📜
2. දුකනිපාතො
1. දළ්හවග්ගො
151. රාජොවාදජාතකං (2-1-1)
දළ්හං ¶ ¶ ¶ දළ්හස්ස ඛිපති, බල්ලිකො [මල්ලිකො (සී. පී.)] මුදුනා මුදුං;
සාධුම්පි සාධුනා ජෙති, අසාධුම්පි අසාධුනා;
එතාදිසො අයං රාජා, මග්ගා උය්යාහි සාරථි.
අක්කොධෙන ජිනෙ කොධං, අසාධුං සාධුනා ජිනෙ;
ජිනෙ කදරියං දානෙන, සච්චෙනාලිකවාදිනං;
එතාදිසො අයං රාජා, මග්ගා උය්යාහි සාරථීති.
රාජොවාදජාතකං පඨමං.
152. අසමෙක්ඛිතකම්මන්තං, තුරිතාභිනිපාතිනං.
සානි කම්මානි තප්පෙන්ති, උණ්හංවජ්ඣොහිතං මුඛෙ.
සීහො ච සීහනාදෙන, දද්දරං අභිනාදයි;
සුත්වා සීහස්ස නිග්ඝොසං, සිඞ්ගාලො [සිගාලො (සී. ස්යා. පී.)] දද්දරෙ වසං;
භීතො සන්තාසමාපාදි, හදයඤ්චස්ස අප්ඵලීති.
සිඞ්ගාලජාතකං [සිගාලජාතකං (සී. ස්යා. පී.)] දුතියං.
153. සූකරජාතකං (2-1-3)
චතුප්පදො ¶ අහං සම්ම, ත්වම්පි සම්ම චතුප්පදො;
එහි සම්ම [සීහ (සී. පී.)] නිවත්තස්සු, කිං නු භීතො පලායසි.
අසුචි ¶ පූතිලොමොසි, දුග්ගන්ධො වාසි සූකර;
සචෙ යුජ්ඣිතුකාමොසි, ජයං සම්ම දදාමි තෙති.
සූකරජාතකං තතියං.
154. උරගජාතක (2-1-4)
ඉධූරගානං ¶ පවරො පවිට්ඨො, සෙලස්ස වණ්ණෙන පමොක්ඛමිච්ඡං;
බ්රහ්මඤ්ච වණ්ණං [වක්කං (ක.)] අපචායමානො, බුභුක්ඛිතො නො විතරාමි [විසහාමි (ක. සි. ස්යා. පී.)] භොත්තුං.
සො බ්රහ්මගුත්තො චිරමෙව ජීව, දිබ්යා ච තෙ පාතුභවන්තු භක්ඛා;
යො බ්රහ්මවණ්ණං අපචායමානො, බුභුක්ඛිතො නො විතරාසි [සබ්බත්ථපි සමානං] භොත්තුන්ති.
උරගජාතකං චතුත්ථං.
155. භග්ගජාතකං (2-1-5)
ජීව ¶ වස්සසතං භග්ග [ගග්ග (සී. පී.)], අපරානි ච වීසතිං [වීසති (ස්යා. ක.)];
මා මං පිසාචා ඛාදන්තු, ජීව ත්වං සරදො සතං.
ත්වම්පි වස්සසතං ජීව, අපරානි ච වීසතිං;
විසං පිසාචා ඛාදන්තු, ජීව ත්වං සරදො සතන්ති.
භග්ගජාතකං පඤ්චමං.
156. අලීනචිත්තජාතකං (2-1-6)
අලීනචිත්තං නිස්සාය, පහට්ඨා මහතී චමූ;
කොසලං සෙනාසන්තුට්ඨං, ජීවග්ගාහං අගාහයි.
එවං නිස්සයසම්පන්නො, භික්ඛු ආරද්ධවීරියො;
භාවයං කුසලං ධම්මං, යොගක්ඛෙමස්ස පත්තියා;
පාපුණෙ අනුපුබ්බෙන, සබ්බසංයොජනක්ඛයන්ති.
අලීනචිත්තජාතකං ඡට්ඨං.
157. ගුණජාතකං (2-1-7)
යෙන ¶ කාමං පණාමෙති, ධම්මො බලවතං මිගී;
උන්නදන්තී විජානාහි, ජාතං සරණතො භයං.
අපි ¶ චෙපි දුබ්බලො මිත්තො, මිත්තධම්මෙසු තිට්ඨති;
සො ඤාතකො ච බන්ධු ච, සො මිත්තො සො ච මෙ සඛා;
දාඨිනි ¶ මාතිමඤ්ඤිත්ථො [මඤ්ඤිවො (ස්යා.), මඤ්ඤව්හො (ක.)], සිඞ්ගාලො මම පාණදොති.
ගුණජාතකං සත්තමං.
158. සුහනුජාතකං (2-1-8)
නයිදං විසමසීලෙන, සොණෙන සුහනූ සහ;
සුහනූපි තාදිසොයෙව, යො සොණස්ස සගොචරො.
පක්ඛන්දිනා පගබ්භෙන, නිච්චං සන්දානඛාදිනා;
සමෙති පාපං පාපෙන, සමෙති අසතා අසන්ති.
සුහනුජාතකං අට්ඨමං.
159. මොරජාතකං (2-1-9)
උදෙතයං චක්ඛුමා එකරාජා, හරිස්සවණ්ණො පථවිප්පභාසො [පඨවිප්පභාසො (සී. ස්යා. පී.)];
තං තං නමස්සාමි හරිස්සවණ්ණං පථවිප්පභාසං, තයාජ්ජ ගුත්තා විහරෙමු දිවසං.
යෙ බ්රාහ්මණා වෙදගූ සබ්බධම්මෙ, තෙ මෙ නමො තෙ ච මං පාලයන්තු;
නමත්ථු බුද්ධානං [බුද්ධාන (?)] නමත්ථු බොධියා, නමො විමුත්තානං [විමුත්තාන (?)] නමො විමුත්තියා;
ඉමං සො පරිත්තං කත්වා, මොරො චරති එසනා.
අපෙතයං ¶ ¶ චක්ඛුමා එකරාජා, හරිස්සවණ්ණො පථවිප්පභාසො;
තං තං නම්මස්සාමි හරිස්සවණ්ණං පථවිප්පභාසං, තයාජ්ජ ගුත්තා විහරෙමු රත්තිං.
යෙ බ්රාහ්මණා වෙදගූ සබ්බධම්මෙ, තෙ මෙ නමො තෙ ච මං පාලයන්තු;
නමත්ථු බුද්ධානං නමත්ථු බොධියා, නමො විමුත්තානං නමො විමුත්තියා;
ඉමං සො පරිත්තං කත්වා, මොරො වාසමකප්පයීති.
මොරජාතකං නවමං.
160. විනීලජාතකං (2-1-10)
එවමෙව නූන [නු (ක.)] රාජානං, වෙදෙහං මිථිලග්ගහං;
අස්සා වහන්ති ආජඤ්ඤා, යථා හංසා විනීලකං.
විනීල ¶ දුග්ගං භජසි, අභූමිං තාත සෙවසි;
ගාමන්තකානි [ගාමන්තිකානි (සී.), ගාමන්තරානි (ක.)] සෙවස්සු, එතං මාතාලයං තවාති.
විනීලජාතකං දසමං.
දළ්හවග්ගො පඨමො.
තස්සුද්දානං –
වරබල්ලික ¶ දද්දර සූකරකො, උරගූත්තම පඤ්චමභග්ගවරො;
මහතීචමු යාව සිඞ්ගාලවරො, සුහනුත්තම මොර විනීලං දසාති.
2. සන්ථවවග්ගො
161. ඉන්දසමානගොත්තජාතකං (2-2-1)
න ¶ සන්ථවං [සන්ධවං (ක.)] කාපුරිසෙන කයිරා, අරියො අනරියෙන පජානමත්ථං;
චිරානුවුත්ථොපි කරොති පාපං, ගජො යථා ඉන්දසමානගොත්තං.
යං ත්වෙව ජඤ්ඤා සදිසො මමන්ති, සීලෙන පඤ්ඤාය සුතෙන චාපි;
තෙනෙව මෙත්තිං කයිරාථ සද්ධිං, සුඛො හවෙ සප්පුරිසෙන සඞ්ගමොති.
ඉන්දසමානගොත්තජාතකං පඨමං.
162. සන්ථවජාතකං (2-2-2)
න ¶ සන්ථවස්මා පරමත්ථි පාපියො, යො සන්ථවො [සන්ධවො (ක.)] කාපුරිසෙන හොති;
සන්තප්පිතො සප්පිනා පායසෙන [පායාසෙන (ක.)], කිච්ඡාකතං පණ්ණකුටිං අදය්හි [අදඩ්ඪහි (සී. ස්යා.), අදට්ඨහි (පී.), අදද්දහි (?)].
