📜

2. සඞ්ඝාදිසෙසකණ්ඩං

1. සුක්කවිස්සට්ඨිසික්ඛාපදං

ඉමෙ ¶ ඛො පනායස්මන්තො තෙරස සඞ්ඝාදිසෙසා

ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.

234. තෙන ¶ ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා සෙය්යසකො අනභිරතො බ්රහ්මචරියං චරති. සො තෙන කිසො හොති ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො. අද්දස ඛො ආයස්මා උදායී ආයස්මන්තං සෙය්යසකං කිසං ලූඛං දුබ්බණ්ණං උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතං ධමනිසන්ථතගත්තං. දිස්වාන ආයස්මන්තං සෙය්යසකං එතදවොච – ‘‘කිස්ස ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, කිසො ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො? කච්චි නො ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, අනභිරතො බ්රහ්මචරියං චරසී’’ති? ‘‘එවමාවුසො’’ති. ‘‘තෙන හි ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, යාවදත්ථං භුඤ්ජ යාවදත්ථං සුප යාවදත්ථං න්හාය. යාවදත්ථං භුඤ්ජිත්වා යාවදත්ථං සුපිත්වා යාවදත්ථං න්හායිත්වා යදා තෙ අනභිරති උප්පජ්ජති රාගො චිත්තං අනුද්ධංසෙති තදා හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙහී’’ති. ‘‘කිං නු ඛො, ආවුසො, කප්පති එවරූපං කාතු’’න්ති? ‘‘ආම, ආවුසො. අහම්පි එවං කරොමී’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා සෙය්යසකො යාවදත්ථං භුඤ්ජි යාවදත්ථං සුපි යාවදත්ථං න්හායි. යාවදත්ථං භුඤ්ජිත්වා යාවදත්ථං සුපිත්වා යාවදත්ථං න්හායිත්වා යදා අනභිරති උප්පජ්ජති රාගො චිත්තං ¶ අනුද්ධංසෙති තදා හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙසි ¶ . අථ ඛො ආයස්මා සෙය්යසකො අපරෙන සමයෙන වණ්ණවා අහොසි පීණින්ද්රියො පසන්නමුඛවණ්ණො විප්පසන්නඡවිවණ්ණො. අථ ඛො ආයස්මතො සෙය්යසකස්ස සහායකා භික්ඛූ ආයස්මන්තං සෙය්යසකං එතදවොචුං – ‘‘පුබ්බෙ ඛො ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, කිසො අහොසි ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො. සො දානි ත්වං එතරහි වණ්ණවා පීණින්ද්රියො පසන්නමුඛවණ්ණො ¶ විප්පසන්නඡවිවණ්ණො. කිං නු ඛො ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, භෙසජ්ජං කරොසී’’ති? ‘‘න ඛො අහං, ආවුසො, භෙසජ්ජං කරොමි ¶ . අපිචාහං යාවදත්ථං භුඤ්ජාමි යාවදත්ථං සුපාමි යාවදත්ථං න්හායාමි. යාවදත්ථං භුඤ්ජිත්වා යාවදත්ථං සුපිත්වා යාවදත්ථං න්හායිත්වා යදා මෙ අනභිරති උප්පජ්ජති රාගො චිත්තං අනුද්ධංසෙති තදා හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙමී’’ති. ‘‘කිං පන ත්වං, ආවුසො සෙය්යසක, යෙනෙව හත්ථෙන සද්ධාදෙය්යං භුඤ්ජසි තෙනෙව හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙසී’’ති? ‘‘එවමාවුසො’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා සෙය්යසකො හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙස්සතී’’ති!

අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං සෙය්යසකං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආයස්මන්තං සෙය්යසකං පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, සෙය්යසක, හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති ¶ . විගරහි බුද්ධො භගවා – ‘‘අනනුච්ඡවිකං, මොඝපුරිස, අනනුලොමිකං අප්පතිරූපං අස්සාමණකං අකප්පියං අකරණීයං. කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙස්සසි! නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන විරාගාය ධම්මො දෙසිතො නො සරාගාය, විසඤ්ඤොගාය ධම්මො දෙසිතො නො සඤ්ඤොගාය, අනුපාදානාය ධම්මො දෙසිතො නො සඋපාදානාය! තත්ථ නාම ත්වං, මොඝපුරිස, මයා විරාගාය ධම්මෙ දෙසිතෙ සරාගාය චෙතෙස්සසි, විසඤ්ඤොගාය ධම්මෙ දෙසිතෙ සඤ්ඤොගාය චෙතෙස්සසි, අනුපාදානාය ධම්මෙ දෙසිතෙ සඋපාදානාය චෙතෙස්සසි! නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන රාගවිරාගාය ධම්මො දෙසිතො, මදනිම්මදනාය පිපාසවිනයාය ආලයසමුග්ඝාතාය වට්ටුපච්ඡෙදාය තණ්හක්ඛයාය විරාගාය නිරොධාය නිබ්බානාය ධම්මො දෙසිතො? නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන කාමානං පහානං අක්ඛාතං, කාමසඤ්ඤානං පරිඤ්ඤා අක්ඛාතා, කාමපිපාසානං පටිවිනයො අක්ඛාතො, කාමවිතක්කානං සමුග්ඝාතො අක්ඛාතො, කාමපරිළාහානං වූපසමො අක්ඛාතො? නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය, පසන්නානං වා භිය්යොභාවාය. අථ ඛ්වෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානඤ්චෙව අප්පසාදාය, පසන්නානඤ්ච එකච්චානං අඤ්ඤථත්තායා’’ති. අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං සෙය්යසකං ¶ අනෙකපරියායෙන ¶ විගරහිත්වා දුබ්භරතාය…පෙ… ‘‘එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

‘‘සඤ්චෙතනිකා සුක්කවිස්සට්ඨි[විසට්ඨි (සී. ස්යා.)]සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

එවඤ්චිදං භගවතා භික්ඛූනං සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං හොති.

235. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන භික්ඛූ පණීතභොජනානි භුඤ්ජිත්වා මුට්ඨස්සතී අසම්පජානා නිද්දං ඔක්කමන්ති. තෙසං මුට්ඨස්සතීනං අසම්පජානානං නිද්දං ඔක්කමන්තානං සුපිනන්තෙන අසුචි මුච්චති. තෙසං කුක්කුච්චං අහොසි – ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං – ‘සඤ්චෙතනිකා සුක්කවිස්සට්ඨි සඞ්ඝාදිසෙසො’ති. අම්හාකඤ්ච සුපිනන්තෙන අසුචි මුච්චති. අත්ථි චෙත්ථ චෙතනා ලබ්භති. කච්චි නු ඛො මයං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ආපන්නා’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. ‘‘අත්ථෙසා, භික්ඛවෙ, චෙතනා; සා ච ඛො අබ්බොහාරිකාති. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

236. ‘‘සඤ්චෙතනිකා සුක්කවිස්සට්ඨි අඤ්ඤත්ර සුපිනන්තා සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

237. සඤ්චෙතනිකාති ජානන්තො සඤ්ජානන්තො චෙච්ච අභිවිතරිත්වා වීතික්කමො.

සුක්කන්ති දස සුක්කානි – නීලං පීතකං ලොහිතකං ඔදාතං තක්කවණ්ණං දකවණ්ණං තෙලවණ්ණං ඛීරවණ්ණං දධිවණ්ණං සප්පිවණ්ණං.

විස්සට්ඨීති ඨානතො චාවනා වුච්චති විස්සට්ඨීති.

අඤ්ඤත්ර සුපිනන්තාති ඨපෙත්වා සුපිනන්තං.

සඞ්ඝාදිසෙසොති සඞ්ඝොව තස්සා ආපත්තියා පරිවාසං දෙති, මූලාය පටිකස්සති, මානත්තං දෙති ¶ , අබ්භෙති; න සම්බහුලා, න එකපුග්ගලො. තෙන වුච්චති – ‘‘සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති. තස්සෙව ආපත්තිනිකායස්ස නාමකම්මං අධිවචනං. තෙනපි වුච්චති – ‘‘සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

අජ්ඣත්තරූපෙ ¶ මොචෙති, බහිද්ධාරූපෙ මොචෙති, අජ්ඣත්තබහිද්ධාරූපෙ මොචෙති, ආකාසෙ කටිං කම්පෙන්තො මොචෙති; රාගූපත්ථම්භෙ මොචෙති, වච්චූපත්ථම්භෙ මොචෙති, පස්සාවූපත්ථම්භෙ මොචෙති, වාතූපත්ථම්භෙ මොචෙති ¶ , උච්චාලිඞ්ගපාණකදට්ඨූපත්ථම්භෙ මොචෙති; ආරොග්යත්ථාය මොචෙති, සුඛත්ථාය මොචෙති, භෙසජ්ජත්ථාය මොචෙති, දානත්ථාය මොචෙති, පුඤ්ඤත්ථාය ¶ මොචෙති, යඤ්ඤත්ථාය මොචෙති, සග්ගත්ථාය මොචෙති, බීජත්ථාය මොචෙති, වීමංසත්ථාය මොචෙති, දවත්ථාය මොචෙති; නීලං මොචෙති, පීතකං මොචෙති, ලොහිතකං මොචෙති, ඔදාතං මොචෙති, තක්කවණ්ණං මොචෙති, දකවණ්ණං මොචෙති, තෙලවණ්ණං මොචෙති, ඛීරවණ්ණං මොචෙති, දධිවණ්ණං මොචෙති, සප්පිවණ්ණං මොචෙති.

238. අජ්ඣත්තරූපෙති අජ්ඣත්තං උපාදින්නෙ [උපාදිණ්ණෙ (සී. ක.)] රූපෙ.

බහිද්ධාරූපෙති බහිද්ධා උපාදින්නෙ වා අනුපාදින්නෙ වා.

අජ්ඣත්තබහිද්ධාරූපෙති තදුභයෙ.

ආකාසෙ කටිං කම්පෙන්තොති ආකාසෙ වායමන්තස්ස අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

රාගූපත්ථම්භෙති රාගෙන පීළිතස්ස අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

වච්චූපත්ථම්භෙති වච්චෙන පීළිතස්ස අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

පස්සාවූපත්ථම්භෙති පස්සාවෙන පීළිතස්ස අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

වාතූපත්ථම්භෙති වාතෙන පීළිතස්ස අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

උච්චාලිඞ්ගපාණකදට්ඨූපත්ථම්භෙති උච්චාලිඞ්ගපාණකදට්ඨෙන අඞ්ගජාතං කම්මනියං හොති.

239. ආරොග්යත්ථායාති ¶ අරොගො භවිස්සාමි.

සුඛත්ථායාති සුඛං වෙදනං උප්පාදෙස්සාමි.

භෙසජ්ජත්ථායාති භෙසජ්ජං භවිස්සති.

දානත්ථායාති ¶ දානං දස්සාමි.

පුඤ්ඤත්ථායාති පුඤ්ඤං භවිස්සති.

යඤ්ඤත්ථායාති යඤ්ඤං යජිස්සාමි.

සග්ගත්ථායාති සග්ගං ගමිස්සාමි.

බීජත්ථායාති බීජං භවිස්සති.

වීමංසත්ථායාති ¶ නීලං භවිස්සති, පීතකං භවිස්සති, ලොහිතකං භවිස්සති, ඔදාතං භවිස්සති, තක්කවණ්ණං භවිස්සති, දකවණ්ණං භවිස්සති, තෙලවණ්ණං භවිස්සති, ඛීරවණ්ණං භවිස්සති, දධිවණ්ණං භවිස්සති, සප්පිවණ්ණං භවිස්සතීති.

දවත්ථායාති ඛිඩ්ඩාධිප්පායො.

240. අජ්ඣත්තරූපෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බහිද්ධාරූපෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අජ්ඣත්තබහිද්ධාරූපෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ආකාසෙ කටිං කම්පෙන්තො චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

රාගූපත්ථම්භෙ ¶ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

වච්චූපත්ථම්භෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පස්සාවූපත්ථම්භෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

වාතූපත්ථම්භෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

උච්චාලිඞ්ගපාණකදට්ඨූපත්ථම්භෙ චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ආරොග්යත්ථාය චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුඛත්ථාය…පෙ… භෙසජ්ජත්ථාය… දානත්ථාය… පුඤ්ඤත්ථාය… යඤ්ඤත්ථාය… සග්ගත්ථාය… බීජත්ථාය… වීමංසත්ථාය… දවත්ථාය චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නීලං චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස ¶ .

පීතකං… ලොහිතකං… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුද්ධිකං නිට්ඨිතං.

ආරොග්යත්ථඤ්ච ¶ ¶ සුඛත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ආරොග්යත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච…පෙ… ආරොග්යත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… ආරොග්යත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකස්ස ඛණ්ඩචක්කං නිට්ඨිතං.

241. සුඛත්ථඤ්ච ¶ භෙසජ්ජත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුඛත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච…පෙ… සුඛත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… සුඛත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… සුඛත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… සුඛත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… සුඛත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… සුඛත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුඛත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

242. භෙසජ්ජත්ථඤ්ච ¶ දානත්ථඤ්ච…පෙ… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භෙසජ්ජත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… භෙසජ්ජත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දානත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච…පෙ… දානත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… දානත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… දානත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… දානත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… දානත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දානත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… දානත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… දානත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුඤ්ඤත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච…පෙ… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුඤ්ඤත්ථඤ්ච ¶ ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… පුඤ්ඤත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

යඤ්ඤත්ථඤ්ච ¶ සග්ගත්ථඤ්ච…පෙ… යඤ්ඤත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… යඤ්ඤත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච ¶ … යඤ්ඤත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

යඤ්ඤත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… යඤ්ඤත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… යඤ්ඤත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… යඤ්ඤත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… යඤ්ඤත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සග්ගත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච…පෙ… සග්ගත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච… සග්ගත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සග්ගත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… සග්ගත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… සග්ගත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… සග්ගත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… සග්ගත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… සග්ගත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බීජත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච…පෙ… බීජත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බීජත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… බීජත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… බීජත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… බීජත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… බීජත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… බීජත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… බීජත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

වීමංසත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

වීමංසත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… වීමංසත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… වීමංසත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දවත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච…පෙ… ¶ දවත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච… දවත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකස්ස බද්ධචක්කං නිට්ඨිතං.

ආරොග්යත්ථඤ්ච ¶ ¶ සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… ආරොග්යත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකස්ස ඛණ්ඩචක්කං.

සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච…පෙ… සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකස්ස බද්ධචක්කං සංඛිත්තං.

වීමංසත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච ආරොග්යත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. වීමංසත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකං නිට්ඨිතං.

තිමූලකම්පි ¶ චතුමූලකම්පි පඤ්චමූලකම්පි ඡමූලකම්පි සත්තමූලකම්පි අට්ඨමූලකම්පි නවමූලකම්පි එවමෙව විත්ථාරෙතබ්බං.

ඉදං සබ්බමූලකං.

243. ආරොග්යත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සබ්බමූලකං නිට්ඨිතං.

244. නීලඤ්ච ¶ පීතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නීලඤ්ච ලොහිතකඤ්ච…පෙ… නීලඤ්ච ඔදාතඤ්ච… නීලඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… නීලඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… නීලඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… නීලඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… නීලඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… නීලඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චත්ති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකස්ස ඛණ්ඩචක්කං නිට්ඨිතං.

245. පීතකඤ්ච ¶ ලොහිතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පීතකඤ්ච ඔදාතඤ්ච…පෙ… පීතකඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… පීතකඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… පීතකඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… පීතකඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… පීතකඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… පීතකඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පීතකඤ්ච නීලඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති ¶ සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකස්ස බද්ධචක්කං.

246. ලොහිතකඤ්ච ඔදාතඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ලොහිතකඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච…පෙ… ලොහිතකඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… ලොහිතකඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… ලොහිතකඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… ලොහිතකඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… ලොහිතකඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ලොහිතකඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… ලොහිතකඤ්ච පීතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඔදාතඤ්ච ¶ තක්කවණ්ණඤ්ච…පෙ… ඔදාතඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… ඔදාතඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… ඔදාතඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… ඔදාතඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… ඔදාතඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඔදාතඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… ඔදාතඤ්ච පීතකඤ්ච… ඔදාතඤ්ච ලොහිතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තක්කවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච…පෙ… තක්කවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… තක්කවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… තක්කවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… තක්කවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තක්කවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… තක්කවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච… තක්කවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… තක්කවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දකවණ්ණඤ්ච ¶ තෙලවණ්ණඤ්ච…පෙ… දකවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච… දකවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… දකවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දකවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… දකවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච… දකවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… දකවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච… දකවණ්ණඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති ¶ , ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තෙලවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච…පෙ… තෙලවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච… තෙලවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තෙලවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… තෙලවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච… තෙලවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… තෙලවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච… තෙලවණ්ණඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… තෙලවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛීරවණ්ණඤ්ච ¶ දධිවණ්ණඤ්ච…පෙ… ඛීරවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛීරවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… ඛීරවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච… ඛීරවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… ඛීරවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච… ඛීරවණ්ණඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… ඛීරවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… ඛීරවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දධිවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දධිවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච…පෙ… දධිවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… දධිවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සප්පිවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සප්පිවණ්ණඤ්ච පීතකඤ්ච…පෙ… සප්පිවණ්ණඤ්ච ලොහිතකඤ්ච… සප්පිවණ්ණඤ්ච ඔදාතඤ්ච… සප්පිවණ්ණඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච… සප්පිවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච… සප්පිවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච… සප්පිවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච ¶ … සප්පිවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකස්ස බද්ධචක්කං නිට්ඨිතං.

නීලඤ්ච ¶ පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… නීලඤ්ච පීතකඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකස්ස ඛණ්ඩචක්කං.

පීතකඤ්ච ¶ ලොහිතකඤ්ච ඔදාතඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච…පෙ… පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච නීලඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකස්ස බද්ධචක්කං සංඛිත්තං.

දධිවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච නීලඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… දධිවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දුමූලකං නිට්ඨිතං.

තිමූලකම්පි චතුමූලකම්පි පඤ්චමූලකම්පි ඡමූලකම්පි සත්තමූලකම්පි අට්ඨමූලකම්පි නවමූලකම්පි එවමෙව විත්ථාරෙතබ්බං.

ඉදං සබ්බමූලකං.

247. නීලඤ්ච ¶ පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච ඔදාතඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච ඛීරවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සබ්බමූලකං නිට්ඨිතං.

248. ආරොග්යත්ථඤ්ච නීලඤ්ච [ආරොග්යත්ථං නීලං (?)] චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ආරොග්යත්ථඤ්ච සුඛත්ථඤ්ච නීලඤ්ච පීතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ආරොග්යත්ථඤ්ච ¶ සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච නීලඤ්ච පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

උභතො ¶ වඩ්ඪකං එවමෙව වඩ්ඪෙතබ්බං.

ආරොග්යත්ථඤ්ච ¶ සුඛත්ථඤ්ච භෙසජ්ජත්ථඤ්ච දානත්ථඤ්ච පුඤ්ඤත්ථඤ්ච යඤ්ඤත්ථඤ්ච සග්ගත්ථඤ්ච බීජත්ථඤ්ච වීමංසත්ථඤ්ච දවත්ථඤ්ච නීලඤ්ච පීතකඤ්ච ලොහිතකඤ්ච ඔදාතඤ්ච තක්කවණ්ණඤ්ච දකවණ්ණඤ්ච තෙලවණ්ණඤ්ච ¶ ඛීරවණ්ණඤ්ච දධිවණ්ණඤ්ච සප්පිවණ්ණඤ්ච චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මිස්සකචක්කං නිට්ඨිතං.

249. නීලං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති පීතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නීලං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ලොහිතකං…පෙ… ඔදාතං ¶ … තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං නිට්ඨිතං.

250. පීතකං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ලොහිතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පීතකං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ඔදාතං…පෙ… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං… නීලං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කමූලං සංඛිත්තං.

251. සප්පිවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති නීලං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සප්පිවණ්ණං ¶ මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති පීතකං…පෙ… ලොහිතකං… ඔදාතං ¶ … තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

කුච්ඡිචක්කං නිට්ඨිතං.

252. පීතකං ¶ මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති නීලං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ලොහිතකං…පෙ… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති නීලං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස පඨමං ගමනං නිට්ඨිතං.

253. ලොහිතකං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති පීතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඔදාතං…පෙ… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං

¶ … දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං… නීලං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති පීතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස දුතියං ගමනං නිට්ඨිතං.

254. ඔදාතං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ලොහිතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තක්කවණ්ණං…පෙ… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං…

සප්පිවණ්ණං… නීලං ¶ … පීතකං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ලොහිතකං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස තතියං ගමනං නිට්ඨිතං.

255. තක්කවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ඔදාතං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දකවණ්ණං…පෙ… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං… නීලං… පීතකං… ලොහිතකං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ඔදාතං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස චතුත්ථං ගමනං නිට්ඨිතං.

256. දකවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති තක්කවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

තෙලවණ්ණං ¶ …පෙ… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං… නීල…

පීතකං… ලොහිතකං… ඔදාතං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති තක්කවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස පඤ්චමං ගමනං නිට්ඨිතං.

257. තෙලවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති දකවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛීරවණ්ණං…පෙ… දධිවණ්ණං… සප්පිවණ්ණං… නීලං ¶ … පීතකං… ලොහිතකං…

ඔදාතං… තක්කවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති දකවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස ඡට්ඨං ගමනං නිට්ඨිතං.

258. ඛීරවණ්ණං ¶ මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති තෙලවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දධිවණ්ණං…පෙ… සප්පිවණ්ණං… නීලං… පීතකං… ලොහිතකං… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති තෙලවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස සත්තමං ගමනං නිට්ඨිතං.

259. දධිවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ඛීරවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සප්පිවණ්ණං…පෙ… නීලං… පීතකං… ලොහිතකං… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති ඛීරවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස අට්ඨමං ගමනං නිට්ඨිතං.

260. සප්පිවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති දධිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නීලං…පෙ… පීතකං… ලොහිතකං… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං… තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති දධිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස නවමං ගමනං නිට්ඨිතං.

261. නීලං ¶ මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති සප්පිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පීතකං ¶ …පෙ… ලොහිතකං… ඔදාතං… තක්කවණ්ණං… දකවණ්ණං ¶ … තෙලවණ්ණං… ඛීරවණ්ණං… දධිවණ්ණං මොචෙස්සාමීති චෙතෙති උපක්කමති සප්පිවණ්ණං මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පිට්ඨිචක්කස්ස දසමං ගමනං නිට්ඨිතං.

පිට්ඨිචක්කං නිට්ඨිතං.

262. චෙතෙති ¶ උපක්කමති මුච්චති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

චෙතෙති උපක්කමති න මුච්චති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

චෙතෙති න උපක්කමති මුච්චති, අනාපත්ති.

චෙතෙති න උපක්කමති න මුච්චති, අනාපත්ති.

න චෙතෙති උපක්කමති මුච්චති, අනාපත්ති.

න චෙතෙති උපක්කමති න මුච්චති, අනාපත්ති.

න චෙතෙති න උපක්කමති මුච්චති, අනාපත්ති.

න චෙතෙති න උපක්කමති න මුච්චති, අනාපත්ති.

අනාපත්ති සුපිනන්තෙන, නමොචනාධිප්පායස්ස, උම්මත්තකස්ස, ඛිත්තචිත්තස්ස, වෙදනාට්ටස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

විනීතවත්ථුඋද්දානගාථා

සුපිනොච්චාරපස්සාවො ¶ , විතක්කුණ්හොදකෙන ච;

භෙසජ්ජං කණ්ඩුවං මග්ගො, වත්ථි ජන්තාඝරුපක්කමො [ජන්තග්ගුපක්කමො (සී.), ජන්තාඝරං ඌරු (ස්යා.)].

සාමණෙරො ච සුත්තො ච, ඌරු මුට්ඨිනා පීළයි;

ආකාසෙ ථම්භං නිජ්ඣායි, ඡිද්දං කට්ඨෙන ඝට්ටයි.

සොතො ¶ උදඤ්ජලං ධාවං, පුප්ඵාවලියං පොක්ඛරං;

වාලිකා කද්දමුස්සෙකො [කද්දමොසෙකො (?)], සයනඞ්ගුට්ඨකෙන චාති.

විනීතවත්ථු

263. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො සුපිනන්තෙන අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි – ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං, කච්චි නු ඛො අහං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ආපන්නො’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සුපිනන්තෙනා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො උච්චාරං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘කිංචිත්තො ත්වං, භික්ඛූ’’ති? ‘‘නාහං, භගවා, මොචනාධිප්පායො’’ති. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො පස්සාවං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො කාමවිතක්කං විතක්කෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, විතක්කෙන්තස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො උණ්හොදකෙන න්හායන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස ¶ කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘කිංචිත්තො ¶ ත්වං, භික්ඛූ’’ති? ‘‘නාහං, භගවා, මොචනාධිප්පායො’’ති. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස උණ්හොදකෙන න්හායන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං ¶ අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස උණ්හොදකෙන න්හායන්තස්ස අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො අඞ්ගජාතෙ වණො හොති. භෙසජ්ජෙන [තස්ස භෙසජ්ජෙන (?)] ආලිම්පෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො අඞ්ගජාතෙ වණො හොති. මොචනාධිප්පායස්ස [තස්ස මොචනාමිප්පායස්ස (ස්යා.)] භෙසජ්ජෙන ආලිම්පෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො අණ්ඩං කණ්ඩුවන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති ¶ , භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස අණ්ඩං කණ්ඩුවන්තස්ස [කණ්ඩූවන්තස්ස (සී.)] අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

264. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මග්ගං ගච්ඡන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස මග්ගං ගච්ඡන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො වත්ථිං ගහෙත්වා පස්සාවං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස වත්ථිං ගහෙත්වා පස්සාවං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො ජන්තාඝරෙ උදරවට්ටිං තාපෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන ¶ සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස ජන්තාඝරෙ උදරවට්ටිං තාපෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො ජන්තාඝරෙ උපජ්ඣායස්ස පිට්ඨිපරිකම්මං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස ජන්තාඝරෙ උපජ්ඣායස්ස පිට්ඨිපරිකම්මං කරොන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

265. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො ඌරුං ඝට්ටාපෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස ඌරුං ඝට්ටාපෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු මොචනාධිප්පායො අඤ්ඤතරං සාමණෙරං එතදවොච – ‘‘එහි මෙ ත්වං, ආවුසො සාමණෙර, අඞ්ගජාතං ගණ්හාහී’’ති. සො තස්ස අඞ්ගජාතං අග්ගහෙසි. තස්සෙව අසුචි ¶ මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සුත්තස්ස සාමණෙරස්ස අඞ්ගජාතං අග්ගහෙසි. තස්සෙව අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි ¶ …පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

266. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස ඌරූහි අඞ්ගජාතං පීළෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස මුට්ඨිනා අඞ්ගජාතං පීළෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස ආකාසෙ කටිං කම්පෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න ¶ මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො කායං ථම්භෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස කායං ථම්භෙන්තස්ස අසුචි ¶ මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො මාතුගාමස්ස අඞ්ගජාතං උපනිජ්ඣායි. තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. න ච, භික්ඛවෙ, සාරත්තෙන මාතුගාමස්ස අඞ්ගජාතං උපනිජ්ඣායිතබ්බං. යො උපනිජ්ඣායෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

267. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස තාළච්ඡිද්දං අඞ්ගජාතං පවෙසෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස කට්ඨෙන අඞ්ගජාතං ඝට්ටෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස ¶ ; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො පටිසොතෙ න්හායන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස පටිසොතෙ න්හායන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො උදඤ්ජලං කීළන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස උදඤ්ජලං කීළන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො උදකෙ ධාවන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස උදකෙ ධාවන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො පුප්ඵාවලියං [පුප්ඵාවළියං (ස්යා. ක.)] කීළන්තස්ස ¶ අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස පුප්ඵාවලියං කීළන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

268. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො පොක්ඛරවනෙ ධාවන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස පොක්ඛරවනෙ ධාවන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස වාලිකං අඞ්ගජාතං පවෙසෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස කද්දමං අඞ්ගජාතං පවෙසෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි ¶ . තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො උදකෙන අඞ්ගජාතං ¶ ඔසිඤ්චන්තස්ස අසුචි මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නමොචනාධිප්පායස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස උදකෙන අඞ්ගජාතං ඔසිඤ්චන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස සයනෙ අඞ්ගජාතං ඝට්ටෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භික්ඛුනො මොචනාධිප්පායස්ස අඞ්ගුට්ඨෙන අඞ්ගජාතං ඝට්ටෙන්තස්ස අසුචි මුච්චි…පෙ… අසුචි න මුච්චි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි ¶ – ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං, කච්චි නු ඛො අහං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ආපන්නො’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

සුක්කවිස්සට්ඨිසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං පඨමං.

