📜
5. පඤ්චකනිපාතො
1. මණිකුණ්ඩලවග්ගො
351. මණිකුණ්ඩලජාතකං (5-1-1)
ජීනො ¶ ¶ ¶ රථස්සං මණිකුණ්ඩලෙ ච, පුත්තෙ ච දාරෙ ච තථෙව ජීනො;
සබ්බෙසු භොගෙසු අසෙසකෙසු [අසෙසිතෙසු (සී. පී.), අසෙසිකෙසු (ක.)], කස්මා න සන්තප්පසි සොකකාලෙ.
පුබ්බෙව මච්චං විජහන්ති භොගා, මච්චො වා තෙ [ච නෙ (පී.), ධනෙ (ක.)] පුබ්බතරං ජහාති;
අසස්සතා භොගිනො කාමකාමි, තස්මා න සොචාමහං සොකකාලෙ.
උදෙති ආපූරති වෙති [පූරෙති ඛීයති (ස්යා.)] චන්දො, අත්ථං තපෙත්වාන [අන්ධං තපෙත්වාන (ක.), අත්ථඞ්ගමෙත්වාන (ස්යා.), එත්ථ ‘‘තපෙත්වාන අත්ථං පලෙතී’’ති සම්බන්ධො] පලෙති සූරියො;
විදිතා [විජිතා (ස්යා.)] මයා සත්තුක ලොකධම්මා, තස්මා න සොචාමහං සොකකාලෙ.
අලසො ගිහී කාමභොගී න සාධු, අසඤ්ඤතො ¶ පබ්බජිතො න සාධු;
රාජා න සාධු අනිසම්මකාරී, යො පණ්ඩිතො කොධනො තං න සාධු.
නිසම්ම ඛත්තියො කයිරා, නානිසම්ම දිසම්පති;
නිසම්මකාරිනො රාජ [රඤ්ඤො (සී. ස්යා.)], යසො කිත්ති ච වඩ්ඪතීති.
මණිකුණ්ඩලජාතකං පඨමං.
352. සුජාතජාතකං (5-1-2)
කිං ¶ නු සන්තරමානොව, ලායිත්වා හරිතං තිණං;
ඛාද ඛාදාති ලපසි, ගතසත්තං ජරග්ගවං.
න හි අන්නෙන පානෙන, මතො ගොණො සමුට්ඨහෙ;
ත්වඤ්ච තුච්ඡං විලපසි, යථා තං දුම්මතී තථා.
තථෙව තිට්ඨති සීසං, හත්ථපාදා ච වාලධි;
සොතා තථෙව තිට්ඨන්ති [සො තාත තථෙව තිට්ඨති (ක.)], මඤ්ඤෙ ගොණො සමුට්ඨහෙ.
නෙවය්යකස්ස සීසඤ්ච [සීසං වා (සී. ස්යා. පී.)], හත්ථපාදා ච දිස්සරෙ;
රුදං මත්තිකථූපස්මිං, නනු ත්වඤ්ඤෙව දුම්මති.
ආදිත්තං ¶ වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;
වාරිනා විය ඔසිඤ්චං [ඔසිඤ්චි (ක.)], සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.
අබ්බහී [අබ්බූළ්හං (සී. ස්යා.), අබ්භූළ්හං (ක.)] වත මෙ සල්ලං, යමාසි හදයස්සිතං [සොකං හදයනිස්සිතං (සී. ස්යා.)];
යො ¶ මෙ සොකපරෙතස්ස, පිතු සොකං අපානුදි.
සොහං අබ්බූළ්හසල්ලොස්මි, වීතසොකො අනාවිලො;
න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වාන මාණව.
එවං කරොන්ති සප්පඤ්ඤා, යෙ හොන්ති අනුකම්පකා;
විනිවත්තෙන්ති සොකම්හා, සුජාතො පිතරං යථාති.
සුජාතජාතකං දුතියං.
353. වෙනසාඛජාතකං (5-1-3)
නයිදං නිච්චං භවිතබ්බං බ්රහ්මදත්ත, ඛෙමං සුභික්ඛං සුඛතා ච කායෙ;
අත්ථච්චයෙ මා අහු සම්පමූළ්හො, භින්නප්ලවො සාගරස්සෙව මජ්ඣෙ.
යානි ¶ කරොති පුරිසො, තානි අත්තනි පස්සති;
කල්යාණකාරී කල්යාණං, පාපකාරී ච පාපකං;
යාදිසං වපතෙ බීජං, තාදිසං හරතෙ ඵලං.
ඉදං තදාචරියවචො, පාරාසරියො යදබ්රවි;
මා සු [මා ස්සු (සී. ස්යා. පී.)] ත්වං අකරි පාපං, යං ත්වං පච්ඡා කතං තපෙ.