න සන්ථවස්මා පරමත්ථි සෙය්යො, යො සන්ථවො සප්පුරිසෙන හොති;
සීහස්ස බ්යග්ඝස්ස ච දීපිනො ච, සාමා මුඛං ලෙහති සන්ථවෙනාති.
සන්ථවජාතකං දුතියං.
163. සුසීමජාතකං (2-2-3)
කාළා මිගා සෙතදන්තා තවීමෙ [තව ඉමෙ (සී. ස්යා. පී.)], පරොසතං හෙමජාලාභිඡන්නා [හෙමජාලාභිසඤ්ඡන්නා (සී.)];
තෙ තෙ දදාමීති සුසීම බ්රූසි, අනුස්සරං ¶ පෙත්තිපිතාමහානං.
කාළා ¶ ¶ මිගා සෙතදන්තා මමීමෙ [මම ඉමෙ (සී. පී.)], පරොසතං හෙමජාලාභිච්ඡන්නා;
තෙ තෙ දදාමීති වදාමි මාණව, අනුස්සරං පෙත්තිපිතාමහානන්ති.
සුසීමජාතකං තතියං.
164. ගිජ්ඣජාතකං (2-2-4)
යං නු ගිජ්ඣො යොජනසතං, කුණපානි අවෙක්ඛති;
කස්මා ජාලඤ්ච පාසඤ්ච, ආසජ්ජාපි න බුජ්ඣසි.
යදා පරාභවො හොති, පොසො ජීවිතසඞ්ඛයෙ;
අථ ජාලඤ්ච පාසඤ්ච, ආසජ්ජාපි න බුජ්ඣතීති.
ගිජ්ඣජාතකං චතුත්ථං.
165. නකුලජාතකං (2-2-5)
සන්ධිං කත්වා අමිත්තෙන, අණ්ඩජෙන ජලාබුජ;
විවරිය දාඨං සෙසි [සයසි (සී. ස්යා. පී.)], කුතො තෙ භයමාගතං.
සඞ්කෙථෙව [සඞ්කතෙව (ක.)] අමිත්තස්මිං, මිත්තස්මිම්පි න විස්සසෙ;
අභයා භයමුප්පන්නං, අපි මූලානි කන්තතීති [මූලං නිකන්තතීති (සී.)].
නකුලජාතකං පඤ්චමං.
166. උපසාළකජාතකං (2-2-6)
උපසාළකනාමානි [උපසාළ්හකනාමානං (සී. ස්යා. පී.)], සහස්සානි චතුද්දස;
අස්මිං පදෙසෙ දඩ්ඪානි, නත්ථි ලොකෙ අනාමතං.
යම්හි ¶ සච්චඤ්ච ධම්මො ච, අහිංසා සංයමො දමො;
එතං අරියා සෙවන්ති, එතං ලොකෙ අනාමතන්ති.
උපසාළකජාතකං ඡට්ඨං.
167. සමිද්ධිජාතකං (2-2-7)
අභුත්වා ¶ භික්ඛසි භික්ඛු, න හි භුත්වාන භික්ඛසි;
භුත්වාන භික්ඛු භික්ඛස්සු, මා තං කාලො උපච්චගා.
කාලං ¶ වොහං න ජානාමි, ඡන්නො කාලො න දිස්සති;
තස්මා අභුත්වා භික්ඛාමි, මා මං කාලො උපච්චගාති.
සමිද්ධිජාතකං සත්තමං.
168. සකුණග්ඝිජාතකං (2-2-8)
සෙනො බලසා පතමානො, ලාපං ගොචරඨායිනං;
සහසා අජ්ඣප්පත්තොව, මරණං තෙනුපාගමි.
සොහං නයෙන සම්පන්නො, පෙත්තිකෙ ගොචරෙ රතො;
අපෙතසත්තු මොදාමි, සම්පස්සං අත්ථමත්තනොති.
සකුණග්ඝිජාතකං අට්ඨමං.
169. අරකජාතකං (2-2-9)
යො වෙ මෙත්තෙන චිත්තෙන, සබ්බලොකානුකම්පති;
උද්ධං ¶ අධො ච තිරියං, අප්පමාණෙන සබ්බසො.
අප්පමාණං හිතං චිත්තං, පරිපුණ්ණං සුභාවිතං;
යං පමාණකතං කම්මං, න තං තත්රාවසිස්සතීති.
අරකජාතකං නවමං.
170. කකණ්ටකජාතකං (2-2-10)
නායං පුරෙ උණ්ණමති [උන්නමති (ස්යා.)], තොරණග්ගෙ කකණ්ටකො;
මහොසධ විජානාහි, කෙන ථද්ධො කකණ්ටකො.
අලද්ධපුබ්බං ලද්ධාන, අඩ්ඪමාසං කකණ්ටකො;
අතිමඤ්ඤති රාජානං, වෙදෙහං මිථිලග්ගහන්ති.
කකණ්ටකජාතකං දසමං.
සන්ථවවග්ගො දුතියො.
තස්සුද්දානං –
අථ ¶ ඉන්දසමාන සපණ්ණකුටි, සුසිමුත්තම ගිජ්ඣ ජලාබුජකො;
උපසාළක භික්ඛු සලාපවරො, අථ මෙත්තවරො දසපුණ්ණමතීති.
3. කල්යාණවග්ගො
171. කල්යාණධම්මජාතකං (2-3-1)
කල්යාණධම්මොති ¶ ¶ යදා ජනින්ද, ලොකෙ සමඤ්ඤං අනුපාපුණාති;
තස්මා න හිය්යෙථ [හීයෙථ (සී.)] නරො සපඤ්ඤො, හිරියාපි සන්තො ධුරමාදියන්ති.
සායං සමඤ්ඤා ඉධ මජ්ජ පත්තා, කල්යාණධම්මොති ජනින්ද ලොකෙ;
තාහං සමෙක්ඛං ඉධ පබ්බජිස්සං, න හි මත්ථි ඡන්දො ඉධ කාමභොගෙති.
කල්යාණධම්මජාතකං පඨමං.
172. දද්දරජාතකං (2-3-2)
කො නු සද්දෙන මහතා, අභිනාදෙති දද්දරං;
තං සීහා නප්පටිනදන්ති [කිං සීහා නප්පටිනදන්ති (සී. පී.), න සීහා පටිනදන්ති (ක.)], කො නාමෙසො මිගාධිභූ.
අධමො මිගජාතානං, සිඞ්ගාලො තාත වස්සති;
ජාතිමස්ස ජිගුච්ඡන්තා, තුණ්හී සීහා සමච්ඡරෙති.
දද්දරජාතකං දුතියං.
173. මක්කටජාතකං (2-3-3)
තාත ¶ ¶ මාණවකො එසො, තාලමූලං අපස්සිතො;
අගාරකඤ්චිදං අත්ථි, හන්ද දෙමස්සගාරකං.
මා ඛො ත්වං තාත පක්කොසි, දූසෙය්ය නො අගාරකං;
නෙතාදිසං මුඛං හොති, බ්රාහ්මණස්ස සුසීලිනොති.
මක්කටජාතකං තතියං.
174. දුබ්භියමක්කටජාතකං (2-3-4)
අදම්හ තෙ වාරි පහූතරූපං, ඝම්මාභිතත්තස්ස පිපාසිතස්ස;
සො දානි පිත්වාන [පීත්වාන (සී. පී.)] කිරිඞ්කරොසි [කිකිංකරොසි (සී. ස්යා. පී.)], අසඞ්ගමො පාපජනෙන සෙය්යො.
කො තෙ සුතො වා දිට්ඨො වා, සීලවා නාම මක්කටො;
ඉදානි ඛො තං ඔහච්ඡං [ඌහච්ච (සී. පී.), ඔහච්චං (ස්යා.), උහජ්ජං (ක.)], එසා අස්මාක ධම්මතාති.
දුබ්භියමක්කටජාතකං චතුත්ථං.
175. ආදිච්චුපට්ඨානජාතකං (2-3-5)
සබ්බෙසු ¶ කිර භූතෙසු, සන්ති සීලසමාහිතා;
පස්ස සාඛාමිගං ජම්මං, ආදිච්චමුපතිට්ඨති.
නාස්ස සීලං විජානාථ, අනඤ්ඤාය පසංසථ;
අග්ගිහුත්තඤ්ච ¶ උහන්නං [ඌහන්තං (සී.), ඌහනං (ස්යා.), ඌහන්ති (පී.), උහදං (ක.)], ද්වෙ ච භින්නා කමණ්ඩලූති.
ආදිච්චුපට්ඨානජාතකං පඤ්චමං.
176. කළායමුට්ඨිජාතකං (2-3-6)
බාලො ¶ වතායං දුමසාඛගොචරො, පඤ්ඤා ජනින්ද නයිමස්ස විජ්ජති;
කළායමුට්ඨිං [කලායමුට්ඨිං (සී. පී.)] අවකිරිය කෙවලං, එකං කළායං පතිතං ගවෙසති.
