මූල > සුත්තපිටක > ඛුද්දකනිකාය > ජාතකපාළි-2

THA Vol 1
VRI Vol 2
MMR Vol 2

Misc. Paragraph

ඛුද්දකනිකායෙ

ජාතකපාළි

(දුතියො භාගො)

17. චත්තාලීසනිපාතො

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස

‘‘වෙස්සන්තරං ¶ ¶ ¶ තං පුච්ඡාමි, සකුණ භද්දමත්ථු තෙ;

රජ්ජං කාරෙතුකාමෙන, කිං සු කිච්චං කතං වරං’’.

‘‘චිරස්සං වත මං තාතො, කංසො බාරාණසිග්ගහො;

පමත්තො අප්පමත්තං මං, පිතා පුත්තං අචොදයි.

‘‘පඨමෙනෙව විතථං, කොධං හාසං නිවාරයෙ;

තතො කිච්චානි කාරෙය්ය, තං වතං ආහු ඛත්තිය.

‘‘යං ¶ ත්වං තාත තපොකම්මං [තපෙ කම්මං (සී. ස්යා. පී.)], පුබ්බෙ කතමසංසයං;

රත්තො දුට්ඨො ච යං කයිරා, න තං කයිරා තතො පුන [පුනං (පී.)].

‘‘ඛත්තියස්ස පමත්තස්ස, රට්ඨස්මිං රට්ඨවඩ්ඪන;

සබ්බෙ භොගා විනස්සන්ති, රඤ්ඤො තං වුච්චතෙ අඝං.

‘‘සිරී තාත අලක්ඛී ච [සිරී ච තාත ලක්ඛී ච (ස්යා. පී.)], පුච්ඡිතා එතදබ්රවුං;

උට්ඨාන [උට්ඨානෙ (ස්යා.)] වීරියෙ පොසෙ, රමාහං අනුසූයකෙ.

‘‘උසූයකෙ ¶ දුහදයෙ, පුරිසෙ කම්මදුස්සකෙ;

කාලකණ්ණී මහාරාජ, රමති [රමාති (ක.)] චක්කභඤ්ජනී.

‘‘සො ත්වං සබ්බෙසු සුහදයො [සො ත්වං සබ්බෙසං සුහදයො (ස්යා. පී.), සො ත්වං සබ්බෙ සුහදයො (ක.)], සබ්බෙසං රක්ඛිතො භව;

අලක්ඛිං නුද මහාරාජ, ලක්ඛ්යා භව නිවෙසනං.

‘‘ස ¶ ලක්ඛීධිතිසම්පන්නො, පුරිසො හි මහග්ගතො;

අමිත්තානං කාසිපති, මූලං අග්ගඤ්ච ඡින්දති.

‘‘සක්කොපි හි භූතපති, උට්ඨානෙ නප්පමජ්ජති;

ස කල්යාණෙ ධිතිං කත්වා, උට්ඨානෙ කුරුතෙ මනො.

‘‘ගන්ධබ්බා පිතරො දෙවා, සාජීවා [සඤ්ජීවා (පී.)] හොන්ති තාදිනො;

උට්ඨාහතො [උට්ඨහතො (ස්යා. පී.)] අප්පමජ්ජතො [මප්පමජ්ජතො (ක.)], අනුතිට්ඨන්ති දෙවතා.

‘‘සො අප්පමත්තො අක්කුද්ධො [අක්කුට්ඨො (පී.)], තාත කිච්චානි කාරය;

වායමස්සු ච කිච්චෙසු, නාලසො වින්දතෙ සුඛං.

‘‘තත්ථෙව තෙ වත්තපදා, එසාව [එසා ච (පී.)] අනුසාසනී;

අලං මිත්තෙ සුඛාපෙතුං, අමිත්තානං දුඛාය [දුක්ඛාය (පී.)] ච’’.

‘‘සක්ඛිසි ත්වං [සක්ඛී තුවං (සී. ස්යා. පී.)] කුණ්ඩලිනි, මඤ්ඤසි ඛත්තබන්ධුනි [ඛත්තියබන්ධුනී (පී.)];

රජ්ජං කාරෙතුකාමෙන, කිං සු කිච්චං කතං වරං’’.

‘‘ද්වෙව තාත පදකානි, යත්ථ [යෙසු (පී.)] සබ්බං පතිට්ඨිතං;

අලද්ධස්ස ච යො ලාභො, ලද්ධස්ස චානුරක්ඛණා.

‘‘අමච්චෙ තාත ජානාහි, ධීරෙ අත්ථස්ස කොවිදෙ;

අනක්ඛා කිතවෙ තාත, අසොණ්ඩෙ අවිනාසකෙ.

‘‘යො ච තං තාත රක්ඛෙය්ය, ධනං යඤ්චෙව තෙ සියා;

සූතොව රථං සඞ්ගණ්හෙ, සො තෙ කිච්චානි කාරයෙ.

‘‘සුසඞ්ගහිතන්තජනො, සයං විත්තං අවෙක්ඛිය;

නිධිඤ්ච ඉණදානඤ්ච, න කරෙ පරපත්තියා.

‘‘සයං ¶ ¶ ආයං ¶ වයං [ආයවයං (පී.)] ජඤ්ඤා, සයං ජඤ්ඤා කතාකතං;

නිග්ගණ්හෙ නිග්ගහාරහං, පග්ගණ්හෙ පග්ගහාරහං.

‘‘සයං ජානපදං අත්ථං, අනුසාස රථෙසභ;

මා තෙ අධම්මිකා යුත්තා, ධනං රට්ඨඤ්ච නාසයුං.

‘‘මා ච වෙගෙන කිච්චානි, කරොසි [කාරෙසි (සී. ස්යා. පී.)] කාරයෙසි වා;

වෙගසා හි කතං කම්මං, මන්දො පච්ඡානුතප්පති.

‘‘මා තෙ අධිසරෙ මුඤ්ච, සුබාළ්හමධිකොධිතං [කොපිතං (සී. ස්යා.)];

කොධසා හි බහූ ඵීතා, කුලා අකුලතං ගතා.

‘‘මා තාත ඉස්සරොම්හීති, අනත්ථාය පතාරයි;

ඉත්ථීනං පුරිසානඤ්ච, මා තෙ ආසි දුඛුද්රයො.

‘‘අපෙතලොමහංසස්ස, රඤ්ඤො කාමානුසාරිනො;

සබ්බෙ භොගා විනස්සන්ති, රඤ්ඤො තං වුච්චතෙ අඝං.

‘‘තත්ථෙව තෙ වත්තපදා, එසාව අනුසාසනී;

දක්ඛස්සුදානි පුඤ්ඤකරො, අසොණ්ඩො අවිනාසකො;

සීලවාස්සු [සීලවාස්ස (ටීකා)] මහාරාජ, දුස්සීලො විනිපාතිකො’’ [විනිපාතකො (පී.)].

‘‘අපුච්ඡිම්හ කොසියගොත්තං [අපුච්ඡිම්හා කොසියගොත්තං (ස්යා.), අපුච්ඡම්හාපි කොසිකං (පී.)], කුණ්ඩලිනිං තථෙව ච;

ත්වං දානි වදෙහි ජම්බුක [ජම්බුක ත්වං දානි වදෙහි (ස්යා. පී.)], බලානං බලමුත්තමං’’.

‘‘බලං පඤ්චවිධං ලොකෙ, පුරිසස්මිං මහග්ගතෙ;

තත්ථ බාහුබලං නාම, චරිමං වුච්චතෙ බලං.

‘‘භොගබලඤ්ච දීඝාවු, දුතියං වුච්චතෙ බලං;

අමච්චබලඤ්ච ¶ දීඝාවු, තතියං වුච්චතෙ බලං.

‘‘අභිජච්චබලං චෙව, තං චතුත්ථං අසංසයං;

යානි චෙතානි සබ්බානි, අධිගණ්හාති පණ්ඩිතො.

‘‘තං බලානං බලං සෙට්ඨං, අග්ගං පඤ්ඤාබං බලං [වරං (සී.)];

පඤ්ඤාබලෙනුපත්ථද්ධො, අත්ථං වින්දති පණ්ඩිතො.

‘‘අපි ¶ චෙ ලභති මන්දො, ඵීතං ධරණිමුත්තමං;

අකාමස්ස පසය්හං වා, අඤ්ඤො තං පටිපජ්ජති.

‘‘අභිජාතොපි චෙ හොති, රජ්ජං ලද්ධාන ඛත්තියො;

දුප්පඤ්ඤො හි කාසිපති, සබ්බෙනපි න ජීවති.