අයමෙව සො පිඞ්ගිය [සො පිඞ්ගියො (ස්යා.), සොපි භිය්යො (ක.)] වෙනසාඛො, [ධොනසාඛො (ක. සී. පී.)] යම්හි ¶ ඝාතයිං ඛත්තියානං සහස්සං;
අලඞ්කතෙ චන්දනසාරානුලිත්තෙ, තමෙව දුක්ඛං පච්චාගතං මමං.
සාමා ච [සාමාපි (සී. ස්යා.)] ඛො චන්දනලිත්තගත්තා [ගත්තී (ක. සී. ස්යා. පී.)], ලට්ඨීව සොභඤ්ජනකස්ස උග්ගතා;
අදිස්වා [අදිස්වාව (සී.)] කාලං කරිස්සාමි උබ්බරිං, තං මෙ ඉතො දුක්ඛතරං භවිස්සතීති.
වෙනසාඛජාතකං [ධොනසාඛජාතකං (ක. සී. පී.)] තතියං.
354. උරගජාතකං (5-1-4)
උරගොව තචං ජිණ්ණං, හිත්වා ගච්ඡති සං තනුං;
එවං සරීරෙ නිබ්භොගෙ, පෙතෙ කාලඞ්කතෙ සති.
ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;
තස්මා එතං න සොචාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති.
අනව්හිතො ¶ තතො ආගා, අනනුඤ්ඤාතො [නානුඤ්ඤාතො (ක.)] ඉතො ගතො;
යථාගතො තථා ගතො, තත්ථ කා පරිදෙවනා.
ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;
තස්මා එතං න සොචාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති.
සචෙ රොදෙ කිසා [කිසී (පී.)] අස්සං, තස්සා මෙ කිං ඵලං සියා;
ඤාතිමිත්තසුහජ්ජානං ¶ , භිය්යො නො අරතී සියා.
ඩය්හමානො ¶ න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;
තස්මා එතං න සොචාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති.
යථාපි දාරකො චන්දං, ගච්ඡන්තමනුරොදති;
එවං සම්පදමෙවෙතං, යො පෙතමනුසොචති.
ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;
තස්මා එතං න සොචාමි, ගතො සො තස්ස යා ගති.
යථාපි උදකකුම්භො, භින්නො අප්පටිසන්ධියො;
එවං සම්පදමෙවෙතං, යො පෙතමනුසොචති.
ඩය්හමානො න ජානාති, ඤාතීනං පරිදෙවිතං;
තස්මා එතං න සොචාමි, ගතො සො තස්ස යා ගතීති.
උරගජාතකං චතුත්ථං.
355. ඝටජාතකං (5-1-5)
අඤ්ඤෙ සොචන්ති රොදන්ති, අඤ්ඤෙ අස්සුමුඛා ජනා;
පසන්නමුඛවණ්ණොසි, කස්මා ඝට [ඝත (සී. පී.)] න සොචසි.
නාබ්භතීතහරො සොකො, නානාගතසුඛාවහො;
තස්මා ධඞ්ක [වංක (පී.)] න සොචාමි, නත්ථි සොකෙ දුතීයතා [සොකො දුතීයකා (ක.)].
සොචං පණ්ඩු කිසො හොති, භත්තඤ්චස්ස න රුච්චති;
අමිත්තා සුමනා හොන්ති, සල්ලවිද්ධස්ස රුප්පතො.
ගාමෙ ¶ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, නින්නෙ වා යදි වා ථලෙ;
ඨිතං මං නාගමිස්සති, එවං දිට්ඨපදො අහං.
යස්සත්තා නාලමෙකොව, සබ්බකාමරසාහරො;
සබ්බාපි පථවී තස්ස, න සුඛං ආවහිස්සතීති.
ඝටජාතකං පඤ්චමං.
356. කොරණ්ඩියජාතකං (5-1-6)
එකො ¶ ¶ අරඤ්ඤෙ ගිරිකන්දරායං, පග්ගය්හ පග්ගය්හ සිලං පවෙච්ඡසි [පවෙජ්ඣසි (ස්යා. සී. අට්ඨ.)];
පුනප්පුනං සන්තරමානරූපො, කොරණ්ඩිය [කාරණ්ඩිය (සී. ස්යා. පී.)] කො නු තව යිධත්ථො.
අහඤ්හිමං සාගර සෙවිතන්තං, සමං කරිස්සාමි යථාපි පාණි;
විකිරිය සානූනි ච පබ්බතානි ච, තස්මා සිලං දරියා පක්ඛිපාමි.
නයිමං මහිං අරහති පාණිකප්පං, සමං මනුස්සො කරණාය මෙකො;
මඤ්ඤාමිමඤ්ඤෙව දරිං ජිගීසං [ජිගිංසං (සී. ස්යා. පී.)], කොරණ්ඩිය ¶ හාහසි [හායසි (ස්යා. ක.)] ජීවලොකං.
සචෙ අහං [අයං (සී. ස්යා. පී.)] භූතධරං න සක්කා [සක්කො (ස්යා. ක.)], සමං මනුස්සො කරණාය මෙකො;
එවමෙව ත්වං බ්රහ්මෙ ඉමෙ මනුස්සෙ, නානාදිට්ඨිකෙ නානයිස්සසි තෙ [නෙ (ක.)].
