📜
15. වීසතිනිපාතො
497. මාතඞ්ගජාතකං (1)
කුතො ¶ ¶ ¶ නු ආගච්ඡසි දුම්මවාසී [රුම්මවාසී (සී. පී.)], ඔතල්ලකො පංසුපිසාචකොව;
සඞ්කාරචොළං පටිමුඤ්ච [පටිමුච්ච (සී. පී.)] කණ්ඨෙ, කො රෙ තුවං හොසි [හොහිසි (සී. පී.)] අදක්ඛිණෙය්යො.
අන්නං තවෙදං [තව ඉදං (ක. සී. පී.), තවයිදං (ස්යා.)] පකතං යසස්සි, තං ඛජ්ජරෙ භුඤ්ජරෙ පිය්යරෙ ච;
ජානාසි මං ත්වං පරදත්තූපජීවිං, උත්තිට්ඨපිණ්ඩං ලභතං සපාකො.
අන්නං මමෙදං [මම ඉදං (ක. සී. පී.), මමයිදං (ස්යා.)] පකතං බ්රාහ්මණානං, අත්තත්ථාය සද්දහතො මමෙදං [මම ඉදං (ක. සී. පී.), මමයිදං (ස්යා.)];
අපෙහි එත්තො කිමිධට්ඨිතොසි, න මාදිසා තුය්හං දදන්ති ජම්ම.
ථලෙ ච නින්නෙ ච වපන්ති බීජං, අනූපඛෙත්තෙ ඵලමාසමානා [මාසසානා (සී. පී.), මාසිං සමානා (ස්යා.)];
එතාය සද්ධාය දදාහි දානං, අප්පෙව ආරාධයෙ දක්ඛිණෙය්යෙ.
ඛෙත්තානි මය්හං විදිතානි ලොකෙ, යෙසාහං ¶ බීජානි පතිට්ඨපෙමි;
යෙ බ්රාහ්මණා ජාතිමන්තූපපන්නා, තානීධ ඛෙත්තානි සුපෙසලානි.
ජාතිමදො ච අතිමානිතා ච, ලොභො ච දොසො ච මදො ච මොහො;
එතෙ අගුණා යෙසු ච සන්ති [යෙසු වසන්ති (සී. පී.)] සබ්බෙ, තානීධ ඛෙත්තානි අපෙසලානි.
ජාතිමදො ¶ ච අතිමානිතා ච, ලොභො ච දොසො ච මදො ච මොහො;
එතෙ අගුණා යෙසු න සන්ති සබ්බෙ, තානීධ ඛෙත්තානි සුපෙසලානි.
ක්වෙත්ථ ගතා [ක්වත්ථ ගතා (ස්යා.), කත්ථෙව භට්ඨා (පී.)] උපජොතියො ච, උපජ්ඣායො ච අථවා ගණ්ඩකුච්ඡි [අණ්ඩකුච්ඡි (සී. ස්යා. පී.)];
ඉමස්ස දණ්ඩඤ්ච වධඤ්ච දත්වා, ගලෙ ගහෙත්වා ඛලයාථ [ගලයාථ (ක.)] ජම්මං.
ගිරිං නඛෙන ඛණසි, අයො දන්තෙහි [දන්තෙන (සී. පී.)] ඛාදසි;
ජාතවෙදං පදහසි, යො ඉසිං පරිභාසසි.
ඉදං වත්වාන මාතඞ්ගො, ඉසි සච්චපරක්කමො;
අන්තලික්ඛස්මිං ¶ පක්කාමි [පක්කමි (ක.)], බ්රාහ්මණානං උදික්ඛතං.
ආවෙල්ලිතං [අවෙඨිතං (සී. පී.)] පිට්ඨිතො උත්තමඞ්ගං, බාහුං [බාහං (සී. පී.)] පසාරෙති අකම්මනෙය්යං [අකම්පනෙය්යං (ක.)];
සෙතානි අක්ඛීනි යථා මතස්ස, කො මෙ ඉමං පුත්තමකාසි එවං.
ඉධාගමා ¶ සමණො දුම්මවාසී, ඔතල්ලකො පංසුපිසාචකොව;
සඞ්කාරචොළං පටිමුඤ්ච කණ්ඨෙ, සො තෙ ඉමං පුත්තමකාසි එවං.
කතමං දිසං අගමා භූරිපඤ්ඤො, අක්ඛාථ මෙ මාණවා එතමත්ථං;
ගන්ත්වාන තං පටිකරෙමු අච්චයං, අප්පෙව නං පුත්ත ලභෙමු ජීවිතං.
වෙහායසං ¶ අගමා භූරිපඤ්ඤො, පථද්ධුනො පන්නරසෙව චන්දො;
අපි චාපි සො පුරිමදිසං අගච්ඡි, සච්චප්පටිඤ්ඤො ඉසි සාධුරූපො.
ආවෙල්ලිතං පිට්ඨිතො උත්තමඞ්ගං, බාහුං පසාරෙති අකම්මනෙය්යං;
සෙතානි අක්ඛීනි යථා මතස්ස, කො ¶ මෙ ඉමං පුත්තමකාසි එවං.
යක්ඛා හවෙ සන්ති මහානුභාවා, අන්වාගතා ඉසයො සාධුරූපා;
තෙ දුට්ඨචිත්තං කුපිතං විදිත්වා, යක්ඛා හි තෙ පුත්තමකංසු එවං.
යක්ඛා ච මෙ පුත්තමකංසු එවං, ත්වඤ්ඤෙව මෙ මා කුද්ධො [කුද්ධ (ක.)] බ්රහ්මචාරි;
තුම්හෙව [තුය්හෙව (ක.)] පාදෙ සරණං ගතාස්මි, අන්වාගතා පුත්තසොකෙන භික්ඛු.
තදෙව හි එතරහි ච මය්හං, මනොපදොසො න මමත්ථි [මම නත්ථි (පී.)] කොචි;
පුත්තො ච තෙ වෙදමදෙන මත්තො, අත්ථං න ජානාති අධිච්ච වෙදෙ.
අද්ධා හවෙ භික්ඛු මුහුත්තකෙන, සම්මුය්හතෙව පුරිසස්ස සඤ්ඤා;
එකාපරාධං [එතාපරාධං (ක.)] ඛම භූරිපඤ්ඤ, න පණ්ඩිතා කොධබලා භවන්ති.
ඉදඤ්ච මය්හං උත්තිට්ඨපිණ්ඩං, තව [නත්ථි සී. පී. පොත්ථකෙසු] මණ්ඩබ්යො භුඤ්ජතු අප්පපඤ්ඤො;
යක්ඛා ච තෙ නං [තෙ පුත්තං (ස්යා.)] න විහෙඨයෙය්යුං, පුත්තො ¶ ච තෙ හෙස්සති [හොහිති (සී. පී.)] සො අරොගො.
මණ්ඩබ්ය ¶ බාලොසි පරිත්තපඤ්ඤො, යො පුඤ්ඤඛෙත්තානමකොවිදොසි;
මහක්කසාවෙසු දදාසි දානං, කිලිට්ඨකම්මෙසු අසඤ්ඤතෙසු.
ජටා ච කෙසා අජිනා නිවත්ථා, ජරූදපානංව මුඛං පරූළ්හං;
පජං ඉමං පස්සථ දුම්මරූපං [රුම්මරූපිං (සී. පී.)], න ජටාජිනං තායති අප්පපඤ්ඤං.
යෙසං රාගො ච දොසො ච, අවිජ්ජා ච විරාජිතා;
ඛීණාසවා අරහන්තො, තෙසු දින්නං මහප්ඵලන්ති.
මාතඞ්ගජාතකං පඨමං.
498. චිත්තසම්භූතජාතකං (2)
සබ්බං නරානං සඵලං සුචිණ්ණං, න කම්මුනා කිඤ්චන මොඝමත්ථි;
පස්සාමි සම්භූතං මහානුභාවං, සකම්මුනා ¶ පුඤ්ඤඵලූපපන්නං.
සබ්බං ¶ නරානං සඵලං සුචිණ්ණං, න කම්මුනා කිඤ්චන මොඝමත්ථි;
කච්චින්නු චිත්තස්සපි එවමෙවං, ඉද්ධො මනො තස්ස යථාපි මය්හං.
සබ්බං නරානං සඵලං සුචිණ්ණං, න කම්මුනා කිඤ්චන මොඝමත්ථි;
චිත්තම්පි ජානාහි [චිත්තං විජානාහි (සී. පී.)] තථෙව දෙව, ඉද්ධො මනො තස්ස යථාපි තුය්හං.
භවං නු චිත්තො සුතමඤ්ඤතො තෙ, උදාහු තෙ කොචි නං එතදක්ඛා;
ගාථා සුගීතා න මමත්ථි කඞ්ඛා, දදාමි තෙ ගාමවරං සතඤ්ච.
න ¶ චාහං චිත්තො සුතමඤ්ඤතො මෙ, ඉසී ච මෙ එතමත්ථං අසංසි;
‘‘ගන්ත්වාන රඤ්ඤො පටිගාහි [පටිගායි (ස්යා. ක.), පටිගාය (?)] ගාථං, අපි තෙ වරං අත්තමනො දදෙය්ය’’ [අපි නු තෙ වරං අත්තමනො දදෙය්ය (ස්යා.), අපි නු තෙ අත්තමනො වරං දදෙ (ක.)].
යොජෙන්තු වෙ රාජරථෙ, සුකතෙ චිත්තසිබ්බනෙ;
කච්ඡං නාගානං බන්ධථ, ගීවෙය්යං පටිමුඤ්චථ.
ආහඤ්ඤන්තු ¶ [ආහඤ්ඤරෙ (ස්යා.)] භෙරිමුදිඞ්ගසඞ්ඛෙ [සඞ්ඛා (ස්යා.)], සීඝානි යානානි ච යොජයන්තු;
අජ්ජෙවහං අස්සමං තං ගමිස්සං, යත්ථෙව දක්ඛිස්සමිසිං නිසින්නං.
සුලද්ධලාභො වත මෙ අහොසි, ගාථා සුගීතා පරිසාය මජ්ඣෙ;
ස්වාහං ඉසිං සීලවතූපපන්නං, දිස්වා පතීතො සුමනොහමස්මි.
ආසනං උදකං පජ්ජං, පටිග්ගණ්හාතු නො භවං;
අග්ඝෙ භවන්තං පුච්ඡාම, අග්ඝං කුරුතු නො භවං.
රම්මඤ්ච තෙ ආවසථං කරොන්තු, නාරීගණෙහි පරිචාරයස්සු;
කරොහි ඔකාසමනුග්ගහාය, උභොපි මං ඉස්සරියං කරොම.
දිස්වා ඵලං දුච්චරිතස්ස රාජ, අථො සුචිණ්ණස්ස මහාවිපාකං;
අත්තානමෙව පටිසංයමිස්සං, න පත්ථයෙ පුත්ත [පුත්තං (සී. පී.)] පසුං ධනං වා.
දසෙවිමා වස්සදසා, මච්චානං ඉධ ජීවිතං;
අපත්තඤ්ඤෙව ¶ තං ඔධිං, නළො ඡින්නොව සුස්සති.
තත්ථ ¶ කා නන්දි කා ඛිඩ්ඩා, කා රතී කා ධනෙසනා;
කිං මෙ පුත්තෙහි දාරෙහි, රාජ මුත්තොස්මි බන්ධනා.
සොහං එවං පජානාමි [සො අහං සුප්පජානාමි (සී. පී.)], මච්චු මෙ නප්පමජ්ජති;
අන්තකෙනාධිපන්නස්ස, කා රතී කා ධනෙසනා.
ජාති නරානං අධමා ජනින්ද, චණ්ඩාලයොනි ද්විපදාකනිට්ඨා [දිපදාකනිට්ඨා (සී. පී.)];
සකෙහි කම්මෙහි සුපාපකෙහි, චණ්ඩාලගබ්භෙ [චණ්ඩාලිගබ්භෙ (ස්යා.)] අවසිම්හ පුබ්බෙ.
චණ්ඩාලාහුම්හ අවන්තීසු, මිගා නෙරඤ්ජරං පති;
උක්කුසා නම්මදාතීරෙ [රම්මදාතීරෙ (ස්යා. ක.)], ත්යජ්ජ බ්රාහ්මණඛත්තියා.
උපනීයති ¶ ජීවිතමප්පමායු, ජරූපනීතස්ස ¶ න සන්ති තාණා;
කරොහි පඤ්චාල මමෙත [මමෙව (ස්යා. ක.)] වාක්යං, මාකාසි කම්මානි දුක්ඛුද්රයානි.
උපනීයති ජීවිතමප්පමායු, ජරූපනීතස්ස න සන්ති තාණා;
කරොහි පඤ්චාල මමෙත වාක්යං, මාකාසි කම්මානි දුක්ඛප්ඵලානි.
උපනීයති ජීවිතමප්පමායු, ජරූපනීතස්ස න සන්ති තාණා;
කරොහි පඤ්චාල මමෙත වාක්යං, මාකාසි කම්මානි රජස්සිරානි.
උපනීයති ජීවිතමප්පමායු, වණ්ණං ජරා හන්ති නරස්ස ජිය්යතො;
කරොහි පඤ්චාල මමෙත වාක්යං, මාකාසි කම්මං නිරයූපපත්තියා.
අද්ධා ¶ හි සච්චං වචනං තවෙතං, යථා ඉසී භාසසි එවමෙතං;
කාමා ච මෙ සන්ති අනප්පරූපා, තෙ දුච්චජා මාදිසකෙන භික්ඛු.