‘‘පඤ්ඤාව ¶ සුතං විනිච්ඡිනී [පඤ්ඤා සුතවිනිච්ඡිනී (ස්යා. පී.)], පඤ්ඤා කිත්ති සිලොකවඩ්ඪනී [වද්ධනී (පී.)];

පඤ්ඤාසහිතො නරො ඉධ, අපි දුක්ඛෙ සුඛානි වින්දති.

‘‘පඤ්ඤඤ්ච ඛො අසුස්සූසං, න කොචි අධිගච්ඡති;

බහුස්සුතං අනාගම්ම, ධම්මට්ඨං අවිනිබ්භුජං.

‘‘යො ච ධම්මවිභඞ්ගඤ්ඤූ [යො ධම්මඤ්ච විභාගඤ්ඤූ (පී.)], කාලුට්ඨායී මතන්දිතො;

අනුට්ඨහති කාලෙන, කම්මඵලං තස්ස ඉජ්ඣති [කම්මඵලං තස්සිජ්ඣති, ඵලං තස්ස සමිජ්ඣති (ක.)].

‘‘අනායතන [නා’නායතන (පී.)] සීලස්ස, අනායතන [නා’නායතන (පී.)] සෙවිනො;

න නිබ්බින්දියකාරිස්ස, සම්මදත්ථො විපච්චති.

‘‘අජ්ඣත්තඤ්ච පයුත්තස්ස, තථායතනසෙවිනො;

අනිබ්බින්දියකාරිස්ස, සම්මදත්ථො විපච්චති.

‘‘යොගප්පයොගසඞ්ඛාතං, සම්භතස්සානුරක්ඛණං;

තානි ¶ ත්වං තාත සෙවස්සු, මා අකම්මාය රන්ධයි;

අකම්මුනා හි දුම්මෙධො, නළාගාරංව සීදති’’.

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මාතාපිතූසු ඛත්තිය;

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, පුත්තදාරෙසු ඛත්තිය;

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මිත්තාමච්චෙසු ඛත්තිය;

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, වාහනෙසු බලෙසු ච;

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං ¶ චර මහාරාජ, ගාමෙසු නිගමෙසු ච…පෙ….

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, රට්ඨෙසු [රට්ඨෙ (පී.)] ජනපදෙසු ච…පෙ….

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, සමණ [සමණෙ (ස්යා. ක.)] බ්රාහ්මණෙසු ච…පෙ….

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මිගපක්ඛීසු ඛත්තිය;

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං ¶ චර මහාරාජ, ධම්මො චිණ්ණො සුඛාවහො [ධම්මො සුචිණ්ණො සුඛමාවහති (ක.)];

ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.

‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, සඉන්දා [ඉන්දො (පී.), සින්දා (ක.)] දෙවා සබ්රහ්මකා;

සුචිණ්ණෙන දිවං පත්තා, මා ධම්මං රාජ පාමදො [පමාදො (පී. ක.)].

‘‘තත්ථෙව ¶ තෙ [වෙතෙ (පී.)] වත්තපදා, එසාව [එසා ච (පී.)] අනුසාසනී;

සප්පඤ්ඤසෙවී කල්යාණී, සමත්තං සාම [සාමං (ක.)] තං විදූ’’ති.

‘‘අලඞ්කතා කුණ්ඩලිනො සුවත්ථා, වෙළුරියමුත්තාථරුඛග්ගබන්ධා [බද්ධා (පී.)];

රථෙසභා තිට්ඨථ කෙ නු තුම්හෙ, කථං වො ජානන්ති මනුස්සලොකෙ’’.

‘‘අහමට්ඨකො භීමරථො පනායං, කාලිඞ්ගරාජා පන උග්ගතොයං [උග්ගතො අයං (පී.), උග්ගතායං (ක.)];

සුසඤ්ඤතානං ඉසීනං [සුසඤ්ඤතානිසිනං (පී.)] දස්සනාය, ඉධාගතා පුච්ඡිතායෙම්හ පඤ්හෙ’’.

‘‘වෙහායසං ¶ තිට්ඨසි [තිට්ඨති (පී.)] අන්තලික්ඛෙ, පථද්ධුනො පන්නරසෙව චන්දො;

පුච්ඡාමි තං යක්ඛ මහානුභාව, කථං තං ජානන්ති මනුස්සලොකෙ’’.

‘‘යමාහු දෙවෙසු සුජම්පතීති, මඝවාති ¶ තං ආහු මනුස්සලොකෙ;

ස දෙවරාජා ඉදමජ්ජ පත්තො, සුසඤ්ඤතානං ඉසීනං දස්සනාය’’.

‘‘දූරෙ සුතා නො ඉසයො සමාගතා, මහිද්ධිකා ඉද්ධිගුණූපපන්නා;

වන්දාමි තෙ අයිරෙ පසන්නචිත්තො, යෙ ජීවලොකෙත්ථ මනුස්සසෙට්ඨා’’.

ගන්ධො ඉසීනං චිරදික්ඛිතානං [දක්ඛිතානං (ස්යා. පී.)], කායා චුතො ගච්ඡති මාලුතෙන;

ඉතො පටික්කම්ම සහස්සනෙත්ත, ගන්ධො ඉසීනං අසුචි දෙවරාජ’’.

‘‘ගන්ධො ඉසීනං චිරදික්ඛිතානං, කායා චුතො ගච්ඡතු මාලුතෙන;

විචිත්රපුප්ඵං සුරභිංව මාලං, ගන්ධඤ්ච එතං පාටිකඞ්ඛාම භන්තෙ;

න හෙත්ථ දෙවා පටික්කූලසඤ්ඤිනො’’.

‘‘පුරින්දදො භූතපතී යසස්සී, දෙවානමින්දො සක්කො [ඉදං පදං නත්ථි (සී. ස්යා. පී. පොත්ථකෙසු)] මඝවා සුජම්පති;

ස දෙවරාජා අසුරගණප්පමද්දනො, ඔකාසමාකඞ්ඛති පඤ්හ පුච්ඡිතුං.

‘‘කො ¶ නෙවිමෙසං ඉධ පණ්ඩිතානං, පඤ්හෙ පුට්ඨො නිපුණෙ බ්යාකරිස්සති;

තිණ්ණඤ්ච රඤ්ඤං මනුජාධිපානං, දෙවානමින්දස්ස ච වාසවස්ස’’.

‘‘අයං ¶ ඉසි [ඉසී (සී. පී.)] සරභඞ්ගො තපස්සී [යසස්සී (සී.)], යතො ජාතො විරතො මෙථුනස්මා;

ආචෙරපුත්තො [ආචරියපුත්තො (පී. ක.)] සුවිනීතරූපො, සො නෙසං පඤ්හානි වියාකරිස්සති’’.

‘‘කොණ්ඩඤ්ඤ පඤ්හානි වියාකරොහි, යාචන්ති තං ඉසයො සාධුරූපා;

කොණ්ඩඤ්ඤ එසො මනුජෙසු ධම්මො, යං වුද්ධ [වද්ධ (පී.), බුද්ධ (ක.)] මාගච්ඡති එස භාරො’’.

‘‘කතාවකාසා ¶ පුච්ඡන්තු භොන්තො, යං කිඤ්චි පඤ්හං මනසාභිපත්ථිතං;

අහඤ්හි තං තං වො වියාකරිස්සං, ඤත්වා සයං ලොකමිමං පරඤ්ච’’.

‘‘තතො ච මඝවා සක්කො, අත්ථදස්සී පුරින්දදො;

අපුච්ඡි පඨමං පඤ්හං, යඤ්චාසි අභිපත්ථිතං’’.

‘‘කිං සූ වධිත්වා න කදාචි සොචති, කිස්සප්පහානං ඉසයො වණ්ණයන්ති;

කස්සීධ ¶ වුත්තං ඵරුසං ඛමෙථ, අක්ඛාහි මෙ කොණ්ඩඤ්ඤ එතමත්ථං’’.

‘‘කොධං වධිත්වා න කදාචි සොචති, මක්ඛප්පහානං ඉසයො වණ්ණයන්ති;

සබ්බෙසං වුත්තං ඵරුසං ඛමෙථ, එතං ඛන්තිං උත්තමමාහු සන්තො’’.

‘‘සක්කා උභින්නං [හි ද්වින්නං (පී.)] වචනං තිතික්ඛිතුං, සදිසස්ස වා සෙට්ඨතරස්ස [සෙට්ඨනරස්ස (පී.)] වාපි;

කථං නු හීනස්ස වචො ඛමෙථ, අක්ඛාහි මෙ කොණ්ඩඤ්ඤ එතමත්ථං’’.