සඞ්ඛිත්තරූපෙන භවං මමත්ථං, අක්ඛාසි කොරණ්ඩිය එවමෙතං;
යථා න සක්කා පථවී සමායං, කත්තුං මනුස්සෙන තථා මනුස්සාති.
කොරණ්ඩියජාතකං ඡට්ඨං.
357. ලටුකිකජාතකං (5-1-7)
වන්දාමි තං කුඤ්ජර සට්ඨිහායනං, ආරඤ්ඤකං යූථපතිං යසස්සිං;
පක්ඛෙහි තං පඤ්ජලිකං කරොමි, මා මෙ වධී පුත්තකෙ දුබ්බලාය.
වන්දාමි ¶ තං කුඤ්ජර එකචාරිං, ආරඤ්ඤකං පබ්බතසානුගොචරං;
පක්ඛෙහි තං පඤ්ජලිකං කරොමි, මා ¶ මෙ වධී පුත්තකෙ දුබ්බලාය;
වමිස්සාමි තෙ ලටුකිකෙ පුත්තකානි, කිං මෙ තුවං කාහසි දුබ්බලාසි;
සතං සහස්සානිපි තාදිසීනං, වාමෙන පාදෙන පපොථයෙය්යං.
න හෙව සබ්බත්ථ බලෙන කිච්චං, බලඤ්හි බාලස්ස වධාය හොති;
කරිස්සාමි තෙ නාගරාජා අනත්ථං, යො මෙ වධී පුත්තකෙ දුබ්බලාය.
කාකඤ්ච පස්ස ලටුකිකං, මණ්ඩූකං නීලමක්ඛිකං;
එතෙ නාගං අඝාතෙසුං, පස්ස වෙරස්ස වෙරිනං;
තස්මා හි වෙරං න කයිරාථ, අප්පියෙනපි කෙනචීති.
ලටුකිකජාතකං සත්තමං.
358. චූළධම්මපාලජාතකං (5-1-8)
අහමෙව ¶ දූසියා භූනහතා, රඤ්ඤො මහාපතාපස්ස;
එතං මුඤ්චතු ධම්මපාලං, හත්ථෙ මෙ දෙව ඡෙදෙහි.
අහමෙව දූසියා භූනහතා, රඤ්ඤො මහාපතාපස්ස;
එතං මුඤ්චතු ධම්මපාලං, පාදෙ මෙ දෙව ඡෙදෙහි.
අහමෙව දූසියා භූනහතා, රඤ්ඤො මහාපතාපස්ස;
එතං ¶ මුඤ්චතු ධම්මපාලං, සීසං මෙ දෙව ඡෙදෙහි.
න හි [නහ (සී. ස්යා. පී.) එත්ථ හ-කාරො ඛෙදෙ] නූනිමස්ස රඤ්ඤො, මිත්තාමච්චා ච විජ්ජරෙ සුහදා;
යෙ න වදන්ති රාජානං, මා ඝාතයි ඔරසං පුත්තං.
න හි [නහ (සී. ස්යා. පී.) එත්ථ හ-කාරො ඛෙදෙ] නූනිමස්ස රඤ්ඤො, ඤාතී මිත්තා ච විජ්ජරෙ සුහදා;
යෙ න වදන්ති රාජානං, මා ඝාතයි අත්රජං පුත්තං.
චන්දනසාරානුලිත්තා ¶ , බාහා ඡිජ්ජන්ති ධම්මපාලස්ස;
දායාදස්ස පථබ්යා, පාණා මෙ දෙව රුජ්ඣන්තීති.
චූළධම්මපාලජාතකං අට්ඨමං.
359. සුවණ්ණමිගජාතකං (5-1-9)
වික්කම රෙ හරිපාද [මහාමිග (සී. ස්යා. පී.)], වික්කම රෙ මහාමිග [හරීපද (සී. ස්යා. පී.)];
ඡින්ද වාරත්තිකං පාසං, නාහං එකා වනෙ රමෙ.
වික්කමාමි න පාරෙමි, භූමිං සුම්භාමි වෙගසා;
දළ්හො වාරත්තිකො පාසො, පාදං මෙ පරිකන්තති.
අත්ථරස්සු පලාසානි, අසිං නිබ්බාහ ලුද්දක;
පඨමං මං වධිත්වාන, හන පච්ඡා මහාමිගං.
න මෙ සුතං වා දිට්ඨං වා, භාසන්තිං මානුසිං මිගිං [න මෙ සුතා වා දිට්ඨා වා, භාසන්තී මානුසිං මිගී (ටීකා)];
ත්වඤ්ච භද්දෙ සුඛී හොහි, එසො චාපි මහාමිගො.
එවං ලුද්දක නන්දස්සු, සහ සබ්බෙහි ඤාතිභි;
යථාහමජ්ජ ¶ නන්දාමි, මුත්තං දිස්වා මහාමිගන්ති.