එවමෙව මයං රාජ, යෙ චඤ්ඤෙ අතිලොභිනො;
අප්පෙන බහුං ජිය්යාම, කළායෙනෙව වානරොති.
කළායමුට්ඨිජාතකං ඡට්ඨං.
177. තින්දුකජාතකං (2-3-7)
ධනුහත්ථකලාපෙහි, නෙත්තිං සවරධාරිභි;
සමන්තා පරිකිණ්ණම්හ, කථං මොක්ඛො භවිස්සති.
අප්පෙව බහුකිච්චානං, අත්ථො ජායෙථ කොචි නං;
අත්ථි රුක්ඛස්ස අච්ඡින්නං, ඛජ්ජථඤ්ඤෙව තින්දුකන්ති.
තින්දුකජාතකං සත්තමං.
178. කච්ඡපජාතකං (2-3-8)
ජනිත්තං ¶ මෙ භවිත්තං මෙ, ඉති පඞ්කෙ අවස්සයිං;
තං මං පඞ්කො අජ්ඣභවි, යථා දුබ්බලකං තථා;
තං තං වදාමි භග්ගව, සුණොහි වචනං මම.
ගාමෙ වා යදි වා රඤ්ඤෙ, සුඛං යත්රාධිගච්ඡති;
තං ජනිත්තං භවිත්තඤ්ච, පුරිසස්ස පජානතො;
යම්හි ජීවෙ තම්හි ගච්ඡෙ, න නිකෙතහතො සියාති.
කච්ඡපජාතකං අට්ඨමං.
179. සතධම්මජාතකං (2-3-9)
තඤ්ච ¶ අප්පඤ්ච උච්ඡිට්ඨං, තඤ්ච කිච්ඡෙන නො අදා;
සොහං බ්රාහ්මණජාතිකො, යං භුත්තං තම්පි උග්ගතං.
එවං ¶ ධම්මං නිරංකත්වා [නිරාකත්වා (?) නි + ආ + කර + ත්වා], යො අධම්මෙන ජීවති;
සතධම්මොව ලාභෙන, ලද්ධෙනපි න නන්දතීති.
සතධම්මජාතකං නවමං.
180. දුද්දදජාතකං (2-3-10)
දුද්දදං දදමානානං, දුක්කරං කම්ම කුබ්බතං;
අසන්තො නානුකුබ්බන්ති, සතං ධම්මො දුරන්නයො.
තස්මා සතඤ්ච අසතං, නානා හොති ඉතො ගති;
අසන්තො ¶ නිරයං යන්ති, සන්තො සග්ගපරායණාති [පරායනා (ස්යා. ක.)].
දුද්දදජාතකං දසමං.
කල්යාණවග්ගො තතියො.
තස්සුද්දානං –
සුසමඤ්ඤමිගාධිභූ මාණවකො, වාරිපහූතරූපාදිච්චුපට්ඨානා;
සකළායසතින්දුකපඞ්ක පුන, සතධම්ම සුදුද්දදකෙන දසාති.
4. අසදිසවග්ගො
181. අසදිසජාතකං (2-4-1)
ධනුග්ගහො අසදිසො, රාජපුත්තො මහබ්බලො;
දූරෙපාතී අක්ඛණවෙධී, මහාකායප්පදාලනො.
සබ්බාමිත්තෙ රණං කත්වා, න ච කඤ්චි විහෙඨයි;
භාතරං සොත්ථිං කත්වාන, සංයමං අජ්ඣුපාගමීති.
අසදිසජාතකං පඨමං.
182. සඞ්ගාමාවචරජාතකං (2-4-2)
සඞ්ගාමාවචරො ¶ ¶ සූරො, බලවා ඉති විස්සුතො;
කිං ¶ නු තොරණමාසජ්ජ, පටික්කමසි කුඤ්ජර.
ඔමද්ද ඛිප්පං පලිඝං, එසිකානි ච අබ්බහ [උබ්බහ (ස්යා.), අබ්භුහ (ක.)];
තොරණානි ච මද්දිත්වා, ඛිප්පං පවිස කුඤ්ජරාති.
සඞ්ගාමාවචරජාතකං දුතියං.
183. වාලොදකජාතකං (2-4-3)
වාලොදකං අප්පරසං නිහීනං, පිත්වා [පීත්වා (සී. පී.)] මදො ජායති ගද්රභානං;
ඉමඤ්ච පිත්වාන රසං පණීතං, මදො න සඤ්ජායති සින්ධවානං.
අප්පං පිවිත්වාන නිහීනජච්චො, සො මජ්ජතී තෙන ජනින්ද පුට්ඨො [ඵුට්ඨො (සී. ස්යා.), මුට්ඨො (ක.)];
ධොරය්හසීලී ච කුලම්හි ජාතො, න මජ්ජතී අග්ගරසං පිවිත්වාති.
වාලොදකජාතකං තතියං.
184. ගිරිදත්තජාතකං (2-4-4)
දූසිතො ගිරිදත්තෙන [ගිරිදන්තෙන (පී.)], හයො සාමස්ස පණ්ඩවො;
පොරාණං පකතිං හිත්වා, තස්සෙවානුවිධිය්යති [නුවිධීයති (සී. පී.)].
සචෙ ¶ ච තනුජො පොසො, සිඛරාකාර [සිඞ්ගාරාකාර (ස්යා.)] කප්පිතො;
ආනනෙ නං [තං (සී. ස්යා. පී.)] ගහෙත්වාන, මණ්ඩලෙ පරිවත්තයෙ;
ඛිප්පමෙව පහන්ත්වාන, තස්සෙවානුවිධිය්යතීති.
ගිරිදත්තජාතකං චතුත්ථං.
185. අනභිරතිජාතකං (2-4-5)
යථොදකෙ ¶ ආවිලෙ අප්පසන්නෙ, න පස්සති සිප්පිකසම්බුකඤ්ච;
සක්ඛරං වාලුකං මච්ඡගුම්බං, එවං ආවිලම්හි [ආවිලෙ හි (සී.)] චිත්තෙ;
න පස්සති අත්තදත්ථං පරත්ථං.
යථොදකෙ ¶ අච්ඡෙ විප්පසන්නෙ, සො පස්සති සිප්පිකසම්බුකඤ්ච;
සක්ඛරං වාලුකං මච්ඡගුම්බං, එවං අනාවිලම්හි චිත්තෙ;
සො පස්සති අත්තදත්ථං පරත්ථන්ති.
අනභිරතිජාතකං පඤ්චමං.
186. දධිවාහනජාතකං (2-4-6)
වණ්ණගන්ධරසූපෙතො ¶ , අම්බොයං අහුවා පුරෙ;
තමෙව පූජං ලභමානො, කෙනම්බො කටුකප්ඵලො.
පුචිමන්දපරිවාරො, අම්බො තෙ දධිවාහන;
මූලං මූලෙන සංසට්ඨං, සාඛා සාඛා [සාඛං (ස්යා. ක.)] නිසෙවරෙ [නිවීසරෙ (ක.)];
අසාතසන්නිවාසෙන, තෙනම්බො කටුකප්ඵලොති.
දධිවාහනජාතකං ඡට්ඨං.
187. චතුමට්ඨජාතකං (2-4-7)
උච්චෙ විටභිමාරුය්හ, මන්තයව්හො රහොගතා;
නීචෙ ඔරුය්හ මන්තව්හො, මිගරාජාපි සොස්සති.
යං සුවණ්ණො සුවණ්ණෙන [යං සුපණ්ණො සුපණ්ණෙන (සී. ස්යා. පී.)], දෙවො දෙවෙන මන්තයෙ;
කිං තෙත්ථ චතුමට්ඨස්ස, බිලං පවිස ජම්බුකාති.
චතුමට්ඨජාතකං සත්තමං.
188. සීහකොත්ථුජාතකං (2-4-8)
සීහඞ්ගුලී ¶ සීහනඛො, සීහපාදපතිට්ඨිතො;
සො සීහො සීහසඞ්ඝම්හි, එකො නදති අඤ්ඤථා.
මා ¶ ත්වං නදි රාජපුත්ත, අප්පසද්දො වනෙ වස;
සරෙන ඛො [මා (ක.)] තං ජානෙය්යුං, න හි තෙ පෙත්තිකො සරොති.
සීහකොත්ථුජාතකං අට්ඨමං.
189. සීහචම්මජාතකං (2-4-9)
නෙතං සීහස්ස නදිතං, න බ්යග්ඝස්ස න [බ්යග්ඝස්ස න ච (ක.)] දීපිනො;
පාරුතො සීහචම්මෙන, ජම්මො නදති ගද්රභො.
චිරම්පි ¶ ඛො තං ඛාදෙය්ය, ගද්රභො හරිතං යවං;
පාරුතො සීහචම්මෙන, රවමානොව දූසයීති.
සීහචම්මජාතකං නවමං.
