මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය > ජාතකපාළි-1

[කිමග්ඝතී තණ්ඩුලනාළිකා ච, බාරාණසී අන්තරබාහිරානි; අස්සපඤ්චසතෙ තානි, එකා තණ්ඩුලනාළිකාති; (ස්යා.)] කිමග්ඝති තණ්ඩුලනාළිකාය, අස්සාන මූලාය වදෙහි රාජ [නාළිකා ච (සී.), නාළිකාය (ක. සී. අට්ඨ.)];

බාරාණසිං සන්තරබාහිරතො [බාහිරන්තං (සී.)], අයමග්ඝති තණ්ඩුලනාළිකාති [කිමග්ඝතී වණ්ඩුලනාළිකා ච, බාරාණසී අන්තරබාහිරානි; අස්සපඤ්චසතෙ තානි, එකා තණ්ඩුලනාළිකාති; (ස්යා.)].

හිරිඔත්තප්පසම්පන්නා ¶ , සුක්කධම්මසමාහිතා;

සන්තො සප්පුරිසා ලොකෙ, දෙවධම්මාති වුච්චරෙති.

පුත්තො ත්යාහං මහාරාජ, ත්වං මං පොස ජනාධිප;

අඤ්ඤෙපි දෙවො පොසෙති, කිඤ්ච [කිඤ්චි (ක.)] දෙවො සකං පජන්ති.

කට්ඨහාරි [කට්ඨවාහන (ක.)] ජාතකං සත්තමං.

අපි ¶ ¶ අතරමානානං, ඵලාසාව සමිජ්ඣති;

විපක්කබ්රහ්මචරියොස්මි, එවං ජානාහි ගාමණීති.

උත්තමඞ්ගරුහා මය්හං, ඉමෙ ජාතා වයොහරා;

පාතුභූතා දෙවදූතා, පබ්බජ්ජාසමයො මමාති.

මඝදෙව [මඛාදෙව (සී. පී.), දෙවදූත (ක.)] ජාතකං නවමං.

යඤ්ච ¶ අඤ්ඤෙ න රක්ඛන්ති, යො ච අඤ්ඤෙ න රක්ඛති;

ස වෙ රාජ සුඛං සෙති, කාමෙසු අනපෙක්ඛවාති.

වරාපණ්ණක වණ්ණුපථ සෙරිවරො, සුවිචක්ඛණ තණ්ඩුලනාළිකස්සා;

හිරි පුත්තවරුත්තගාමණිනා, යො ච න රක්ඛති තෙන දසාති.

හොති සීලවතං අත්ථො, පටිසන්ථාර [පටිසන්ධාර (ක.)] වුත්තිනං;

ලක්ඛණං පස්ස ආයන්තං, ඤාතිසඞ්ඝපුරක්ඛතං [පුරක්ඛිතං (ස්යා.), පුරෙක්ඛිතං (ක.)];

අථ පස්සසිමං කාළං, සුවිහීනංව ඤාතිභීති.

නිග්රොධමෙව ¶ ¶ ¶ සෙවෙය්ය, න සාඛමුපසංවසෙ;

නිග්රොධස්මිං මතං සෙය්යො, යඤ්චෙ සාඛස්මි [සාඛස්මිං (සී. පී.)] ජීවිතන්ති.

ධිරත්ථු කණ්ඩිනං සල්ලං, පුරිසං ගාළ්හවෙධිනං;

ධිරත්ථු තං ජනපදං, යත්ථිත්ථී පරිණායිකා;

තෙ චාපි ධික්කිතා [ධික්කතා (?)] සත්තා, යෙ ඉත්ථීනං වසංගතාති.

න කිරත්ථි රසෙහි පාපියො, ආවාසෙහි ව [වා (සබ්බත්ථ)] සන්ථවෙහි වා;

වාතමිගං ගහනනිස්සිතං [ගෙහනිස්සිතං (සී. පී.)], වසමානෙසි රසෙහි සඤ්ජයොති.

අට්ඨක්ඛුරං ඛරාදියෙ, මිගං වඞ්කාතිවඞ්කිනං;

සත්තහි ¶ කාලාතික්කන්තං [සත්තහි කලාහ’තික්කන්තං (සී.), සත්තකාලෙහ’තික්කන්තං (ස්යා.), සත්තහි කාලාහ’තික්කන්තං (පී.)], න නං ඔවදිතුස්සහෙති.

මිගං ¶ තිපල්ලත්ථ [තිපල්ලත්ත (ක.)] මනෙකමායං, අට්ඨක්ඛුරං අඩ්ඪරත්තාපපායිං [අඩ්ඪරත්තාවපායිං (සී. පී.)];

එකෙන සොතෙන ඡමාස්සසන්තො, ඡහි කලාහිතිභොති [කලාහතිභොති (සී. ස්යා. පී.)] භාගිනෙය්යොති.

කාළෙ ¶ වා යදි වා ජුණ්හෙ, යදා වායති මාලුතො;

වාතජානි හි සීතානි, උභොත්ථමපරාජිතාති.

එවං චෙ සත්තා ජානෙය්යුං, දුක්ඛායං ජාතිසම්භවො;

න පාණො පාණිනං හඤ්ඤෙ, පාණඝාතී හි සොචතීති.

සචෙ ¶ මුච්චෙ [මුඤ්චෙ (සී. ස්යා. පී.)] පෙච්ච මුච්චෙ [මුඤ්චෙ (සී. ස්යා. පී.)], මුච්චමානො හි බජ්ඣති;

න හෙවං ධීරා මුච්චන්ති, මුත්ති බාලස්ස බන්ධනන්ති.