නාගො යථා පඞ්කමජ්ඣෙ බ්යසන්නො, පස්සං ථලං නාභිසම්භොති ගන්තුං;
එවම්පහං [එවමහං (ස්යා.)] කාමපඞ්කෙ බ්යසන්නො, න භික්ඛුනො මග්ගමනුබ්බජාමි.
යථාපි මාතා ච පිතා ච පුත්තං, අනුසාසරෙ කින්ති සුඛී භවෙය්ය;
එවම්පි මං ත්වං අනුසාස භන්තෙ, යථා චිරං [යමාචරං (සී. පී. ක. අට්ඨ.)] පෙච්ච සුඛී භවෙය්යං.
නො ¶ චෙ තුවං උස්සහසෙ ජනින්ද, කාමෙ ඉමෙ මානුසකෙ පහාතුං;
ධම්මිං [ධම්මං (සී. පී.)] බලිං පට්ඨපයස්සු රාජ, අධම්මකාරො තව [අධම්මකාරො ච තෙ (සී. ස්යා. පී.)] මාහු රට්ඨෙ.
දූතා විධාවන්තු දිසා චතස්සො, නිමන්තකා සමණබ්රාහ්මණානං;
තෙ අන්නපානෙන උපට්ඨහස්සු, වත්ථෙන සෙනාසනපච්චයෙන ච.
අන්නෙන පානෙන පසන්නචිත්තො, සන්තප්පය සමණබ්රාහ්මණෙ ච;
දත්වා ච භුත්වා ච යථානුභාවං, අනින්දිතො සග්ගමුපෙහි [මුපෙති (පී. ක.)] ඨානං.
සචෙ ච තං රාජ මදො සහෙය්ය, නාරීගණෙහි පරිචාරයන්තං;
ඉමමෙව ගාථං මනසී කරොහි, භාසෙසි [භාසෙහි (ස්යා. පී. ක.)] චෙනං පරිසාය මජ්ඣෙ.
අබ්භොකාසසයො ¶ ජන්තු, වජන්ත්යා ඛීරපායිතො;
පරිකිණ්ණො සුවානෙහි [සුපිනෙහි (සී. පී.)], ස්වාජ්ජ රාජාති වුච්චතීති.
චිත්තසම්භූතජාතකං දුතියං.
499. සිවිජාතකං (3)
දූරෙ ¶ අපස්සං ථෙරොව, චක්ඛුං යාචිතුමාගතො;
එකනෙත්තා භවිස්සාම, චක්ඛුං මෙ දෙහි යාචිතො.
කෙනානුසිට්ඨො ¶ ඉධ මාගතොසි, වනිබ්බක [වණිබ්බක (සී.)] චක්ඛුපථානි යාචිතුං;
සුදුච්චජං යාචසි උත්තමඞ්ගං, යමාහු නෙත්තං පුරිසෙන දුච්චජං.
යමාහු දෙවෙසු සුජම්පතීති, මඝවාති නං ආහු මනුස්සලොකෙ;
තෙනානුසිට්ඨො ඉධ මාගතොස්මි, වනිබ්බකො චක්ඛුපථානි යාචිතුං.
වනිබ්බතො [වනිබ්බකො (ස්යා. පී.)] මය්හ වනිං [වනං (ක.), වණිං (සී. ස්යා. පී.)] අනුත්තරං, දදාහි තෙ චක්ඛුපථානි යාචිතො;
දදාහි මෙ චක්ඛුපථං අනුත්තරං, යමාහු නෙත්තං පුරිසෙන දුච්චජං.
යෙන අත්ථෙන ආගච්ඡි [ආගඤ්ඡි (සී. පී.)], යමත්ථමභිපත්ථයං;
තෙ තෙ ඉජ්ඣන්තු සඞ්කප්පා, ලභ චක්ඛූනි බ්රාහ්මණ.
එකං තෙ යාචමානස්ස, උභයානි දදාමහං;
ස චක්ඛුමා ගච්ඡ ජනස්ස පෙක්ඛතො, යදිච්ඡසෙ ත්වං තදතෙ සමිජ්ඣතු.
මා ¶ ¶ නො දෙව අදා චක්ඛුං, මා නො සබ්බෙ පරාකරි [පරක්කරි (ස්යා. ක. අට්ඨ.), පරික්කරි (ක.) පරි + ආ + කරි = පරාකරි];
ධනං දෙහි මහාරාජ, මුත්තා වෙළුරියා බහූ.
යුත්තෙ දෙව රථෙ දෙහි, ආජානීයෙ චලඞ්කතෙ;
නාගෙ දෙහි මහාරාජ, හෙමකප්පනවාසසෙ.
යථා තං සිවයො [සීවියො (ස්යා.)] සබ්බෙ, සයොග්ගා සරථා සදා;
සමන්තා පරිකිරෙය්යුං [පරිකරෙය්යුං (ස්යා. පී.)], එවං දෙහි රථෙසභ.
යො වෙ දස්සන්ති වත්වාන, අදානෙ කුරුතෙ මනො;
භූම්යං [භූම්යා (සී. පී.)] සො පතිතං පාසං, ගීවායං පටිමුඤ්චති.
යො වෙ දස්සන්ති වත්වාන, අදානෙ කුරුතෙ මනො;
පාපා පාපතරො හොති, සම්පත්තො යමසාධනං.
යඤ්හි යාචෙ තඤ්හි දදෙ, යං න යාචෙ න තං දදෙ;
ස්වාහං තමෙව දස්සාමි, යං මං යාචති බ්රාහ්මණො.
ආයුං නු වණ්ණං නු සුඛං බලං නු, කිං පත්ථයානො නු ජනින්ද දෙසි;
කථඤ්හි රාජා සිවිනං අනුත්තරො, චක්ඛූනි දජ්ජා පරලොකහෙතු.
න වාහමෙතං යසසා දදාමි, න පුත්තමිච්ඡෙ න ධනං න රට්ඨං;
සතඤ්ච ධම්මො චරිතො පුරාණො, ඉච්චෙව දානෙ රමතෙ මනො මම [මමං (සී. පී.)].
සඛා ¶ ච මිත්තො ච මමාසි සීවික [සීවක (සී. පී.)], සුසික්ඛිතො සාධු කරොහි මෙ වචො;
උද්ධරිත්වා [උද්ධත්ව (සී.), ලද්ධ ත්වං (පී.)] චක්ඛූනි මමං ජිගීසතො, හත්ථෙසු ඨපෙහි [ආවෙසි (සී.)] වනිබ්බකස්ස.
චොදිතො ¶ ¶ සිවිරාජෙන, සිවිකො වචනඞ්කරො;
රඤ්ඤො චක්ඛූනුද්ධරිත්වා [චක්ඛූනි උද්ධත්වා (සී. පී.)], බ්රාහ්මණස්සූපනාමයි;
සචක්ඛු බ්රාහ්මණො ආසි, අන්ධො රාජා උපාවිසි.
තතො සො කතිපාහස්ස, උපරූළ්හෙසු චක්ඛුසු;
සූතං ආමන්තයී රාජා, සිවීනං රට්ඨවඩ්ඪනො.
යොජෙහි සාරථි යානං, යුත්තඤ්ච පටිවෙදය;
උය්යානභූමිං ගච්ඡාම, පොක්ඛරඤ්ඤො වනානි ච.
සො ච පොක්ඛරණීතීරෙ [පොක්ඛරණියා තීරෙ (සී. පී.)], පල්ලඞ්කෙන උපාවිසි;
තස්ස සක්කො පාතුරහු, දෙවරාජා සුජම්පති.
සක්කොහමස්මි දෙවින්දො, ආගතොස්මි තවන්තිකෙ;
වරං වරස්සු රාජීසි, යං කිඤ්චි මනසිච්ඡසි.
පහූතං මෙ ධනං සක්ක, බලං කොසො චනප්පකො;
අන්ධස්ස මෙ සතො දානි, මරණඤ්ඤෙව රුච්චති.
යානි ¶ සච්චානි ද්විපදින්ද, තානි භාසස්සු ඛත්තිය;
සච්චං තෙ භණමානස්ස, පුන චක්ඛු භවිස්සති.
යෙ මං යාචිතුමායන්ති, නානාගොත්තා වනිබ්බකා;
යොපි මං යාචතෙ තත්ථ, සොපි මෙ මනසො පියො;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, චක්ඛු මෙ උපපජ්ජථ.
යං මං සො යාචිතුං ආගා, දෙහි චක්ඛුන්ති බ්රාහ්මණො;
තස්ස චක්ඛූනි පාදාසිං, බ්රාහ්මණස්ස වනිබ්බතො [වණිබ්බිනො (සී.), වනිබ්බිනො (පී.)].
භිය්යො මං ආවිසී පීති, සොමනස්සඤ්චනප්පකං;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, දුතියං මෙ උපපජ්ජථ.
ධම්මෙන භාසිතා ගාථා, සිවීනං රට්ඨවඩ්ඪන;
එතානි තව නෙත්තානි, දිබ්බානි පටිදිස්සරෙ.
තිරොකුට්ටං තිරොසෙලං, සමතිග්ගය්හ පබ්බතං;
සමන්තා යොජනසතං, දස්සනං අනුභොන්තු තෙ.
කො ¶ නීධ විත්තං න දදෙය්ය යාචිතො, අපි විසිට්ඨං සුපියම්පි අත්තනො;
තදිඞ්ඝ සබ්බෙ සිවයො සමාගතා, දිබ්බානි නෙත්තානි මමජ්ජ පස්සථ.
තිරොකුට්ටං තිරොසෙලං, සමතිග්ගය්හ පබ්බතං;
සමන්තා යොජනසතං, දස්සනං අනුභොන්ති මෙ.
න ¶ චාගමත්තා පරමත්ථි කිඤ්චි, මච්චානං ඉධ ජීවිතෙ;
දත්වාන ¶ මානුසං [දත්වා මානුසකං (සී.)] චක්ඛුං, ලද්ධං මෙ [මෙ ඉති පදං නත්ථි සී. පොත්ථකෙ] චක්ඛුං අමානුසං.
එතම්පි දිස්වා සිවයො, දෙථ දානානි භුඤ්ජථ;
දත්වා ච භුත්වා ච යථානුභාවං, අනින්දිතා සග්ගමුපෙථ ඨානන්ති.
සිවිජාතකං තතියං.
500. සිරීමන්තජාතකං (4)
පඤ්ඤායුපෙතං සිරියා විහීනං, යසස්සිනං වාපි අපෙතපඤ්ඤං;
පුච්ඡාමි තං සෙනක එතමත්ථං, කමෙත්ථ සෙය්යො කුසලා වදන්ති.
ධීරා ච බාලා ච හවෙ ජනින්ද, සිප්පූපපන්නා ච අසිප්පිනො ච;
සුජාතිමන්තොපි අජාතිමස්ස, යසස්සිනො පෙසකරා [පෙස්සකරා (සී. පී.)] භවන්ති;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව [සිරිමාව (සී. ස්යා. පී.)] සෙය්යො.
තුවම්පි පුච්ඡාමි අනොමපඤ්ඤ, මහොසධ කෙවලධම්මදස්සි;
බාලං යසස්සිං පණ්ඩිතං අප්පභොගං, කමෙත්ථ ¶ සෙය්යො කුසලා වදන්ති.
පාපානි ¶ කම්මානි කරොති බාලො [කරොන්ති බාලා (ස්යා. ක.)], ඉධමෙව [ඉදමෙව (ස්යා. ක. අට්ඨ.), ඉමමෙව (ක.)] සෙය්යො ඉති මඤ්ඤමානො [මඤ්ඤමානා (ස්යා. ක.)];
ඉධලොකදස්සී පරලොකමදස්සී, උභයත්ථ බාලො කලිමග්ගහෙසි;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
න සිප්පමෙතං විදධාති භොගං, න බන්ධුවා [න බන්ධවා (සී. ස්යා. ක.)] න සරීරවණ්ණො යො [න සරීරාවකාසො (සී. ස්යා. පී.)];
පස්සෙළමූගං සුඛමෙධමානං, සිරී හි නං භජතෙ ගොරවින්දං [ගොරිමන්දං (සී. පී.)];
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
ලද්ධා සුඛං මජ්ජති අප්පපඤ්ඤො, දුක්ඛෙන ඵුට්ඨොපි පමොහමෙති;
ආගන්තුනා දුක්ඛසුඛෙන ඵුට්ඨො, පවෙධති වාරිචරොව ඝම්මෙ;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
දුමං යථා සාදුඵලං අරඤ්ඤෙ, සමන්තතො ¶ සමභිසරන්ති [සමභිචරන්ති (සී. පී.)] පක්ඛී;
එවම්පි අඩ්ඪං සධනං සභොගං, බහුජ්ජනො භජති අත්ථහෙතු;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
න සාධු බලවා බාලො, සාහසා වින්දතෙ ධනං;
කන්දන්තමෙතං දුම්මෙධං, කඩ්ඪන්ති නිරයං භුසං;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
යා ¶ ¶ කාචි නජ්ජො ගඞ්ගමභිස්සවන්ති, සබ්බාව තා නාමගොත්තං ජහන්ති;
ගඞ්ගා සමුද්දං පටිපජ්ජමානා, න ඛායතෙ ඉද්ධිං පඤ්ඤොපි ලොකෙ [ඉද්ධිපරො හි ලොකෙ (ක. සී. ස්යා.), ඉද්ධිපරො හි ලොකො (සී. පී. අට්ඨ.)];
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
යමෙතමක්ඛා උදධිං මහන්තං, සවන්ති නජ්ජො සබ්බකාලමසඞ්ඛ්යං;
සො සාගරො නිච්චමුළාරවෙගො, වෙලං න අච්චෙති මහාසමුද්දො.