190. සීලානිසංසජාතකං (2-4-10)
පස්ස සද්ධාය සීලස්ස, චාගස්ස ච අයං ඵලං;
නාගො නාවාය වණ්ණෙන, සද්ධං වහතුපාසකං.
සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං;
සතඤ්හි සන්නිවාසෙන, සොත්ථිං ගච්ඡති න්හාපිතොති.
සීලානිසංසජාතකං දසමං.
අසදිසවග්ගො චතුත්ථො.
තස්සුද්දානං –
ධනුග්ගහ ¶ කුඤ්ජර අප්පරසො, ගිරිදත්තමනාවිලචිත්තවරං;
දධිවාහන ජම්බූක සීහනඛො, හරිතයව නාගවරෙන දසාති.
5. රුහකවග්ගො
191. රුහකජාතකං (2-5-1)
අපි ¶ [අම්භො (ස්යා. ක. සී.)] රුහක ඡින්නාපි, ජියා සන්ධීයතෙ පුන;
සන්ධීයස්සු පුරාණියා, මා කොධස්ස වසං ගමි.
විජ්ජමානෙසු වාකෙසු [විජ්ජමානාසු මරුවාසු (සී.), විජ්ජමානාසු මරූද්වාසු (පී.)], විජ්ජමානෙසු කාරිසු;
අඤ්ඤං ජියං කරිස්සාමි, අලඤ්ඤෙව පුරාණියාති.
රුහකජාතකං පඨමං.
192. සිරිකාළකණ්ණිජාතකං (2-5-2)
ඉත්ථී සියා රූපවතී, සා ච සීලවතී සියා;
පුරිසො තං න ඉච්ඡෙය්ය, සද්දහාසි මහොසධ.
සද්දහාමි ¶ මහාරාජ, පුරිසො දුබ්භගො සියා;
සිරී ¶ ච කාළකණ්ණී ච, න සමෙන්ති කුදාචනන්ති.
සිරිකාළකණ්ණිජාතකං දුතියං.
193. චූළපදුමජාතකං (2-5-3)
අයමෙව සා අහමපි [අහම්පි (සී. ස්යා. පී.), අහස්මි (ක.)] සො අනඤ්ඤො, අයමෙව සො හත්ථච්ඡින්නො අනඤ්ඤො;
යමාහ ‘‘කොමාරපතී මම’’න්ති, වජ්ඣිත්ථියො නත්ථි ඉත්ථීසු සච්චං.
ඉමඤ්ච ජම්මං මුසලෙන හන්ත්වා, ලුද්දං ඡවං පරදාරූපසෙවිං;
ඉමිස්සා ච නං පාපපතිබ්බතාය, ජීවන්තියා ඡින්දථ කණ්ණනාසන්ති.
චූළපදුමජාතකං තතියං.
194. මණිචොරජාතකං (2-5-4)
න ¶ සන්ති දෙවා පවසන්ති නූන, න හි නූන සන්ති ඉධ ලොකපාලා;
සහසා කරොන්තානමසඤ්ඤතානං, න හි නූන සන්තී පටිසෙධිතාරො.
අකාලෙ වස්සතී තස්ස, කාලෙ තස්ස න වස්සති;
සග්ගා ¶ ච චවති ඨානා, නනු සො තාවතා හතොති.
මණිචොරජාතකං චතුත්ථං.
195. පබ්බතූපත්ථරජාතකං (2-5-5)
පබ්බතූපත්ථරෙ [පබ්බතපත්ථරෙ (සී. ස්යා. පී.)] රම්මෙ, ජාතා පොක්ඛරණී සිවා;
තං සිඞ්ගාලො අපාපායි [අපාපාසි (සී. ස්යා. පී.)], ජානං සීහෙන රක්ඛිතං.
පිවන්ති චෙ [පිවන්ති වෙ (සී.), පිවන්තිව (පී.), පිවන්තෙව (?)] මහාරාජ, සාපදානි මහානදිං;
න තෙන අනදී හොති, ඛමස්සු යදි තෙ පියාති.
පබ්බතූපත්ථර [පබ්බතපත්ථර (සී. ස්යා. පී.)] ජාතකං පඤ්චමං.
196. වලාහකස්සජාතකං (2-5-6)
යෙ න කාහන්ති ඔවාදං, නරා බුද්ධෙන දෙසිතං;
බ්යසනං තෙ ගමිස්සන්ති, රක්ඛසීහිව වාණිජා.
යෙ ¶ ච කාහන්ති ඔවාදං, නරා බුද්ධෙන දෙසිතං;
සොත්ථිං පාරං ගමිස්සන්ති, වලාහෙනෙව [වාලාහෙනෙව (සී. පී.)] වාණිජාති.
වලාහකස්ස [වාලාහස්ස (සී. පී.)] ජාතකං ඡට්ඨං.
197. මිත්තාමිත්තජාතකං (2-5-7)
න නං උම්හයතෙ දිස්වා, න ච නං පටිනන්දති;
චක්ඛූනි චස්ස න දදාති, පටිලොමඤ්ච වත්තති.
එතෙ ¶ ¶ භවන්ති ආකාරා, අමිත්තස්මිං පතිට්ඨිතා;
යෙහි අමිත්තං ජානෙය්ය, දිස්වා සුත්වා ච පණ්ඩිතොති.
මිත්තාමිත්තජාතකං සත්තමං.
198. රාධජාතකං (2-5-8)
පවාසා ආගතො තාත, ඉදානි නචිරාගතො;
කච්චින්නු තාත තෙ මාතා, න අඤ්ඤමුපසෙවති.
න ඛො පනෙතං සුභණං, ගිරං සච්චුපසංහිතං;
සයෙථ පොට්ඨපාදොව, මුම්මුරෙ [මුම්මුරෙ (ස්යා.), මං පුරෙ (ක.) මුම්මුරසද්දො ථුසග්ගිම්හි කුක්කුළෙ ච වත්තතීති සක්කතාභිධානෙසු] උපකූථිතොති [උපකූසිතොති (සී. ස්යා. පී.), උපකූලිතො (ක.)].
රාධජාතකං අට්ඨමං.
199. ගහපතිජාතකං (2-5-9)
උභයං මෙ න ඛමති, උභයං මෙ න රුච්චති;
යාචායං කොට්ඨමොතිණ්ණා, නාද්දසං ඉති භාසති.
තං තං ගාමපති බ්රූමි, කදරෙ අප්පස්මි ජීවිතෙ;
ද්වෙ මාසෙ සඞ්ගරං කත්වා [කාරං කත්වාන (සී. පී.), සංකරං කත්වා (ක.)], මංසං ජරග්ගවං කිසං;
අප්පත්තකාලෙ චොදෙසි, තම්පි මය්හං න රුච්චතීති.
ගහපතිජාතකං නවමං.
200. සාධුසීලජාතකං (2-5-10)
සරීරදබ්යං ¶ වුඩ්ඪබ්යං [වද්ධබ්යං (සී. පී.)], සොජච්චං සාධුසීලියං;
බ්රාහ්මණං තෙව පුච්ඡාම, කන්නු තෙසං වනිම්හසෙ [වණිම්හසෙ (සී. පී.)].
අත්ථො ¶ අත්ථි සරීරස්මිං, වුඩ්ඪබ්යස්ස නමො කරෙ;
අත්ථො අත්ථි සුජාතස්මිං, සීලං අස්මාක රුච්චතීති.
සාධුසීලජාතකං දසමං.
රුහකවග්ගො පඤ්චමො.
තස්සුද්දානං –
අපිරුහක ¶ රූපවතී මුසලො, පවසන්ති සපඤ්චමපොක්ඛරණී;
අථ මුත්තිමවාණිජ උම්හයතෙ, චිරආගත කොට්ඨ සරීර දසාති.
6. නතංදළ්හවග්ගො
201. බන්ධනාගාරජාතකං (2-6-1)
න තං දළ්හං බන්ධනමාහු ධීරා, යදායසං දාරුජපබ්බජඤ්ච [බබ්බජඤ්ච (සී.)];
සාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලෙසු, පුත්තෙසු ¶ දාරෙසු ච යා අපෙක්ඛා.
එතං දළ්හං බන්ධනමාහු ධීරා, ඔහාරිනං සිථිලං දුප්පමුඤ්චං;
එතම්පි ඡෙත්වාන වජන්ති ධීරා, අනපෙක්ඛිනො කාමසුඛං පහායාති.
බන්ධනාගාරජාතකං පඨමං.
202. කෙළිසීලජාතකං (2-6-2)
හංසා කොඤ්චා මයූරා ච, හත්ථයො [හත්ථිනො (සී.), හත්ථියො (ස්යා. පී.)] පසදා මිගා;
සබ්බෙ සීහස්ස භායන්ති, නත්ථි කායස්මි තුල්යතා.
