📜
19. සට්ඨිනිපාතො
529. සොණකජාතකං (1)
‘‘තස්ස ¶ ¶ ¶ සුත්වා සතං දම්මි, සහස්සං දිට්ඨ [දට්ඨු (සී. පී.)] සොණකං;
කො මෙ සොණකමක්ඛාති, සහායං පංසුකීළිතං’’.
‘‘අථබ්රවී මාණවකො, දහරො පඤ්චචූළකො;
මය්හං සුත්වා සතං දෙහි, සහස්සං දිට්ඨ [දට්ඨු (සී. පී.)] සොණකං;
අහං තෙ සොණකක්ඛිස්සං [අහං සොණකමක්ඛිස්සං (සී. පී.), අහං තෙ සොණකමක්ඛිස්සං (ස්යා.)], සහායං පංසුකීළිතං’’.
‘‘කතමස්මිං [කතරස්මිං (සී. ස්යා. පී.)] සො ජනපදෙ, රට්ඨෙසු නිගමෙසු ච;
කත්ථ සොණකමද්දක්ඛි [කත්ථ තෙ සොණකො දිට්ඨො (සී. පී.)], තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො’’.
‘‘තවෙව දෙව විජිතෙ, තවෙවුය්යානභූමියා;
උජුවංසා මහාසාලා, නීලොභාසා මනොරමා.
‘‘තිට්ඨන්ති මෙඝසමානා, රම්මා අඤ්ඤොඤ්ඤනිස්සිතා;
තෙසං මූලම්හි [මූලස්මිං (සී. පී.), මූලස්මි (ස්යා.)] සොණකො, ඣායතී අනුපාදනො [අනුපාදිනො (ස්යා.), අනුපාදානො (පී.)];
උපාදානෙසු ලොකෙසු, ඩය්හමානෙසු නිබ්බුතො.
‘‘තතො ච රාජා පායාසි, සෙනාය චතුරඞ්ගියා;
කාරාපෙත්වා සමං මග්ගං, අගමා යෙන සොණකො.
‘‘උය්යානභූමිං ගන්ත්වාන, විචරන්තො බ්රහාවනෙ;
ආසීනං ¶ සොණකං දක්ඛි, ඩය්හමානෙසු නිබ්බුතං’’.
‘‘කපණො වතයං භික්ඛු, මුණ්ඩො සඞ්ඝාටිපාරුතො;
අමාතිකො අපිතිකො, රුක්ඛමූලස්මි ඣායති’’.
‘‘ඉමං වාක්යං නිසාමෙත්වා, සොණකො එතදබ්රවි;
‘න රාජ කපණො හොති, ධම්මං කායෙන ඵස්සයං [ඵුසයං (ක.)].
‘යො ¶ ච [යොධ (සී. ස්යා.)] ධම්මං නිරංකත්වා [නිරාකත්වා (?)], අධම්මමනුවත්තති;
ස රාජ කපණො හොති, පාපො පාපපරායනො’’’.
‘‘‘අරින්දමොති ¶ මෙ නාමං, කාසිරාජාති මං විදූ;
කච්චි භොතො සුඛස්සෙය්යා [සුඛා සෙය්යා (පී.), සුඛසෙය්යො (ක.)], ඉධ පත්තස්ස සොණක’’’.
‘‘සදාපි භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
න තෙසං කොට්ඨෙ ඔපෙන්ති, න කුම්භිං න ඛළොපියං [න කුම්භෙ න කළොපියා (ස්යා. පී.)];
පරනිට්ඨිතමෙසානා, තෙන යාපෙන්ති සුබ්බතා.
‘‘දුතියම්පි භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
අනවජ්ජපිණ්ඩො [අනවජ්ජො පිණ්ඩා (පී.)] භොත්තබ්බො, න ච කොචූපරොධති.
‘‘තතියම්පි භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
නිබ්බුතො පිණ්ඩො භොත්තබ්බො, න ච කොචූපරොධති.
‘‘චතුත්ථම්පි [චතුත්ථං (පී.)] භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
මුත්තස්ස රට්ඨෙ චරතො, සඞ්ගො යස්ස න විජ්ජති.