දිස්වා පදමනුත්තිණ්ණං, දිස්වානොතරිතං පදං;

නළෙන වාරිං පිස්සාම [පිවිස්සාම (සී. ස්යා. පී.)], නෙව [න ච (ක.)] මං ත්වං වධිස්සසීති.

අථ ¶ ලක්ඛණ සාඛ ධිරත්ථු පුන, න කිරත්ථි රසෙහි ඛරාදියා;

අතිභොති වර [රස (සබ්බත්ථ)] මාලුත පාණ, මුච්චෙන නළඅව්හයනෙන භවන්ති දසාති.

ඤාතමෙතං ¶ කුරුඞ්ගස්ස, යං ත්වං සෙපණ්ණි සිය්යසි [සෙය්යසි (සී. ස්යා. පී.)];

අඤ්ඤං ¶ සෙපණ්ණි ගච්ඡාමි, න මෙ තෙ රුච්චතෙ ඵලන්ති.

යෙ කුක්කුරා රාජකුලම්හි වද්ධා, කොලෙය්යකා වණ්ණබලූපපන්නා;

තෙමෙ න වජ්ඣා මයමස්ම වජ්ඣා, නායං සඝච්චා දුබ්බලඝාතිකායන්ති.

අපි පස්සෙන සෙමානො, සල්ලෙභි සල්ලලීකතො;

සෙය්යොව වළවා ගොජො [භොජ්ජො (සී.), භොජ්ඣො (ස්යා. පී.)], යුඤ්ජ මඤ්ඤෙව සාරථීති.

ගොජානීය [භොජාජානීය (සී. ස්යා. පී.)] ජාතකං තතියං.

යදා යදා යත්ථ යදා, යත්ථ යත්ථ යදා යදා;

ආජඤ්ඤො කුරුතෙ වෙගං, හායන්ති තත්ථ වාළවාති.

අඤ්ඤමඤ්ඤෙහි ¶ ¶ තිත්ථෙහි, අස්සං පායෙහි සාරථි;

අච්චාසනස්ස පුරිසො, පායාසස්සපි තප්පතීති.

පුරාණචොරාන ¶ වචො නිසම්ම, මහිළාමුඛො පොථයමන්වචාරී;

සුසඤ්ඤතානඤ්හි වචො නිසම්ම, ගජුත්තමො සබ්බගුණෙසු අට්ඨාති.

නාලං කබළං පදාතවෙ, න ච පිණ්ඩං න කුසෙ න ඝංසිතුං;

මඤ්ඤාමි අභිණ්හදස්සනා, නාගො ස්නෙහමකාසි [සිනෙහමකාසි (සී. ස්යා. පී.)] කුක්කුරෙති.

මනුඤ්ඤමෙව ¶ භාසෙය්ය, නාමනුඤ්ඤං කුදාචනං;

මනුඤ්ඤං භාසමානස්ස, ගරුං භාරං උදද්ධරි;

ධනඤ්ච නං අලාභෙසි, තෙන චත්තමනො අහූති.

යතො යතො ගරු ධුරං, යතො ගම්භීරවත්තනී;

තදාස්සු කණ්හං යුඤ්ජන්ති, ස්වාස්සු තං වහතෙ ධුරන්ති.

මා ¶ මුනිකස්ස පිහයි, ආතුරන්නානි භුඤ්ජති;

අප්පොස්සුක්කො භුසං ඛාද, එතං දීඝායුලක්ඛණන්ති.

කුරුඞ්ගස්ස ¶ කුක්කුරගොජවරො, පුන වාළවස්සසිරිව්හයනො [සිරිවයනො (සබ්බත්ථ)];

මහිළාමුඛනාමනුඤ්ඤවරො, වහතෙ ධුර මුනිකෙන දසාති.

කුලාවකා ¶ මාතලි සිම්බලිස්මිං, ඊසාමුඛෙන පරිවජ්ජයස්සු;

කාමං චජාම අසුරෙසු පාණං, මා මෙ දිජා වික්කුලවා [මායිමෙ දිජා විකුලාවා (සී. ස්යා. පී.)] අහෙසුන්ති.

රුදං මනුඤ්ඤං රුචිරා ච පිට්ඨි, වෙළුරියවණ්ණූපනිභා [වණ්ණූපටිභා (ස්යා.), වණ්ණසන්නිභා (ක.)] ච ගීවා;

බ්යාමමත්තානි ච පෙඛුණානි, නච්චෙන තෙ ධීතරං නො දදාමීති.

සම්මොදමානා ¶ ගච්ඡන්ති, ජාලමාදාය පක්ඛිනො;

යදා තෙ විවදිස්සන්ති, තදා එහින්ති මෙ වසන්ති.

න ¶ මං සීතං න මං උණ්හං, න මං ජාලස්මි බාධනං;

යඤ්ච මං මඤ්ඤතෙ මච්ඡී, අඤ්ඤං සො රතියා ගතොති.

සන්ති ¶ පක්ඛා අපතනා, සන්ති පාදා අවඤ්චනා;

මාතාපිතා ච නික්ඛන්තා, ජාතවෙද පටික්කමාති.

යං නිස්සිතා ජගතිරුහං විහඞ්ගමා, ස්වායං අග්ගිං පමුඤ්චති;

දිසා භජථ වක්කඞ්ගා [වඞ්කඞ්ගා (ස්යා.)], ජාතං සරණතො භයන්ති.

යෙ වුඩ්ඪ [වද්ධ (සී. පී.)] මපචායන්ති, නරා ධම්මස්ස කොවිදා;

දිට්ඨෙව ධම්මෙ පාසංසා, සම්පරායෙ ච සුග්ගතීති.

