📜
6. ඡක්කනිපාතො
1. අවාරියවග්ගො
376. අවාරියජාතකං (6-1-1)
මාසු ¶ ¶ ¶ කුජ්ඣ භූමිපති, මාසු කුජ්ඣ රථෙසභ;
කුද්ධං අප්පටිකුජ්ඣන්තො, රාජා රට්ඨස්ස පූජිතො.
ගාමෙ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, නින්නෙ වා යදි වා ථලෙ;
සබ්බත්ථ අනුසාසාමි, මාසු කුජ්ඣ [මාස්සු කුජ්ඣි (සී. පී.)] රථෙසභ.
අවාරියපිතා නාම, අහු ගඞ්ගාය නාවිකො;
පුබ්බෙ ජනං තාරෙත්වාන, පච්ඡා යාචති වෙතනං;
තෙනස්ස භණ්ඩනං හොති, න ච භොගෙහි වඩ්ඪති.
අතිණ්ණංයෙව යාචස්සු, අපාරං තාත නාවික;
අඤ්ඤො හි තිණ්ණස්ස මනො, අඤ්ඤො හොති පාරෙසිනො [තරෙසිනො (සී. පී.), තිරෙසිනො (ස්යා.)].
ගාමෙ වා යදි වාරඤ්ඤෙ, නින්නෙ වා යදි වා ථලෙ;
සබ්බත්ථ අනුසාසාමි, මාසු කුජ්ඣිත්ථ නාවික.
යායෙවානුසාසනියා, රාජා ගාමවරං අදා;
තායෙවානුසාසනියා, නාවිකො පහරී මුඛං.
භත්තං භින්නං හතා භරියා, ගබ්භො ච පතිතො ඡමා;
මිගොව ජාතරූපෙන, න තෙනත්ථං අබන්ධි සූති [අවඩ්ඪිතුන්ති (සී. ස්යා.), අවඩ්ඪි සූති (?)].
අවාරියජාතකං පඨමං.
377. සෙතකෙතුජාතකං (6-1-2)
මා ¶ තාත කුජ්ඣි න හි සාධු කොධො, බහුම්පි තෙ අදිට්ඨමස්සුතඤ්ච;
මාතා පිතා දිසතා [දිසා තාත (ස්යා.), දිසා තා (පී.)] සෙතකෙතු, ආචරියමාහු දිසතං පසත්ථා.
අගාරිනො ¶ ¶ අන්නදපානවත්ථදා [අන්නපානවත්ථදා (ස්යා. ක.)], අව්හායිකා තම්පි දිසං වදන්ති;
එසා දිසා පරමා සෙතකෙතු, යං පත්වා දුක්ඛී සුඛිනො භවන්ති.
ඛරාජිනා ජටිලා පඞ්කදන්තා, දුම්මක්ඛරූපා [දුමුක්ඛරූපා (සී. ස්යා.), දුම්මුක්ඛරූපා (පී. ක.)] යෙමෙ ජප්පන්ති මන්තෙ;
කච්චි නු තෙ මානුසකෙ පයොගෙ, ඉදං විදූ පරිමුත්තා අපායා.
පාපානි කම්මානි කත්වාන රාජ, බහුස්සුතො චෙ න [බහුස්සුතො නෙව (සී. ස්යා.)] චරෙය්ය ධම්මං;
සහස්සවෙදොපි න තං පටිච්ච, දුක්ඛා පමුඤ්චෙ චරණං අපත්වා.
සහස්සවෙදොපි න තං පටිච්ච, දුක්ඛා පමුඤ්චෙ චරණං අපත්වා;
මඤ්ඤාමි ¶ වෙදා අඵලා භවන්ති, සසංයමං චරණමෙව [චරණඤ්ඤෙව (සී. ස්යා. පී.)] සච්චං.
න හෙව වෙදා අඵලා භවන්ති, සසංයමං චරණමෙව සච්චං;
කිත්තිඤ්හි පප්පොති අධිච්ච වෙදෙ, සන්තිං පුණෙති [සන්තං පුනෙ’ති (සී. පී.)] චරණෙන දන්තොති.
සෙතකෙතුජාතකං දුතියං.
378. දරීමුඛජාතකං (6-1-3)
පඞ්කො ච කාමා පලිපො ච කාමා, භයඤ්ච මෙතං තිමූලං පවුත්තං;
රජො ච ධූමො ච මයා පකාසිතා, හිත්වා තුවං පබ්බජ බ්රහ්මදත්ත.
ගධිතො ¶ [ගථිතො (සී.)] ච රත්තො ච අධිමුච්ඡිතො ච, කාමෙස්වහං බ්රාහ්මණ භිංසරූපං;
තං නුස්සහෙ ජීවිකත්ථො පහාතුං, කාහාමි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි.
යො අත්ථකාමස්ස හිතානුකම්පිනො, ඔවජ්ජමානො න කරොති සාසනං;
ඉදමෙව සෙය්යො ඉති මඤ්ඤමානො, පුනප්පුනං ¶ ගබ්භමුපෙති මන්දො.
සො ඝොරරූපං නිරයං උපෙති, සුභාසුභං මුත්තකරීසපූරං;
සත්තා සකායෙ න ජහන්ති ගිද්ධා, යෙ හොන්ති කාමෙසු අවීතරාගා.
