📜
4. චතුක්කනිපාතො
1. කාලිඞ්ගවග්ගො
301. චූළකාලිඞ්ගජාතකං (4-1-1)
විවරථිමාසං ¶ ¶ ¶ [විවරථ ඉමාසං (සී. ස්යා. පී.)] ද්වාරං, නගරං පවිසන්තු [පවිසිතුං මයා; (ක.)] අරුණරාජස්ස;
සීහෙන සුසිට්ඨෙන, සුරක්ඛිතං [සුසත්ථෙන, සුරක්ඛිතං (සී. පී.), සුසිට්ඨෙන (ක.)] නන්දිසෙනෙන.
ජයො කලිඞ්ගානමසය්හසාහිනං, පරාජයො අනයො [අජයො (ස්යා.), අන්විතො (ක.)] අස්සකානං;
ඉච්චෙව තෙ භාසිතං බ්රහ්මචාරි, න උජ්ජුභූතා විතථං භණන්ති.
දෙවා මුසාවාදමුපාතිවත්තා, සච්චං ධනං පරමං තෙසු [තථං පෙමකරං නු (ක.), තථං පරමං කරං නු (ස්යා.)] සක්ක;
තං තෙ මුසා භාසිතං දෙවරාජ, කිං වා පටිච්ච මඝවා මහින්ද.
නනු තෙ සුතං බ්රාහ්මණ භඤ්ඤමානෙ, දෙවා න ඉස්සන්ති පුරිසපරක්කමස්ස;
දමො සමාධි මනසො අභෙජ්ජො [අදෙජ්ජො (සී. පී.), අභිජ්ජො (ක.)], අබ්යග්ගතා ¶ නික්කමනඤ්ච [නික්ඛමනඤ්ච (සී.)] කාලෙ;
දළ්හඤ්ච විරියං පුරිසපරක්කමො ච, තෙනෙව ආසි විජයො අස්සකානන්ති.
චූළකාලිඞ්ගජාතකං පඨමං.
302. මහාඅස්සාරොහජාතකං (4-1-2)
අදෙය්යෙසු දදං දානං, දෙය්යෙසු නප්පවෙච්ඡති;
ආපාසු බ්යසනං පත්තො, සහායං නාධිගච්ඡති.
නාදෙය්යෙසු ¶ දදං දානං, දෙය්යෙසු යො පවෙච්ඡති;
ආපාසු බ්යසනං පත්තො, සහායමධිගච්ඡති.
සඤ්ඤොගසම්භොගවිසෙසදස්සනං, අනරියධම්මෙසු සඨෙසු නස්සති;
කතඤ්ච අරියෙසු ච අජ්ජවෙසු, මහප්ඵලං හොති අණුම්පි තාදිසු.
යො පුබ්බෙ කතකල්යාණො, අකා ලොකෙ සුදුක්කරං;
පච්ඡා කයිරා න වා කයිරා, අච්චන්තං පූජනාරහොති.
මහාඅස්සාරොහජාතකං දුතියං.
303. එකරාජජාතකං (4-1-3)
අනුත්තරෙ ¶ ¶ කාමගුණෙ සමිද්ධෙ, භුත්වාන පුබ්බෙ වසී එකරාජ;
සො දානි දුග්ගෙ නරකම්හි ඛිත්තො, නප්පජ්ජහෙ වණ්ණබලං පුරාණං.
පුබ්බෙව ඛන්තී ච තපො ච මය්හං, සම්පත්ථිතා දුබ්භිසෙන [දබ්බසෙනා (සී. පී.)] අහොසි;
තං දානි ලද්ධාන කථං නු රාජ, ජහෙ අහං වණ්ණබලං පුරාණං.
සබ්බා කිරෙවං පරිනිට්ඨිතානි, යසස්සිනං පඤ්ඤවන්තං විසය්හ;
යසො ච ලද්ධා පුරිමං උළාරං, නප්පජ්ජහෙ වණ්ණබලං පුරාණං.
පනුජ්ජ දුක්ඛෙන සුඛං ජනින්ද, සුඛෙන වා දුක්ඛමසය්හසාහි;
උභයත්ථ සන්තො අභිනිබ්බුතත්තා, සුඛෙ ච දුක්ඛෙ ච භවන්ති තුල්යාති.
එකරාජජාතකං තතියං.
304. දද්දරජාතකං (4-1-4)
ඉමානි ¶ ¶ මං දද්දර තාපයන්ති, වාචාදුරුත්තානි මනුස්සලොකෙ;
මණ්ඩූකභක්ඛා උදකන්තසෙවී, ආසීවිසං මං අවිසා සපන්ති.
සකා රට්ඨා පබ්බාජිතො, අඤ්ඤං ජනපදං ගතො;
මහන්තං කොට්ඨං කයිරාථ, දුරුත්තානං [දුරුත්තානි (ක.)] නිධෙතවෙ.
යත්ථ පොසං න ජානන්ති, ජාතියා විනයෙන වා;
න තත්ථ මානං කයිරාථ, වසමඤ්ඤාතකෙ ජනෙ.
විදෙසවාසං වසතො, ජාතවෙදසමෙනපි [ජාතවෙදභයෙනපි (ක.)];
ඛමිතබ්බං සපඤ්ඤෙන, අපි දාසස්ස තජ්ජිතන්ති.
දද්දරජාතකං චතුත්ථං.
305. සීලවීමංසනජාතකං (4-1-5)
නත්ථි ලොකෙ රහො නාම, පාපකම්මං පකුබ්බතො;
පස්සන්ති වනභූතානි, තං බාලො මඤ්ඤතී රහො.
අහං රහො න පස්සාමි, සුඤ්ඤං වාපි න විජ්ජති;
යත්ථ අඤ්ඤං [සුඤ්ඤං (ස්යා. ක.)] න පස්සාමි, අසුඤ්ඤං හොති තං මයා.
දුජ්ජච්චො ච සුජච්චො [අජච්චො (පී.)] ච, නන්දො ච සුඛවඩ්ඪිතො [සුඛවච්ඡකො (සී.), සුඛවච්ඡනො (ස්යා. පී.)];
වෙජ්ජො ¶ ච අද්ධුවසීලො [අථ සීලො (ක.)] ච, තෙ ධම්මං ජහු මත්ථිකා.
බ්රාහ්මණො ¶ ච කථං ජහෙ, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
යො ධම්මමනුපාලෙති, ධිතිමා සච්චනික්කමොති.
සීලවීමංසනජාතකං පඤ්චමං.
306. සුජාතජාතකං (4-1-6)
කිමණ්ඩකා ¶ ඉමෙ දෙව, නික්ඛිත්තා කංසමල්ලකෙ;
උපලොහිතකා වග්ගූ, තං [තෙ (පී.)] මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
යානි පුරෙ තුවං දෙවි, භණ්ඩු නන්තකවාසිනී;
උච්ඡඞ්ගහත්ථා පචිනාසි, තස්සා තෙ කොලියං ඵලං.
උඩ්ඩය්හතෙ න රමති, භොගා විප්පජහන්ති තං [විප්පජහන්ති’මං (?)];
තත්ථෙවිමං පටිනෙථ, යත්ථ කොලං පචිස්සති.
හොන්ති හෙතෙ මහාරාජ, ඉද්ධිප්පත්තාය [ඉද්ධිමත්තාය (ක.)] නාරියා;
ඛම දෙව සුජාතාය, මාස්සා [මාසු (ක.)] කුජ්ඣ රථෙසභාති.