‘‘පඤ්චමම්පි [පඤ්චමං (පී.)] භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
නගරම්හි ඩය්හමානම්හි, නාස්ස කිඤ්චි අඩය්හථ.
‘‘ඡට්ඨම්පි ¶ [ඡට්ඨං (පී.)] භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
රට්ඨෙ විලුම්පමානම්හි [විලුප්පමානම්හි (ක.)], නාස්ස කිඤ්චි අහීරථ [අහාරථ (සී. ස්යා.)].
‘‘සත්තමම්පි [සත්තමං (පී.)] භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
චොරෙහි රක්ඛිතං මග්ගං, යෙ චඤ්ඤෙ පරිපන්ථිකා;
පත්තචීවරමාදාය, සොත්ථිං ගච්ඡති සුබ්බතො.
‘‘අට්ඨමම්පි [අට්ඨමං (පී.)] භද්රමධනස්ස, අනාගාරස්ස භික්ඛුනො;
යං යං දිසං පක්කමති, අනපෙක්ඛොව ගච්ඡති’’.
‘‘බහූපි භද්රා [බහූනි සමණභද්රානි (සී.), බහූපි භද්රකා එතෙ (පී.)] එතෙසං, යො ත්වං භික්ඛු පසංසසි;
අහඤ්ච ගිද්ධො කාමෙසු, කථං කාහාමි සොණක.
‘‘පියා ¶ මෙ මානුසා කාමා, අථො දිබ්යාපි මෙ පියා;
අථ කෙන නු වණ්ණෙන, උභො ලොකෙ ලභාමසෙ’’.
‘‘කාමෙ ගිද්ධා [කාමෙසු ගිද්ධා (සී. පී.)] කාමරතා, කාමෙසු අධිමුච්ඡිතා;
නරා පාපානි කත්වාන, උපපජ්ජන්ති දුග්ගතිං.
‘‘යෙ ච කාමෙ පහන්ත්වාන [පහත්වාන (සී. පී.)], නික්ඛන්තා අකුතොභයා;
එකොදිභාවාධිගතා, න තෙ ගච්ඡන්ති දුග්ගතිං.
‘‘උපමං තෙ කරිස්සාමි, තං සුණොහි අරින්දම;
උපමාය මිධෙකච්චෙ [පිධෙකච්චෙ (සී. පී.)], අත්ථං ජානන්ති පණ්ඩිතා.
‘‘ගඞ්ගාය ¶ කුණපං දිස්වා, වුය්හමානං මහණ්ණවෙ;
වායසො සමචින්තෙසි, අප්පපඤ්ඤො අචෙතසො.
‘‘‘යානඤ්ච ¶ වතිදං ලද්ධං, භක්ඛො චායං අනප්පකො’;
තත්ථ රත්තිං තත්ථ දිවා, තත්ථෙව නිරතො මනො.
‘‘ඛාදං නාගස්ස මංසානි, පිවං භාගීරථොදකං [භාගිරසොදකං (සී. ස්යා. පී. ක.)];
සම්පස්සං වනචෙත්යානි, න පලෙත්ථ [පලෙත්වා (ක.)] විහඞ්ගමො.
‘‘තඤ්ච [තංව (පී.)] ඔතරණී ගඞ්ගා, පමත්තං කුණපෙ රතං;
සමුද්දං අජ්ඣගාහාසි [අජ්ඣගාහයි (පී.)], අගතී යත්ථ පක්ඛිනං.
‘‘සො ච භක්ඛපරික්ඛීණො, උදපත්වා [උප්පතිත්වා (සී. ස්යා.), උදාපත්වා (පී.)] විහඞ්ගමො.
න පච්ඡතො න පුරතො, නුත්තරං නොපි දක්ඛිණං.
‘‘දීපං සො නජ්ඣගාගඤ්ඡි [න අජ්ඣගඤ්ඡි (සී.), න අජ්ඣගච්ඡි (පී.)], අගතී යත්ථ පක්ඛිනං;
සො ච තත්ථෙව පාපත්ථ, යථා දුබ්බලකො තථා.
‘‘තඤ්ච සාමුද්දිකා මච්ඡා, කුම්භීලා මකරා සුසූ;
පසය්හකාරා ඛාදිංසු, ඵන්දමානං විපක්ඛකං [විපක්ඛිනං (සී. පී.), විපක්ඛිකං (ස්යා.)].