මීළ්හෙන ලිත්තා රුහිරෙන මක්ඛිතා, සෙම්හෙන ලිත්තා උපනික්ඛමන්ති;
යං යඤ්හි කායෙන ඵුසන්ති තාවදෙ, සබ්බං අසාතං දුඛමෙව කෙවලං.
දිස්වා වදාමි න හි අඤ්ඤතො සවං, පුබ්බෙනිවාසං බහුකං සරාමි;
චිත්රාහි ගාථාහි සුභාසිතාහි, දරීමුඛො නිජ්ඣාපයි සුමෙධන්ති.
දරීමුඛජාතකං තතියං.
379. නෙරුජාතකං (6-1-4)
කාකොලා කාකසඞ්ඝා ච, මයඤ්ච පතතං වරා [වර (ක.) මයන්තිපදස්ස හි විසෙසනං];
සබ්බෙව සදිසා හොම, ඉමං ආගම්ම පබ්බතං.
ඉධ ¶ සීහා ච බ්යග්ඝා ච, සිඞ්ගාලා ච මිගාධමා;
සබ්බෙව ¶ සදිසා හොන්ති, අයං කො නාම පබ්බතො.
ඉමං ¶ නෙරූති [නෙරුන්ති (සී. ස්යා.)] ජානන්ති, මනුස්සා පබ්බතුත්තමං;
ඉධ වණ්ණෙන සම්පන්නා, වසන්ති සබ්බපාණිනො.
අමානනා යත්ථ සියා, සන්තානං වා විමානනා;
හීනසම්මානනා වාපි, න තත්ථ වසතිං වසෙ [වසතී වසෙ (ස්යා.), වස දිවසෙ (පී.)].
යත්ථාලසො ච දක්ඛො ච, සූරො භීරු ච පූජියා;
න තත්ථ සන්තො වසන්ති, අවිසෙසකරෙ නරෙ [නගෙ (සී. ස්යා. පී.)].
නායං නෙරු විභජති, හීනඋක්කට්ඨමජ්ඣිමෙ;
අවිසෙසකරො නෙරු, හන්ද නෙරුං ජහාමසෙති.
නෙරුජාතකං චතුත්ථං.
380. ආසඞ්කජාතකං (6-1-5)
ආසාවතී නාම ලතා, ජාතා චිත්තලතාවනෙ;
තස්සා වස්සසහස්සෙන, එකං නිබ්බත්තතෙ ඵලං.
තං දෙවා පයිරුපාසන්ති, තාව දූරඵලං සතිං;
ආසීසෙව [ආසිංසෙව (සී. ස්යා. පී.)] තුවං රාජ, ආසා ඵලවතී සුඛා.
ආසීසතෙව [ආසිංසෙථෙව (සී. ස්යා. පී.)] සො පක්ඛී, ආසීසතෙව [ආසිංසෙථෙව (සී. ස්යා. පී.)] සො දිජො;
තස්ස චාසා [තස්සෙවාසා (ස්යා.)] සමිජ්ඣති, තාව දූරගතා සතී;
ආසීසෙව තුවං රාජ, ආසා ඵලවතී සුඛා.
සම්පෙසි ඛො මං වාචාය, න ච සම්පෙසි [සංසෙසි (ක.)] කම්මුනා;
මාලා ¶ සෙරෙය්යකස්සෙව, වණ්ණවන්තා අගන්ධිකා.
අඵලං මධුරං වාචං, යො මිත්තෙසු පකුබ්බති;
අදදං අවිස්සජං භොගං, සන්ධි තෙනස්ස ජීරති.
යඤ්හි කයිරා තඤ්හි වදෙ, යං න කයිරා න තං වදෙ;
අකරොන්තං භාසමානං, පරිජානන්ති පණ්ඩිතා.
බලඤ්ච වත මෙ ඛීණං, පාථෙය්යඤ්ච න විජ්ජති;
සඞ්කෙ පාණූපරොධාය, හන්ද දානි වජාමහං.
එතදෙව ¶ ¶ හි මෙ නාමං, යං නාමස්මි රථෙසභ;
ආගමෙහි මහාරාජ, පිතරං ආමන්තයාමහන්ති.
ආසඞ්කජාතකං පඤ්චමං.
381. මිගාලොපජාතකං (6-1-6)
න මෙ රුච්චි මිගාලොප, යස්ස තෙ තාදිසී ගතී;
අතුච්චං තාත පතසි, අභූමිං තාත සෙවසි.
චතුක්කණ්ණංව කෙදාරං, යදා තෙ පථවී සියා;
තතො තාත නිවත්තස්සු, මාස්සු එත්තො පරං ගමි.
සන්ති අඤ්ඤෙපි සකුණා, පත්තයානා විහඞ්ගමා;
අක්ඛිත්තා වාතවෙගෙන, නට්ඨා තෙ සස්සතීසමා.
අකත්වා අපනන්දස්ස [අපරණ්ණස්ස (සී. ස්යා. පී.)], පිතු වුද්ධස්ස සාසනං;
කාලවාතෙ ¶ අතික්කම්ම, වෙරම්භානං වසං අගා [ගතො (සී.)].