සුජාතජාතකං ඡට්ඨං.
307. පලාසජාතකං (4-1-7)
අචෙතනං බ්රාහ්මණ අස්සුණන්තං, ජානො අජානන්තමිමං පලාසං;
ආරද්ධවිරියො ධුවං අප්පමත්තො, සුඛසෙය්යං ¶ පුච්ඡසි කිස්ස හෙතු.
දූරෙ සුතො චෙව බ්රහා ච රුක්ඛො, දෙසෙ ඨිතො භූතනිවාසරූපො;
තස්මා නමස්සාමි ඉමං පලාසං, යෙ චෙත්ථ භූතා තෙ [තෙ ච (සී. පී.)] ධනස්ස හෙතු.
සො තෙ කරිස්සාමි යථානුභාවං, කතඤ්ඤුතං බ්රාහ්මණ පෙක්ඛමානො;
කථඤ්හි ආගම්ම සතං සකාසෙ, මොඝානි තෙ අස්සු පරිඵන්දිතානි.
යො ¶ තින්දුකරුක්ඛස්ස පරො [පුරො (ක.)] පිලක්ඛො [පිලක්ඛු (සී. පී.), මිලක්ඛු (ක.)], පරිවාරිතො පුබ්බයඤ්ඤො උළාරො;
තස්සෙස මූලස්මිං නිධි නිඛාතො, අදායාදො ගච්ඡ තං උද්ධරාහීති.
පලාසජාතකං සත්තමං.
308. සකුණජාතකං (4-1-8)
අකරම්හස තෙ කිච්චං, යං බලං අහුවම්හසෙ;
මිගරාජ නමො ත්යත්ථු, අපි කිඤ්චි ලභාමසෙ.
මම ¶ ලොහිතභක්ඛස්ස, නිච්චං ලුද්දානි කුබ්බතො;
දන්තන්තරගතො සන්තො, තං බහුං යම්පි ජීවසි.
අකතඤ්ඤුමකත්තාරං ¶ , කතස්ස අප්පටිකාරකං;
යස්මිං කතඤ්ඤුතා නත්ථි, නිරත්ථා තස්ස සෙවනා.
යස්ස සම්මුඛචිණ්ණෙන, මිත්තධම්මො න ලබ්භති;
අනුසූය [අනුසුය්ය (සී. පී.)] මනක්කොසං, සණිකං තම්හා අපක්කමෙති.
සකුණජාතකං අට්ඨමං.
309. ඡවකජාතකං (4-1-9)
සබ්බමිදං චරිමං කතං [චරිමවතං (සී. පී.)], උභො ධම්මං න පස්සරෙ;
උභො පකතියා චුතා, යො චායං මන්තෙජ්ඣාපෙති [මන්තජ්ඣායති (සී.), සජ්ඣාපයති (පී.)];
යො ච මන්තං අධීයති.
සාලීනං ඔදනං භුඤ්ජෙ, සුචිං මංසූපසෙචනං;
තස්මා එතං න සෙවාමි, ධම්මං ඉසීහි සෙවිතං.
පරිබ්බජ මහා ලොකො [මහාබ්රහ්මෙ (ක.)], පචන්තඤ්ඤෙපි පාණිනො;
මා තං අධම්මො ආචරිතො, අස්මා කුම්භමිවාභිදා.
ධිරත්ථු ¶ තං යසලාභං, ධනලාභඤ්ච බ්රාහ්මණ;
යා වුත්ති විනිපාතෙන, අධම්මචරණෙන වාති.
ඡවකජාතකං නවමං.
310. සෙය්යජාතකං (4-1-10)
සසමුද්දපරියායං ¶ , මහිං සාගරකුණ්ඩලං;
න ඉච්ඡෙ සහ නින්දාය, එවං සෙය්ය [සය්හ (සී. ස්යා. පී.)] විජානහි.
ධිරත්ථු තං යසලාභං, ධනලාභඤ්ච බ්රාහ්මණ;
යා වුත්ති විනිපාතෙන, අධම්මචරණෙන වා.
අපි චෙ පත්තමාදාය, අනගාරො පරිබ්බජෙ;
සායෙව ජීවිකා සෙය්යො, යා චාධම්මෙන එසනා.
අපි ¶ චෙ පත්තමාදාය, අනගාරො පරිබ්බජෙ;
අඤ්ඤං අහිංසයං ලොකෙ, අපි රජ්ජෙන තං වරන්ති.
සෙය්යජාතකං [සය්හජාතකං (සී. ස්යා. පී.)] දසමං.
කාලිඞ්ගවග්ගො [විවරවග්ගො (සී. පී.)] පඨමො.
තස්සුද්දානං –
විවරඤ්ච අදෙය්ය සමිද්ධවරං, අථ දද්දර පාපමහාතිරහො;
අථ කොලි පලාසවරඤ්ච කර, චරිමං සසමුද්දවරෙන දසාති.
2. පුචිමන්දවග්ගො
311. පුචිමන්දජාතකං (4-2-1)
උට්ඨෙහි චොර කිං සෙසි, කො අත්ථො සුපනෙන [සුපිතෙන (සී.), සුපිනෙන (පී. ක.)] තෙ;
මා ¶ තං ගහෙසුං [ගණ්හෙය්යුං (ක.)] රාජානො, ගාමෙ කිබ්බිසකාරකං.
යං ¶ නු [නූන (ස්යා.)] චොරං ගහෙස්සන්ති, ගාමෙ කිබ්බිසකාරකං;
කිං තත්ථ පුචිමන්දස්ස, වනෙ ජාතස්ස තිට්ඨතො.
න ත්වං අස්සත්ථ ජානාසි, මම චොරස්ස චන්තරං;
චොරං ගහෙත්වා රාජානො, ගාමෙ කිබ්බිසකාරකං;
අප්පෙන්ති [අච්චෙන්ති (ස්යා.)] නිම්බසූලස්මිං, තස්මිං මෙ සඞ්කතෙ මනො.
සඞ්කෙය්ය සඞ්කිතබ්බානි, රක්ඛෙය්යානාගතං භයං;
අනාගතභයා ධීරො, උභො ලොකෙ අවෙක්ඛතීති.
පුචිමන්දජාතකං පඨමං.
312. කස්සපමන්දියජාතකං (4-2-2)
අපි කස්සප මන්දියා, යුවා සපති හන්ති [සම්පටිහන්ති (ක.)] වා;
සබ්බං තං ඛමතෙ ධීරො, පණ්ඩිතො තං තිතික්ඛති.
සචෙපි සන්තො විවදන්ති, ඛිප්පං සන්ධීයරෙ පුන;
බාලා පත්තාව භිජ්ජන්ති, න තෙ සමථමජ්ඣගූ.
එතෙ ¶ භිය්යො සමායන්ති, සන්ධි තෙසං න ජීරති;
යො චාධිපන්නං ජානාති, යො ච ජානාති දෙසනං.
එසො හි උත්තරිතරො, භාරවහො ධුරද්ධරො;
යො පරෙසාධිපන්නානං ¶ , සයං සන්ධාතුමරහතීති.
කස්සපමන්දියජාතකං දුතියං.
313. ඛන්තීවාදීජාතකං (4-2-3)
යො තෙ හත්ථෙ ච පාදෙ ච, කණ්ණනාසඤ්ච ඡෙදයි;
තස්ස කුජ්ඣ මහාවීර, මා රට්ඨං විනසා [විනස්ස (ක. සී. ස්යා. ක.)] ඉදං.