2. කායසංසග්ගසික්ඛාපදං

269. තෙන ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා උදායී අරඤ්ඤෙ විහරති. තස්සායස්මතො විහාරො අභිරූපො හොති දස්සනීයො පාසාදිකො, මජ්ඣෙගබ්භො, සමන්තාපරියාගාරො, සුපඤ්ඤත්තං මඤ්චපීඨං භිසිබිම්බොහනං, පානීයං පරිභොජනීයං සුපට්ඨිතං, පරිවෙණං සුසම්මට්ඨං. බහූ මනුස්සා ආයස්මතො උදායිස්ස විහාරපෙක්ඛකා ආගච්ඡන්ති. අඤ්ඤතරොපි බ්රාහ්මණො සපජාපතිකො යෙනායස්මා උදායී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොච – ‘‘ඉච්ඡාම මයං භොතො උදායිස්ස ¶ විහාරං පෙක්ඛිතු’’න්ති. ‘‘තෙන හි, බ්රාහ්මණ, පෙක්ඛස්සූ’’ති, අවාපුරණං [අපාපුරණං (ස්යා.)] ආදාය ඝටිකං උග්ඝාටෙත්වා කවාටං පණාමෙත්වා විහාරං පාවිසි. සොපි ඛො බ්රාහ්මණො ආයස්මතො උදායිස්ස පිට්ඨිතො පාවිසි. සාපි ඛො බ්රාහ්මණී තස්ස බ්රාහ්මණස්ස පිට්ඨිතො පාවිසි. අථ ඛො ආයස්මා උදායී එකච්චෙ වාතපානෙ විවරන්තො එකච්චෙ වාතපානෙ ථකෙන්තො ගබ්භං අනුපරිගන්ත්වා පිට්ඨිතො ආගන්ත්වා තස්සා බ්රාහ්මණියා අඞ්ගමඞ්ගානි පරාමසි. අථ ඛො සො බ්රාහ්මණො ආයස්මතා උදායිනා සද්ධිං පටිසම්මොදිත්වා අගමාසි. අථ ඛො සො බ්රාහ්මණො අත්තමනො අත්තමනවාචං නිච්ඡාරෙසි – ‘‘උළාරා ඉමෙ සමණා සක්යපුත්තියා යෙ ඉමෙ ¶ එවරූපෙ අරඤ්ඤෙ විහරන්ති. භවම්පි උදායී උළාරො යො එවරූපෙ අරඤ්ඤෙ විහරතී’’ති.

එවං වුත්තෙ සා බ්රාහ්මණී තං බ්රාහ්මණං එතදවොච ¶ – ‘‘කුතො තස්ස උළාරත්තතා! යථෙව මෙ ත්වං අඞ්ගමඞ්ගානි පරාමසි එවමෙව මෙ සමණො උදායී අඞ්ගමඞ්ගානි පරාමසී’’ති. අථ ඛො සො බ්රාහ්මණො උජ්ඣායති ඛිය්යති විපාචෙති – ‘‘අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා සක්යපුත්තියා දුස්සීලා මුසාවාදිනො. ඉමෙ හි නාම ධම්මචාරිනො සමචාරිනො බ්රහ්මචාරිනො සච්චවාදිනො ¶ සීලවන්තො කල්යාණධම්මා පටිජානිස්සන්ති! නත්ථි ඉමෙසං සාමඤ්ඤං නත්ථි ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, නට්ඨං ඉමෙසං සාමඤ්ඤං නට්ඨං ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, කුතො ඉමෙසං සාමඤ්ඤං කුතො ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, අපගතා ඉමෙ සාමඤ්ඤා අපගතා ඉමෙ බ්රහ්මඤ්ඤා. කථඤ්හි නාම සමණො උදායී මම භරියාය අඞ්ගමඞ්ගානි පරාමසිස්සති! න හි සක්කා කුලිත්ථීහි කුලධීතාහි කුලකුමාරීහි කුලසුණ්හාහි කුලදාසීහි ආරාමං වා විහාරං වා ගන්තුං. සචෙ [සචෙ හි (ස්යා.)] කුලිත්ථියො කුලධීතරො [කුලධීතායො (සී. ස්යා.)] කුලකුමාරියො කුලසුණ්හායො කුලදාසියො ආරාමං වා විහාරං වා ගච්ඡෙය්යුං, තාපි සමණා සක්යපුත්තියා දූසෙය්යු’’න්ති!

අස්සොසුං ඛො භික්ඛු තස්ස බ්රාහ්මණස්ස උජ්ඣායන්තස්ස ඛිය්යන්තස්ස විපාචෙන්තස්ස. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා උදායී මාතුගාමෙන සද්ධිං කායසංසග්ගං සමාපජ්ජිස්සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං උදායිං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං ¶ පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආයස්මන්තං උදායිං පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, උදායි, මාතුගාමෙන සද්ධිං කායසංසග්ගං සමාපජ්ජසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා – ‘‘අනනුච්ඡවිකං, මොඝපුරිස, අනනුලොමිකං අප්පතිරූපං අස්සාමණකං අකප්පියං අකරණීයං. කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, මාතුගාමෙන සද්ධිං ¶ කායසංසග්ගං සමාපජ්ජිස්සසි! නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන විරාගාය ධම්මො දෙසිතො නො සරාගාය…පෙ… කාමපරිළාහානං වූපසමො අක්ඛාතො. නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

270. ‘‘යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තෙන මාතුගාමෙන සද්ධිං කායසංසග්ගං සමාපජ්ජෙය්ය හත්ථග්ගාහං වා වෙණිග්ගාහං වා අඤ්ඤතරස්ස වා අඤ්ඤතරස්ස වා අඞ්ගස්ස පරාමසනං, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

271. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

ඔතිණ්ණො ¶ ¶ නාම සාරත්තො අපෙක්ඛවා පටිබද්ධචිත්තො.

විපරිණතන්ති රත්තම්පි චිත්තං විපරිණතං. දුට්ඨම්පි චිත්තං විපරිණතං. මූළ්හම්පි චිත්තං විපරිණතං. අපිච, රත්තං චිත්තං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතං විපරිණතන්ති.

මාතුගාමො නාම මනුස්සිත්ථී, න යක්ඛී න පෙතී, න තිරච්ඡානගතා. අන්තමසො තදහුජාතාපි දාරිකා, පගෙව මහත්තරී.

සද්ධින්ති එකතො.

කායසංසග්ගං ¶ සමාපජ්ජෙය්යාති අජ්ඣාචාරො වුච්චති.

හත්ථො නාම කප්පරං උපාදායං යාව අග්ගනඛා.

වෙණී නාම සුද්ධකෙසා වා, සුත්තමිස්සා වා, මාලාමිස්සා වා, හිරඤ්ඤමිස්සා වා, සුවණ්ණමිස්සා වා, මුත්තාමිස්සා වා, මණිමිස්සා වා.

අඞ්ගං නාම හත්ථඤ්ච වෙණිඤ්ච ඨපෙත්වා අවසෙසං අඞ්ගං නාම.

272. ආමසනා ¶ , පරාමසනා, ඔමසනා, උම්මසනා, ඔලඞ්ඝනා, උල්ලඞ්ඝනා, ආකඩ්ඪනා, පතිකඩ්ඪනා, අභිනිග්ගණ්හනා, අභිනිප්පීළනා, ගහණං, ඡුපනං.

ආමසනා නාම ආමට්ඨමත්තා.

පරාමසනා නාම ඉතොචිතො ච සංචොපනා.

ඔමසනා නාම හෙට්ඨා ඔරොපනා.

උම්මසනා නාම උද්ධං උච්චාරණා.

ඔලඞ්ඝනා නාම හෙට්ඨා ඔනමනා.

උල්ලඞ්ඝනා නාම උද්ධං උච්චාරණා.

ආකඩ්ඪනා නාම ආවිඤ්ඡනා [ආවිඤ්ජනා (සී. ස්යා.)].

පතිකඩ්ඪනා නාම පතිප්පණාමනා.

අභිනිග්ගණ්හනා නාම අඞ්ගං ගහෙත්වා නිප්පීළනා.

අභිනිප්පීළනා නාම කෙනචි සහ නිප්පීළනා.

ගහණං නාම ගහිතමත්තං.

ඡුපනං නාම ඵුට්ඨමත්තං.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

273. ඉත්ථී ¶ ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච භික්ඛු ච. නං ඉත්ථියා කායෙන කායං ආමසති පරාමසති ඔමසති උම්මසති ඔලඞ්ඝෙති උල්ලඞ්ඝෙති ¶ ආකඩ්ඪති පතිකඩ්ඪති අභිනිග්ගණ්හාති අභිනිප්පීළෙති ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඉත්ථී ච හොති වෙමතිකො සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

ඉත්ථී ච හොති පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

ඉත්ථී ච හොති පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

ඉත්ථී ච හොති තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස ¶ කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති වෙමතිකො සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති ¶ , ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ¶ ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පුරිසො ච හොති පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පුරිසස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පුරිසො ච හොති වෙමතිකො…පෙ… පුරිසො ච හොති තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… පුරිසො ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී… පුරිසො ච හොති පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පුරිසස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

තිරච්ඡානගතො ච හොති තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ¶ ච. භික්ඛු ච නං තිරච්ඡානගතස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

තිරච්ඡානගතො ච හොති වෙමතිකො…පෙ… තිරච්ඡානගතො ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතො ච හොති පණ්ඩකසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතො ච හොති. පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං තිරච්ඡානගතස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

274. ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං.

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං වෙමතිකො සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං.

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං පණ්ඩකසඤ්ඤී…පෙ… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ¶ ච. භික්ඛු ච ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ¶ ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං.

ද්වෙ ¶ පණ්ඩකා ද්වින්නං පණ්ඩකානං පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච භික්ඛු ච නං ද්වින්නං පණ්ඩකානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං.

ද්වෙ පණ්ඩකා ද්වින්නං පණ්ඩකානං වෙමතිකො…පෙ… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං පණ්ඩකානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

ද්වෙ පුරිසා ද්වින්නං පුරිසානං පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච භික්ඛු ච නං ද්වින්නං පුරිසානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

ද්වෙ පුරිසා ද්වින්නං පුරිසානං වෙමතිකො…පෙ… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී… පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං පුරිසානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

ද්වෙ තිරච්ඡානගතා ද්වින්නං තිරච්ඡානගතානං තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං තිරච්ඡානගතානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

ද්වෙ තිරච්ඡානගතා ද්වින්නං තිරච්ඡානගතානං වෙමතිකො…පෙ… ඉත්ථිසඤ්ඤී… පණ්ඩකසඤ්ඤී ¶ … පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං තිරච්ඡානගතානං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

275. ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ¶ ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ¶ ච පණ්ඩකො ච උභින්නං වෙමතිකො සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං.

ඉත්ථී ¶ ච පණ්ඩකො ච උභින්නං පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ච පුරිසො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ¶ ච පුරිසො ච උභින්නං වෙමතිකො…පෙ… පණ්ඩකසඤ්ඤී… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස.

ඉත්ථී ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං වෙමතිකො…පෙ… පණ්ඩකසඤ්ඤී… පුරිසසඤ්ඤී ¶ … තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ¶ ච පුරිසො ච උභින්නං පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ච පුරිසො ච උභින්නං වෙමතිකො…පෙ… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

පණ්ඩකො ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස.

පණ්ඩකො ¶ ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං වෙමතිකො…පෙ… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ¶ ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

පුරිසො ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

පුරිසො ච තිරච්ඡානගතො ච උභින්නං වෙමතිකො…පෙ… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී… පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං.

දුමූලකං නිට්ඨිතං.

276. ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායෙන කායපටිබද්ධං ¶ ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං ¶ …පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ¶ ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා නිස්සග්ගියෙන කායං ආමසති ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං නිස්සග්ගියෙන කායං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං ¶ දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං නිස්සග්ගියෙන කායං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

භික්ඛුපෙය්යාලො නිට්ඨිතො.

277. ඉත්ථී ¶ ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායං ආමසති පරාමසති ඔමසති උම්මසති ඔලඞ්ඝෙති උල්ලඞ්ඝෙති ආකඩ්ඪති පතිකඩ්ඪති අභිනිග්ගණ්හාති අභිනිප්පීළෙති ¶ ගණ්හාති ඡුපති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායං ආමසන්ති පරාමසන්ති ඔමසන්ති උම්මසන්ති ඔලඞ්ඝෙන්ති උල්ලඞ්ඝෙන්ති ආකඩ්ඪන්ති පතිකඩ්ඪන්ති අභිනිග්ගණ්හන්ති අභිනිප්පීළෙන්ති ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස කායෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස…පෙ….

ද්වෙ ¶ ¶ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

278. ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසති පරාමසති…පෙ… ගණ්හාති ඡුපති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස කායපටිබද්ධෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති පරාමසන්ති…පෙ… ගණ්හන්ති ඡුපන්ති, සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ¶ ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන කායං ආමසති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන කායං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන ¶ කායං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථී ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසති. සෙවනාධිප්පායො ¶ කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. ඉත්ථියො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. උභො ච නං භික්ඛුස්ස නිස්සග්ගියෙන නිස්සග්ගියං ආමසන්ති. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

279. සෙවනාධිප්පායො කායෙන වායමති ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සෙවනාධිප්පායො ¶ කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

සෙවනාධිප්පායො න ච කායෙන වායමති, ඵස්සං පටිවිජානාති, අනාපත්ති.

සෙවනාධිප්පායො න ච කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, අනාපත්ති.

මොක්ඛාධිප්පායො කායෙන වායමති, ඵස්සං පටිවිජානාති, අනාපත්ති.

මොක්ඛාධිප්පායො ¶ කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති ¶ , අනාපත්ති.

මොක්ඛාධිප්පායො න ච කායෙන වායමති, ඵස්සං පටිවිජානාති, අනාපත්ති.

මොක්ඛාධිප්පායො න ච කායෙන වායමති, න ච ඵස්සං පටිවිජානාති, අනාපත්ති.

280. අනාපත්ති අසඤ්චිච්ච, අසතියා, අජානන්තස්ස, අසාදියන්තස්ස, උම්මත්තකස්ස, ඛිත්තචිත්තස්ස, වෙදනාට්ටස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

විනීතවත්ථුඋද්දානගාථා

මාතා ¶ ධීතා භගිනී ච, ජායා යක්ඛී ච පණ්ඩකො;

සුත්තා මතා තිරච්ඡානා, දාරුධිතලිකාය ච.

සම්පීළෙ සඞ්කමො මග්ගො, රුක්ඛො නාවා ච රජ්ජු ච;

දණ්ඩො පත්තං පණාමෙසි, වන්දෙ වායමි නච්ඡුපෙති.

විනීතවත්ථු

281. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු මාතුයා මාතුපෙමෙන ආමසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි – ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං, කච්චි නු ඛො අහං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ¶ ආපන්නො’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ධීතුයා ධීතුපෙමෙන ආමසි…පෙ… භගිනියා භගිනිපෙමෙන ආමසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු පුරාණදුතියිකාය කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු යක්ඛිනියා කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු පණ්ඩකස්ස කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති ¶ , භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සුත්තිත්ථියා කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු මතිත්ථියා කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු තිරච්ඡානගතිත්ථියා කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු දාරුධීතලිකාය කායසංසග්ගං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

282. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා ඉත්ථියො අඤ්ඤතරං භික්ඛුං සම්පීළෙත්වා බාහාපරම්පරාය ආනෙසුං. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘සාදියි ත්වං, භික්ඛූ’’ති? ‘‘නාහං, භගවා, සාදියි’’න්ති. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛූ, අසාදියන්තස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා අභිරූළ්හං සඞ්කමං සාරත්තො සඤ්චාලෙසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථිං පටිපථෙ පස්සිත්වා ¶ සාරත්තො අංසකූටෙන පහාරං අදාසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා අභිරූළ්හං රුක්ඛං සාරත්තො සඤ්චාලෙසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා අභිරූළ්හං නාවං සාරත්තො සඤ්චාලෙසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා ගහිතං රජ්ජුං සාරත්තො ආවිඤ්ඡි [ආවිඤ්ජි (සී. ස්යා.)]. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා ගහිතං දණ්ඩං සාරත්තො ආවිඤ්ඡි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො ඉත්ථිං පත්තෙන පණාමෙසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ඉත්ථියා වන්දන්තියා සාරත්තො පාදං උච්චාරෙසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු ¶ ඉත්ථිං ගහෙස්සාමීති වායමිත්වා න ඡුපි.

තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

කායසංසග්ගසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං දුතියං.

3. දුට්ඨුල්ලවාචාසික්ඛාපදං

283. තෙන ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා උදායී අරඤ්ඤෙ විහරති. තස්සායස්මතො විහාරො අභිරූපො හොති දස්සනීයො පාසාදිකො. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා ඉත්ථියො ආරාමං ආගමංසු විහාරපෙක්ඛිකායො. අථ ඛො තා ඉත්ථියො ¶ යෙනායස්මා උදායී තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොචුං – ‘‘ඉච්ඡාම මයං, භන්තෙ, අය්යස්ස විහාරං පෙක්ඛිතු’’න්ති. අථ ඛො ආයස්මා උදායී තා ඉත්ථියො විහාරං පෙක්ඛාපෙත්වා තාසං ඉත්ථීනං වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති යාචතිපි ආයාචතිපි පුච්ඡතිපි පටිපුච්ඡතිපි ආචික්ඛතිපි අනුසාසතිපි අක්කොසතිපි. යා තා ඉත්ථියො ¶ ඡින්නිකා ධුත්තිකා අහිරිකායො තා ආයස්මතා උදායිනා සද්ධිං උහසන්තිපි උල්ලපන්තිපි උජ්ජග්ඝන්තිපි උප්පණ්ඩෙන්තිපි. යා පන තා ඉත්ථියො හිරිමනා තා නික්ඛමිත්වා භික්ඛූ උජ්ඣාපෙන්ති – ‘‘ඉදං, භන්තෙ, නච්ඡන්නං නප්පතිරූපං. සාමිකෙනපි මයං එවං වුත්තා න ඉච්ඡෙය්යාම, කිං පනාය්යෙන උදායිනා’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… ¶ තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා උදායී මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසිස්සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං උදායිං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ¶ ආයස්මන්තං උදායිං පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, උදායි, මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා – ‘‘අනනුච්ඡවිකං, මොඝපුරිස, අනනුලොමිකං අප්පතිරූපං අස්සාමණකං අකප්පියං අකරණීයං. කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසිස්සසි! නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන විරාගාය ධම්මො දෙසිතො නො සරාගාය…පෙ… කාමපරිළාහානං වූපසමො අක්ඛාතො. නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

284. ‘‘යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තෙන මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසෙය්ය යථා තං යුවා යුවතිං මෙථුනුපසංහිතාහි, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

285. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

ඔතිණ්ණො නාම සාරත්තො අපෙක්ඛවා පටිබද්ධචිත්තො.

විපරිණතන්ති ¶ රත්තම්පි චිත්තං විපරිණතං, දුට්ඨම්පි චිත්තං විපරිණතං මූළ්හම්පි චිත්තං විපරිණතං. අපිච, රත්තං චිත්තං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතං විපරිණතන්ති.

මාතුගාමො නාම මනුස්සිත්ථී, න යක්ඛී, න පෙතී, න තිරච්ඡානගතා. විඤ්ඤූ පටිබලා සුභාසිතදුබ්භාසිතං දුට්ඨුල්ලාදුට්ඨුල්ලං ¶ ආජානිතුං.

දුට්ඨුල්ලා නාම වාචා වච්චමග්ගපස්සාවමග්ගමෙථුනධම්මප්පටිසංයුත්තා වාචා.

ඔභාසෙය්යාති අජ්ඣාචාරො වුච්චති.

යථා තං යුවා යුවතින්ති දහරො දහරිං, තරුණො තරුණිං, කාමභොගී කාමභොගිනිං.

මෙථුනුපසංහිතාහීති ¶ මෙථුනධම්මප්පටිසංයුත්තාහි.

සඞ්ඝාදිසෙසොති ¶ …පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

ද්වෙ මග්ගෙ ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති, අවණ්ණම්පි භණති, යාචතිපි, ආයාචතිපි, පුච්ඡතිපි, පටිපුච්ඡතිපි, ආචික්ඛතිපි, අනුසාසතිපි, අක්කොසතිපි.

වණ්ණං භණති නාම ද්වෙ මග්ගෙ ථොමෙති වණ්ණෙති පසංසති.

අවණ්ණං භණති නාම ද්වෙ මග්ගෙ ඛුංසෙති වම්භෙති ගරහති.

යාචති නාම දෙහි මෙ, අරහසි මෙ දාතුන්ති.

ආයාචති නාම කදා තෙ මාතා පසීදිස්සති, කදා තෙ පිතා පසීදිස්සති, කදා තෙ දෙවතායො පසීදිස්සන්ති, කදා [කදා තෙ (ස්යා.)] සුඛණො සුලයො සුමුහුත්තො භවිස්සති, කදා තෙ මෙථුනං ධම්මං ලභිස්සාමීති.

පුච්ඡති නාම කථං ත්වං සාමිකස්ස දෙසි, කථං ජාරස්ස දෙසීති?

පටිපුච්ඡති නාම එවං කිර ත්වං සාමිකස්ස දෙසි, එවං ජාරස්ස දෙසීති.

ආචික්ඛති නාම පුට්ඨො භණති – ‘‘එවං දෙහි. එවං දෙන්තා සාමිකස්ස පියා භවිස්සසි මනාපා චා’’ති.

අනුසාසති නාම අපුට්ඨො භණති – ‘‘එවං දෙහි. එවං දෙන්තා සාමිකස්ස පියා භවිස්සති මනාපා චා’’ති.

අක්කොසති ¶ නාම අනිමිත්තාසි, නිමිත්තමත්තාසි, අලොහිතාසි, ධුවලොහිතාසි ¶ , ධුවචොළාසි, පග්ඝරන්තීසි, සිඛරණීසි, ඉත්ථිපණ්ඩකාසි, වෙපුරිසිකාසි, සම්භින්නාසි, උභතොබ්යඤ්ජනාසීති.

286. ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති යාචතිපි ආයාචතිපි පුච්ඡතිපි පටිපුච්ඡතිපි ආචික්ඛතිපි අනුසාසතිපි අක්කොසතිපි, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස…පෙ… ¶ .

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණංපි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං…පෙ… ¶ .

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… ¶ .

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ඨපෙත්වා අධක්ඛකං උබ්භජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි ¶ , ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ඨපෙත්වා අධක්ඛකං උබ්භජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ද්වින්නං ථුල්ලච්චයානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං වච්චමග්ගං පස්සාවමග්ගං ඨපෙත්වා අධක්ඛකං උබ්භජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ථුල්ලච්චයෙන දුක්කටස්ස…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ¶ ඉත්ථියා උබ්භක්ඛකං අධොජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ¶ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං උබ්භක්ඛකං අධොජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ¶ ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං උබ්භක්ඛකං අධොජාණුමණ්ඩලං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා කායපටිබද්ධං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ….

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං කායපටිබද්ධං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං කායපටිබද්ධං ආදිස්ස වණ්ණම්පි භණති අවණ්ණම්පි භණති…පෙ… අක්කොසතිපි, ආපත්ති ¶ ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ….

287. අනාපත්ති අත්ථපුරෙක්ඛාරස්ස, ධම්මපුරෙක්ඛාරස්ස, අනුසාසනිපුරෙක්ඛාරස්ස, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

විනීතවත්ථුඋද්දානගාථා

ලොහිතං කක්කසාකිණ්ණං, ඛරං දීඝඤ්ච වාපිතං;

කච්චි සංසීදති මග්ගො, සද්ධා දානෙන කම්මුනාති.

විනීතවත්ථු

288. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී නවරත්තං කම්බලං පාරුතා හොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘ලොහිතං ඛො තෙ, භගිනී’’ති. සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, නවරත්තො කම්බලො’’ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං, කච්චි නු ඛො අහං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ආපන්නො’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී ඛරකම්බලං පාරුතා හොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘කක්කසලොමං ඛො තෙ, භගිනී’’ති. සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, ඛරකම්බලකො’’ති. තස්ස කුක්කුච්චං ¶ අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී නවාවුතං කම්බලං පාරුතා හොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘ආකිණ්ණලොමං ඛො තෙ, භගිනී’’ති. සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, නවාවුතො කම්බලො’’ති. තස්ස කුක්කුච්චං ¶ අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී ඛරකම්බලං පාරුතා හොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘ඛරලොමං ඛො තෙ, භගිනී’’ති. සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, ඛරකම්බලකො’’ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී පාවාරං [දීඝපාවාරං (ස්යා.)] පාරුතා හොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘දීඝලොමං ඛො තෙ, භගිනී’’ති. සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, පාවාරො’’ [දීඝපාවාරො (ස්යා.)] ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

289. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී ඛෙත්තං වපාපෙත්වා ආගච්ඡති. අඤ්ඤතරො ¶ භික්ඛු සාරත්තො තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘වාපිතං ඛො තෙ, භගිනී’’ති? සා න පටිවිජානි. ‘‘ආමාය්ය, නො ච ඛො පටිවුත්ත’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු පරිබ්බාජිකං පටිපථෙ පස්සිත්වා සාරත්තො තං පරිබ්බාජිකං එතදවොච – ‘‘කච්චි, භගිනි, මග්ගො සංසීදතී’’ති? සා න පටිවිජානි. ‘‘ආම භික්ඛු, පටිපජ්ජිස්සසී’’ති ¶ . තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො අඤ්ඤතරං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘සද්ධාසි ත්වං, භගිනි. අපිච, යං සාමිකස්ස දෙසි තං නාම්හාකං දෙසී’’ති ¶ . ‘‘කිං, භන්තෙ’’ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො අඤ්ඤතරං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘සද්ධාසි ත්වං, භගිනි. අපිච, යං අග්ගදානං තං නාම්හාකං දෙසී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කම්මං කරොති. අඤ්ඤතරො භික්ඛු සාරත්තො ¶ තං ඉත්ථිං එතදවොච – ‘‘තිට්ඨ, භගිනි, අහං කරිස්සාමීති…පෙ… නිසීද, භගිනි, අහං කරිස්සාමීති…පෙ… නිපජ්ජ, භගිනි, අහං කරිස්සාමී’’ති. සා න පටිවිජානි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

දුට්ඨුල්ලවාචාසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං තතියං.

4. අත්තකාමපාරිචරියසික්ඛාපදං

290. තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා උදායී සාවත්ථියං කුලූපකො හොති, බහුකානි කුලානි උපසඞ්කමති. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී මතපතිකා අභිරූපා හොති දස්සනීයා පාසාදිකා. අථ ඛො ආයස්මා උදායී පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය යෙන තස්සා ඉත්ථියා නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ¶ පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො සා ඉත්ථී යෙනායස්මා උදායී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො තං ඉත්ථිං ආයස්මා උදායී ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි. අථ ඛො සා ඉත්ථී ආයස්මතා උදායිනා ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතා සමාදපිතා සමුත්තෙජිතා සම්පහංසිතා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොච – ‘‘වදෙය්යාථ, භන්තෙ, යෙන අත්ථො. පටිබලා මයං අය්යස්ස දාතුං යදිදං චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාර’’න්ති.

‘‘න ¶ ඛො තෙ, භගිනි, අම්හාකං දුල්ලභා යදිදං චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරා. අපිච, යො අම්හාකං දුල්ලභො තං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ’’ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. ‘‘අත්ථො ¶ , භන්තෙ’’ති? ‘‘අත්ථො, භගිනී’’ති. ‘‘එහි, භන්තෙ’’ති, ඔවරකං පවිසිත්වා සාටකං නික්ඛිපිත්වා මඤ්චකෙ උත්තානා නිපජ්ජි. අථ ඛො ආයස්මා උදායී යෙන සා ඉත්ථී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා – ‘‘කො ඉමං වසලං දුග්ගන්ධං ආමසිස්සතී’’ති, නිට්ඨුහිත්වා පක්කාමි. අථ ඛො සා ඉත්ථී උජ්ඣායති ඛිය්යති විපාචෙති – ‘‘අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා සක්යපුත්තියා දුස්සීලා මුසාවාදිනො. ඉමෙ හි නාම ධම්මචාරිනො සමචාරිනො බ්රහ්මචාරිනො සච්චවාදිනො සීලවන්තො කල්යාණධම්මා පටිජානිස්සන්ති! නත්ථි ඉමෙසං සාමඤ්ඤං නත්ථි ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, නට්ඨං ඉමෙසං සාමඤ්ඤං නට්ඨං ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, කුතො ඉමෙසං සාමඤ්ඤං කුතො ඉමෙසං බ්රහ්මඤ්ඤං, අපගතා ඉමෙ සාමඤ්ඤා අපගතා ඉමෙ බ්රහ්මඤ්ඤා. කථඤ්හි නාම සමණො උදායී මං සාමං මෙථුනධම්මං යාචිත්වා, ‘කො ඉමං වසලං දුග්ගන්ධං ආමසිස්සතී’’ති නිට්ඨුහිත්වා පක්කමිස්සති! කිං මෙ පාපකං කිං මෙ දුග්ගන්ධං, කස්සාහං කෙන හායාමී’’ති? අඤ්ඤාපි ඉත්ථියො උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා ¶ සක්යපුත්තියා දුස්සීලා මුසාවාදිනො…පෙ… කථඤ්හි නාම සමණො උදායී ඉමිස්සා සාමං මෙථුනධම්මං ¶ යාචිත්වා, ‘කො ඉමං වසලං දුග්ගන්ධං ආමසිස්සතී’ති නිට්ඨුහිත්වා පක්කමිස්සති! කිං ඉමිස්සා පාපකං කිං ඉමිස්සා දුග්ගන්ධං, කස්සායං කෙන හායතී’’ති? අස්සොසුං ඛො භික්ඛූ තාසං ඉත්ථීනං උජ්ඣායන්තීනං ඛිය්යන්තීනං විපාචෙන්තීනං. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා උදායී මාතුගාමස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසිස්සතී’’ති!

අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං උදායිං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ¶ ආයස්මන්තං උදායිං පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, උදායි, මාතුගාමස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා – ‘‘අනනුච්ඡවිකං, මොඝපුරිස, අනනුලොමිකං අප්පතිරූපං අස්සාමණකං අකප්පියං අකරණීයං. කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, මාතුගාමස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසිස්සසි! නනු මයා ¶ , මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන විරාගාය ධම්මො දෙසිතො නො සරාගාය…පෙ… කාමපරිළාහානං වූපසමො අක්ඛාතො? නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

291. ‘‘යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තෙන මාතුගාමස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසෙය්ය – ‘එතදග්ගං, භගිනි, පාරිචරියානං යා මාදිසං සීලවන්තං කල්යාණධම්මං බ්රහ්මචාරිං එතෙන ධම්මෙන පරිචරෙය්යාති මෙථුනුපසංහිතෙන’, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

292. යො ¶ පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

ඔතිණ්ණො නාම සාරත්තො අපෙක්ඛවා පටිබද්ධචිත්තො.

විපරිණතන්ති රත්තම්පි චිත්තං විපරිණත්තං, දුට්ඨම්පි චිත්තං විපරිණතං, මූළ්හම්පි චිත්තං විපරිණතං. අපිච, රත්තං චිත්තං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතං විපරිණතන්ති.