එවම්පි ¶ බාලස්ස පජප්පිතානි, පඤ්ඤං න අච්චෙති සිරී කදාචි;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
අසඤ්ඤතො චෙපි පරෙසමත්ථං, භණාති සන්ධානගතො [සණ්ඨානගතො (ස්යා. පී.), සන්ථානගතො (සී.)] යසස්සී;
තස්සෙව තං රූහති ඤාතිමජ්ඣෙ, සිරී හි නං [සිරිහීනං (සී. ක.), සිරීහීනං (ස්යා. පී.)] කාරයතෙ න පඤ්ඤා [න පඤ්ඤො (සී.), න පඤ්ඤං (ස්යා. ක.)];
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
පරස්ස වා අත්තනො වාපි හෙතු, බාලො මුසා භාසති අප්පපඤ්ඤො;
සො නින්දිතො හොති සභාය මජ්ඣෙ, පච්ඡාපි [පෙච්චම්පි (සී. පී.), පෙච්චාපි (?)] සො දුග්ගතිගාමී හොති;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
අත්ථම්පි ¶ චෙ භාසති භූරිපඤ්ඤො, අනාළ්හියො [අනාලයො (පී.)] අප්පධනො දලිද්දො;
න තස්ස තං රූහති ඤාතිමජ්ඣෙ, සිරී ¶ ච පඤ්ඤාණවතො න හොති;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
පරස්ස වා අත්තනො වාපි හෙතු, න භාසති අලිකං භූරිපඤ්ඤො;
සො පූජිතො හොති සභාය මජ්ඣෙ, පච්ඡාපි සො සුග්ගතිගාමී හොති;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
හත්ථී ගවස්සා මණිකුණ්ඩලා ච, ථියො ච ඉද්ධෙසු කුලෙසු ජාතා;
සබ්බාව තා උපභොගා භවන්ති, ඉද්ධස්ස පොසස්ස අනිද්ධිමන්තො;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
අසංවිහිතකම්මන්තං, බාලං දුම්මෙධමන්තිනං;
සිරී ජහති දුම්මෙධං, ජිණ්ණංව උරගො තචං;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
පඤ්ච පණ්ඩිතා මයං භද්දන්තෙ, සබ්බෙ ¶ පඤ්ජලිකා උපට්ඨිතා;
ත්වං නො අභිභුය්ය ඉස්සරොසි, සක්කොව භූතපති දෙවරාජා;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤො නිහීනො සිරීමාව සෙය්යො.
දාසොව ¶ ¶ පඤ්ඤස්ස යසස්සි බාලො, අත්ථෙසු ජාතෙසු තථාවිධෙසු;
යං පණ්ඩිතො නිපුණං සංවිධෙති, සම්මොහමාපජ්ජති තත්ථ බාලො;
එතම්පි දිස්වාන අහං වදාමි, පඤ්ඤොව සෙය්යො න යසස්සි බාලො.
අද්ධා හි පඤ්ඤාව සතං පසත්ථා, කන්තා සිරී භොගරතා මනුස්සා;
ඤාණඤ්ච බුද්ධානමතුල්යරූපං, පඤ්ඤං න අච්චෙති සිරී කදාචි.
යං තං අපුච්ඡිම්හ අකිත්තයී නො, මහොසධ කෙවලධම්මදස්සී;
ගවං සහස්සං උසභඤ්ච නාගං, ආජඤ්ඤයුත්තෙ ච රථෙ දස ඉමෙ;
පඤ්හස්ස වෙය්යාකරණෙන තුට්ඨො, දදාමි ¶ තෙ ගාමවරානි සොළසාති.
සිරීමන්තජාතකං [සිරිමන්දජාතකං (සී. ස්යා. පී.)] චතුත්ථං.
501. රොහණමිගජාතකං (5)
එතෙ යූථා පතියන්ති, භීතා මරණස්ස [මරණා (ස්යා. පී.), මරණ (ක.)] චිත්තක;
ගච්ඡ තුවම්පි මාකඞ්ඛි, ජීවිස්සන්ති තයා සහ.
නාහං රොහණ [රොහන්ත (සී. පී.), රොහන (ස්යා.)] ගච්ඡාමි, හදයං මෙ අවකස්සති;
න තං අහං ජහිස්සාමි, ඉධ හිස්සාමි ජීවිතං.
තෙ හි නූන මරිස්සන්ති, අන්ධා අපරිණායකා;
ගච්ඡ තුවම්පි මාකඞ්ඛි, ජීවිස්සන්ති තයා සහ.
නාහං රොහණ ගච්ඡාමි, හදයං මෙ අවකස්සති;
න තං බද්ධං [බන්ධං (ක.)] ජහිස්සාමි, ඉධ හිස්සාමි ජීවිතං.
ගච්ඡ ¶ භීරු පලායස්සු, කූටෙ බද්ධොස්මි ආයසෙ;
ගච්ඡ තුවම්පි මාකඞ්ඛි, ජීවිස්සන්ති තයා සහ.
නාහං රොහණ ගච්ඡාමි, හදයං මෙ අවකස්සති;
න තං අහං ජහිස්සාමි, ඉධ හිස්සාමි ජීවිතං.
තෙ හි නූන මරිස්සන්ති, අන්ධා අපරිණායකා;
ගච්ඡ තුවම්පි මාකඞ්ඛි, ජීවිස්සන්ති තයා සහ.
නාහං රොහණ ගච්ඡාමි, හදයං මෙ අවකස්සති;
න ¶ තං බද්ධං ජහිස්සාමි, ඉධ හිස්සාමි ජීවිතං.
අයං සො ලුද්දකො එති, ලුද්දරූපො [රුද්දරූපො (සී. පී.)] සහාවුධො;
යො නො වධිස්සති අජ්ජ, උසුනා සත්තියා අපි [මපි (සී. ස්යා. පී.)].
සා ¶ මුහුත්තං පලායිත්වා, භයට්ටා [භයට්ඨා (පී.)] භයතජ්ජිතා;
සුදුක්කරං අකරා භීරු, මරණායූපනිවත්තථ.
කින්නු තෙමෙ මිගා හොන්ති, මුත්තා බද්ධං උපාසරෙ;
න තං චජිතුමිච්ඡන්ති, ජීවිතස්සපි කාරණා.
භාතරො හොන්ති මෙ ලුද්ද, සොදරියා එකමාතුකා;
න මං චජිතුමිච්ඡන්ති, ජීවිතස්සපි කාරණා.
තෙ හි නූන මරිස්සන්ති, අන්ධා අපරිණායකා;
පඤ්චන්නං ජීවිතං දෙහි, භාතරං මුඤ්ච ලුද්දක.
සො වො අහං පමොක්ඛාමි, මාතාපෙත්තිභරං මිගං;
නන්දන්තු මාතාපිතරො, මුත්තං දිස්වා මහාමිගං.
එවං ලුද්දක නන්දස්සු, සහ සබ්බෙහි ඤාතිභි;
යථාහමජ්ජ නන්දාමි, මුත්තං දිස්වා මහාමිගං.
කථං ත්වං පමොක්ඛො [කථං පමොක්ඛො (සී. පී.), කථං තෙ පරොක්ඛො (?)] ආසි, උපනීතස්මි ජීවිතෙ;
කථං පුත්ත අමොචෙසි, කූටපාසම්හ ලුද්දකො.
භණං කණ්ණසුඛං වාචං, හදයඞ්ගං හදයස්සිතං;
සුභාසිතාහි වාචාහි, චිත්තකො මං අමොචයි.
භණං ¶ කණ්ණසුඛං වාචං, හදයඞ්ගං හදයස්සිතං;
සුභාසිතාහි ¶ වාචාහි, සුතනා මං අමොචයි.
සුත්වා කණ්ණසුඛං වාචං, හදයඞ්ගං හදයස්සිතං;
සුභාසිතානි සුත්වාන, ලුද්දකො මං අමොචයි.
එවං ආනන්දිතො හොතු, සහ දාරෙහි ලුද්දකො;
යථා මයජ්ජ නන්දාම, දිස්වා රොහණමාගතං.
නනු ත්වං අවච [අවචා (සී. පී.)] ලුද්ද, ‘‘මිගචම්මානි ආහරිං’’;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, මිගචම්මානි නාහරි.
ආගමා චෙව හත්ථත්ථං, කූටපාසඤ්ච සො මිගො;
අබජ්ඣි තං [අබජ්ඣි තඤ්ච (පී.)] මිගරාජං, තඤ්ච මුත්තා උපාසරෙ.
තස්ස මෙ අහු සංවෙගො, අබ්භුතො ලොමහංසනො;
ඉමඤ්චාහං මිගං හඤ්ඤෙ, අජ්ජ හිස්සාමි ජීවිතං.
කීදිසා තෙ මිගා ලුද්ද, කීදිසා ධම්මිකා මිගා;
කථංවණ්ණා කථංසීලා, බාළ්හං ඛො නෙ පසංසසි.
ඔදාතසිඞ්ගා ¶ සුචිවාළා, ජාතරූපතචූපමා;
පාදා ලොහිතකා තෙසං, අඤ්ජිතක්ඛා මනොරමා.
එදිසා තෙ මිගා දෙව, එදිසා ධම්මිකා මිගා;
මාතාපෙත්තිභරා දෙව, න තෙ සො අභිහාරිතුං [අභිහාරයුං (ක. සී.), අභිහාරයිං (ස්යා.), අභිහාරයං (පී.)].
දම්මි නික්ඛසතං ලුද්ද, ථූලඤ්ච මණිකුණ්ඩලං;
චතුස්සදඤ්ච [චතුරස්සඤ්ච (ස්යා. ක.)] පල්ලඞ්කං, උමාපුප්ඵසරින්නිභං [උම්මාපුප්ඵසිරින්නිභං (සී. ස්යා. පී. ක.)].
ද්වෙ ¶ ච සාදිසියො භරියා, උසභඤ්ච ගවං සතං;
ධම්මෙන රජ්ජං කාරෙස්සං, බහුකාරො මෙසි ලුද්දක.
කසිවාණිජ්ජා [කසී වණිජ්ජා (සී. ස්යා. පී.)] ඉණදානං, උඤ්ඡාචරියා ච ලුද්දක;
එතෙන දාරං පොසෙහි, මා පාපං අකරී පුනාති [අකරා පුනන්ති (ක. සී. පී.)].
රොහණමිගජාතකං [රොහන්තමිගජාතකං (සී. පී.)] පඤ්චමං.
502. චූළහංසජාතකං (6)
එතෙ ¶ හංසා පක්කමන්ති, වක්කඞ්ගා භයමෙරිතා;
හරිත්තච හෙමවණ්ණ, කාමං සුමුඛ පක්කම.
ඔහාය මං ඤාතිගණා, එකං පාසවසං ගතං;
අනපෙක්ඛමානා [නාපෙක්ඛමානා (ක.)] ගච්ඡන්ති, කිං එසො අවහිය්යසි.
පතෙව පතතං සෙට්ඨ, නත්ථි බද්ධෙ සහායතා [සහායකා (ස්යා.)];
මා අනීඝාය හාපෙසි, කාමං සුමුඛ පක්කම.
නාහං ‘‘දුක්ඛපරෙතො’’ති [දුක්ඛපරෙතොපි (ක.)], ධතරට්ඨ තුවං [තවං (සී. පී.)] ජහෙ;
ජීවිතං මරණං වා මෙ, තයා සද්ධිං භවිස්සති.
එතදරියස්ස කල්යාණං, යං ත්වං සුමුඛ භාසසි;
තඤ්ච වීමංසමානොහං, ‘‘පතතෙතං’’ අවස්සජිං.
අපදෙන පදං යාති, අන්තලික්ඛචරො [අන්තලික්ඛෙ චරො (සී. පී.)] දිජො;
ආරා පාසං න බුජ්ඣි ත්වං, හංසානං පවරුත්තම [පවරුත්තමො (ක. සී. පී.)].
යදා පරාභවො හොති, පොසො ජීවිතසඞ්ඛයෙ;
අථ ¶ ජාලඤ්ච පාසඤ්ච, ආසජ්ජාපි න බුජ්ඣති.
එතෙ හංසා පක්කමන්ති, වක්කඞ්ගා භයමෙරිතා;
හරිත්තච හෙමවණ්ණ, ත්වඤ්ඤෙව [ත්වඤ්ච තං (සී.), ත්වඤ්ච (පී.)] අවහිය්යසි.
එතෙ ¶ භුත්වා ච පිත්වා ච, පක්කමන්ති විහඞ්ගමා;
අනපෙක්ඛමානා වක්කඞ්ගා, ත්වඤ්ඤෙවෙකො උපාසසි.
කින්නු ත්යායං [තායං (සී. ස්යා. පී.)] දිජො හොති, මුත්තො බද්ධං උපාසසි;
ඔහාය සකුණා යන්ති, කිං එකො අවහිය්යසි.
රාජා මෙ සො දිජො මිත්තො, සඛා පාණසමො ච මෙ;
නෙව නං විජහිස්සාමි, යාව කාලස්ස පරියායං.