යො මෙ හත්ථෙ ච පාදෙ ච, කණ්ණනාසඤ්ච ඡෙදයි;
චිරං ජීවතු සො රාජා, න හි කුජ්ඣන්ති මාදිසා.
අහූ අතීතමද්ධානං [අහු අතීතමද්ධානෙ (ස්යා. පී. ක.)], සමණො ඛන්තිදීපනො;
තං ඛන්තියායෙව ඨිතං, කාසිරාජා අඡෙදයි.
තස්ස ¶ කම්ම [කම්මස්ස (සී. පී.)] ඵරුසස්ස, විපාකො කටුකො අහු;
යං කාසිරාජා වෙදෙසි, නිරයම්හි සමප්පිතොති.
ඛන්තීවාදීජාතකං තතියං.
314. ලොහකුම්භිජාතකං (4-2-4)
දුජ්ජීවිතමජීවිම්හ, යෙ සන්තෙ [යෙසං නො (ස්යා. ක.)] න දදම්හසෙ;
විජ්ජමානෙසු භොගෙසු, දීපං නාකම්හ අත්තනො.
සට්ඨි [සට්ඨිං (ස්යා.)] වස්සසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;
නිරයෙ පච්චමානානං, කදා අන්තො භවිස්සති.
නත්ථි අන්තො කුතො අන්තො, න අන්තො පටිදිස්සති;
තදා ¶ හි පකතං පාපං, මම තුය්හඤ්ච මාරිසා [මාරිස (සී. ස්යා. පී.)].
සොහං නූන ඉතො ගන්ත්වා, යොනිං ලද්ධාන මානුසිං;
වදඤ්ඤූ සීලසම්පන්නො, කාහාමි කුසලං බහුන්ති.
ලොහකුම්භිජාතකං චතුත්ථං.
315. සබ්බමංසලාභජාතකං (4-2-5)
ඵරුසා ¶ වත තෙ වාචා, මංසං [සම්ම (පී. ක.)] යාචනකො අසි [චසි (පී.)];
කිලොමසදිසී [කිලොමස්ස සදිසා (පී.)] වාචා, කිලොමං සම්ම දම්මි තෙ.
අඞ්ගමෙතං මනුස්සානං, භාතා ලොකෙ පවුච්චති;
අඞ්ගස්ස සදිසී වාචා [අඞ්ගස්සදිසී තෙ වාචා (ක.)], අඞ්ගං සම්ම දදාමි තෙ.
තාතාති පුත්තො වදමානො, කම්පෙති [සම්මෙති (ක.)] හදයං පිතු;
හදයස්ස සදිසී [හදයස්සදිසී (ක.)] වාචා, හදයං සම්ම දම්මි තෙ.
යස්ස ගාමෙ සඛා නත්ථි, යථාරඤ්ඤං තථෙව තං;
සබ්බස්ස සදිසී වාචා, සබ්බං සම්ම දදාමි තෙති.
සබ්බමංසලාභජාතකං [මංසජාතකං (සී. ස්යා. පී.)] පඤ්චමං.
316. සසපණ්ඩිතජාතකං (4-2-6)
සත්ත ¶ මෙ රොහිතා මච්ඡා, උදකා ථලමුබ්භතා;
ඉදං බ්රාහ්මණ මෙ අත්ථි, එතං භුත්වා වනෙ වස.
දුස්ස මෙ ඛෙත්තපාලස්ස, රත්තිභත්තං අපාභතං;
මංසසූලා ¶ ච ද්වෙ ගොධා, එකඤ්ච දධිවාරකං;
ඉදං බ්රාහ්මණ මෙ අත්ථි, එතං භුත්වා වනෙ වස.
අම්බපක්කං දකං [අම්බපක්කොදකං (සී. පී.)] සීතං, සීතච්ඡායා මනොරමා [සීතච්ඡායං මනොරමං (සී. ස්යා. පී.)];
ඉදං බ්රාහ්මණ මෙ අත්ථි, එතං භුත්වා වනෙ වස.
න සසස්ස තිලා අත්ථි, න මුග්ගා නපි තණ්ඩුලා;
ඉමිනා අග්ගිනා පක්කං, මමං [මංසං (ක.)] භුත්වා වනෙ වසාති.
සසපණ්ඩිතජාතකං ඡට්ඨං.
317. මතරොදනජාතකං (4-2-7)
මතං මතං එව [මතමතමෙව (සී. ස්යා. පී.)] රොදථ, න හි තං රොදථ යො මරිස්සති;
සබ්බෙපි [සබ්බෙව (සී. ස්යා. පී.)] සරීරධාරිනො, අනුපුබ්බෙන ජහන්ති ජීවිතං.
දෙවමනුස්සා චතුප්පදා, පක්ඛිගණා උරගා ච භොගිනො;
සම්හි [යම්හි (ස්යා.), අස්මිං (පී. ක.)] සරීරෙ අනිස්සරා, රමමානාව ජහන්ති ජීවිතං.
එවං ¶ චලිතං අසණ්ඨිතං, සුඛදුක්ඛං මනුජෙස්වපෙක්ඛිය;
කන්දිතරුදිතං නිරත්ථකං, කිං වො සොකගණාභිකීරරෙ.
ධුත්තා ච සොණ්ඩා [ධුත්තා සොණ්ඩා (සී.), ධුත්තා සොණ්ඩා ච (ස්යා.)] අකතා, බාලා සූරා අයොගිනො [බාලා සූරා වීරා අයොගිනො (පී.)];
ධීරං මඤ්ඤන්ති බාලොති, යෙ ධම්මස්ස අකොවිදාති.
මතරොදනජාතකං සත්තමං.
318. කණවෙරජාතකං (4-2-8)
යං ¶ ¶ තං වසන්තසමයෙ, කණවෙරෙසු භාණුසු;
සාමං බාහාය පීළෙසි, සා තං ආරොග්යමබ්රවි.
අම්භො න කිර සද්ධෙය්යං, යං වාතො පබ්බතං වහෙ;
පබ්බතඤ්චෙ වහෙ වාතො, සබ්බම්පි පථවිං වහෙ;
යත්ථ සාමා කාලකතා [කාලඞ්කතා (ක.)], සා මං ආරොග්යමබ්රවි.
න චෙව සා කාලකතා, න ච සා අඤ්ඤමිච්ඡති;
එකභත්තිකිනී [එකභත්තා කිර (සී. ස්යා.), එකභත්තකිනී (පී.)] සාමා, තමෙව අභිකඞ්ඛති.
අසන්ථුතං මං චිරසන්ථුතෙන [අසන්ධතං මං චිරසන්ධතෙන (ක.)], නිමීනි සාමා අධුවං ධුවෙන;
මයාපි සාමා නිමිනෙය්ය අඤ්ඤං, ඉතො අහං දූරතරං ගමිස්සන්ති.
කණවෙරජාතකං අට්ඨමං.
319. තිත්තිරජාතකං (4-2-9)
සුසුඛං වත ජීවාමි, ලභාමි චෙව භුඤ්ජිතුං;
පරිපන්ථෙව තිට්ඨාමි, කා නු භන්තෙ ගතී මම.
මනො චෙ තෙ නප්පණමති, පක්ඛි පාපස්ස කම්මුනො;
අබ්යාවටස්ස භද්රස්ස, න පාපමුපලිම්පති.