මාතුගාමො ¶ නාම මනුස්සිත්ථී, න යක්ඛී, න පෙතී, න තිරච්ඡානගතා. විඤ්ඤූ පටිබලා සුභාසිතදුබ්භාසිතං දුට්ඨල්ලාදුට්ඨුල්ලං ආජානිතුං.

මාතුගාමස්ස සන්තිකෙති මාතුගාමස්ස සාමන්තා, මාතුගාමස්ස අවිදූරෙ.

අත්තකාමන්ති අත්තනො කාමං අත්තනො හෙතුං අත්තනො අධිප්පායං අත්තනො පාරිචරියං.

එතදග්ගන්ති එතං අග්ගං එතං සෙට්ඨං එතං මොක්ඛං එතං උත්තමං එතං පවරං.

යාති ඛත්තියී [ඛත්තියා (ස්යා.)] වා බ්රාහ්මණී වා වෙස්සී වා සුද්දී වා.

මාදිසන්ති ඛත්තියං වා බ්රාහ්මණං වා වෙස්සං වා සුද්දං වා.

සීලවන්තන්ති පාණාතිපාතා පටිවිරතං, අදින්නාදානා පටිවිරතං, මුසාවාදා පටිවිරතං.

බ්රහ්මචාරින්ති මෙථුනධම්මා පටිවිරතං.

කල්යාණධම්මො නාම තෙන ච සීලෙන තෙන ච බ්රහ්මචරියෙන කල්යාණධම්මො හොති.

එතෙන ¶ ධම්මෙනාති මෙථුනධම්මෙන.

පරිචරෙය්යාති අභිරමෙය්ය.

මෙථුනුපසංහිතෙනාති මෙථුනධම්මප්පටිසංයුත්තෙන.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

293. ඉත්ථී ¶ ච හොති ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස ¶ .

ඉත්ථී ¶ ච හොති වෙමතිකො…පෙ… පණ්ඩකසඤ්ඤී… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ඉත්ථියා සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති පණ්ඩකසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

පණ්ඩකො ච හොති වෙමතිකො…පෙ… පුරිසසඤ්ඤී… තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී… ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං පණ්ඩකස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

පුරිසො ච හොති…පෙ… තිරච්ඡානගතො ච හොති තිරච්ඡානගතසඤ්ඤී…පෙ… වෙමතිකො ඉත්ථිසඤ්ඤී… පණ්ඩකසඤ්ඤී… පුරිසසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං තිරච්ඡානගතස්ස සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

ද්වෙ ඉත්ථියො ද්වින්නං ඉත්ථීනං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං ද්වින්නං ඉත්ථීනං සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං…පෙ… ¶ .

ඉත්ථී ච පණ්ඩකො ච උභින්නං ඉත්ථිසඤ්ඤී සාරත්තො ච. භික්ඛු ච නං උභින්නං සන්තිකෙ අත්තකාමපාරිචරියාය වණ්ණං භාසති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… ¶ .

294. අනාපත්ති ‘‘චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරෙන උපට්ඨහා’’ති භණති, උම්මත්තකස්ස ආදිකම්මිකස්සාති.

විනීතවත්ථුඋද්දානගාථා

කථං ¶ වඤ්ඣා ලභෙ පුත්තං, පියා ච සුභගා සියං;

කිං දජ්ජං කෙනුපට්ඨෙය්යං, කථං ගච්ඡෙය්යං සුග්ගතින්ති.

විනීතවත්ථු

295. තෙන ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා වඤ්ඣා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කථාහං, භන්තෙ, විජායෙය්ය’’න්ති? ‘‘තෙන හි, භගිනි, අග්ගදානං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා විජායිනී ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කථාහං, භන්තෙ, පුත්තං ලභෙය්ය’’න්ති? ‘‘තෙන හි, භගිනි, අග්ගදානං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කථාහං, භන්තෙ, සාමිකස්ස පියා අස්ස’’න්ති? ‘‘තෙන හි, භගිනි, අග්ගදානං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කථාහං, භන්තෙ, සුභගා අස්ස’’න්ති? ‘‘තෙන හි ¶ , භගිනි, අග්ගදානං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘ක්යාහං, භන්තෙ, අය්යස්ස දජ්ජාමී’’ති? ‘‘අග්ගදානං, භගිනී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කෙනාහං, භන්තෙ, අය්යං උපට්ඨෙමී’’ති? ‘‘අග්ගදානෙන, භගිනී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

තෙන ¶ ¶ ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී කුලූපකං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කථාහං,

භන්තෙ, සුගතිං ගච්ඡෙය්ය’’න්ති? ‘‘තෙන හි, භගිනි, අග්ගදානං දෙහී’’ති. ‘‘කිං, භන්තෙ, අග්ගදාන’’න්ති? ‘‘මෙථුනධම්ම’’න්ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘ආපත්තිං ත්වං, භික්ඛු, ආපන්නො සඞ්ඝාදිසෙස’’න්ති.

අත්තකාමපාරිචරියසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.

5. සඤ්චරිත්තසික්ඛාපදං

296. තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා උදායී සාවත්ථියං කුලූපකො හොති. බහුකානි කුලානි උපසඞ්කමති. යත්ථ පස්සති කුමාරකං වා අපජාපතිකං, කුමාරිකං වා අපතිකං, කුමාරකස්ස මාතාපිතූනං සන්තිකෙ කුමාරිකාය වණ්ණං භණති – ‘‘අමුකස්ස කුලස්ස කුමාරිකා අභිරූපා දස්සනීයා පාසාදිකා පණ්ඩිතා බ්යත්තා මෙධාවිනී දක්ඛා අනලසා. ඡන්නා සා කුමාරිකා ඉමස්ස කුමාරකස්සා’’ති. තෙ එවං වදන්ති – ‘‘එතෙ ඛො, භන්තෙ, අම්හෙ න ජානන්ති – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. සචෙ, භන්තෙ, අය්යො දාපෙය්ය ආනෙය්යාම මයං තං කුමාරිකං ඉමස්ස කුමාරකස්සා’’ති. කුමාරිකාය මාතාපිතූනං සන්තිකෙ කුමාරකස්ස වණ්ණං භණති – ‘‘අමුකස්ස කුලස්ස කුමාරකො අභිරූපො දස්සනීයො පාසාදිකො පණ්ඩිතො බ්යත්තො මෙධාවී දක්ඛො අනලසො. ඡන්නායං කුමාරිකා තස්ස කුමාරකස්සා’’ති [ඡන්නො සො කුමාරකො ඉමිස්සා කුමාරිකායාති (ස්යා.)]. තෙ එවං වදන්ති – ‘‘එතෙ ඛො, භන්තෙ, අම්හෙ න ජානන්ති – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති, කිස්මිං විය කුමාරිකාය වත්තුං. සචෙ, භන්තෙ, අය්යො යාචාපෙය්ය දජ්ජෙය්යාම මයං ඉමං කුමාරිකං තස්ස කුමාරකස්සා’’ති. එතෙනෙව උපායෙන ආවාහානිපි කාරාපෙති ¶ , විවාහානිපි කාරාපෙති, වාරෙය්යානිපි කාරාපෙති.

297. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරිස්සා පුරාණගණකියා ධීතා අභිරූපා හොති දස්සනීයා පාසාදිකා. තිරොගාමකා ආජීවකසාවකා ආගන්ත්වා තං ගණකිං එතදවොචුං – ‘‘දෙහාය්යෙ, ඉමං කුමාරිකං අම්හාකං කුමාරකස්සා’’ති. සා එවමාහ – ‘‘අහං ඛ්වය්යො [ඛ්වය්යා (ස්යා.), ඛ්වාය්යො (ක.)] තුම්හෙ ¶ න ජානාමි – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. අයඤ්ච මෙ එකධීතිකා, තිරොගාමො ච ගන්තබ්බො, නාහං දස්සාමී’’ති. මනුස්සා තෙ ආජීවකසාවකෙ එතදවොචුං – ‘‘කිස්ස තුම්හෙ, අය්යො ¶ , ආගතත්ථා’’ති? ‘‘ඉධ මයං, අය්යො, අමුකං නාම ගණකිං ධීතරං යාචිම්හා අම්හාකං කුමාරකස්ස. සා එවමාහ – ‘අහං, ඛ්වය්යො තුම්හෙ න ජානාමි – කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. අයඤ්ච මෙ එකධීතිකා, තිරොගාමො ච ගන්තබ්බො, නාහං දස්සාමී’’ති. ‘‘කිස්ස තුම්හෙ, අය්යො, තං ගණකිං ධීතරං යාචිත්ථ? නනු අය්යො උදායී වත්තබ්බො. අය්යො උදායී දාපෙස්සතී’’ති.

අථ ඛො තෙ ආජීවකසාවකා ¶ යෙනායස්මා උදායී තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ මයං, භන්තෙ, අමුකං නාම ගණකිං ධීතරං යාචිම්හා අම්හාකං කුමාරකස්ස. සා එවමාහ – ‘අහං ඛ්වය්යො තුම්හෙ න ජානාමි – කෙ වා ඉමෙ කස්ස වාති. අයඤ්ච මෙ එකධීතිකා, තිරොගාමො ච ගන්තබ්බො, නාහං දස්සාමී’ති. සාධු, භන්තෙ, අය්යො තං ගණකිං ධීතරං දාපෙතු අම්හාකං කුමාරකස්සා’’ති. අථ ඛො ආයස්මා උදායී යෙන සා ගණකී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං ගණකිං එතදවොච – ‘‘කිස්සිමෙසං ධීතරං න ¶ දෙසී’’ති? ‘‘අහං ඛ්වය්ය, ඉමෙ න ජානාමි – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. අයඤ්ච මෙ එකධීතිකා, තිරොගාමො ච ගන්තබ්බො, නාහං දස්සාමී’’ති. ‘‘දෙහිමෙසං. අහං ඉමෙ ජානාමී’’ති. ‘‘සචෙ, භන්තෙ, අය්යො ජානාති, දස්සාමී’’ති. අථ ඛො සා ගණකී තෙසං ආජීවකසාවකානං ධීතරං අදාසි. අථ ඛො තෙ ආජීවකසාවකා තං කුමාරිකං නෙත්වා මාසංයෙව සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති.

අථ ඛො සා කුමාරිකා මාතුයා සන්තිකෙ දූතං පාහෙසි – ‘‘අහම්හි දුග්ගතා දුක්ඛිතා, න සුඛං ලභාමි. මාසංයෙව මං සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති. ආගච්ඡතු මෙ මාතා, මං නෙස්සතූ’’ති. අථ ඛො සා ගණකී යෙන තෙ ආජීවකසාවකා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තෙ ආජීවකසාවකෙ එතදවොච – ‘‘මාය්යො, ඉමං කුමාරිකං දාසිභොගෙන භුඤ්ජිත්ථ. සුණිසභොගෙන ඉමං කුමාරිකං භුඤ්ජථා’’ති. තෙ එවමාහංසු – ‘‘නත්ථම්හාකං තයා සද්ධිං ආහාරූපහාරො, සමණෙන සද්ධිං අම්හාකං ආහාරූපහාරො ¶ . ගච්ඡ ත්වං. න මයං තං ජානාමා’’ති. අථ ඛො සා ගණකී තෙහි ආජීවකසාවකෙහි අපසාදිතා පුනදෙව සාවත්ථිං පච්චාගඤ්ඡි. දුතියම්පි ඛො සා කුමාරිකා මාතුයා සන්තිකෙ දූතං පාහෙසි – ‘‘අහම්හි දුග්ගතා දුක්ඛිතා, න සුඛං ලභාමි. මාසංයෙව මං සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති. ආගච්ඡතු මෙ මාතා, මං නෙස්සතූ’’ති. අථ ඛො සා ගණකී යෙනායස්මා ¶ උදායී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං ¶ එතදවොච – ‘‘සා කිර, භන්තෙ, කුමාරිකා දුග්ගතා දුක්ඛිතා, න සුඛං ලභති. මාසංයෙව නං සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති. වදෙය්යාථ, භන්තෙ – ‘මාය්යො, ඉමං කුමාරිකං දාසිභොගෙන භුඤ්ජිත්ථ. සුණිසභොගෙන ඉමං කුමාරිකං භුඤ්ජිථා’’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා උදායී යෙන තෙ ආජීවකසාවකා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තෙ ආජීවකසාවකෙ එතදවොච – ‘‘මාය්යො, ඉමං කුමාරිකං දාසිභොගෙන භුජ්ජිත්ථ. සුණිසභොගෙන ඉමං කුමාරිකං භුඤ්ජථා’’ති. තෙ එවමාහංසු – ‘‘නත්ථම්හාකං තයා සද්ධිං ආහාරූපහාරො, ගණකියා සද්ධිං අම්හාකං ආහාරූපහාරො. සමණෙන භවිතබ්බං අබ්යාවටෙන. සමණො ¶ අස්ස සුසමණො, ගච්ඡ ත්වං, න මයං තං ජානාමා’’ති. අථ ඛො ආයස්මා උදායී තෙහි ආජීවකසාවකෙහි අපසාදිතො පුනදෙව සාවත්ථිං පච්චාගඤ්ඡි. තතියම්පි ඛො සා කුමාරිකා මාතුයා සන්තිකෙ දූතං පාහෙසි – ‘‘අහම්හි දුග්ගතා දුක්ඛිතා, න සුඛං ලභාමි. මාසංයෙව මං සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති. ආගච්ඡතු මෙ මාතා, මං නෙස්සතූ’’ති. දුතියම්පි ඛො සා ගණකී යෙනායස්මා උදායී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොච – ‘‘සා කිර, භන්තෙ, කුමාරිකා දුග්ගතා දුක්ඛිතා, න සුඛං ලභති. මාසංයෙව නං සුණිසභොගෙන භුඤ්ජිංසු. තතො අපරෙන දාසිභොගෙන භුඤ්ජන්ති. වදෙය්යාථ, භන්තෙ – ‘මාය්යො, ඉමං කුමාරිකං දාසිභොගෙන භුඤ්ජිත්ථ, සුණිසභොගෙන ඉමං ¶ කුමාරිකං භුඤ්ජථා’’’ති. ‘‘පඨමංපාහං තෙහි ආජීවකසාවකෙහි අපසාදිතො. ගච්ඡ ත්වං. නාහං ගමිස්සාමී’’ති.

298. අථ ඛො සා ගණකී උජ්ඣායති ඛිය්යති විපාචෙති – ‘‘එවං දුග්ගතො හොතු අය්යො උදායී, එවං දුක්ඛිතො හොතු අය්යො උදායී, එවං ¶ මා සුඛං ලභතු අය්යො උදායී, යථා මෙ කුමාරිකා දුග්ගතා දුක්ඛිතා න සුඛං ලභති පාපිකාය සස්සුයා පාපකෙන සසුරෙන පාපකෙන සාමිකෙනා’’ති. සාපි ඛො කුමාරිකා උජ්ඣායති ඛිය්යති විපාචෙති – ‘‘එවං දුග්ගතො හොතු අය්යො උදායී, එවං දුක්ඛිතො හොතු අය්යො උදායී, එවං මා සුඛං ලභතු අය්යො උදායී, යථාහං දුග්ගතා දුක්ඛිතා න සුඛං ලභාමි පාපිකාය සස්සුයා පාපකෙන සසුරෙන පාපකෙන සාමිකෙනා’’ති. අඤ්ඤාපි ඉත්ථියො අසන්තුට්ඨා සස්සූහි වා සසුරෙහි වා සාමිකෙහි වා, තා එවං ඔයාචන්ති – ‘‘එවං දුග්ගතො හොතු අය්යො උදායී, එවං දුක්ඛිතො හොතු අය්යො උදායී, එවං මා සුඛං ලභතු අය්යො උදායී, යථා මයං දුග්ගතා දුක්ඛිතා න ¶ සුඛං ලභාම පාපිකාහි සස්සූහි පාපකෙහි සසුරෙහි පාපකෙහි සාමිකෙහී’’ති. යා පන තා ඉත්ථියො සන්තුට්ඨා සස්සූහි වා සසුරෙහි වා සාමිකෙහි වා තා එවං ආයාචන්ති – ‘‘එවං සුඛිතො හොතු අය්යො උදායී, එවං සජ්ජිතො හොතු අය්යො උදායී, එවං සුඛමෙධො [සුඛමෙධිතො (සී. ක.)] හොතු අය්යො උදායී, යථා මයං සුඛිතා සජ්ජිතා සුඛමෙධා භද්දිකාහි සස්සූහි භද්දකෙහි සසුරෙහි භද්දකෙහි සාමිකෙහී’’ති.

අස්සොසුං ¶ ඛො භික්ඛූ එකච්චානං ඉත්ථීනං ඔයාචන්තීනං එකච්චානං ඉත්ථීනං ආයාචන්තීනං. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා උදායී සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජිස්සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං උදායිං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආයස්මන්තං උදායිං පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර ත්වං, උදායි, සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජසි! නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

299. ‘‘යො ¶ පන භික්ඛු සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජෙය්ය, ඉත්ථියා වා පුරිසමතිං පුරිසස්ස වා ඉත්ථිමතිං, ජායත්තනෙ වා ජාරත්තනෙ වා, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

එවඤ්චිදං ¶ භගවතා භික්ඛූනං සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං හොති.

300. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා ධුත්තා උය්යානෙ පරිචාරෙන්තා අඤ්ඤතරිස්සා වෙසියා සන්තිකෙ දූතං පාහෙසුං – ‘‘ආගච්ඡතු උය්යානෙ, පරිචාරෙස්සාමා’’ති. සා එවමාහ – ‘‘අහං ඛ්වය්යො තුම්හෙ න ජානාමි – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. අහඤ්චම්හි බහුභණ්ඩා බහුපරික්ඛාරා, බහිනගරඤ්ච ගන්තබ්බං. නාහං ගමිස්සාමී’’ති. අථ ඛො සො දූතො තෙසං ධුත්තානං එතමත්ථං ආරොචෙසි. එවං වුත්තෙ, අඤ්ඤතරො පුරිසො ¶ තෙ ධුත්තෙ එතදවොච – ‘‘කිස්ස තුම්හෙ අය්යො එතං වෙසිං යාචිත්ථ? නනු අය්යො උදායී වත්තබ්බො! අය්යො උදායී උය්යොජෙස්සතී’’ති. එවං වුත්තෙ, අඤ්ඤතරො උපාසකො තං පුරිසං එතදවොච – ‘‘මාය්යො එවං අවච. න කප්පති සමණානං සක්යපුත්තියානං එවරූපං කාතුං. නාය්යො උදායී එවං කරිස්සතී’’ති. එවං වුත්තෙ, ‘‘කරිස්සති න කරිස්සතී’’ති අබ්භුතමකංසු. අථ ඛො තෙ ධුත්තා යෙනායස්මා ¶ උදායී තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං උදායිං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ මයං, භන්තෙ, උය්යානෙ පරිචාරෙන්තා අසුකාය නාම වෙසියා සන්තිකෙ දූතං පහිණිම්හා – ‘ආගච්ඡතු උය්යානෙ, පරිචාරෙස්සාමා’ති. සා එවමාහ – ‘අහං ඛ්වය්යො තුම්හෙ න ජානාමි – කෙ වා ඉමෙ කස්ස වාති, අහඤ්චම්හි බහුභණ්ඩා බහුපරික්ඛාරා, බහිනගරඤ්ච ගන්තබ්බං. නාහං ගමිස්සාමී’ති. සාධු, භන්තෙ, අය්යො තං වසිං උය්යොජෙතූ’’ති.

අථ ඛො ආයස්මා උදායී යෙන සා වෙසී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං වෙසිං එතදවොච – ‘‘කිස්සිමෙසං න ගච්ඡසී’’ති? ‘‘අහං ඛ්වය්ය ඉමෙ න ජානාමි – ‘කෙ වා ඉමෙ කස්ස වා’ති. අහඤ්චම්හි බහුභණ්ඩා බහුපරික්ඛාරා, බහිනගරඤ්ච ගන්තබ්බං. නාහං ගමිස්සාමී’’ති. ‘‘ගච්ඡිමෙසං. අහං ඉමෙ ජානාමී’’ති. ‘‘සචෙ, භන්තෙ, අය්යො ජානාති අහං ගමිස්සාමී’’ති. අථ ඛො තෙ ධුත්තා තං වෙසිං ආදාය උය්යානං අගමංසු. අථ ඛො සො උපාසකො උජ්ඣායති ඛිය්යති විපාචෙති – ‘‘කථඤ්හි නාම අය්යො උදායී තඞ්ඛණිකං සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජිස්සතී’’ති. අස්සොසුං ඛො භික්ඛූ තස්ස උපාසකස්ස උජ්ඣායන්තස්ස ඛිය්යන්තස්ස ¶ විපාචෙන්තස්ස. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා උදායී තඞ්ඛණිකං සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජිස්සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං ¶ උදායිං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො ¶ එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර ත්වං, උදායි, තඞ්ඛණිකං සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජසී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, තඞ්ඛණිකං සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජිස්සසි? නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

301. ‘‘යො පන භික්ඛු සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජෙය්ය, ඉත්ථියා වා පුරිසමතිං පුරිසස්ස වා ඉත්ථිමතිං, ජායත්තනෙ වා ජාරත්තනෙ වා, අන්තමසො තඞ්ඛණිකායපි, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

302. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජෙය්යාති ඉත්ථියා වා පහිතො පුරිසස්ස සන්තිකෙ ගච්ඡති, පුරිසෙන වා පහිතො ඉත්ථියා සන්තිකෙ ගච්ඡති.

ඉත්ථියා ¶ වා පුරිසමතින්ති පුරිසස්ස මතිං ඉත්ථියා ආරොචෙති.

පුරිසස්ස වා ඉත්ථිමතින්ති ඉත්ථියා මතිං පුරිසස්ස ආරොචෙති.

ජායත්තනෙ වාති ජායා භවිස්සසි.

ජාරත්තනෙ වාති ජාරී භවිස්සසි.

අන්තමසො තඞ්ඛණිකායපීති මුහුත්තිකා භවිස්සසි ¶ .

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

303. දස ඉත්ථියො – මාතුරක්ඛිතා පිතුරක්ඛිතා මාතාපිතුරක්ඛිතා භාතුරක්ඛිතා භගිනිරක්ඛිතා ඤාතිරක්ඛිතා ගොත්තරක්ඛිතා ධම්මරක්ඛිතා සාරක්ඛා සපරිදණ්ඩා.

දස භරියායො – ධනක්කීතා ඡන්දවාසිනී භොගවාසිනී පටවාසිනී ඔදපත්තකිනී ඔභටචුම්බටා දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා මුහුත්තිකා.

304. මාතුරක්ඛිතා නාම මාතා රක්ඛති ගොපෙති ඉස්සරියං කාරෙති වසං වත්තෙති.

පිතුරක්ඛිතා ¶ නාම පිතා රක්ඛති ගොපෙති ඉස්සරියං කාරෙති වසං වත්තෙති.

මාතාපිතුරක්ඛිතා නාම මාතාපිතරො රක්ඛන්ති ගොපෙන්ති ඉස්සරියං කාරෙන්ති වසං වත්තෙන්ති.

භාතුරක්ඛිතා නාම භාතා රක්ඛති ගොපෙති ඉස්සරියං කාරෙති වසං වත්තෙති.

භගිනිරක්ඛිතා නාම භගිනී රක්ඛති ගොපෙති ඉස්සරියං කාරෙති වසං වත්තෙති.

ඤාතිරක්ඛිතා ¶ නාම ඤාතකා රක්ඛන්ති ගොපෙන්ති ඉස්සරියං කාරෙන්ති වසං වත්තෙන්ති.

ගොත්තරක්ඛිතා නාම සගොත්තා රක්ඛන්ති ගොපෙන්ති ඉස්සරියං කාරෙන්ති වසං වත්තෙන්ති.

ධම්මරක්ඛිතා නාම සහධම්මිකා රක්ඛන්ති ගොපෙන්ති ඉස්සරියං කාරෙන්ති වසං වත්තෙන්ති.

සාරක්ඛා නාම ගබ්භෙපි පරිග්ගහිතා හොති – මය්හං එසාති. අන්තමසො මාලාගුළපරික්ඛිත්තාපි.

සපරිදණ්ඩා නාම කෙහිචි දණ්ඩො ඨපිතො හොති – යො ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං ගච්ඡති එත්තකො දණ්ඩොති.

ධනක්කීතා ¶ ¶ නාම ධනෙන කිණිත්වා වාසෙති.

ඡන්දවාසිනී නාම පියො පියං වාසෙති.

භොගවාසිනී නාම භොගං දත්වා වාසෙති.

පටවාසිනී නාම පටං දත්වා වාසෙති.

ඔදපත්තකිනී නාම උදකපත්තං ආමසිත්වා වාසෙති.

ඔභටචුම්බටා නාම චුම්බටං ඔරොපෙත්වා වාසෙති.

දාසී නාම දාසී චෙව හොති භරියා ච.

කම්මකාරී නාම කම්මකාරී චෙව හොති භරියා ච.

ධජාහටා නාම කරමරානීතා වුච්චති.

මුහුත්තිකා ¶ නාම තඞ්ඛණිකා වුච්චති.

305. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතං බ්රූහි…පෙ… මාතාපිතුරක්ඛිතං බ්රූහි… භාතුරක්ඛිතං බ්රූහි… භගිනිරක්ඛිතං බ්රූහි… ඤාතිරක්ඛිතං බ්රූහි… ගොත්තරක්ඛිතං බ්රූහි… ධම්මරක්ඛිතං බ්රූහි… සාරක්ඛං බ්රූහි… සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

306. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ¶ ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරඅඛතඤ්ච…පෙ…

මාතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච ධම්මරක්ඛිතඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච… මාතුරක්ඛිතඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

307. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච…පෙ… පිතුරක්ඛිතඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච… පිතුරක්ඛිතඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච… පිතුරක්ඛිතඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච… පිතුරක්ඛිතඤ්ච ධම්මරක්ඛිතඤ්ච… පිතුරක්ඛිතඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච… පිතුරක්ඛිතඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ¶ ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

308. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩඤ්ච මාතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩඤ්ච පිතුරඅඛතඤ්ච…පෙ…

සපරිදණ්ඩඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච ධම්මරක්ඛිතඤ්ච… සපරිදණ්ඩඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

එවං දුමූලකම්පි ¶ තිමූලකම්පි ¶ යාව නවමූලකං කාතබ්බං.

ඉදං දසමූලකං

309. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච ¶ මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච ධම්මරක්ඛිතඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධනක්කීතාචක්කං නිට්ඨිතං.

310. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී… පටවාසිනී… ඔදපත්තකිනී… ඔභටචුම්බටා… දාසී ච භරියා ච… කම්මකාරී ච භරියා ච… ධජාහටා… මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතං බ්රූහි…පෙ… මාතාපිතුරක්ඛිතං බ්රූහි… භාතුරක්ඛිතං බ්රූහි… භගිනිරක්ඛිතං බ්රූහි… ඤාතිරක්ඛිතං බ්රූහි… ගොත්තරක්ඛිතං බ්රූහි… ධම්මරක්ඛිතං බ්රූහි… සාරක්ඛං බ්රූහි… සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

311. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං ¶ පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච…පෙ… මාතුරක්ඛිතඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

312. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච…පෙ… පිතුරක්ඛිතඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

313. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩඤ්ච මාතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති ¶ . පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච…පෙ… සපරිදණ්ඩඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකාදීනිපි එවමෙව කාතබ්බානි.

ඉදං දසමූලකං

314. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච ¶ පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච ¶ ධම්මරක්ඛිතඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මුහුත්තිකාචක්කං නිට්ඨිතං.

315. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී… පටවාසිනී… ඔදපත්තකිනී… ඔභටචුම්බටා… දාසී ච භරියා ච… කම්මකාරී ච භරියා ච… ධජාහටා… මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

316. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච පටවාසිනී ච… ධනක්කීතා ච ඔදපත්තකිනී ච… ධනක්කීතා ච ඔභටචුම්බටා ච… ධනක්කීතා ච දාසී ච භරියා ච… ධනක්කීතා ච කම්මකාරී ච භරියා ච… ධනක්කීතා ච ධජාහටා ච… ධනක්කීතා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

317. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ¶ ච මුහුත්තිකා ච… ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

318. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකාදීනිපි එවමෙව කාතබ්බානි.

ඉදං දසමූලකං

319. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මාතුරක්ඛිතාචක්කං නිට්ඨිතං.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං පිතුරක්ඛිතං…පෙ… මාතාපිතුරක්ඛිතං… භාතුරක්ඛිතං… භගිනිරක්ඛිතං ¶ … ඤාතිරක්ඛිතං… ගොත්තරක්ඛිතං… ධම්මරක්ඛිතං ¶ ¶ … සාරක්ඛං… සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී, පටවාසිනී, ඔදපත්තකිනී, ඔභටචුම්බටා, දාසී ච භරියා ච, කම්මකාරී ච භරියා ච, ධජාහටා, මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

320. පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ච මුහුත්තිකා ච, ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච, මුහුත්තිකා ¶ ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකම්පි තිමූලකම්පි යාව නවමූලකං එවමෙව කාතබ්බං.

ඉදං දසමූලකං.

321. පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං සපරිදණ්ඩං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සපරිදණ්ඩාචක්කං නිට්ඨිතං.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතං බ්රූහි – ‘හොහි කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එවං උභතොවඩ්ඪකං කාතබ්බං.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං මාතුරක්ඛිතඤ්ච පිතුරක්ඛිතඤ්ච මාතාපිතුරක්ඛිතඤ්ච භාතුරක්ඛිතඤ්ච භගිනිරක්ඛිතඤ්ච ඤාතිරක්ඛිතඤ්ච ගොත්තරක්ඛිතඤ්ච ධම්මරක්ඛිතඤ්ච සාරක්ඛඤ්ච සපරිදණ්ඩඤ්ච බ්රූහි – ‘හොථ කිර ඉත්ථන්නාමස්ස භරියායො ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

උභතොවඩ්ඪකං නිට්ඨිතං.