එවමෙව මනුස්සෙසු, දහරො චෙපි පඤ්ඤවා;
සො හි තත්ථ මහා හොති, නෙව බාලො සරීරවාති.
කෙළිසීලජාතකං දුතියං.
203. ඛණ්ඩජාතකං (2-6-3)
විරූපක්ඛෙහි මෙ මෙත්තං, මෙත්තං එරාපථෙහි මෙ;
ඡබ්යාපුත්තෙහි මෙ මෙත්තං, මෙත්තං කණ්හාගොතමකෙහි ච.
අපාදකෙහි ¶ ¶ මෙ මෙත්තං, මෙත්තං ද්විපාදකෙහි මෙ;
චතුප්පදෙහි මෙ මෙත්තං, මෙත්තං බහුප්පදෙහි මෙ.
මා ¶ මං අපාදකො හිංසි, මා මං හිංසි ද්විපාදකො;
මා මං චතුප්පදො හිංසි, මා මං හිංසි බහුප්පදො.
සබ්බෙ සත්තා සබ්බෙ පාණා, සබ්බෙ භූතා ච කෙවලා;
සබ්බෙ භද්රානි පස්සන්තු, මා කඤ්චි [කිඤ්චි (ස්යා. ක.)] පාපමාගමා.
අප්පමාණො බුද්ධො, අප්පමාණො ධම්මො;
අප්පමාණො සඞ්ඝො, පමාණවන්තානි සරීසපානි [සිරිසපානි (සී. ස්යා. පී.)];
අහිවිච්ඡිකසතපදී, උණ්ණනාභි [උණ්ණානාභි (සී. ස්යා. පී.)] සරබූමූසිකා.
කතා මෙ රක්ඛා කතා මෙ පරිත්තා, පටික්කමන්තු භූතානි;
සොහං නමො භගවතො, නමො සත්තන්නං සම්මාසම්බුද්ධානන්ති.
ඛණ්ඩජාතකං තතියං.
204. වීරකජාතකං (2-6-4)
අපි වීරක පස්සෙසි, සකුණං මඤ්ජුභාණකං;
මයූරගීවසඞ්කාසං, පතිං මය්හං සවිට්ඨකං.
උදකථලචරස්ස පක්ඛිනො, නිච්චං ආමකමච්ඡභොජිනො;
තස්සානුකරං සවිට්ඨකො, සෙවාලෙ පලිගුණ්ඨිතො මතොති.
වීරකජාතකං චතුත්ථං.
205. ගඞ්ගෙය්යජාතකං (2-6-5)
සොභති මච්ඡො ගඞ්ගෙය්යො, අථො සොභති යාමුනො [සොභන්ති මච්ඡා ගඞ්ගෙය්යා, අථො සොභන්ති යාමුනා (ස්යා. පී.)];
චතුප්පදොයං ¶ පුරිසො, නිග්රොධපරිමණ්ඩලො;
ඊසකායත [ඊසමායත (ක.)] ගීවො ච, සබ්බෙව අතිරොචති.
යං ¶ පුච්ඡිතො න තං අක්ඛාසි [අක්ඛා (සී. ස්යා. පී.)], අඤ්ඤං අක්ඛාසි [අක්ඛාති (ස්යා. පී.)] පුච්ඡිතො;
අත්තප්පසංසකො පොසො, නායං අස්මාක රුච්චතීති.
ගඞ්ගෙය්යජාතකං පඤ්චමං.
206. කුරුඞ්ගමිගජාතකං (2-6-6)
ඉඞ්ඝ ¶ වද්ධමයං [වද්ධමයං (සී. ස්යා. පී.)] පාසං, ඡින්ද දන්තෙහි කච්ඡප;
අහං තථා කරිස්සාමි, යථා නෙහිති ලුද්දකො.
කච්ඡපො පාවිසී වාරිං, කුරුඞ්ගො පාවිසී වනං;
සතපත්තො දුමග්ගම්හා, දූරෙ පුත්තෙ අපානයීති.
කුරුඞ්ගමිගජාතකං ඡට්ඨං.
207. අස්සකජාතකං (2-6-7)
අයමස්සකරාජෙන, දෙසො විචරිතො මයා;
අනුකාමය කාමෙන [අනුකාමයවනුකාමෙන (සී. පී.)], පියෙන පතිනා සහ.
නවෙන සුඛදුක්ඛෙන, පොරාණං අපිධීයති [අපිථීයති (සී. පී.), අපිථිය්යති (ස්යා.)];
තස්මා අස්සකරඤ්ඤාව, කීටො පියතරො මමාති.
අස්සකජාතකං සත්තමං.
208. සුසුමාරජාතකං (2-6-8)
අලං ¶ මෙතෙහි අම්බෙහි, ජම්බූහි පනසෙහි ච;
යානි පාරං සමුද්දස්ස, වරං මය්හං උදුම්බරො.
මහතී වත තෙ බොන්දි, න ච පඤ්ඤා තදූපිකා;
සුසුමාර [සුංසුමාර (සී. ස්යා. පී.)] වඤ්චිතො මෙසි, ගච්ඡ දානි යථාසුඛන්ති.
සුසුමාරජාතකං අට්ඨමං.
209. කුක්කුටජාතකං (2-6-9)
දිට්ඨා ¶ මයා වනෙ රුක්ඛා, අස්සකණ්ණා විභීටකා [විභෙදකා (ස්යා. ක.)];
න තානි එවං සක්කන්ති, යථා ත්වං රුක්ඛ සක්කසි.
පුරාණකුක්කුටො [කක්කරො (සී. ස්යා. පී.)] අයං, භෙත්වා පඤ්ජරමාගතො;
කුසලො වාළපාසානං, අපක්කමති භාසතීති.
කුක්කුට [කක්කර (සී. ස්යා. පී.)] ජාතකං නවමං.
210. කන්දගලකජාතකං (2-6-10)
අම්භො ¶ කො නාම යං රුක්ඛො, සින්නපත්තො [සීනපත්තො (සී. පී.)] සකණ්ටකො;
යත්ථ එකප්පහාරෙන, උත්තමඞ්ගං විභිජ්ජිතං [විසාටිකං (සී. ස්යා. පී.), විඝාටිතං (සී. නිය්ය)].
අචාරි වතායං විතුදං වනානි, කට්ඨඞ්ගරුක්ඛෙසු අසාරකෙසු;
අථාසදා ¶ ඛදිරං ජාතසාරං [ජාතිසාරං (ක.)], යත්ථබ්භිදා ගරුළො උත්තමඞ්ගන්ති.
කන්දගලක [කන්දලක (ක.)] ජාතකං දසමං.
නතංදළ්හවග්ගො ඡට්ඨො.
තස්සුද්දානං –
දළ්හබන්ධන හංසවරො ච පුන, විරූපක්ඛ සවිට්ඨක මච්ඡවරො;
සකුරුඞ්ග සඅස්සක අම්බවරො, පුන කුක්කුටකො ගරුළෙන දසාති.
7. බීරණථම්භවග්ගො
211. සොමදත්තජාතකං (2-7-1)
අකාසි යොග්ගං ධුවමප්පමත්තො, සංවච්ඡරං බීරණථම්භකස්මිං;
බ්යාකාසි සඤ්ඤං පරිසං විගය්හ, න නිය්යමො තායති අප්පපඤ්ඤං.
ද්වයං ¶ යාචනකො තාත, සොමදත්ත නිගච්ඡති;
අලාභං ¶ ධනලාභං වා, එවං ධම්මා හි යාචනාති.
සොමදත්තජාතකං පඨමං.
212. උච්ඡිට්ඨභත්තජාතකං (2-7-2)
අඤ්ඤො උපරිමො වණ්ණො, අඤ්ඤො වණ්ණො ච හෙට්ඨිමො;
බ්රාහ්මණී ත්වෙව පුච්ඡාමි, කිං හෙට්ඨා කිඤ්ච උප්පරි.
අහං නටොස්මි භද්දන්තෙ, භික්ඛකොස්මි ඉධාගතො;
අයඤ්හි කොට්ඨමොතිණ්ණො, අයං සො යං [ත්වං (ක.)] ගවෙසසීති.
උච්ඡිට්ඨභත්තජාතකං දුතියං.
213. භරුජාතකං (2-7-3)
ඉසීනමන්තරං ¶ කත්වා, භරුරාජාති [කුරුරාජාති (ක.)] මෙ සුතං;
උච්ඡින්නො සහ රට්ඨෙහි [රට්ඨෙන (සී. පී.)], සරාජා විභවඞ්ගතො.
තස්මා හි ඡන්දාගමනං, නප්පසංසන්ති පණ්ඩිතා;
අදුට්ඨචිත්තො භාසෙය්ය, ගිරං සච්චුපසංහිතන්ති.
භරුජාතකං [කුරුරාතකං (ක.)] තතියං.