තස්ස පුත්තා ච දාරා ච, යෙ චඤ්ඤෙ අනුජීවිනො;
සබ්බෙ බ්යසනමාපාදුං, අනොවාදකරෙ දිජෙ.
එවම්පි ඉධ වුද්ධානං, යො වාක්යං නාවබුජ්ඣති;
අතිසීමචරො [අතිසීමං චරො (සී. ස්යා. ක.)] දිත්තො, ගිජ්ඣොවාතීතසාසනො;
සබ්බෙ බ්යසනං පප්පොන්ති, අකත්වා බුද්ධසාසනන්ති.
මිගාලොපජාතකං ඡට්ඨං.
382. සිරිකාළකණ්ණිජාතකං (6-1-7)
කා නු කාළෙන වණ්ණෙන, න චාපි [න චාසි (සී.)] පියදස්සනා;
කා වා ත්වං කස්ස වා ධීතා, කථං ජානෙමු තං මයං.
මහාරාජස්සහං ධීතා, විරූපක්ඛස්ස චණ්ඩියා;
අහං කාළී අලක්ඛිකා, කාළකණ්ණීති මං විදූ;
ඔකාසං යාචිතො දෙහි, වසෙමු තව සන්තිකෙ.
කිංසීලෙ ¶ කිංසමාචාරෙ, පුරිසෙ නිවිසසෙ තුවං;
පුට්ඨා මෙ කාළි අක්ඛාහි, කථං [යථා (සී. පී.)] ජානෙමු තං මයං.
මක්ඛී පළාසී සාරම්භී, ඉස්සුකී මච්ඡරී සඨො;
සො මය්හං පුරිසො කන්තො, ලද්ධං යස්ස විනස්සති.
කොධනො ¶ උපනාහී ච, පිසුණො ච විභෙදකො;
කණ්ඩකවාචො [අණ්ඩකවාචො (ක. සී. පී.)] ඵරුසො, සො මෙ කන්තතරො තතො.
අජ්ජ ¶ සුවෙති පුරිසො, සදත්ථං නාවබුජ්ඣති;
ඔවජ්ජමානො කුප්පති, සෙය්යං සො අතිමඤ්ඤති.
දවප්පලුද්ධො [දෙවප්පලුද්ධො (ක.), දවප්පලද්ධො (පී.)] පුරිසො, සබ්බමිත්තෙහි ධංසති;
සො මය්හං පුරිසො කන්තො, තස්මිං හොමි අනාමයා.
අපෙහි එත්තො ත්වං කාළි, නෙතං අම්හෙසු විජ්ජති;
අඤ්ඤං ජනපදං ගච්ඡ, නිගමෙ රාජධානියො.
අහම්පි ඛො තං [චෙතං (සී.)] ජානාමි, නෙතං තුම්හෙසු විජ්ජති;
සන්ති ලොකෙ අලක්ඛිකා, සඞ්ඝරන්ති බහුං ධනං;
අහං දෙවො ච මෙ භාතා, උභො නං විධමාමසෙ.
කා නු දිබ්බෙන වණ්ණෙන, පථබ්යා සුපතිට්ඨිතා;
කා වා ත්වං කස්ස වා ධීතා, කථං ජානෙමු තං මයං.
මහාරාජස්සහං ධීතා, ධතරට්ඨස්ස සිරීමතො [ධතරට්ඨසිරීමතො (ස්යා. ක.)];
අහං සිරී ච ලක්ඛී ච, භූරිපඤ්ඤාති මං විදූ;
ඔකාසං යාචිතො දෙහි, වසෙමු තව සන්තිකෙ.
කිංසීලෙ කිංසමාචාරෙ, පුරිසෙ නිවිසසෙ තුවං;
පුට්ඨා මෙ ලක්ඛි අක්ඛාහි, කථං [යථා (සී. පී.)] ජානෙමු තං මයං.
යො ¶ චාපි සීතෙ අථවාපි උණ්හෙ, වාතාතපෙ ඩංසසරීසපෙ ච;
ඛුධං [ඛුද්දං (ස්යා. ක.), ඛුදං (පී.)] පිපාසං අභිභුය්ය සබ්බං, රත්තින්තිවං යො සතතං නියුත්තො;
කාලාගතඤ්ච ¶ න හාපෙති අත්ථං, සො මෙ මනාපො නිවිසෙ ච තම්හි.
අක්කොධනො මිත්තවා චාගවා ච, සීලූපපන්නො අසඨොජුභූතො [අසඨො උජ්ජුභූතො (පී.)];
සඞ්ගාහකො සඛිලො සණ්හවාචො, මහත්තපත්තොපි නිවාතවුත්ති;
තස්මිංහං [තස්මාහං (සී. පී.)] පොසෙ විපුලා භවාමි, ඌමි සමුද්දස්ස යථාපි වණ්ණං.
යො චාපි මිත්තෙ අථවා අමිත්තෙ, සෙට්ඨෙ සරික්ඛෙ අථ වාපි හීනෙ;
අත්ථං චරන්තං අථවා අනත්ථං, ආවී රහො සඞ්ගහමෙව වත්තෙ [වත්තො (ස්යා. ක.)].
වාචං න වජ්ජා ඵරුසං කදාචි, මතස්ස ජීවස්ස ච තස්ස හොමි.