යො ච ත්වං සඛිනො හෙතු, පාණං චජිතුමිච්ඡසි;
සො තෙ සහායං මුඤ්චාමි, හොතු රාජා තවානුගො.
එවං ¶ ලුද්දක නන්දස්සු, සහ සබ්බෙහි ඤාතිභි;
යථාහමජ්ජ නන්දාමි, දිස්වා මුත්තං දිජාධිපං.
කච්චින්නු භොතො කුසලං, කච්චි භොතො අනාමයං;
කච්චි රට්ඨමිදං ඵීතං, ධම්මෙන මනුසාසසි.
කුසලඤ්චෙව මෙ හංස, අථො හංස අනාමයං;
අථො රට්ඨමිදං ඵීතං, ධම්මෙන මනුසාසහං.
කච්චි භොතො අමච්චෙසු, දොසො කොචි න විජ්ජති;
කච්චි ආරා අමිත්තා තෙ, ඡායා දක්ඛිණතොරිව.
අථොපි මෙ අමච්චෙසු, දොසො කොචි න විජ්ජති;
අථො ¶ ආරා අමිත්තා මෙ, ඡායා දක්ඛිණතොරිව.
කච්චි තෙ සාදිසී භරියා, අස්සවා පියභාණිනී;
පුත්තරූපයසූපෙතා, තව ඡන්දවසානුගා.
අථො මෙ සාදිසී භරියා, අස්සවා පියභාණිනී;
පුත්තරූපයසූපෙතා, මම ඡන්දවසානුගා.
කච්චි තෙ බහවො පුත්තා, සුජාතා රට්ඨවඩ්ඪන;
පඤ්ඤාජවෙන සම්පන්නා, සම්මොදන්ති තතො තතො.
සතමෙකො ච මෙ පුත්තා, ධතරට්ඨ මයා සුතා;
තෙසං ත්වං කිච්චමක්ඛාහි, නාවරුජ්ඣන්ති [නාවරජ්ඣන්ති (ක. සී. පී.)] තෙ වචො.
උපපන්නොපි චෙ හොති, ජාතියා විනයෙන වා;
අථ පච්ඡා කුරුතෙ යොගං, කිච්ඡෙ [කිච්චෙ (සී. ස්යා. පී.)] ආපාසු [ආවාසු (ස්යා.), ආපදාසු (ක.)] සීදති.
තස්ස සංහීරපඤ්ඤස්ස, විවරො ජායතෙ මහා;
රත්තිමන්ධොව [නත්තමන්ධොව (සී. පී.)] රූපානි, ථූලානි මනුපස්සති.
අසාරෙ ¶ සාරයොගඤ්ඤූ, මතිං න ත්වෙව වින්දති;
සරභොව ගිරිදුග්ගස්මිං, අන්තරායෙව සීදති.
හීනජච්චොපි චෙ හොති, උට්ඨාතා ධිතිමා නරො;
ආචාරසීලසම්පන්නො, නිසෙ අග්ගීව භාසති.
එතං ¶ මෙ උපමං කත්වා, පුත්තෙ විජ්ජාසු වාචය [ඨාපස (ස්යා. ක.)];
සංවිරූළ්හෙථ මෙධාවී, ඛෙත්තෙ බීජංව [ඛෙත්තබීජංව (සී. පී.)] වුට්ඨියාති.
චූළහංසජාතකං ඡට්ඨං.
503. සත්තිගුම්බජාතකං (7)
මිගලුද්දො ¶ මහාරාජා, පඤ්චාලානං රථෙසභො;
නික්ඛන්තො සහ සෙනාය, ඔගණො වනමාගමා.
තත්ථද්දසා අරඤ්ඤස්මිං, තක්කරානං කුටිං කතං;
තස්සා [තස්මා (ස්යා. පී. ක.)] කුටියා නික්ඛම්ම, සුවො ලුද්දානි භාසති.
සම්පන්නවාහනො පොසො, යුවා සම්මට්ඨකුණ්ඩලො [කුණ්ඩලී (ස්යා. ක.)];
සොභති ලොහිතුණ්හීසො, දිවා සූරියොව භාසති.
මජ්ඣන්හිකෙ [මජ්ඣන්තිකෙ (සබ්බත්ථ)] සම්පතිකෙ, සුත්තො රාජා සසාරථි;
හන්දස්සාභරණං සබ්බං, ගණ්හාම සාහසා [සහසා (සී. ස්යා. පී.)] මයං.
නිසීථෙපි රහො දානි, සුත්තො රාජා සසාරථි;
ආදාය වත්ථං මණිකුණ්ඩලඤ්ච, හන්ත්වාන සාඛාහි අවත්ථරාම.
කින්නු උම්මත්තරූපොව, සත්තිගුම්බ පභාසසි;
දුරාසදා හි රාජානො, අග්ගි පජ්ජලිතො යථා.
අථ ත්වං පතිකොලම්බ, මත්තො ථුල්ලානි ගජ්ජසි;
මාතරි මය්හං නග්ගාය, කින්නු ත්වං විජිගුච්ඡසෙ.
උට්ඨෙහි සම්ම තරමානො, රථං යොජෙහි සාරථි;
සකුණො මෙ න රුච්චති, අඤ්ඤං ගච්ඡාම අස්සමං.
යුත්තො රථො මහාරාජ, යුත්තො ච බලවාහනො;
අධිතිට්ඨ මහාරාජ, අඤ්ඤං ගච්ඡාම අස්සමං.
කො ¶ නුමෙව ගතා [ක්ව නු’මෙ’පගතා (?)] සබ්බෙ, යෙ අස්මිං පරිචාරකා;
එස ගච්ඡති පඤ්චාලො, මුත්තො තෙසං අදස්සනා.
කොදණ්ඩකානි ¶ ¶ ගණ්හථ, සත්තියො තොමරානි ච;
එස ගච්ඡති පඤ්චාලො, මා වො මුඤ්චිත්ථ ජීවතං [ජීවිතං (බහූසු)].
අථාපරො පටිනන්දිත්ථ, සුවො ලොහිතතුණ්ඩකො;
ස්වාගතං තෙ මහාරාජ, අථො තෙ අදුරාගතං;
ඉස්සරොසි අනුප්පත්තො, යං ඉධත්ථි පවෙදය.
තින්දුකානි පියාලානි, මධුකෙ කාසුමාරියො;
ඵලානි ඛුද්දකප්පානි, භුඤ්ජ රාජ වරං වරං.
ඉදම්පි පානීයං සීතං, ආභතං ගිරිගබ්භරා;
තතො පිව මහාරාජ, සචෙ ත්වං අභිකඞ්ඛසි.
අරඤ්ඤං උඤ්ඡාය ගතා, යෙ අස්මිං පරිචාරකා;
සයං උට්ඨාය ගණ්හව්හො, හත්ථා මෙ නත්ථි දාතවෙ.
භද්දකො වතයං පක්ඛී, දිජො පරමධම්මිකො;
අථෙසො ඉතරො පක්ඛී, සුවො ලුද්දානි භාසති.
‘‘එතං හනථ බන්ධථ, මා වො මුඤ්චිත්ථ ජීවතං’’;
ඉච්චෙවං විලපන්තස්ස, සොත්ථිං [සොත්ථී (ස්යා.)] පත්තොස්මි අස්සමං.
භාතරොස්ම මහාරාජ, සොදරියා එකමාතුකා;
එකරුක්ඛස්මිං සංවඩ්ඪා, නානාඛෙත්තගතා උභො.
සත්තිගුම්බො ච චොරානං, අහඤ්ච ඉසීනං ඉධ;
අසතං ¶ සො, සතං අහං, තෙන ධම්මෙන නො විනා.
තත්ථ වධො ච බන්ධො ච, නිකතී වඤ්චනානි ච;
ආලොපා සාහසාකාරා, තානි සො තත්ථ සික්ඛති.
ඉධ සච්චඤ්ච ධම්මො ච, අහිංසා සංයමො දමො;
ආසනූදකදායීනං, අඞ්කෙ වද්ධොස්මි භාරධ [භාරත (සී. ස්යා. පී.)].
යං යඤ්හි රාජ භජති, සන්තං වා යදි වා අසං;
සීලවන්තං විසීලං වා, වසං තස්සෙව ගච්ඡති.
යාදිසං කුරුතෙ මිත්තං, යාදිසං චූපසෙවති;
සොපි තාදිසකො හොති, සහවාසො හි [සහවාසොපි (ස්යා. ක.)] තාදිසො.
සෙවමානො ¶ සෙවමානං, සම්ඵුට්ඨො සම්ඵුසං පරං;
සරො දිද්ධො කලාපංව, අලිත්තමුපලිම්පති;
උපලෙපභයා [උපලිම්පභයා (ස්යා. ක.)] ධීරො, නෙව පාපසඛා සියා.
පූතිමච්ඡං ¶ කුසග්ගෙන, යො නරො උපනය්හති;
කුසාපි පූති [පූතී (සී. පී.)] වායන්ති, එවං බාලූපසෙවනා.
තගරඤ්ච පලාසෙන, යො නරො උපනය්හති;
පත්තාපි සුරභි [සුරභී (සී. ස්යා. පී.)] වායන්ති, එවං ධීරූපසෙවනා.
තස්මා පත්තපුටස්සෙව [ඵලපුටස්සෙව (සී. පී.), පලපුටස්සෙව (ක. අට්ඨ.), පලාසපුටස්සෙව (ස්යා. ක.)], ඤත්වා සම්පාකමත්තනො;
අසන්තෙ නොපසෙවෙය්ය, සන්තෙ සෙවෙය්ය පණ්ඩිතො;
අසන්තො නිරයං නෙන්ති, සන්තො පාපෙන්ති සුග්ගතින්ති.
සත්තිගුම්බජාතකං සත්තමං.
504. භල්ලාතියජාතකං (8)
භල්ලාතියො ¶ [භල්ලාටියො (සී. පී.)] නාම අහොසි රාජා, රට්ඨං පහාය මිගවං අචාරි සො;
අගමා ගිරිවරං ගන්ධමාදනං, සුපුප්ඵිතං [සම්පුප්ඵිතං (සී. පී.)] කිම්පුරිසානුචිණ්ණං.
සාළූරසඞ්ඝඤ්ච නිසෙධයිත්වා, ධනුං [ධනු (සී. ස්යා. පී.)] කලාපඤ්ච සො නික්ඛිපිත්වා;
උපාගමි වචනං වත්තුකාමො, යත්ථට්ඨිතා කිම්පුරිසා අහෙසුං.
හිමච්චයෙ හෙමවතාය තීරෙ, කිමිධට්ඨිතා මන්තයව්හො අභිණ්හං;
පුච්ඡාමි වො මානුසදෙහවණ්ණෙ, කථං නු [කථං වො (සී. ස්යා. පී.)] ජානන්ති මනුස්සලොකෙ.
මල්ලං ¶ ගිරිං පණ්ඩරකං තිකූටං, සීතොදකා [සීතොදියා (සී. පී.), සීතොදිකා (?)] අනුවිචරාම නජ්ජො;
මිගා මනුස්සාව නිභාසවණ්ණා, ජානන්ති නො කිම්පුරිසාති ලුද්ද.
සුකිච්ඡරූපං පරිදෙවයව්හො [පරිදෙවථව්හො (?) මොග්ගල්ලානබ්යාකරණෙ 6.38 සුත්තං], ආලිඞ්ගිතො චාසි පියො පියාය;
පුච්ඡාමි වො මානුසදෙහවණ්ණෙ, කිමිධ වනෙ රොදථ අප්පතීතා.
සුකිච්ඡරූපං පරිදෙවයව්හො, ආලිඞ්ගිතො චාසි පියො පියාය;
පුච්ඡාමි වො මානුසදෙහවණ්ණෙ, කිමිධ වනෙ විලපථ අප්පතීතා.
සුකිච්ඡරූපං පරිදෙවයව්හො, ආලිඞ්ගිතො චාසි පියො පියාය;
පුච්ඡාමි වො මානුසදෙහවණ්ණෙ, කිමිධ ¶ වනෙ සොචථ අප්පතීතා.
මයෙකරත්තං [රත්තිං (පී.)] විප්පවසිම්හ ලුද්ද, අකාමකා අඤ්ඤමඤ්ඤං සරන්තා;
තමෙකරත්තං අනුතප්පමානා, සොචාම ‘‘සා රත්ති පුනං න හෙස්සති’’.
යමෙකරත්තං අනුතප්පථෙතං, ධනං ව නට්ඨං පිතරං ව පෙතං;
පුච්ඡාමි වො මානුසදෙහවණ්ණෙ, කථං විනා වාසමකප්පයිත්ථ.
යමිමං ¶ [යයිමං (ක. සී.)] නදිං පස්සසි සීඝසොතං, නානාදුමච්ඡාදනං සෙලකූලං [දුමච්ඡදනං සෙලකූටං (සී. පී.), දුමසඤ්ඡන්නං සෙලකූලං (ක.)];
තං මෙ පියො උත්තරි වස්සකාලෙ, මමඤ්ච ¶ මඤ්ඤං අනුබන්ධතීති.
අහඤ්ච ¶ අඞ්කොලකමොචිනාමි, අතිමුත්තකං සත්තලියොථිකඤ්ච;
‘‘පියො ච මෙ හෙහිති මාලභාරී, අහඤ්ච නං මාලිනී අජ්ඣුපෙස්සං’’.