නාච්චන්තං ¶ නිකතිප්පඤ්ඤො, නිකත්යා සුඛමෙධති;

ආරාධෙති නිකතිප්පඤ්ඤො [ආරාධෙ නිකතිප්පඤ්ඤො (පී.)], බකො කක්කටකාමිවාති.

මඤ්ඤෙ ¶ සොවණ්ණයො රාසි, සොණ්ණමාලා ච නන්දකො;

යත්ථ දාසො ආමජාතො, ඨිතො ථුල්ලානි [ථූලානි (ක.)] ගජ්ජතීති.

කාමං ¶ පතාමි නිරයං, උද්ධංපාදො අවංසිරො;

නානරියං කරිස්සාමි, හන්ද පිණ්ඩං පටිග්ගහාති.

සිරිමාතලි ධීතර පක්ඛිවරො, රතියාගතො මාතාපිතා ච පුන;

ජගතීරුහ වුඩ්ඪ සුකක්කටකො, තථා නන්දකපිණ්ඩවරෙන දසාති.

යො ¶ අත්ථකාමස්ස හිතානුකම්පිනො, ඔවජ්ජමානො න කරොති සාසනං;

අජියා පාදමොලම්බ [පාදමොලුම්බ (සී. ස්යා. පී.)], මිත්තකො විය සොචතීති.

යො ¶ අත්ථකාමස්ස හිතානුකම්පිනො, ඔවජ්ජමානො න කරොති සාසනං;

කපොතකස්ස වචනං අකත්වා, අමිත්තහත්ථත්ථගතොව සෙතීති.

යො අත්ථකාමස්ස හිතානුකම්පිනො, ඔවජ්ජමානො න කරොති සාසනං;

එවං සො නිහතො සෙති, වෙළුකස්ස යථා පිතාති.

සෙය්යො ¶ ¶ අමිත්තො මතියා උපෙතො, න ත්වෙව මිත්තො මතිවිප්පහීනො;

මකසං වධිස්සන්ති හි එළමූගො, පුත්තො පිතු අබ්භිදා උත්තමඞ්ගන්ති.

සෙය්යො අමිත්තො මෙධාවී, යඤ්චෙ බාලානුකම්පකො;

පස්ස රොහිණිකං ජම්මිං, මාතරං හන්ත්වාන සොචතීති.

න වෙ අනත්ථකුසලෙන, අත්ථචරියා සුඛාවහා;

හාපෙති අත්ථං දුම්මෙධො, කපි ආරාමිකො යථාති.

න ¶ වෙ අනත්ථකුසලෙන, අත්ථචරියා සුඛාවහා;

හාපෙති අත්ථං දුම්මෙධො, කොණ්ඩඤ්ඤො වාරුණිං යථාති.

අනුපායෙන ¶ යො අත්ථං, ඉච්ඡති සො විහඤ්ඤති;

චෙතා හනිංසු වෙදබ්බං [වෙදබ්භං (සී. පී.)], සබ්බෙ තෙ බ්යසනමජ්ඣගූති.

වෙදබ්බ [වෙදබ්භ (සී. පී.)] ජාතකං අට්ඨමං.

නක්ඛත්තං ¶ පටිමානෙන්තං, අත්ථො බාලං උපච්චගා;

අත්ථො අත්ථස්ස නක්ඛත්තං, කිං කරිස්සන්ති තාරකාති.

දුම්මෙධානං සහස්සෙන, යඤ්ඤො මෙ උපයාචිතො;

ඉදානි ඛොහං යජිස්සාමි, බහු [බහූ (සී. පී.), බහුං (ක.)] අධම්මිකො ජනොති.

අථ මිත්තක මාතු කපොතවරො, තථා වෙළූක එළමූගො රොහිණී;

කපි ¶ වාරුණි චෙතචරා ච පුන, තථා තාරක යඤ්ඤවරෙන දසාති.

ආසීසෙථෙව ¶ [ආසිංසෙථෙව (සී. ස්යා. පී.)] පුරිසො, න නිබ්බින්දෙය්ය පණ්ඩිතො;

පස්සාමි වොහං අත්තානං, යථා ඉච්ඡිං තථා අහූති.

වායමෙථෙව පුරිසො, න නිබ්බින්දෙය්ය පණ්ඩිතො;

පස්සාමි වොහං අත්තානං, උදකා ථලමුබ්භතන්ති.

තථෙව ¶ පුණ්ණා පාතියො, අඤ්ඤායං වත්තතෙ කථා;

ආකාරණෙන [ආකාරකෙන (සී. ස්යා. පී.)] ජානාමි, න චායං භද්දිකා සුරාති.

නායං ¶ රුක්ඛො දුරාරුහො, නපි ගාමතො ආරකා;

ආකාරණෙන ජානාමි, නායං සාදුඵලො දුමොති.

යො අලීනෙන චිත්තෙන, අලීනමනසො නරො;

භාවෙති කුසලං ධම්මං, යොගක්ඛෙමස්ස පත්තියා;

පාපුණෙ අනුපුබ්බෙන, සබ්බසංයොජනක්ඛයන්ති.

යො ¶ පහට්ඨෙන චිත්තෙන, පහට්ඨමනසො නරො;

භාවෙති කුසලං ධම්මං, යොගක්ඛෙමස්ස පත්තියා;

පාපුණෙ අනුපුබ්බෙන, සබ්බසංයොජනක්ඛයන්ති.

යස්සෙතෙ චතුරො ධම්මා, වානරින්ද යථා තව;

සච්චං ධම්මො ධිති [ධිතී (සී. පී.)] චාගො, දිට්ඨං සො අතිවත්තතීති.