‘‘භයා ¶ හි සෙට්ඨස්ස වචො ඛමෙථ, සාරම්භහෙතූ පන සාදිසස්ස;

යො චීධ හීනස්ස වචො ඛමෙථ, එතං ඛන්තිං උත්තමමාහු සන්තො’’.

‘‘කථං විජඤ්ඤා චතුපත්ථරූපං [චතුමට්ඨරූපං (ස්යා. පී.)], සෙට්ඨං සරික්ඛං අථවාපි හීනං;

විරූපරූපෙන චරන්ති සන්තො, තස්මා හි සබ්බෙසං වචො ඛමෙථ’’.

‘‘න හෙතමත්ථං මහතීපි සෙනා, සරාජිකා යුජ්ඣමානා ලභෙථ;

යං ¶ ඛන්තිමා සප්පුරිසො ලභෙථ, ඛන්තී බලස්සූපසමන්ති වෙරා’’.

‘‘සුභාසිතං තෙ අනුමොදියාන, අඤ්ඤං තං පුච්ඡාමි තදිඞ්ඝ බ්රූහි;

යථා අහුං [අහූ (සී. ස්යා. පී.)] දණ්ඩකී නාළිකෙරො [නාළිකීරො (සී. ස්යා. පී.)], අථජ්ජුනො කලාබු චාපි රාජා;

තෙසං ගතිං බ්රූහි සුපාපකම්මිනං, කත්ථූපපන්නා ඉසිනං විහෙඨකා’’.

‘‘කිසඤ්හි [කිසංපි (පී.)] වච්ඡං අවකිරිය දණ්ඩකී, උච්ඡින්නමූලො සජනො සරට්ඨො;

කුක්කුළනාමෙ නිරයම්හි පච්චති, තස්ස ඵුලිඞ්ගානි පතන්ති කායෙ.

‘‘යො සඤ්ඤතෙ පබ්බජිතෙ අහෙඨයි [අවඤ්චසි (පී.)], ධම්මං භණන්තෙ සමණෙ අදූසකෙ;

තං නාළිකෙරං සුනඛා පරත්ථ, සඞ්ගම්ම ඛාදන්ති විඵන්දමානං.

‘‘අථජ්ජුනො ¶ නිරයෙ සත්තිසූලෙ, අවංසිරො පතිතො උද්ධංපාදො [උද්ධපාදො (ස්යා.), අද්ධපාදො (පී.)];

අඞ්ගීරසං ගොතමං හෙඨයිත්වා, ඛන්තිං තපස්සිං චිරබ්රහ්මචාරිං.

‘‘යො ¶ ඛණ්ඩසො පබ්බජිතං අඡෙදයි, ඛන්තිං වදන්තං සමණං අදූසකං;

කලාබුවීචිං උපපජ්ජ පච්චති, මහාපතාපං [මහාභිතාපං (පී.)] කටුකං භයානකං.

‘‘එතානි සුත්වා නිරයානි පණ්ඩිතො, අඤ්ඤානි පාපිට්ඨතරානි චෙත්ථ;

ධම්මං චරෙ සමණබ්රාහ්මණෙසු, එවඞ්කරො සග්ගමුපෙති ඨානං’’.

‘‘සුභාසිතං ¶ තෙ අනුමොදියාන, අඤ්ඤං තං පුච්ඡාමි තදිඞ්ඝ බ්රූහි;

කථංවිධං සීලවන්තං වදන්ති, කථංවිධං පඤ්ඤවන්තං වදන්ති;

කථංවිධං සප්පුරිසං වදන්ති, කථංවිධං නො සිරි නො ජහාති’’.

‘‘කායෙන වාචාය ච යො’ධ [යො ච (පී.)] සඤ්ඤතො, මනසා ච කිඤ්චි න කරොති පාපං;

න අත්තහෙතූ අලිකං භණෙති [භණාති (සී. ස්යා. පී.)], තථාවිධං සීලවන්තං වදන්ති.

‘‘ගම්භීරපඤ්හං මනසාභිචින්තයං [මනසා විචින්තයං (සී.)], නාච්චාහිතං කම්ම කරොති ලුද්දං;

කාලාගතං ¶ [කාලාභතං (පී.)] අත්ථපදං න රිඤ්චති, තථාවිධං පඤ්ඤවන්තං වදන්ති.

‘‘යො ¶ වෙ කතඤ්ඤූ කතවෙදි ධීරො, කල්යාණමිත්තො දළ්හභත්ති ච හොති;

දුඛිතස්ස සක්කච්ච කරොති කිච්චං, තථාවිධං සප්පුරිසං වදන්ති.

‘‘එතෙහි සබ්බෙහි ගුණෙහුපෙතො, සද්ධො මුදූ සංවිභාගී වදඤ්ඤූ;

සඞ්ගාහකං සඛිලං සණ්හවාචං, තථාවිධං නො සිරි නො ජහාති’’.

‘‘සුභාසිතං තෙ අනුමොදියාන, අඤ්ඤං තං පුච්ඡාමි තදිඞ්ඝ බ්රූහි;

සීලං සිරිඤ්චාපි සතඤ්ච ධම්මං, පඤ්ඤඤ්ච කං සෙට්ඨතරං වදන්ති’’.

‘‘පඤ්ඤා හි සෙට්ඨා කුසලා වදන්ති, නක්ඛත්තරාජාරිව තාරකානං;

සීලං සීරී චාපි සතඤ්ච ධම්මො [ධම්මා (පී.)], අන්වායිකා පඤ්ඤවතො භවන්ති’’.

‘‘සුභාසිතං තෙ අනුමොදියාන, අඤ්ඤං තං පුච්ඡාමි තදිඞ්ඝ බ්රූහි;

කථංකරො ¶ කින්තිකරො කිමාචරං, කිං සෙවමානො ලභතීධ පඤ්ඤං;

පඤ්ඤාය දානිප්පටිපං [දානි පටිපදං (සී. ස්යා. පී.)] වදෙහි, කථංකරො පඤ්ඤවා හොති මච්චො’’.

‘‘සෙවෙථ වුද්ධෙ නිපුණෙ බහුස්සුතෙ, උග්ගාහකො ච පරිපුච්ඡකො සියා;

සුණෙය්ය සක්කච්ච සුභාසිතානි, එවංකරො පඤ්ඤවා හොති මච්චො.

‘‘ ¶ පඤ්ඤවා කාමගුණෙ අවෙක්ඛති, අනිච්චතො දුක්ඛතො රොගතො ච;

එවං විපස්සී පජහාති ඡන්දං, දුක්ඛෙසු කාමෙසු මහබ්භයෙසු.

‘‘ස වීතරාගො පවිනෙය්ය දොසං, මෙත්තං [මෙත්ත (ස්යා. ක.)] චිත්තං භාවයෙ [භාවෙය්ය (සී. ස්යා. ක.)] අප්පමාණං;

සබ්බෙසු භූතෙසු නිධාය දණ්ඩං, අනින්දිතො බ්රහ්මමුපෙති ඨානං’’.

‘‘මහත්ථියං [මහිද්ධියං (සී. ස්යා. පී.)] ආගමනං අහොසි, තවමට්ඨකා [මට්ඨක (සී. ස්යා. ක.)] භීමරථස්ස චාපි;

කාලිඞ්ගරාජස්ස ච උග්ගතස්ස, සබ්බෙස ¶ වො කාමරාගො පහීනො’’.

‘‘එවමෙතං පරචිත්තවෙදි, සබ්බෙස නො කාමරාගො පහීනො;

කරොහි ඔකාසමනුග්ගහාය, යථා ගතිං තෙ අභිසම්භවෙම’’.

‘‘කරොමි ඔකාසමනුග්ගහාය, තථා හි වො කාමරාගො පහීනො;

ඵරාථ කායං විපුලාය පීතියා, යථා ගතිං මෙ අභිසම්භවෙථ’’.

‘‘සබ්බං ¶ කරිස්සාම තවානුසාසනිං, යං යං තුවං වක්ඛසි භූරිපඤ්ඤ;

ඵරාම කායං විපුලාය පීතියා, යථා ගතිං තෙ අභිසම්භවෙම’’.

‘‘කතාය [කතායං (සී. පී.)] වච්ඡස්ස කිසස්ස පූජා, ගච්ඡන්තු භොන්තො ඉසයො සාධුරූපා;

ඣානෙ රතා හොථ සදා සමාහිතා, එසා රතී පබ්බජිතස්ස සෙට්ඨා’’.