ඤාතකො නො නිසින්නොති, බහු ආගච්ඡතෙ ජනො;
පටිච්ච ¶ කම්මං ඵුසති, තස්මිං මෙ සඞ්කතෙ මනො.
න පටිච්ච කම්මං ඵුසති, මනො චෙ නප්පදුස්සති;
අප්පොස්සුක්කස්ස භද්රස්ස, න පාපමුපලිම්පතීති.
තිත්තිරජාතකං නවමං.
320. සුච්චජජාතකං (4-2-10)
සුච්චජං ¶ ¶ වත නච්චජි, වාචාය අදදං ගිරිං;
කිං හිතස්ස චජන්තස්ස, වාචාය අදද පබ්බතං.
යඤ්හි කයිරා තඤ්හි වදෙ, යං න කයිරා න තං වදෙ;
අකරොන්තං භාසමානං, පරිජානන්ති පණ්ඩිතා.
රාජපුත්ත නමො ත්යත්ථු, සච්චෙ ධම්මෙ ඨිතො චසි;
යස්ස තෙ බ්යසනං පත්තො, සච්චස්මිං රමතෙ මනො.
යා දලිද්දී දලිද්දස්ස, අඩ්ඪා අඩ්ඪස්ස කිත්තිම [කිත්තිමා (සී. ස්යා. පී.)];
සා හිස්ස පරමා භරියා, සහිරඤ්ඤස්ස ඉත්ථියොති.
සුච්චජජාතකං දසමං.
පුචිමන්දවග්ගො දුතියො.
තස්සුද්දානං –
අථ චොර සකස්සප ඛන්තීවරො, දුජ්ජීවිතතා ච වරා ඵරුසා;
අථ ¶ සස මතඤ්ච වසන්ත සුඛං, සුච්චජංවතනච්චජිනා ච දසාති.
3. කුටිදූසකවග්ගො
321. කුටිදූසකජාතකං (4-3-1)
මනුස්සස්සෙව තෙ සීසං, හත්ථපාදා ච වානර;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, අගාරං තෙ න විජ්ජති.
මනුස්සස්සෙව මෙ සීසං, හත්ථපාදා ච සිඞ්ගිල [සිඞ්ගාල (ක.), පිඞ්ගල (ටීකා)];
යාහු සෙට්ඨා මනුස්සෙසු, සා මෙ පඤ්ඤා න විජ්ජති.
අනවට්ඨිතචිත්තස්ස ¶ , ලහුචිත්තස්ස දුබ්භිනො [දූභිනො (පී.)];
නිච්චං අද්ධුවසීලස්ස, සුඛභාවො [සුචිභාවො (සී.), සුඛභාගො (?)] න විජ්ජති.
සො ¶ කරස්සු ආනුභාවං, වීතිවත්තස්සු සීලියං;
සීතවාතපරිත්තාණං, කරස්සු කුටවං [කුටිකං (සී. ස්යා.)] කපීති.
කුටිදූසක [සිඞ්ගාලසකුණ (ක.)] ජාතකං පඨමං.
322. දුද්දුභජාතකං (4-3-2)
දුද්දුභායති [දද්දභායති (සී. පී.)] භද්දන්තෙ, යස්මිං දෙසෙ වසාමහං;
අහම්පෙතං න ජානාමි, කිමෙතං දුද්දුභායති.
බෙලුවං ¶ පතිතං සුත්වා, දුද්දුභන්ති [දද්දභන්ති (සී.)] සසො ජවි;
සසස්ස වචනං සුත්වා, සන්තත්තා මිගවාහිනී.
අප්පත්වා පදවිඤ්ඤාණං, පරඝොසානුසාරිනො;
පනාදපරමා බාලා, තෙ හොන්ති පරපත්තියා.
යෙ ච සීලෙන සම්පන්නා, පඤ්ඤායූපසමෙ රතා;
ආරකා විරතා ධීරා, න හොන්ති පරපත්තියාති.
දුද්දුභජාතකං [දද්දභජාතකං (සී. පී.)] දුතියං.
323. බ්රහ්මදත්තජාතකං (4-3-3)
ද්වයං යාචනකො රාජ, බ්රහ්මදත්ත නිගච්ඡති;
අලාභං ධනලාභං වා, එවං ධම්මා හි යාචනා.
යාචනං රොදනං ආහු, පඤ්චාලානං රථෙසභ;
යො යාචනං පච්චක්ඛාති, තමාහු පටිරොදනං.
මා මද්දසංසු රොදන්තං, පඤ්චාලා සුසමාගතා;
තුවං වා පටිරොදන්තං, තස්මා ඉච්ඡාමහං රහො.
දදාමි ¶ තෙ බ්රාහ්මණ රොහිණීනං, ගවං සහස්සං සහ පුඞ්ගවෙන;
අරියො හි අරියස්ස කථං න දජ්ජා [දජ්ජෙ (සී.), දජ්ජං (?)], සුත්වාන ගාථා තව ධම්මයුත්තාති.
බ්රහ්මදත්තජාතකං තතියං.
324. චම්මසාටකජාතකං (4-3-4)
කල්යාණරූපො ¶ වතයං චතුප්පදො, සුභද්දකො චෙව සුපෙසලො ච;
යො බ්රාහ්මණං ජාතිමන්තූපපන්නං, අපචායති මෙණ්ඩවරො යසස්සී.
මා ¶ බ්රාහ්මණ ඉත්තරදස්සනෙන, විස්සාසමාපජ්ජි චතුප්පදස්ස;
දළ්හප්පහාරං අභිකඞ්ඛමානො [අභිකත්තුකාමො (ස්යා.)], අවසක්කතී දස්සති සුප්පහාරං.
ඌරුට්ඨි [ඌරට්ඨි (සී.)] භග්ගං පවට්ටිතො [පතිතො (සී. ස්යා.)] ඛාරිභාරො, සබ්බඤ්ච භණ්ඩං බ්රාහ්මණස්ස [බ්රාහ්මණස්සීධ (ක. සී. පී.), බ්රාහ්මණස්සෙව (ක. සී. ස්යා. ක.)] භින්නං;
උභොපි බාහා පග්ගය්හ [පග්ගය්යෙව (ස්යා.), පග්ගහීය (?)] කන්දති [බාහා පග්ගය්ය කන්දති (පී. ක.)], අභිධාවථ හඤ්ඤතෙ බ්රහ්මචාරී.
එවං සො නිහතො සෙති, යො අපූජං පසංසති [නමස්සති (පී.)];
යථාහමජ්ජ පහතො, හතො මෙණ්ඩෙන දුම්මතීති.
චම්මසාටකජාතකං චතුත්ථං.
325. ගොධරාජජාතකං (4-3-5)
සමණං ¶ තං මඤ්ඤමානො, උපගච්ඡිමසඤ්ඤතං;
සො මං දණ්ඩෙන පාහාසි, යථා අස්සමණො තථා.
කිං ¶ තෙ ජටාහි දුම්මෙධ, කිං තෙ අජිනසාටියා;
අබ්භන්තරං තෙ ගහනං, බාහිරං පරිමජ්ජසි.
එහි ගොධ නිවත්තස්සු, භුඤ්ජ සාලීනමොදනං;
තෙලං ලොණඤ්ච මෙ අත්ථි, පහූතං මය්හ පිප්ඵලි.
එස භිය්යො පවෙක්ඛාමි, වම්මිකං සතපොරිසං;
තෙලං ලොණඤ්ච කිත්තෙසි [කින්තෙසි (ස්යා. පී.)], අහිතං මය්හ පිප්ඵලීති.