අහඤ්චිදං කුරවකමොචිනාමි, උද්දාලකා පාටලිසින්ධුවාරකා [සින්ධුවාරිතා (ස්යා. පී. ක.)];
‘‘පියො ච මෙ හෙහිති මාලභාරී, අහඤ්ච නං මාලිනී අජ්ඣුපෙස්සං’’.
අහඤ්ච සාලස්ස සුපුප්ඵිතස්ස, ඔචෙය්ය පුප්ඵානි කරොමි මාලං;
‘‘පියො ච මෙ හෙහිති මාලභාරී, අහඤ්ච නං මාලිනී අජ්ඣුපෙස්සං’’.
අහඤ්ච සාලස්ස සුපුප්ඵිතස්ස, ඔචෙය්ය පුප්ඵානි කරොමි භාරං;
ඉදඤ්ච නො හෙහිති සන්ථරත්ථං, යත්ථජ්ජිමං [යත්ථජ්ජමං (සී. පී.)] විහරිස්සාම [විහරිස්සාමු (පී.)] රත්තිං.
අහඤ්ච ඛො අගළුං [අග්ගලු (ස්යා. ක.), අකලුං (පී.)] චන්දනඤ්ච, සිලාය පිංසාමි පමත්තරූපා;
‘‘පියො ච මෙ හෙහිති රොසිතඞ්ගො, අහඤ්ච ¶ නං රොසිතා අජ්ඣුපෙස්සං’’.
අථාගමා සලිලං සීඝසොතං, නුදං සාලෙ සලළෙ කණ්ණිකාරෙ;
ආපූරථ [අපූරථ (සී. පී.), ආපූරථෙ (ස්යා.)] තෙන මුහුත්තකෙන, සායං නදී ආසි මයා සුදුත්තරා.
උභොසු තීරෙසු මයං තදා ඨිතා, සම්පස්සන්තා උභයො අඤ්ඤමඤ්ඤං;
සකිම්පි රොදාම සකිං හසාම, කිච්ඡෙන නො ආගමා [අගමා (සී. ස්යා. පී.)] සංවරී සා.
පාතොව ¶ [පාතො ච (සී. ස්යා. පී.)] ඛො උග්ගතෙ සූරියම්හි, චතුක්කං නදිං උත්තරියාන ලුද්ද;
ආලිඞ්ගියා අඤ්ඤමඤ්ඤං මයං උභො, සකිම්පි රොදාම සකිං හසාම.
තීහූනකං සත්තසතානි ලුද්ද, යමිධ මයං විප්පවසිම්හ පුබ්බෙ;
වස්සෙකිමං [වාසෙකිමං (සී. පී.)] ජීවිතං භූමිපාල, කො නීධ කන්තාය විනා වසෙය්ය.
ආයුඤ්ච වො කීවතකො නු සම්ම, සචෙපි ජානාථ වදෙථ ආයුං;
අනුස්සවා වුඩ්ඪතො ආගමා වා, අක්ඛාථ ¶ මෙ තං අවිකම්පමානා.
ආයුඤ්ච නො වස්සසහස්සං ලුද්ද, න චන්තරා පාපකො අත්ථි රොගො;
අප්පඤ්ච [අප්පංව (ස්යා. ක.)] දුක්ඛං සුඛමෙව භිය්යො, අවීතරාගා විජහාම ජීවිතං.
ඉදඤ්ච සුත්වාන අමානුසානං, භල්ලාතියො ඉත්තර ජීවිතන්ති;
නිවත්තථ න මිගවං අචරි, අදාසි දානානි අභුඤ්ජි භොගෙ.
ඉදඤ්ච සුත්වාන අමානුසානං, සම්මොදථ මා කලහං අකත්ථ;
මා වො තපී අත්තකම්මාපරාධො, යථාපි තෙ කිම්පුරිසෙකරත්තං.
ඉදඤ්ච ¶ සුත්වාන අමානුසානං, සම්මොදථ මා විවාදං අකත්ථ;
මා වො තපී අත්තකම්මාපරාධො, යථාපි තෙ කිම්පුරිසෙකරත්තං.
විවිධං ¶ [විවිධ (සී. ස්යා.)] අධිමනා සුණොමහං, වචනපථං තව අත්ථසංහිතං;
මුඤ්චං [මුඤ්ච (සී. පී.)] ගිරං නුදසෙව මෙ දරං, සමණ ¶ සුඛාවහ ජීව මෙ චිරන්ති.
භල්ලාතියජාතකං අට්ඨමං.
505. සොමනස්සජාතකං (9)
කො තං හිංසති හෙඨෙති, කිං [කින්නු (පී. ක.)] දුම්මනො සොචසි අප්පතීතො;
කස්සජ්ජ මාතාපිතරො රුදන්තු, ක්වජ්ජ සෙතු [කො න්වෙජ්ජ සෙති (ක.), කො අජ්ජ සෙතු (?)] නිහතො පථබ්යා.
තුට්ඨොස්මි දෙව තව දස්සනෙන, චිරස්සං පස්සාමි තං භූමිපාල;
අහිංසකො රෙණුමනුප්පවිස්ස, පුත්තෙන තෙ හෙඨයිතොස්මි [පොථයිතොස්මි (ක.)] දෙව.
ආයන්තු දොවාරිකා ඛග්ගබන්ධා [ඛග්ගබද්ධා (සී. පී.)], කාසාවියා යන්තු [හන්තු (ක.)] අන්තෙපුරන්තං;
හන්ත්වාන තං සොමනස්සං කුමාරං, ඡෙත්වාන සීසං වරමාහරන්තු.
පෙසිතා රාජිනො දූතා, කුමාරං එතදබ්රවුං;
ඉස්සරෙන විතිණ්ණොසි, වධං පත්තොසි ඛත්තිය.
ස රාජපුත්තො පරිදෙවයන්තො, දසඞ්ගුලිං අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා;
අහම්පි ¶ ඉච්ඡාමි ජනින්ද දට්ඨුං, ජීවං මං නෙත්වා [ජීවං පනෙත්වා (සී. පී.)] පටිදස්සයෙථ.
තස්ස තං වචනං සුත්වා, රඤ්ඤො පුත්තං අදස්සයුං;
පුත්තො ච පිතරං දිස්වා, දූරතොවජ්ඣභාසථ.
ආගච්ඡුං ¶ [ආගඤ්ඡුං (සී.), ආගඤ්ඡු (පී.)] දොවාරිකා ඛග්ගබන්ධා, කාසාවියා හන්තු මමං ජනින්ද;
අක්ඛාහි මෙ පුච්ඡිතො එතමත්ථං, අපරාධො කො නිධ මමජ්ජ අත්ථි.
සායඤ්ච පාතො උදකං සජාති, අග්ගිං සදා පාරිචරතප්පමත්තො;
තං තාදිසං සංයතං බ්රහ්මචාරිං, කස්මා තුවං බ්රූසි ගහප්පතීති.
තාලා ච මූලා ච ඵලා ච දෙව, පරිග්ගහා විවිධා සන්තිමස්ස;
තෙ රක්ඛති ගොපයතප්පමත්තො, [බ්රාහ්මණො ගහපති තෙන හොති (සී. ස්යා. පී.)] තස්මා අහං බ්රූමි ගහප්පතීති [බ්රාහ්මණො ගහපති තෙන හොති (සී. ස්යා. පී.)].
සච්චං ඛො එතං වදසි කුමාර, පරිග්ගහා විවිධා සන්තිමස්ස;
තෙ රක්ඛති ගොපයතප්පමත්තො, ස [නත්ථි ඉදං සී. ස්යා. පී. පොත්ථකෙසු] බ්රාහ්මණො ¶ ගහපති තෙන හොති.
සුණන්තු මය්හං පරිසා සමාගතා, සනෙගමා ජානපදා ච සබ්බෙ;
බාලායං බාලස්ස වචො නිසම්ම, අහෙතුනා ඝාතයතෙ මං [ඝාතයතෙ (සී. පී.)] ජනින්දො.
දළ්හස්මි ¶ මූලෙ විසටෙ විරූළ්හෙ, දුන්නික්කයො වෙළු පසාඛජාතො;
වන්දාමි පාදානි තව [තවං (සී. පී.)] ජනින්ද, අනුජාන මං පබ්බජිස්සාමි දෙව.
භුඤ්ජස්සු භොගෙ විපුලෙ කුමාර, සබ්බඤ්ච තෙ ඉස්සරියං දදාමි;
අජ්ජෙව ත්වං කුරූනං හොහි රාජා, මා පබ්බජී පබ්බජ්ජා හි දුක්ඛා.
කින්නූධ ¶ දෙව තවමත්ථි භොගා, පුබ්බෙවහං [පුබ්බෙ චහං (ක.)] දෙවලොකෙ රමිස්සං;
රූපෙහි සද්දෙහි අථො රසෙහි, ගන්ධෙහි ඵස්සෙහි මනොරමෙහි.
භුත්තා ච මෙ [භුත්තා (සී. පී.)] භොගා තිදිවස්මිං දෙව, පරිවාරිතා [පරිචාරිතා (ක.)] අච්ඡරානං ගණෙන [අච්ඡරාසංගණෙන (ස්යා. පී. ක.)];
තුවඤ්ච [තවඤ්ච (සී. පී.)] බාලං පරනෙය්යං විදිත්වා, න ¶ තාදිසෙ රාජකුලෙ වසෙය්යං.
සචාහං බාලො පරනෙය්යො අස්මි, එකාපරාධං [එතාපරාධං (ක.)] ඛම පුත්ත මය්හං;
පුනපි චෙ එදිසකං භවෙය්ය, යථාමතිං සොමනස්ස කරොහි.
අනිසම්ම කතං කම්මං, අනවත්ථාය චින්තිතං;
භෙසජ්ජස්සෙව වෙභඞ්ගො, විපාකො හොති පාපකො.
නිසම්ම ච කතං කම්මං, සම්මාවත්ථාය චින්තිතං;
භෙසජ්ජස්සෙව සම්පත්ති, විපාකො හොති භද්රකො.
අලසො ගිහී කාමභොගී න සාධු, අසඤ්ඤතො පබ්බජිතො න සාධු;
රාජා න සාධු අනිසම්මකාරී, යො පණ්ඩිතො කොධනො තං න සාධු.
නිසම්ම ඛත්තියො කයිරා, නානිසම්ම දිසම්පති;
නිසම්මකාරිනො රාජ, යසො කිත්ති ච වඩ්ඪති.
නිසම්ම දණ්ඩං පණයෙය්ය ඉස්සරො, වෙගා කතං තප්පති භූමිපාල;
සම්මාපණීධී ච නරස්ස අත්ථා, අනානුතප්පා තෙ භවන්ති පච්ඡා.
අනානුතප්පානි ¶ හි යෙ කරොන්ති, විභජ්ජ ¶ කම්මායතනානි ලොකෙ;
විඤ්ඤුප්පසත්ථානි සුඛුද්රයානි, භවන්ති බුද්ධානුමතානි [වද්ධානුමතානි (සී. පී.)] තානි.
ආගච්ඡුං දොවාරිකා ඛග්ගබන්ධා, කාසාවියා හන්තු මමං ජනින්ද;
මාතුඤ්ච [මාතුච්ච (පී.)] අඞ්කස්මිමහං නිසින්නො, ආකඩ්ඪිතො සහසා තෙහි දෙව.
කටුකඤ්හි සම්බාධං සුකිච්ඡං [සුකිච්ඡ (සී. පී.)] පත්තො, මධුරම්පි යං ජීවිතං ලද්ධ රාජ;
කිච්ඡෙනහං අජ්ජ වධා පමුත්තො, පබ්බජ්ජමෙවාභිමනොහමස්මි.
පුත්තො තවායං තරුණො සුධම්මෙ, අනුකම්පකො සොමනස්සො කුමාරො;
තං යාචමානො න ලභාමි ස්වජ්ජ [සජ්ජ (සී. පී.)], අරහසි නං යාචිතවෙ [යාචිතුයෙ (ක.)] තුවම්පි.
රමස්සු ¶ භික්ඛාචරියාය පුත්ත, නිසම්ම ධම්මෙසු පරිබ්බජස්සු;
සබ්බෙසු භූතෙසු නිධාය දණ්ඩං, අනින්දිතො බ්රහ්මමුපෙහි ඨානං.
අච්ඡෙර [අච්ඡරිය (සී. ස්යා. පී.)] රූපං වත යාදිසඤ්ච, දුක්ඛිතං ¶ මං දුක්ඛාපයසෙ සුධම්මෙ;
යාචස්සු පුත්තං ඉති වුච්චමානා, භිය්යොව උස්සාහයසෙ කුමාරං.
යෙ විප්පමුත්තා අනවජ්ජභොගිනො [භොජිනො (සී. ස්යා. පී.)], පරිනිබ්බුතා ලොකමිමං චරන්ති;
තමරියමග්ගං පටිපජ්ජමානං, න උස්සහෙ වාරයිතුං කුමාරං.
අද්ධා ¶ හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා යෙ බහුඨානචින්තිනො;
යෙසායං සුත්වාන සුභාසිතානි, අප්පොස්සුක්කා වීතසොකා සුධම්මාති.
සොමනස්සජාතකං නවමං.
506. චම්පෙය්යජාතකං (10)
කා නු විජ්ජුරිවාභාසි, ඔසධී විය තාරකා;
දෙවතා නුසි ගන්ධබ්බී, න තං මඤ්ඤාමි මානුසිං [මානුසී (ස්යා. ක.)].