එතෙසං යො අඤ්ඤතරං ලභිත්වා, කන්තා සිරී [කන්තසිරිං (කත්ථචි), කන්තං සිරිං (ස්යා.) අට්ඨකථායං දුතියතතියපාඨන්තරානි] මජ්ජති අප්පපඤ්ඤො;
තං දිත්තරූපං විසමං චරන්තං, කරීසඨානංව [කරීසජාතං ව (සී. ස්යා.)] විවජ්ජයාමි.
අත්තනා ¶ කුරුතෙ ලක්ඛිං, අලක්ඛිං කුරුතත්තනා;
න ¶ හි ලක්ඛිං අලක්ඛිං වා, අඤ්ඤො අඤ්ඤස්ස කාරකොති.
සිරිකාළකණ්ණිජාතකං සත්තමං.
383. කුක්කුටජාතකං (6-1-8)
සුචිත්තපත්තඡදන ¶ , තම්බචූළ විහඞ්ගම;
ඔරොහ දුමසාඛාය, මුධා භරියා භවාමි තෙ.
චතුප්පදී ත්වං කල්යාණි, ද්විපදාහං මනොරමෙ;
මිගී පක්ඛී අසඤ්ඤුත්තා, අඤ්ඤං පරියෙස සාමිකං.
කොමාරිකා තෙ හෙස්සාමි, මඤ්ජුකා පියභාණිනී;
වින්ද මං අරියෙන වෙදෙන, සාවය මං යදිච්ඡසි.
කුණපාදිනි ලොහිතපෙ, චොරි කුක්කුටපොථිනි;
න ත්වං අරියෙන වෙදෙන, මමං භත්තාරමිච්ඡසි.
එවම්පි චතුරා [චාතුරා (ස්යා. ක.)] නාරී, දිස්වාන සධනං [පවරං (සී. ස්යා. පී.)] නරං;
නෙන්ති සණ්හාහි වාචාහි, බිළාරී විය කුක්කුටං.
යො ච උප්පතිතං අත්ථං, න ඛිප්පමනුබුජ්ඣති;
අමිත්තවසමන්වෙති, පච්ඡා ච අනුතප්පති.
යො ච උප්පතිතං අත්ථං, ඛිප්පමෙව නිබොධති;
මුච්චතෙ ¶ සත්තුසම්බාධා, කුක්කුටොව බිළාරියාති.
කුක්කුටජාතකං අට්ඨමං.
384. ධම්මධජජාතකං (6-1-9)
ධම්මං චරථ ඤාතයො, ධම්මං චරථ භද්දං වො [භද්ද වො (ක.)];
ධම්මචාරී සුඛං සෙති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච.
භද්දකො වතයං පක්ඛී, දිජො පරමධම්මිකො;
එකපාදෙන තිට්ඨන්තො, ධම්මමෙවානුසාසති.
නාස්ස සීලං විජානාථ, අනඤ්ඤාය පසංසථ;
භුත්වා අණ්ඩඤ්ච පොතඤ්ච [ඡාපෙ ච (සී. පී.)], ධම්මො ධම්මොති භාසති.
අඤ්ඤං භණති වාචාය, අඤ්ඤං කායෙන කුබ්බති;
වාචාය නො ච කායෙන, න තං ධම්මං අධිට්ඨිතො.
වාචාය ¶ ¶ සඛිලො මනොවිදුග්ගො, ඡන්නො කූපසයොව කණ්හසප්පො;
ධම්මධජො ගාමනිගමාසුසාධු [ගාමනිගමාසු සාධුසම්මතො (සී.), ගාමනිගමසාධු (පී.)], දුජ්ජානො පුරිසෙන බාලිසෙන.
ඉමං ¶ තුණ්ඩෙහි පක්ඛෙහි, පාදා චිමං විහෙඨථ [විපොථථ (පී.)];
ඡවඤ්හිමං විනාසෙථ, නායං සංවාසනාරහොති.
ධම්මධජජාතකං නවමං.
385. නන්දියමිගරාජජාතකං (6-1-10)
සචෙ බ්රාහ්මණ ගච්ඡෙසි, සාකෙතෙ [සාකෙතං (සී. ස්යා.)] අජ්ජුනං [අඤ්ඣනං (සී. ස්යා. පී.)] වනං;
වජ්ජාසි නන්දියං නාම, පුත්තං අස්මාකමොරසං;
මාතා පිතා ච තෙ වුද්ධා, තෙ තං ඉච්ඡන්ති පස්සිතුං.
භුත්තා මයා නිවාපානි, රාජිනො පානභොජනං;
තං රාජපිණ්ඩං අවභොත්තුං [අවභොත්තං (ක.)], නාහං බ්රාහ්මණ මුස්සහෙ.
ඔදහිස්සාමහං පස්සං, ඛුරප්පානිස්ස [ඛුරප්පාණිස්ස (සී.), ඛුරපාණිස්ස (පී.), ඛුරප්පපාණිස්ස (?)] රාජිනො;
තදාහං සුඛිතො මුත්තො, අපි පස්සෙය්ය මාතරං.