සුවණ්ණමිගජාතකං නවමං.
360. සුයොනන්දීජාතකං (5-1-10)
වාති ¶ ගන්ධො තිමිරානං, කුසමුද්දො ච [ව (ස්යා. පී.)] ඝොසවා;
දූරෙ ඉතො සුයොනන්දී [ඉතො හි සුසන්දී (සී. ස්යා.), ඉතොපි සුස්සොන්දී (පී.)], තම්බකාමා තුදන්ති මං.
කථං සමුද්දමතරි, කථං අද්දක්ඛි සෙදුමං [සෙරුමං (සී. ස්යා. පී.)];
කථං තස්සා ච තුය්හඤ්ච, අහු සග්ග [අග්ග (සී. ස්යා.)] සමාගමො.
කුරුකච්ඡා [භරුකච්ඡා (සී. ස්යා. පී.)] පයාතානං, වාණිජානං ධනෙසිනං;
මකරෙහි අභිදා [මකරෙහිබ්භිදා (සී.), මකරෙහි’භිදා (ස්යා.), මකරෙහි භින්නා (පී.)] නාවා, ඵලකෙනාහමප්ලවිං.
සා ¶ මං සණ්හෙන මුදුනා, නිච්චං චන්දනගන්ධිනී;
අඞ්ගෙන [අඞ්කෙන (පී. ක.)] උද්ධරී භද්දා, මාතා පුත්තංව ඔරසං.
සා මං අන්නෙන පානෙන, වත්ථෙන සයනෙන ච;
අත්තනාපි ච මන්දක්ඛී, එවං තම්බ විජානාහීති.
සුයොනන්දීජාතකං දසමං.
මණිකුණ්ඩලවග්ගො පඨමො.
තස්සුද්දානං –
අථ ජිනවරො හරිතං තිණකො, අථ ¶ භින්නප්ලවො උරගොව ඝටො;
දරියා පුන කුඤ්ජර භූනහතා, මිගමුත්තමසග්ගවරෙන දසාති.
2. වණ්ණාරොහවග්ගො
361. වණ්ණාරොහජාතකං (5-2-1)
වණ්ණාරොහෙන ජාතියා, බලනික්කමනෙන ච;
සුබාහු න මයා සෙය්යො, සුදාඨ ඉති භාසසි.
වණ්ණාරොහෙන ජාතියා, බලනික්කමනෙන ච;
සුදාඨො න මයා සෙය්යො, සුබාහු ඉති භාසසි.
එවං චෙ මං විහරන්තං, සුබාහු සම්ම දුබ්භසි;
න දානාහං තයා සද්ධිං, සංවාසමභිරොචයෙ.
යො ¶ පරෙසං වචනානි, සද්දහෙය්ය [සද්දහෙථ (සී. ස්යා. පී.)] යථාතථං;
ඛිප්පං භිජ්ජෙථ මිත්තස්මිං, වෙරඤ්ච පසවෙ බහුං.
න ¶ සො මිත්තො යො සදා අප්පමත්තො, භෙදාසඞ්කී රන්ධමෙවානුපස්සී;
යස්මිඤ්ච සෙතී උරසීව පුත්තො, ස වෙ මිත්තො යො අභෙජ්ජො පරෙහීති.
වණ්ණාරොහජාතකං පඨමං.
362. සීලවීමංසජාතකං (5-2-2)
සීලං ¶ සෙය්යො සුතං සෙය්යො, ඉති මෙ සංසයො අහු;
සීලමෙව සුතා සෙය්යො, ඉති මෙ නත්ථි සංසයො.
මොඝා ජාති ච වණ්ණො ච, සීලමෙව කිරුත්තමං;
සීලෙන අනුපෙතස්ස, සුතෙනත්ථො න විජ්ජති.
ඛත්තියො ච අධම්මට්ඨො, වෙස්සො චාධම්මනිස්සිතො;
තෙ පරිච්චජ්ජුභො ලොකෙ, උපපජ්ජන්ති දුග්ගතිං.
ඛත්තියා බ්රාහ්මණා වෙස්සා, සුද්දා චණ්ඩාලපුක්කුසා;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, භවන්ති තිදිවෙ සමා.
න වෙදා සම්පරායාය, න ජාති නාපි [නොපි (පී.)] බන්ධවා;
සකඤ්ච සීලං සංසුද්ධං, සම්පරායාය සුඛාය චාති [සුඛාවහන්ති (සී. ස්යා.)].
සීලවීමංසජාතකං දුතියං.
363. හිරිජාතකං (5-2-3)
හිරිං තරන්තං විජිගුච්ඡමානං, තවාහමස්මී ඉති භාසමානං;
සෙය්යානි කම්මානි අනාදියන්තං, නෙසො මමන්ති ඉති නං විජඤ්ඤා.
යඤ්හි කයිරා තඤ්හි වදෙ, යං න කයිරා න තං වදෙ;
අකරොන්තං ¶ භාසමානං, පරිජානන්ති පණ්ඩිතා.