‘‘සුත්වාන ¶ ගාථා පරමත්ථසංහිතා, සුභාසිතා ඉසිනා පණ්ඩිතෙන;

තෙ වෙදජාතා අනුමොදමානා, පක්කාමු ¶ [පක්කමු (ක.)] දෙවා දෙවපුරං යසස්සිනො.

‘‘ගාථා ඉමා අත්ථවතී සුබ්යඤ්ජනා, සුභාසිතා ඉසිනා පණ්ඩිතෙන;

යො කොචිමා අට්ඨිකත්වා [අට්ඨිං කත්වා (ක.)] සුණෙය්ය, ලභෙථ පුබ්බාපරියං විසෙසං;

ලද්ධාන පුබ්බාපරියං විසෙසං, අදස්සනං මච්චුරාජස්ස ගච්ඡෙ’’.

‘‘සාලිස්සරො සාරිපුත්තො, මෙණ්ඩිස්සරො ච කස්සපො;

පබ්බතො අනුරුද්ධො ච, කච්චායනො ච දෙවලො [දෙවිලො (ස්යා. ක.)].

‘‘අනුසිස්සො ච ආනන්දො, කිසවච්ඡො ච කොලිතො;

නාරදො උදායී ථෙරො [නාරදො පුණ්ණො මන්තානීපුත්තො (සී.)], පරිසා බුද්ධපරිසා;

සරභඞ්ගො ලොකනාථො, එවං ධාරෙථ ජාතක’’න්ති.

‘‘අථ බ්රවි බ්රහා ඉන්දො, වත්රභූ ජයතං පිතා;

දෙවකඤ්ඤං පරාභෙත්වා, සුධම්මායං අලම්බුසං.

‘‘මිස්සෙ දෙවා තං යාචන්ති, තාවතිංසා සඉන්දකා;

ඉසිප්පලොභනෙ ¶ [ඉසිපලොභිකෙ (සී. ස්යා.), ඉසිං පලොභිකෙ (පී.)] ගච්ඡ, ඉසිසිඞ්ගං අලම්බුසෙ.

‘‘පුරායං අම්හෙ අච්චෙති [නාච්චෙති (ස්යා. ක.)], වත්තවා [වතවා (සී. ස්යා. පී.)] බ්රහ්මචරියවා;

නිබ්බානාභිරතො වුද්ධො [වද්ධො (පී.), බුද්ධො (ස්යා. ක.)], තස්ස මග්ගානි ආවර’’.

‘‘දෙවරාජ කිමෙව ත්වං, මමෙව තුවං සික්ඛසි;

ඉසිප්පලොභනෙ [ඉසිපලොභිකෙ (සී. ස්යා.), ඉසිං පලොභිකෙ (පී.)] ගච්ඡ, සන්ති අඤ්ඤාපි අච්ඡරා.

‘‘මාදිසියො ¶ පවරා චෙව, අසොකෙ නන්දනෙ වනෙ;

තාසම්පි හොතු පරියායො, තාපි යන්තු පලොභනා’’ [පලොභිකා (ස්යා. පී.)].

‘‘අද්ධා ¶ හි සච්චං භණසි, සන්ති අඤ්ඤාපි අච්ඡරා;

තාදිසියො පවරා චෙව, අසොකෙ නන්දනෙ වනෙ.

‘‘න තා එවං පජානන්ති, පාරිචරියං පුමං ගතා;

යාදිසං ත්වං පජානාසි, නාරි සබ්බඞ්ගසොභනෙ.

‘‘ත්වමෙව ගච්ඡ කල්යාණි, ඉත්ථීනං පවරා චසි;

තවෙව වණ්ණරූපෙන, සවසමානයිස්සසි’’ [වසමානාපයිස්සසි (ස්යා.), වසමානාමයිස්සසි (පී.), තං වසමානයිස්සසි (ක.)].

‘‘න වාහං න ගමිස්සාමි, දෙවරාජෙන පෙසිතා;

විභෙමි චෙතං ආසාදුං, උග්ගතෙජො හි බ්රාහ්මණො.

‘‘අනෙකෙ නිරයං පත්තා, ඉසිමාසාදියා ජනා;

ආපන්නා මොහසංසාරං, තස්මා ලොමානි හංසයෙ’’.

‘‘ඉදං වත්වාන පක්කාමි, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනී;

මිස්සා මිස්සිතු [මිස්සෙතු (සී. ස්යා. පී.)] මිච්ඡන්තී, ඉසිසිඞ්ගං අලම්බුසා.

‘‘සා ච තං වනමොගය්හ, ඉසිසිඞ්ගෙන රක්ඛිතං;

බිම්බජාලකසඤ්ඡන්නං ¶ , සමන්තා අඩ්ඪයොජනං.

‘‘පාතොව පාතරාසම්හි, උදණ්හසමයං [උදයසමයං (ස්යා.), උදන්තසමයං (ක.)] පති;

අග්ගිට්ඨං පරිමජ්ජන්තං, ඉසිසිඞ්ගං උපාගමි’’.

‘‘කා නු විජ්ජුරිවාභාසි, ඔසධී විය තාරකා;

විචිත්තහත්ථාභරණා [විචිත්තවත්ථාභරණා (සී.)], ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා [ආමුක්කමණිකුණ්ඩලා (?)].

‘‘ආදිච්චවණ්ණසඞ්කාසා, හෙමචන්දනගන්ධිනී;

සඤ්ඤතූරූ මහාමායා, කුමාරී චාරුදස්සනා.

‘‘විලග්ගා [විලාකා (සී. ස්යා. පී.)] මුදුකා සුද්ධා, පාදා තෙ සුප්පතිට්ඨිතා;

ගමනා කාමනීයා [කමනා කමනීයා (සී. පී.)] තෙ, හරන්තියෙව මෙ මනො.

‘‘අනුපුබ්බාව ¶ තෙ ඌරූ, නාගනාසසමූපමා;

විමට්ඨා තුය්හං සුස්සොණී, අක්ඛස්ස ඵලකං යථා.

‘‘උප්පලස්සෙව කිඤ්ජක්ඛා, නාභි තෙ සාධු සණ්ඨිතා;

පූරා කණ්හඤ්ජනස්සෙව, දූරතො පටිදිස්සති.

‘‘දුවිධා ජාතා උරජා, අවණ්ටා සාධු පච්චුදා;

පයොධරා අපතිතා [අප්පතීතා (සී. ස්යා. පී.)], අඩ්ඪලාබුසමා ථනා.

‘‘දීඝා කම්බුතලාභාසා, ගීවා එණෙය්යකා යථා;

පණ්ඩරාවරණා වග්ගු, චතුත්ථමනසන්නිභා.

‘‘උද්ධග්ගා ¶ ච අධග්ගා ච, දුමග්ගපරිමජ්ජිතා;

දුවිජා නෙලසම්භූතා, දන්තා තව සුදස්සනා.

‘‘අපණ්ඩරා ලොහිතන්තා, ජිඤ්ජූක [ජිඤ්ජුක (සී. ස්යා. පී.)] ඵලසන්නිභා;

ආයතා ¶ ච විසාලා ච, නෙත්තා තව සුදස්සනා.

‘‘නාතිදීඝා සුසම්මට්ඨා, කනකබ්යා [කනකග්ගා (පී.)] සමොචිතා;

උත්තමඞ්ගරුහා තුය්හං, කෙසා චන්දනගන්ධිකා.

‘‘යාවතා කසිගොරක්ඛා, වාණිජානං [වණිජානං (පී.)] ච යා ගති;

ඉසීනඤ්ච පරක්කන්තං, සඤ්ඤතානං තපස්සිනං.

‘‘න තෙ සමසමං පස්සෙ, අස්මිං පථවි [පුථුවි (පී.)] මණ්ඩලෙ;

කො වා ත්වං කස්ස වා පුත්තො, කථං ජානෙමු තං මයං’’.

‘‘න පඤ්හකාලො භද්දන්තෙ, කස්සපෙවං ගතෙ සති;

එහි සම්ම රමිස්සාම, උභො අස්මාකමස්සමෙ;

එහි තං උපගූහිස්සං [උපගුය්හිස්සං (ස්යා.)], රතීනං කුසලො භව’’.

‘‘ඉදං වත්වාන පක්කාමි, අච්ඡරා කාමවණ්ණිනී;

මිස්සා මිස්සිතුමිච්ඡන්තී, ඉසිසිඞ්ගං අලම්බුසා’’.