මිගරාජා පුරෙ ආසිං, කොසලස්ස නිකෙතනෙ [නිකෙතවෙ (සී. ස්යා. පී.)];
නන්දියො නාම නාමෙන, අභිරූපො චතුප්පදො.
තං මං වධිතුමාගච්ඡි, දායස්මිං අජ්ජුනෙ වනෙ;
ධනුං ආරජ්ජං [ආරජ්ජුං (නිය්ය), අදෙජ්ඣං (සී. පී.) අද්වෙධාභාවං එකීභාවන්ති අත්ථො] කත්වාන, උසුං සන්නය්හ [සන්ධාය (සී. පී.)] කොසලො.
තස්සාහං ¶ ඔදහිං පස්සං, ඛුරප්පානිස්ස රාජිනො;
තදාහං ¶ සුඛිතො මුත්තො, මාතරං දට්ඨුමාගතොති.
නන්දියමිගරාජජාතකං දසමං.
අවාරියවග්ගො පඨමො.
තස්සුද්දානං –
අථ කුජ්ඣරථෙසභ කෙතුවරො, සදරීමුඛ නෙරු ලතා ච පුන;
අපනන්ද සිරී ච සුචිත්තවරො, අථ ධම්මික නන්දිමිගෙන දසාති.
2. ඛරපුත්තවග්ගො
386. ඛරපුත්තජාතකං (6-2-1)
සච්චං ¶ කිරෙවමාහංසු, වස්තං [භස්තං (සී. පී.), කලකං (ස්යා.), ගරං (ක.)] බාලොති පණ්ඩිතා;
පස්ස බාලො රහොකම්මං, ආවිකුබ්බං න බුජ්ඣති.
ත්වං ඛොපි [ත්වං නු ඛො (සී. ස්යා.), ත්වඤ්ච ඛො (පී.)] සම්ම බාලොසි, ඛරපුත්ත විජානහි;
රජ්ජුයා හි [රජ්ජුයාසි (පී.)] පරික්ඛිත්තො, වඞ්කොට්ඨො ඔහිතොමුඛො.
අපරම්පි සම්ම තෙ බාල්යං [අයම්පි සම්ම තෙ බාලො (ක.)], යො මුත්තො න පලායසි;
සො ච බාලතරො සම්ම, යං ත්වං වහසි සෙනකං.
යං නු සම්ම අහං බාලො, අජරාජ විජානහි;
අථ ¶ කෙන සෙනකො බාලො, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
උත්තමත්ථං ලභිත්වාන, භරියාය යො පදස්සති [භයියා යො පදස්සති (පී.), භයියා න භවිස්සති (ක.)];
තෙන ජහිස්සතත්තානං, සා චෙවස්ස න හෙස්සති.
න ¶ වෙ පියම්මෙති [න පියමෙති (ක.), න පියමෙදන්ති (කත්ථචි)] ජනින්ද තාදිසො, අත්තං නිරංකත්වා පියානි සෙවති [සෙවයෙ (?)];
අත්තාව සෙය්යො පරමා ච සෙය්යො, ලබ්භා පියා ඔචිතත්ථෙන පච්ඡාති.
ඛරපුත්තජාතකං පඨමං.
387. සූචිජාතකං (6-2-2)
අකක්කසං අඵරුසං, ඛරධොතං සුපාසියං;
සුඛුමං තිඛිණග්ගඤ්ච, කො සූචිං කෙතුමිච්ඡති.
සුමජ්ජඤ්ච සුපාසඤ්ච, අනුපුබ්බං [අනුපුබ්බ (සී. ස්යා.)] සුවට්ටිතං;
ඝනඝාතිමං පටිථද්ධං, කො සූචිං කෙතුමිච්ඡති.
ඉතො දානි පතායන්ති, සූචියො බළිසානි ච;
කොයං කම්මාරගාමස්මිං, සූචිං වික්කෙතුමිච්ඡති.
ඉතො සත්ථානි ගච්ඡන්ති, කම්මන්තා විවිධා පුථූ;
කොයං කම්මාරගාමස්මිං, සූචිං වික්කෙතුමිච්ඡති [මරහති (සී. ස්යා. පී.)].
සූචිං ¶ කම්මාරගාමස්මිං, වික්කෙතබ්බා පජානතා;
ආචරියාව ජානන්ති [ආචරියා සඤ්ජානන්ති (ක.), ආචරියා පජානන්ති (ස්යා.), ආචරියාව සඤ්ජානන්ති (පී.)], කම්මං සුකතදුක්කටං [දුක්කතං (සී. පී.)].
ඉමං ¶ චෙ [ඉමඤ්ච (සී. ස්යා. පී.)] තෙ පිතා භද්දෙ, සූචිං ජඤ්ඤා මයා කතං;
තයා ච මං නිමන්තෙය්ය, යඤ්චත්ථඤ්ඤං ඝරෙ ධනන්ති.
සූචිජාතකං දුතියං.
388. තුණ්ඩිලජාතකං (6-2-3)
නවඡන්නකෙ [නවඡන්දකෙ (සී. පී.), නවච්ඡද්දකෙ (ස්යා.)] දානි [දොණි (ක.), දානං, දානෙ (කත්ථචි)] දිය්යති, පුණ්ණායං දොණි සුවාමිනී ඨිතා;
බහුකෙ ජනෙ පාසපාණිකෙ, නො ච ඛො මෙ පටිභාති භුඤ්ජිතුං.