න ¶ සො මිත්තො යො සදා අප්පමත්තො, භෙදාසඞ්කී රන්ධමෙවානුපස්සී;
යස්මිඤ්ච සෙතී උරසීව පුත්තො, ස වෙ මිත්තො යො අභෙජ්ජො පරෙහි.
පාමොජ්ජකරණං ඨානං, පසංසාවහනං සුඛං;
ඵලානිසංසො භාවෙති, වහන්තො පොරිසං ධුරං.
පවිවෙකරසං ¶ පිත්වා, රසං උපසමස්ස ච;
නිද්දරො හොති නිප්පාපො, ධම්මප්පීතිරසං පිවන්ති.
හිරිජාතකං තතියං.
364. ඛජ්ජොපනකජාතකං (5-2-4)
කො නු සන්තම්හි පජ්ජොතෙ, අග්ගිපරියෙසනං චරං;
අද්දක්ඛි රත්ති [රත්තිං (ස්යා.)] ඛජ්ජොතං, ජාතවෙදං අමඤ්ඤථ.
ස්වස්ස ගොමයචුණ්ණානි, අභිමත්ථං තිණානි ච;
විපරීතාය සඤ්ඤාය, නාසක්ඛි පජ්ජලෙතවෙ.
එවම්පි අනුපායෙන, අත්ථං න ලභතෙ මිගො [මූගො (ස්යා.)];
විසාණතො ගවං දොහං, යත්ථ ඛීරං න වින්දති.
විවිධෙහි උපායෙහි, අත්ථං පප්පොන්ති මාණවා;
නිග්ගහෙන අමිත්තානං, මිත්තානං පග්ගහෙන ච.
සෙනාමොක්ඛපලාභෙන ¶ [සෙනී මොක්ඛූපලාභෙන (ස්යා.)], වල්ලභානං නයෙන ච;
ජගතිං ජගතිපාලා, ආවසන්ති වසුන්ධරන්ති.
ඛජ්ජොපනකජාතකං චතුත්ථං.
365. අහිතුණ්ඩිකජාතකං (5-2-5)
ධුත්තොම්හි සම්ම සුමුඛ, ජූතෙ අක්ඛපරාජිතො;
හරෙහි [සෙවෙහි (පී.)] අම්බපක්කානි, වීරියං තෙ භක්ඛයාමසෙ.
අලිකං වත මං සම්ම, අභූතෙන පසංසසි;
කො තෙ සුතො වා දිට්ඨො වා, සුමුඛො නාම මක්කටො.
අජ්ජාපි ¶ මෙ තං මනසි [තෙ මං සරසි (ක.)], යං මං ත්වං අහිතුණ්ඩික;
ධඤ්ඤාපණං පවිසිත්වා, මත්තො [මුත්තො (ක.)] ඡාතං හනාසි මං.
තාහං සරං දුක්ඛසෙය්යං, අපි රජ්ජම්පි කාරයෙ;
නෙවාහං යාචිතො දජ්ජං, තථා හි භයතජ්ජිතො.
යඤ්ච ජඤ්ඤා කුලෙ ජාතං, ගබ්භෙ තිත්තං අමච්ඡරිං;
තෙන සඛිඤ්ච මිත්තඤ්ච, ධීරො සන්ධාතුමරහතීති.
අහිතුණ්ඩිකජාතකං පඤ්චමං.
366. ගුම්බියජාතකං (5-2-6)
මධුවණ්ණං ¶ මධුරසං, මධුගන්ධං විසං අහු;
ගුම්බියො ¶ ඝාසමෙසානො, අරඤ්ඤෙ ඔදහී විසං.
මධු ඉති මඤ්ඤමානා [මධූති මඤ්ඤමානාය (ක.)], යෙ තං විසමඛාදිසුං [විසමසායිසුං (සී. ස්යා.)];
තෙසං තං කටුකං ආසි, මරණං තෙනුපාගමුං.
යෙ ච ඛො පටිසඞ්ඛාය, විසං තං පරිවජ්ජයුං;
තෙ ආතුරෙසු සුඛිතා, ඩය්හමානෙසු නිබ්බුතා.
එවමෙව මනුස්සෙසු, විසං කාමා සමොහිතා;
ආමිසං බන්ධනඤ්චෙතං, මච්චුවෙසො [පච්චුවසො (සී. ස්යා.)] ගුහාසයො.
එවමෙව ඉමෙ කාමෙ, ආතුරා පරිචාරිකෙ [පරිචාරකෙ (ක.)];
යෙ සදා පරිවජ්ජෙන්ති, සඞ්ගං ලොකෙ උපච්චගුන්ති.
ගුම්බියජාතකං ඡට්ඨං.
367. සාළියජාතකං (5-2-7)
ය්වායං සාළිය [සාලිය (සී. ස්යා. පී.), සාළික (?)] ඡාපොති, කණ්හසප්පං අගාහයි;
තෙන සප්පෙනයං දට්ඨො, හතො පාපානුසාසකො.