‘‘සො ච වෙගෙන නික්ඛම්ම, ඡෙත්වා දන්ධපරක්කමං [දන්ධපදක්කමං (ක.)];

තමුත්තමාසු වෙණීසු, අජ්ඣප්පත්තො [අජ්ඣාපත්තො (පී.)] පරාමසි;

‘‘තමුදාවත්ත ¶ කල්යාණී, පලිස්සජි සුසොභනා [සුසොභණී (ස්යා. ක.)];

චවිතම්හි [චවි තම්හා (ස්යා. ක.)] බ්රහ්මචරියා, යථා තං අථ තොසිතා.

‘‘මනසා අගමා ඉන්දං, වසන්තං නන්දනෙ වනෙ;

තස්සා සඞ්කප්පමඤ්ඤාය, මඝවා දෙවකුඤ්ජරො.

‘‘පල්ලඞ්කං පහිණී ඛිප්පං, සොවණ්ණං සොපවාහනං;

සඋත්තරච්ඡදපඤ්ඤාසං, සහස්සපටියත්ථතං [පටිකත්ථතං (සී.)].

‘‘තමෙනං ¶ තත්ථ ධාරෙසි, උරෙ කත්වාන සොභනා;

යථා එකමුහුත්තංව, තීණි වස්සානි ධාරයි.

‘‘විමදො තීහි වස්සෙහි, පබුජ්ඣිත්වාන බ්රාහ්මණො;

අද්දසාසි හරිත [හරී (පී.)] රුක්ඛෙ, සමන්තා අග්ගියායනං.

‘‘නවපත්තවනං ඵුල්ලං, කොකිලග්ගණඝොසිතං;

සමන්තා පවිලොකෙත්වා, රුදං අස්සූනි වත්තයි.

‘‘න ¶ ජුහෙ න ජපෙ [ජප්පෙ (ක.)] මන්තෙ, අග්ගිහුත්තං පහාපිතං;

කො නු මෙ පාරිචරියාය, පුබ්බෙ චිත්තං පලොභයි.

‘‘අරඤ්ඤෙ මෙ විහරතො, යො මෙ තෙජා හ සම්භුතං [සම්භතං (පී.)];

නානාරත්නපරිපූරං, නාවංව ගණ්හි අණ්ණවෙ’’.

‘‘අහං තෙ පාරිචරියාය, දෙවරාජෙන පෙසිතා;

අවධිං [අවධී (ස්යා. පී. ක.)] චිත්තං චිත්තෙන, පමාදො [පමාදා (ස්යා. පී.)] ත්වං න බුජ්ඣසි’’.

‘‘ඉමානි කිර මං තාතො, කස්සපො අනුසාසති;

කමලාසදිසිත්ථියො [සරිසිත්ථියො (ස්යා. පී.)], තායො බුජ්ඣෙසි මාණව.

‘‘උරෙ ගණ්ඩායො බුජ්ඣෙසි, තායො බුජ්ඣෙසි මාණව;

ඉච්චානුසාසි මං තාතො, යථා මං අනුකම්පකො.

‘‘තස්සාහං වචනං නාකං, පිතු වුද්ධස්ස සාසනං;

අරඤ්ඤෙ නිම්මනුස්සම්හි, ස්වජ්ජ ඣායාමි [ස්වාජ්ජජ්ඣායාමි (සී. පී.)] එකකො.

‘‘සොහං ¶ තථා කරිස්සාමි, ධිරත්ථු ජීවිතෙන මෙ;

පුන වා තාදිසො හෙස්සං, මරණං මෙ භවිස්සති’’.

‘‘තස්ස ¶ තෙජං [තෙජඤ්ච (සී. පී.)] වීරියඤ්ච, ධිතිං [ධිතිඤ්ච (පී.)] ඤත්වා අවට්ඨිතං [සුවඩ්ඪිතං (සී.)];

සිරසා අග්ගහී පාදෙ, ඉසිසිඞ්ගං අලම්බුසා.

‘‘මා මෙ කුජ්ඣ [කුජ්ඣි (පී.)] මහාවීර, මා මෙ කුජ්ඣ [කුජ්ඣි (පී.)] මහාඉසෙ;

මහා අත්ථො මයා චිණ්ණො, තිදසානං යසස්සිනං;

තයා සංකම්පිතං ආසි, සබ්බං දෙවපුරං තදා’’.

‘‘තාවතිංසා ච යෙ දෙවා, තිදසානඤ්ච වාසවො;

ත්වඤ්ච භද්දෙ සුඛී හොහි, ගච්ඡ කඤ්ඤෙ යථාසුඛං’’.

‘‘තස්ස පාදෙ ගහෙත්වාන, කත්වා ච නං පදක්ඛිණං;

අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වාන, තම්හා ඨානා අපක්කමි.

‘‘යො ච තස්සාසි පල්ලඞ්කො, සොවණ්ණො සොපවාහනො;

සඋත්තරච්ඡදපඤ්ඤාසො, සහස්සපටියත්ථතො;

තමෙව පල්ලඞ්කමාරුය්හ, අගා දෙවාන සන්තිකෙ.

‘‘තමොක්කමිව ආයන්තිං, ජලන්තිං විජ්ජුතං යථා;

පතීතො සුමනො විත්තො, දෙවින්දො අදදා වරං’’.

‘‘වරඤ්චෙ ¶ මෙ අදො සක්ක, සබ්බභූතානමිස්සර;

නිසිප්පලොභිකා [න ඉසිපලොභිකා (ස්යා.), න ඉසිපලොභියං (පී.)] ගච්ඡෙ, එතං සක්ක වරං වරෙ’’ති.

‘‘අරියාවකාසොසි පසන්නනෙත්තො, මඤ්ඤෙ ¶ භවං පබ්බජිතො කුලම්හා;

කථං නු විත්තානි පහාය භොගෙ, පබ්බජි නික්ඛම්ම ඝරා සපඤ්ඤ’’ [සපඤ්ඤො (ස්යා.), සපඤ්ඤා (පී.)].

‘‘සයං ¶ විමානං නරදෙව දිස්වා, මහානුභාවස්ස මහොරගස්ස;

දිස්වාන පුඤ්ඤාන මහාවිපාකං, සද්ධායහං පබ්බජිතොම්හි රාජ’’.

‘‘න කාමකාමා න භයා න දොසා, වාචං මුසා පබ්බජිතා භණන්ති;

අක්ඛාහි මෙ පුච්ඡිතො එතමත්ථං, සුත්වාන මෙ ජායිහිතිප්පසාදො’’.

‘‘වාණිජ්ජ [වණිජ්ජ (පී.)] රට්ඨාධිප ගච්ඡමානො, පථෙ අද්දසාසිම්හි භොජපුත්තෙ [මිලාචපුත්තෙ (සී. පී.)];

පවද්ධකායං උරගං මහන්තං, ආදාය ගච්ඡන්තෙ පමොදමානෙ’’.

‘‘සොහං සමාගම්ම ජනින්ද තෙහි, පහට්ඨලොමො අවචම්හි භීතො;

කුහිං අයං නීයති [නිය්යති (ක.)] භීමකායො, නාගෙන කිං කාහථ භොජපුත්තා.

‘‘නාගො අයං නීයති භොජනත්ථා [භොජනත්ථං (සී. ස්යා. පී.)], පවද්ධකායො ¶ උරගො මහන්තො;

සාදුඤ්ච ථූලඤ්ච මුදුඤ්ච මංසං, න ත්වං රසඤ්ඤාසි විදෙහපුත්ත.

‘‘ඉතො මයං ගන්ත්වා සකං නිකෙතං [නිකෙතනං (පී.)], ආදාය සත්ථානි විකොපයිත්වා;

මංසානි භොක්ඛාම [භක්ඛාම (ස්යා.)] පමොදමානා, මයඤ්හි වෙ සත්තවො පන්නගානං.

‘‘සචෙ අයං නීයති භොජනත්ථා, පවද්ධකායො උරගො මහන්තො;

දදාමි වො බලිබද්දානි [බලිවද්දානි (පී.)] සොළස, නාගං ඉමං මුඤ්චථ බන්ධනස්මා.

‘‘අද්ධා ¶ හි නො භක්ඛො අයං මනාපො, බහූ ච නො උරගා භුත්තපුබ්බා [බහුං ච නො උරගො භුත්තපුබ්බො (ක.)];

කරොම තෙ තං වචනං අළාර [ආළාර (ක.) එවමුපරිපි], මිත්තඤ්ච නො හොහි විදෙහපුත්ත.

‘‘තදස්සු තෙ බන්ධනා මොචයිංසු, යං නත්ථුතො පටිමොක්කස්ස පාසෙ;

මුත්තො ච සො බන්ධනා නාගරාජා, පක්කාමි පාචීනමුඛො මුහුත්තං.