214. පුණ්ණනදීජාතකං (2-7-4)
පුණ්ණං නදිං යෙන ච පෙය්යමාහු, ජාතං ¶ යවං යෙන ච ගුය්හමාහු;
දූරං ගතං යෙන ච අව්හයන්ති, සො ත්යාගතො [ත්යාභතො (ස්යා. ක.) පහෙළිගාථාභාවො මනසි කාතබ්බො] හන්ද ච භුඤ්ජ බ්රාහ්මණ.
යතො මං සරතී රාජා, වායසම්පි පහෙතවෙ;
හංසා කොඤ්චා මයූරා ච [හංසකොඤ්චමයූරානං (ක. අට්ඨ. පාඨන්තරං)], අසතීයෙව පාපියාති.
පුණ්ණනදීජාතකං චතුත්ථං.
215. කච්ඡපජාතකං (2-7-5)
අවධී ¶ වත අත්තානං, කච්ඡපො බ්යාහරං ගිරං [කච්ඡපොව පබ්යාහරං (ස්යා.), කච්ඡපො සො පබ්යාහරං (ක.)];
සුග්ගහීතස්මිං කට්ඨස්මිං, වාචාය සකියාවධි.
එතම්පි දිස්වා නරවීරියසෙට්ඨ, වාචං පමුඤ්චෙ කුසලං නාතිවෙලං;
පස්සසි බහුභාණෙන, කච්ඡපං බ්යසනං ගතන්ති.
කච්ඡපජාතකං පඤ්චමං.
216. මච්ඡජාතකං (2-7-6)
න මායමග්ගි තපති, න සූලො සාධුතච්ඡිතො;
යඤ්ච මං මඤ්ඤතෙ මච්ඡී, අඤ්ඤං සො රතියා ගතො.
සො ¶ මං දහති රාගග්ගි, චිත්තං චූපතපෙති මං;
ජාලිනො මුඤ්චථායිරා මං, න කාමෙ හඤ්ඤතෙ ක්වචීති.
මච්ඡජාතකං ඡට්ඨං.
217. සෙග්ගුජාතකං (2-7-7)
සබ්බො ¶ ලොකො අත්තමනො අහොසි, අකොවිදා ගාමධම්මස්ස සෙග්ගු;
කොමාරි කො නාම [කොමාරිකා නාම (ක.), කොමාරිකො නාම (ස්යා. පී.)] තවජ්ජ ධම්මො, යං ත්වං ගහිතා පවනෙ පරොදසි.
යො දුක්ඛඵුට්ඨාය භවෙය්ය තාණං, සො මෙ පිතා දුබ්භි වනෙ කරොති;
සා කස්ස කන්දාමි වනස්ස මජ්ඣෙ, යො තායිතා සො සහසං කරොතීති.
සෙග්ගුජාතකං සත්තමං.
218. කූටවාණිජජාතකං (2-7-8)
සඨස්ස ¶ සාඨෙය්යමිදං සුචින්තිතං, පච්චොඩ්ඩිතං පටිකූටස්ස කූටං;
ඵාලඤ්චෙ ඛාදෙය්යුං [අදෙය්යුං (සී. පී.)] මූසිකා, කස්මා කුමාරං කුලලා න [නො (සී. ස්යා. පී.)] හරෙය්යුං.
කූටස්ස ¶ හි සන්ති [සන්තීධ (ක.)] කූටකූටා, භවති [භවන්ති (ක.)] චාපි නිකතිනො නිකත්යා;
දෙහි පුත්තනට්ඨ ඵාලනට්ඨස්ස ඵාලං, මා තෙ පුත්තමහාසි ඵාලනට්ඨොති.
කූටවාණිජජාතකං අට්ඨමං.
219. ගරහිතජාතකං (2-7-9)
හිරඤ්ඤං මෙ සුවණ්ණං මෙ, එසා රත්තිං දිවා කථා;
දුම්මෙධානං මනුස්සානං, අරියධම්මං අපස්සතං.
ද්වෙ ද්වෙ ගහපතයො ගෙහෙ, එකො තත්ථ අමස්සුකො;
ලම්බත්ථනො වෙණිකතො, අථො අඞ්කිතකණ්ණකො;
කීතො ධනෙන බහුනා, සො තං විතුදතෙ ජනන්ති.
ගරහිතජාතකං නවමං.
220. ධම්මධජජාතකං (2-7-10)
සුඛං ජීවිතරූපොසි, රට්ඨා විවනමාගතො;
සො එකකො රුක්ඛමූලෙ [අරඤ්ඤස්මිං (සී. ස්යා. පී.)], කපණො විය ඣායසි.
සුඛං ¶ ජීවිතරූපොස්මි, රට්ඨා විවනමාගතො;
සො එකකො රුක්ඛමූලෙ, කපණො විය ඣායාමි;
සතං ¶ ධම්මං අනුස්සරංති.
ධම්මධජජාතකං දසමං.
බීරණථම්භවග්ගො සත්තමො.
තස්සුද්දානං –
අථ ¶ බීරණථම්භවරො ච නටො, භරුරාජවරුත්තමපුණ්ණනදී;
බහුභාණි අග්ගිපවනෙ මූසිකා, සහලම්බත්ථනො කපණෙන දසාති.
8. කාසාවවග්ගො
221. කාසාවජාතකං (2-8-1)
අනික්කසාවො කාසාවං, යො වත්ථං පරිදහිස්සති [පරිදහෙස්සති (සී. පී.)];
අපෙතො දමසච්චෙන, න සො කාසාවමරහති.
යො ච වන්තකසාවස්ස, සීලෙසු සුසමාහිතො;
උපෙතො දමසච්චෙන, ස වෙ කාසාවමරහතීති.
කාසාවජාතකං පඨමං.
222. චූළනන්දියජාතකං (2-8-2)
ඉදං ¶ තදාචරියවචො, පාරාසරියො යදබ්රවි [පොරාණාචරියොබ්රවි (ක.)];
මාසු ත්වං අකරි [අකරා (සී. පී.)] පාපං, යං ත්වං පච්ඡා කතං තපෙ.
යානි කරොති පුරිසො, තානි අත්තනි පස්සති;
කල්යාණකාරී කල්යාණං, පාපකාරී ච පාපකං;
යාදිසං වපතෙ බීජං, තාදිසං හරතෙ ඵලන්ති.
චූළනන්දියජාතකං දුතියං.
223. පුටභත්තජාතකං (2-8-3)
නමෙ ¶ නමන්තස්ස භජෙ භජන්තං, කිච්චානුකුබ්බස්ස කරෙය්ය කිච්චං;
නානත්ථකාමස්ස කරෙය්ය අත්ථං, අසම්භජන්තම්පි න සම්භජෙය්ය.
චජෙ ¶ චජන්තං වනථං න කයිරා, අපෙතචිත්තෙන න සම්භජෙය්ය;
දිජො දුමං ඛීණඵලන්ති ඤත්වා, අඤ්ඤං සමෙක්ඛෙය්ය මහා හි ලොකොති.
පුටභත්තජාතකං තතියං.
224. කුම්භිලජාතකං (2-8-4)
යස්සෙතෙ ¶ චතුරො ධම්මා, වානරින්ද යථා තව;
සච්චං ධම්මො ධිති චාගො, දිට්ඨං සො අතිවත්තති.
යස්ස චෙතෙ න විජ්ජන්ති, ගුණා පරමභද්දකා;
සච්චං ධම්මො ධිති චාගො, දිට්ඨං සො නාතිවත්තතීති.
කුම්භිලජාතකං චතුත්ථං.
225. ඛන්තිවණ්ණජාතකං (2-8-5)
අත්ථි මෙ පුරිසො දෙව, සබ්බකිච්චෙසු බ්යාවටො [වාවටො (ක.)];
තස්ස චෙකොපරාධත්ථි, තත්ථ ත්වං කින්ති මඤ්ඤසි.
අම්හාකම්පත්ථි පුරිසො, එදිසො ඉධ විජ්ජති;
දුල්ලභො අඞ්ගසම්පන්නො, ඛන්තිරස්මාක රුච්චතීති.
ඛන්තිවණ්ණජාතකං පඤ්චමං.
226. කොසියජාතකං (2-8-6)
කාලෙ නික්ඛමනා සාධු, නාකාලෙ සාධු නික්ඛමො;
අකාලෙන හි නික්ඛම්ම, එකකම්පි බහුජ්ජනො;
න කිඤ්චි අත්ථං ජොතෙති, ධඞ්කසෙනාව කොසියං.
ධීරො ච විධිවිධානඤ්ඤූ, පරෙසං විවරානුගූ;
සබ්බාමිත්තෙ ¶ වසීකත්වා, කොසියොව සුඛී සියාති.
කොසියජාතකං ඡට්ඨං.
227. ගූථපාණජාතකං (2-8-7)
සූරො ¶ ¶ සූරෙන සඞ්ගම්ම, වික්කන්තෙන පහාරිනා;
එහි නාග නිවත්තස්සු, කිං නු භීතො පලායසි;
පස්සන්තු අඞ්ගමගධා, මම තුය්හඤ්ච වික්කමං.