අහන්තාර [අහනන්ත (පී.), අහරන්ත (?)] මහන්තාරං, යො නරො හන්තුමිච්ඡති;
එවං සො නිහතො සෙති, යථායං පුරිසො හතො.
අහන්තාර ¶ [අහනන්ත (සී. ස්යා. පී.), අහරන්ත (?)] මඝාතෙන්තං, යො නරො හන්තුමිච්ඡති;
එවං සො නිහතො සෙති, යථායං පුරිසො හතො.
යථා පංසුමුට්ඨිං පුරිසො, පටිවාතං පටික්ඛිපෙ;
තමෙව ¶ සො රජො හන්ති, තථායං පුරිසො හතො.
යො අප්පදුට්ඨස්ස නරස්ස දුස්සති, සුද්ධස්ස පොසස්ස අනඞ්ගණස්ස;
තමෙව බාලං පච්චෙති පාපං, සුඛුමො රජො පටිවාතංව ඛිත්තොති.
සාළියජාතකං සත්තමං.
368. තචසාරජාතකං (5-2-8)
අමිත්තහත්ථත්ථගතා [හත්ථත්තගතා (කත්ථචි, සී. නිය්ය)], තචසාරසමප්පිතා;
පසන්නමුඛවණ්ණාත්ථ, කස්මා තුම්හෙ න සොචථ.
න ¶ සොචනාය පරිදෙවනාය, අත්ථොව ලබ්භො [අත්ථො ච ලබ්භා (සී. ස්යා.), අත්ථොධ ලබ්භා (අ. නි. 5.48)] අපි අප්පකොපි;
සොචන්තමෙනං දුඛිතං විදිත්වා, පච්චත්ථිකා අත්තමනා භවන්ති.
යතො ච ඛො පණ්ඩිතො ආපදාසු, න වෙධතී අත්ථවිනිච්ඡයඤ්ඤූ;
පච්චත්ථිකාස්ස [පච්චත්ථිකා තෙ (ක.)] දුඛිතා භවන්ති, දිස්වා මුඛං අවිකාරං පුරාණං.
ජප්පෙන මන්තෙන සුභාසිතෙන, අනුප්පදානෙන පවෙණියා වා;
යථා ¶ යථා යත්ථ ලභෙථ අත්ථං, තථා තථා තත්ථ පරක්කමෙය්ය.
යතො ¶ ච ජානෙය්ය අලබ්භනෙය්යො, මයා ව [මයා වා (ස්යා. ක.)] අඤ්ඤෙන වා එස අත්ථො;
අසොචමානො අධිවාසයෙය්ය, කම්මං දළ්හං කින්ති කරොමි දානීති.
තචසාරජාතකං අට්ඨමං.
369. මිත්තවින්දකජාතකං (5-2-9)
ක්යාහං දෙවානමකරං, කිං පාපං පකතං මයා;
යං මෙ සිරස්මිං ඔහච්ච [උහච්ච (ක.), උහච්ච (පී.)], චක්කං භමති මත්ථකෙ.
අතික්කම්ම රමණකං, සදාමත්තඤ්ච දූභකං;
බ්රහ්මත්තරඤ්ච පාසාදං, කෙනත්ථෙන ඉධාගතො.
ඉතො බහුතරා භොගා, අත්ර මඤ්ඤෙ භවිස්සරෙ;
ඉති එතාය සඤ්ඤාය, පස්ස මං බ්යසනං ගතං.
චතුබ්භි අට්ඨජ්ඣගමා, අට්ඨාහිපි ච [අට්ඨාහි චාපි (සී. ස්යා.), අට්ඨාභි චාපි (ක.)] සොළස;
සොළසාහි ච බාත්තිංස, අත්රිච්ඡං චක්කමාසදො;
ඉච්ඡාහතස්ස පොසස්ස, චක්කං භමති මත්ථකෙ.
උපරිවිසාලා දුප්පූරා, ඉච්ඡා විසටගාමිනී [උපරි විසාලං දුප්පූරං, ඉච්ඡාවිසදගාමිනී (සී.)];
යෙ ¶ ච තං අනුගිජ්ඣන්ති, තෙ හොන්ති චක්කධාරිනොති.
මිත්තවින්දකජාතකං නවමං.
370. පලාසජාතකං (5-2-10)
හංසො පලාසමවච, නිග්රොධො සම්ම ජායති;
අඞ්කස්මිං [අඞ්ගස්මිං (ක.)] තෙ නිසින්නොව, සො තෙ මම්මානි ඡෙච්ඡති [ඡිජ්ජති (ක.)].
වඩ්ඪතාමෙව [වද්ධිතමෙව (ක.)] නිග්රොධො, පතිට්ඨස්ස භවාමහං;
යථා පිතා ච මාතා ච [පිතා වා මාතා වා (පී.), මාතා වා පිතා වා (ක.)], එවං මෙ සො භවිස්සති.