‘‘ගන්ත්වාන පාචීනමුඛො මුහුත්තං, පුණ්ණෙහි ¶ නෙත්තෙහි පලොකයී මං;

තදාස්සහං පිට්ඨිතො අන්වගච්ඡිං, දසඞ්ගුලිං අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා.

‘‘ගච්ඡෙව ¶ ඛො ත්වං තරමානරූපො, මා තං අමිත්තා පුනරග්ගහෙසුං;

දුක්ඛො හි ලුද්දෙහි පුනා සමාගමො, අදස්සනං භොජපුත්තාන ගච්ඡ.

‘‘අගමාසි සො රහදං විප්පසන්නං, නීලොභාසං රමණීයං සුතිත්ථං;

සමොතතං [සමොනතං (ස්යා. ක.)] ජම්බුහි වෙතසාහි, පාවෙක්ඛි නිත්තිණ්ණභයො පතීතො.

‘‘සො තං පවිස්ස න චිරස්ස නාගො, දිබ්බෙන මෙ පාතුරහුං ජනින්ද;

උපට්ඨහී මං පිතරංව පුත්තො, හදයඞ්ගමං කණ්ණසුඛං භණන්තො.

‘‘ත්වං ¶ මෙසි මාතා ච පිතා [පිතා ච (පී.)] අළාර, අබ්භන්තරො පාණදදො සහායො;

සකඤ්ච ඉද්ධිං පටිලාභකොස්මි [පටිලාභිතොස්මි (පී.)], අළාර පස්ස මෙ නිවෙසනානි;

පහූතභක්ඛං බහුඅන්නපානං, මසක්කසාරං ¶ විය වාසවස්ස’’.

‘‘තං භූමිභාගෙහි උපෙතරූපං, අසක්ඛරා චෙව මුදූ සුභා ච;

නීචත්තිණා [නීචා තිණා (ස්යා. පී.)] අප්පරජා ච භූමි, පාසාදිකා යත්ථ ජහන්ති සොකං.

‘‘අනාවකුලා වෙළුරියූපනීලා, චතුද්දිසං අම්බවනං සුරම්මං;

පක්කා ච පෙසී ච ඵලා සුඵුල්ලා, නිච්චොතුකා ධාරයන්තී ඵලානි.

‘‘තෙසං වනානං නරදෙව මජ්ඣෙ, නිවෙසනං භස්සරසන්නිකාසං;

රජතග්ගළං සොවණ්ණමයං උළාරං, ඔභාසතී විජ්ජුරිවන්තලික්ඛෙ.

‘‘මණීමයා සොණ්ණමයා [සොවණ්ණමයා (සී. ස්යා. පී.)] උළාරා, අනෙකචිත්තා සතතං සුනිම්මිතා;

පරිපූරා කඤ්ඤාහි අලඞ්කතාභි, සුවණ්ණකායූරධරාහි රාජ.

‘‘සො සඞ්ඛපාලො තරමානරූපො, පාසාදමාරුය්හ අනොමවණ්ණො;

සහස්සථම්භං අතුලානුභාවං, යත්ථස්ස ¶ භරියා මහෙසී අහොසි.

‘‘එකා ¶ ච නාරී තරමානරූපා, ආදාය වෙළුරියමයං මහග්ඝං;

සුභං මණිං ජාතිමන්තූපපන්නං, අචොදිතා ආසනමබ්භිහාසි.

‘‘තතො මං උරගො හත්ථෙ ගහෙත්වා, නිසීදයී පාමුඛආසනස්මිං;

ඉදමාසනං අත්ර භවං නිසීදතු, භවඤ්හි මෙ අඤ්ඤතරො ගරූනං.

‘‘අඤ්ඤා ච නාරී තරමානරූපා, ආදාය වාරිං උපසඞ්කමිත්වා;

පාදානි පක්ඛාලයී මෙ ජනින්ද, භරියාව [භරියා ච (පී.)] භත්තූ පතිනො පියස්ස.

‘‘අපරා ච නාරී තරමානරූපා, පග්ගය්හ සොවණ්ණමයාය [සොවණ්ණමයා (පී.)] පාතියා;

අනෙකසූපං විවිධං වියඤ්ජනං, උපනාමයී භත්ත මනුඤ්ඤරූපං.

‘‘තුරියෙහි [තූරියෙහි (ක.)] මං භාරත භුත්තවන්තං, උපට්ඨහුං භත්තු මනො විදිත්වා;

තතුත්තරිං [තදුත්තරිං (ක.)] මං නිපතී මහන්තං, දිබ්බෙහි ¶ කාමෙහි අනප්පකෙහි.

‘‘භරියා ¶ මමෙතා තිසතා අළාර, සබ්බත්තමජ්ඣා පදුමුත්තරාභා;

අළාර එතාස්සු තෙ කාමකාරා, දදාමි තෙ තා පරිචාරයස්සු.

‘‘සංවච්ඡරං දිබ්බරසානුභුත්වා, තදාස්සුහං [තදස්සහං (පී.)] උත්තරිමජ්ඣභාසිං [උත්තරි පච්චභාසිං (සී. ස්යා.), උත්තරිං පච්චභාසිං (පී.)];

නාගස්සිදං කින්ති කථඤ්ච ලද්ධං, කථජ්ඣගමාසි විමානසෙට්ඨං’’.

‘‘අධිච්ච ¶ ලද්ධං පරිණාමජං තෙ, සයංකතං උදාහු දෙවෙහි දින්නං;

පුච්ඡාමි තං [තෙ (පී.)] නාගරාජෙතමත්ථං, කථජ්ඣගමාසි විමානසෙට්ඨං’’.

‘‘නාධිච්ච ලද්ධං න පරිණාමජං මෙ, න සයංකතං නාපි දෙවෙහි දින්නං;

සකෙහි කම්මෙහි අපාපකෙහි, පුඤ්ඤෙහි මෙ ලද්ධමිදං විමානං’’.

‘‘කිං තෙ වතං කිං පන බ්රහ්මචරියං, කිස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

අක්ඛාහි මෙ නාගරාජෙතමත්ථං, කථං ¶ නු තෙ ලද්ධමිදං විමානං’’.

‘‘රාජා අහොසිං මගධානමිස්සරො, දුය්යොධනො නාම මහානුභාවො;

සො ඉත්තරං ජීවිතං සංවිදිත්වා, අසස්සතං විපරිණාමධම්මං.

‘‘අන්නඤ්ච පානඤ්ච පසන්නචිත්තො, සක්කච්ච දානං විපුලං අදාසිං [අදාසි (පී.)];

ඔපානභූතං මෙ ඝරං තදාසි, සන්තප්පිතා සමණබ්රාහ්මණා ච.

[අයං ගාථා පී. පොත්ථකෙ නත්ථි] ‘‘මාලඤ්ච ගන්ධඤ්ච විලෙපනඤ්ච, පදීපියං [පදීපයං (ස්යා. ක.)] යානමුපස්සයඤ්ච;

අච්ඡාදනං සෙය්යමථන්නපානං, සක්කච්ච දානානි අදම්හ තත්ථ [අයං ගාථා පී. පොත්ථකෙ නත්ථි].

‘‘තං ¶ මෙ වතං තං පන බ්රහ්මචරියං, තස්ස සුචිණ්ණස්ස අයං විපාකො;

තෙනෙව මෙ ලද්ධමිදං විමානං, පහූතභක්ඛං බහුඅන්නපානං’’;

‘‘නච්චෙහි ගීතෙහි චුපෙතරූපං, චිරට්ඨිතිකං න ච සස්සතායං.

‘‘අප්පානුභාවා තං මහානුභාවං, තෙජස්සිනං ¶ හන්ති අතෙජවන්තො;

කිමෙව දාඨාවුධ කිං පටිච්ච, හත්ථත්ත [හත්ථත්ථ (සී. ස්යා. පී.)] මාගච්ඡි වනිබ්බකානං [වණිබ්බකානං (සී.)].

‘‘භයං නු තෙ අන්වගතං මහන්තං, තෙජො නු තෙ නාන්වගං දන්තමූලං;

කිමෙව දාඨාවුධ කිං පටිච්ච, කිලෙසමාපජ්ජි වනිබ්බකානං’’.

‘‘න මෙ භයං අන්වගතං මහන්තං, තෙජො න සක්කා මම තෙහි හන්තුං [තෙභිහන්තුං (ස්යා. ක.)];

සතඤ්ච ධම්මානි සුකිත්තිතානි, සමුද්දවෙලාව දුරච්චයානි.