‘‘එවමෙව ¶ තුවං රාජ, යෙ චඤ්ඤෙ කාමභොගිනො;
ගිද්ධා චෙ න වමිස්සන්ති, කාකපඤ්ඤාව [කාකපඤ්ඤාය (සී. ස්යා. පී.)] තෙ විදූ.
‘‘එසා තෙ උපමා රාජ, අත්ථසන්දස්සනී කතා;
ත්වඤ්ච පඤ්ඤායසෙ තෙන, යදි කාහසි වා න වා.
‘‘එකවාචම්පි ද්විවාචං, භණෙය්ය අනුකම්පකො;
තතුත්තරිං න භාසෙය්ය, දාසොවය්යස්ස [දාසො අය්යස්ස (සී.), දාසො අයිරස්ස (පී.)] සන්තිකෙ’’.
‘‘ඉදං වත්වාන පක්කාමි, සොණකො අමිතබුද්ධිමා [සොණකො’මිතබුද්ධිමා (?)];
වෙහාසෙ අන්තලික්ඛස්මිං, අනුසාසිත්වාන ඛත්තියං’’.
‘‘කො ¶ නුමෙ රාජකත්තාරො, සුද්දා වෙය්යත්තමාගතා [සූතා වෙය්යත්තිමාගතා (සී. ස්යා. පී.)];
රජ්ජං නිය්යාදයිස්සාමි, නාහං රජ්ජෙන මත්ථිකො.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං’’ [වසමන්නගා (පී.)].
‘‘අත්ථි තෙ දහරො පුත්තො, දීඝාවු රට්ඨවඩ්ඪනො;
තං රජ්ජෙ අභිසිඤ්චස්සු, සො නො රාජා භවිස්සති’’.
‘‘ඛිප්පං කුමාරමානෙථ, දීඝාවුං රට්ඨවඩ්ඪනං;
තං රජ්ජෙ අභිසිඤ්චිස්සං, සො වො රාජා භවිස්සති’’.
‘‘තතො ¶ කුමාරමානෙසුං, දීඝාවුං රට්ඨවඩ්ඪනං;
තං දිස්වා ආලපී රාජා, එකපුත්තං මනොරමං.
‘‘සට්ඨි ගාමසහස්සානි, පරිපුණ්ණානි සබ්බසො;
තෙ පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං [වසමන්නගා (පී.)].
‘‘සට්ඨි නාගසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
සුවණ්ණකච්ඡා මාතඞ්ගා, හෙමකප්පනවාසසා.
‘‘ආරූළ්හා ¶ ගාමණීයෙහි, තොමරඞ්කුසපාණිභි;
තෙ පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං.
‘‘සට්ඨි ¶ අස්සසහස්සානි, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
ආජානීයාව ජාතියා, සින්ධවා සීඝවාහිනො.
‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, ඉල්ලියාචාපධාරිභි [ඉන්දියාචාපධාරිභි (ක.)];
තෙ පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං.
‘‘සට්ඨි රථසහස්සානි, සන්නද්ධා උස්සිතද්ධජා;
දීපා අථොපි වෙය්යග්ඝා, සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා.
‘‘ආරූළ්හා ගාමණීයෙහි, චාපහත්ථෙහි වම්මිභි;
තෙ පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං.
‘‘සට්ඨි ධෙනුසහස්සානි, රොහඤ්ඤා පුඞ්ගවූසභා;
තා පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං.
‘‘සොළසිත්ථිසහස්සානි ¶ , සබ්බාලඞ්කාරභූසිතා;
විචිත්රවත්ථාභරණා, ආමුත්තමණිකුණ්ඩලා;
තා පුත්ත පටිපජ්ජස්සු, රජ්ජං නිය්යාදයාමි තෙ.
‘‘අජ්ජෙව පබ්බජිස්සාමි, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
මාහං ¶ කාකොව දුම්මෙධො, කාමානං වසමන්වගං’’.
‘‘දහරස්සෙව ¶ මෙ තාත, මාතා මතාති මෙ සුතං;
තයා විනා අහං තාත, ජීවිතුම්පි න උස්සහෙ.