යස්සෙතෙ ¶ ¶ ච [යස්ස එතෙ (සී. පී.)] තයො ධම්මා, වානරින්ද යථා තව;

දක්ඛියං සූරියං පඤ්ඤා, දිට්ඨං සො අතිවත්තතීති.

ධමෙ ධමෙ නාතිධමෙ, අතිධන්තඤ්හි පාපකං;

ධන්තෙන හි සතං ලද්ධං, අතිධන්තෙන නාසිතන්ති.

ධමෙ ධමෙ නාතිධමෙ, අතිධන්තඤ්හි පාපකං;

ධන්තෙනාධිගතා භොගා, තෙ තාතො විධමී ධමන්ති.

යථා ¶ ඉච්ඡිං තථාහුදකා ථලා, සුර සාදුඵලො ච අලීනමනො;

සම්පහට්ඨමනො ¶ චතුරො ච තයො, සතලද්ධක භොගධනෙන දසාති.

අසා ලොකිත්ථියො නාම, වෙලා තාසං න විජ්ජති;

සාරත්තා ච පගබ්භා ච, සිඛී සබ්බඝසො යථා;

තා හිත්වා පබ්බජිස්සාමි, විවෙකමනුබ්රූහයන්ති.

යං ¶ බ්රාහ්මණො අවාදෙසි, වීණං සමුඛවෙඨිතො;

අණ්ඩභූතා භතා භරියා, තාසු කො ජාතු විස්සසෙති.

කොධනා අකතඤ්ඤූ ච, පිසුණා මිත්තභෙදිකා [පිසුණා ච විභෙදිකා (සී. ස්යා. පී.)];

බ්රහ්මචරියං චර භික්ඛු, සො සුඛං න විහාහසීති [පිහාහිසීති (සී. ස්යා. පී.), විහායසි (ක.)].

තක්කපණ්ඩිතජාතකං [තක්කජාතකං (සී. ස්යා. පී. අට්ඨ.)] තතියං.

මා ¶ සු නන්දි ඉච්ඡති මං, මා සු සොචි න මිච්ඡති [න ඉච්ඡති (සී. ස්යා. පී.)];

ථීනං භාවො දුරාජානො, මච්ඡස්සෙවොදකෙ ගතන්ති.

යථා ¶ නදී ච පන්ථො ච, පානාගාරං සභා පපා;

එවං ලොකිත්ථියො නාම, නාසං කුජ්ඣන්ති පණ්ඩිතාති.

එකා ඉච්ඡා පුරෙ ආසි, අලද්ධා මුදුලක්ඛණං;

යතො ලද්ධා අළාරක්ඛී, ඉච්ඡා ඉච්ඡං විජායථාති.

උච්ඡඞ්ගෙ දෙව මෙ පුත්තො, පථෙ ධාවන්තියා පති;

තඤ්ච දෙසං න පස්සාමි, යතො සොදරියමානයෙති [සොදරියං නයෙ (ක.)].

යස්මිං ¶ ¶ මනො නිවිසති, චිත්තඤ්චාපි [චිත්තං වාපි (කත්ථචි)] පසීදති;

අදිට්ඨපුබ්බකෙ පොසෙ, කාමං තස්මිම්පි විස්සසෙති.

ධිරත්ථු තං විසං වන්තං, යමහං ජීවිතකාරණා;

වන්තං පච්චාවමිස්සාමි [පච්චාහරිස්සාමි (ක.)], මතං මෙ ජීවිතා වරන්ති.

න තං ජිතං සාධු ජිතං, යං ජිතං අවජීයති;

තං ඛො ජිතං සාධු ජිතං, යං ජිතං නාවජීයතීති.

සිඛීසබ්බඝසොපි ¶ ච වීණවරො, පිසුණා මිත්තභෙදිකා නන්දී නදී;

මුදුලක්ඛණ සොදරියා ච මනො, විස සාධුජිතෙන භවන්ති දසාති.

යො ¶ පුබ්බෙ කරණීයානි, පච්ඡා සො කාතුමිච්ඡති;

වරුණකට්ඨ [වරණකට්ඨ (සී. පී.)] භඤ්ජොව, ස පච්ඡා මනුතප්පතීති.

අකතඤ්ඤුස්ස ¶ පොසස්ස, නිච්චං විවරදස්සිනො;

සබ්බං චෙ පථවිං [පඨවිං (සී. ස්යා. පී.)] දජ්ජා, නෙව නං අභිරාධයෙති.

සච්චං කිරෙවමාහංසු, නරා එකච්චියා ඉධ;

කට්ඨං නිප්ලවිතං [විප්ලාවිතං (සී. පී.)] සෙය්යො, න ත්වෙවෙකච්චියො නරොති.

සාධූ සම්බහුලා ඤාතී, අපි රුක්ඛා අරඤ්ඤජා;

වාතො ¶ වහති එකට්ඨං, බ්රහන්තම්පි වනප්පතින්ති.

අභිත්ථනය ¶ පජ්ජුන්න, නිධිං කාකස්ස නාසය;

කාකං සොකාය රන්ධෙහි, මඤ්ච සොකා පමොචයාති.

අසඞ්කියොම්හි ගාමම්හි, අරඤ්ඤෙ නත්ථි මෙ භයං;

උජුං මග්ගං සමාරූළ්හො, මෙත්තාය කරුණාය චාති.

උසභා ¶ රුක්ඛා ගාවියො ගවා ච, අස්සො කංසො සිඞ්ගාලී [සිගාසී (සී. ස්යා. පී.)] ච කුම්භො;

පොක්ඛරණී ච අපාකචන්දනං, ලාබූනි සීදන්ති සිලා ප්ලවන්ති.