පුරිසස්ස ¶ මාතා භික්ඛුං පහිණති…පෙ… පුරිසස්ස පිතා භික්ඛුං පහිණති…පෙ… පුරිසස්ස මාතාපිතරො භික්ඛුං පහිණන්ති…පෙ… පුරිසස්ස භාතා භික්ඛුං පහිණති…පෙ… පුරිසස්ස භගිනී භික්ඛුං පහිණති…පෙ… පුරිසස්ස ඤාතකා ¶ භික්ඛුං පහිණන්ති…පෙ… පුරිසස්ස ගොත්තා භික්ඛුං ¶ පහිණන්ති…පෙ… පුරිසස්ස සහධම්මිකා භික්ඛුං පහිණන්ති…පෙ….

පුරිසස්ස පෙය්යාලො විත්ථාරෙතබ්බො.

උභතොවඩ්ඪකං යථා පුරිමනයො තථෙව විත්ථාරෙතබ්බං.

322. මාතුරක්ඛිතාය මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මාතුරක්ඛිතාය මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී, පටවාසිනී, ඔදපත්තකිනී, ඔභටචුම්බටා, දාසී ච භරියා ච, කම්මකාරී ච භරියා ච, ධජාහටා, මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

323. මාතුරක්ඛිතාය ¶ මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච භොගවාසිනී ච, ධනක්කීතා ච ¶ මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

324. මාතුරක්ඛිතාය මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ච මුහුත්තිකා ච, ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

325. මාතුරක්ඛිතාය මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකම්පි තිමූලකම්පි යාව නවමූලකං එවමෙව කාතබ්බං.

ඉදං දසමූලකං

326. මාතුරක්ඛිතාය ¶ ¶ මාතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මාතුචක්කං නිට්ඨිතං.

පිතුරක්ඛිතාය ¶ පිතා භික්ඛුං පහිණති…පෙ… මාතාපිතුරක්ඛිතාය මාතාපිතරො භික්ඛුං පහිණන්ති… භාතුරක්ඛිතාය භාතා භික්ඛුං පහිණති… භගිනිරක්ඛිතාය භගිනී භික්ඛුං පහිණති… ඤාතිරක්ඛිතාය ඤාතකා භික්ඛුං පහිණන්ති… ගොත්තරක්ඛිතාය ගොත්තා [සගොත්තා (?)] භික්ඛුං පහිණන්ති… ධම්මරක්ඛිතාය සහධම්මිකා භික්ඛුං පහිණන්ති… සාරක්ඛාය යෙන පරිග්ගහිතා හොති සො භික්ඛුං පහිණති… සපරිදණ්ඩාය යෙන දණ්ඩො ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සපරිදණ්ඩාය යෙන දණ්ඩො ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී… පටවාසිනී… ඔදපත්තකිනී… ඔභටචුම්බටා… දාසී ච භරියා ච… කම්මකාරී ච භරියා ච… ධජාහටා… මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

327. සපරිදණ්ඩාය ¶ යෙන දණ්ඩො ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච භොගවාසිනී ච… ධනක්කීතා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

328. සපරිදණ්ඩාය ¶ යෙන දණ්ඩො ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ච මුහුත්තිකා ච… ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

329. සපරිදණ්ඩාය ¶ යෙන දණ්ඩො, ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකම්පි තිමූලකම්පි යාව නවමූලකං එවමෙව කාතබ්බං.

ඉදං දසමූලකං

330. සපරිදණ්ඩාය ¶ යෙන දණ්ඩො ඨපිතො හොති සො භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොතු ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දණ්ඩඨපිතචක්කං නිට්ඨිතං.

මාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී… පටවාසිනී… ඔදපත්තකිනී… ඔභටචුම්බටා… දාසී ච භරියා ච… කම්මකාරී ච භරියා ච… ධජාහටා… මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

331. මාතුරක්ඛිතා ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස ¶ භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

මාතුරක්ඛිතා ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච පටවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

332. මාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ච මුහුත්තිකා ච… ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

මාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකාදීනිපි එවමෙව කාතබ්බානි.

ඉදං දසමූලකං

333. මාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අපරං මාතුරක්ඛිතාචක්කං නිට්ඨිතං.

පිතුරක්ඛිතා ¶ භික්ඛුං පහිණති…පෙ… මාතාපිතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති… භාතුරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති… භගිනිරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති… ඤාතිරක්ඛිතා ¶ ¶ භික්ඛුං පහිණති… ගොත්තරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති… ධම්මරක්ඛිතා භික්ඛුං පහිණති… සාරක්ඛා භික්ඛුං පහිණති… සපරිදණ්ඩා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සපරිදණ්ඩා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී…පෙ… භොගවාසිනී… පටවාසිනී… ඔදපත්තකිනී… ඔභටචුම්බටා… දාසී ච භරියා ච… කම්මකාරී ච භරියා ච… ධජාහටා… මුහුත්තිකා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

නික්ඛෙපපදානි.

334. සපරිදණ්ඩා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… ධනක්කීතා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ඛණ්ඩචක්කං.

335. සපරිදණ්ඩා භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච…පෙ… ඡන්දවාසිනී ච මුහුත්තිකා ච… ඡන්දවාසිනී ච ධනක්කීතා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බද්ධචක්කං මූලං සංඛිත්තං.

336. සපරිදණ්ඩා ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා මුහුත්තිකා ච ධනක්කීතා ¶ ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ඡන්දවාසිනී ච…පෙ… මුහුත්තිකා ච ධජාහටා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකමූලකං නිට්ඨිතං.

දුමූලකාදීනිපි එවමෙව කාතබ්බානි.

ඉදං දසමූලකං

337. සපරිදණ්ඩා ¶ භික්ඛුං පහිණති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං බ්රූහි – ‘හොමි ඉත්ථන්නාමස්ස භරියා ධනක්කීතා ච ඡන්දවාසිනී ච භොගවාසිනී ච පටවාසිනී ච ඔදපත්තකිනී ච ඔභටචුම්බටා ච දාසී ච භරියා ච කම්මකාරී ච භරියා ච ධජාහටා ච මුහුත්තිකා චා’’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අපරං සපරිදණ්ඩාචක්කං නිට්ඨිතං.

සබ්බං චක්කපෙය්යාලං නිට්ඨිතං.

338. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. පටිග්ගණ්හාති ¶ වීමංසති න පච්චාහරති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස. පටිග්ගණ්හාති න වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස. පටිග්ගණ්හාති න වීමංසති න පච්චාහරති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. න පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස. න ¶ පටිග්ගණ්හාති වීමංසති න පච්චාහරති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. න පටිග්ගණ්හාති න වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. න පටිග්ගණ්හාති න වීමංසති න පච්චාහරති, අනාපත්ති.

පුරිසො සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡථ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසථා’’ති. සබ්බෙ පටිග්ගණ්හන්ති සබ්බෙ වීමංසන්ති සබ්බෙ පච්චාහරන්ති, ආපත්ති සබ්බෙසං සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡථ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසථා’’ති. සබ්බෙ පටිග්ගණ්හන්ති සබ්බෙ වීමංසන්ති එකං පච්චාහරාපෙන්ති, ආපත්ති සබ්බෙසං සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡථ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසථා’’ති. සබ්බෙ පටිග්ගණ්හන්ති, එකං වීමංසාපෙත්වා සබ්බෙ පච්චාහරන්ති, ආපත්ති සබ්බෙසං සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡථ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසථා’’ති. සබ්බෙ පටිග්ගණ්හන්ති, එකං වීමංසාපෙත්වා එකං පච්චාහරාපෙන්ති, ආපත්ති සබ්බෙසං සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො ¶ භික්ඛුං ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසා’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති පච්චාහරති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසා’’ති. පටිග්ගණ්හාති වීමංසති අන්තෙවාසිං පච්චාහරාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං ආණාපෙති – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසා’’ති. පටිග්ගණ්හාති අන්තෙවාසිං වීමංසාපෙත්වා අත්තනා පච්චාහරති ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පුරිසො භික්ඛුං ආණාපෙති ¶ – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථි විමංසා’’ති. පටිග්ගණ්හාති අන්තෙවාසිං වීමංසාපෙති අන්තෙවාසී වීමංසිත්වා බහිද්ධා පච්චාහරති, ආපත්ති උභින්නං ථුල්ලච්චයස්ස.

339. ගච්ඡන්තො සම්පාදෙති, ආගච්ඡන්තො විසංවාදෙති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

ගච්ඡන්තො විසංවාදෙති, ආගච්ඡන්තො සම්පාදෙති, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස.

ගච්ඡන්තො සම්පාදෙති, ආගච්ඡන්තො සම්පාදෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ගච්ඡන්තො විසංවාදෙති, ආගච්ඡන්තො විසංවාදෙති, අනාපත්ති.

340. අනාපත්ති සඞ්ඝස්ස වා චෙතියස්ස වා ගිලානස්ස වා කරණීයෙන ගච්ඡති, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

විනීතවත්ථුඋද්දානගාථා

සුත්තා ¶ මතා ච නික්ඛන්තා, අනිත්ථී ඉත්ථිපණ්ඩකා;

කලහං කත්වාන සම්මොදි, සඤ්චරිත්තඤ්ච පණ්ඩකෙති.

විනීතවත්ථු

341. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො පුරිසො අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ¶ ආණාපෙසි – [ආණාපෙති (ස්යා. ක.)] ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසා’’ති. සො ගන්ත්වා මනුස්සෙ පුච්ඡි – ‘‘කහං ඉත්ථන්නාමා’’ති? ‘‘සුත්තා, භන්තෙ’’ති. තස්ස ¶ කුක්කුච්චං ¶ අහොසි – ‘‘භගවතා සික්ඛාපදං පඤ්ඤත්තං, කච්චි නු ඛො අහං සඞ්ඝාදිසෙසං ආපත්තිං ආපන්නො’’ති? භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො පුරිසො අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ආණාපෙසි – ‘‘ගච්ඡ, භන්තෙ, ඉත්ථන්නාමං ඉත්ථිං වීමංසා’’ති. සො ගන්ත්වා මනුස්සෙ පුච්ඡි – ‘‘කහං ඉත්ථන්නාමා’’ති? ‘‘මතා, භන්තෙ’’ති…පෙ… ‘‘නික්ඛන්තා, භන්තෙ’’ති… ‘‘අනිත්ථී, භන්තෙ’’ති… ‘‘ඉත්ථිපණ්ඩකා, භන්තෙ’’ති. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරා ඉත්ථී සාමිකෙන සහ භණ්ඩිත්වා මාතුඝරං අගමාසි. කුලූපකො භික්ඛු සම්මොදනීයං අකාසි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අලංවචනීයා, භික්ඛූ’’ති? ‘‘නාලංවචනීයා, භගවා’’ති. ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, නාලංවචනීයායා’’ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු පණ්ඩකෙ සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජි. තස්ස කුක්කුච්චං අහොසි…පෙ… ‘‘අනාපත්ති, භික්ඛු, සඞ්ඝාදිසෙසස්ස; ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්සා’’ති.

සඤ්චරිත්තසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං පඤ්චමං.

6. කුටිකාරසික්ඛාපදං

342. තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආළවකා භික්ඛූ සඤ්ඤාචිකායො කුටියො කාරාපෙන්ති අස්සාමිකායො අත්තුද්දෙසිකායො අප්පමාණිකායො. තායො න නිට්ඨානං ගච්ඡන්ති. තෙ යාචනබහුලා විඤ්ඤත්තිබහුලා විහරන්ති – ‘‘පුරිසං දෙථ, පුරිසත්ථකරං දෙථ, ගොණං දෙථ, සකටං දෙථ, වාසිං දෙථ, පරසුං දෙථ, කුඨාරිං දෙථ, කුදාලං දෙථ, නිඛාදනං දෙථ, වල්ලිං දෙථ, වෙළුං දෙථ, මුඤ්ජං දෙථ, පබ්බජං දෙථ, තිණං දෙථ, මත්තිකං දෙථා’’ති. මනුස්සා උපද්දුතා යාචනාය උපද්දුතා විඤ්ඤත්තියා භික්ඛූ දිස්වා උබ්බිජ්ජන්තිපි උත්තසන්තිපි පලායන්තිපි අඤ්ඤෙනපි ගච්ඡන්ති අඤ්ඤෙනපි මුඛං කරොන්ති ද්වාරම්පි ථකෙන්ති, ගාවිම්පි දිස්වා පලායන්ති භික්ඛූති ¶ මඤ්ඤමානා.

අථ ¶ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො රාජගහෙ වස්සංවුට්ඨො යෙන ආළවී තෙන පක්කාමි. අනුපුබ්බෙන යෙන ආළවී තදවසරි. තත්ර සුදං ආයස්මා මහාකස්සපො ආළවියං විහරති අග්ගාළවෙ චෙතියෙ. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ආළවිං පිණ්ඩාය පාවිසි. මනුස්සා ¶ ආයස්මන්තං මහාකස්සපං පස්සිත්වා උබ්බිජ්ජන්තිපි උත්තසන්තිපි පලායන්තිපි අඤ්ඤෙනපි ගච්ඡන්ති අඤ්ඤෙනපි මුඛං කරොන්ති ද්වාරම්පි ථකෙන්ති. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො ආළවියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතප්පටික්කන්තො භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘පුබ්බායං, ආවුසො, ආළවී සුභික්ඛා අහොසි සුලභපිණ්ඩා සුකරා උඤ්ඡෙන පග්ගහෙන යාපෙතුං; එතරහි පනායං ආළවී දුබ්භික්ඛා දුල්ලභපිණ්ඩා, න සුකරා උඤ්ඡෙන පග්ගහෙන යාපෙතුං. කො නු ඛො, ආවුසො, හෙතු කො පච්චයො, යෙනායං ආළවී දුබ්භික්ඛා දුල්ලභපිණ්ඩා, න සුකරා උඤ්ඡෙන පග්ගහෙන යාපෙතු’’න්ති? අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මතො මහාකස්සපස්ස එතමත්ථං ආරොචෙසුං.

343. අථ ඛො භගවා රාජගහෙ යථාභිරන්තං විහරිත්වා යෙන ආළවී තෙන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බෙන චාරිකං චරමානො යෙන ආළවී තදවසරි. තත්ර සුදං භගවා ආළවියං විහරති අග්ගාළවෙ චෙතියෙ. අථ ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා මහාකස්සපො ¶ භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසි. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආළවකෙ භික්ඛූ පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, සඤ්ඤාචිකායො කුටියො කාරාපෙථ අස්සාමිකායො අත්තුද්දෙසිකායො අප්පමාණිකායො ¶ . තායො න නිට්ඨානං ගච්ඡන්ති. තෙ තුම්හෙ යාචනබහුලා විඤ්ඤත්තිබහුලා විහරථ – ‘පුරිසං දෙථ පුරිසත්ථකරං දෙථ…පෙ… තිණං දෙථ මත්තිකං දෙථා’ති. මනුස්සා උපද්දුතා යාචනාය උපද්දුතා විඤ්ඤත්තියා භික්ඛූ දිස්වා උබ්බිජ්ජන්තිපි උත්තසන්තිපි පලායන්තිපි අඤ්ඤෙනපි ගච්ඡන්ති අඤ්ඤෙනපි මුඛං කරොන්ති ද්වාරම්පි ථකෙන්ති, ගාවිම්පි දිස්වා පලායන්ති භික්ඛූති මඤ්ඤමානා’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම තුම්හෙ, මොඝපුරිසා, සංයාචිකායො කුටියො කාරාපෙස්සථ අස්සාමිකායො අත්තුද්දෙසිකායො අප්පමාණිකායො! තායො න ¶ නිට්ඨානං ගච්ඡන්ති. තෙ තුම්හෙ යාචනබහුලා විඤ්ඤත්තිබහුලා විහරිස්සථ – ‘පුරිසං දෙථ පුරිසත්ථකරං දෙථ…පෙ… තිණං දෙථ මත්තිකං දෙථා’ති! නෙතං මොඝපුරිසා, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ…’’ විගරහිත්වා ධම්මිං කථං කත්වා භික්ඛූ ආමන්තෙසි –

344. ‘‘භූතපුබ්බං ¶ , භික්ඛවෙ, ද්වෙ භාතරො ඉසයො ගඞ්ගං නදිං උපනිස්සාය විහරිංසු. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො ¶ නාගරාජා ගඞ්ගං නදිං උත්තරිත්වා යෙන කනිට්ඨො ඉසි තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා කනිට්ඨං ඉසිං සත්තක්ඛත්තුං භොගෙහි පරික්ඛිපිත්වා උපරිමුද්ධනි මහන්තං ඵණං කරිත්වා අට්ඨාසි. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, කනිට්ඨො ඉසි තස්ස නාගස්ස භයා කිසො අහොසි ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො. අද්දස ඛො, භික්ඛවෙ, ජෙට්ඨො ඉසි කනිට්ඨං ඉසිං කිසං ලූඛං දුබ්බණ්ණං උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතං ධමනිසන්ථතගත්තං. දිස්වාන කනිට්ඨං ඉසිං එතදවොච – ‘‘කිස්ස ත්වං, භො, කිසො ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො’’ති? ‘‘ඉධ, භො, මණිකණ්ඨො නාගරාජා ගඞ්ගං නදිං උත්තරිත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං සත්තක්ඛත්තුං භොගෙහි පරික්ඛිපිත්වා උපරිමුද්ධනි මහන්තං ඵණං කරිත්වා අට්ඨාසි. තස්සාහං, භො, නාගස්ස භයා [භයාම්හි (සී.)] කිසො ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො’’ති. ‘‘ඉච්ඡසි පන ත්වං, භො, තස්ස නාගස්ස අනාගමන’’න්ති? ‘‘ඉච්ඡාමහං, භො, තස්ස නාගස්ස අනාගමන’’න්ති. ‘‘අපි පන ත්වං, භො, තස්ස නාගස්ස කිඤ්චි පස්සසී’’ති? ‘‘පස්සාමහං, භො, මණිමස්ස [මණිස්ස (සී. ක.)] කණ්ඨෙ පිලන්ධන’’න්ති. ‘‘තෙන හි ත්වං, භො, තං නාගං මණිං යාච – ‘මණිං මෙ, භො, දෙහි; මණිනා මෙ අත්ථො’’’ති.

අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා ගඞ්ගං නදිං උත්තරිත්වා යෙන කනිට්ඨො ඉසි තෙනුපසඞ්කමි ¶ ; උපසඞ්කමිත්වා එකමන්තං ¶ අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතං ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨං නාගරාජානං කනිට්ඨො ඉසි එතදවොච – ‘‘මණිං මෙ, භො, දෙහි; මණිනා මෙ අත්ථො’’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා – ‘භික්ඛු මණිං යාචති, භික්ඛුස්ස මණිනා අත්ථො’ති ඛිප්පඤ්ඤෙව අගමාසි. දුතියම්පි ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා ගඞ්ගං නදිං උත්තරිත්වා යෙන කනිට්ඨො ඉසි තෙනුපසඞ්කමි. අද්දස ¶ ඛො, භික්ඛවෙ, කනිට්ඨො ඉසි මණිකණ්ඨං නාගරාජානං දූරතොව ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන මණිකණ්ඨං නාගරාජානං එතදවොච – ‘‘මණිං මෙ, භො, දෙහි; මණිනා මෙ අත්ථො’’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා – ‘‘භික්ඛු මණිං යාචති, භික්ඛුස්ස මණිනා අත්ථො’’ති තතොව පටිනිවත්ති. තතියම්පි ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා ගඞ්ගං නදිං උත්තරති. අද්දස ඛො, භික්ඛවෙ, කනිට්ඨො ඉසි මණිකණ්ඨං නාගරාජානං ගඞ්ගං නදිං උත්තරන්තං. දිස්වාන මණිකණ්ඨං නාගරාජානං එතදවොච – ‘‘මණිං මෙ, භො, දෙහි; මණිනා මෙ අත්ථො’’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා කනිට්ඨං ඉසිං ගාථාහි අජ්ඣභාසි –

[ජා. 1.3.7 මණිකණ්ඨජාතකෙපි] ‘‘මමන්නපානං ¶ විපුලං උළාරං,

උප්පජ්ජතීමස්ස මණිස්ස හෙතු;

තං තෙ න දස්සං අතියාචකොසි;

න චාපි තෙ අස්සමමාගමිස්සං.

[ජා. 1.3.8 මණිකණ්ඨජාතකෙපි] ‘‘සුසූ යථා සක්ඛරධොතපාණී;

තාසෙසි ¶ මං සෙලමායාචමානො;

තං තෙ න දස්සං අතියාචකොසි;

න චාපි තෙ අස්සමමාගමිස්ස’’න්ති.

අථ ඛො, භික්ඛවෙ, මණිකණ්ඨො නාගරාජා – ‘‘භික්ඛු මණිං යාචති, භික්ඛුස්ස මණිනා අත්ථො’’ති පක්කාමි. තථා පක්කන්තොව [තදාපක්කන්තොව (ක.)] අහොසි, න පුන පච්චාගඤ්ඡි. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, කනිට්ඨො ඉසි තස්ස නාගස්ස දස්සනීයස්ස අදස්සනෙන භිය්යොසොමත්තාය කිසො අහොසි ලූඛො දුබ්බණ්ණො, උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො. අද්දස ඛො, භික්ඛවෙ, ජෙට්ඨො ඉසි කනිට්ඨං ඉසිං භිය්යොසොමත්තාය කිසං ලූඛං දුබ්බණ්ණං උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතං ධමනිසන්ථතගත්තං. දිස්වාන කනිට්ඨං ඉසිං එතදවොච – ‘‘කිස්ස ත්වං, භො, භිය්යොසොමත්තාය කිසො ලූඛො දුබ්බණ්ණො ¶ උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො’’ති? ‘‘තස්සාහං, භො, නාගස්ස දස්සනීයස්ස අදස්සනෙන භිය්යොසොමත්තාය කිසො ලූඛො දුබ්බණ්ණො උප්පණ්ඩුප්පණ්ඩුකජාතො ධමනිසන්ථතගත්තො’’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, ජෙට්ඨො ඉසි කනිට්ඨං ඉසිං ගාථාය අජ්ඣභාසි –

[ජා. 1.3.9 මණිකණ්ඨජාතකෙපි] ‘‘න ¶ තං යාචෙ යස්ස පියං ජිගීසෙ,

විදෙස්සො [දෙස්සො (සී.), දෙස්සො ච (ස්යා.)] හොති අතියාචනාය;

නාගො ¶ මණිං යාචිතො බ්රාහ්මණෙන;

අදස්සනඤ්ඤෙව තදජ්ඣගමා’’ති.

තෙසඤ්හි නාම, භික්ඛවෙ, තිරච්ඡානගතානං පාණානං අමනාපා භවිස්සති යාචනා අමනාපා විඤ්ඤත්ති. කිමඞ්ගං [කිමඞ්ග (සී.)] පන මනුස්සභූතානං!

345. ‘‘භූතපුබ්බං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤතරො භික්ඛු හිමවන්තපස්සෙ විහරති අඤ්ඤතරස්මිං වනසණ්ඩෙ. තස්ස ඛො, භික්ඛවෙ, වනසණ්ඩස්ස අවිදූරෙ මහන්තං නින්නං පල්ලලං. අථ ඛො,

වාසාය උපගච්ඡති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, සො භික්ඛු තස්ස සකුණසඞ්ඝස්ස සද්දෙන උබ්බාළ්හො යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො අහං, භික්ඛවෙ, තං භික්ඛුං එතදවොච ¶ – ‘කච්චි, භික්ඛු, ඛමනීයං කච්චි යාපනීයං කච්චිසි අප්පකිලමථෙන අද්ධානං ආගතො? කුතො ච ත්වං, භික්ඛු, ආගච්ඡසී’ති? ‘ඛමනීයං, භගවා, යාපනීයං, භගවා. අප්පකිලමථෙන චාහං, භන්තෙ, අද්ධානං ආගතො. අත්ථි, භන්තෙ, හිමවන්තපස්සෙ මහාවනසණ්ඩො. තස්ස ඛො පන, භන්තෙ, වනසණ්ඩස්ස අවිදූරෙ මහන්තං නින්නං පල්ලලං. අථ ඛො, භන්තෙ, මහාසකුණසඞ්ඝො තස්මිං පල්ලලෙ දිවසං ගොචරං චරිත්වා සායං තං වනසණ්ඩං වාසාය උපගච්ඡති. තතො අහං, භගවා, ආගච්ඡාමි – තස්ස සකුණසඞ්ඝස්ස සද්දෙන උබ්බාළ්හො’ති. ‘ඉච්ඡසි පන ත්වං, භික්ඛු, තස්ස සකුණසඞ්ඝස්ස අනාගමන’න්ති ¶ ? ‘ඉච්ඡාමහං, භගවා, තස්ස සකුණසඞ්ඝස්ස අනාගමන’න්ති. ‘තෙන හි ත්වං, භික්ඛු, තත්ථ ගන්ත්වා තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා රත්තියා පඨමං යාමං තික්ඛත්තුං සද්දමනුස්සාවෙහි – සුණන්තු මෙ, භොන්තො සකුණා, යාවතිකා ඉමස්මිං වනසණ්ඩෙ වාසං උපගතා, පත්තෙන මෙ අත්ථො. එකෙකං මෙ, භොන්තො, පත්තං දදන්තූ’ති. රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං… රත්තියා පච්ඡිමං යාමං තික්ඛත්තුං සද්දමනුස්සාවෙහි – ‘සුණන්තු ¶ මෙ, භොන්තො සකුණා, යාවතිකා ඉමස්මිං වනසණ්ඩෙ වාසං උපගතා, පත්තෙන මෙ අත්ථො. එකෙකං මෙ, භොන්තො, පත්තං දදන්තූ’ති.

‘‘අථ ¶ ඛො, භික්ඛවෙ, සො භික්ඛු තත්ථ ගන්ත්වා තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා රත්තියා පඨමං යාමං තික්ඛත්තුං සද්දමනුස්සාවෙසි – ‘සුණන්තු මෙ, භොන්තො සකුණා, යාවතිකා ඉමස්මිං වනසණ්ඩෙ වාසං උපගතා, පත්තෙන මෙ අත්ථො. එකෙකං මෙ, භොන්තො, පත්තං දදන්තූ’ති. රත්තියා මජ්ඣිම යාමං… රත්තියා පච්ඡිමං යාමං තික්ඛත්තුං සද්දමනුස්සාවෙසි – ‘සුණන්තු මෙ, භොන්තො සකුණා, යාවතිකා ඉමස්මිං වනසණ්ඩෙ වාසං උපගතා, පත්තෙන මෙ අත්ථො. එකෙකං මෙ, භොන්තො, පත්තං දදන්තූ’ති. අථ ඛො, භික්ඛවෙ, සො සකුණසඞ්ඝො – ‘භික්ඛු පත්තං යාචති භික්ඛුස්ස පත්තෙන අත්ථො’ති තම්හා වනසණ්ඩා පක්කාමි. තථා පක්කන්තොව අහොසි න පුන පච්චාගඤ්ඡි. තෙසඤ්හි නාම, භික්ඛවෙ, තිරච්ඡානගතානං පාණානං අමනාපා භවිස්සති යාචනා අමනාපා විඤ්ඤත්ති. කිමඞ්ගං පන මනුස්සභූතානං’’!

346. ‘‘භූතපුබ්බං, භික්ඛවෙ, රට්ඨපාලස්ස කුලපුත්තස්ස පිතා රට්ඨපාලං කුලපුත්තං ¶ ගාථාය අජ්ඣභාසි –

‘අපාහං තෙ න ජානාමි, රට්ඨපාල බහූ ජනා;

[ජා. 1.7.54] තෙ මං සඞ්ගම්ම යාචන්ති, කස්මා මං ත්වං න යාචසී’ති.

[ජා. 1.7.55] ‘යාචකො අප්පියො හොති, යාචං අදදමප්පියො;

තස්මාහං තං න යාචාමි, මා මෙ විදෙස්සනා අහූ’ති.

‘‘සො හි නාම, භික්ඛවෙ, රට්ඨපාලො කුලපුත්තො සකං පිතරං එවං වක්ඛති. කිමඞ්ගං පන ජනො ජනං!

347. ‘‘ගිහීනං, භික්ඛවෙ, දුස්සංහරානි භොගානි සම්භතානිපි දුරක්ඛියානි ¶ . තත්ථ නාම තුම්හෙ, මොඝපුරිසා, එවං දුස්සංහරෙසු භොගෙසු සම්භතෙසුපි දුරක්ඛියෙසු යාචනබහුලා විඤ්ඤත්තිබහුලා විහරිස්සථ – ‘පුරිසං දෙථ, පුරිසත්ථකරං දෙථ, ගොණං දෙථ, සකටං දෙථ, වාසිං දෙථ, පරසුං දෙථ, කුඨාරිං දෙථ, කුදාලං දෙථ, නිඛාදනං දෙථ, වල්ලිං දෙථ, වෙළුං දෙථ, මුඤ්ජං දෙථ ¶ , පබ්බජං දෙථ, තිණං දෙථ, මත්තිකං දෙථා’’ති! නෙතං, මොඝපුරිසා, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

348. ‘‘සඤ්ඤාචිකාය පන භික්ඛුනා කුටිං කාරයමානෙන අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං පමාණිකා කාරෙතබ්බා. තත්රිදං පමාණං – දීඝසො ද්වාදස ¶ විදත්ථියො, සුගතවිදත්ථියා; තිරියං සත්තන්තරා. භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනාය. තෙහි භික්ඛූහි වත්ථු දෙසෙතබ්බං ¶ – අනාරම්භං [අනාරබ්භං (ක.)] සපරික්කමනං. සාරම්භෙ [සාරබ්භෙ (ක.)] චෙ භික්ඛු වත්ථුස්මිං අපරික්කමනෙ සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කාරෙය්ය, භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය වත්ථුදෙසනාය, පමාණං වා අතික්කාමෙය්ය, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

349. සඤ්ඤාචිකා නාම සයං යාචිත්වා පුරිසම්පි පුරිසත්ථකරම්පි ගොණම්පි සකටම්පි වාසිම්පි පරසුම්පි කුඨාරිම්පි කුදාලම්පි නිඛාදනම්පි වල්ලිම්පි වෙළුම්පි මුඤ්ජම්පි පබ්බජම්පි තිණම්පි මත්තිකම්පි.

කුටි නාම උල්ලිත්තා වා හොති අවලිත්තා වා උල්ලිත්තාවලිත්තා වා.