‘‘යථා ආරඤ්ඤකං නාගං, පොතො අන්වෙති පච්ඡතො;
ජෙස්සන්තං ගිරිදුග්ගෙසු, සමෙසු විසමෙසු ච.
‘‘එවං තං අනුගච්ඡාමි, පුත්තමාදාය [පත්තමාදාය (පී.)] පච්ඡතො;
සුභරො තෙ භවිස්සාමි, න තෙ හෙස්සාමි දුබ්භරො’’.
‘‘යථා සාමුද්දිකං නාවං, වාණිජානං ධනෙසිනං;
වොහාරො තත්ථ ගණ්හෙය්ය, වාණිජා බ්යසනී [බ්යසනං (ක.)] සියා.
‘‘එවමෙවායං පුත්තකලි [පුත්තක (ස්යා.)], අන්තරායකරො මම [මමං (පී.)];
ඉමං කුමාරං පාපෙථ, පාසාදං රතිවඩ්ඪනං.
‘‘තත්ථ කම්බුසහත්ථායො, යථා සක්කංව අච්ඡරා;
තා නං තත්ථ රමෙස්සන්ති [රමිස්සන්ති (ස්යා. ක.)], තාහි චෙසො [මෙසො (පී.)] රමිස්සති.
‘‘තතො කුමාරං පාපෙසුං, පාසාදං රතිවඩ්ඪනං;
තං දිස්වා අවචුං කඤ්ඤා, දීඝාවුං රට්ඨවඩ්ඪනං.
‘‘දෙවතා නුසි ගන්ධබ්බො, අදු [ආදු (සී. පී.)] සක්කො පුරින්දදො;
කො වා ත්වං කස්ස වා පුත්තො, කථං ජානෙමු තං මයං’’.
‘‘නම්හි දෙවො න ගන්ධබ්බො, නාපි [නම්හි (ක.)] සක්කො පුරින්දදො;
කාසිරඤ්ඤො අහං පුත්තො, දීඝාවු රට්ඨවඩ්ඪනො;
මමං [මම (පී.)] භරථ භද්දං වො [භද්දන්තෙ (ක.)], අහං භත්තා භවාමි වො’’.
‘‘තං ¶ තත්ථ අවචුං කඤ්ඤා, දීඝාවුං රට්ඨවඩ්ඪනං;
‘කුහිං රාජා අනුප්පත්තො, ඉතො රාජා කුහිං ගතො’’’.
‘‘පඞ්කං රාජා අතික්කන්තො, ථලෙ රාජා පතිට්ඨිතො;
අකණ්ටකං අගහනං, පටිපන්නො මහාපථං.
‘‘අහඤ්ච පටිපන්නොස්මි, මග්ගං දුග්ගතිගාමිනං;
සකණ්ටකං සගහනං, යෙන ගච්ඡන්ති දුග්ගතිං’’.
‘‘තස්ස ¶ ¶ තෙ ස්වාගතං රාජ, සීහස්සෙව ගිරිබ්බජං;
අනුසාස මහාරාජ, ත්වං නො සබ්බාසමිස්සරො’’ති.
සොණකජාතකං පඨමං.
530. සංකිච්චජාතකං (2)
‘‘දිස්වා නිසින්නං රාජානං, බ්රහ්මදත්තං රථෙසභං;
අථස්ස පටිවෙදෙසි, යස්සාසි අනුකම්පකො.
‘‘සංකිච්චායං අනුප්පත්තො, ඉසීනං සාධුසම්මතො;
තරමානරූපො නිය්යාහි, ඛිප්පං පස්ස මහෙසිනං.
‘‘තතො ච රාජා තරමානො, යුත්තමාරුය්හ සන්දනං;
මිත්තාමච්චපරිබ්යූළ්හො [පරිබ්බූළ්හො (සී. පී.)], අගමාසි රථෙසභො.
‘‘නික්ඛිප්ප පඤ්ච කකුධානි, කාසීනං රට්ඨවඩ්ඪනො;
වාළබීජනි [වා ළවීජනී (සී. පී.)] මුණ්හීසං, ඛග්ගං ඡත්තඤ්චුපාහනං;
‘‘ඔරුය්හ රාජා යානම්හා, ඨපයිත්වා පටිච්ඡදං;
ආසීනං ¶ දායපස්සස්මිං, සංකිච්චමුපසඞ්කමි.