‘‘චාතුද්දසිං පඤ්චදසිං අළාර, උපොසථං නිච්චමුපාවසාමි;

අථාගමුං සොළස භොජපුත්තා, රජ්ජුං ගහෙත්වාන දළ්හඤ්ච පාසං.

‘‘භෙත්වාන නාසං අතිකස්ස [අන්තකස්ස (ක.)] රජ්ජුං, නයිංසු මං සම්පරිගය්හ ලුද්දා;

එතාදිසං දුක්ඛමහං තිතික්ඛං [තිතික්ඛිං (පී.)], උපොසථං අප්පටිකොපයන්තො’’.

‘‘එකායනෙ ¶ ¶ තං පථෙ අද්දසංසු, බලෙන ¶ වණ්ණෙන චුපෙතරූපං;

සිරියා පඤ්ඤාය ච භාවිතොසි, කිං පත්ථයං [කිමත්ථියං (සී. ස්යා. පී.)] නාග තපො කරොසි.

‘‘න පුත්තහෙතූ න ධනස්ස හෙතු, න ආයුනො චාපි අළාර හෙතු;

මනුස්සයොනිං අභිපත්ථයානො, තස්මා පරක්කම්ම තපො කරොමි’’.

‘‘ත්වං ලොහිතක්ඛො විහතන්තරංසො, අලඞ්කතො කප්පිතකෙසමස්සු;

සුරොසිතො ලොහිතචන්දනෙන, ගන්ධබ්බරාජාව දිසා පභාසසි [පභාසි (ක.)].

‘‘දෙවිද්ධිපත්තොසි මහානුභාවො, සබ්බෙහි කාමෙහි සමඞ්ගිභූතො;

පුච්ඡාමි තං නාගරාජෙතමත්ථං, සෙය්යො ඉතො කෙන මනුස්සලොකො’’.

‘‘අළාර නාඤ්ඤත්ර මනුස්සලොකා, සුද්ධී ව සංවිජ්ජති සංයමො වා;

අහඤ්ච ලද්ධාන මනුස්සයොනිං, කාහාමි ජාතිමරණස්ස අන්තං’’.

‘‘සංවච්ඡරො ¶ මෙ වසතො [වුසිතො (පී.)] තවන්තිකෙ, අන්නෙන පානෙන උපට්ඨිතොස්මි;

ආමන්තයිත්වාන පලෙමි නාග, චිරප්පවුට්ඨොස්මි [චිරප්පවුත්ථො අස්මි (පී.)] අහං ජනින්ද’’.

‘‘පුත්තා ච දාරා අනුජීවිනො ච [ච’නුජීවිනො (ස්යා. පී.)], නිච්චානුසිට්ඨා උපතිට්ඨතෙ තං;

කච්චින්නු තං නාභිසපිත්ථ [නාභිසංසිත්ථ (ස්යා. පී.)] කොචි, පියඤ්හි මෙ දස්සනං තුය්හං [තුය්හ (පී.)] අළාර’’.

‘‘යථාපි ¶ මාතූ ච පිතූ අගාරෙ, පුත්තො පියො පටිවිහිතො වසෙය්ය [සෙය්යො (පී.)];

තතොපි මය්හං ඉධමෙව සෙය්යො, චිත්තඤ්හි තෙ නාග මයී පසන්නං’’.

‘‘මණී මමං විජ්ජති ලොහිතඞ්කො [ලොහිතඞ්ගො (ක.)], ධනාහරො මණිරතනං උළාරං;

ආදාය ත්වං [තං (පී.)] ගච්ඡ සකං නිකෙතං, ලද්ධා ධනං තං මණිමොස්සජස්සු’’.

‘‘දිට්ඨා මයා මානුසකාපි කාමා, අසස්සතා විපරිණාමධම්මා;

ආදීනවං කාමගුණෙසු දිස්වා, සද්ධායහං පබ්බජිතොම්හි රාජ.

‘‘දුමප්ඵලානීව ¶ පතන්ති මාණවා, දහරා ච වුද්ධා ච සරීරභෙදා;

එතම්පි දිස්වා පබ්බජිතොම්හි රාජ, අපණ්ණකං සාමඤ්ඤමෙව සෙය්යො’’.

‘‘අද්ධා හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා යෙ බහුඨානචින්තිනො;

නාගඤ්ච සුත්වාන තවඤ්චළාර, කාහාමි පුඤ්ඤානි අනප්පකානි’’.

‘‘අද්ධා හවෙ සෙවිතබ්බා සපඤ්ඤා, බහුස්සුතා යෙ බහුඨානචින්තිනො;

නාගඤ්ච සුත්වාන මමඤ්ච රාජ, කරොහි පුඤ්ඤානි අනප්පකානී’’ති.

‘‘ආමන්තයාමි ¶ ¶ නිගමං, මිත්තාමච්චෙ පරිස්සජෙ [පාරිසජ්ජෙ (සී. ස්යා.)];

සිරස්මිං පලිතං ජාතං, පබ්බජ්ජං දානි රොචහං’’.

‘‘අභුම්මෙ කථං නු භණසි, සල්ලං මෙ දෙව උරසි කප්පෙසි [කම්පෙසි (පී.)];

සත්තසතා තෙ භරියා, කථං ¶ නු තෙ තා භවිස්සන්ති’’.

‘‘පඤ්ඤායිහින්ති එතා, දහරා අඤ්ඤම්පි තා ගමිස්සන්ති;

සග්ගඤ්චස්ස පත්ථයානො, තෙන අහං පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘දුල්ලද්ධං මෙ ආසි සුතසොම, යස්ස තෙ හොමහං මාතා;

යං මෙ විලපන්තියා, අනපෙක්ඛො පබ්බජසි දෙව.

‘‘දුල්ලද්ධං මෙ ආසි සුතසොම, යං තං අහං විජායිස්සං;

යං මෙ විලපන්තියා, අනපෙක්ඛො පබ්බජසි දෙව’’.

‘‘කො නාමෙසො ධම්මො, සුතසොම කා ච නාම පබ්බජ්ජා;

යං නො අම්හෙ ජිණ්ණෙ, අනපෙක්ඛො පබ්බජසි දෙව.

‘‘පුත්තාපි තුය්හං බහවො, දහරා අප්පත්තයොබ්බනා;

මඤ්ජූ තෙපි [තෙ (සී. පී.)] තං අපස්සන්තා, මඤ්ඤෙ ¶ දුක්ඛං නිගච්ඡන්ති’’.

‘‘පුත්තෙහි ච මෙ එතෙහි, දහරෙහි අප්පත්තයොබ්බනෙහි;

මඤ්ජූහි සබ්බෙහිපි තුම්හෙහි, චිරම්පි ඨත්වා විනාසභාවො’’ [විනාභාවො (සී. ස්යා. පී.)].

‘‘ඡින්නං ¶ නු තුය්හං හදයං, අදු තෙ [ආදු (සී. පී.), ආදූ (ස්යා.)] කරුණා ච නත්ථි අම්හෙසු;

යං නො විකන්දන්තියො [වික්කන්දන්තියො (සී.)], අනපෙක්ඛො පබ්බජසි දෙව’’.

‘‘න ච මය්හං ඡින්නං හදයං, අත්ථි කරුණාපි මය්හං තුම්හෙසු;

සග්ගඤ්ච පත්ථයානො, තෙන අහං [තෙනාහං (සී. ස්යා.), තෙනමහං (පී.)] පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘දුල්ලද්ධං මෙ ආසි, සුතසොම යස්ස තෙ අහං භරියා;

යං මෙ විලපන්තියා, අනපෙක්ඛො පබ්බජසි දෙව.

‘‘දුල්ලද්ධං මෙ ආසි, සුතසොම යස්ස තෙ අහං භරියා;

යං මෙ කුච්ඡිපටිසන්ධිං [මං කුච්ඡිමතිං සන්තිං (පී.)], අනපෙක්ඛො ¶ පබ්බජසි දෙව.

‘‘පරිපක්කො මෙ ගබ්භො, කුච්ඡිගතො යාව නං විජායාමි;

මාහං එකා විධවා, පච්ඡා දුක්ඛානි අද්දක්ඛිං’’.

‘‘පරිපක්කො තෙ ගබ්භො, කුච්ඡිගතො ඉඞ්ඝ ත්වං [ත්ව (සී.), නං (පී.)] විජායස්සු;

පුත්තං අනොමවණ්ණං, තං හිත්වා පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘මා ¶ ත්වං චන්දෙ රුදි, මා සොචි වනතිමිරමත්තක්ඛි;

ආරොහ වරපාසාදං [ච පාසාදං (පී.)], අනපෙක්ඛො අහං ගමිස්සාමි’’.