නම්හි දෙවී න ගන්ධබ්බී, න මහාරාජ මානුසී;
නාගකඤ්ඤාස්මි භද්දන්තෙ, අත්ථෙනම්හි ඉධාගතා.
විබ්භන්තචිත්තා කුපිතින්ද්රියාසි, නෙත්තෙහි තෙ වාරිගණා සවන්ති;
කිං ¶ තෙ නට්ඨං කිං පන පත්ථයානා, ඉධාගතා නාරි තදිඞ්ඝ බ්රූහි.
යමුග්ගතෙජො උරගොති චාහු, නාගොති නං ආහු ජනා ජනින්ද;
තමග්ගහී පුරිසො ජීවිකත්ථො, තං බන්ධනා මුඤ්ච පතී මමෙසො.
කථං න්වයං බලවිරියූපපන්නො, හත්ථත්ත [හත්ථත්ථ (සී. ස්යා. පී.)] මාගච්ඡි වනිබ්බකස්ස;
අක්ඛාහි මෙ නාගකඤ්ඤෙ තමත්ථං, කථං විජානෙමු ගහීතනාගං.
නගරම්පි නාගො භස්මං කරෙය්ය, තථා හි සො බලවිරියූපපන්නො;
ධම්මඤ්ච නාගො අපචායමානො, තස්මා පරක්කම්ම තපො කරොති.
චාතුද්දසිං ¶ පඤ්චදසිං [පන්නරසිං (සී. ස්යා. පී.)] ච රාජ, චතුප්පථෙ සම්මති නාගරාජා;
තමග්ගහී පුරිසො ජීවිකත්ථො, තං බන්ධනා මුඤ්ච පතී මමෙසො.
සොළසිත්ථිසහස්සානි, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;
වාරිගෙහසයා නාරී [නාරියො (පී.)], තාපි තං සරණං ගතා.
ධම්මෙන ¶ මොචෙහි අසාහසෙන, ගාමෙන නික්ඛෙන ගවං සතෙන;
ඔස්සට්ඨකායො උරගො චරාතු, පුඤ්ඤත්ථිකො මුඤ්චතු බන්ධනස්මා.
ධම්මෙන ¶ මොචෙමි අසාහසෙන, ගාමෙන නික්ඛෙන ගවං සතෙන;
ඔස්සට්ඨකායො උරගො චරාතු, පුඤ්ඤත්ථිකො මුඤ්චතු බන්ධනස්මා.
දම්මි නික්ඛසතං ලුද්ද, ථූලඤ්ච මණිකුණ්ඩලං;
චතුස්සදඤ්ච පල්ලඞ්කං, උමාපුප්ඵසරින්නිභං.
ද්වෙ ච සාදිසියො භරියා, උසභඤ්ච ගවං සතං;
ඔස්සට්ඨකායො උරගො චරාතු, පුඤ්ඤත්ථිකො මුඤ්චතු බන්ධනස්මා.
විනාපි දානා තව වචනං ජනින්ද, මුඤ්චෙමු නං උරගං බන්ධනස්මා;
ඔස්සට්ඨකායො උරගො චරාතු, පුඤ්ඤත්ථිකො මුඤ්චතු බන්ධනස්මා.
මුත්තො චම්පෙය්යකො නාගො, රාජානං එතදබ්රවි;
නමො තෙ කාසිරාජත්ථු, නමො තෙ කාසිවඩ්ඪන;
අඤ්ජලිං තෙ පග්ගණ්හාමි, පස්සෙය්යං මෙ නිවෙසනං.
අද්ධා ¶ ¶ හි දුබ්බිස්සසමෙතමාහු, යං මානුසො විස්සසෙ අමානුසම්හි;
සචෙ ච මං යාචසි එතමත්ථං, දක්ඛෙමු තෙ නාග නිවෙසනානි.
සචෙපි [සචෙ හි (සී. පී. අට්ඨ.)] වාතො ගිරිමාවහෙය්ය, චන්දො ච සුරියො ච ඡමා පතෙය්යුං;
සබ්බා ච නජ්ජො පටිසොතං වජෙය්යුං, න ත්වෙවහං රාජ මුසා භණෙය්යං.
නභං ඵලෙය්ය උදධීපි සුස්සෙ, සංවට්ටයෙ [සංවට්ටෙයං (සී. පී.), සංවට්ටෙය්ය (ස්යා. ක.)] භූතධරා වසුන්ධරා;
සිලුච්චයො මෙරු සමූලමුප්පතෙ [මුබ්බහෙ (සී. ස්යා. පී. ක. අට්ඨ.), මුට්ඨහෙ (ක.)], න ත්වෙවහං රාජ මුසා භණෙය්යං.
අද්ධා හි දුබ්බිස්සසමෙතමාහු, යං මානුසො විස්සසෙ අමානුසම්හි;
සචෙ ච මං යාචසි එතමත්ථං, දක්ඛෙමු තෙ නාග නිවෙසනානි.
තුම්හෙ ඛොත්ථ ඝොරවිසා උළාරා, මහාතෙජා ඛිප්පකොපී ච හොථ;
මංකාරණා [මම කාරණා (සී. ස්යා. පී.)] බන්ධනස්මා පමුත්තො, අරහසි නො ජානිතුයෙ [ජානිතායෙ (සී.), ජානිතවෙ (ස්යා.), ජානිතයෙ (පී.)] කතානි.
සො ¶ පච්චතං නිරයෙ ඝොරරූපෙ, මා කායිකං සාතමලත්ථ කිඤ්චි;
පෙළාය බද්ධො මරණං උපෙතු, යො තාදිසං කම්මකතං න ජානෙ.
සච්චප්පටිඤ්ඤා ¶ තවමෙස හොතු, අක්කොධනො හොහි අනුපනාහී;
සබ්බඤ්ච තෙ නාගකුලං සුපණ්ණා, අග්ගිංව ගිම්හෙසු [ගිම්හාසු (සී. ස්යා. පී.)] විවජ්ජයන්තු.
අනුකම්පසී නාගකුලං ජනින්ද, මාතා යථා සුප්පියං එකපුත්තං;
අහඤ්ච තෙ නාගකුලෙන සද්ධිං, කාහාමි වෙය්යාවටිකං උළාරං.
යොජෙන්තු වෙ රාජරථෙ සුචිත්තෙ, කම්බොජකෙ අස්සතරෙ සුදන්තෙ;
නාගෙ ච යොජෙන්තු සුවණ්ණකප්පනෙ, දක්ඛෙමු නාගස්ස නිවෙසනානි.
භෙරී ¶ මුදිඞ්ගා [මුතිඞ්ගා (සී. පී.)] පණවා ච සඞ්ඛා, අවජ්ජයිංසු උග්ගසෙනස්ස රඤ්ඤො;
පායාසි රාජා බහුසොභමානො, පුරක්ඛතො නාරිගණස්ස මජ්ඣෙ.
සුවණ්ණචිතකං ¶ භූමිං, අද්දක්ඛි කාසිවඩ්ඪනො;
සොවණ්ණමයපාසාදෙ, වෙළුරියඵලකත්ථතෙ.
ස රාජා පාවිසි බ්යම්හං, චම්පෙය්යස්ස නිවෙසනං;
ආදිච්චවණ්ණසන්නිභං, කංසවිජ්ජු පභස්සරං.
නානාරුක්ඛෙහි සඤ්ඡන්නං, නානාගන්ධසමීරිතං;
සො පාවෙක්ඛි කාසිරාජා, චම්පෙය්යස්ස නිවෙසනං.
පවිට්ඨස්මිං කාසිරඤ්ඤෙ, චම්පෙය්යස්ස නිවෙසනං;
දිබ්බා තූරියා පවජ්ජිංසු, නාගකඤ්ඤා ච නච්චිසුං [නච්චයුං (සී. පී. ක.)].
තං නාගකඤ්ඤා චරිතං ගණෙන, අන්වාරුහී කාසිරාජා පසන්නො;
නිසීදි සොවණ්ණමයම්හි පීඨෙ, සාපස්සයෙ [සොපස්සයෙ (ක.)] චන්දනසාරලිත්තෙ.
සො ¶ තත්ථ භුත්වා ච අථො රමිත්වා, චම්පෙය්යකං කාසිරාජා අවොච;
විමානසෙට්ඨානි ඉමානි තුය්හං, ආදිච්චවණ්ණානි පභස්සරානි;
නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ, කිං පත්ථයං [කිමත්ථියං (සී. ස්යා. පී.)] නාග තපො කරොසි.
තා කම්බුකායූරධරා සුවත්ථා, වට්ටඞ්ගුලී තම්බතලූපපන්නා;
පග්ගය්හ ¶ පායෙන්ති අනොමවණ්ණා, නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ;
කිං පත්ථයං නාග තපො කරොසි.
නජ්ජො ච තෙමා පුථුලොමමච්ඡා, ආටා [ආදා (ස්යා.), අදා (පී.)] සකුන්තාභිරුදා සුතිත්ථා;
නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ, කිං පත්ථයං නාග තපො කරොසි.
කොඤ්චා මයූරා දිවියා ච හංසා, වග්ගුස්සරා කොකිලා සම්පතන්ති;
නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ, කිං පත්ථයං නාග තපො කරොසි.
අම්බා ච සාලා තිලකා ච ජම්බුයො, උද්දාලකා පාටලියො ච ඵුල්ලා;
නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ, කිං පත්ථයං නාග තපො කරොසි.
ඉමා ච තෙ පොක්ඛරඤ්ඤො සමන්තතො, දිබ්බා [දිබ්යා (ස්යා.), දිවියා (පී.)] ච ගන්ධා සතතං පවායන්ති;
නෙතාදිසං අත්ථි මනුස්සලොකෙ, කිං පත්ථයං නාග තපො කරොසි.
න ¶ පුත්තහෙතු න ධනස්ස හෙතු, න ¶ ආයුනො චාපි [වාපි (සී. පී.)] ජනින්ද හෙතු;
මනුස්සයොනිං අභිපත්ථයානො, තස්මා පරක්කම්ම තපො කරොමි.
ත්වං ¶ ලොහිතක්ඛො විහතන්තරංසො, අලඞ්කතො කප්පිතකෙසමස්සු;
සුරොසිතො ලොහිතචන්දනෙන, ගන්ධබ්බරාජාව දිසා පභාසසි.
දෙවිද්ධිපත්තොසි මහානුභාවො, සබ්බෙහි කාමෙහි සමඞ්ගිභූතො;
පුච්ඡාමි තං නාගරාජෙතමත්ථං, සෙය්යො ඉතො කෙන මනුස්සලොකො.
ජනින්ද නාඤ්ඤත්ර මනුස්සලොකා, සුද්ධී ව සංවිජ්ජති සංයමො වා;
අහඤ්ච ලද්ධාන මනුස්සයොනිං, කාහාමි ජාතිමරණස්ස අන්තං.
අද්ධා හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා යෙ බහුඨානචින්තිනො;
නාරියො ච දිස්වාන තුවඤ්ච නාග, කාහාමි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි.
අද්ධා හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා ¶ යෙ බහුඨානචින්තිනො;
නාරියො ච දිස්වාන මමඤ්ච රාජ, කරොහි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි.
ඉදඤ්ච මෙ ජාතරූපං පහූතං, රාසී සුවණ්ණස්ස ච තාලමත්තා;
[ඉතො හරිත්වා සොවණ්ණඝරානි කාරය, රූපියස්ස ච පාකාරං කරොන්තු (සී. ස්යා.) ඉතො හරිත්වා සොවණ්ණඝරානි, [කාරය] රූපියස්ස ච පාකාරං කරොන්තු (පී.)] ඉතො හරිත්වාන සුවණ්ණඝරානි, කරස්සු රූපියපාකාරං කරොන්තු [ඉතො හරිත්වා සොවණ්ණඝරානි කාරය, රූපියස්ස ච පාකාරං කරොන්තු (සී. ස්යා.) ඉතො හරිත්වා සොවණ්ණඝරානි, [කාරය] රූපියස්ස ච පාකාරං කරොන්තු (පී.)].
මුත්තා ¶ ච [මුත්තානඤ්ච (සී. ස්යා.)] වාහසහස්සානි පඤ්ච, වෙළුරියමිස්සානි ඉතො හරිත්වා;
අන්තෙපුරෙ භූමියං සන්ථරන්තු, නික්කද්දමා හෙහිති නීරජා ච.
එතාදිසං ආවස රාජසෙට්ඨ, විමානසෙට්ඨං බහු සොභමානං;
බාරාණසිං නගරං ඉද්ධං ඵීතං, රජ්ජඤ්ච කාරෙහි අනොමපඤ්ඤාති.
චම්පෙය්යජාතකං දසමං.
507. මහාපලොභනජාතකං (11)
බ්රහ්මලොකා චවිත්වාන, දෙවපුත්තො මහිද්ධිකො;
රඤ්ඤො පුත්තො උදපාදි, සබ්බකාමසමිද්ධිසු.
කාමා ¶ වා කාමසඤ්ඤා වා, බ්රහ්මලොකෙ න විජ්ජති;
ස්වාස්සු [ය්වාස්ස (සී.)] තායෙව සඤ්ඤාය, කාමෙහි විජිගුච්ඡථ.
තස්ස චන්තෙපුරෙ ආසි, ඣානාගාරං සුමාපිතං;
සො තත්ථ පටිසල්ලීනො [පටිසල්ලානො (ක.)], එකො රහසි ඣායථ.