න තං පාදා වධිස්සාමි, න දන්තෙහි න සොණ්ඩියා;
මීළ්හෙන තං වධිස්සාමි, පූති හඤ්ඤතු පූතිනාති.
ගූථපාණජාතකං සත්තමං.
228. කාමනීතජාතකං (2-8-8)
තයො ගිරිං අන්තරං කාමයාමි, පඤ්චාලා කුරුයො කෙකකෙ ච [කුරයො කෙකයෙ ච (සී.)];
තතුත්තරිං [තදුත්තරිං (ක.)] බ්රාහ්මණ කාමයාමි, තිකිච්ඡ මං බ්රාහ්මණ කාමනීතං.
කණ්හාහිදට්ඨස්ස කරොන්ති හෙකෙ, අමනුස්සපවිට්ඨස්ස [අමනුස්සවද්ධස්ස (සී. පී.), අමනුස්සවිට්ඨස්ස (ස්යා.)] කරොන්ති පණ්ඩිතා;
න කාමනීතස්ස කරොති කොචි, ඔක්කන්තසුක්කස්ස ¶ හි කා තිකිච්ඡාති.
කාමනීතජාතකං අට්ඨමං.
229. පලායිතජාතකං (2-8-9)
ගජග්ගමෙඝෙහි හයග්ගමාලිභි, රථූමිජාතෙහි සරාභිවස්සෙභි [සරාභිවස්සභි (ස්යා. සී. අට්ඨ.), සරාභිවස්සිභි (?)];
ථරුග්ගහාවට්ට [ධනුග්ගහාවට්ට (ක.)] දළ්හප්පහාරිභි, පරිවාරිතා තක්කසිලා සමන්තතො.
[අභිධාවථා ච පතථා ච, විවිධවිනදිතා ච දන්තිභි; වත්තතජ්ජ තුමුලො ඝොසො, යථා විජ්ජුතා ජලධරස්ස ගජ්ජතොති; (සී. පී. ක.)] අභිධාවථ ¶ චූපධාවථ ච [අභිධාවථා චුප්පතථා ච (ස්යා.)], විවිධා විනාදිතා [විනාදිතත්ථ (ක.)] වදන්තිභි;
වත්තතජ්ජ තුමුලො ඝොසො යථා, විජ්ජුලතා ජලධරස්ස ගජ්ජතොති [අභිධාවථා ච පතථා ච, විවිධවිනදිතා ච දන්තිභි; වත්තතජ්ජ තුමුලො ඝොසො, යථා විජ්ජුතා ජලධරස්ස ගජ්ජතොති; (සී. පී. ක.)].
පලායිතජාතකං නවමං.
230. දුතියපලායිතජාතකං (2-8-10)
ධජමපරිමිතං අනන්තපාරං, දුප්පසහංධඞ්කෙහි සාගරංව [සාගරමිව (සී. ස්යා. පී.)];
ගිරිමිවඅනිලෙන දුප්පසය්හො [දුප්පසහො (සී. පී. ක.)], දුප්පසහො අහමජ්ජතාදිසෙන.
මා ¶ බාලියං විලපි [විප්පලපි (බහූසු)] න හිස්ස තාදිසං, විඩය්හසෙ [විළය්හසෙ (සී. පී.)] න හි ලභසෙ නිසෙධකං;
ආසජ්ජසි ගජමිව එකචාරිනං, යො තං පදා නළමිව පොථයිස්සතීති.
දුතියපලායිතජාතකං දසමං.
කාසාවවග්ගො අට්ඨමො.
තස්සුද්දානං –
වරවත්ථවචො ¶ දුමඛීණඵලං, චතුරොධම්මවරං පුරිසුත්තම;
ධඞ්කමගධා ච තයොගිරිනාම, ගජග්ගවරො ධජවරෙන දසාති.
9. උපාහනවග්ගො
231. උපාහනජාතකං (2-9-1)
යථාපි ¶ කීතා පුරිසස්සුපාහනා, සුඛස්ස අත්ථාය දුඛං උදබ්බහෙ;
ඝම්මාභිතත්තා ථලසා පපීළිතා, තස්සෙව පාදෙ පුරිසස්ස ඛාදරෙ.
එවමෙව ¶ යො දුක්කුලීනො අනරියො, තම්මාක [තම්හාක (සී.), තුම්හාක (ස්යා. පී.)] විජ්ජඤ්ච සුතඤ්ච ආදිය;
තමෙව සො තත්ථ සුතෙන ඛාදති, අනරියො වුච්චති දුපාහනූපමොති [පානදූපමොති (සී. පී.)].
උපාහනජාතකං පඨමං.
232. වීණාගුණජාතකං (2-9-2)
එකචින්තිතො යමත්ථො, බාලො අපරිණායකො;
න හි ඛුජ්ජෙන වාමෙන, භොති සඞ්ගන්තුමරහසි.
පුරිසූසභං මඤ්ඤමානා, අහං ඛුජ්ජමකාමයිං;
සොයං සංකුටිතො සෙති, ඡින්නතන්ති යථා විණාති [ථුණාති (සී.)].
වීණාගුණජාතකං දුතියං.
233. විකණ්ණජාතකං (2-9-3)
කාමං යහිං ඉච්ඡසි තෙන ගච්ඡ, විද්ධොසි මම්මම්හි [මමස්මි (ක.)] විකණ්ණකෙන;
හතොසි භත්තෙන සුවාදිතෙන [සවාදිතෙන (සී. ස්යා. පී.)], ලොලො ච මච්ඡෙ අනුබන්ධමානො.
එවම්පි ¶ ලොකාමිසං ඔපතන්තො, විහඤ්ඤතී ¶ චිත්තවසානුවත්තී;
සො හඤ්ඤති ඤාතිසඛාන මජ්ඣෙ, මච්ඡානුගො සොරිව සුංසුමාරොති [සුසුමාරො (ක.)].
විකණ්ණජාතකං තතියං.
234. අසිතාභූජාතකං (2-9-4)
ත්වමෙව ¶ දානිමකර [මකරි (ස්යා.), මකරා (ක. සී.)], යං කාමො බ්යගමා තයි;
සොයං අප්පටිසන්ධිකො, ඛරඡින්නංව රෙනුකං [රෙරුකං (සී. පී.)].
අත්රිච්ඡං [අත්රිච්ඡා (සී. ස්යා. පී.)] අතිලොභෙන, අතිලොභමදෙන ච;
එවං හායති අත්ථම්හා, අහංව අසිතාභුයාති.
අසිතාභූජාතකං චතුත්ථං.
235. වච්ඡනඛජාතකං (2-9-5)
සුඛා ඝරා වච්ඡනඛ, සහිරඤ්ඤා සභොජනා;
යත්ථ භුත්වා පිවිත්වා ච, සයෙය්යාථ අනුස්සුකො.
ඝරා නානීහමානස්ස, ඝරා නාභණතො මුසා;
ඝරා නාදින්නදණ්ඩස්ස, පරෙසං අනිකුබ්බතො [අනික්රුබ්බතො (ක.)];
එවං ඡිද්දං දුරභිසම්භවං [දුරභිභවං (සී. පී.)], කො ඝරං පටිපජ්ජතීති.
වච්ඡනඛජාතකං පඤ්චමං.
236. බකජාතකං (2-9-6)
භද්දකො ¶ වතයං පක්ඛී, දිජො කුමුදසන්නිභො;
වූපසන්තෙහි පක්ඛෙහි, මන්දමන්දොව ඣායති.
නාස්ස සීලං විජානාථ, අනඤ්ඤාය පසංසථ;
අම්හෙ දිජො න පාලෙති, තෙන පක්ඛී න ඵන්දතීති.
බකජාතකං ඡට්ඨං.
237. සාකෙතජාතකං (2-9-7)
කො ¶ නු ඛො භගවා හෙතු, එකච්චෙ ඉධ පුග්ගලෙ;
අතීව හදයං නිබ්බාති, චිත්තඤ්චාපි පසීදති.
පුබ්බෙව සන්නිවාසෙන, පච්චුප්පන්නහිතෙන වා;
එවං තං ජායතෙ පෙමං, උප්පලංව යථොදකෙති.
සාකෙතජාතකං සත්තමං.
238. එකපදජාතකං (2-9-8)
ඉඞ්ඝ ¶ එකපදං තාත, අනෙකත්ථපදස්සිතං [පදනිස්සිතං (සී. පී.)];
කිඤ්චි සඞ්ගාහිකං බ්රූසි, යෙනත්ථෙ සාධයෙමසෙ.
දක්ඛෙය්යෙකපදං තාත, අනෙකත්ථපදස්සිතං;
තඤ්ච සීලෙන සඤ්ඤුත්තං, ඛන්තියා උපපාදිතං;
අලං ¶ මිත්තෙ සුඛාපෙතුං, අමිත්තානං දුඛාය චාති.