කාරයමානෙනාති කරොන්තො වා කාරාපෙන්තො වා.

අස්සාමිකන්ති න අඤ්ඤො කොචි සාමිකො හොති, ඉත්ථී වා පුරිසො වා ගහට්ඨො වා පබ්බජිතො වා.

අත්තුද්දෙසන්ති අත්තනො අත්ථාය.

පමාණිකා කාරෙතබ්බා. තත්රිදං පමාණං – දීඝසො ද්වාදස විදත්ථියො, සුගතවිදත්ථියාති බාහිරිමෙන මානෙන.

තිරියං සත්තන්තරාති අබ්භන්තරිමෙන මානෙන.

භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනායාති තෙන කුටිකාරකෙන භික්ඛුනා කුටිවත්ථුං සොධෙත්වා සඞ්ඝං උපසඞ්කමිත්වා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා වුඩ්ඪානං භික්ඛූනං පාදෙ වන්දිත්වා උක්කුටිකං නිසීදිත්වා ¶ අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා එවමස්ස වචනීයො – ‘‘අහං, භන්තෙ, සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සොහං, භන්තෙ, සඞ්ඝං කුටිවත්ථුඔලොකනං යාචාමී’’ති. දුතියම්පි යාචිතබ්බා. තතියම්පි ¶ යාචිතබ්බා. සචෙ ¶ සබ්බො සඞ්ඝො උස්සහති කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං, සබ්බෙන සඞ්ඝෙන ඔලොකෙතබ්බං. නො චෙ සබ්බො සඞ්ඝො උස්සහති කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං, යෙ තත්ථ හොන්ති භික්ඛූ බ්යත්තා පටිබලා සාරම්භං අනාරම්භං සපරික්කමනං අපරික්කමනං ජානිතුං තෙ යාචිත්වා සම්මන්නිතබ්බා. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සම්මන්නිතබ්බා. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

350. ‘‘සුණාතු ¶ මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං කුටිවත්ථුඔලොකනං යාචති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සම්මන්නෙය්ය ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං කුටිවත්ථුඔලොකනං යාචති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සම්මන්නති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස ච ඉත්ථන්නාමස්ස ච භික්ඛූනං සම්මුති [සම්මති (ස්යා.)] ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සම්මතා සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථන්නාමො ච භික්ඛූ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං ඔලොකෙතුං. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

351. තෙහි සම්මතෙහි භික්ඛූහි තත්ථ ගන්ත්වා කුටිවත්ථු ඔලොකෙතබ්බං, සාරම්භං අනාරම්භං සපරික්කමනං අපරික්කමනං ජානිතබ්බං. සචෙ සාරම්භං හොති ¶ අපරික්කමනං, ‘මා ඉධ කරී’ති වත්තබ්බො. සචෙ අනාරම්භං හොති සපරික්කමනං, සඞ්ඝස්ස ආරොචෙතබ්බං – ‘අනාරම්භං සපරික්කමන’න්ති. තෙන කුටිකාරකෙන භික්ඛුනා සඞ්ඝං උපසඞ්කමිත්වා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා වුඩ්ඪානං භික්ඛූනං පාදෙ වන්දිත්වා උක්කුටිකං නිසීදිත්වා අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා එවමස්ස වචනීයො – ‘‘අහං, භන්තෙ, සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං ¶ . සොහං, භන්තෙ, සඞ්ඝං කුටිවත්ථුදෙසනං යාචාමී’’ති. දුතියම්පි යාචිතබ්බා. තතියම්පි යාචිතබ්බා. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

352. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං කුටිවත්ථුදෙසනං යාචති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං දෙසෙය්ය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු ¶ මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කත්තුකාමො අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං කුටිවත්ථුදෙසනං යාචති. සඞ්ඝො ¶ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුං දෙසෙති. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථුස්ස දෙසනා, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දෙසිතං සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො කුටිවත්ථු. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

353. සාරම්භං නාම කිපිල්ලිකානං වා ආසයො හොති, උපචිකානං වා ආසයො හොති, උන්දුරානං වා ආසයො හොති, අහීනං වා ආසයො හොති, විච්ඡිකානං වා ආසයො හොති, සතපදීනං වා ආසයො හොති, හත්ථීනං ¶ වා ආසයො හොති, අස්සානං වා ආසයො හොති, සීහානං වා ආසයො හොති, බ්යග්ඝානං වා ආසයො හොති, දීපීනං වා ආසයො හොති, අච්ඡානං වා ආසයො හොති, තරච්ඡානං වා ආසයො හොති, යෙසං කෙසඤ්චි තිරච්ඡානගතානං පාණානං ආසයො හොති, පුබ්බණ්ණනිස්සිතං වා හොති, අපරණ්ණනිස්සිතං වා හොති, අබ්භාඝාතනිස්සිතං වා හොති, ආඝාතනනිස්සිතං වා හොති, සුසානනිස්සිතං වා හොති, උය්යානනිස්සිතං වා හොති, රාජවත්ථුනිස්සිතං වා හොති, හත්ථිසාලානිස්සිතං වා හොති, අස්සසාලානිස්සිතං වා හොති, බන්ධනාගාරනිස්සිතං වා හොති, පානාගාරනිස්සිතං වා හොති, සූනනිස්සිතං වා හොති, රච්ඡානිස්සිතං වා හොති, චච්චරනිස්සිතං වා හොති, සභානිස්සිතං වා හොති, සංසරණනිස්සිතං වා [සඤ්චරණනිස්සිතං වා (ක.)] හොති. එතං සාරම්භං නාම.

අපරික්කමනං නාම න සක්කා හොති යථායුත්තෙන සකටෙන අනුපරිගන්තුං සමන්තා නිස්සෙණියා අනුපරිගන්තුං. එතං අපරික්කමනං නාම.

අනාරම්භං ¶ නාම න කිපිල්ලිකානං වා ආසයො හොති, න උපචිකානං වා ආසයො හොති, න උන්දුරානං වා ආසයො හොති, න අහීනං වා ආසයො හොති, න විච්ඡිකානං වා ආසයො හොති, න සතපදීනං වා ආසයො හොති…පෙ… න සංසරණනිස්සිතං වා හොති. එතං අනාරම්භං නාම.

සපරික්කමනං ¶ නාම සක්කා හොති යථායුත්තෙන සකටෙන අනුපරිගන්තුං, සමන්තා නිස්සෙණියා අනුපරිගන්තුං. එතං සපරික්කමනං නාම.

සඤ්ඤාචිකා නාම සයං යාචිත්වා පුරිසම්පි පුරිසත්ථකරම්පි…පෙ… මත්තිකම්පි ¶ .

කුටි නාම උල්ලිත්තා වා හොති වා අවලිත්තා වා උල්ලිත්තාවලිත්තා වා.

කාරෙය්යාති කරොති වා කාරාපෙති වා.

භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය, වත්ථුදෙසනාය පමාණං වා අතික්කාමෙය්යාති ඤත්තිදුතියෙන කම්මෙන කුටිවත්ථුං න දෙසාපෙත්වා, ආයාමතො වා විත්ථාරතො වා අන්තමසො කෙසග්ගමත්තම්පි අතික්කාමෙත්වා කරොති වා කාරාපෙති වා, පයොගෙ පයොගෙ දුක්කටං. එකං පිණ්ඩං අනාගතෙ ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස. තස්මිං පිණ්ඩෙ ආගතෙ ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

354. භික්ඛු ¶ කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

355. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු ¶ කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු ¶ කුටිං කරොති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණාතික්කන්තං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණාතික්කන්තං අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු ¶ කුටිං කරොති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණිකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණිකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති පමාණිකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං.

භික්ඛු ¶ ¶ කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු කුටිං කරොති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

356. භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං ¶ , ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං ¶ අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු ¶ සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං.

භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

357. භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ¶ සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං ¶ , ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස ¶ …පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

358. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකා සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු ¶ අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි ¶ කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකා සාරම්භා සපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා චා’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකා අනාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු සපරික්කමනා චා’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකා අනාරම්භා සපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා හොතූ’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති දෙසිතවත්ථුකා ¶ සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘අනාරම්භා ච හොතු සපරික්කමනා චා’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි ¶ කිර මෙ කයිරති දෙසිතවත්ථුකා සාරම්භා සපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘අනාරම්භා හොතූ’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති දෙසිතවත්ථුකා අනාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘සපරික්කමනා හොතූ’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ¶ ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

359. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච ¶ – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති පමාණාතික්කන්තා සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා චා’’ති…පෙ… ‘‘පමාණිකා ච හොතු සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘පමාණිකා හොතූ’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති පමාණිකා සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘අනාරම්භා ච හොතු සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘අනාරම්භා හොතූ’’ති…පෙ… ‘‘සපරික්කමනා හොතූ’’ති…පෙ… අනාපත්ති.

360. භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකා පමාණාතික්කන්තා සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච ¶ සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා චා’’ති…පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා චා’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ¶ ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘කුටි කිර මෙ කයිරති දෙසිතවත්ථුකා පමාණිකා සාරම්භා අපරික්කමනා’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘අනාරම්භා ච හොතු සපරික්කමනා චා’’ති…පෙ… ‘‘අනාරම්භා හොතූ’’ති…පෙ… ‘‘සපරික්කමනා හොතූ’’ති…පෙ… අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං තිණ්ණං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා ¶ චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කාටනං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං තිණ්ණං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘පමාණිකා ච හොතු අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ¶ කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං චතුන්නං ¶ දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං තිණ්ණං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං තිණ්ණං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකා ච හොතු පමාණිකා ච අනාරම්භා ච සපරික්කමනා චා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං ¶ අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

361. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං.

භික්ඛු ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං ¶ අපරික්කමනං…පෙ… ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං…පෙ… ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං ¶ සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

362. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා ¶ . නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං පමාණාතික්කන්තං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ ¶ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං සඞ්ඝාදිසෙසානං.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං ¶ පමාණිකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සා කුටි අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බා භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බා. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කාටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘කුටිං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස කුටිං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං පමාණිකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

363. අත්තනා ¶ විප්පකතං අත්තනා පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අත්තනා විප්පකතං පරෙහි පරියොසාපෙති [පරියොසාවාපෙති (ක.)], ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පරෙහි විප්පකතං අත්තනා පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පරෙහි විප්පකතං පරෙහි පරියොසාපෙති [පරියොසාවාපෙති (ක.)], ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

364. අනාපත්ති ලෙණෙ ගුහාය තිණකුටිකාය අඤ්ඤස්සත්ථාය වාසාගාරං ඨපෙත්වා සබ්බත්ථ, අනාපත්ති උම්මත්තකස්ස ආදිකම්මිකස්සාති.

කුටිකාරසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං ඡට්ඨං.

7. විහාරකාරසික්ඛාපදං

365. තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා කොසම්බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මතො ඡන්නස්ස උපට්ඨාකො ගහපති ආයස්මන්තං ඡන්නං එතදවොච – ‘‘විහාරවත්ථුං, භන්තෙ, ජානාහි අය්යස්ස විහාරං කාරාපෙස්සාමී’’ති. අථ ඛො ආයස්මා ඡන්නො විහාරවත්ථුං සොධෙන්තො අඤ්ඤතරං චෙතියරුක්ඛං ඡෙදාපෙසි ගාමපූජිතං නිගමපූජිතං නගරපූජිතං ජනපදපූජිතං රට්ඨපූජිතං. මනුස්සා උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම සමණා සක්යපුත්තියා චෙතියරුක්ඛං ¶ ඡෙදාපෙස්සන්ති ගාමපූජිතං ¶ නිගමපූජිතං නගරපූජිතං ජනපදපූජිතං රට්ඨපූජිතං! එකින්ද්රියං සමණා සක්යපුත්තියා ජීවං විහෙඨෙන්තී’’ [විහෙඨෙස්සන්ති (කත්ථචි)] ති. අස්සොසුං ඛො භික්ඛූ තෙසං මනුස්සානං උජ්ඣායන්තානං ඛිය්යන්තානං විපාචෙන්තානං. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා ඡන්නො චෙතියරුක්ඛං ඡෙදාපෙස්සති ගාමපූජිතං…පෙ… රට්ඨපූජිත’’න්ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං ඡන්නං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර ත්වං, ඡන්න, චෙතියරුක්ඛං ඡෙදාපෙසි ගාමපූජිතං…පෙ… රට්ඨපූජිත’’න්ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, චෙතියරුක්ඛං ඡෙදාපෙස්සසි ගාමපූජිතං නිගමපූජිතං නගරපූජිතං ජනපදපූජිතං රට්ඨපූජිතං! ජීවසඤ්ඤිනො හි, මොඝපුරිස, මනුස්සා රුක්ඛස්මිං. නෙතං, මොඝපුරිස ¶ , අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

366. ‘‘මහල්ලකං පන භික්ඛුනා විහාරං කාරයමානෙන සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනාය. තෙහි භික්ඛූහි වත්ථු දෙසෙතබ්බං අනාරම්භං සපරික්කමනං. සාරම්භෙ චෙ භික්ඛු වත්ථුස්මිං අපරික්කමනෙ මහල්ලකං විහාරං කාරෙය්ය භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය වත්ථුදෙසනාය, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

367. මහල්ලකො නාම විහාරො සස්සාමිකො වුච්චති.

විහාරො නාම උල්ලිත්තො වා හොති අවලිත්තො වා උල්ලිත්තාවලිත්තො වා.

කාරයමානෙනාති ¶ කරොන්තො වා කාරාපෙන්තො වා.

සස්සාමිකන්ති අඤ්ඤො කොචි සාමිකො හොති ඉත්ථී වා පුරිසො වා ගහට්ඨො වා පබ්බජිතො වා.

අත්තුද්දෙසන්ති අත්තනො අත්ථාය.

භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනායාති තෙන විහාරකාරකෙන භික්ඛුනා විහාරවත්ථුං සොධෙත්වා සඞ්ඝං ¶ උපසඞ්කමිත්වා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා වුඩ්ඪානං භික්ඛූනං පාදෙ වන්දිත්වා උක්කුටිකං නිසීදිත්වා අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා එවමස්ස වචනීයො – ‘‘අහං, භන්තෙ, මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සොහං, භන්තෙ, සඞ්ඝං විහාරවත්ථුඔලොකනං යාචාමී’’ති. දුතියම්පි යාචිතබ්බා. තතියම්පි යාචිතබ්බා. සචෙ සබ්බො සඞ්ඝො උස්සහති විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං සබ්බෙන සඞ්ඝෙන ඔලොකෙතබ්බං. නො චෙ සබ්බො සඞ්ඝො උස්සහති විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං, යෙ තත්ථ හොන්ති භික්ඛූ බ්යත්තා පටිබලා සාරම්භං අනාරම්භං සපරික්කමනං ¶ අපරික්කමනං ජානිතුං තෙ යාචිත්වා සම්මන්නිතබ්බා. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සම්මන්නිතබ්බා. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

368. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං විහාරවත්ථුඔලොකනං යාචති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛු සම්මන්නෙය්ය ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං විහාරවත්ථුඔලොකනං යාචති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සම්මන්නති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස ච ඉත්ථන්නාමස්ස ච භික්ඛූනං සම්මුති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සම්මතා සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථන්නාමො ච භික්ඛූ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං ඔලොකෙතුං. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

369. තෙහි ¶ සම්මතෙහි භික්ඛූහි තත්ථ ගන්ත්වා විහාරවත්ථු ඔලොකෙතබ්බං; සාරම්භං අනාරම්භං සපරික්කමනං අපරික්කමනං ජානිතබ්බං. සචෙ සාරම්භං හොති අපරික්කමනං, ‘මායිධ කරී’ති වත්තබ්බො. සචෙ අනාරම්භං හොති සපරික්කමනං, සඞ්ඝස්ස ආරොචෙතබ්බං – ‘අනාරම්භං සපරික්කමන’න්ති ¶ . තෙන විහාරකාරකෙන භික්ඛුනා සඞ්ඝං උපසඞ්කමිත්වා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා වුඩ්ඪානං භික්ඛූනං පාදෙ වන්දිත්වා උක්කුටිකං නිසීදිත්වා අඤ්ජලිං පග්ගහෙත්වා එවමස්ස වචනීයො – ‘‘අහං, භන්තෙ, මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං ¶ . සොහං, භන්තෙ, සඞ්ඝං විහාරවත්ථුදෙසනං යාචාමී’’ති. දුතියම්පි යාචිතබ්බා. තතියම්පි යාචිතබ්බා. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

370. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං විහාරවත්ථුදෙසනං යාචති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං දෙසෙය්ය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු මහල්ලකං විහාරං කත්තුකාමො සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං. සො සඞ්ඝං විහාරවත්ථුදෙසනං යාචති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං දෙසෙති. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුස්ස දෙසනා, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දෙසිතං සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො විහාරවත්ථුං. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

371. සාරම්භං නාම කිපිල්ලිකානං වා ආසයො හොති, උපචිකානං වා ආසයො හොති, උන්දූරානං වා…පෙ… අහීනං වා විච්ඡිකානං වා සතපදීනං වා හත්ථීනං වා අස්සානං වා සීහානං වා බ්යග්ඝානං වා දීපීනං ¶ වා අච්ඡානං වා තරච්ඡානං වා ආසයො හොති, යෙසං කෙසඤ්චි තිරච්ඡානගතානං පාණානං ආසයො හොති, පුබ්බණ්ණනිස්සිතං වා හොති, අපරණ්ණනිස්සිතං වා හොති, අබ්භාඝාතනිස්සිතං වා හොති, ආඝාතනනිස්සිතං වා හොති, සුසානනිස්සිතං වා හොති, උය්යානනිස්සිතං වා හොති, රාජවත්ථුනිස්සිතං වා හොති, හත්ථිසාලානිස්සිතං වා හොති, අස්සසාලානිස්සිතං වා හොති, බන්ධනාගාරනිස්සිතං වා හොති, පානාගාරනිස්සිතං ¶ වා හොති, සූනනිස්සිතං වා හොති, රච්ඡානිස්සිතං වා හොති, චච්චරනිස්සිතං වා හොති, සභානිස්සිතං වා හොති, සංසරණනිස්සිතං වා හොති. එතං සාරම්භං නාම.

අපරික්කමනං නාම න සක්කා හොති යථායුත්තෙන සකටෙන අනුපරිගන්තුං, සමන්තා නිස්සෙණියා අනුපරිගන්තුං. එතං අපරික්කමනං නාම.

අනාරම්භං ¶ නාම න කිපිල්ලිකානං වා ආසයො හොති…පෙ… න සංසරණනිස්සිතං වා හොති. එතං අනාරම්භං නාම.

සපරික්කමනං නාම සක්කා හොති යථායුත්තෙන සකටෙන අනුපරිගන්තුං, සමන්තා නිස්සෙණියා අනුපරිගන්තුං. එතං සපරික්කමනං නාම.

මහල්ලකො නාම විහාරො සස්සාමිකො වුච්චති.

විහාරො නාම උල්ලිත්තො වා හොති අවලිත්තො වා උල්ලිත්තාවලිත්තො වා.

කාරෙය්යාති කරොති වා කාරාපෙති වා.

භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය වත්ථුදෙසනායාති ඤත්තිදුතියෙන කම්මෙන විහාරවත්ථුං න දෙසාපෙත්වා කරොති වා කාරාපෙති වා, පයොගෙ ¶ දුක්කටං. එකං පිණ්ඩං අනාගතෙ, ආපත්ති ථුල්ලච්චයස්ස ¶ . තස්මිං පිණ්ඩෙ ආගතෙ, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති – ‘සඞ්ඝාදිසෙසො’ති.

372. භික්ඛු විහාරං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු විහාරං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු විහාරං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස. භික්ඛු විහාරං කරොති අදෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු විහාරං කරොති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං. භික්ඛු විහාරං කරොති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු විහාරං කරොති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස. භික්ඛු විහාරං කරොති දෙසිතවත්ථුකං අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

373. භික්ඛු ¶ ¶ සමාදිසති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං ¶ සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

374. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. න ච සමාදිසති – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

375. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘විහාරො කිර මෙ කයිරති අදෙසිතවත්ථුකො සාරම්භො අපරික්කමනො’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති ¶ …පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො චා’’ති…පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු සපරික්කමනො චා’’ති ¶ ¶ …පෙ… ‘‘දෙසිතවත්ථුකො හොතූ’’ති. නො චෙ සාමං වා ගච්ඡෙය්ය දූතං වා පහිණෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො සුණාති – ‘‘විහාරො කිර මෙ කයිරති දෙසිතවත්ථුකො සාරම්භො අපරික්කමනො’’ති. තෙන භික්ඛුනා සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බො – ‘‘අනාරම්භො ච හොතු සපරික්කමනො චා’’ති…පෙ… ‘‘අනාරම්භො හොතූ’’ති ‘‘සපරික්කමනො හොතූ’’ති, අනාපත්ති.

376. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං තිණ්ණං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස.

භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. සමාදිසති ච – ‘‘දෙසිතවත්ථුකො ච හොතු අනාරම්භො ච සපරික්කමනො චා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං ¶ , ආපත්ති කාරුකානං ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති කාරුකානං දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

377. භික්ඛු සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති අදෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සො විහාරො අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බො භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බො. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු ¶ ¶ සමාදිසිත්වා පක්කමති – ‘‘විහාරං මෙ කරොථා’’ති. තස්ස විහාරං කරොන්ති දෙසිතවත්ථුකං සාරම්භං අපරික්කමනං. සො චෙ විප්පකතෙ ආගච්ඡති, තෙන භික්ඛුනා සො විහාරො අඤ්ඤස්ස වා දාතබ්බො භින්දිත්වා වා පුන කාතබ්බො. නො චෙ අඤ්ඤස්ස වා දදෙය්ය භින්දිත්වා වා පුන කාරෙය්ය, ආපත්ති ද්වින්නං දුක්කටානං…පෙ… සාරම්භං සපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං අපරික්කමනං, ආපත්ති දුක්කටස්ස…පෙ… අනාරම්භං සපරික්කමනං, අනාපත්ති.

378. අත්තනා විප්පකතං අත්තනා පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස ¶ .

අත්තනා විප්පකතං පරෙහි පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පරෙහි විප්පකතං අත්තනා පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පරෙහි විප්පකතං පරෙහි පරියොසාපෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

379. අනාපත්ති ලෙණෙ ගුහාය තිණකුටිකාය අඤ්ඤස්සත්ථාය වාසාගාරං ඨපෙත්වා සබ්බත්ථ. අනාපත්ති උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

විහාරකාරසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං සත්තමං.

8. දුට්ඨදොසසික්ඛාපදං

380. [ඉදං වත්ථු චූළව. 189] තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මතා දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන ජාතියා සත්තවස්සෙන අරහත්තං සච්ඡිකතං හොති. යං කිඤ්චි [යඤ්ච කිඤ්චි (සී. ක.)] සාවකෙන පත්තබ්බං සබ්බං තෙන අනුප්පත්තං හොති. නත්ථි චස්ස කිඤ්චි උත්තරි කරණීයං, කතස්ස වා පතිචයො. අථ ඛො ආයස්මතො දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි – ‘‘මයා ඛො ජාතියා සත්තවස්සෙන අරහත්තං සච්ඡිකතං. යං කිඤ්චි සාවකෙන පත්තබ්බං සබ්බං මයා අනුප්පත්තං. නත්ථි ච මෙ කිඤ්චි ¶ උත්තරි කරණීයං, කතස්ස වා පතිචයො. කින්නු ඛො අහං සඞ්ඝස්ස වෙය්යාවච්චං කරෙය්ය’’න්ති?

අථ ඛො ආයස්මතො දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස එතදහොසි – ‘‘යංනූනාහං සඞ්ඝස්ස සෙනාසනඤ්ච පඤ්ඤපෙය්යං භත්තානි ච උද්දිසෙය්ය’’න්ති. අථ ඛො ආයස්මා ¶ දබ්බො මල්ලපුත්තො සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉධ මය්හං, භන්තෙ, රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි මයා ඛො ජාතියා සත්තවස්සෙන අරහත්තං සච්ඡිකතං, යං කිඤ්චි සාවකෙන පත්තබ්බං, සබ්බං මයා අනුපත්තං, නත්ථි ¶ ච මෙ කිඤ්චි උත්තරි කරණීයං, කතස්ස වා පතිචයො, කිං නු ඛො අහං සඞ්ඝස්ස වෙය්යාවච්චං කරෙය්ය’’න්ති. තස්ස මය්හං භන්තෙ, එතදහොසි යංනූනාහං ‘‘සඞ්ඝස්ස සෙනාසනඤ්ච පඤ්ඤපෙය්යං භත්තානි ච උද්දිසෙය්යන්ති. ඉච්ඡාමහං, භන්තෙ, සඞ්ඝස්ස සෙනාසනඤ්ච පඤ්ඤපෙතුං භත්තානි ච උද්දිසිතු’’න්ති. ‘‘සාධු සාධු, දබ්බ. තෙන හි ත්වං, දබ්බ, සඞ්ඝස්ස සෙනාසනඤ්ච පඤ්ඤපෙහි භත්තානි ච උද්දිසා’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො භගවතො පච්චස්සොසි. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ ධම්මිං කථං කත්වා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තෙන හි, භික්ඛවෙ, සඞ්ඝො දබ්බං මල්ලපුත්තං සෙනාසනපඤ්ඤාපකඤ්ච භත්තුද්දෙසකඤ්ච සම්මන්නතු. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සම්මන්නිතබ්බො. පඨමං දබ්බො මල්ලපුත්තො යාචිතබ්බො. යාචිත්වා බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

381. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං සඞ්ඝො ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං සෙනාසනපඤ්ඤාපකඤ්ච භත්තුද්දෙසකඤ්ච ¶ සම්මන්නෙය්ය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. සඞ්ඝො ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං සෙනාසනපඤ්ඤාපකඤ්ච භත්තුද්දෙසකඤ්ච සම්මන්නති. යස්සායස්මතො ඛමති ආයස්මතො දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස සෙනාසනපඤ්ඤාපකස්ස ච භත්තුද්දෙසකස්ස ච සම්මුති, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සම්මතො සඞ්ඝෙන ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො සෙනාසනපඤ්ඤාපකො ච භත්තුද්දෙසකො ච. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී ¶ , එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

382. සම්මතො ¶ ච පනායස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො සභාගානං භික්ඛූනං එකජ්ඣං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති. යෙ තෙ භික්ඛූ සුත්තන්තිකා තෙසං එකජ්ඣං සෙනාසනං ¶ පඤ්ඤපෙති – ‘‘තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤං සුත්තන්තං සඞ්ගායිස්සන්තී’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ විනයධරා තෙසං එකජ්ඣං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති – ‘‘තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤං විනයං විනිච්ඡිනිස්සන්තී’’ති [විනිච්ඡිස්සන්තීති (ක.)]. යෙ තෙ භික්ඛූ ධම්මකථිකා තෙසං එකජ්ඣං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති – ‘‘තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤං ධම්මං සාකච්ඡිස්සන්තී’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ ඣායිනො තෙසං එකජ්ඣං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති – ‘‘තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤං න බ්යාබාධිස්සන්තී’’ති [න බ්යාබාහිස්සන්තීති (ක.)]. යෙ තෙ භික්ඛූ තිරච්ඡානකථිකා කායදළ්හිබහුලා [කායදඩ්ඪිබහුලා (සී.)] විහරන්ති තෙසම්පි එකජ්ඣං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති – ‘‘ඉමායපිමෙ ආයස්මන්තො රතියා අච්ඡිස්සන්තී’’ති. යෙපි තෙ භික්ඛූ විකාලෙ ආගච්ඡන්ති තෙසම්පි තෙජොධාතුං සමාපජ්ජිත්වා තෙනෙව ආලොකෙන සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති. අපිසු භික්ඛූ සඤ්චිච්ච විකාලෙ ආගච්ඡන්ති – ‘‘මයං ආයස්මතො දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස ඉද්ධිපාටිහාරියං පස්සිස්සාමා’’ති.

තෙ ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං උපසඞ්කමිත්වා එවං වදන්ති – ‘‘අම්හාකං, ආවුසො දබ්බ, සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහී’’ති. තෙ ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො එවං වදෙති – ‘‘කත්ථායස්මන්තා ¶ ඉච්ඡන්ති, කත්ථ පඤ්ඤපෙමී’’ති? තෙ සඤ්චිච්ච දූරෙ අපදිසන්ති – ‘‘අම්හාකං, ආවුසො දබ්බ, ගිජ්ඣකූටෙ පබ්බතෙ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, චොරපපාතෙ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, ඉසිගිලිපස්සෙ කාළසිලායං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, වෙභාරපස්සෙ සත්තපණ්ණිගුහායං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, සීතවනෙ සප්පසොණ්ඩිකපබ්භාරෙ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, ගොතමකකන්දරායං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, තින්දුකකන්දරායං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, තපොදකන්දරායං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, තපොදාරාමෙ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, ජීවකම්බවනෙ ¶ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහි. අම්හාකං, ආවුසො, මද්දකුච්ඡිස්මිං මිගදායෙ සෙනාසනං පඤ්ඤපෙහී’’ති.

තෙසං ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො තෙජොධාතුං සමාපජ්ජිත්වා අඞ්ගුලියා ජලමානාය පුරතො පුරතො ගච්ඡති. තෙපි තෙනෙව ආලොකෙන ආයස්මතො දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස පිට්ඨිතො පිට්ඨිතො ගච්ඡන්ති. තෙසං ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො එවං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙති – ‘‘අයං මඤ්චො, ඉදං පීඨං, අයං භිසි, ඉදං බිම්බොහනං, ඉදං වච්චට්ඨානං, ඉදං පස්සාවට්ඨානං ¶ , ඉදං පානීයං, ඉදං පරිභොජනීයං, අයං ¶ කත්තරදණ්ඩො, ඉදං සඞ්ඝස්ස කතිකසණ්ඨානං, ඉමං කාලං පවිසිතබ්බං, ඉමං කාලං ¶ නික්ඛමිතබ්බ’’න්ති. තෙසං ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො එවං සෙනාසනං පඤ්ඤපෙත්වා පුනදෙව වෙළුවනං පච්චාගච්ඡති.