ස රාජා පරිදෙවෙසි, පුත්තසොකෙන අට්ටිතො;
එකපුත්තො චයං මය්හං, න ච කාමානි භුඤ්ජති.
කො නු ඛ්වෙත්ථ [ඛෙත්ථ (සී. පී.)] උපායො සො, කො වා ජානාති කිඤ්චනං;
යො [කො (සී. පී.)] මෙ පුත්තං පලොභෙය්ය, යථා කාමානි පත්ථයෙ.
අහු ¶ කුමාරී තත්ථෙව, වණ්ණරූපසමාහිතා;
කුසලා නච්චගීතස්ස, වාදිතෙ ච පදක්ඛිණා.
සා තත්ථ උපසඞ්කම්ම, රාජානං එතදබ්රවි;
අහං ඛො නං පලොභෙය්යං, සචෙ භත්තා භවිස්සති.
තං තථාවාදිනිං රාජා, කුමාරිං එතදබ්රවි;
ත්වඤ්ඤෙව නං පලොභෙහි, තව භත්තා භවිස්සති.
සා ¶ ච අන්තෙපුරං ගන්ත්වා, බහුං කාමුපසංහිතං;
හදයඞ්ගමා පෙමනීයා, චිත්රා ගාථා අභාසථ.
තස්සා ච ගායමානාය, සද්දං සුත්වාන නාරියා;
කාමච්ඡන්දස්ස උප්පජ්ජි, ජනං සො පරිපුච්ඡථ.
කස්සෙසො සද්දො කො වා සො, භණති උච්චාවචං බහුං;
හදයඞ්ගමං පෙමනීයං, අහො [අථො (සී. පී.)] කණ්ණසුඛං මම.
එසා ¶ ඛො පමදා දෙව, ඛිඩ්ඩා එසා අනප්පිකා [අනප්පකා (ක.)];
සචෙ ත්වං කාමෙ භුඤ්ජෙය්ය, භිය්යො භිය්යො ඡාදෙය්යු තං.
ඉඞ්ඝ ආගච්ඡතොරෙන [ආගච්ඡතොරෙනං (ක.) ආගච්ඡතු + ඔරෙන], අවිදූරම්හි ගායතු;
අස්සමස්ස සමීපම්හි, සන්තිකෙ මය්හං ගායතු.
තිරොකුට්ටම්හි ගායිත්වා, ඣානාගාරම්හි පාවිසි;
බන්ධි නං [භන්ධිතුං (ස්යා. ක.)] අනුපුබ්බෙන, ආරඤ්ඤමිව කුඤ්ජරං.
තස්ස [තස්සා (ස්යා.)] කාමරසං ඤත්වා, ඉස්සාධම්මො අජායථ;
‘‘අහමෙව කාමෙ භුඤ්ජෙය්යං, මා අඤ්ඤො පුරිසො අහු’’.
තතො අසිං ගහෙත්වාන, පුරිසෙ හන්තුං උපක්කමි;
අහමෙවෙකො භුඤ්ජිස්සං, මා අඤ්ඤො පුරිසො සියා.
තතො ජානපදා සබ්බෙ, වික්කන්දිංසු සමාගතා;
පුත්තො ත්යායං මහාරාජ, ජනං හෙඨෙත්යදූසකං.
තඤ්ච රාජා විවාහෙසි [නිවාහෙසි (ස්යා.), විහාහෙසි (පී.)], සම්හා රට්ඨා ච [රට්ඨාතො (සී. පී.), රට්ඨතො (ක.)] ඛත්තියො;
යාවතා විජිතං මය්හං, න තෙ වත්ථබ්බ [වත්තබ්බ (සී. පී.)] තාවදෙ.
තතො සො භරියමාදාය, සමුද්දං උපසඞ්කමි;
පණ්ණසාලං කරිත්වාන, වනමුඤ්ඡාය පාවිසි.
අථෙත්ථ ¶ ඉසි මාගච්ඡි, සමුද්දං උපරූපරි;
සො තස්ස ගෙහං පාවෙක්ඛි, භත්තකාලෙ උපට්ඨිතෙ.
තඤ්ච ¶ භරියා පලොභෙසි, පස්ස යාව සුදාරුණං;
චුතො සො බ්රහ්මචරියම්හා, ඉද්ධියා පරිහායථ.
රාජපුත්තො ¶ ච උඤ්ඡාතො, වනමූලඵලං බහුං;
සායං කාජෙන [කාචෙන (පී.)] ආදාය, අස්සමං උපසඞ්කමි.
ඉසී ච ඛත්තියං දිස්වා, සමුද්දං උපසඞ්කමි;
‘‘වෙහායසං ගමිස්ස’’න්ති, සීදතෙ සො මහණ්ණවෙ.
ඛත්තියො ච ඉසිං දිස්වා, සීදමානං මහණ්ණවෙ;
තස්සෙව අනුකම්පාය, ඉමා ගාථා අභාසථ.
අභිජ්ජමානෙ වාරිස්මිං, සයං ආගම්ම ඉද්ධියා;
මිස්සීභාවිත්ථියා ගන්ත්වා, සංසීදසි මහණ්ණවෙ.
ආවට්ටනී මහාමායා, බ්රහ්මචරියවිකොපනා;
සීදන්ති නං විදිත්වාන, ආරකා පරිවජ්ජයෙ.
අනලා මුදුසම්භාසා, දුප්පූරා තා නදීසමා;
සීදන්ති නං විදිත්වාන, ආරකා පරිවජ්ජයෙ.
යං එතා උපසෙවන්ති, ඡන්දසා වා ධනෙන වා;
ජාතවෙදොව සං ඨානං, ඛිප්පං අනුදහන්ති නං.
ඛත්තියස්ස වචො සුත්වා, ඉසිස්ස නිබ්බිදා අහු;
ලද්ධා පොරාණකං මග්ගං, ගච්ඡතෙ සො විහායසං.
ඛත්තියො ච ඉසිං දිස්වා, ගච්ඡමානං විහායසං;
සංවෙගං අලභී ධීරො, පබ්බජ්ජං සමරොචයි.
තතො සො පබ්බජිත්වාන, කාමරාගං විරාජයි;
කාමරාගං ¶ විරාජෙත්වා, බ්රහ්මලොකූපගො අහූති.
මහාපලොභනජාතකං එකාදසමං.
508. පඤ්චපණ්ඩිතජාතකං (12)
පඤ්ච ¶ පණ්ඩිතා සමාගතාත්ථ, පඤ්හා මෙ පටිභාති තං සුණාථ;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, කස්සෙවාවිකරෙය්ය [කස්ස වාවීකරෙය්ය (ක.)] ගුය්හමත්ථං.
ත්වං ¶ ආවිකරොහි භූමිපාල, භත්තා භාරසහො තුවං වදෙ තං;
තව ඡන්දරුචීනි [ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්ච (සී. පී.)] සම්මසිත්වා, අථ වක්ඛන්ති ජනින්ද පඤ්ච ධීරා.
යා සීලවතී අනඤ්ඤථෙය්යා [අනඤ්ඤධෙය්යා (සී. පී.)], භත්තුච්ඡන්දවසානුගා (පියා) [( ) නත්ථි සී. පී. පොත්ථකෙසු] මනාපා;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, භරියායාවිකරෙය්ය [භරියාය වාවීකරෙය්ය (ක.)] ගුය්හමත්ථං.
යො කිච්ඡගතස්ස ආතුරස්ස, සරණං හොති ගතී පරායනඤ්ච;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, සඛිනො වාවිකරෙය්ය ගුය්හමත්ථං.
ජෙට්ඨො ¶ [යො ජෙට්ඨො (ස්යා.)] අථ මජ්ඣිමො කනිට්ඨො, යො [සො (සී. ස්යා. පී.)] චෙ සීලසමාහිතො ඨිතත්තො;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, භාතු වාවීකරෙය්ය ගුය්හමත්ථං.
යො වෙ පිතුහදයස්ස පද්ධගූ [පත්ථගූ (ස්යා.), පත්තගූ (ක.)], අනුජාතො පිතරං අනොමපඤ්ඤො;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, පුත්තස්සාවිකරෙය්ය [පුත්තස්ස වාවීකරෙය්ය (ක.)] ගුය්හමත්ථං.
මාතා ¶ ද්විපදාජනින්දසෙට්ඨ, යා නං [යො තං (සී. පී.)] පොසෙති ඡන්දසා පියෙන;
නින්දියමත්ථං පසංසියං වා, මාතුයාවීකරෙය්ය [මාතුයා වාවීකරෙය්ය (ක.)] ගුය්හමත්ථං.
ගුය්හස්ස හි ගුය්හමෙව සාධු, න හි ගුය්හස්ස පසත්ථමාවිකම්මං;
අනිප්ඵන්නතා [අනිප්ඵාදාය (සී. පී.), අනිප්ඵන්නතාය (ස්යා.), ආ නිප්ඵාදා (?)] සහෙය්ය ධීරො, නිප්ඵන්නොව [නිප්ඵන්නත්ථො (සී. පී.), නිප්ඵන්නත්ථොව (ස්යා.)] යථාසුඛං භණෙය්ය.
කිං ත්වං විමනොසි රාජසෙට්ඨ, ද්විපදජනින්ද [දිපදින්ද (සී. ස්යා. පී.)] වචනං සුණොම මෙතං [නෙතං (සී. පී.), තෙතං (ස්යා.)];
කිං චින්තයමානො දුම්මනොසි, නූන දෙව අපරාධො අත්ථි මය්හං.
‘‘පණ්හෙ ¶ [පඤ්ඤො (සී. පී.), පඤ්හෙ (ස්යා.), පන්හෙ (ක.)] වජ්ඣො මහොසධො’’ති, ආණත්තො මෙ වධාය භූරිපඤ්ඤො;
තං චින්තයමානො දුම්මනොස්මි, න හි දෙවී අපරාධො අත්ථි තුය්හං.
අභිදොසගතො දානි එහිසි, කිං සුත්වා කිං සඞ්කතෙ මනො තෙ;
කො තෙ කිමවොච භූරිපඤ්ඤ, ඉඞ්ඝ වචනං සුණොම බ්රූහි මෙතං.
‘‘පණ්හෙ වජ්ඣො මහොසධො’’ති, යදි තෙ මන්තයිතං ජනින්ද දොසං;
භරියාය රහොගතො අසංසි, ගුය්හං පාතුකතං සුතං මමෙතං.
යං ¶ සාලවනස්මිං සෙනකො, පාපකම්මං අකාසි අසබ්භිරූපං;
සඛිනොව රහොගතො අසංසි, ගුය්හං පාතුකතං සුතං මමෙතං.
පුක්කුස [පක්කුස (ක.) ජා. 1.7.41 පණ්ණජාතකෙ පස්සිතබ්බං] පුරිසස්ස තෙ ජනින්ද, උප්පන්නො රොගො අරාජයුත්තො;
භාතුඤ්ච [භාතුච්ච (සී. පී.), භාතුව (ස්යා.)] රහොගතො අසංසි, ගුය්හං පාතුකතං සුතං මමෙතං.
ආබාධොයං ¶ අසබ්භිරූපො, කාමින්දො [කාවින්දො (සී. පී.)] නරදෙවෙන ඵුට්ඨො;
පුත්තස්ස රහොගතො අසංසි, ගුය්හං පාතුකතං සුතං මමෙතං.
අට්ඨවඞ්කං ¶ මණිරතනං උළාරං, සක්කො තෙ අදදා පිතාමහස්ස;
දෙවින්දස්ස ගතං තදජ්ජ හත්ථං [දෙවින්දස්ස තදජ්ජ හත්ථගතං (ක.)], මාතුඤ්ච රහොගතො අසංසි;
ගුය්හං පාතුකතං සුතං මමෙතං.
ගුය්හස්ස හි ගුය්හමෙව සාධු, න හි ගුය්හස්ස පසත්ථමාවිකම්මං;
අනිප්ඵන්නතා සහෙය්ය ධීරො, නිප්ඵන්නොව යථාසුඛං භණෙය්ය.
න ගුය්හමත්ථං විවරෙය්ය, රක්ඛෙය්ය නං යථා නිධිං;
න හි පාතුකතො සාධු, ගුය්හො අත්ථො පජානතා.
ථියා ගුය්හං න සංසෙය්ය, අමිත්තස්ස ච පණ්ඩිතො;
යො චාමිසෙන සංහීරො, හදයත්ථෙනො ච යො නරො.
ගුය්හමත්ථං අසම්බුද්ධං, සම්බොධයති යො නරො;
මන්තභෙදභයා තස්ස, දාසභූතො තිතික්ඛති.
යාවන්තො ¶ පුරිසස්සත්ථං, ගුය්හං ජානන්ති මන්තිනං;
තාවන්තො ¶ තස්ස උබ්බෙගා, තස්මා ගුය්හං න විස්සජෙ.
විවිච්ච භාසෙය්ය දිවා රහස්සං, රත්තිං ගිරං නාතිවෙලං පමුඤ්චෙ;
උපස්සුතිකා හි සුණන්ති මන්තං, තස්මා මන්තො ඛිප්පමුපෙති භෙදන්ති.
පඤ්චපණ්ඩිතජාතකං ද්වාදසමං.
509. හත්ථිපාලජාතකං (13)
චිරස්සං වත පස්සාම, බ්රාහ්මණං දෙවවණ්ණිනං;
මහාජටං ඛාරිධරං [භාරධරං (පී.)], පඞ්කදන්තං රජස්සිරං.