ගොධරාජජාතකං පඤ්චමං.
326. කක්කාරුජාතකං (4-3-6)
කායෙන යො නාවහරෙ, වාචාය න මුසා භණෙ;
යසො ලද්ධා න මජ්ජෙය්ය, ස වෙ කක්කාරුමරහති.
ධම්මෙන විත්තමෙසෙය්ය, න නිකත්යා ධනං හරෙ;
භොගෙ ලද්ධා න මජ්ජෙය්ය, ස වෙ කක්කාරුමරහති.
යස්ස චිත්තං අහාලිද්දං, සද්ධා ච අවිරාගිනී;
එකො සාදුං න භුඤ්ජෙය්ය, ස වෙ කක්කාරුමරහති.
සම්මුඛා වා තිරොක්ඛා වා [පරොක්ඛා වා (පී.), පරම්මුඛා (ක.)], යො සන්තෙ න පරිභාසති;
යථාවාදී ¶ තථාකාරී, ස වෙ කක්කාරුමරහතීති.
කක්කාරුජාතකං ඡට්ඨං.
327. කාකවතීජාතකං (4-3-7)
වාති ¶ චායං [වායං (ක.)] තතො ගන්ධො, යත්ථ මෙ වසතී පියා;
දූරෙ ඉතො හි කාකවතී [කාකාතී (සී.), කාකාති (ස්යා. පී.)], යත්ථ මෙ නිරතො මනො.
කථං සමුද්දමතරී, කථං අතරි කෙපුකං [කෙබුකං (සී. පී.)];
කථං සත්ත සමුද්දානි, කථං සිම්බලිමාරුහි.
තයා සමුද්දමතරිං, තයා අතරි කෙපුකං [කෙබුකං (සී. පී.)];
තයා සත්ත සමුද්දානි, තයා සිම්බලිමාරුහිං.
ධිරත්ථුමං ¶ මහාකායං, ධිරත්ථුමං අචෙතනං;
යත්ථ ජායායහං ජාරං, ආවහාමි වහාමි චාති.
කාකවතීජාතකං සත්තමං.
328. අනනුසොචියජාතකං (4-3-8)
බහූනං විජ්ජතී භොතී, තෙහි මෙ කිං භවිස්සති;
තස්මා එතං න සොචාමි, පියං සම්මිල්ලහාසිනිං.
තං තං චෙ අනුසොචෙය්ය, යං යං තස්ස න විජ්ජති;
අත්තානමනුසොචෙය්ය, සදා මච්චුවසං පතං.
න ¶ හෙව ඨිතං නාසීනං, න සයානං න පද්ධගුං [පත්ථගුං (ස්යා.)];
යාව බ්යාති නිමිසති, තත්රාපි රසතී [සරතී (සී. ස්යා. පී.)] වයො.
තත්ථත්තනි වතප්පද්ධෙ [වත පන්ථෙ (ස්යා.), වත බන්ධෙ (ක.) වත + ප-අද්ධෙ = වතප්පද්ධෙ], විනාභාවෙ අසංසයෙ;
භූතං සෙසං දයිතබ්බං, වීතං අනනුසොචියන්ති [චවිතං නානුසොචියන්ති (ස්යා.), මතන්තං නානුසොචියං (ක.)].
අනනුසොචියජාතකං අට්ඨමං.
329. කාළබාහුජාතකං (4-3-9)
යං අන්නපානස්ස පුරෙ ලභාම, තං දානි සාඛමිගමෙව ගච්ඡති;
ගච්ඡාම දානි වනමෙව රාධ, අසක්කතා චස්ම ධනඤ්ජයාය [ධනඤ්චයාය (ක.)].
ලාභො අලාභො යසො අයසො ච, නින්දා පසංසා ච සුඛඤ්ච දුක්ඛං;
එතෙ අනිච්චා මනුජෙසු ධම්මා, මා සොචි කිං සොචසි පොට්ඨපාද.
අද්ධා ¶ තුවං පණ්ඩිතකොසි රාධ, ජානාසි අත්ථානි අනාගතානි;
කථං ¶ නු සාඛාමිගං දක්ඛිසාම [දක්ඛියාම (ක.), දක්ඛාම (ස්යා.)], නිද්ධාවිතං [නිද්ධාපිතං (සී. ස්යා.), නිබ්බාපිතං (පී.), නිච්ඡදං (ක.)] රාජකුලතොව ජම්මං.
චාලෙති ¶ කණ්ණං භකුටිං කරොති, මුහුං මුහුං භායයතෙ [භායතෙ (ස්යා.), භායාපතෙ (ක.)] කුමාරෙ;
සයමෙව තං කාහති කාළබාහු, යෙනාරකා ඨස්සති අන්නපානාති.
කාළබාහුජාතකං නවමං.
330. සීලවීමංසජාතකං (4-3-10)
සීලං කිරෙව කල්යාණං, සීලං ලොකෙ අනුත්තරං;
පස්ස ඝොරවිසො නාගො, සීලවාති න හඤ්ඤති.
යාවදෙවස්සහූ කිඤ්චි, තාවදෙව අඛාදිසුං;
සඞ්ගම්ම කුලලා ලොකෙ, න හිංසන්ති අකිඤ්චනං.
සුඛං නිරාසා සුපති, ආසා ඵලවතී සුඛා;
ආසං නිරාසං කත්වාන, සුඛං සුපති පිඞ්ගලා.
න සමාධිපරො අත්ථි, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච;
න පරං නාපි අත්තානං, විහිංසති සමාහිතොති.
සීලවීමංසජාතකං දසමං.
කුටිදූසකවග්ගො තතියො.
තස්සුද්දානං –
සමනුස්ස ¶ -සදුද්දුභ-යාචනකො, අථ මෙණ්ඩවරුත්තම-ගොධවරො;
අථ කායසකෙපුක භොතීවරො, අථ රාධසුසීලවරෙන දසාති.
4. කොකිලවග්ගො
331. කොකිලජාතකං (4-4-1)
යො ¶ වෙ කාලෙ අසම්පත්තෙ, අතිවෙලං පභාසති;
එවං සො නිහතො සෙති, කොකිලායිව අත්රජො.
න හි සත්ථං සුනිසිතං, විසං හලාහලාමිව [හලාහලං ඉව (පී.)];
එවං නිකට්ඨෙ [නික්කඩ්ඪෙ (ස්යා.), නිකඩ්ඪෙ (ක.)] පාතෙති, වාචා දුබ්භාසිතා යථා.
තස්මා කාලෙ අකාලෙ වා [අකාලෙ ච (සී. ස්යා.)], වාචං රක්ඛෙය්ය පණ්ඩිතො;
නාතිවෙලං පභාසෙය්ය, අපි අත්තසමම්හි වා.
යො ¶ ච කාලෙ මිතං භාසෙ, මතිපුබ්බො විචක්ඛණො;
සබ්බෙ අමිත්තෙ ආදෙති, සුපණ්ණො උරගාමිවාති.
කොකිලජාතකං [කොකාලිකජාතකං (සබ්බත්ථ)] පඨමං.
332. රථලට්ඨිජාතකං (4-4-2)
අපි හන්ත්වා හතො බ්රූති, ජෙත්වා ජිතොති භාසති;
පුබ්බවක්ඛායිනො ¶ [පුබ්බමක්ඛායිනො (සී. ස්යා.)] රාජ, අඤ්ඤදත්ථු [එකදත්ථු (සී. පී.)] න සද්දහෙ.