මණ්ඩූකියො කණ්හසප්පෙ ගිලන්ති, කාකං සුපණ්ණා පරිවාරයන්ති;

තසා ¶ වකා එළකානං භයාහි, විපරියාසො [විපරියායො (ස්යා. ක.)] වත්තති නයිධ මත්ථීති.

උභො ඛඤ්ජා උභො කුණී, උභො විසමචක්ඛුකා [චක්ඛුලා (සී. පී.)];

උභින්නං පිළකා [පීළකා (ස්යා.)] ජාතා, නාහං පස්සාමි ඉල්ලිසන්ති.

යතො ¶ විලුත්තා ච හතා ච ගාවො, දඩ්ඪානි ගෙහානි ජනො ච නීතො;

අථාගමා පුත්තහතාය පුත්තො, ඛරස්සරං ඩිණ්ඩිමං [දෙණ්ඩිමං (සී. ස්යා. පී.), ඩින්දිමං (ක.)] වාදයන්තොති.

යං තෙ පවිකත්ථිතං පුරෙ, අථ තෙ පූතිසරා සජන්ති පච්ඡා;

උභයං ¶ න සමෙති භීමසෙන, යුද්ධකථා ච ඉදඤ්ච තෙ විහඤ්ඤන්ති.

වරුණවග්ගො [වරණවග්ගො (සී. පී.)] අට්ඨමො.

වරුණා අකතඤ්ඤූවරෙ තු සච්චවරං, සවනප්පතිනා ච අභිත්ථනය;

කරුණාය සිලාප්ලව ඉල්ලිසතො, පුන ඩිණ්ඩිමපූතිසරෙන දසාති.

අපායිම්හ ¶ අනච්චිම්හ, අගායිම්හ රුදිම්හ ච;

විසඤ්ඤිකරණිං පිත්වා [පීත්වා (සී. ස්යා. පී.)], දිට්ඨා නාහුම්හ වානරාති.

අතික්කම්ම ¶ ¶ රමණකං, සදාමත්තඤ්ච දූභකං;

ස්වාසි පාසාණමාසීනො, යස්මා ජීවං න මොක්ඛසීති.

මිත්තො හවෙ සත්තපදෙන හොති, සහායො පන ද්වාදසකෙන හොති;

මාසඩ්ඪමාසෙන ච ඤාති හොති, තතුත්තරිං අත්තසමොපි හොති;

සොහං කථං අත්තසුඛස්ස හෙතු, චිරසන්ථුතං [චිරසන්ධවං (ක.), චිරසත්ථුනං (පී.)] කාළකණ්ණිං ජහෙය්යන්ති.

ආරොග්යමිච්ඡෙ පරමඤ්ච ලාභං, සීලඤ්ච වුද්ධානුමතං සුතඤ්ච;

ධම්මානුවත්තී ච අලීනතා ච, අත්ථස්ස ද්වාරා පමුඛා ඡළෙතෙති.

ආයතිං ¶ දොසං නාඤ්ඤාය, යො කාමෙ පටිසෙවති;

විපාකන්තෙ හනන්ති නං, කිංපක්කමිව භක්ඛිතන්ති.

සීලං ¶ කිරෙව කල්යාණං, සීලං ලොකෙ අනුත්තරං;

පස්ස ඝොරවිසො නාගො, සීලවාති න හඤ්ඤතීති.

යස්ස ¶ මඞ්ගලා සමූහතාසෙ [සමූහතා (සී. ස්යා. පී. සු. නි. 362], උප්පාතා [උප්පාදා (පී.)] සුපිනා ච ලක්ඛණා ච;

සො [ස (සී. පී. ක.)] මඞ්ගලදොසවීතිවත්තො, යුගයොගාධිගතො න ජාතුමෙතීති.

කල්යාණිමෙව මුඤ්චෙය්ය, න හි මුඤ්චෙය්ය පාපිකං;

මොක්ඛො කල්යාණියා සාධු, මුත්වා තප්පති පාපිකන්ති.

වාචාව ¶ කිර තෙ ආසි, සණ්හා සඛිලභාණිනො;

තිණමත්තෙ අසජ්ජිත්ථො, නො ච නික්ඛසතං හරන්ති.

යො පුබ්බෙ කතකල්යාණො, කතත්ථො නාවබුජ්ඣති;

පච්ඡා කිච්චෙ සමුප්පන්නෙ, කත්තාරං නාධිගච්ඡතීති.

අපායිම්හ ච දූභකං සත්තපදං, ඡළද්වර ච ආයතිනා ච පුන;

අහිසීලව මඞ්ගලි පාපිකස්සා, සතංනික්ඛ කතත්ථවරෙන දසාති.

ලිත්තං ¶ ¶ පරමෙන තෙජසා, ගිලමක්ඛං ¶ පුරිසො න බුජ්ඣති;

ගිල රෙ ගිල පාපධුත්තක, පච්ඡා තෙ කටුකං භවිස්සතීති.

උක්කට්ඨෙ සූරමිච්ඡන්ති, මන්තීසු අකුතූහලං;

පියඤ්ච අන්නපානම්හි, අත්ථෙ ජාතෙ ච පණ්ඩිතන්ති.

න විස්සසෙ අවිස්සත්ථෙ, විස්සත්ථෙපි න විස්සසෙ;

විස්සාසා භයමන්වෙති, සීහංව මිගමාතුකාති [මිගමාතුයා (ක.)].

සොතත්තො සොසින්දො [සොසීතො (සී. ස්යා. පී.), සොසිනො (ක.)] චෙව, එකො භිංසනකෙ වනෙ;

නග්ගො න චග්ගිමාසීනො, එසනාපසුතො මුනීති.

අනිච්චා ¶ වත සඞ්ඛාරා, උප්පාදවයධම්මිනො;

උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති, තෙසං වූපසමො සුඛොති.