යං ¶ ත්වං අඞ්කස්මිං වඩ්ඪෙසි, ඛීරරුක්ඛං භයානකං;
ආමන්ත ඛො තං ගච්ඡාම, වුඩ්ඪි මස්ස න රුච්චති.
ඉදානි ¶ ඛො මං භායෙති, මහානෙරුනිදස්සනං;
හංසස්ස අනභිඤ්ඤාය, මහා මෙ භයමාගතං.
න තස්ස වුඩ්ඪි කුසලප්පසත්ථා, යො වඩ්ඪමානො ඝසතෙ පතිට්ඨං;
තස්සූපරොධං පරිසඞ්කමානො, පතාරයී මූලවධාය ධීරොති.
පලාසජාතකං දසමං.
වණ්ණාරොහවග්ගො දුතියො [ඉමස්සුද්දානං තතියවග්ගපරියොසානෙ භවිස්සති].
3. අඩ්ඪවග්ගො
371. දීඝීතිකොසලජාතකං (5-3-1)
එවංභූතස්ස තෙ රාජ, ආගතස්ස වසෙ [වසො (පී. ක.)] මම;
අත්ථි නු කොචි පරියායො, යො තං දුක්ඛා පමොචයෙ.
එවංභූතස්ස ¶ මෙ තාත, ආගතස්ස වසෙ තව;
නත්ථි නො කොචි පරියායො, යො මං දුක්ඛා පමොචයෙ.
නාඤ්ඤං සුචරිතං රාජ, නාඤ්ඤං රාජ සුභාසිතං;
තායතෙ මරණකාලෙ, එවමෙවිතරං ධනං.
අක්කොච්ඡි මං අවධි මං, අජිනි මං අහාසි මෙ;
යෙ ච තං උපනය්හන්ති, වෙරං තෙසං න සම්මති.
අක්කොච්ඡි මං අවධි මං, අජිනි මං අහාසි මෙ;
යෙ ච තං නුපනය්හන්ති, වෙරං තෙසූපසම්මති.
න හි වෙරෙන වෙරානි, සම්මන්තීධ කුදාචනං;
අවෙරෙන ච සම්මන්ති, එස ධම්මො සනන්තනොති.
දීඝීතිකොසලජාතකං පඨමං.
372. මිගපොතකජාතකං (5-3-2)
අගාරා ¶ පච්චුපෙතස්ස, අනගාරස්ස තෙ සතො;
සමණස්ස න තං සාධු, යං පෙතමනුසොචසි.
සංවාසෙන ¶ හවෙ සක්ක, මනුස්සස්ස මිගස්ස වා;
හදයෙ ¶ ජායතෙ පෙමං, න තං සක්කා අසොචිතුං.
මතං මරිස්සං රොදන්ති, යෙ රුදන්ති ලපන්ති ච;
තස්මා ත්වං ඉසි මා රොදි, රොදිතං මොඝමාහු සන්තො.
රොදිතෙන හවෙ බ්රහ්මෙ, මතො පෙතො සමුට්ඨහෙ;
සබ්බෙ සඞ්ගම්ම රොදාම, අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස ඤාතකෙ.
ආදිත්තං වත මං සන්තං, ඝතසිත්තංව පාවකං;
වාරිනා විය ඔසිඤ්චං, සබ්බං නිබ්බාපයෙ දරං.
අබ්බහි වත මෙ සල්ලං, යමාසි හදයස්සිතං;
යො මෙ සොකපරෙතස්ස, පුත්තසොකං අපානුදි.
සොහං අබ්බූළ්හසල්ලොස්මි, වීතසොකො අනාවිලො;
න සොචාමි න රොදාමි, තව සුත්වාන වාසවාති.
මිගපොතකජාතකං දුතියං.
373. මූසිකජාතකං (5-3-3)
කුහිං ගතා කත්ථ ගතා, ඉති ලාලප්පතී ජනො;
අහමෙවෙකො ජානාමි, උදපානෙ මූසිකා හතා.
යඤ්චෙතං [යථෙතං (පී.), යවෙතං (ක.), යමෙතං (කත්ථචි)] ඉති චීති ච, ගද්රභොව නිවත්තසි;
උදපානෙ මූසිකං හන්ත්වා, යවං භක්ඛෙතුමිච්ඡසි.
දහරො චාසි දුම්මෙධ, පඨමුප්පත්තිකො [පඨමුප්පත්තිතො (සී. පී.)] සුසු;
දීඝඤ්චෙතං ¶ [දීඝමෙතං (පී.)] සමාසජ්ජ [සමාපජ්ජ (ස්යා. ක.)], න තෙ දස්සාමි ජීවිතං.
නාන්තලික්ඛභවනෙන, නාඞ්ගපුත්තපිනෙන [නාඞ්ගපුත්තසිරෙන (සී. ස්යා. පී.)] වා;
පුත්තෙන හි පත්ථයිතො, සිලොකෙහි පමොචිතො.