‘‘උපසඞ්කමිත්වා සො රාජා, සම්මොදි ඉසිනා සහ;
තං කථං වීතිසාරෙත්වා, එකමන්තං උපාවිසි.
‘‘එකමන්තං නිසින්නොව, අථ කාලං අමඤ්ඤථ;
තතො පාපානි කම්මානි, පුච්ඡිතුං පටිපජ්ජථ.
‘‘ඉසිං පුච්ඡාම [පුච්ඡාමි (සී. පී.)] සංකිච්චං, ඉසීනං සාධුසම්මතං;
ආසීනං දායපස්සස්මිං, ඉසිසඞ්ඝපුරක්ඛතං [පුරක්ඛිතං (ක.)].
‘‘කං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡන්ති, නරා ධම්මාතිචාරිනො;
අතිචිණ්ණො මයා ධම්මො, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
‘‘ඉසී අවච සංකිච්චො, කාසීනං රට්ඨවඩ්ඪනං;
ආසීනං දායපස්සස්මිං, මහාරාජ සුණොහි මෙ.
‘‘උප්පථෙන ¶ වජන්තස්ස, යො මග්ගමනුසාසති;
තස්ස චෙ වචනං කයිරා, නාස්ස මග්ගෙය්ය කණ්ටකො.
‘‘අධම්මං ¶ පටිපන්නස්ස, යො ධම්මමනුසාසති;
තස්ස චෙ වචනං කයිරා, න සො ගච්ඡෙය්ය දුග්ගතිං.
‘‘ධම්මො පථො මහාරාජ, අධම්මො පන උප්පථො;
අධම්මො නිරයං නෙති, ධම්මො පාපෙති සුග්ගතිං.
‘‘අධම්මචාරිනො රාජ, නරා විසමජීවිනො;
යං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡන්ති, නිරයෙ තෙ සුණොහි මෙ.
‘‘සඤ්ජීවො කාළසුත්තො ච, සඞ්ඝාතො [සඞ්ඛාටො (ස්යා. ක.)] ද්වෙ ච රොරුවා;
අථාපරො ¶ මහාවීචි, තාපනො [තපනො (සී. පී.)] ච පතාපනො.
‘‘ඉච්චෙතෙ අට්ඨ නිරයා, අක්ඛාතා දුරතික්කමා;
ආකිණ්ණා ලුද්දකම්මෙහි, පච්චෙකා සොළසුස්සදා.
‘‘කදරියතාපනා [කදරියතපනා (සී. පී.)] ඝොරා, අච්චිමන්තො [අච්චිමන්තා (පී.)] මහබ්භයා;
ලොමහංසනරූපා ච, භෙස්මා පටිභයා දුඛා.
‘‘චතුක්කණ්ණා චතුද්වාරා, විභත්තා භාගසො මිතා;
අයොපාකාරපරියන්තා, අයසා පටිකුජ්ජිතා.
‘‘තෙසං අයොමයා භූමි, ජලිතා තෙජසා යුතා;
සමන්තා යොජනසතං, ඵුටා [ඵරිත්වා (අ. නි. 3.36; පෙ. ව. 71)] තිට්ඨන්ති සබ්බදා.
‘‘එතෙ පතන්ති නිරයෙ, උද්ධංපාදා අවංසිරා;
ඉසීනං අතිවත්තාරො, සඤ්ඤතානං තපස්සිනං.
‘‘තෙ භූනහුනො පච්චන්ති, මච්ඡා බිලකතා යථා;
සංවච්ඡරෙ අසඞ්ඛෙය්යෙ, නරා කිබ්බිසකාරිනො.
‘‘ඩය්හමානෙන ගත්තෙන, නිච්චං සන්තරබාහිරං;
නිරයා නාධිගච්ඡන්ති, ද්වාරං නික්ඛමනෙසිනො.
‘‘පුරත්ථිමෙන ¶ ධාවන්ති, තතො ධාවන්ති පච්ඡතො;
උත්තරෙනපි ධාවන්ති, තතො ධාවන්ති දක්ඛිණං;
යං යඤ්හි ද්වාරං ගච්ඡන්ති, තං තදෙව පිධීයරෙ [පිථිය්යති (සී.), පිථිය්යරෙ (ස්යා.), පිථීයරෙ (පී.)].