තසසි ¶ භමසි ලෙණමිච්ඡසි, අත්තාණොසි කුහිං ගමිස්සසි;
අප්පොස්සුක්කො භුඤ්ජ තුණ්ඩිල, මංසත්ථාය හි පොසිතාම්හසෙ [පොසියාමසෙ (සී. ස්යා. පී.)].
ඔගහ රහදං අකද්දමං, සබ්බං සෙදමලං පවාහය;
ගණ්හාහි නවං විලෙපනං, යස්ස ¶ ගන්ධො න කදාචි ඡිජ්ජති.
කතමො රහදො අකද්දමො, කිංසු සෙදමලන්ති වුච්චති;
කතමඤ්ච නවං විලෙපනං, යස්ස ගන්ධො න කදාචි ඡිජ්ජති.
ධම්මො රහදො අකද්දමො, පාපං සෙදමලන්ති වුච්චති;
සීලඤ්ච නවං විලෙපනං, තස්ස ගන්ධො න කදාචි ඡිජ්ජති.
නන්දන්ති සරීරඝාතිනො, න ච නන්දන්ති සරීරධාරිනො;
පුණ්ණාය ච පුණ්ණමාසියා, රමමානාව ජහන්ති ජීවිතන්ති.
තුණ්ඩිලජාතකං තතියං.
389. සුවණ්ණකක්කටජාතකං (6-2-4)
සිඞ්ගීමිගො ආයතචක්ඛුනෙත්තො, අට්ඨිත්තචො වාරිසයො අලොමො;
තෙනාභිභූතො කපණං රුදාමි, හරෙ සඛා කිස්ස නු මං ජහාසි.
සො ¶ ¶ පස්සසන්තො මහතා ඵණෙන, භුජඞ්ගමො කක්කටමජ්ඣපත්තො;
සඛා සඛාරං පරිතායමානො, භුජඞ්ගමං කක්කටකො ගහෙසි.
න වායසං නො පන කණ්හසප්පං, ඝාසත්ථිකො කක්කටකො අදෙය්ය;
පුච්ඡාමි තං ආයතචක්ඛුනෙත්ත, අථ කිස්ස හෙතුම්හ උභො ගහීතා.
අයං පුරිසො මම අත්ථකාමො, යො මං ගහෙත්වාන දකාය නෙති;
තස්මිං මතෙ දුක්ඛමනප්පකං මෙ, අහඤ්ච එසො ච උභො න හොම.
මමඤ්ච දිස්වාන පවද්ධකායං, සබ්බො ජනො හිංසිතුමෙව මිච්ඡෙ;
සාදුඤ්ච ථූලඤ්ච මුදුඤ්ච මංසං, කාකාපි මං දිස්වාන [දිස්ව (සී. පී.)] විහෙඨයෙය්යුං.
සචෙතස්ස ¶ හෙතුම්හ උභො ගහීතා, උට්ඨාතු පොසො විසමාවමාමි [විසමාචමාමි (සී. පී. ක.)];
මමඤ්ච කාකඤ්ච පමුඤ්ච ඛිප්පං, පුරෙ ¶ විසං ගාළ්හමුපෙති මච්චං.
සප්පං පමොක්ඛාමි න තාව කාකං, පටිබන්ධකො [පටිබද්ධකො (සී. පී.)] හොහිති [හොති හි (ස්යා.)] තාව කාකො;
පුරිසඤ්ච දිස්වාන සුඛිං අරොගං, කාකං පමොක්ඛාමි යථෙව සප්පං.
කාකො ¶ තදා දෙවදත්තො අහොසි, මාරො පන කණ්හසප්පො අහොසි;
ආනන්දභද්දො කක්කටකො අහොසි, අහං තදා බ්රාහ්මණො හොමි සත්ථාති [තත්ථාති (සී. පී.)].
සුවණ්ණකක්කටජාතකං චතුත්ථං.
390. මය්හකජාතකං (6-2-5)
සකුණො මය්හකො නාම, ගිරිසානුදරීචරො;
පක්කං පිප්ඵලිමාරුය්හ, මය්හං මය්හන්ති කන්දති.
තස්සෙවං විලපන්තස්ස, දිජසඞ්ඝා සමාගතා;
භුත්වාන පිප්ඵලිං යන්ති, විලපත්වෙව සො දිජො.
එවමෙව ඉධෙකච්චො, සඞ්ඝරිත්වා බහුං ධනං;
නෙවත්තනො න ඤාතීනං, යථොධිං පටිපජ්ජති.
න සො අච්ඡාදනං භත්තං, න මාලං න විලෙපනං;
අනුභොති ¶ [නානුභොති (ස්යා. ක.)] සකිං කිඤ්චි, න සඞ්ගණ්හාති ඤාතකෙ.
තස්සෙවං විලපන්තස්ස, මය්හං මය්හන්ති රක්ඛතො;
රාජානො අථ වා චොරා, දායදා යෙ ව [යෙ ච (ස්යා. ක.)] අප්පියා;
ධනමාදාය ගච්ඡන්ති, විලපත්වෙව සො නරො.