‘‘කො ¶ තං අම්ම කොපෙසි, කිං රොදසි පෙක්ඛසි ච මං බාළ්හං;

කං අවජ්ඣං ඝාතෙමි [ඝාතෙමි කං අවජ්ඣං (පී.), තං අවජ්ඣං ඝාතෙමි (ක.)], ඤාතීනං උදික්ඛමානානං’’.

‘‘න හි සො සක්කා හන්තුං, විජිතාවී [ජීවිතාවී (පී.)] යො මං තාත කොපෙසි;

පිතා තෙ මං තාත අවච, අනපෙක්ඛො ¶ අහං ගමිස්සාමි’’.

‘‘යොහං පුබ්බෙ නිය්යාමි, උය්යානං මත්තකුඤ්ජරෙ ච යොධෙමි;

සුතසොමෙ පබ්බජිතෙ, කථං නු දානි කරිස්සාමි’’.

‘‘මාතුච්ච [මාතු ච (සී. ස්යා.)] මෙ රුදන්ත්යා [රුදත්යා (පී.)], ජෙට්ඨස්ස ච භාතුනො අකාමස්ස;

හත්ථෙපි තෙ ගහෙස්සං, න හි ගච්ඡසි [ගඤ්ඡිසි (පී.)] නො අකාමානං’’.

‘‘උට්ඨෙහි ත්වං ධාති, ඉමං කුමාරං රමෙහි අඤ්ඤත්ථ;

මා මෙ පරිපන්ථමකාසි [මකා (සී. පී.)], සග්ගං මම පත්ථයානස්ස’’.

‘‘යං නූනිමං දදෙය්යං [ජහෙය්යං (පී.)] පභඞ්කරං, කො නු මෙ ඉමිනාත්ථො [කො නු මෙ ඉමිනා අත්ථො (සී. ස්යා.), කො නු මෙ නත්ථො (පී.)];

සුතසොමෙ පබ්බජිතෙ, කිං නු මෙනං කරිස්සාමි’’.

‘‘කොසො ¶ ච තුය්හං විපුලො, කොට්ඨාගාරඤ්ච තුය්හං පරිපූරං;

පථවී ච තුය්හං විජිතා, රමස්සු ¶ මා පබ්බජි [පබ්බජස්සු (සී.), පබ්බජ (පී.)] දෙව’’.

‘‘කොසො ච මය්හං විපුලො, කොට්ඨාගාරඤ්ච මය්හං පරිපූරං;

පථවී ච මය්හං විජිතා, තං හිත්වා පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘මය්හම්පි ධනං පහූතං, සඞ්ඛාතුං [සඞ්ඛ්යාතුං (සී.)] නොපි දෙව සක්කොමි;

තං තෙ දදාමි සබ්බම්පි [තං දෙව තෙ දදාමි සබ්බම්පි (සී.), තං තෙ දදාමි සබ්බං (පී.)], රමස්සු මා පබ්බජි දෙව’’.

‘‘ජානාමි [ජානාමි තෙ (සී. ස්යා.)] ධනං පහූතං, කුලවද්ධන පූජිතො තයා චස්මි;

සග්ගඤ්ච පත්ථයානො, තෙන අහං පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘උක්කණ්ඨිතොස්මි බාළ්හං, අරති මං සොමදත්ත ආවිසති [ආවීසති (ක.)];

බහුකාපි [බහුකා හි (සී. ස්යා.)] මෙ අන්තරායා, අජ්ජෙවාහං පබ්බජිස්සාමි’’.

‘‘ඉදඤ්ච තුය්හං රුචිතං, සුතසොම අජ්ජෙව දානි ත්වං පබ්බජ;

අහම්පි පබ්බජිස්සාමි, න ¶ උස්සහෙ තයා විනා අහං ඨාතුං’’.

‘‘න හි සක්කා පබ්බජිතුං, නගරෙ න හි පච්චති ජනපදෙ ච’’;

‘‘සුතසොමෙ පබ්බජිතෙ, කථං නු දානි කරිස්සාම’’.

‘‘උපනීයතිදං මඤ්ඤෙ, පරිත්තං උදකංව චඞ්කවාරම්හි;

එවං සුපරිත්තකෙ ජීවිතෙ, න ච පමජ්ජිතුං කාලො.

‘‘උපනීයතිදං ¶ මඤ්ඤෙ, පරිත්තං උදකංව චඞ්කවාරම්හි;

එවං සුපරිත්තකෙ ජීවිතෙ, අන්ධබාලා [අථ බාලා (සී. ස්යා. පී.)] පමජ්ජන්ති.

‘‘තෙ වඩ්ඪයන්ති නිරයං, තිරච්ඡානයොනිඤ්ච පෙත්තිවිසයඤ්ච;

තණ්හාය බන්ධනබද්ධා, වඩ්ඪෙන්ති අසුරකායං’’.

‘‘ඌහඤ්ඤතෙ ¶ රජග්ගං, අවිදූරෙ පුබ්බකම්හි ච [පුප්ඵකම්හි ච (සී. පී.)] පාසාදෙ;

මඤ්ඤෙ නො කෙසා ඡින්නා, යසස්සිනො ¶ ධම්මරාජස්ස’’.

‘‘අයමස්ස පාසාදො, සොවණ්ණ [සොවණ්ණො (පී.)] පුප්ඵමාල්යවීතිකිණ්ණො;

යහි [යම්හි (පී.)] මනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘අයමස්ස පාසාදො, සොවණ්ණපුප්ඵමාල්යවීතිකිණ්ණො;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘ඉදමස්ස කූටාගාරං, සොවණ්ණපුප්ඵමාල්යවීතිකිණ්ණං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘ඉදමස්ස කූටාගාරං, සොවණ්ණ [සොවණ්ණං (පී.)] පුප්ඵමාල්යවීතිකිණ්ණං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘අයමස්ස අසොකවනිකා, සුපුප්ඵිතා සබ්බකාලිකා රම්මා;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ¶ ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘අයමස්ස අසොකවනිකා, සුපුප්ඵිතා සබ්බකාලිකා රම්මා;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘ඉදමස්ස උය්යානං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘ඉදමස්ස උය්යානං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘ඉදමස්ස කණිකාරවනං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘ඉදමස්ස කණිකාරවනං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ¶ ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘ඉදමස්ස පාටලිවනං [පාටලීවනං (සී.)], සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘ඉදමස්ස පාටලිවනං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘ඉදමස්ස ¶ ¶ අම්බවනං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘ඉදමස්ස අම්බවනං, සුපුප්ඵිතං සබ්බකාලිකං රම්මං;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන.

‘‘අයමස්ස පොක්ඛරණී, සඤ්ඡන්නා අණ්ඩජෙහි වීතිකිණ්ණා;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ¶ ඉත්ථාගාරෙහි.

‘‘අයමස්ස පොක්ඛරණී, සඤ්ඡන්නා අණ්ඩජෙහි වීතිකිණ්ණා;

යහිමනුවිචරි රාජා, පරිකිණ්ණො ඤාතිසඞ්ඝෙන’’.

‘‘රාජා වො ඛො [රාජා ඛො (සී. ස්යා. පී.)] පබ්බජිතො, සුතසොමො රජ්ජං ඉමං පහත්වාන [පහන්ත්වාන (ස්යා. ක.)];

කාසායවත්ථවසනො, නාගොව එකකො [එකකොව (සී.)] චරති’’.

‘‘මාස්සු පුබ්බෙ රතිකීළිතානි, හසිතානි ච අනුස්සරිත්ථ [අනුස්සරිත්ථො (පී.)];

මා වො කාමා හනිංසු, රම්මං හි [සුරම්මඤ්හි (ස්යා. ක.)] සුදස්සනං [සුදස්සනං නාම (සී.)] නගරං.

‘‘මෙත්තචිත්තඤ්ච [මෙත්තඤ්ච (පී.)] භාවෙථ, අප්පමාණං දිවා ච රත්තො ච;

අගච්ඡිත්ථ [අථ ගඤ්ඡිත්ථ (සී. ස්යා. පී.)] දෙවපුර, ආවාසං පුඤ්ඤකම්මින’’න්ති [පුඤ්ඤකම්මානන්ති (පී.)].

සුවපණ්ඩිතජම්බුකකුණ්ඩලිනො ¶ , වරකඤ්ඤමලම්බුසජාතකඤ්ච;

පවරුත්තමසඞ්ඛසිරීව්හයකො, සුතසොමඅරින්ධමරාජවරො.