‘‘බහූනි වස්සසහස්සානි, ජනා නිරයගාමිනො;
බාහා පග්ගය්හ කන්දන්ති, පත්වා දුක්ඛං අනප්පකං.
‘‘ආසීවිසංව ¶ කුපිතං, තෙජස්සිං දුරතික්කමං;
න සාධුරූපෙ ආසීදෙ, සඤ්ඤතානං තපස්සිනං.
‘‘අතිකායො ¶ මහිස්සාසො, අජ්ජුනො කෙකකාධිපො;
සහස්සබාහු උච්ඡින්නො, ඉසිමාසජ්ජ ගොතමං.
‘‘අරජං රජසා වච්ඡං, කිසං අවකිරිය දණ්ඩකී;
තාලොව මූලතො [සමූලො (ක.)] ඡින්නො, ස රාජා විභවඞ්ගතො.
‘‘උපහච්ච මනං මජ්ඣො [මෙජ්ඣො (ක.)], මාතඞ්ගස්මිං යසස්සිනෙ;
සපාරිසජ්ජො උච්ඡින්නො, මජ්ඣාරඤ්ඤං තදා අහු.
‘‘කණ්හදීපායනාසජ්ජ, ඉසිං අන්ධකවෙණ්ඩයො [වෙණ්හුයො (සී. පී.), පිණ්හයො (?)];
අඤ්ඤොඤ්ඤං [අඤ්ඤමඤ්ඤං (සී. පී.)] මුසලා [මුසලෙ (සී. ස්යා. පී.)] හන්ත්වා, සම්පත්තා යමසාධනං [යමසාදනං (පී.)].
‘‘අථායං ඉසිනා සත්තො, අන්තලික්ඛචරො පුරෙ;
පාවෙක්ඛි පථවිං [පඨවිං (සී. ස්යා. පී.)] චෙච්චො, හීනත්තො පත්තපරියායං.
‘‘තස්මා හි ඡන්දාගමනං, නප්පසංසන්ති පණ්ඩිතා;
අදුට්ඨචිත්තො භාසෙය්ය, ගිරං සච්චූපසංහිතං.
‘‘මනසා චෙ පදුට්ඨෙන, යො නරො පෙක්ඛතෙ මුනිං;
විජ්ජාචරණසම්පන්නං, ගන්තා සො නිරයං අධො.
‘‘යෙ වුඩ්ඪෙ [වද්ධෙ (ක.)] පරිභාසන්ති, ඵරුසූපක්කමා ජනා;
අනපච්චා අදායාදා, තාලවත්ථු [තාලවත්ථූ (ස්යා.), තාලාවත්ථු (පී.)] භවන්ති තෙ.
‘‘යො ¶ ච පබ්බජිතං හන්ති, කතකිච්චං මහෙසිනං;
ස කාළසුත්තෙ නිරයෙ, චිරරත්තාය පච්චති.
‘‘යො ¶ ච රාජා අධම්මට්ඨො, රට්ඨවිද්ධංසනො මගො [චුතො (සී.)];
තාපයිත්වා ජනපදං, තාපනෙ පෙච්ච පච්චති.
‘‘සො ච වස්සසහස්සානි [වස්සසහස්සානං (සී. ස්යා.)], සතං දිබ්බානි පච්චති;
අච්චිසඞ්ඝපරෙතො සො, දුක්ඛං වෙදෙති වෙදනං.
‘‘තස්ස අග්ගිසිඛා කායා, නිච්ඡරන්ති පභස්සරා;
තෙජොභක්ඛස්ස ගත්තානි, ලොමෙහි ච [ලොමග්ගෙහි ච (සී. ස්යා. පී.)] නඛෙහි ච.
‘‘ඩය්හමානෙන ගත්තෙන, නිච්චං සන්තරබාහිරං;
දුක්ඛාභිතුන්නො නදති, නාගො තුත්තට්ටිතො [තුත්තද්දිතො (සී.)] යථා.
‘‘යො ලොභා පිතරං හන්ති, දොසා වා පුරිසාධමො;
ස කාළසුත්තෙ නිරයෙ, චිරරත්තාය පච්චති.