ධීරො [ධීරො ච (සී.)] භොගෙ අධිගම්ම, සඞ්ගණ්හාති ච ඤාතකෙ;
තෙන සො කිත්තිං පප්පොති, පෙච්ච සග්ගෙ පමොදතීති [සග්ගෙ ච මොදතීති (සී. පී.)].
මය්හකජාතකං පඤ්චමං.
391. විජ්ජාධරජාතකං (6-2-6)
දුබ්බණ්ණරූපං තුවමරියවණ්ණී, පුරක්ඛත්වා [පුරක්ඛිත්වා (ස්යා. ක.)] පඤ්ජලිකො නමස්සසි;
සෙය්යො නු තෙ සො උදවා [උදාහු (ස්යා. ක.)] සරික්ඛො, නාමං පරස්සත්තනො චාපි බ්රූහි.
න ¶ නාමගොත්තං ගණ්හන්ති රාජ, සම්මග්ගතානුජ්ජුගතාන [සමග්ගතානුජ්ජුගතාන (ස්යා.), සමුග්ගතානුජ්ජුගතාන (ක.)] දෙවා;
අහඤ්ච තෙ නාමධෙය්යං වදාමි, සක්කොහමස්මී තිදසානමින්දො.
යො ¶ දිස්වා භික්ඛුං චරණූපපන්නං, පුරක්ඛත්වා පඤ්ජලිකො නමස්සති;
පුච්ඡාමි තං දෙවරාජෙතමත්ථං, ඉතො ¶ චුතො කිං ලභතෙ සුඛං සො.
යො දිස්වා භික්ඛුං චරණූපපන්නං, පුරක්ඛත්වා පඤ්ජලිකො නමස්සති;
දිට්ඨෙව ධම්මෙ ලභතෙ පසංසං, සග්ගඤ්ච සො යාති සරීරභෙදා.
ලක්ඛී වත මෙ උදපාදි අජ්ජ, යං වාසවං භූතපතිද්දසාම;
භික්ඛුඤ්ච දිස්වාන තුවඤ්ච සක්ක, කාහාමි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි.
අද්ධා හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා යෙ බහුඨානචින්තිනො;
භික්ඛුඤ්ච දිස්වාන මමඤ්ච රාජ, කරොහි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි.
අක්කොධනො නිච්චපසන්නචිත්තො, සබ්බාතිථීයාචයොගො භවිත්වා;
නිහච්ච මානං අභිවාදයිස්සං, සුත්වාන දෙවින්ද සුභාසිතානීති.
විජ්ජාධර [ධජවිහෙඨක (සී. පී.), පබ්බජිතවිහෙඨක (ස්යා.)] ජාතකං ඡට්ඨං.
392. සිඞ්ඝපුප්ඵජාතකං (6-2-7)
යමෙතං ¶ ¶ [යමෙකං (පී.)] වාරිජං පුප්ඵං, අදින්නං උපසිඞ්ඝසි;
එකඞ්ගමෙතං ථෙය්යානං, ගන්ධථෙනොසි මාරිස.
න හරාමි න භඤ්ජාමි, ආරා සිඞ්ඝාමි වාරිජං;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, ගන්ධථෙනොති වුච්චති.
යොයං භිසානි ඛණති, පුණ්ඩරීකානි භඤ්ජති;
එවං ආකිණ්ණකම්මන්තො, කස්මා එසො න වුච්චති.
ආකිණ්ණලුද්දො පුරිසො, ධාතිචෙලංව මක්ඛිතො;
තස්මිං මෙ වචනං නත්ථි, තඤ්චාරහාමි වත්තවෙ.
අනඞ්ගණස්ස පොසස්ස, නිච්චං සුචිගවෙසිනො;
වාලග්ගමත්තං පාපස්ස, අබ්භාමත්තංව ඛායති.
අද්ධා මං යක්ඛ ජානාසි, අථො මං අනුකම්පසි;
පුනපි යක්ඛ වජ්ජාසි, යදා පස්සසි එදිසං.
නෙව තං උපජීවාමි, නපි තෙ භතකාම්හසෙ [භතකම්හසෙ (සී. පී.), භතිකම්හසෙ (ස්යා.)];
ත්වමෙව භික්ඛු ජානෙය්ය, යෙන ගච්ඡෙය්ය සුග්ගතින්ති.
සිඞ්ඝපුප්ඵ [භිසපුප්ඵ (සී. පී.), උපසිඞ්ඝපුප්ඵ (ස්යා.)] ජාතකං සත්තමං.
393. විඝාසාදජාතකං (6-2-8)
සුසුඛං ¶ වත ජීවන්ති, යෙ ජනා විඝාසාදිනො;
දිට්ඨෙව ¶ ධම්මෙ පාසංසා, සම්පරායෙ ච සුග්ගතී.
සුකස්ස [සුවස්ස (සී. ස්යා. පී.)] භාසමානස්ස, න නිසාමෙථ පණ්ඩිතා;
ඉදං සුණාථ සොදරියා, අම්හෙවායං පසංසති.
නාහං තුම්හෙ පසංසාමි, කුණපාදා සුණාථ මෙ;
උච්ඡිට්ඨභොජිනො [භොජනා (ක.)] තුම්හෙ, න තුම්හෙ විඝාසාදිනො.