තස්මා පණ්ඩිතජාතියො, සුණෙය්ය ඉතරස්සපි;
උභින්නං වචනං සුත්වා, යථා ධම්මො තථා කරෙ.
අලසො ගිහී කාමභොගී න සාධු, අසඤ්ඤතො පබ්බජිතො න සාධු;
රාජා න සාධු අනිසම්මකාරී, යො පණ්ඩිතො කොධනො තං න සාධු.
නිසම්ම ඛත්තියො කයිරා, නානිසම්ම දිසම්පති;
නිසම්මකාරිනො රාජ [රඤ්ඤො (සී. ස්යා.)], යසො කිත්ති ච වඩ්ඪතීති.
රථලට්ඨිජාතකං දුතියං.
333. පක්කගොධජාතකං (4-4-3)
තදෙව ¶ මෙ ත්වං විදිතො, වනමජ්ඣෙ රථෙසභ;
යස්ස තෙ ඛග්ගබද්ධස්ස, සන්නද්ධස්ස තිරීටිනො;
අස්සත්ථදුමසාඛාය, පක්කා ගොධා පලායථ.
නමෙ නමන්තස්ස භජෙ භජන්තං, කිච්චානුකුබ්බස්ස කරෙය්ය කිච්චං;
නානත්ථකාමස්ස කරෙය්ය අත්ථං, අසම්භජන්තම්පි න සම්භජෙය්ය.
චජෙ ¶ චජන්තං වනථං න කයිරා, අපෙතචිත්තෙන න සම්භජෙය්ය;
දිජො දුමං ඛීණඵලන්ති [ඵලංව (ක. සී. ස්යා. ක.), දුකනිපාතෙ පුටභත්තජාතකෙන සංසන්දෙතබ්බං] ඤත්වා, අඤ්ඤං සමෙක්ඛෙය්ය මහා හි ලොකො.
සො තෙ කරිස්සාමි යථානුභාවං, කතඤ්ඤුතං ඛත්තියෙ [ඛත්තියො (ස්යා. ක.)] පෙක්ඛමානො;
සබ්බඤ්ච තෙ ඉස්සරියං දදාමි, යස්සිච්ඡසී තස්ස තුවං දදාමීති.
පක්කගොධජාතකං [ගොධජාතකං (සී. ස්යා. පී.)] තතියං.
334. රාජොවාදජාතකං (4-4-4)
ගවං චෙ තරමානානං, ජිම්හං ගච්ඡති පුඞ්ගවො;
සබ්බා තා ජිම්හං ගච්ඡන්ති [සබ්බා ගාවී ජිම්හං යන්ති (සී. ස්යා.)], නෙත්තෙ ජිම්හං ගතෙ සති.
එවමෙව ¶ මනුස්සෙසු, යො හොති සෙට්ඨසම්මතො;
සො චෙ අධම්මං චරති, පගෙව ඉතරා පජා;
සබ්බං රට්ඨං දුඛං සෙති, රාජා චෙ හොති අධම්මිකො.
ගවං චෙ තරමානානං, උජුං ගච්ඡති පුඞ්ගවො;
සබ්බා ගාවී උජුං යන්ති [සබ්බා තා උජුං ගච්ඡන්ති (පී. අ. නි. 4.70)], නෙත්තෙ උජුං ගතෙ සති.
එවමෙව ¶ මනුස්සෙසු, යො හොති සෙට්ඨසම්මතො;
සො සචෙ ධම්මං චරති, පගෙව ඉතරා පජා;
සබ්බං ¶ රට්ඨං සුඛං සෙති, රාජා චෙ හොති ධම්මිකොති.
රාජොවාදජාතකං චතුත්ථං.
335. ජම්බුකජාතකං (4-4-5)
බ්රහා පවඩ්ඪකායො සො, දීඝදාඨො ච ජම්බුක;
න ත්වං තත්ථ කුලෙ ජාතො, යත්ථ ගණ්හන්ති කුඤ්ජරං.
අසීහො සීහමානෙන, යො අත්තානං විකුබ්බති;
කොත්ථූව [කුට්ඨූව (සී.), කුත්ථුව (ස්යා. පී)] ගජමාසජ්ජ, සෙති භූම්යා අනුත්ථුනං.
යසස්සිනො උත්තමපුග්ගලස්ස, සඤ්ජාතඛන්ධස්ස මහබ්බලස්ස;
අසමෙක්ඛිය ථාමබලූපපත්තිං, ස සෙති නාගෙන හතොයං ජම්බුකො.
යො චීධ කම්මං කුරුතෙ පමාය, ථාමබ්බලං අත්තනි සංවිදිත්වා;
ජප්පෙන මන්තෙන සුභාසිතෙන, පරික්ඛවා සො විපුලං ජිනාතීති.
ජම්බුකජාතකං පඤ්චමං.
336. බ්රහාඡත්තජාතකං (4-4-6)
තිණං තිණන්ති ලපසි, කො නු තෙ තිණමාහරි;
කිං ¶ නු තෙ තිණකිච්චත්ථි, තිණමෙව පභාසසි.
ඉධාගමා බ්රහ්මචාරී, බ්රහා ඡත්තො බහුස්සුතො;
සො මෙ [සො වෙ (ක.)] සබ්බං සමාදාය, තිණං නික්ඛිප්ප ගච්ඡති.
එවෙතං හොති කත්තබ්බං, අප්පෙන බහුමිච්ඡතා;
සබ්බං සකස්ස ආදානං, අනාදානං තිණස්ස ච. ( ) [(තිණස්ස චාටීසු ගතො, තත්ථ කා පරිදෙවනා) (සී. ස්යා.) (චාටීසු පක්ඛිපිත්වාන, තත්ථ කා පරිදෙවනා) (ක.)]
සීලවන්තො ¶ ¶ න කුබ්බන්ති, බාලො සීලානි කුබ්බති;
අනිච්චසීලං දුස්සීල්යං [දුස්සීලං (පී.)], කිං පණ්ඩිච්චං කරිස්සතීති.
බ්රහාඡත්තජාතකං ඡට්ඨං.
337. පීඨජාතකං (4-4-7)
න තෙ පීඨමදායිම්හා [මදාසිම්හ (පී. ක.)], න පානං නපි භොජනං;
බ්රහ්මචාරි ඛමස්සු මෙ, එතං පස්සාමි අච්චයං.
නෙවාභිසජ්ජාමි න චාපි කුප්පෙ, න චාපි මෙ අප්පියමාසි කිඤ්චි;
අථොපි මෙ ආසි මනොවිතක්කො, එතාදිසො නූන කුලස්ස ධම්මො.
එසස්මාකං කුලෙ ධම්මො, පිතුපිතාමහො සදා;
ආසනං උදකං පජ්ජං, සබ්බෙතං නිපදාමසෙ.
එසස්මාකං ¶ කුලෙ ධම්මො, පිතුපිතාමහො සදා;
සක්කච්චං උපතිට්ඨාම, උත්තමං විය ඤාතකන්ති.
පීඨජාතකං සත්තමං.
338. ථුසජාතකං (4-4-8)
විදිතං ථුසං උන්දුරානං [උන්දූරානං (ක.)], විදිතං පන තණ්ඩුලං;
ථුසං ථුසං [ථුසං ථූලං (සී.)] විවජ්ජෙත්වා, තණ්ඩුලං පන ඛාදරෙ.