383. තෙන ඛො පන සමයෙන මෙත්තියභූමජකා [භුම්මජකා (සී. ස්යා.)] භික්ඛූ නවකා චෙව හොන්ති අප්පපුඤ්ඤා ච. යානි සඞ්ඝස්ස ලාමකානි සෙනාසනානි තානි තෙසං පාපුණන්ති ලාමකානි ච භත්තානි. තෙන ඛො පන සමයෙන රාජගහෙ මනුස්සා ඉච්ඡන්ති ථෙරානං භික්ඛූනං අභිසඞ්ඛාරිකං පිණ්ඩපාතං දාතුං සප්පිම්පි තෙලම්පි උත්තරිභඞ්ගම්පි. මෙත්තියභූමජකානං පන භික්ඛූනං පාකතිකං දෙන්ති යථාරන්ධං කණාජකං බිලඞ්ගදුතියං. තෙ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතප්පටික්කන්තා ථෙරෙ භික්ඛූ පුච්ඡන්ති – ‘‘තුම්හාකං, ආවුසො, භත්තග්ගෙ කිං අහොසි? තුම්හාකං, ආවුසො, භත්තග්ගෙ කිං අහොසී’’ති? එකච්චෙ ථෙරා එවං වදන්ති – ‘‘අම්හාකං, ආවුසො, සප්පි අහොසි තෙලං අහොසි උත්තරිභඞ්ගං අහොසී’’ති. මෙත්තියභූමජකා පන භික්ඛූ එවං වදන්ති – ‘‘අම්හාකං, ආවුසො, න කිඤ්චි අහොසි, පාකතිකං යථාරන්ධං කණාජකං බිලඞ්ගදුතිය’’න්ති.

තෙන ඛො පන සමයෙන කල්යාණභත්තිකො ගහපති සඞ්ඝස්ස චතුක්කභත්තං දෙති නිච්චභත්තං. සො භත්තග්ගෙ සපුත්තදාරො උපතිට්ඨිත්වා පරිවිසති ¶ . අඤ්ඤෙ ඔදනෙන පුච්ඡන්ති, අඤ්ඤෙ සූපෙන පුච්ඡන්ති, අඤ්ඤෙ තෙලෙන පුච්ඡන්ති, අඤ්ඤෙ උත්තරිභඞ්ගෙන පුච්ඡන්ති. තෙන ඛො පන සමයෙන කල්යාණභත්තිකස්ස ගහපතිනො භත්තං ස්වාතනාය මෙත්තියභූමජකානං භික්ඛූනං උද්දිට්ඨං හොති. අථ ඛො කල්යාණභත්තිකො ගහපති ආරාමං අගමාසි කෙනචිදෙව කරණීයෙන. සො යෙනායස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො කල්යාණභත්තිකං ගහපතිං ¶ ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි. අථ ඛො කල්යාණභත්තිකො ගහපති ආයස්මතා දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතො සමාදපිතො සමුත්තෙජිතො සම්පහංසිතො ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං එතදවොච – ‘‘කස්ස, භන්තෙ, අම්හාකං ඝරෙ ස්වාතනාය භත්තං උද්දිට්ඨ’’න්ති? ‘‘මෙත්තියභූමජකානං ඛො, ගහපති, භික්ඛූනං තුම්හාකං ¶ ඝරෙ ස්වාතනාය භත්තං උද්දිට්ඨ’’න්ති. අථ ඛො කල්යාණභත්තිකො ගහපති අනත්තමනො අහොසි – ‘‘කථඤ්හි නාම පාපභික්ඛූ අම්හාකං ඝරෙ භුඤ්ජිස්සන්තී’’ති! ඝරං ගන්ත්වා දාසිං ආණාපෙසි – ‘‘යෙ, ජෙ, ස්වෙ භත්තිකා ආගච්ඡන්ති තෙ කොට්ඨකෙ ආසනං පඤ්ඤපෙත්වා කණාජකෙන බිලඞ්ගදුතියෙන පරිවිසා’’ති. ‘‘එවං අය්යා’’ති ඛො සා දාසී කල්යාණභත්තිකස්ස ගහපතිනො පච්චස්සොසි.

අථ ¶ ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ – ‘‘හිය්යො ඛො, ආවුසො, අම්හාකං කල්යාණභත්තිකස්ස ගහපතිනො ඝරෙ ¶ භත්තං උද්දිට්ඨං, ස්වෙ අම්හෙ කල්යාණභත්තිකො ගහපති සපුත්තදාරො උපතිට්ඨිත්වා පරිවිසිස්සති; අඤ්ඤෙ ඔදනෙන පුච්ඡිස්සන්ති, අඤ්ඤෙ සූපෙන පුච්ඡිස්සන්ති, අඤ්ඤෙ තෙලෙන පුච්ඡිස්සන්ති, අඤ්ඤෙ උත්තරිභඞ්ගෙන පුච්ඡිස්සන්තී’’ති. තෙ තෙනෙව සොමනස්සෙන න චිත්තරූපං රත්තියා සුපිංසු. අථ ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරං ආදාය යෙන කල්යාණභත්තිකස්ස ගහපතිනො නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමිංසු. අද්දසා ඛො සා දාසී මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ දූරතොව ආගච්ඡන්තෙ. දිස්වාන කොට්ඨකෙ ආසනං පඤ්ඤපෙත්වා මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ එතදවොච – ‘‘නිසීදථ, භන්තෙ’’ති. අථ ඛො මෙත්තියභූමජකානං භික්ඛූනං එතදහොසි – ‘‘නිස්සංසයං ඛො න තාව භත්තං සිද්ධං භවිස්සති! යථා [යාව (සී.)] මයං කොට්ඨකෙ නිසීදෙය්යාමා’’ති [නිසීදාපීයෙය්යාමාති (සී.), නිසීදාපීයාමාති (ස්යා.)]. අථ ඛො සා දාසී කණාජකෙන බිලඞ්ගදුතියෙන උපගච්ඡි – ‘‘භුඤ්ජථ, භන්තෙ’’ති. ‘‘මයං ඛො, භගිනි, නිච්චභත්තිකා’’ති. ‘‘ජානාමි අය්යා නිච්චභත්තිකාත්ථ. අපිචාහං හිය්යොව ගහපතිනා ආණත්තා – ‘යෙ, ජෙ, ස්වෙ භත්තිකා ආගච්ඡන්ති තෙ කොට්ඨකෙ ආසනං පඤ්ඤපෙත්වා කණාජකෙන බිලඞ්ගදුතියෙන පරිවිසා’ති. භුඤ්ජථ, භන්තෙ’’ති. අථ ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ – ‘‘හිය්යො ඛො, ආවුසො, කල්යාණභත්තිකො ගහපති ආරාමං අගමාසි දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස සන්තිකෙ. නිස්සංසයං ඛො මයං දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන ගහපතිනො අන්තරෙ [සන්තිකෙ (ස්යා. කං. ක.)] පරිභින්නා’’ති. තෙ තෙනෙව දොමනස්සෙන ¶ න චිත්තරූපං භුඤ්ජිංසු. අථ ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ පච්ඡාභත්තං ¶ පිණ්ඩපාතප්පටික්කන්තා ආරාමං ගන්ත්වා පත්තචීවරං පටිසාමෙත්වා බහාරාමකොට්ඨකෙ සඞ්ඝාටිපල්ලත්ථිකාය නිසීදිංසු තුණ්හීභූතා මඞ්කුභූතා පත්තක්ඛන්ධා අධොමුඛා පජ්ඣායන්තා අප්පටිභානා.

අථ ¶ ඛො මෙත්තියා භික්ඛුනී යෙන මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ එතදවොච – ‘‘වන්දාමි, අය්යා’’ති. එවං වුත්තෙ මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ නාලපිංසු. දුතියම්පි ඛො…පෙ… තතියම්පි ඛො මෙත්තියා භික්ඛුනී මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ එතදවොච – ‘‘වන්දාමි, අය්යා’’ති. තතියම්පි ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ නාලපිංසු. ‘‘ක්යාහං අය්යානං අපරජ්ඣාමි? කිස්ස මං අය්යා නාලපන්තී’’ති? ‘‘තථා හි පන ත්වං, භගිනි, අම්හෙ දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන විහෙඨීයමානෙ අජ්ඣුපෙක්ඛසී’’ති? ‘‘ක්යාහං, අය්යා, කරොමී’’ති? ‘‘සචෙ ඛො ත්වං, භගිනි, ඉච්ඡෙය්යාසි අජ්ජෙව භගවා දබ්බං මල්ලපුත්තං නාසාපෙය්යා’’ති. ‘‘ක්යාහං, අය්යා, කරොමි, කිං මයා සක්කා කාතු’’න්ති? ‘‘එහි ත්වං, භගිනි, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එවං වදෙහි – ‘ඉදං, භන්තෙ, නච්ඡන්නං නප්පතිරූපං. ¶ යායං, භන්තෙ, දිසා අභයා අනීතිකා අනුපද්දවා සායං දිසා සභයා සඊතිකා සඋපද්දවා. යතො නිවාතං තතො සවාතං [පවාතං (සී. ස්යා.)]. උදකං මඤ්ඤෙ ආදිත්තං. අය්යෙනම්හි දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන දූසිතා’’’ති. ‘‘එවං, අය්යා’’ති ඛො මෙත්තියා භික්ඛුනී මෙත්තියභූමජකානං භික්ඛූනං පටිස්සුත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා ¶ එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතා ඛො මෙත්තියා භික්ඛුනී භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉදං, භන්තෙ, නච්ඡන්නං නප්පතිරූපං. යායං, භන්තෙ, දිසා අභයා අනීතිකා අනුපද්දවා සායං දිසා සභයා සඊතිකා සඋපද්දවා. යතො නිවාතං තතො සවාතං. උදකං මඤ්ඤෙ ආදිත්තං! අය්යෙනම්හි දබ්බෙන මල්ලපුත්තෙන දූසිතා’’ති.

384. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං පටිපුච්ඡි – ‘‘සරසි ත්වං, දබ්බ, එවරූපං කත්තා යථායං භික්ඛුනී ආහා’’ති? ‘‘යථා මං, භන්තෙ, භගවා ජානාතී’’ති. දුතියම්පි ඛො භගවා…පෙ… තතියම්පි ඛො භගවා ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං එතදවොච – ‘‘සරසි ත්වං, දබ්බ, එවරූපං කත්තා යථායං භික්ඛුනී ආහා’’ති? ‘‘යථා මං, භන්තෙ, භගවා ජානාතී’’ති. ‘‘න ඛො, දබ්බ, දබ්බා එවං නිබ්බෙඨෙන්ති. සචෙ තයා කතං කතන්ති වදෙහි, සචෙ තයා අකතං අකතන්ති වදෙහී’’ති. ‘‘යතො අහං, භන්තෙ, ජාතො නාභිජානාමි සුපිනන්තෙනපි මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවිතා, පගෙව ජාගරො’’ති! අථ ¶ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තෙන හි, භික්ඛවෙ, මෙත්තියං භික්ඛුනිං නාසෙථ ¶ . ඉමෙ ච භික්ඛූ අනුයුඤ්ජථා’’ති. ඉදං වත්වා භගවා උට්ඨායාසනා විහාරං පාවිසි.

අථ ඛො තෙ භික්ඛූ මෙත්තියං භික්ඛුනිං නාසෙසුං. අථ ඛො මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ තෙ භික්ඛූ එතදවොචුං – ‘‘මාවුසො, මෙත්තියං භික්ඛුනිං නාසෙථ. න සා කිඤ්චි අපරජ්ඣති. අම්හෙහි සා උස්සාහිතා කුපිතෙහි අනත්තමනෙහි චාවනාධිප්පායෙහී’’ති. ‘‘කිං ¶ පන තුම්හෙ, ආවුසො, ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙථා’’ති? ‘‘එවමාවුසො’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙස්සන්තී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, දබ්බං මල්ලපුත්තං අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙථා’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො ¶ භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම තුම්හෙ, මොඝපුරිසා, දබ්බං මල්ලපුත්තං අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙස්සථ! නෙතං, මොඝපුරිසා, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

385. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං දුට්ඨො දොසො අප්පතීතො අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය – ‘අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය’න්ති, තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහීයමානො වා අසමනුග්ගාහීයමානො වා අමූලකඤ්චෙව තං අධිකරණං හොති භික්ඛු ච දොසං පතිට්ඨාති, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

386. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

භික්ඛුන්ති අඤ්ඤං භික්ඛුං.

දුට්ඨො දොසොති කුපිතො අනත්තමනො අනභිරද්ධො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො.

අප්පතීතොති ¶ තෙන ච කොපෙන තෙන ච දොසෙන තාය ච අනත්තමනතාය තාය ච අනභිරද්ධියා අප්පතීතො හොති.

අමූලකං ¶ නාම අදිට්ඨං අසුතං අපරිසඞ්කිතං.

පාරාජිකෙන ධම්මෙනාති චතුන්නං අඤ්ඤතරෙන.

අනුද්ධංසෙය්යාති චොදෙති වා චොදාපෙති වා.

අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්යන්ති භික්ඛුභාවා ¶ චාවෙය්යං, සමණධම්මා චාවෙය්යං, සීලක්ඛන්ධා චාවෙය්යං, තපොගුණා චාවෙය්යං.

තතො ¶ අපරෙන සමයෙනාති යස්මිං ඛණෙ අනුද්ධංසිතො හොති තං ඛණං තං ලයං තං මුහුත්තං වීතිවත්තෙ.

සමනුග්ගාහීයමානොති යෙන වත්ථුනා අනුද්ධංසිතො හොති තස්මිං වත්ථුස්මිං සමනුග්ගාහීයමානො.

අසමනුග්ගාහීයමානොති න කෙනචි වුච්චමානො.

අධිකරණං නාම චත්තාරි අධිකරණානි – විවාදාධිකරණං, අනුවාදාධිකරණං, ආපත්තාධිකරණං, කිච්චාධිකරණං.

භික්ඛු ච දොසං පතිට්ඨාතීති තුච්ඡකං මයා භණිතං, මුසා මයා භණිතං, අභූතං මයා භණිතං, අජානන්තෙන මයා භණිතං.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

387. අදිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘දිට්ඨො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අසුතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘සුතො මයා, පාරාජිකං ¶ ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අපරිසඞ්කිතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අදිට්ඨස්ස ¶ ¶ හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘දිට්ඨො මයා සුතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අදිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘දිට්ඨො මයා පරිසඞ්කිතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අදිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘දිට්ඨො මයා සුතො ච පරිසඞ්කිතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අසුතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘සුතො මයා පරිසඞ්කිතො ච…පෙ… සුතො මයා දිට්ඨො ච…පෙ… ¶ සුතො මයා පරිසඞ්කිතො ච දිට්ඨො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අපරිසඞ්කිතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතො මයා දිට්ඨො ච…පෙ… පරිසඞ්කිතො මයා සුතො ච…පෙ… පරිසඞ්කිතො මයා දිට්ඨො ච සුතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දිට්ඨස්ස ¶ හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘සුතො මයා පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි’’…පෙ… ‘‘සුතො මයා පරිසඞ්කිතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුතස්ස ¶ හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි…පෙ… ¶ දිට්ඨො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි…පෙ… පරිසඞ්කිතො මයා දිට්ඨො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

පරිසඞ්කිතස්ස ¶ හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘දිට්ඨො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි…පෙ… සුතො මයා, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි…පෙ… දිට්ඨො මයා සුතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. දිට්ඨෙ වෙමතිකො දිට්ඨං නො කප්පෙති දිට්ඨං නස්සරති දිට්ඨං පමුට්ඨො හොති…පෙ… සුතෙ වෙමතිකො සුතං නො කප්පෙති සුතං නස්සරති සුතං පමුට්ඨො හොති…පෙ… පරිසඞ්කිතෙ වෙමතිකො පරිසඞ්කිතං නො ¶ කප්පෙති පරිසඞ්කිතං නස්සරති පරිසඞ්කිතං පමුට්ඨො හොති. තඤ්චෙ චොදෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතො මයා දිට්ඨො ච…පෙ… පරිසඞ්කිතො මයා සුතො ච…පෙ… පරිසඞ්කිතො මයා දිට්ඨො ච සුතො ච, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

388. අදිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘දිට්ඨොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අසුතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති…පෙ… අපරිසඞ්කිතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අදිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘දිට්ඨොසි සුතොසි…පෙ… ¶ දිට්ඨොසි පරිසඞ්කිතොසි…පෙ… දිට්ඨොසි සුතොසි පරිසඞ්කිතොසි, පාරාජිකං ධම්මං ¶ අජ්ඣාපන්නොසි’’…පෙ… අසුතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති…පෙ… අපරිසඞ්කිතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි, දිට්ඨොසි…පෙ… පරිසඞ්කිතොසි, සුතොසි…පෙ… පරිසඞ්කිතොසි, දිට්ඨොසි, සුතොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දිට්ඨස්ස ¶ හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘සුතොසි’’…පෙ… තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි’’…පෙ… තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘සුතොසි, පරිසඞ්කිතොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති…පෙ… පරිසඞ්කිතස්ස හොති – ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො’’ති. තඤ්චෙ ‘‘දිට්ඨොසි’’…පෙ… තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘සුතොසි’’…පෙ… තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘දිට්ඨොසි, සුතොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

දිට්ඨස්ස හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. දිට්ඨෙ වෙමතිකො දිට්ඨං නො කප්පෙති දිට්ඨං නස්සරති දිට්ඨං පමුට්ඨො හොති…පෙ… සුතෙ ¶ වෙමතිකො සුතං නො කප්පෙති සුතං නස්සරති සුතං පමුට්ඨො හොති…පෙ… පරිසඞ්කිතෙ වෙමතිකො පරිසඞ්කිතං නො කප්පෙති පරිසඞ්කිතං නස්සරති පරිසඞ්කිතං පමුට්ඨො හොති. තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි, දිට්ඨොසි’’…පෙ… පරිසඞ්කිතං පමුට්ඨො හොති, තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි සුතොසි’’…පෙ… පරිසඞ්කිතං පමුට්ඨො හොති, තඤ්චෙ චොදාපෙති – ‘‘පරිසඞ්කිතොසි, දිට්ඨොසි, සුතොසි, පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

389. අසුද්ධෙ ¶ සුද්ධදිට්ඨි, සුද්ධෙ අසුද්ධදිට්ඨි, අසුද්ධෙ අසුද්ධදිට්ඨි, සුද්ධෙ සුද්ධදිට්ඨි.

අසුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස.

අසුද්ධො ¶ හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අසුද්ධො ¶ හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදෙන දුක්කටස්ස.

අසුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදස්ස.

සුද්ධො ¶ හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, අනාපත්ති.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදෙන දුක්කටස්ස.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදස්ස.

අසුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අසුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, අනාපත්ති.

අසුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදෙන දුක්කටස්ස.

අසුද්ධො ¶ හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ අසුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා ¶ අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදස්ස.

සුද්ධො ¶ හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසෙන දුක්කටස්ස.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා චාවනාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො. තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො අනොකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදෙන දුක්කටස්ස.

සුද්ධො හොති පුග්ගලො අඤ්ඤතරං පාරාජිකං ධම්මං අනජ්ඣාපන්නො තඤ්චෙ සුද්ධදිට්ඨි සමානො ඔකාසං කාරාපෙත්වා අක්කොසාධිප්පායො වදෙති, ආපත්ති ඔමසවාදස්ස.

390. අනාපත්ති සුද්ධෙ අසුද්ධදිට්ඨිස්ස, අසුද්ධෙ අසුද්ධදිට්ඨිස්ස, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

දුට්ඨදොසසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං අට්ඨමං.

9. දුතියදුට්ඨදොසසික්ඛාපදං

391. තෙන ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ ගිජ්ඣකූටා පබ්බතා ඔරොහන්තා අද්දසංසු ඡගලකං [ඡකලකං (ස්යා.)] අජිකාය විප්පටිපජ්ජන්තං. දිස්වාන ¶ එවමාහංසු – ‘‘හන්ද මයං, ආවුසො, ඉමං ඡගලකං දබ්බං මල්ලපුත්තං නාම කරොම. ඉමං අජිකං මෙත්තියං නාම භික්ඛුනිං කරොම. එවං මයං වොහරිස්සාම. පුබ්බෙ මයං, ආවුසො, දබ්බං මල්ලපුත්තං සුතෙන අවොචුම්හා. ඉදානි පන අම්හෙහි සාමං දිට්ඨො මෙත්තියාය භික්ඛුනියා විප්පටිපජ්ජන්තො’’ති. තෙ තං ඡගලකං දබ්බං මල්ලපුත්තං නාම ¶ අකංසු. තං අජිකං මෙත්තියං නාම භික්ඛුනිං අකංසු. තෙ භික්ඛූනං ආරොචෙසුං – ‘‘පුබ්බෙ මයං, ආවුසො, දබ්බං මල්ලපුත්තං සුතෙන අවොචුම්හා. ඉදානි පන අම්හෙහි සාමං දිට්ඨො මෙත්තියාය භික්ඛුනියා විප්පටිපජ්ජන්තො’’ති. භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘‘මාවුසො, එවං අවචුත්ථ. නායස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො එවං කරිස්සතී’’ති.

අථ ¶ ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං පටිපුච්ඡි – ‘‘සරසි ත්වං, දබ්බ, එවරූපං කත්තා යථයිමෙ භික්ඛූ ආහංසූ’’ති? ‘‘යථා මං, භන්තෙ, භගවා ජානාතී’’ති. දුතියම්පි ඛො භගවා…පෙ… තතියම්පි ඛො භගවා ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං ¶ එතදවොච – ‘‘සරසි ත්වං, දබ්බ, එවරූපං කත්තා යථයිමෙ භික්ඛූ ආහංසූ’’ති? ‘‘යථා මං, භන්තෙ, භගවා ජානාතී’’ති. ‘‘න ඛො, දබ්බ, දබ්බා එවං නිබ්බෙඨෙන්ති. සචෙ තයා කතං කතන්ති වදෙහි, සචෙ තයා අකතං අකතන්ති වදෙහී’’ති. ‘‘යතො අහං, භන්තෙ, ජාතො නාභිජානාමි සුපිනන්තෙනපි මෙථුනධම්මං පටිසෙවිතා, පගෙව ජාගරො’’ති! අථ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තෙන හි, භික්ඛුවෙ, ඉමෙ භික්ඛූ අනුයුඤ්ජථා’’ති. ඉදං වත්වා භගවා උට්ඨායාසනා විහාරං පාවිසි.

අථ ඛො තෙ භික්ඛූ මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ අනුයුඤ්ජිංසු. තෙ භික්ඛූහි අනුයුඤ්ජීයමානා භික්ඛූනං එතමත්ථං ආරොචෙසුං – ‘‘කිං පන තුම්හෙ, ආවුසො, ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චිදෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙථා’’ති? ‘‘එවමාවුසො’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම මෙත්තියභූමජකා භික්ඛූ ආයස්මන්තං දබ්බං මල්ලපුත්තං අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චි දෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙස්සන්තී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ මෙත්තියභූමජකෙ භික්ඛූ අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, දබ්බං මල්ලපුත්තං අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චි දෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙථා’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම තුම්හෙ, මොඝපුරිසා, දබ්බං මල්ලපුත්තං අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චි දෙසං ¶ ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙස්සථ! නෙතං, මොඝපුරිසා, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

392. ‘‘යො ¶ පන භික්ඛු භික්ඛුං දුට්ඨො දොසො අප්පතීතො අඤ්ඤභාගියස්ස ¶ අධිකරණස්ස කිඤ්චිදෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය – ‘අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය’න්ති. තතො ¶ අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහීයමානො වා අසමනුග්ගාහීයමානො වා අඤ්ඤභාගියඤ්චෙව තං අධිකරණං හොති කොචිදෙසො ලෙසමත්තො උපාදින්නො, භික්ඛු ච දොසං පතිට්ඨාති, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

393. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

භික්ඛුන්ති අඤ්ඤං භික්ඛුං.

දුට්ඨො දොසොති කුපිතො අනත්තමනො අනභිරද්ධො ආහතචිත්තො ඛිලජාතො.

අප්පතීතොති තෙන ච කොපෙන, තෙන ච දොසෙන, තාය ච අනත්තමනතාය, තාය ච අනභිරද්ධියා අප්පතීතො හොති.

අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්සාති ආපත්තඤ්ඤභාගියං වා හොති අධිකරණඤ්ඤභාගියං වා. කථං අධිකරණං අධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං? විවාදාධිකරණං අනුවාදාධිකරණස්ස ආපත්තාධිකරණස්ස කිච්චාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං. අනුවාදාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස කිච්චාධිකරණස්ස විවාදාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං. ආපත්තාධිකරණං කිච්චාධිකරණස්ස විවාදාධිකරණස්ස අනුවාදාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං. කිච්චාධිකරණං විවාදාධිකරණස්ස අනුවාදාධිකරණස්ස ¶ ආපත්තාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං. එවං අධිකරණං අධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං.

කථං අධිකරණං අධිකරණස්ස තබ්භාගියං? විවාදාධිකරණං විවාදාධිකරණස්ස තබ්භාගියං. අනුවාදාධිකරණං අනුවාදාධිකරණස්ස තබ්භාගියං. ආපත්තාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස සියා තබ්භාගියං සියා අඤ්ඤභාගියං.

කථං ආපත්තාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං? මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්ති අදින්නාදානපාරාජිකාපත්තියා ¶ මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්තියා උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්තියා අඤ්ඤභාගියා. අදින්නාදානපාරාජිකාපත්ති මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්තියා උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්තියා මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්තියා අඤ්ඤභාගියා. මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්ති උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්තියා මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්තියා අදින්නාදානපාරාජිකාපත්තියා ¶ අඤ්ඤභාගියා. උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්ති මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්තියා අදින්නාදානපාරාජිකාපත්තියා මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්තියා අඤ්ඤභාගියා. එවං ආපත්තාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස අඤ්ඤභාගියං.

කථං ආපත්තාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස තබ්භාගියං? මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්ති මෙථුනධම්මපාරාජිකාපත්තියා තබ්භාගියා. අදින්නාදානපාරාජිකාපත්ති අදින්නාදානපාරාජිකාපත්තියා තබ්භාගියා. මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්ති මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්තියා තබ්භාගියා. උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්ති උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්තියා ¶ තබ්භාගියා. එවං ආපත්තාධිකරණං ආපත්තාධිකරණස්ස තබ්භාගියං.

කිච්චාධිකරණං කිච්චාධිකරණස්ස තබ්භාගියං. එවං අධිකරණං අධිකරණස්ස තබ්භාගියං.

394. කිඤ්චි දෙසං ලෙසමත්තං උපාදායාති ලෙසො නාම දස ලෙසා – ජාතිලෙසො ¶ , නාමලෙසො, ගොත්තලෙසො, ලිඞ්ගලෙසො, ආපත්තිලෙසො, පත්තලෙසො, චීවරලෙසො, උපජ්ඣායලෙසො, ආචරියලෙසො, සෙනාසනලෙසො.

395. ජාතිලෙසො නාම ඛත්තියො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ඛත්තියං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ඛත්තියො මයා දිට්ඨො [එත්ථ ‘‘පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො’’ති පාඨො ඌනො මඤ්ඤෙ, අට්ඨකථායං හි ‘‘ඛත්තියො මයා දිට්ඨො පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො’’ති දිස්සති]. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

බ්රාහ්මණො දිට්ඨො හොති…පෙ… වෙස්සො දිට්ඨො හොති…පෙ… සුද්දො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං සුද්දං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘සුද්දො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි ¶ , අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

396. නාමලෙසො නාම බුද්ධරක්ඛිතො දිට්ඨො හොති…පෙ… ධම්මරක්ඛිතො දිට්ඨො හොති…පෙ… සඞ්ඝරක්ඛිතො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො ¶ . අඤ්ඤං සඞ්ඝරක්ඛිතං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘සඞ්ඝරක්ඛිතො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

397. ගොත්තලෙසො නාම ගොතමො දිට්ඨො හොති…පෙ… මොග්ගල්ලානො දිට්ඨො හොති…පෙ… කච්චායනො දිට්ඨො හොති…පෙ… වාසිට්ඨො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං වාසිට්ඨං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘වාසිට්ඨො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති ¶ වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

398. ලිඞ්ගලෙසො නාම දීඝො දිට්ඨො හොති…පෙ… රස්සො දිට්ඨො හොති…පෙ… කණ්හො දිට්ඨො හොති…පෙ… ඔදාතො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ඔදාතං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ඔදාතො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

399. ආපත්තිලෙසො නාම ලහුකං ආපත්තිං ආපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදෙති – ‘‘අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

400. පත්තලෙසො නාම ලොහපත්තධරො දිට්ඨො හොති…පෙ… සාටකපත්තධරො දිට්ඨො හොති…පෙ… සුම්භකපත්තධරො ¶ දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං සුම්භකපත්තධරං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘සුම්භකපත්තධරො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

401. චීවරලෙසො නාම පංසුකූලිකො දිට්ඨො හොති…පෙ… ගහපතිචීවරධරො දිට්ඨො හොති ¶ පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ගහපතිචීවරධරං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ගහපතිචීවරධරො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

402. උපජ්ඣායලෙසො ¶ නාම ඉත්ථන්නාමස්ස සද්ධිවිහාරිකො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ඉත්ථන්නාමස්ස සද්ධිවිහාරිකං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ඉත්ථන්නාමස්ස සද්ධිවිහාරිකො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

403. ආචරියලෙසො නාම ඉත්ථන්නාමස්ස අන්තෙවාසිකො දිට්ඨො හොති පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ඉත්ථන්නාමස්ස අන්තෙවාසිකං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ඉත්ථන්නාමස්ස අන්තෙවාසිකො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි’’…පෙ… ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

404. සෙනාසනලෙසො නාම ඉත්ථන්නාමසෙනාසනවාසිකො දිට්ඨො හොති ¶ පාරාජිකං ¶ ධම්මං අජ්ඣාපජ්ජන්තො. අඤ්ඤං ඉත්ථන්නාමසෙනාසනවාසිකං පස්සිත්වා චොදෙති – ‘‘ඉත්ථන්නාමසෙනාසනවාසිකො මයා දිට්ඨො. පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නොසි, අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

405. පාරාජිකෙන ධම්මෙනාති චතුන්නං අඤ්ඤතරෙන.