එකපදජාතකං අට්ඨමං.
239. හරිතමණ්ඩූකජාතකං (2-9-9)
ආසීවිසම්පි මං [ආසීවිසං මමං (සී. පී.)] සන්තං, පවිට්ඨං කුමිනාමුඛං;
රුච්චතෙ හරිතාමාතා, යං මං ඛාදන්ති මච්ඡකා.
විලුම්පතෙව පුරිසො, යාවස්ස උපකප්පති;
යදා චඤ්ඤෙ විලුම්පන්ති, සො විලුත්තො විලුම්පතීති [විලුප්පතීති (?)].
හරිතමණ්ඩූකජාතකං නවමං.
240. මහාපිඞ්ගලජාතකං (2-9-10)
සබ්බො ජනො හිංසිතො පිඞ්ගලෙන, තස්මිං මතෙ පච්චයා [පච්චයං (සී. ස්යා. පී.)] වෙදයන්ති;
පියො නු තෙ ආසි අකණ්හනෙත්තො, කස්මා නු ත්වං රොදසි ද්වාරපාල.
න ¶ මෙ පියො ආසි අකණ්හනෙත්තො, භායාමි පච්චාගමනාය තස්ස;
ඉතො ගතො හිංසෙය්ය මච්චුරාජං, සො හිංසිතො ආනෙය්ය පුන ඉධ.
දඩ්ඪො වාහසහස්සෙහි, සිත්තො ඝටසතෙහි සො;
පරික්ඛතා ¶ ච සා භූමි, මා භායි නාගමිස්සතීති.
මහාපිඞ්ගලජාතකං දසමං.
උපාහනවග්ගො නවමො.
තස්සුද්දානං –
වරුපාහන ඛුජ්ජ විකණ්ණකකො, අසිතාභුය පඤ්චමවච්ඡනඛො;
දිජ පෙමවරුත්තමඑකපදං, කුමිනාමුඛ පිඞ්ගලකෙන දසාති.
10. සිඞ්ගාලවග්ගො
241. සබ්බදාඨිජාතකං (2-10-1)
සිඞ්ගාලො ¶ මානථද්ධො ච, පරිවාරෙන අත්ථිකො;
පාපුණි මහතිං භූමිං, රාජාසි සබ්බදාඨිනං.
එවමෙව මනුස්සෙසු, යො හොති පරිවාරවා;
සො හි තත්ථ මහා හොති, සිඞ්ගාලො විය දාඨිනන්ති.
සබ්බදාඨිජාතකං පඨමං.
242. සුනඛජාතකං (2-10-2)
බාලො ¶ වතායං සුනඛො, යො වරත්තං [යො ච යොත්තං (ක.)] න ඛාදති;
බන්ධනා ච පමුඤ්චෙය්ය, අසිතො ච ඝරං වජෙ.
අට්ඨිතං ¶ මෙ මනස්මිං මෙ, අථො මෙ හදයෙ කතං;
කාලඤ්ච පටිකඞ්ඛාමි, යාව පස්සුපතූ ජනො [පසුපතුජ්ජනො (ස්යා. ක.)].
සුනඛජාතකං දුතියං.
243. ගුත්තිලජාතකං (2-10-3)
සත්තතන්තිං සුමධුරං, රාමණෙය්යං අවාචයිං;
සො මං රඞ්ගම්හි අව්හෙති, සරණං මෙ හොහි කොසිය.
අහං තං සරණං සම්ම [අහං තෙ සරණං හොමි (වි. ව. 328)], අහමාචරියපූජකො;
න තං ජයිස්සති සිස්සො, සිස්සමාචරිය ජෙස්සසීති.
ගුත්තිලජාතකං තතියං.
244. විගතිච්ඡජාතකං (2-10-4)
යං පස්සති න තං ඉච්ඡති, යඤ්ච න පස්සති තං කිරිච්ඡති;
මඤ්ඤාමි චිරං චරිස්සති, න හි තං ලච්ඡති යං ස ඉච්ඡති.
යං ලභති න තෙන තුස්සති, යඤ්ච පත්ථෙති ලද්ධං හීළෙති;
ඉච්ඡා හි අනන්තගොචරා, විගතිච්ඡාන [වීතිච්ඡානං (සී. පී.)] නමො කරොමසෙති.
විගතිච්ඡ [වීතිච්ඡ (සී. පී.)] ජාතකං චතුත්ථං.
245. මූලපරියායජාතකං (2-10-5)
කාලො ¶ ¶ ඝසති භූතානි, සබ්බානෙව සහත්තනා;
යො ච කාලඝසො භූතො, ස භූතපචනිං පචි.
බහූනි නරසීසානි, ලොමසානි බ්රහානි ච;
ගීවාසු පටිමුක්කානි, කොචිදෙවෙත්ථ කණ්ණවාති.
මූලපරියායජාතකං පඤ්චමං.
246. බාලොවාදජාතකං (2-10-6)
හන්ත්වා ඡෙත්වා [ඣත්වා (සී. පී.), ඝත්වා (ස්යා.)] වධිත්වා ච, දෙති දානං අසඤ්ඤතො;
එදිසං භත්තං භුඤ්ජමානො, ස පාපමුපලිම්පති [ස පාපෙන උපලිප්පති (සී. පී.)].
පුත්තදාරම්පි ¶ චෙ හන්ත්වා, දෙති දානං අසඤ්ඤතො;
භුඤ්ජමානොපි සප්පඤ්ඤො, න පාපමුපලිම්පතීති.
බාලොවාදජාතකං ඡට්ඨං.
247. පාදඤ්ජලීජාතකං (2-10-7)
අද්ධා පාදඤ්ජලී සබ්බෙ, පඤ්ඤාය අතිරොචති;
තථා හි ඔට්ඨං භඤ්ජති, උත්තරිං නූන පස්සති.
නායං ධම්මං අධම්මං වා, අත්ථානත්ථඤ්ච බුජ්ඣති;
අඤ්ඤත්ර ¶ ඔට්ඨනිබ්භොගා, නායං ජානාති කිඤ්චනන්ති.
පාදඤ්ජලීජාතකං සත්තමං.
248. කිංසුකොපමජාතකං (2-10-8)
සබ්බෙහි කිංසුකො දිට්ඨො, කිංන්වෙත්ථ විචිකිච්ඡථ;
න හි සබ්බෙසු ඨානෙසු, සාරථී පරිපුච්ඡිතො.
එවං සබ්බෙහි ඤාණෙහි, යෙසං ධම්මා අජානිතා;
තෙ වෙ ධම්මෙසු කඞ්ඛන්ති, කිංසුකස්මිංව භාතරොති.
කිංසුකොපමජාතකං අට්ඨමං.
249. සාලකජාතකං (2-10-9)
එකපුත්තකො ¶ භවිස්සසි, ත්වඤ්ච නො හෙස්සසි ඉස්සරො කුලෙ;
ඔරොහ දුමස්මා සාලක, එහි දානි ඝරකං වජෙමසෙ.
නනු මං සුහදයොති [නනු මං හදයෙති (සී. පී.)] මඤ්ඤසි, යඤ්ච මං හනසි වෙළුයට්ඨියා;
පක්කම්බවනෙ රමාමසෙ, ගච්ඡ ත්වං ඝරකං යථාසුඛන්ති.
සාලකජාතකං නවමං.
250. කපිජාතකං (2-10-10)
අයං ¶ ¶ ඉසී උපසමසංයමෙ රතො, ස තිට්ඨති [සන්තිට්ඨති (සී. පී.)] සිසිරභයෙන අට්ටිතො;
හන්ද අයං පවිසතුමං අගාරකං, විනෙතු සීතං දරථඤ්ච කෙවලං.
නායං ඉසී උපසමසංයමෙ රතො, කපී අයං දුමවරසාඛගොචරො;
සො දූසකො රොසකො චාපි ජම්මො, සචෙවජෙමම්පි [සචෙ + ආවජෙ + ඉමම්පි] දූසෙය්යගාරන්ති [දූසයෙ ඝරන්ති (සී. ස්යා. පී.)].
කපිජාතකං දසමං.
සිඞ්ගාලවග්ගො දසමො.
තස්සුද්දානං –
අථ රාජා සිඞ්ගාලවරො සුනඛො, තථා කොසිය ඉච්ඡති කාලඝසො;
අථ දානවරොට්ඨපි සාරථිනා, පුනම්බවනඤ්ච සිසිරකපි දසාති.
අථ වග්ගුද්දානං –
දළ්හඤ්ච ¶ වග්ගං අපරෙන සන්ථවං, කල්යාණවග්ගාසදිසො ච රූහකං;
නතංදළ්හ බීරණථම්භකං පුන, කාසාවුපාහන සිඞ්ගාලකෙන දසාති.
දුකනිපාතං නිට්ඨිතං.