‘‘ස ¶ තාදිසො පච්චති ලොහකුම්භියං, පක්කඤ්ච සත්තීහි හනන්ති නිත්තචං;
අන්ධං කරිත්වා මුත්තකරීසභක්ඛං, ඛාරෙ නිමුජ්ජන්ති තථාවිධං නරං.
‘‘තත්තං පක්කුථිතමයොගුළඤ්ච [පක්කුධිතමයොගුළඤ්ච (ක.)], දීඝෙ ච ඵාලෙ චිරරත්තතාපිතෙ;
වික්ඛම්භමාදාය විබන්ධ [විබද්ධ (සී.), විභජ්ජ (ස්යා. පී.)] රජ්ජුභි, විවටෙ මුඛෙ සම්පවිසන්ති [සංචවන්ති (සී. ස්යා. පී.)] රක්ඛසා.
‘‘සාමා ච සොණා සබලා ච ගිජ්ඣා, කාකොළසඞ්ඝා ච දිජා අයොමුඛා;
සඞ්ගම්ම ¶ ඛාදන්ති විප්ඵන්දමානං, ජිව්හං විභජ්ජ විඝාසං සලොහිතං.
‘‘තං ¶ දඩ්ඪතාලං පරිභින්නගත්තං, නිප්පොථයන්තා අනුවිචරන්ති රක්ඛසා;
රතී හි නෙසං දුඛිනො පනීතරෙ, එතාදිසස්මිං නිරයෙ වසන්ති;
යෙ කෙචි ලොකෙ ඉධ පෙත්තිඝාතිනො.
‘‘පුත්තො ච මාතරං හන්ත්වා, ඉතො ගන්ත්වා යමක්ඛයං;
භුසමාපජ්ජතෙ දුක්ඛං, අත්තකම්මඵලූපගො.
‘‘අමනුස්සා අතිබලා, හන්තාරං ජනයන්තියා;
අයොමයෙහි වාළෙහි [ඵාලෙහි (පී.)], පීළයන්ති පුනප්පුනං.
‘‘තමස්සවං [තං පස්සවං (සී. ස්යා.), තං පස්සුතං (පී.)] සකා ගත්තා, රුහිරං [රුධිරං (සී. ස්යා.)] අත්තසම්භවං;
තම්බලොහවිලීනංව, තත්තං පායෙන්ති මත්තිඝං [මත්තියං (සී.)].
‘‘ජිගුච්ඡං කුණපං පූතිං, දුග්ගන්ධං ගූථකද්දමං;
පුබ්බලොහිතසඞ්කාසං, රහදමොගය්හ [රහදොග්ගය්හ (ක.)] තිට්ඨති.
‘‘තමෙනං කිමයො තත්ථ, අතිකායා අයොමුඛා;
ඡවිං භෙත්වාන [ඡෙත්වාන (සී. පී.)] ඛාදන්ති, සංගිද්ධා [පගිද්ධා (සී. ස්යා. පී.)] මංසලොහිතෙ.
‘‘සො ච තං නිරයං පත්තො, නිමුග්ගො සතපොරිසං;
පූතිකං කුණපං වාති, සමන්තා සතයොජනං.
‘‘චක්ඛුමාපි හි චක්ඛූහි, තෙන ගන්ධෙන ජීයති;
එතාදිසං ¶ බ්රහ්මදත්ත, මාතුඝො ලභතෙ දුඛං.
‘‘ඛුරධාරමනුක්කම්ම, තික්ඛං දුරභිසම්භවං;
පතන්ති ගබ්භපාතියො [ගබ්භපාතිනියො (සී. ස්යා. පී.)], දුග්ගං වෙතරණිං [වෙත්තරණිං (ස්යා. ක.)] නදිං.
‘‘අයොමයා සිම්බලියො, සොළසඞ්ගුලකණ්ටකා;
උභතො අභිලම්බන්ති, දුග්ගං වෙතරණිං [වෙත්තරණිං (ස්යා. ක.)] නදිං.
‘‘තෙ ¶ අච්චිමන්තො තිට්ඨන්ති, අග්ගික්ඛන්ධාව ආරකා;
ආදිත්තා ජාතවෙදෙන, උද්ධං යොජනමුග්ගතා.