සබ්බං ¶ සුතමධීයෙථ, හීනමුක්කට්ඨමජ්ඣිමං;
සබ්බස්ස අත්ථං ජානෙය්ය, න ච සබ්බං පයොජයෙ;
හොති තාදිසකො කාලො, යත්ථ අත්ථාවහං සුතන්ති.
මූසිකජාතකං තතියං.
374. චූළධනුග්ගහජාතකං (5-3-4)
සබ්බං ¶ භණ්ඩං සමාදාය, පාරං තිණ්ණොසි බ්රාහ්මණ;
පච්චාගච්ඡ ලහුං ඛිප්පං, මම්පි තාරෙහි දානිතො [දානිභො (ස්යා.)].
අසන්ථුතං මං චිරසන්ථුතෙන, නිමීනි භොතී අද්ධුවං ධුවෙන;
මයාපි භොතී නිමිනෙය්ය අඤ්ඤං, ඉතො අහං දූරතරං ගමිස්සං.
කායං එළගලාගුම්බෙ [එළගණගුම්බෙ (ක.)], කරොති අහුහාසියං;
නයීධ නච්චගීතං වා [නයිධ නච්චං වා ගීතං වා (සී. ස්යා. පී.)], තාළං වා සුසමාහිතං;
අනම්හිකාලෙ [අනම්හකාලෙ (පී.)] සුසොණි [සුස්සොණි (සී. ස්යා. පී.)], කිං නු ජග්ඝසි සොභනෙ [සොභණෙ (පී. ක.)].
සිඞ්ගාල බාල දුම්මෙධ, අප්පපඤ්ඤොසි ජම්බුක;
ජීනො ¶ මච්ඡඤ්ච පෙසිඤ්ච, කපණො විය ඣායසි.
සුදස්සං වජ්ජමඤ්ඤෙසං, අත්තනො පන දුද්දසං;
ජීනා පතිඤ්ච ජාරඤ්ච, මඤ්ඤෙ ත්වඤ්ඤෙව [මම්පි ත්වඤ්ඤෙව (සී. ස්යා.), ත්වම්පි මඤ්ඤෙව (පී.)] ඣායසි.
එවමෙතං මිගරාජ, යථා භාසසි ජම්බුක;
සා නූනාහං ඉතො ගන්ත්වා, භත්තු හෙස්සං වසානුගා.
යො හරෙ මත්තිකං ථාලං, කංසථාලම්පි සො හරෙ;
කතඤ්චෙව [කතංයෙව (සී. ස්යා. පී.)] තයා පාපං, පුනපෙවං කරිස්සසීති.
චූළධනුග්ගහජාතකං චතුත්ථං.
375. කපොතජාතකං (5-3-5)
ඉදානි ඛොම්හි සුඛිතො අරොගො, නික්කණ්ටකො නිප්පතිතො කපොතො;
කාහාමි දානී හදයස්ස තුට්ඨිං, තථාහිමං මංසසාකං බලෙති.
කායං ¶ බලාකා සිඛිනො, චොරී ලඞ්ඝිපිතාමහා;
ඔරං බලාකෙ ආගච්ඡ, චණ්ඩො මෙ වායසො සඛා.
අලඤ්හි තෙ ජග්ඝිතායෙ, මමං දිස්වාන එදිසං;
විලූනං සූදපුත්තෙන, පිට්ඨමණ්ඩෙන [පිට්ඨමද්දෙන (සී. ස්යා. පී.)] මක්ඛිතං.
සුන්හාතො ¶ සුවිලිත්තොසි, අන්නපානෙන තප්පිතො;
කණ්ඨෙ ¶ ච තෙ වෙළුරියො, අගමා නු කජඞ්ගලං.
මා තෙ මිත්තො අමිත්තො වා, අගමාසි කජඞ්ගලං;
පිඤ්ඡානි තත්ථ ලායිත්වා, කණ්ඨෙ බන්ධන්ති වට්ටනං.
පුනපාපජ්ජසී සම්ම, සීලඤ්හි තව තාදිසං;
න හි මානුසකා භොගා, සුභුඤ්ජා හොන්ති පක්ඛිනාති.
කපොතජාතකං පඤ්චමං.
අඩ්ඪවග්ගො තතියො.
තස්සුද්දානං –
අථ වණ්ණ සසීල හිරි ලභතෙ, සුමුඛා විස සාළියමිත්තවරො;
අථ චක්ක පලාස සරාජ සතො, යව බාල කපොතක පන්නරසාති.
අථ වග්ගුද්දානං –
ජීනඤ්ච වණ්ණං අසමංවගුප්පරි, සුදෙසිතා ජාතකන්ති සන්ති වීසති [ජාතක පඤ්චවීසති (?)];
මහෙසිනො බ්රහ්මචරිත්තමුත්ත-මවොච ගාථා අත්ථවතී සුබ්යඤ්ජනාති.
පඤ්චකනිපාතං නිට්ඨිතං.