අනුද්ධංසෙය්යාති චොදෙති වා චොදාපෙති වා.

අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියාචාවෙය්යන්ති භික්ඛුභාවා චාවෙය්යං, සමණධම්මා චාවෙය්යං, සීලක්ඛන්ධා චාවෙය්යං, තපොගුණා චාවෙය්යං.

තතො අපරෙන සමයෙනාති යස්මිං ඛණෙ අනුද්ධංසිතො හොති, තං ඛණං තං ලයං තං මුහුත්තං වීතිවත්තෙ.

සමනුග්ගාහීයමානොති ¶ යෙන වත්ථුනා අනුද්ධංසිතො හොති තස්මිං වත්ථුස්මිං සමනුග්ගාහීයමානො.

අසමනුග්ගාහීයමානොති න කෙනචි වුච්චමානො.

අධිකරණං නාම චත්තාරි අධිකරණානි – විවාදාධිකරණං, අනුවාදාධිකරණං, ආපත්තාධිකරණං, කිච්චාධිකරණං.

කොචි ¶ දෙසො ලෙසමත්තො උපාදින්නොති තෙසං දසන්නං ලෙසානං අඤ්ඤතරො ලෙසො උපාදින්නො හොති.

භික්ඛු ච දොසං පතිට්ඨාතීති තුච්ඡකං මයා භණිතං, මුසා මයා භණිතං, අභූතං මයා භණිතං, අජානන්තෙන මයා භණිතං.

සඞ්ඝාදිසෙසොති ¶ …පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

406. භික්ඛු සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති, සඞ්ඝාදිසෙසෙ සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදෙති – ‘‘අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති, සඞ්ඝාදිසෙසෙ ථුල්ලච්චයදිට්ඨි හොති…පෙ… පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති… දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදෙති – ‘‘අස්සමණොසි’’…පෙ… එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු ථුල්ලච්චයං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති ථුල්ලච්චයෙ ථුල්ලච්චයදිට්ඨි හොති…පෙ… ථුල්ලච්චයෙ පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි ¶ හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති… දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති… සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදෙති – ‘‘අස්සමණොසි’’ ¶ …පෙ… එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු පාචිත්තියං…පෙ… පාටිදෙසනීයං… දුක්කටං… දුබ්භාසිතං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති, දුබ්භාසිතෙ දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති…පෙ… දුබ්භාසිතෙ සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති… ථුල්ලච්චයදිට්ඨි හොති… පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදෙති – ‘‘අස්සමණොසි, අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

එකෙකං මූලං කාතුන චක්කං බන්ධිතබ්බං.

407. භික්ඛු ¶ සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති සඞ්ඝාදිසෙසෙ සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදාපෙති – ‘‘අස්සමණොසි’’…පෙ… එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති, සඞ්ඝාදිසෙසෙ ථුල්ලච්චයදිට්ඨි ¶ හොති…පෙ… පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති… දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදාපෙති – ‘‘අස්සමණොසි’’…පෙ… එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු ථුල්ලච්චයං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති ථුල්ලච්චයෙ ථුල්ලච්චයදිට්ඨි හොති…පෙ… ථුල්ලච්චයෙ පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති… දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති… සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදාපෙති – ‘‘අස්සමණොසි’’…පෙ… එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

භික්ඛු පාචිත්තියං…පෙ… පාටිදෙසනීයං… දුක්කටං… දුබ්භාසිතං අජ්ඣාපජ්ජන්තො දිට්ඨො හොති දුබ්භාසිතෙ දුබ්භාසිතදිට්ඨි හොති…පෙ… දුබ්භාසිතෙ සඞ්ඝාදිසෙසදිට්ඨි හොති… ථුල්ලච්චයදිට්ඨි ¶ හොති… පාචිත්තියදිට්ඨි හොති… පාටිදෙසනීයදිට්ඨි හොති… දුක්කටදිට්ඨි හොති. තඤ්චෙ පාරාජිකෙන චොදාපෙති – ‘‘අස්සමණොසි ¶ , අසක්යපුත්තියොසි, නත්ථි තයා සද්ධිං උපොසථො වා පවාරණා වා සඞ්ඝකම්මං වා’’ති, එවම්පි ආපත්තඤ්ඤභාගියං හොති ලෙසො ච උපාදින්නො, ආපත්ති වාචාය, වාචාය සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

408. අනාපත්ති තථාසඤ්ඤී චොදෙති වා චොදාපෙති වා, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

දුතියදුට්ඨදොසසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං නවමං.

10. සඞ්ඝභෙදසික්ඛාපදං

409. [ඉදං වත්ථු චූළව. 343] තෙන ¶ ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො දෙවදත්තො යෙන කොකාලිකො කටමොදකතිස්සකො [කටමොරකතිස්සකො (සී. ස්යා.)] ඛණ්ඩදෙවියා පුත්තො සමුද්දදත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා කොකාලිකං කටමොදකතිස්සකං ඛණ්ඩදෙවියා පුත්තං සමුද්දදත්තං එතදවොච – ‘‘එථ මයං, ආවුසො, සමණස්ස ගොතමස්ස සඞ්ඝභෙදං කරිස්සාම චක්කභෙද’’න්ති. එවං වුත්තෙ කොකාලිකො දෙවදත්තං එතදවොච – ‘‘සමණො ඛො, ආවුසො, ගොතමො මහිද්ධිකො මහානුභාවො. කථං මයං සමණස්ස ගොතමස්ස සඞ්ඝභෙදං කරිස්සාම චක්කභෙද’’න්ති? ‘‘එථ මයං, ආවුසො, සමණං ගොතමං උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ච වත්ථූනි යාචිස්සාම – ‘භගවා, භන්තෙ, අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡස්ස සන්තුට්ඨස්ස සල්ලෙඛස්ස ධුතස්ස පාසාදිකස්ස අපචයස්ස වීරියාරම්භස්ස [වීරියාරබ්භස්ස (ක.)] වණ්ණවාදී. ඉමානි, භන්තෙ, පඤ්ච වත්ථූනි අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡතාය සන්තුට්ඨියා සල්ලෙඛාය ධුතතාය පාසාදිකතාය අපචයාය වීරියාරම්භාය සංවත්තන්ති. සාධු, භන්තෙ, භික්ඛූ යාවජීවං ආරඤ්ඤිකා අස්සු; යො ගාමන්තං ඔසරෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං පිණ්ඩපාතිකා අස්සු; යො නිමන්තනං සාදියෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං පංසුකූලිකා අස්සු; යො ගහපතිචීවරං සාදියෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං රුක්ඛමූලිකා අස්සු; යො ඡන්නං උපගච්ඡෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං මච්ඡමංසං ¶ න ඛාදෙය්යුං; යො මච්ඡමංසං ඛාදෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්යා’ති. ඉමානි සමණො ගොතමො නානුජානිස්සති. තෙ මයං ඉමෙහි පඤ්චහි ¶ වත්ථූහි ජනං සඤ්ඤාපෙස්සාමාති. සක්කා ඛො, ආවුසො, ඉමෙහි පඤ්චහි වත්ථූහි සමණස්ස ගොතමස්ස සඞ්ඝභෙදො කාතුං චක්කභෙදො. ලූඛපසන්නා හි, ආවුසො, මනුස්සා’’ති.

අථ ඛො දෙවදත්තො සපරිසො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො දෙවදත්තො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘භගවා, භන්තෙ, අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡස්ස…පෙ… වීරියාරම්භස්ස වණ්ණවාදී. ඉමානි, භන්තෙ, පඤ්ච වත්ථූනි අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡතාය…පෙ… වීරියාරම්භාය සංවත්තන්ති. සාධු, භන්තෙ, භික්ඛූ ¶ යාවජීවං ආරඤ්ඤිකා අස්සු; යො ගාමන්තං ඔසරෙය්ය වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය…පෙ… යාවජීවං මච්ඡමංසං න ඛාදෙය්යුං, යො මච්ඡමංසං ඛාදෙය්ය වජ්ජං නං ඵුසෙය්යා’’ති. ‘‘අලං, දෙවදත්ත, යො ඉච්ඡති ආරඤ්ඤිකො හොතු, යො ඉච්ඡති ගාමන්තෙ විහරතු; යො ඉච්ඡති පිණ්ඩපාතිකො ¶ හොතු, යො ¶ ඉච්ඡති නිමන්තනං සාදියතු; යො ඉච්ඡති පංසුකූලිකො හොතු, යො ඉච්ඡති ගහපතිචීවරං සාදියතු. අට්ඨමාසෙ ඛො මයා, දෙවදත්ත, රුක්ඛමූලසෙනාසනං අනුඤ්ඤාතං, තිකොටිපරිසුද්ධං මච්ඡමංසං – අදිට්ඨං අසුතං අපරිසඞ්කිත’’න්ති. අථ ඛො දෙවදත්තො – ‘‘න භගවා ඉමානි පඤ්ච වත්ථූනි අනුජානාතී’’ති හට්ඨො උදග්ගො සපරිසො උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි.

410. අථ ඛො දෙවදත්තො සපරිසො රාජගහං පවිසිත්වා පඤ්චහි වත්ථූහි ජනං සඤ්ඤාපෙසි – ‘‘මයං, ආවුසො, සමණං ගොතමං උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ච වත්ථූනි යාචිම්හා – ‘භගවා, භන්තෙ, අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡස්ස සන්තුට්ඨස්ස සල්ලෙඛස්ස ධුතස්ස පාසාදිකස්ස අපචයස්ස වීරියාරම්භස්ස වණ්ණවාදී. ඉමානි, භන්තෙ, පඤ්ච වත්ථූනි අනෙකපරියායෙන අප්පිච්ඡතාය සන්තුට්ඨියා සල්ලෙඛාය ධුතතාය පාසාදිකතාය අපචයාය වීරියාරම්භාය සංවත්තන්ති. සාධු, භන්තෙ, භික්ඛූ යාවජීවං ආරඤ්ඤිකා අස්සු; යො ගාමන්තං ඔසරෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං පිණ්ඩපාතිකා අස්සු; යො නිමන්තනං සාදියෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං පංසුකූලිකා අස්සු; යො ගහපතිචීවරං සාදියෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං රුක්ඛමූලිකා අස්සු; යො ඡන්නං උපගච්ඡෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්ය. යාවජීවං මච්ඡමංසං න ඛාදෙය්යුං; යො මච්ඡමංසං ඛාදෙය්ය, වජ්ජං නං ඵුසෙය්යා’ති. ඉමානි සමණො ගොතමො නානුජානාති ¶ . තෙ මයං ඉමෙහි පඤ්චහි වත්ථූහි සමාදාය වත්තාමා’’ති. තත්ථ යෙ තෙ මනුස්සා අස්සද්ධා අප්පසන්නා දුබ්බුද්ධිනො තෙ එවමාහංසු – ‘‘ඉමෙ ඛො සමණා සක්යපුත්තියා ධුතා සල්ලෙඛවුත්තිනො, සමණො පන ගොතමො බාහුල්ලිකො බාහුල්ලාය චෙතෙතී’’ති. යෙ ¶ පන තෙ මනුස්සා සද්ධා පසන්නා පණ්ඩිතා බ්යත්තා බුද්ධිමන්තො තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම දෙවදත්තො භගවතො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමිස්සති චක්කභෙදායා’’ති! අස්සොසුං ඛො භික්ඛූ තෙසං මනුස්සානං උජ්ඣායන්තානං ඛිය්යන්තානං විපාචෙන්තානං. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති ¶ – ‘‘කථඤ්හි නාම දෙවදත්තො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමිස්සති චක්කභෙදායා’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ දෙවදත්තං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර ත්වං, දෙවදත්ත, සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමසි චක්කභෙදායා’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමිස්සසි චක්කභෙදාය! නෙතං, මොඝපුරිස, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

411. ‘‘යො පන භික්ඛු සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමෙය්ය, භෙදනසංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ තිට්ඨෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො – ‘මායස්මා සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමි, භෙදනසංවත්තනිකං වා ¶ අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ අට්ඨාසි. සමෙතායස්මා සඞ්ඝෙන. සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’ති. එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය ¶ , සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බො තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

412. යො පනාති යො යාදිසො…පෙ… භික්ඛූති…පෙ… අයං ඉමස්මිං අත්ථෙ අධිප්පෙතො භික්ඛූති.

සමග්ගො නාම සඞ්ඝො සමානසංවාසකො සමානසීමායං ඨිතො.

භෙදාය පරක්කමෙය්යාති – ‘‘කථං ඉමෙ නානා අස්සු, විනා අස්සු, වග්ගා අස්සූ’’ති පක්ඛං පරියෙසති, ගණං බන්ධති.

භෙදනසංවත්තනිකං වා අධිකරණන්ති අට්ඨාරසභෙදකරවත්ථූනි.

සමාදායාති ¶ ආදාය.

පග්ගය්හාති දීපෙය්ය.

තිට්ඨෙය්යාති න පටිනිස්සජ්ජෙය්ය.

සො භික්ඛූති යො සො සඞ්ඝභෙදකො භික්ඛු.

භික්ඛූහීති අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි.

යෙ ¶ පස්සන්ති, යෙ සුණන්ති, තෙහි වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමි, භෙදනසංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ අට්ඨාසි. සමෙතායස්මා සඞ්ඝෙන. සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො. සචෙ පටිනිස්සජ්ජති, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සුත්වා න වදන්ති ¶ , ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සඞ්ඝමජ්ඣම්පි ආකඩ්ඪිත්වා වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමි, භෙදනසංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ අට්ඨාසි. සමෙතායස්මා සඞ්ඝෙන. සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො. සචෙ පටිනිස්සජ්ජති, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සමනුභාසිතබ්බො – ‘‘එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සමනුභාසිතබ්බො. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

413. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසෙය්ය තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං ¶ භික්ඛුං සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස ¶ පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි – සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සමග්ගස්ස සඞ්ඝස්ස භෙදාය පරක්කමති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ¶ ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සමනුභට්ඨො සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

414. ඤත්තියා ¶ දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා, කම්මවාචාපරියොසානෙ ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තස්ස ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා පටිප්පස්සම්භන්ති.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

415. ධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ වෙමතිකො න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ වෙමතිකො, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

416. අනාපත්ති ¶ අසමනුභාසන්තස්ස, පටිනිස්සජ්ජන්තස්ස, උම්මත්තකස්ස, ඛිත්තචිත්තස්ස, වෙදනාට්ටස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

සඞ්ඝභෙදසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං දසමං.

11. භෙදානුවත්තකසික්ඛාපදං

417. තෙන ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන දෙවදත්තො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමති චක්කභෙදාය. භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘‘අධම්මවාදී දෙවදත්තො, අවිනයවාදී දෙවදත්තො. කථඤ්හි නාම දෙවදත්තො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමිස්සති චක්කභෙදායා’’ති! එවං වුත්තෙ කොකාලිකො කටමොදකතිස්සකො ඛණ්ඩදෙවියා පුත්තො සමුද්දදත්තො තෙ භික්ඛූ එතදවොචුං – ‘‘මායස්මන්තො එවං අවචුත්ථ. ධම්මවාදී ¶ දෙවදත්තො, විනයවාදී දෙවදත්තො. අම්හාකඤ්ච දෙවදත්තො ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්ච ආදාය වොහරති ජානාති නො භාසති අම්හාකංපෙතං ඛමතී’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම භික්ඛූ දෙවදත්තස්ස ¶ සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා භවිස්සන්ති වග්ගවාදකා’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ තෙ අනුවත්තකෙ භික්ඛූ අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ දෙවදත්තස්ස සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා හොන්ති වග්ගවාදකා’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම තෙ, භික්ඛවෙ, මොඝපුරිසා දෙවදත්තස්ස සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා භවිස්සන්ති වග්ගවාදකා ¶ ! නෙතං, භික්ඛවෙ, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

418. ‘‘තස්සෙව ඛො පන භික්ඛුස්ස භික්ඛූ හොන්ති අනුවත්තකා වග්ගවාදකා එකො වා ද්වෙ වා තයො වා. තෙ එවං වදෙය්යුං – ‘මායස්මන්තො එතං භික්ඛුං කිඤ්චි අවචුත්ථ. ධම්මවාදී චෙසො භික්ඛු, විනයවාදී චෙසො භික්ඛු. අම්හාකඤ්චෙසො භික්ඛු ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්ච ආදාය වොහරති ජානාති නො භාසති අම්හාකම්පෙතං ඛමතී’ති, තෙ භික්ඛූ භික්ඛූහි එවමස්සු වචනීයා – ‘මායස්මන්තො එවං අවචුත්ථ, න චෙසො භික්ඛු ධම්මවාදී, න චෙසො භික්ඛු විනයවාදී, මායස්මන්තානම්පි සඞ්ඝභෙදො රුච්චිත්ථ, සමෙතායස්මන්තානං සඞ්ඝෙන, සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො ¶ අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’ති. එවඤ්ච තෙ භික්ඛූ භික්ඛූහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්යුං, තෙ භික්ඛූ භික්ඛූහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, ඉච්චෙතං කුසලං, නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

419. තස්සෙව ඛො පනාති තස්ස සඞ්ඝභෙදකස්ස භික්ඛුනො.

භික්ඛූ හොන්තීති අඤ්ඤෙ භික්ඛූ හොන්ති.

අනුවත්තකාති යංදිට්ඨිකො සො හොති යංඛන්තිකො යංරුචිකො තෙපි තංදිට්ඨිකා හොන්ති තංඛන්තිකා තංරුචිකා.

වග්ගවාදකාති තස්ස වණ්ණාය පක්ඛාය ඨිතා හොන්ති.

එකො වා ද්වෙ වා තයො වාති එකො වා හොති ද්වෙ වා තයො වා. තෙ එවං වදෙය්යුං – ‘‘මායස්මන්තො එතං භික්ඛුං කිඤ්චි අවචුත්ථ, ධම්මවාදී චෙසො ¶ ¶ භික්ඛු, විනයවාදී චෙසො භික්ඛු, අම්හාකඤ්චෙසො භික්ඛු ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්ච ආදාය වොහරති ¶ ජානාති නො භාසති අම්හාකංපෙතං ඛමතී’ති.

තෙ භික්ඛූති යෙ තෙ අනුවත්තකා භික්ඛූ.

භික්ඛූහීති අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි.

යෙ පස්සන්ති යෙ සුණන්ති තෙහි වත්තබ්බා – ‘‘මායස්මන්තො එවං අවචුත්ථ. න චෙසො භික්ඛු ධම්මවාදී, න චෙසො භික්ඛු විනයවාදී. මායස්මන්තානම්පි සඞ්ඝභෙදො රුච්චිත්ථ. සමෙතායස්මන්තානං සඞ්ඝෙන. සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බා. තතියම්පි වත්තබ්බා. සචෙ පටිනිස්සජ්ජන්ති, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජන්ති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සුත්වා න වදන්ති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. තෙ භික්ඛූ සඞ්ඝමජ්ඣම්පි ආකඩ්ඪිත්වා වත්තබ්බා – ‘‘මායස්මන්තො එවං අවචුත්ථ. න චෙසො ¶ භික්ඛු ධම්මවාදී, න චෙසො භික්ඛු විනයවාදී. මායස්මන්තානම්පි සඞ්ඝභෙදො රුච්චිත්ථ. සමෙතායස්මන්තානං සඞ්ඝෙන. සමග්ගො හි සඞ්ඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බා. තතියම්පි වත්තබ්බා. සචෙ පටිනිස්සජ්ජන්ති, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජන්ති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. තෙ භික්ඛූ සමනුභාසිතබ්බා. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සමනුභාසිතබ්බා. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

420. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථනාමො ච භික්ඛූ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා වග්ගවාදකා ¶ . තෙ තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජන්ති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සමනුභාසෙය්ය තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථන්නාමො ච භික්ඛූ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා වග්ගවාදකා. තෙ තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජන්ති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස ච ඉත්ථන්නාමස්ස ච භික්ඛූනං සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස ¶ පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි – සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථන්නාමො ච භික්ඛූ ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තස්ස අනුවත්තකා වග්ගවාදකා. තෙ තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජන්ති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමඤ්ච ඉත්ථන්නාමඤ්ච භික්ඛූ සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස ච ඉත්ථන්නාමස්ස ච භික්ඛූනං සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සමනුභට්ඨා සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො ච ඉත්ථන්නාමො ච භික්ඛූ තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

421. ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා, කම්මවාචාපරියොසානෙ ¶ ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තානං ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා ¶ පටිප්පස්සම්භන්ති. ද්වෙ තයො එකතො සමනුභාසිතබ්බා, තදුත්තරි න සමනුභාසිතබ්බා.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති ‘‘සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

422. ධම්මකම්මෙ ¶ ධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජන්ති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ වෙමතිකා න පටිනිස්සජ්ජන්ති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජන්ති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ වෙමතිකා, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

423. අනාපත්ති අසමනුභාසන්තානං, පටිනිස්සජ්ජන්තානං, උම්මත්තකානං, ඛිත්තචිත්තානං, වෙදනාට්ටානං, ආදිකම්මිකානන්ති.

භෙදානුවත්තකසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං එකාදසමං.

12. දුබ්බචසික්ඛාපදං

424. තෙන ¶ ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා කොසම්බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා ඡන්නො අනාචරං ආචරති. භික්ඛූ එවමාහංසු – ‘‘මාවුසො, ඡන්න, එවරූපං අකාසි. නෙතං කප්පතී’’ති. සො එවං වදෙති – ‘‘කිං නු ඛො නාම තුම්හෙ, ආවුසො, මං වත්තබ්බං මඤ්ඤථ? අහං ඛො නාම තුම්හෙ වදෙය්යං. අම්හාකං බුද්ධො අම්හාකං ධම්මො අම්හාකං අය්යපුත්තෙන ¶ ධම්මො අභිසමිතො. සෙය්යථාපි නාම මහාවාතො වායන්තො තිණකට්ඨපණ්ණසටං [තිණකට්ඨපණ්ණකසටං (ක.)] එකතො උස්සාරෙය්ය, සෙය්යථා වා පන නදී පබ්බතෙය්යා සඞ්ඛසෙවාලපණකං එකතො උස්සාරෙය්ය, එවමෙව තුම්හෙ නානානාමා නානාගොත්තා නානාජච්චා නානාකුලා පබ්බජිතා එකතො උස්සරිතා. කිං නු ඛො නාම තුම්හෙ, ආවුසො, මං වත්තබ්බං මඤ්ඤථ? අහං ඛො නාම තුම්හෙ වදෙය්යං! අම්හාකං බුද්ධො අම්හාකං ධම්මො අම්හාකං අය්යපුත්තෙන ධම්මො අභිසමිතො’’ති. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම ආයස්මා ඡන්නො භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරිස්සතී’’ති! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ ආයස්මන්තං ඡන්නං අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ¶ ‘‘සච්චං කිර ත්වං, ඡන්න, භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොසී’’ති? ‘‘සච්චං භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම ත්වං, මොඝපුරිස, භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරිස්සසි! නෙතං, මොඝපුරිස ¶ , අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

425. ‘‘භික්ඛු පනෙව දුබ්බචජාතිකො හොති උද්දෙසපරියාපන්නෙසු සික්ඛාපදෙසු භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති – ‘මා මං ආයස්මන්තො කිඤ්චි අවචුත්ථ කල්යාණං වා පාපකං වා, අහංපායස්මන්තෙ න කිඤ්චි වක්ඛාමි කල්යාණං වා පාපකං වා, විරමථායස්මන්තො මම වචනායා’ති, සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො – ‘මායස්මා අත්තානං අවචනීයං අකාසි, වචනීයමෙවායස්මා අත්තානං කරොතු, ආයස්මාපි භික්ඛූ වදෙතු සහධම්මෙන, භික්ඛූපි ආයස්මන්තං වක්ඛන්ති සහධම්මෙන. එවං සංවද්ධා හි තස්ස භගවතො පරිසා යදිදං අඤ්ඤමඤ්ඤවචනෙන ¶ අඤ්ඤමඤ්ඤවුට්ඨාපනෙනාති. එවඤ්ච සො භික්ඛුං භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බො තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසීයමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

426. භික්ඛූ පනෙව දුබ්බචජාතිකො හොතීති දුබ්බචො හොති දොවචස්සකරණෙහි ¶ ධම්මෙහි සමන්නාගතො අක්ඛමො අප්පදක්ඛිණග්ගාහී අනුසාසනිං.

උද්දෙසපරියාපන්නෙසු සික්ඛාපදෙසූති පාතිමොක්ඛපරියාපන්නෙසු සික්ඛාපදෙසු.

භික්ඛූහීති ¶ අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි.

සහධම්මිකං නාම යං භගවතා පඤ්ඤත්තං සික්ඛාපදං, එතං සහධම්මිකං නාම.

තෙන වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති – ‘‘මා මං ආයස්මන්තො කිඤ්චි අවචුත්ථ කල්යාණං වා පාපකං වා, අහංපායස්මන්තෙ න කිඤ්චි වක්ඛාමි කල්යාණං වා පාපකං වා. විරමථායස්මන්තො මම වචනායා’’ති.

සො භික්ඛූති යො සො දුබ්බචජාතිකො භික්ඛු.

භික්ඛූහීති අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි. යෙ පස්සන්ති යෙ සුණන්ති තෙහි වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා අත්තානං අවචනීයං අකාසි. වචනීයමෙව ආයස්මා අත්තානං කරොතු. ආයස්මාපි භික්ඛූ වදෙතු සහධම්මෙන, භික්ඛූපි ආයස්මන්තං වක්ඛන්ති සහධම්මෙන. එවං සංවද්ධා හි තස්ස භගවතො පරිසා යදිදං අඤ්ඤමඤ්ඤවචනෙන අඤ්ඤමඤ්ඤවුට්ඨාපනෙනා’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො. සචෙ පටිනිස්සජ්ජති ¶ , ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සුත්වා න වදන්ති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සඞ්ඝමජ්ඣම්පි ආකඩ්ඪිත්වා වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා අත්තානං අවචනීයං අකාසි…පෙ… ¶ අඤ්ඤමඤ්ඤවුට්ඨාපනෙනා’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො. සචෙ පටිනිස්සජ්ජති, ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සමනුභාසිතබ්බො. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සමනුභාසිතබ්බො. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

427. ‘‘සුණාතු ¶ මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසෙය්ය තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසති ¶ තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි – ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො ¶ තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘සමනුභට්ඨො සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

428. ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා, කම්මවාචාපරියොසානෙ ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තස්ස ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා පටිප්පස්සම්භන්ති.

සඞ්ඝාදිසෙසොති…පෙ… තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

429. ධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ වෙමතිකො න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ වෙමතිකො, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

430. අනාපත්ති ¶ ¶ අසමනුභාසන්තස්ස, පටිනිස්සජ්ජන්තස්ස, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

දුබ්බචසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං ද්වාදසමං.

13. කුලදූසකසික්ඛාපදං

431. [ඉදං වත්ථු චූළව. 21] තෙන ¶ සමයෙන බුද්ධො භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අස්සජිපුනබ්බසුකා නාම [නාම භික්ඛූ (ක.)] කීටාගිරිස්මිං ආවාසිකා හොන්ති අලජ්ජිනො පාපභික්ඛූ. තෙ [චූළව. 293] එවරූපං අනාචාරං ආචරන්ති – මාලාවච්ඡං රොපෙන්තිපි රොපාපෙන්තිපි, සිඤ්චන්තිපි ¶ සිඤ්චාපෙන්තිපි, ඔචිනන්තිපි ඔචිනාපෙන්තිපි, ගන්ථෙන්තිපි ගන්ථාපෙන්තිපි, එකතොවණ්ටිකමාලං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, උභතොවණ්ටිකමාලං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, මඤ්ජරිකං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, විධූතිකං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, වටංසකං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, ආවෙළං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි, උරච්ඡදං කරොන්තිපි කාරාපෙන්තිපි. තෙ කුලිත්ථීනං කුලධීතානං කුලකුමාරීනං කුලසුණ්හානං කුලදාසීනං එකතොවණ්ටිකමාලං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, උභතොවණ්ටිකමාලං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, මඤ්ජරිකං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, විධූතිකං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, වටංසකං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, ආවෙළං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි, උරච්ඡදං හරන්තිපි හරාපෙන්තිපි. තෙ කුලිත්ථීහි කුලධීතාහි කුලකුමාරීහි කුලසුණ්හාහි කුලදාසීහි සද්ධිං එකභාජනෙපි භුඤ්ජන්ති, එකථාලකෙපි පිවන්ති, එකාසනෙපි නිසීදන්ති, එකමඤ්චෙපි තුවට්ටෙන්ති, එකත්ථරණාපි තුවට්ටෙන්ති, එකපාවුරණාපි තුවට්ටෙන්ති, එකත්ථරණපාවුරණාපි තුවට්ටෙන්ති, විකාලෙපි භුඤ්ජන්ති, මජ්ජම්පි පිවන්ති, මාලාගන්ධවිලෙපනම්පි ධාරෙන්ති, නච්චන්තිපි ගායන්තිපි වාදෙන්තිපි ¶ ලාසෙන්තිපි, නච්චන්තියාපි නච්චන්ති, නච්චන්තියාපි ගායන්ති, නච්චන්තියාපි වාදෙන්ති, නච්චන්තියාපි ලාසෙන්ති, ගායන්තියාපි නච්චන්ති, ගායන්තියාපි ගායන්ති, ගායන්තියාපි වාදෙන්ති, ගායන්තියාපි ලාසෙන්ති, වාදෙන්තියාපි නච්චන්ති, වාදෙන්තියාපි ගායන්ති, වාදෙන්තියාපි වාදෙන්ති, වාදෙන්තියාපි ලාසෙන්ති, ලාසෙන්තියාපි නච්චන්ති, ලාසෙන්තියාපි ගායන්ති, ලාසෙන්තියාපි වාදෙන්ති, ලාසෙන්තියාපි ¶ ලාසෙන්ති. අට්ඨපදෙපි කීළන්ති, දසපදෙපි කීළන්ති, ආකාසෙපි කීළන්ති, පරිහාරපථෙපි කීළන්ති, සන්තිකායපි කීළන්ති, ඛලිකායපි කීළන්ති, ඝටිකායපි ¶ කීළන්ති, සලාකහත්ථෙනපි කීළන්ති, අක්ඛෙනපි කීළන්ති, පඞ්ගචීරෙනපි කීළන්ති, වඞ්කකෙනපි කීළන්ති, මොක්ඛචිකායපි කීළන්ති, චිඞ්ගුලකෙනපි කීළන්ති, පත්තාළ්හකෙනපි කීළන්ති, රථකෙනපි කීළන්ති, ධනුකෙනපි කීළන්ති, අක්ඛරිකායපි කීළන්ති, මනෙසිකායපි කීළන්ති, යථාවජ්ජෙනපි කීළන්ති. හත්ථිස්මිම්පි සික්ඛන්ති, අස්සස්මිම්පි සික්ඛන්ති, රථස්මිම්පි සික්ඛන්ති, ධනුස්මිම්පි සික්ඛන්ති, ථරුස්මිම්පි සික්ඛන්ති, හත්ථිස්සපි පුරතො ධාවන්ති, අස්සස්සපි පුරතො ධාවන්ති, රථස්සපි පුරතො [පුරතො ධාවන්ති (ස්යා.)] ධාවන්තිපි ආධාවන්තිපි, උස්සෙළෙන්තිපි, අප්ඵොටෙන්තිපි, නිබ්බුජ්ඣන්තිපි, මුට්ඨීහිපි යුජ්ඣන්ති, රඞ්ගමජ්ඣෙපි සඞ්ඝාටිං පත්ථරිත්වා නච්චකිං [නච්චන්තිං (සී. ස්යා.)] එවං වදන්ති – ඉධ, භගිනි, නච්චස්සූති, නලාටිකම්පි දෙන්ති, විවිධම්පි අනාචාරං ආචරන්ති.

432. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු කාසීසු වස්සංවුට්ඨො සාවත්ථිං ¶ ගච්ඡන්තො භගවන්තං දස්සනාය, යෙන කීටාගිරි ¶ තදවසරි. අථ ඛො සො භික්ඛු පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කීටාගිරිං පිණ්ඩාය පාවිසි පාසාදිකෙන අභික්කන්තෙන පටික්කන්තෙන ආලොකිතෙන විලොකිතෙන සමිඤ්ජිතෙන පසාරිතෙන ඔක්ඛිත්තචක්ඛු ඉරියාපථසම්පන්නො. මනුස්සා තං භික්ඛුං පස්සිත්වා එවමාහංසු – ‘‘ක්වායං අබලබලො විය මන්දමන්දො විය භාකුටිකභාකුටිකො විය? කො ඉමස්ස උපගතස්ස පිණ්ඩකං දස්සති? අම්හාකං පන අය්යා අස්සජිපුනබ්බසුකා සණ්හා සඛිලා සුඛසම්භාසා මිහිතපුබ්බඞ්ගමා එහිස්වාගතවාදිනො අබ්භාකුටිකා උත්තානමුඛා පුබ්බභාසිනො. තෙසං ඛො නාම පිණ්ඩො දාතබ්බො’’ති.

අද්දසා ඛො අඤ්ඤතරො උපාසකො තං භික්ඛුං කීටාගිරිස්මිං පිණ්ඩාය චරන්තං. දිස්වාන යෙන සො භික්ඛු තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං භික්ඛුං අභිවාදෙත්වා එතදවොච – ‘‘අපි, භන්තෙ, පිණ්ඩො ලබ්භතී’’ති? ‘‘න ඛො, ආවුසො, පිණ්ඩො ලබ්භතී’’ති. ‘‘එහි, භන්තෙ, ඝරං ගමිස්සාමා’’ති. අථ ඛො සො උපාසකො තං භික්ඛුං ඝරං නෙත්වා භොජෙත්වා එතදවොච – ‘‘කහං, භන්තෙ, අය්යො ගමිස්සතී’’ති? ‘‘සාවත්ථිං ඛො අහං, ආවුසො, ගමිස්සාමි භගවන්තං දස්සනායා’’ති. ‘‘තෙන හි, භන්තෙ, මම වචනෙන භගවතො ¶ පාදෙ සිරසා වන්ද, එවඤ්ච වදෙහි – ‘දුට්ඨො, භන්තෙ, කීටාගිරිස්මිං ආවාසො. අස්සජිපුනබ්බසුකා නාම කීටාගිරිස්මිං ආවාසිකා අලජ්ජිනො පාපභික්ඛූ. තෙ එවරූපං අනාචාරං ආචරන්ති – මාලාවච්ඡං රොපෙන්තිපි රොපාපෙන්තිපි, සිඤ්චන්තිපි සිඤ්චාපෙන්තිපි…පෙ… ¶ විවිධම්පි අනාචාරං ආචරන්ති. යෙපි ¶ තෙ, භන්තෙ, මනුස්සා පුබ්බෙ සද්ධා අහෙසුං පසන්නා තෙපි එතරහි අස්සද්ධා අප්පසන්නා. යානිපි තානි සඞ්ඝස්ස පුබ්බෙ දානපථානි තානිපි එතරහි උපච්ඡින්නානි. රිඤ්චන්ති පෙසලා භික්ඛූ, නිවසන්ති පාපභික්ඛූ. සාධු, භන්තෙ, භගවා කීටාගිරිං භික්ඛූ පහිණෙය්ය යථායං කීටාගිරිස්මිං ආවාසො සණ්ඨහෙය්යා’’’ති.

එවමාවුසොති ඛො සො භික්ඛු තස්ස උපාසකස්ස පටිස්සුත්වා යෙන සාවත්ථි තෙන පක්කාමි. අනුපුබ්බෙන යෙන සාවත්ථි ජෙතවනං අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. ආචිණ්ණං ඛො පනෙතං බුද්ධානං භගවන්තානං ආගන්තුකෙහි භික්ඛූහි සද්ධිං පටිසම්මොදිතුං. අථ ඛො භගවා තං භික්ඛුං එතදවොච – ‘‘කච්චි, භික්ඛු, ඛමනීයං කච්චි යාපනීයං, කච්චිසි අප්පකිලමථෙන අද්ධානං ආගතො, කුතො ච ත්වං භික්ඛු ආගච්ඡසී’’ති? ‘‘ඛමනීයං, භගවා, යාපනීයං, භගවා. අප්පකිලමථෙන චාහං, භන්තෙ, අද්ධානං ¶ ආගතො. ඉධාහං, භන්තෙ, කාසීසු වස්සංවුට්ඨො සාවත්ථිං ආගච්ඡන්තො භගවන්තං දස්සනාය යෙන කීටාගිරි තදවසරිං. අථ ඛ්වාහං, භන්තෙ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කීටාගිරිං පිණ්ඩාය පාවිසිං. අද්දසා ඛො මං, භන්තෙ, අඤ්ඤතරො ¶ උපාසකො කීටාගිරිස්මිං පිණ්ඩාය චරන්තං. දිස්වාන යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එතදවොච – ‘අපි, භන්තෙ, පිණ්ඩො ලබ්භතී’ති? ‘න ඛො, ආවුසො, පිණ්ඩො ලබ්භතී’ති. ‘එහි, භන්තෙ, ඝරං ගමිස්සාමා’ති. අථ ඛො, භන්තෙ, සො උපාසකො මං ඝරං නෙත්වා භොජෙත්වා එතදවොච – ‘කහං, භන්තෙ, අය්යො ගමිස්සසී’ති? ‘සාවත්ථිං ඛො අහං, ආවුසො, ගමිස්සාමි භගවන්තං දස්සනායා’ති. තෙන හි, භන්තෙ, මම වචනෙන භගවතො පාදෙ සිරසා වන්ද, එවඤ්ච වදෙහි – ‘දුට්ඨො, භන්තෙ, කීටාගිරිස්මිං ආවාසො, අස්සජිපුනබ්බසුකා නාම කීටාගිරිස්මිං ආවාසිකා අලජ්ජිනො පාපභික්ඛූ. තෙ එවරූපං අනාචාරං ආචරන්ති – මාලාවච්ඡං රොපෙන්තිපි රොපාපෙන්තිපි, සිඤ්චන්තිපි සිඤ්චාපෙන්තිපි…පෙ… විවිධම්පි අනාචාරං ආචරන්ති. යෙපි තෙ, භන්තෙ, මනුස්සා පුබ්බෙ සද්ධා අහෙසුං ¶ පසන්නා තෙපි එතරහි අස්සද්ධා අප්පසන්නා, යානිපි තානි සඞ්ඝස්ස පුබ්බෙ දානපථානි තානිපි එතරහි උපච්ඡින්නානි, රිඤ්චන්ති පෙසලා භික්ඛූ නිවසන්ති පාපභික්ඛූ. සාධු, භන්තෙ, භගවා කීටාගිරිං භික්ඛූ පහිණෙය්ය යථායං කීටාගිරිස්මිං ආවාසො සණ්ඨහෙය්යා’ති. තතො අහං, භගවා, ආගච්ඡාමී’’ති.

433. අථ ඛො භගවා එතස්මිං නිදානෙ එතස්මිං පකරණෙ භික්ඛුසඞ්ඝං සන්නිපාතාපෙත්වා භික්ඛූ ¶ පටිපුච්ඡි – ‘‘සච්චං කිර, භික්ඛවෙ, අස්සජිපුනබ්බසුකා නාම කීටාගිරිස්මිං ආවාසිකා අලජ්ජිනො පාපභික්ඛූ තෙ එවරූපං අනාචාරං ආචරන්ති – මාලාවච්ඡං රොපෙන්තිපි රොපාපෙන්තිපි, සිඤ්චන්තිපි සිඤ්චාපෙන්තිපි ¶ …පෙ… විවිධම්පි අනාචාරං ආචරන්ති, යෙපි තෙ, භික්ඛවෙ, මනුස්සා පුබ්බෙ සද්ධා අහෙසුං පසන්නා තෙපි එතරහි අස්සද්ධා අප්පසන්නා; යානිපි තානි සඞ්ඝස්ස පුබ්බෙ දානපථානි තානිපි එතරහි උපච්ඡින්නානි; රිඤ්චන්ති පෙසලා භික්ඛූ නිවසන්ති පාපභික්ඛූ’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… ‘‘කථඤ්හි නාම තෙ, භික්ඛවෙ, මොඝපුරිසා එවරූපං අනාචාරං ආචරිස්සන්ති – මාලාවච්ඡං රොපෙස්සන්තිපි රොපාපෙස්සන්තිපි, සඤ්චිස්සන්තිපි සිඤ්චාපෙස්සන්තිපි, ඔචිනිස්සන්තිපි ඔචිනාපෙස්සන්තිපි, ගන්ථිස්සන්තිපි ගන්ථාපෙස්සන්තිපි, එකතොවණ්ටිකමාලං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, උභතොවණ්ටිකමාලං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, මඤ්ජරිකං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, විධූතිකං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, වටංසකං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, ආවෙළං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි, උරච්ඡදං කරිස්සන්තිපි කාරාපෙස්සන්තිපි. තෙ කුලිත්ථීනං කුලධීතානං කුලකුමාරීනං කුලසුණ්හානං කුලදාසීනං එකතොවණ්ටිකමාලං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි, උභතොවණ්ටිකමාලං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි, මඤ්ජරිකං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි ¶ , විධූතිකං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි, වටංසකං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි, ආවෙළං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි, උරච්ඡදං හරිස්සන්තිපි හාරාපෙස්සන්තිපි. තෙ කුලිත්ථීහි කුලධීතාහි කුලකුමාරීහි කුලසුණ්හාහි කුලදාසීහි සද්ධිං එකභාජනෙපි භුඤ්ජිස්සන්ති, එකථාලකෙපි පිවිස්සන්ති, එකාසනෙපි නිසීදිස්සන්ති, එකමඤ්චෙපි තුවට්ටිස්සන්ති, එකත්ථරණාපි තුවට්ටිස්සන්ති, එකපාවුරණාපි තුවට්ටිස්සන්ති, එකත්ථරණපාවුරණාපි තුවට්ටිස්සන්ති, විකාලෙපි භුඤ්ජිස්සන්ති, මජ්ජම්පි පිවිස්සන්ති, මාලාගන්ධවිලෙපනම්පි ධාරිස්සන්ති, නච්චිස්සන්තිපි ගායිස්සන්තිපි ¶ වාදෙස්සන්තිපි ලාසෙස්සන්තිපි, නච්චන්තියාපි නච්චිස්සන්ති නච්චන්තියාපි ගායිස්සන්ති නච්චන්තියාපි වාදෙස්සන්ති නච්චන්තියාපි ලාසෙස්සන්ති, ගායන්තියාපි නච්චිස්සන්ති ගායන්තියාපි ගායිස්සන්ති ගායන්තියාපි වාදෙස්සන්ති ගායන්තියාපි ලාසෙස්සන්ති, වාදෙන්තියාපි නච්චිස්සන්ති වාදෙන්තියාපි ගායිස්සන්ති වාදෙන්තියාපි වාදෙස්සන්ති වාදෙන්තියාපි ලාසෙස්සන්ති, ලාසෙන්තියාපි නච්චිස්සන්ති ලාසෙන්තියාපි ගායිස්සන්ති ලාසෙන්තියාපි වාදෙස්සන්ති ලාසෙන්තියාපි ලාසෙස්සන්ති, අට්ඨපදෙපි කීළිස්සන්ති දසපදෙපි කීළිස්සන්ති, අකාසෙපි කීළිස්සන්ති, පරිහාරපථෙපි කීළිස්සන්ති, සන්තිකායපි කීළිස්සන්ති, ඛලිකායපි කීළිස්සන්ති, ඝටිකායපි කීළිස්සන්ති, සලාකහත්ථෙනපි කීළිස්සන්ති, අක්ඛෙනපි කීළිස්සන්ති, පඞ්ගචීරෙනපි කීළිස්සන්ති, වඞ්කකෙනපි කීළිස්සන්ති, මොක්ඛචිකායපි ¶ කීළිස්සන්ති, චිඞ්ගුලකෙනපි කීළිස්සන්ති, පත්තාළ්හකෙනපි කීළිස්සන්ති, රථකෙනපි කීළිස්සන්ති, ධනුකෙනපි කීළිස්සන්ති, අක්ඛරිකායපි කීළිස්සන්ති ¶ , මනෙසිකායපි කීළිස්සන්ති, යථාවජ්ජෙනපි කීළිස්සන්ති, හත්ථිස්මිම්පි සික්ඛිස්සන්ති, අස්සස්මිම්පි සික්ඛිස්සන්ති, රථස්මිම්පි සික්ඛිස්සන්ති, ධනුස්මිම්පි සික්ඛිස්සන්ති, ථරුස්මිම්පි සික්ඛිස්සන්ති, හත්ථිස්සපි පුරතො ධාවිස්සන්ති, අස්සස්සපි පුරතො ධාවිස්සන්ති, රථස්සපි පුරතො [පුරතො ධාවිස්සන්ති (ස්යා.)] ධාවිස්සන්තිපි ආධාවිස්සන්තිපි, උස්සෙළෙස්සන්තිපි, අප්ඵොටෙස්සන්තිපි, නිබ්බුජ්ඣිස්සන්තිපි, මුට්ඨීහිපි යුජ්ඣිස්සන්ති, රඞ්ගමජ්ඣෙපි සඞ්ඝාටිං පත්ථරිත්වා නච්චකිං එවං වක්ඛන්ති ‘‘ඉධ භගිනි නච්චස්සූ’’ති නලාටිකම්පි දස්සන්ති, විවිධම්පි අනාචාරං ආචරිස්සන්ති! නෙතං, භික්ඛවෙ, අප්පසන්නානං වා පසාදාය…පෙ… විගරහිත්වා ධම්මිං කථං කත්වා සාරිපුත්තමොග්ගල්ලානෙ ආමන්තෙසි – ‘‘ගච්ඡථ තුම්හෙ, සාරිපුත්තා, කීටාගිරිං ගන්ත්වා අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං කරොථ. තුම්හාකං එතෙ සද්ධිවිහාරිකා’’ති.

‘‘කථං මයං, භන්තෙ, අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං ¶ කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං කරොම? චණ්ඩා තෙ භික්ඛූ ඵරුසා’’ති. ‘‘තෙන හි තුම්හෙ, සාරිපුත්තා, බහුකෙහි භික්ඛූහි සද්ධිං ගච්ඡථා’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො සාරිපුත්තමොග්ගල්ලානා භගවතො පච්චස්සොසුං. ‘‘එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, කාතබ්බං. පඨමං අස්සජිපුනබ්බසුකා භික්ඛූ චොදෙතබ්බා. චොදෙත්වා සාරෙතබ්බා. සාරෙත්වා ආපත්තිං රොපෙතබ්බා ¶ . ආපත්තිං රොපෙත්වා බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

434. ‘‘සුණාතු ¶ මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. ඉමෙ අස්සජිපුනබ්බසුකා භික්ඛූ කුලදූසකා පාපසමාචාරා. ඉමෙසං පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි ච ඉමෙහි දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං කරෙය්ය – ‘න අස්සජිපුනබ්බසුකෙහි භික්ඛූහි කීටාගිරිස්මිං වත්ථබ්බ’න්ති. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. ඉමෙ අස්සජිපුනබ්බසුකා භික්ඛූ කුලදූසකා පාපසමාචාරා. ඉමෙසං පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි ච ඉමෙහි දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. සඞ්ඝො අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං කරොති – ‘න අස්සජිපුනබ්බසුකෙහි භික්ඛූහි කීටාගිරිස්මිං වත්ථබ්බ’න්ති. යස්සායස්මතො ¶ ඛමති අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මස්ස කරණං – ‘න අස්සජිපුනබ්බසුකෙහි භික්ඛූහි කීටාගිරිස්මිං වත්ථබ්බ’න්ති, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි – සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො…පෙ… සො භාසෙය්ය.

‘‘කතං සඞ්ඝෙන අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං – ‘න අස්සජිපුනබ්බසුකෙහි භික්ඛූහි කීටාගිරිස්මිං වත්ථබ්බ’න්ති. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

435. අථ ¶ ඛො සාරිපුත්තමොග්ගල්ලානප්පමුඛො භික්ඛුසඞ්ඝො කීටාගිරිං ගන්ත්වා අස්සජිපුනබ්බසුකානං භික්ඛූනං කීටාගිරිස්මා පබ්බාජනීයකම්මං අකාසි – ‘න අස්සජිපුනබ්බසුකෙහි භික්ඛූහි කීටාගිරිස්මිං වත්ථබ්බ’න්ති. තෙ සඞ්ඝෙන පබ්බාජනීයකම්මකතා න සම්මා වත්තන්ති, න ලොමං පාතෙන්ති, න නෙත්ථාරං වත්තන්ති, න භික්ඛූ ඛමාපෙන්ති, අක්කොසන්ති පරිභාසන්ති ඡන්දගාමිතා දොසගාමිතා මොහගාමිතා භයගාමිතා පාපෙන්ති, පක්කමන්තිපි, විබ්භමන්තිපි. යෙ තෙ භික්ඛූ අප්පිච්ඡා…පෙ… තෙ උජ්ඣායන්ති ඛිය්යන්ති විපාචෙන්ති – ‘‘කථඤ්හි නාම අස්සජිපුනබ්බසුකා භික්ඛූ සඞ්ඝෙන පබ්බාජනීයකම්මකතා න සම්මා වත්තිස්සන්ති, න ලොමං පාතෙස්සන්ති, න නෙත්ථාරං වත්තිස්සන්ති, න භික්ඛූ ඛමාපෙස්සන්ති ¶ , අක්කොසිස්සන්ති පරිභාසිස්සන්ති, ඡන්දගාමිතා දොසගාමිතා මොහගාමිතා භයගාමිතා පාපෙස්සන්ති පක්කමිස්සන්තිපි විබ්භමිස්සන්තිපී’’ති ¶ ! අථ ඛො තෙ භික්ඛූ අස්සජිපුනබ්බසුකෙ භික්ඛූ අනෙකපරියායෙන විගරහිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං…පෙ… ‘‘සච්චං කිර, භික්ඛවෙ, අස්සජිපුනබ්බසුකා භික්ඛූ සඞ්ඝෙන පබ්බාජනීයකම්මකතා න සම්මා වත්තන්ති…පෙ… විබ්භමන්තිපී’’ති? ‘‘සච්චං, භගවා’’ති. විගරහි බුද්ධො භගවා…පෙ… එවඤ්ච ¶ පන, භික්ඛවෙ, ඉමං සික්ඛාපදං උද්දිසෙය්යාථ –

436. ‘‘භික්ඛු පනෙව අඤ්ඤතරං ගාමං වා නිගමං වා උපනිස්සාය විහරති කුලදූසකො පාපසමාචාරො. තස්ස ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානි ච තෙන දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො – ‘ආයස්මා ඛො කුලදූසකො ¶ පාපසමාචාරො, ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. පක්කමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා. අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’ති. එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තෙ භික්ඛූ එවං වදෙය්ය – ‘ඡන්දගාමිනො ච භික්ඛූ දොසගාමිනො ච භික්ඛූ මොහගාමිනො ච භික්ඛූ භයගාමිනො ච භික්ඛූ තාදිසිකාය ආපත්තියා එකච්චං පබ්බාජෙන්ති එකච්චං න පබ්බාජෙන්තී’ති, සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො – ‘මායස්මා එවං අවච. න ච භික්ඛූ ඡන්දගාමිනො. න ච භික්ඛූ දොසගාමිනො. න ච භික්ඛූ මොහගාමිනො. න ච භික්ඛූ භයගාමිනො. ආයස්මා ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො. ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. පක්කමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා. අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’ති. එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බො තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසීයමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය ¶ , ඉච්චෙතං කුසලං; නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති.

437. භික්ඛු පනෙව අඤ්ඤතරං ගාමං වා නිගමං වාති ගාමොපි නිගමොපි නගරම්පි ගාමො චෙව නිගමො ච.

උපනිස්සාය විහරතීති තත්ථ පටිබද්ධා හොන්ති චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානප්පච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරා.

කුලං ¶ නාම චත්තාරි කුලානි – ඛත්තියකුලං, බ්රාහ්මණකුලං, ¶ වෙස්සකුලං, සුද්දකුලං.

කුලදූසකොති කුලානි දූසෙති පුප්ඵෙන වා ඵලෙන වා චුණ්ණෙන වා මත්තිකාය වා දන්තකට්ඨෙන වා වෙළුයා වා [වෙළුනා වා (ස්යා.)] වෙජ්ජිකාය වා ජඞ්ඝපෙසනිකෙන වා.

පාපසමාචාරොති මාලාවච්ඡං රොපෙතිපි රොපාපෙතිපි, සිඤ්චතිපි සිඤ්චාපෙතිපි, ඔචිනාතිපි ඔචිනාපෙතිපි, ගන්ථෙතිපි ගන්ථාපෙතිපි.

දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති චාති යෙ සංමුඛා තෙ පස්සන්ති, යෙ තිරොක්ඛා තෙ සුණන්ති.

කුලානි ¶ ච තෙන දුට්ඨානීති පුබ්බෙ සද්ධා හුත්වා තං ආගම්ම අස්සද්ධා හොන්ති, පසන්නා හුත්වා අප්පසන්නා හොන්ති.

දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති චාති යෙ සංමුඛා තෙ පස්සන්ති, යෙ තිරොක්ඛා තෙ සුණන්ති.

සො භික්ඛූති යො සො කුලදූසකො භික්ඛු.

භික්ඛූහීති අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි. යෙ පස්සන්ති යෙ සුණන්ති. තෙහි වත්තබ්බො – ‘‘ආයස්මා ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො. ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති ¶ චෙව සුය්යන්ති ච. පක්කමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා. අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’’ති.

එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තෙ භික්ඛූ එවං වදෙය්ය – ‘‘ඡන්දගාමිනො ච භික්ඛූ, දොසගාමිනො ච භික්ඛූ, මොහගාමිනො ච භික්ඛූ, භයගාමිනො ච භික්ඛූ. තාදිසිකාය ආපත්තියා එකච්චං පබ්බාජෙන්ති එකච්චං න පබ්බාජෙන්තී’’ති.

සො භික්ඛූති යො සො කම්මකතො භික්ඛු.

භික්ඛූහීති අඤ්ඤෙහි භික්ඛූහි. යෙ පස්සන්ති යෙ සුණන්ති තෙහි වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා එවං අවච. න ච භික්ඛූ ඡන්දගාමිනො, න ච භික්ඛූ දොසගාමිනො, න ච භික්ඛූ මොහගාමිනො, න ච භික්ඛූ භයගාමිනො. ආයස්මා ¶ ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො. ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. පක්කමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා. අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො.

සචෙ පටිනිස්සජ්ජති, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සුත්වා න වදන්ති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සඞ්ඝමජ්ඣම්පි ආකඩ්ඪිත්වා වත්තබ්බො – ‘‘මායස්මා එවං අවච. න ච භික්ඛූ ඡන්දගාමිනො, න ච භික්ඛූ දොසගාමිනො, න ච භික්ඛූ මොහගාමිනො, න ච භික්ඛූ භයගාමිනො. ආයස්මා ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො. ආයස්මතො ¶ ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. පක්කමතායස්මා ¶ ඉමම්හා ආවාසා. අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’’ති. දුතියම්පි වත්තබ්බො. තතියම්පි වත්තබ්බො. සචෙ පටිනිස්සජ්ජති, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. සො භික්ඛු සමනුභාසිතබ්බො. එවඤ්ච පන, භික්ඛවෙ, සමනුභාසිතබ්බො. බ්යත්තෙන භික්ඛුනා පටිබලෙන සඞ්ඝො ඤාපෙතබ්බො –

438. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඞ්ඝෙන පබ්බාජනීයකම්මකතො භික්ඛූ ඡන්දගාමිතා දොසගාමිතා මොහගාමිතා භයගාමිතා පාපෙති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසෙය්ය තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. එසා ඤත්ති.

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු සඞ්ඝෙන පබ්බාජනීයකම්මකතො භික්ඛූ ඡන්දගාමිතා දොසගාමිතා මොහගාමිතා භයගාමිතා පාපෙති. සො තං වත්ථුං න පටිනිස්සජ්ජති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං සමනුභාසති තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො සමනුභාසනා තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය, සො තුණ්හස්ස; යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

‘‘දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ….

‘‘සමනුභට්ඨො සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු තස්ස වත්ථුස්ස පටිනිස්සග්ගාය. ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති.

439. ඤත්තියා ¶ දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා, කම්මවාචාපරියොසානෙ ¶ ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස. සඞ්ඝාදිසෙසං අජ්ඣාපජ්ජන්තස්ස ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයා පටිප්පස්සම්භන්ති.

සඞ්ඝාදිසෙසොති සඞ්ඝොව තස්සා ආපත්තියා පරිවාසං දෙති, මූලාය පටිකස්සති, මානත්තං දෙති, අබ්භෙති; න සම්බහුලා, න එකපුග්ගලො ¶ . තෙන වුච්චති – ‘සඞ්ඝාදිසෙසො’ති, තස්සෙව ආපත්තිනිකායස්ස නාමකම්මං අධිවචනං. තෙනපි වුච්චති සඞ්ඝාදිසෙසොති.

440. ධම්මකම්මෙ ¶ ධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ වෙමතිකො න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

ධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී න පටිනිස්සජ්ජති, ආපත්ති සඞ්ඝාදිසෙසස්ස.

අධම්මකම්මෙ ධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ වෙමතිකො, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

අධම්මකම්මෙ අධම්මකම්මසඤ්ඤී, ආපත්ති දුක්කටස්ස.

441. අනාපත්ති අසමනුභාසන්තස්ස, පටිනිස්සජ්ජන්තස්ස, උම්මත්තකස්ස, ආදිකම්මිකස්සාති.

කුලදූසකසික්ඛාපදං නිට්ඨිතං තෙරසමං.

442. උද්දිට්ඨා ඛො, ආයස්මන්තො, තෙරස සඞ්ඝාදිසෙසා ධම්මා, නව පඨමාපත්තිකා, චත්තාරො යාවතතියකා. යෙසං භික්ඛු අඤ්ඤතරං වා අඤ්ඤතරං වා ආපජ්ජිත්වා යාවතීහං ජානං පටිච්ඡාදෙති තාවතීහං තෙන භික්ඛුනා ¶ අකාමා පරිවත්ථබ්බං. පරිවුත්ථපරිවාසෙන භික්ඛුනා උත්තරි ඡාරත්තං භික්ඛුමානත්තාය පටිපජ්ජිතබ්බං. චිණ්ණමානත්තො භික්ඛු යත්ථ සියා වීසතිගණො භික්ඛුසඞ්ඝො තත්ථ සො භික්ඛු අබ්භෙතබ්බො. එකෙනපි චෙ ඌනො වීසතිගණො භික්ඛුසඞ්ඝො තං භික්ඛුං අබ්භෙය්ය, සො ච භික්ඛු අනබ්භිතො, තෙ ච භික්ඛූ ගාරය්හා, අයං තත්ථ සාමීචි. තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි – ‘කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා’? දුතියම්පි පුච්ඡාමි – ‘කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා’? තතියම්පි පුච්ඡාමි – ‘කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා’? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො. තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.

තෙරසකං නිට්ඨිතං.

තස්සුද්දානං ¶ –

විස්සට්ඨි ¶ කායසංසග්ගං, දුට්ඨුල්ලං අත්තකාමඤ්ච;

සඤ්චරිත්තං කුටී චෙව, විහාරො ච අමූලකං.

කිඤ්චිලෙසඤ්ච භෙදො ච, තස්සෙව අනුවත්තකා;

දුබ්බචං කුලදූසඤ්ච, සඞ්ඝාදිසෙසා තෙරසාති.

සඞ්ඝාදිසෙසකණ්ඩං නිට්ඨිතං.