‘‘එතෙ ¶ වජන්ති [සජන්ති (සී. පී.), පජ්ජන්ති (ස්යා.)] නිරයෙ, තත්තෙ තිඛිණකණ්ටකෙ;
නාරියො ච අතිචාරා [අතිචාරිනියො (සී. ස්යා. පී.)], නරා ච පරදාරගූ.
‘‘තෙ පතන්ති අධොක්ඛන්ධා, විවත්තා විහතා පුථූ;
සයන්ති විනිවිද්ධඞ්ගා, දීඝං ජග්ගන්ති සබ්බදා [සංවරිං (සී. පී.)].
‘‘තතො රත්යා විවසානෙ [විවසනෙ (සී. ස්යා. පී.)], මහතිං පබ්බතූපමං;
ලොහකුම්භිං පවජ්ජන්ති, තත්තං අග්ගිසමූදකං.
‘‘එවං දිවා ච රත්තො ච, දුස්සීලා මොහපාරුතා;
අනුභොන්ති සකං කම්මං, පුබ්බෙ දුක්කටමත්තනො.
‘‘යා ච භරියා ධනක්කීතා, සාමිකං අතිමඤ්ඤති;
සස්සුං වා සසුරං වාපි, ජෙට්ඨං වාපි නනන්දරං [නනන්දනං (ස්යා. ක.)].
‘‘තස්සා වඞ්කෙන ජිව්හග්ගං, නිබ්බහන්ති සබන්ධනං;
ස බ්යාමමත්තං කිමිනං, ජිව්හං පස්සති අත්තනි [අත්තනො (සී. ස්යා.)];
විඤ්ඤාපෙතුං ¶ න සක්කොති, තාපනෙ පෙච්ච පච්චති.
‘‘ඔරබ්භිකා සූකරිකා, මච්ඡිකා මිගබන්ධකා;
චොරා ගොඝාතකා ලුද්දා, අවණ්ණෙ වණ්ණකාරකා.
‘‘සත්තීහි ලොහකූටෙහි, නෙත්තිංසෙහි උසූහි ච;
හඤ්ඤමානා ඛාරනදිං, පපතන්ති [සම්පතන්ති (ක.)] අවංසිරා.
‘‘සායං පාතො කූටකාරී, අයොකූටෙහි හඤ්ඤති;
තතො වන්තං දුරත්තානං, පරෙසං භුඤ්ජරෙ [භුඤ්ජතෙ (සී. ස්යා. පී.)] සදා.
‘‘ධඞ්කා භෙරණ්ඩකා [භෙදණ්ඩකා (ක.)] ගිජ්ඣා, කාකොළා ච අයොමුඛා;
විප්ඵන්දමානං ඛාදන්ති, නරං කිබ්බිසකාරකං [කිබ්බිසකාරිනං (පී.)].
‘‘යෙ මිගෙන මිගං හන්ති, පක්ඛිං වා පන පක්ඛිනා;
අසන්තො රජසා ඡන්නා, ගන්තා [ගතා (ක.)] තෙ නිරයුස්සදං [නිරයං අධො (පී.)].
‘‘සන්තො ¶ ච [සන්තොව (ස්යා.)] උද්ධං ගච්ඡන්ති, සුචිණ්ණෙනිධ කම්මුනා;
සුචිණ්ණස්ස ඵලං පස්ස, සඉන්දා [සහින්දා (සී.)] දෙවා සබ්රහ්මකා.
‘‘තං ¶ තං බ්රූමි මහාරාජ, ධම්මං රට්ඨපතී චර;
තථා [තථා තථා (සී. ස්යා. පී.)] රාජ චරාහි ධම්මං, යථා තං සුචිණ්ණං නානුතප්පෙය්ය පච්ඡා’’ති.
සංකිච්චජාතකං දුතියං.
සට්ඨිනිපාතං නිට්ඨිතං.
තස්සුද්දානං –
අථ සට්ඨිනිපාතම්හි, සුණාථ මම භාසිතං;
ජාතකසව්හයනො ¶ පවරො, සොණකඅරින්දමසව්හයනො;
තථා වුත්තරථෙසභකිච්චවරොති.