සමතිත්තිකං ¶ අනවසෙකං, තෙලපත්තං යථා පරිහරෙය්ය;

එවං සචිත්තමනුරක්ඛෙ, පත්ථයානො දිසං අගතපුබ්බන්ති.

ජීවකඤ්ච ¶ මතං දිස්වා, ධනපාලිඤ්ච දුග්ගතං;

පන්ථකඤ්ච වනෙ මූළ්හං, පාපකො පුනරාගතොති.

සාධු ¶ ඛො පණ්ඩිතො නාම, න ත්වෙව අතිපණ්ඩිතො;

අතිපණ්ඩිතෙන පුත්තෙන, මනම්හි උපකූළිතොති [උපකූලිතොති (සී.), උපකුට්ඨිතොති (ස්යා.), උපකුටිතො (ක.)].

පරොසහස්සම්පි සමාගතානං, කන්දෙය්යුං තෙ වස්සසතං අපඤ්ඤා;

එකොව සෙය්යො පුරිසො සපඤ්ඤො, යො භාසිතස්ස විජානාති අත්ථන්ති.

අසාතං සාතරූපෙන, පියරූපෙන අප්පියං;

දුක්ඛං සුඛස්ස රූපෙන, පමත්තමතිවත්තතීති.

ගිලමක්ඛකුතූහල ¶ ¶ මාතුකස්සා, මුනිනා ච අනිච්චත පත්තවරං;

ධනපාලිවරො අතිපණ්ඩිතකො, සපරොසහස්සඅසාතදසාති.

පරොසතං ¶ චෙපි සමාගතානං, ඣායෙය්යුං තෙ වස්සසතං අපඤ්ඤා;

එකොව සෙය්යො පුරිසො සපඤ්ඤො, යො භාසිතස්ස විජානාති අත්ථන්ති.

යො දුක්ඛඵුට්ඨාය භවෙය්ය තාණං, සො මෙ පිතා දුබ්භි [දූභි (සී. පී.)] වනෙ කරොති;

සා කස්ස කන්දාමි වනස්ස මජ්ඣෙ, යො තායිතා සො සහසං [සහසා (සී. ස්යා. පී.)] කරොතීති.

යත්ථ ¶ වෙරී නිවිසති [නිවසති (සී. ක.)], න වසෙ තත්ථ පණ්ඩිතො;

එකරත්තං දිරත්තං වා, දුක්ඛං වසති වෙරිසූති.

චතුබ්භි අට්ඨජ්ඣගමා, අට්ඨාහිපි ච සොළස;

සොළසාහි ච බාත්තිංස [බත්තිංස (සී. ස්යා. පී.)], අත්රිච්ඡං චක්කමාසදො;

ඉච්ඡාහතස්ස පොසස්ස, චක්කං භමති මත්ථකෙති.

බහුම්පෙතං ¶ ¶ වනෙ කට්ඨං, වාතො භඤ්ජති දුබ්බලං;

තස්ස චෙ භායසී නාග, කිසො නූන භවිස්සසීති.

සුඛං වත මං ජීවන්තං [සුඛකං වත ජීවං (ක.)], පචමානා උදඤ්චනී;

චොරී ජායප්පවාදෙන, තෙලං ලොණඤ්ච යාචතීති.

සාධු ¶ ඛො සිප්පකං නාම, අපි යාදිස කීදිසං;

පස්ස ඛඤ්ජප්පහාරෙන, ලද්ධා ගාමා චතුද්දිසාති.

සික්ඛෙය්ය සික්ඛිතබ්බානි, සන්ති තච්ඡන්දිනො [සච්ඡන්දිනො (සී. පී.)] ජනා;

බාහියා හි [පි (සී. ස්යා. පී.)] සුහන්නෙන, රාජානමභිරාධයීති.

යථන්නො පුරිසො හොති, තථන්නා තස්ස දෙවතා;

ආහරෙතං කුණ්ඩපූවං [කණං පූවං (සී. පී.)], මා මෙ භාගං විනාසයාති.

සබ්බසංහාරකො ¶ ¶ [සබ්බසාහාරකො (ක.)] නත්ථි, සුද්ධං කඞ්ගු පවායති;

අලිකං භායතියං ධුත්තී, සච්චමාහ මහල්ලිකාති.

සපරොසත තායිත වෙරී ¶ පුන, භමචක්කථ නාගසිරිව්හයනො;

සුඛකඤ්ච වත සිප්පක බාහියා, කුණ්ඩපූව මහල්ලිකකා ච දසාති.

හංචි [හංසි (සී. ස්යා.), හඤ්චි (?)] තුවං එවමඤ්ඤසි සෙය්යො, පුත්තෙන පිතාති රාජසෙට්ඨ;

හන්දස්සතරස්ස තෙ අයං, අස්සතරස්ස හි ගද්රභො පිතාති.

යෙන සත්තුබිලඞ්ගා ච, දිගුණපලාසො ච පුප්ඵිතො;

යෙන දදාමි [යෙනා’දාමි (සී. ස්යා.)] තෙන වදාමි, යෙන න දදාමි [යෙන නා’දාමි (සී. ස්යා.)] න තෙන වදාමි;

එස ¶ මග්ගො යවමජ්ඣකස්ස, එතං ඡන්නපථං විජානාහීති.

සද්දහාසි ¶ සිඞ්ගාලස්ස [සිගාලස්ස (සී. ස්යා. පී.)], සුරාපීතස්ස බ්රාහ්මණ;

සිප්පිකානං සතං නත්ථි, කුතො කංසසතා දුවෙති.