සත්තවස්සා ¶ පබ්බජිතා, මෙජ්ඣාරඤ්ඤෙ [මජ්ඣෙරඤ්ඤෙ (ක.)] සිඛණ්ඩිනො;
විඝාසෙනෙව යාපෙන්තා, මයං චෙ භොතො ගාරය්හා;
කෙ නු භොතො පසංසියා.
තුම්හෙ සීහානං බ්යග්ඝානං, වාළානඤ්චාවසිට්ඨකං;
උච්ඡිට්ඨෙනෙව යාපෙන්තා, මඤ්ඤිව්හො විඝාසාදිනො.
යෙ බ්රාහ්මණස්ස සමණස්ස, අඤ්ඤස්ස වා [අඤ්ඤස්ස ච (සී. ස්යා.), අඤ්ඤස්සෙව (පී.)] වනිබ්බිනො [වණිබ්බිනො (සී. ස්යා.)];
දත්වාව [දත්වාන (පී. ක.)] සෙසං භුඤ්ජන්ති, තෙ ජනා විඝාසාදිනොති.
විඝාසාදජාතකං අට්ඨමං.
394. වට්ටකජාතකං (6-2-9)
පණීතං භුඤ්ජසෙ භත්තං, සප්පිතෙලඤ්ච මාතුල;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, කිසො ත්වමසි වායස.
අමිත්තමජ්ඣෙ වසතො, තෙසු ආමිසමෙසතො;
නිච්චං උබ්බිග්ගහදයස්ස, කුතො කාකස්ස දළ්හියං.
නිච්චං උබ්බෙගිනො [උබ්බිග්ගිනො (ස්යා. ක.), උබ්බෙධිනො (සී.)] කාකා, ධඞ්කා පාපෙන කම්මුනා;
ලද්ධො ¶ පිණ්ඩො න පීණෙති, කිසො තෙනස්මි වට්ටක.
ලූඛානි තිණබීජානි, අප්පස්නෙහානි භුඤ්ජසි;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, ථූලො ත්වමසි වට්ටක.
අප්පිච්ඡා අප්පචින්තාය, අදූරගමනෙන ච;
ලද්ධාලද්ධෙන යාපෙන්තො, ථූලො තෙනස්මි වායස.
අප්පිච්ඡස්ස ¶ හි පොසස්ස, අප්පචින්තසුඛස්ස [අප්පචින්තිසුඛස්ස (සී. ස්යා. පී.)] ච;
සුසඞ්ගහිතමානස්ස [සුසඞ්ගහිතපමාණස්ස (සී. ස්යා. පී.)], වුත්තී සුසමුදානයාති.
වට්ටකජාතකං නවමං.
395. පාරාවතජාතකං (6-2-10)
චිරස්සං වත පස්සාමි, සහායං මණිධාරිනං;
සුකතා [සුකතාය (සී. පී.)] මස්සුකුත්තියා, සොභතෙ වත මෙ සඛා.
පරූළ්හකච්ඡනඛලොමො ¶ , අහං කම්මෙසු බ්යාවටො;
චිරස්සං න්හාපිතං ලද්ධා, ලොමං තං අජ්ජං හාරයිං [අපහාරයිං (සී. පී.)].
යං නු ලොමං අහාරෙසි, දුල්ලභං ලද්ධ කප්පකං;
අථ කිඤ්චරහි තෙ සම්ම, කණ්ඨෙ කිණිකිණායති [ඉදං කණ්ඨෙ කිණායති (ක.), කණ්ඨෙ කිංනිකිලායති (ස්යා.)].
මනුස්සසුඛුමාලානං, මණි කණ්ඨෙසු ලම්බති;
තෙසාහං ¶ අනුසික්ඛාමි, මා ත්වං මඤ්ඤි දවා කතං.
සචෙපිමං පිහයසි, මස්සුකුත්තිං සුකාරිතං;
කාරයිස්සාමි තෙ සම්ම, මණිඤ්චාපි දදාමි තෙ.
ත්වඤ්ඤෙව මණිනා ඡන්නො, සුකතාය ච මස්සුයා;
ආමන්ත ඛො තං ගච්ඡාමි, පියං මෙ තව දස්සනන්ති.
පාරාවතජාතකං [කාකජාතකං (සී. පී.), මණිජාතකං (ස්යා.)] දසමං.
ඛරපුත්තවග්ගො [සෙනකවග්ගො (සී. පී.), ඛුරපුත්තවග්ගො (ස්යා.), සූචිවග්ගො (ක.)] දුතියො.
තස්සුද්දානං –
අථ පස්ස සසූචි ච තුණ්ඩිලකො, මිග මය්හකපඤ්චමපක්ඛිවරො;
අථ පඤ්ජලි වාරිජ මෙජ්ඣ පුන, අථ වට්ට කපොතවරෙන දසාති.
අථ වග්ගුද්දානං –
අථ වග්ගං පකිත්තිස්සං, ඡනිපාතං වරුත්තමෙ;
අවාරියා ච ඛරො ච [සෙනක (සී.), සූචි ච (ස්යා. ක.)], ද්වෙ ච වුත්තා සුබ්යඤ්ජනාති.
ඡක්කනිපාතං නිට්ඨිතං.