චිරස්සං වත පස්සාම, ඉසිං ධම්මගුණෙ රතං;
කාසායවත්ථවසනං, වාකචීරං පටිච්ඡදං.
ආසනං උදකං පජ්ජං, පටිගණ්හාතු නො භවං;
අග්ඝෙ භවන්තං පුච්ඡාම, අග්ඝං කුරුතු නො භවං.
අධිච්ච වෙදෙ පරියෙස විත්තං, පුත්තෙ ගහෙ [ගෙහෙ (සී. ස්යා. පී.)] තාත පතිට්ඨපෙත්වා;
ගන්ධෙ රසෙ පච්චනුභුය්ය [පච්චනුභොත්ව (ස්යා.), පච්චනුභුත්ව (පී.)] සබ්බං, අරඤ්ඤං සාධු මුනි සො පසත්ථො.
වෙදා න සච්චා න ච විත්තලාභො, න පුත්තලාභෙන ජරං විහන්ති;
ගන්ධෙ ¶ රසෙ මුච්චන [මුඤ්චන (සී. ක.)] මාහු සන්තො, සකම්මුනා [සකම්මනා (සී. පී.)] හොති ඵලූපපත්ති.
අද්ධා හි සච්චං වචනං තවෙතං, සකම්මුනා හොති ඵලූපපත්ති;
ජිණ්ණා ච මාතාපිතරො තවීමෙ [තවෙමෙ (සී.), තව යිමෙ (ස්යා. පී.)], පස්සෙය්යුං තං වස්සසතං අරොගං [අරොග්යං (ස්යා. ක.)].
යස්සස්ස ¶ ¶ සක්ඛී මරණෙන රාජ, ජරාය මෙත්තී නරවීරසෙට්ඨ;
යො චාපි ජඤ්ඤා න මරිස්සං කදාචි, පස්සෙය්යුං තං වස්සසතං අරොගං.
යථාපි නාවං පුරිසො දකම්හි, එරෙති චෙ නං උපනෙති තීරං;
එවම්පි බ්යාධී සතතං ජරා ච, උපනෙති මච්චං [මච්චු (ස්යා. පී.)] වසමන්තකස්ස.
පඞ්කො ච කාමා පලිපො ච කාමා, මනොහරා දුත්තරා මච්චුධෙය්යා;
එතස්මිං පඞ්කෙ පලිපෙ බ්යසන්නා [විසන්නා (ස්යා. ක.)], හීනත්තරූපා න තරන්ති පාරං.
අයං පුරෙ ලුද්දමකාසි කම්මං, ස්වායං ගහීතො න හි මොක්ඛිතො මෙ;
ඔරුන්ධියා ¶ නං පරිරක්ඛිස්සාමි, මායං පුන ලුද්දමකාසි කම්මං.
ගවංව [ගාවංව (සී.)] නට්ඨං පුරිසො යථා වනෙ, අන්වෙසතී [පරියෙසතී (සී. පී.)] රාජ අපස්සමානො;
එවං නට්ඨො එසුකාරී මමත්ථො, සොහං කථං න ගවෙසෙය්යං රාජ.
හිය්යොති හිය්යති [හීයොති හීයති (සී.)] පොසො, පරෙති පරිහායති;
අනාගතං නෙතමත්ථීති ඤත්වා, උප්පන්නඡන්දං කො පනුදෙය්ය ධීරො.
පස්සාමි වොහං දහරං [දහරී (ස්යා. පී. ක.)] කුමාරිං, මත්තූපමං කෙතකපුප්ඵනෙත්තං;
අභුත්තභොගෙ [අභුත්ව භොගෙ (ස්යා. ක. අට්ඨ.), අභුත්ව භොගෙ (පී.), භොගෙ අතුත්වා (ක.)] පඨමෙ වයස්මිං, ආදාය මච්චු වජතෙ කුමාරිං.
යුවා ¶ සුජාතො සුමුඛො සුදස්සනො, සාමො කුසුම්භපරිකිණ්ණමස්සු;
හිත්වාන කාමෙ පටිකච්ච [පටිගච්ච (සී.), පටිගච්ඡ (ස්යා. පී.)] ගෙහං, අනුජාන මං පබ්බජිස්සාමි දෙව.
සාඛාහි රුක්ඛො ලභතෙ සමඤ්ඤං, පහීනසාඛං පන ඛාණුමාහු;
පහීනපුත්තස්ස මමජ්ජ භොති, වාසෙට්ඨි ¶ භික්ඛාචරියාය කාලො.
අඝස්මි කොඤ්චාව යථා හිමච්චයෙ, කතානි [තන්තානි (සී. පී.)] ජාලානි පදාලිය [පදාලෙය්ය (සී.)] හංසා;
ගච්ඡන්ති පුත්තා ච පතී ච මය්හං, සාහං කථං නානුවජෙ පජානං.
එතෙ භුත්වා වමිත්වා ච, පක්කමන්ති විහඞ්ගමා;
යෙ ච භුත්වාන වමිංසු, තෙ මෙ හත්ථත්ත [හත්ථත්ථ (සී. ස්යා. පී.)] මාගතා.
අවමී බ්රාහ්මණො කාමෙ, සො [තෙ (සී. පී.)] ත්වං පච්චාවමිස්සසි;
වන්තාදො පුරිසො රාජ, න සො හොති පසංසියො.
පඞ්කෙ ච [පඞ්කෙව (සී. පී.)] පොසං පලිපෙ බ්යසන්නං, බලී යථා දුබ්බලමුද්ධරෙය්ය;
එවම්පි මං ත්වං උදතාරි භොති, පඤ්චාලි ගාථාහි සුභාසිතාහි.
ඉදං වත්වා මහාරාජා, එසුකාරී දිසම්පති;
රට්ඨං හිත්වාන පබ්බජි, නාගො ඡෙත්වාව බන්ධනං.
රාජා ¶ ච පබ්බජ්ජමරොචයිත්ථ, රට්ඨං පහාය නරවීරසෙට්ඨො;
තුවම්පි නො හොති යථෙව රාජා, අම්හෙහි ගුත්තා අනුසාස රජ්ජං.
රාජා ¶ ච පබ්බජ්ජමරොචයිත්ථ, රට්ඨං ¶ පහාය නරවීරසෙට්ඨො;
අහම්පි එකා [එකාව (සී.)] චරිස්සාමි ලොකෙ, හිත්වාන කාමානි මනොරමානි.
රාජා ච පබ්බජ්ජමරොචයිත්ථ, රට්ඨං පහාය නරවීරසෙට්ඨො;
අහම්පි එකා චරිස්සාමි ලොකෙ, හිත්වාන කාමානි යථොධිකානි.
අච්චෙන්ති කාලා තරයන්ති රත්තියො, වයොගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති;
අහම්පි එකා චරිස්සාමි ලොකෙ, හිත්වාන කාමානි මනොරමානි.
අච්චෙන්ති කාලා තරයන්ති රත්තියො, වයොගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති;
අහම්පි එකා චරිස්සාමි ලොකෙ, හිත්වාන කාමානි යථොධිකානි.
අච්චෙන්ති කාලා තරයන්ති රත්තියො, වයොගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති;
අහම්පි එකා චරිස්සාමි ලොකෙ, සීතිභූතා [සීතීභූතා (සී.)] සබ්බමතිච්ච සඞ්ගන්ති.
හත්ථිපාලජාතකං තෙරසමං.
510. අයොඝරජාතකං (14)
යමෙකරත්තිං ¶ පඨමං, ගබ්භෙ වසති මාණවො;
අබ්භුට්ඨිතොව සො යාති [සයති (සී. පී.), ස යාති (කත්ථචි)], සගච්ඡං න නිවත්තති.
න ¶ යුජ්ඣමානා න බලෙනවස්සිතා, නරා න ජීරන්ති න චාපි මිය්යරෙ;
සබ්බං හිදං [හි තං (සී. පී.)] ජාතිජරායුපද්දුතං, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
චතුරඞ්ගිනිං සෙනං සුභිංසරූපං, ජයන්ති රට්ඨාධිපතී පසය්හ;
න මච්චුනො ජයිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
හත්ථීහි අස්සෙහි රථෙහි පත්තිභි, පරිවාරිතා මුච්චරෙ එකච්චෙය්යා [එකචෙය්යා (සී. පී.)];
න මච්චුනො [න මච්චුතො (සී.)] මුච්චිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
හත්ථීහි අස්සෙහි රථෙහි පත්තිභි, සූරා [පුරා (ක.)] පභඤ්ජන්ති පධංසයන්ති;
න මච්චුනො භඤ්ජිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
මත්තා ගජා භින්නගළා [පභින්නගලා (සී.)] පභින්නා, නගරානි ¶ මද්දන්ති ජනං හනන්ති;
න මච්චුනො මද්දිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
ඉස්සාසිනො කතහත්ථාපි වීරා [වීරා (සී. පී.)], දූරෙපාතී [පතී (ක.)] අක්ඛණවෙධිනොපි;
න මච්චුනො විජ්ඣිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
සරානි ¶ ඛීයන්ති සසෙලකානනා, සබ්බං හිදං [හි තං (සී. පී.), පිතං (ස්යා.)] ඛීයති දීඝමන්තරං;
සබ්බං හිදං [හි තං (සී. පී.), පිතං (ස්යා.)] භඤ්ජරෙ කාලපරියායං, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
සබ්බෙ ¶ සමෙවං හි නරානනාරිනං [නරානරීනං (පී.), නාරී නරානං (ස්යා.), නරනාරීනං (ක.)], චලාචලං පාණභුනොධ ජීවිතං;
පටොව ධුත්තස්ස දුමොව කූලජො, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
දුමප්ඵලානෙව පතන්ති මාණවා, දහරා ච වුද්ධා ච සරීරභෙදා;
නාරියො නරා මජ්ඣිමපොරිසා ච, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
නායං වයො තාරකරාජසන්නිභො, යදබ්භතීතං ¶ ගතමෙව දානි තං;
ජිණ්ණස්ස හී නත්ථි රතී කුතො සුඛං, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
යක්ඛා පිසාචා අථවාපි පෙතා, කුපිතාතෙ [කුපිතාපි තෙ (සී. පී.)] අස්සසන්ති මනුස්සෙ;
න මච්චුනො අස්සසිතුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
යක්ඛෙ පිසාචෙ අථවාපි පෙතෙ, කුපිතෙපි තෙ නිජ්ඣපනං කරොන්ති;
න මච්චුනො නිජ්ඣපනං කරොන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
අපරාධකෙ දූසකෙ හෙඨකෙ ච, රාජානො දණ්ඩෙන්ති විදිත්වාන දොසං;
න මච්චුනො දණ්ඩයිතුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
අපරාධකා දූසකා හෙට්ඨකා ච, ලභන්ති තෙ රාජිනො නිජ්ඣපෙතුං;
න මච්චුනො නිජ්ඣපනං කරොන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
න ¶ ඛත්තියොති න ච බ්රාහ්මණොති, න ¶ අඩ්ඪකා බලවා තෙජවාපි;
න මච්චුරාජස්ස අපෙක්ඛමත්ථි, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
සීහා ච බ්යග්ඝා ච අථොපි දීපියො, පසය්හ ඛාදන්ති විප්ඵන්දමානං;
න මච්චුනො ඛාදිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
මායාකාරා රඞ්ගමජ්ඣෙ කරොන්තා, මොහෙන්ති චක්ඛූනි ජනස්ස තාවදෙ;
න මච්චුනො මොහයිතුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
ආසීවිසා කුපිතා උග්ගතෙජා, ඩංසන්ති මාරෙන්තිපි තෙ මනුස්සෙ;
න මච්චුනො ඩංසිතුමුස්සහන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
ආසීවිසා කුපිතා යං ඩංසන්ති, තිකිච්ඡකා තෙස විසං හනන්ති;
න මච්චුනො දට්ඨවිසං [දට්ඨස්ස විසං (ක.)] හනන්ති, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
ධම්මන්තරී වෙත්තරණී [වෙතරණී (සී. පී.)] ච භොජො, විසානි ¶ හන්ත්වාන භුජඞ්ගමානං;
සුය්යන්ති තෙ කාලකතා තථෙව, තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
විජ්ජාධරා ¶ ඝොරමධීයමානා, අදස්සනං ඔසධෙහි වජන්ති;
න මච්චුරාජස්ස වජන්තදස්සනං [වජන්ති අදස්සනං (ස්යා. ක.)], තං මෙ මතී හොති චරාමි ධම්මං.
ධම්මො ¶ හවෙ රක්ඛති ධම්මචාරිං, ධම්මො සුචිණ්ණො සුඛමාවහාති;
එසානිසංසො ධම්මෙ සුචිණ්ණෙ, න දුග්ගතිං ගච්ඡති ධම්මචාරී.
න හි ධම්මො අධම්මො ච, උභො සමවිපාකිනො;
අධම්මො නිරයං නෙති, ධම්මො පාපෙති සුග්ගතින්ති.
අයොඝරජාතකං චුද්දසමං.
තස්සුද්දානං –
මාතඞ්ග සම්භූත සිවි සිරිමන්තො, රොහණ හංස සත්තිගුම්බො භල්ලාතිය;
සොමනස්ස චම්පෙය්ය බ්රහ්ම පඤ්ච-පණ්ඩිත චිරස්සංවත අයොඝරාති.
වීසතිනිපාතං නිට්ඨිතං.