යා මන්තනා අරඤ්ඤස්මිං, යා ච ගාමෙ නිකණ්ණිකා;
යඤ්චෙතං ඉති චීති ච, එතම්පි විදිතං මයා.
ධම්මෙන කිර ජාතස්ස, පිතා පුත්තස්ස මක්කටො;
දහරස්සෙව සන්තස්ස, දන්තෙහි ඵලමච්ඡිදා.
යමෙතං පරිසප්පසි [පරිසබ්බෙසි (ක.)], අජකාණොව සාසපෙ;
යොපායං හෙට්ඨතො සෙති [සෙසි (සී.)], එතම්පි විදිතං මයාති.
ථුසජාතකං අට්ඨමං.
339. බාවෙරුජාතකං (4-4-9)
අදස්සනෙන ¶ මොරස්ස, සිඛිනො මඤ්ජුභාණිනො;
කාකං තත්ථ අපූජෙසුං, මංසෙන ච ඵලෙන ච.
යදා ¶ ච සරසම්පන්නො, මොරො බාවෙරුමාගමා;
අථ ¶ ලාභො ච සක්කාරො, වායසස්ස අහායථ.
යාව නුප්පජ්ජතී බුද්ධො, ධම්මරාජා පභඞ්කරො;
තාව අඤ්ඤෙ අපූජෙසුං, පුථූ සමණබ්රාහ්මණෙ.
යදා ච සරසම්පන්නො, බුද්ධො ධම්මං අදෙසයි;
අථ ලාභො ච සක්කාරො, තිත්ථියානං අහායථාති.
බාවෙරුජාතකං නවමං.
340. විසය්හජාතකං (4-4-10)
අදාසි දානානි පුරෙ විසය්හ, දදතො ච තෙ ඛයධම්මො අහොසි;
ඉතො පරං චෙ න දදෙය්ය දානං, තිට්ඨෙය්යුං තෙ සංයමන්තස්ස භොගා.
අනරියමරියෙන සහස්සනෙත්ත, සුදුග්ගතෙනාපි අකිච්චමාහු;
මා වො ධනං තං අහු දෙවරාජ [අහුවා ජනින්ද (ක. සී. ස්යා. පී.)], යං භොගහෙතු විජහෙමු සද්ධං.
යෙන එකො රථො යාති, යාති තෙනාපරො රථො;
පොරාණං නිහිතං වත්තං, වත්තතඤ්ඤෙව [වද්ධං, වද්ධතඤ්ඤෙව (ක. සී. පී.)] වාසව.
යදි ¶ හෙස්සති දස්සාම, අසන්තෙ කිං දදාමසෙ;
එවංභූතාපි දස්සාම, මා දානං පමදම්හසෙති.
විසය්හජාතකං දසමං.
කොකිලවග්ගො [කොකාලිකවග්ගො (ක.)] චතුත්ථො.
තස්සුද්දානං –
අතිවෙලපභාසති ¶ ජීතවරො, වනමජ්ඣ රථෙසභ ජිම්හගමො;
අථ ජම්බු තිණාසනපීඨවරං, අථ තණ්ඩුල මොර විසය්හ දසාති.
5. චූළකුණාලවග්ගො
341. කණ්ඩරීජාතකං (4-5-1)
නරානමාරාමකරාසු නාරිසු, අනෙකචිත්තාසු අනිග්ගහාසු ච;
සබ්බත්ථ නාපීතිකරාපි [සබ්බ’ත්තනා’පීතිකරාපි (සී. ස්යා.)] චෙ සියා [සියුං (ස්යා.)], න විස්සසෙ තිත්ථසමා හි නාරියො.
යං ¶ වෙ [යඤ්ච (ස්යා. ක.)] දිස්වා කණ්ඩරීකින්නරානං [කින්නරකින්නරීනං (ස්යා.), කින්නරීකින්නරානං (ක.)], සබ්බිත්ථියො න රමන්ති අගාරෙ;
තං ¶ තාදිසං මච්චං චජිත්වා භරියා, අඤ්ඤං දිස්වා පුරිසං පීඨසප්පිං.
බකස්ස ච බාවරිකස්ස [පාවාරිකස්ස (සී.)] රඤ්ඤො, අච්චන්තකාමානුගතස්ස භරියා;
අවාචරී [අච්චාචරි (ස්යා.), අනාචරි (ක.)] පට්ඨවසානුගස්ස [බද්ධවසානුගස්ස (සී. ස්යා.), පත්තවසානුගතස්ස (ක.)], කං වාපි ඉත්ථී නාතිචරෙ තදඤ්ඤං.
පිඞ්ගියානී සබ්බලොකිස්සරස්ස, රඤ්ඤො පියා බ්රහ්මදත්තස්ස භරියා;
අවාචරී පට්ඨවසානුගස්ස, තං වාපි සා නාජ්ඣගා කාමකාමිනීති.
කණ්ඩරීජාතකං [කින්නරීජාතකං (ක. සී. ක.), කුණ්ඩලිකජාතකං (ස්යා.)] පඨමං.
342. වානරජාතකං (4-5-2)
අසක්ඛිං ¶ වත අත්තානං, උද්ධාතුං උදකා ථලං;
න දානාහං පුන තුය්හං, වසං ගච්ඡාමි වාරිජ.
අලමෙතෙහි අම්බෙහි, ජම්බූහි පනසෙහි ච;
යානි පාරං සමුද්දස්ස, වරං මය්හං උදුම්බරො.
යො ච උප්පතිතං අත්ථං, න ඛිප්පමනුබුජ්ඣති;
අමිත්තවසමන්වෙති ¶ , පච්ඡා ච අනුතප්පති.
යො ච උප්පතිතං අත්ථං, ඛිප්පමෙව නිබොධති;
මුච්චතෙ සත්තුසම්බාධා, න ච පච්ඡානුතප්පතීති.
වානරජාතකං දුතියං.
343. කුන්තිනීජාතකං (4-5-3)
අවසිම්හ තවාගාරෙ, නිච්චං සක්කතපූජිතා;
ත්වමෙව දානිමකරි, හන්ද රාජ වජාමහං.
යො වෙ කතෙ පටිකතෙ, කිබ්බිසෙ පටිකිබ්බිසෙ;
එවං තං සම්මතී වෙරං, වස කුන්තිනි මාගමා.
න කතස්ස ච කත්තා ච, මෙත්ති [මෙත්තී (පී.), මිත්තී (ක.)] සන්ධීයතෙ පුන;
හදයං නානුජානාති, ගච්ඡඤ්ඤෙව රථෙසභ.
කතස්ස චෙව කත්තා ච, මෙත්ති සන්ධීයතෙ පුන;
ධීරානං නො ච බාලානං, වස කුන්තිනි මාගමාති.
කුන්තිනීජාතකං තතියං.
344. අම්බජාතකං (4-5-4)
යො ¶ නීලියං මණ්ඩයති, සණ්ඩාසෙන විහඤ්ඤති;
තස්ස සා වසමන්වෙතු, යා තෙ අම්බෙ අවාහරි.
වීසං වා පඤ්චවීසං [පණ්ණුවීසං (ක. සී. පී.)] වා, ඌනතිංසං ව ජාතියා;
තාදිසා ¶ පති මා ලද්ධා [පතිං මා ලද්ධා (පී.), පති මා’ලත්ථ (?)], යා තෙ අම්බෙ අවාහරි.
