‘පුනාපරං යදා හොමි, එකරාජාති විස්සුතො;

පරමං සීලං අධිට්ඨාය, පසාසාමි මහාමහිං.

115.

‘‘දස කුසලකම්මපථෙ, වත්තාමි අනවසෙසතො;

චතූහි සඞ්ගහවත්ථූහි, සඞ්ගණ්හාමි [සඞ්ගහාමි (ක.)] මහාජනං.

116.

‘‘එවං මෙ අප්පමත්තස්ස, ඉධ ලොකෙ පරත්ථ ච;

දබ්බසෙනො උපගන්ත්වා, අච්ඡින්දන්තො පුරං මම.

117.

‘‘රාජූපජීවෙ නිගමෙ, සබලට්ඨෙ සරට්ඨකෙ;

සබ්බං හත්ථගතං කත්වා, කාසුයා නිඛණී මමං.

118.

‘‘අමච්චමණ්ඩලං රජ්ජං, ඵීතං අන්තෙපුරං මම;

අච්ඡින්දිත්වාන ගහිතං, පියං පුත්තංව පස්සහං;

මෙත්තාය මෙ සමො නත්ථි, එසා මෙ මෙත්තාපාරමී’’ති.

එකරාජචරියං චුද්දසමං.

15. මහාලොමහංසචරියා

119.

‘‘සුසානෙ සෙය්යං කප්පෙමි, ඡවට්ඨිකං උපනිධායහං;

ගාමණ්ඩලා [ගොමණ්ඩලා (සී.), ගාමමණ්ඩලා (ස්යා.)] උපාගන්ත්වා, රූපං දස්සෙන්තිනප්පකං.

120.

‘‘අපරෙ ගන්ධමාලඤ්ච, භොජනං විවිධං බහුං;

උපායනානූපනෙන්ති, හට්ඨා සංවිග්ගමානසා.

121.

‘‘යෙ මෙ දුක්ඛං උපහරන්ති, යෙ ච දෙන්ති සුඛං මම;

සබ්බෙසං සමකො හොමි, දයා කොපො න විජ්ජති.

122.

‘‘සුඛදුක්ඛෙ තුලාභූතො, යසෙසු අයසෙසු ච;

සබ්බත්ථ සමකො හොමි, එසා මෙ උපෙක්ඛාපාරමී’’ති.

මහාලොමහංසචරියං පන්නරසමං.

යුධඤ්ජයවග්ගො තතියො.

තස්සුද්දානං –

යුධඤ්ජයො සොමනස්සො, අයොඝරභිසෙන ච;

සොණනන්දො මූගපක්ඛො, කපිරාජා සච්චසව්හයො.

වට්ටකො මච්ඡරාජා ච, කණ්හදීපායනො ඉසි;

සුතසොමො පුන ආසිං [ආසි (ස්යා.)], සාමො ච එකරාජහු;

උපෙක්ඛාපාරමී ආසි, ඉති වුත්ථං [වුත්තං (සබ්බත්ථ) අට්ඨකථා ඔලොකෙතබ්බා] මහෙසිනා.

එවං බහුබ්බිධං දුක්ඛං, සම්පත්තී ච බහුබ්බිධා [සම්පත්ති ච බහුවිධා (සී.), සම්පත්තිං ච බහුවිධං (ක.)];

භවාභවෙ අනුභවිත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

දත්වා දාතබ්බකං දානං, සීලං පූරෙත්වා අසෙසතො;

නෙක්ඛම්මෙ පාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

පණ්ඩිතෙ පරිපුච්ඡිත්වා, වීරියං කත්වාන මුත්තමං;

ඛන්තියා පාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

කත්වා දළ්හමධිට්ඨානං, සච්චවාචානුරක්ඛිය;

මෙත්තාය පාරමිං ගන්ත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

ලාභාලාභෙ යසායසෙ, සම්මානනාවමානනෙ;

සබ්බත්ථ සමකො හුත්වා, පත්තො සම්බොධිමුත්තමං.

කොසජ්ජං භයතො දිස්වා, වීරියාරම්භඤ්ච ඛෙමතො;

ආරද්ධවීරියා හොථ, එසා බුද්ධානුසාසනී.

විවාදං භයතො දිස්වා, අවිවාදඤ්ච ඛෙමතො;

සමග්ගා සඛිලා හොථ, එසා බුද්ධානුසාසනී.

පමාදං භයතො දිස්වා, අප්පමාදඤ්ච ඛෙමතො;

භාවෙථට්ඨඞ්ගිකං මග්ගං, එසා බුද්ධානුසාසනී.

ඉත්ථං සුදං භගවා අත්තනො පුබ්බචරියං සම්භාවයමානො බුද්ධාපදානියං නාම ධම්මපරියායං අභාසිත්ථාති.

චරියාපිටකං නිට්ඨිතං.