බහුචින්තී ¶ අප්පචින්තී, උභො ජාලෙ අබජ්ඣරෙ;

මිතචින්තී පමොචෙසී, උභො තත්ථ සමාගතාති.

යායඤ්ඤ [යායඤ්ඤෙ (ක.)] මනුසාසති, සයං ලොලුප්පචාරිනී;

සායං විපක්ඛිකා සෙති, හතා චක්කෙන සාසිකාති [සාලිකාති (සී. ස්යා. පී.)].

අතිකරමකරාචරිය ¶ , මය්හම්පෙතං න රුච්චති;

චතුත්ථෙ ලඞ්ඝයිත්වාන, පඤ්චමායසි ආවුතොති.

අච්චුග්ගතාතිලපතා [අතිබලතා (සී. ස්යා. පී.), අතිලපකා (කත්ථචි)], අතිවෙලං පභාසිතා;

වාචා හනති දුම්මෙධං, තිත්තිරංවාතිවස්සිතන්ති.

නාචින්තයන්තො පුරිසො, විසෙසමධිගච්ඡති;

චින්තිතස්ස ඵලං පස්ස, මුත්තොස්මි වධබන්ධනාති.

අමාතාපිතරසංවද්ධො ¶ [පිතරි (සී. පී.), පිතු (ස්යා.)], අනාචෙරකුලෙ වසං;

නායං කාලං අකාලං වා, අභිජානාති කුක්කුටොති.

අබද්ධා ¶ ¶ තත්ථ බජ්ඣන්ති, යත්ථ බාලා පභාසරෙ;

බද්ධාපි තත්ථ මුච්චන්ති, යත්ථ ධීරා පභාසරෙති.

හංචිවග්ගො [හංසිවග්ගො (සී. ස්යා.)] ද්වාදසමො.

අථ ගද්රභ සත්තුව කංසසතං, බහුචින්ති සාසිකායාතිකර;

අතිවෙල විසෙසමනාචරියොව, ධීරාපභාසරතෙන දසාති.

කරෙ සරික්ඛො අථ වාපි සෙට්ඨො, නිහීනකො වාපි කරෙය්ය එකො;

කරෙය්යුමෙතෙ [කරෙය්යුං තෙ (සී. පී.)] බ්යසනෙ උත්තමත්ථං, යථා අහං කුසනාළි රුචායන්ති.

යසං ¶ ¶ ලද්ධාන දුම්මෙධො, අනත්ථං චරති අත්තනො;

අත්තනො ච පරෙසඤ්ච, හිංසාය පටිපජ්ජතීති.

අසබ්බත්ථගාමිං වාචං, බාලො සබ්බත්ථ භාසති;

නායං දධිං වෙදි න [න වෙදි (ක.)] නඞ්ගලීසං, දධිප්පයං [දධිම්පයං (සී. පී.)] මඤ්ඤති නඞ්ගලීසන්ති.

වායමෙථෙව ¶ පුරිසො, න නිබ්බින්දෙය්ය පණ්ඩිතො;

වායාමස්ස ඵලං පස්ස, භුත්තා අම්බා අනීතිහන්ති.

බහුම්පි සො විකත්ථෙය්ය, අඤ්ඤං ජනපදං ගතො;

අන්වාගන්ත්වාන දූසෙය්ය, භුඤ්ජ භොගෙ කටාහකාති.

තදෙවෙකස්ස ¶ [තථෙවෙකස්ස (සී. ස්යා. පී. අට්ඨ. මූලපාඨො)] කල්යාණං, තදෙවෙකස්ස පාපකං;

තස්මා සබ්බං න කල්යාණං, සබ්බං වාපි න පාපකන්ති.

තෙ දෙසා තානි වත්ථූනි, අහඤ්ච වනගොචරො;

අනුවිච්ච ඛො තං ගණ්හෙය්යුං, පිව [පිප (සී. පී.)] ඛීරං කලණ්ඩුකාති.

යො ¶ වෙ ධම්මං ධජං [ධම්මධජං (ස්යා. පී. ක.)] කත්වා, නිගූළ්හො පාපමාචරෙ;

විස්සාසයිත්වා භූතානි, බිළාරං නාම තං වතන්ති.

නායං සිඛා පුඤ්ඤහෙතු, ඝාසහෙතු අයං සිඛා;

නාඞ්ගුට්ඨගණනං යාති, අලං තෙ හොතු අග්ගිකාති.

යථා ¶ ¶ වාචා ච භුඤ්ජස්සු, යථා භුත්තඤ්ච බ්යාහර;

උභයං තෙ න සමෙති, වාචා භුත්තඤ්ච කොසියෙති.

කුසනාළිවග්ගො [සරික්ඛවග්ගො (ක.)] තෙරසමො.

කුසනාළිසිරිව්හයනො ච යසං, දධි මම්බ කටාහකපඤ්චමකො;

අථ පාපක ඛීර බිළාරවතං, සිඛි කොසියසව්හයනෙන දසාති.

අසම්පදානෙනිතරීතරස්ස, බාලස්ස මිත්තානි කලී භවන්ති;

තස්මා හරාමි භුසං අඩ්ඪමානං, මා මෙ මිත්ති ජීයිත්ථ සස්සතායන්ති.

කුසලූපදෙසෙ ¶ ¶ ධිතියා දළ්හාය ච, අනිවත්තිතත්තාභයභීරුතාය [අවත්ථිතත්තාභයභීරුතාය (සී. ස්යා. පී.)] ච;

න රක්ඛසීනං වසමාගමිම්හසෙ, ස සොත්ථිභාවො මහතා භයෙන මෙති.

භීරුක [පඤ්චගරුක (සී. පී.), පඤ්චභීරුක (ස්යා.), අභයභීරුත§(?)] ජාතකං දුතියං.