දීඝං ¶ ගච්ඡතු අද්ධානං, එකිකා අභිසාරිකා;
සඞ්කෙතෙ පති මා අද්ද [මා අද්දස (සී. පී.)], යා තෙ අම්බෙ අවාහරි.
අලඞ්කතා සුවසනා, මාලිනී චන්දනුස්සදා;
එකිකා සයනෙ සෙතු, යා තෙ අම්බෙ අවාහරීති.
අම්බජාතකං [අම්බචොරජාතකං (ක. සී. පී.)] චතුත්ථං.
345. ගජකුම්භජාතකං (4-5-5)
වනං යදග්ගි දහති, පාවකො කණ්හවත්තනී;
කථං කරොසි පචලක, එවං දන්ධපරක්කමො.
බහූනි රුක්ඛඡිද්දානි, පථබ්යා විවරානි ච;
තානි චෙ නාභිසම්භොම, හොති නො කාලපරියායො.
යො දන්ධකාලෙ තරති, තරණීයෙ ච දන්ධති;
සුක්ඛපණ්ණංව අක්කම්ම, අත්ථං භඤ්ජති අත්තනො.
යො දන්ධකාලෙ දන්ධෙති, තරණීයෙ ච තාරයි;
සසීව රත්තිං විභජං, තස්සත්ථො පරිපූරතීති.
ගජකුම්භජාතකං පඤ්චමං.
346. කෙසවජාතකං (4-5-6)
මනුස්සින්දං ¶ ජහිත්වාන, සබ්බකාමසමිද්ධිනං;
කථං නු භගවා කෙසී, කප්පස්ස රමති අස්සමෙ [රමතස්සමෙ (ක.)].
සාදූනී [සාධූනි (ක. සී. ස්යා. ක.)] රමණීයානි, සන්ති වක්ඛා මනොරමා;
සුභාසිතානි කප්පස්ස, නාරද රමයන්ති මං.
සාලීනං ඔදනං භුඤ්ජෙ, සුචිං මංසූපසෙචනං;
කථං සාමාකනීවාරං, අලොණං ඡාදයන්ති තං.
සාදුං ¶ වා [අසාදුං (පී.)] යදි වාසාදුං, අප්පං වා යදි වා බහුං;
විස්සත්ථො යත්ථ භුඤ්ජෙය්ය, විස්සාසපරමා රසාති.
කෙසවජාතකං [කෙසීජාතකං (ක.)] ඡට්ඨං.
347. අයකූටජාතකං (4-5-7)
සබ්බායසං ¶ කූටමතිප්පමාණං, පග්ගය්හ යො [සො (පී.)] තිට්ඨසි අන්තලික්ඛෙ;
රක්ඛාය මෙ [මං (සී.)] ත්වං විහිතො නුසජ්ජ, උදාහු මෙ චෙතයසෙ [වායමසෙ (සී. ස්යා.)] වධාය.
දූතො අහං රාජිධ රක්ඛසානං, වධාය තුය්හං පහිතොහමස්මි;
ඉන්දො ¶ ච තං රක්ඛති දෙවරාජා, තෙනුත්තමඞ්ගං න තෙ [න හි (ක. සී. පී.), තෙ න (ක.)] ඵාලයාමි.
සචෙ ච මං රක්ඛති දෙවරාජා, දෙවානමින්දො මඝවා සුජම්පති;
කාමං පිසාචා විනදන්තු සබ්බෙ, න සන්තසෙ රක්ඛසියා පජාය.
කාමං කන්දන්තු [කන්තන්තු (ක.), කණ්ඩන්තු (ස්යා.)] කුම්භණ්ඩා, සබ්බෙ පංසුපිසාචකා;
නාලං පිසාචා යුද්ධාය, මහතී සා විභිංසිකාති [විභෙසිකාති (ස්යා.), විහෙසිකාති (පී.)].
අයකූටජාතකං සත්තමං.
348. අරඤ්ඤජාතකං (4-5-8)
අරඤ්ඤා ගාමමාගම්ම, කිංසීලං කිංවතං අහං;
පුරිසං තාත සෙවෙය්යං, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
යො තං විස්සාසයෙ තාත, විස්සාසඤ්ච ඛමෙය්ය තෙ;
සුස්සූසී ච තිතික්ඛී ච, තං භජෙහි ඉතො [තං භජෙය්යාසිතො (ක.)] ගතො.
යස්ස කායෙන වාචාය, මනසා නත්ථි දුක්කටං;
උරසීව පතිට්ඨාය, තං භජෙහි ඉතො ගතො.
හලිද්දිරාගං ¶ කපිචිත්තං, පුරිසං රාගවිරාගිනං;
තාදිසං ¶ තාත මා සෙවි, නිම්මනුස්සම්පි චෙ සියාති.
අරඤ්ඤජාතකං අට්ඨමං.
349. සන්ධිභෙදජාතකං (4-5-9)
නෙව ඉත්ථීසු සාමඤ්ඤං, නාපි භක්ඛෙසු සාරථි;
අථස්ස සන්ධිභෙදස්ස, පස්ස යාව සුචින්තිතං.
අසි ¶ තික්ඛොව මංසම්හි, පෙසුඤ්ඤං පරිවත්තති;
යත්ථූසභඤ්ච සීහඤ්ච, භක්ඛයන්ති මිගාධමා.
ඉමං සො සයනං සෙති, යමිමං [යයිමං (සී. පී.), යිමං (ක.)] පස්සසි සාරථි;
යො වාචං සන්ධිභෙදස්ස, පිසුණස්ස නිබොධති.
තෙ ජනා සුඛමෙධන්ති, නරා සග්ගගතාරිව;
යෙ වාචං සන්ධිභෙදස්ස, නාවබොධන්ති සාරථීති.
සන්ධිභෙදජාතකං නවමං.
350. දෙවතාපඤ්හජාතකං (4-5-10)
හන්ති හත්ථෙහි පාදෙහි, මුඛඤ්ච පරිසුම්භති;
ස වෙ රාජ පියො හොති, කං තෙන ත්වාභිපස්සසි [මභිපස්සසි (සී.)].
අක්කොසති යථාකාමං, ආගමඤ්චස්ස ඉච්ඡති;
ස ¶ වෙ රාජ පියො හොති, කං තෙන ත්වාභිපස්සසි.
අබ්භක්ඛාති අභූතෙන, අලිකෙනාභිසාරයෙ;
ස වෙ රාජ පියො හොති, කං තෙන ත්වාභිපස්සසි.
හරං අන්නඤ්ච පානඤ්ච, වත්ථසෙනාසනානි ච;
අඤ්ඤදත්ථුහරා සන්තා, තෙ වෙ රාජ පියා හොන්ති;
කං තෙන ත්වාභිපස්සසීති.
දෙවතාපඤ්හජාතකං දසමං.
චූළකුණාලවග්ගො පඤ්චමො.
තස්සුද්දානං –
නරානං ¶ අසක්ඛිවසිම්හවරො, නීලියමග්ගිවරඤ්ච පුන;
පුන රසායසකූටවරො, තථාරඤ්ඤ සාරථි හන්ති දසාති.
අථ වග්ගුද්දානං –
කාලිඞ්ගං [විවරං (බහූසු)] පුචිමන්දඤ්ච, කුටිදූසක කොකිලා [කුටිදූසං බහුභාණකං (බහූසු)];
චූළකුණාලවග්ගො සො, පඤ්චමො සුප්පකාසිතොති.
චතුක්කනිපාතං නිට්ඨිතං.