ඛෙමං යහිං තත්ථ අරී උදීරිතො [අරි උද්ධරිතො (ක.)], දකස්ස මජ්ඣෙ ජලතෙ ඝතාසනො;

න අජ්ජ වාසො මහියා මහීරුහෙ, දිසා භජව්හො සරණාජ්ජ නො භයන්ති.

යෙ ¶ සඤ්ඤිනො තෙපි දුග්ගතා, යෙපි අසඤ්ඤිනො තෙපි දුග්ගතා;

එතං උභයං විවජ්ජය, තං ¶ සමාපත්තිසුඛං අනඞ්ගණන්ති.

චන්දාභං සූරියාභඤ්ච, යොධ පඤ්ඤාය ගාධති.

අවිතක්කෙන ඣානෙන, හොති ආභස්සරූපගොති.

යං ¶ ලද්ධං තෙන තුට්ඨබ්බං, අතිලොභො හි පාපකො;

හංසරාජං ගහෙත්වාන, සුවණ්ණා පරිහායථාති.

යත්ථෙකො ලභතෙ බබ්බු, දුතියො තත්ථ ජායති;

තතියො ච චතුත්ථො ච, ඉදං තෙ බබ්බුකා බිලන්ති.

කිං තෙ ජටාහි දුම්මෙධ, කිං තෙ අජිනසාටියා;

අබ්භන්තරං ¶ තෙ ගහනං, බාහිරං පරිමජ්ජසීති.

අක්ඛී භින්නා පටො නට්ඨො, සඛිගෙහෙ ච භණ්ඩනං;

උභතො පදුට්ඨා කම්මන්තා [පදුට්ඨකම්මන්තො (සී.), පදුට්ඨො කම්මන්තො (පී.)], උදකම්හි ථලම්හි චාති.

නිච්චං ¶ උබ්බිග්ගහදයා, සබ්බලොකවිහෙසකා;

තස්මා නෙසං වසා නත්ථි, කාකානම්හාක [කාකානස්මාක (සී. ස්යා. පී.)] ඤාතිනන්ති.

ඉතරීතර ¶ රක්ඛසි ඛෙමියො ච, පරොසතපඤ්හෙන ආභස්සරො පුන;

අථ හංසවරුත්තමබබ්බුජටං, පටනට්ඨක කාකවරෙන දසාති.

න ¶ පාපජනසංසෙවී, අච්චන්තසුඛමෙධති;

ගොධාකුලං [ගොධක්කුලං (ක.)] කකණ්ටාව [කකණ්ටකා (ක.)], කලිං පාපෙති අත්තනන්ති.

එතඤ්හි තෙ දුරාජානං, යං සෙසි මතසායිකං;

යස්ස තෙ කඩ්ඪමානස්ස, හත්ථා දණ්ඩො න මුච්චතීති.

ලසී ච තෙ නිප්ඵලිතා, මත්ථකො ච පදාලිතො [විදාලිතො (සී. පී.)];

සබ්බා තෙ ඵාසුකා භග්ගා, අජ්ජ ඛො ත්වං විරොචසීති.

බහුම්පෙතං ¶ අසබ්භි [බහුපෙතමසබ්භි (ක.)] ජාතවෙද, යං තං වාලධිනාභිපූජයාම;

මංසාරහස්ස ¶ නත්ථජ්ජ මංසං, නඞ්ගුට්ඨම්පි භවං පටිග්ගහාතූති.

න ¶ ත්වං රාධ විජානාසි, අඩ්ඪරත්තෙ අනාගතෙ;

අබ්යයතං [අබ්යායතං (සී. ස්යා. පී.), අබ්යත්තතං (?)] විලපසි, විරත්තා කොසියායනෙති.

අපි නු හනුකා සන්තා, මුඛඤ්ච පරිසුස්සති;

ඔරමාම න පාරෙම, පූරතෙව මහොදධීති.

නයිදං දුක්ඛං අදුං දුක්ඛං, යං මං තුදති වායසො;

යං සාමා පුප්ඵරත්තෙන, කත්තිකං නානුභොස්සතීති.

නාහං ¶ පුනං න ච පුනං, න චාපි අපුනප්පුනං;

හත්ථිබොන්දිං පවෙක්ඛාමි, තථා හි භයතජ්ජිතොති.

එකපණ්ණො අයං රුක්ඛො, න භූම්යා චතුරඞ්ගුලො;

ඵලෙන විසකප්පෙන, මහායං කිං භවිස්සතීති.

අසන්තං ¶ ¶ යො පග්ගණ්හාති, අසන්තං චූපසෙවති;

තමෙව ඝාසං කුරුතෙ, බ්යග්ඝො සඤ්ජීවකො යථාති.

කකණ්ටක [පාපසෙවන (ක.)] වග්ගො පන්නරසමො.

සුඛමෙධති දණ්ඩවරො ච පුන, ලසි වාලධි පඤ්චමරාධවරො;

සමහොදධි ¶ කත්තික බොන්දි පුන, චතුරඞ්ගුලබ්යග්ඝවරෙන දසාති.

(උපරිමො පණ්ණාසකො.) [( ) සීහළපොත්ථකෙයෙව දිස්සති]

අපණ්ණකං සීලවග්ගකුරුඞ්ග, කුලාවකං අත්ථකාමෙන පඤ්චමං;

ආසීසො ඉත්ථිවරුණං අපායි, ලිත්තවග්ගෙන තෙ දස;

පරොසතං හංචි කුසනාළි [හංසි සරික්ඛං (සබ්බත්ථ)], අසම්පදං කකණ්ටකවග්ගො.