📜

6. පාටිදෙසනීයකණ්ඩං

1. පඨමපාටිදෙසනීයසික්ඛාපදවණ්ණනා

පාටිදෙසනීයා ධම්මා, ඛුද්දකානං අනන්තරා;

ඨපිතා යෙ අයං දානි, තෙසං භවති වණ්ණනා.

552. පඨමපාටිදෙසනීයෙ තාව පටික්කමනකාලෙති පිණ්ඩාය චරිත්වා පටිආගමනකාලෙ. සබ්බෙව අග්ගහෙසීති සබ්බමෙව අග්ගහෙසි. පවෙධෙන්තීති කම්පමානා. අපෙහීති අපගච්ඡ.

553-5. ගාරය්හං ආවුසොතිආදි පටිදෙසෙතබ්බාකාරදස්සනං. රථිකාති රච්ඡා. බ්යූහන්ති අනිබ්බිජ්ඣිත්වා ඨිතා ගතපච්චාගතරච්ඡා. සිඞ්ඝාටකන්ති චතුක්කොණං වා තිකොණං වා මග්ගසමොධානට්ඨානං. ඝරන්ති කුලඝරං. එතෙසු යත්ථ කත්ථචි ඨත්වා ගණ්හන්තස්ස ගහණෙ දුක්කටං, අජ්ඣොහාරෙ අජ්ඣොහාරගණනාය පාටිදෙසනීයං. හත්ථිසාලාදීසු ගණ්හන්තස්සාපි එසෙව නයො. භික්ඛුනී රථිකාය ඨත්වා දෙති, භික්ඛු සචෙපි අන්තරාරාමාදීසු ඨත්වා ගණ්හාති, ආපත්තියෙව. ‘‘අන්තරඝරං පවිට්ඨායා’’ති හි වචනතො භික්ඛුනියා අන්තරඝරෙ ඨත්වා දදමානාය වසෙනෙත්ථ ආපත්ති වෙදිතබ්බා, භික්ඛුස්ස ඨිතට්ඨානං පන අප්පමාණං. තස්මා සචෙපි වීථිආදීසු ඨිතො භික්ඛු අන්තරාරාමාදීසු ඨත්වා දදමානාය භික්ඛුනියා ගණ්හාති, අනාපත්තියෙව.

යාමකාලිකං සත්තාහකාලිකං යාවජීවිකං ආහාරත්ථාය පටිග්ගණ්හාති, ආපත්ති දුක්කටස්ස. අජ්ඣොහාරෙ අජ්ඣොහාරෙ ආපත්ති දුක්කටස්සාති ඉදං ආමිසෙන අසම්භින්නං සන්ධාය වුත්තං, සම්භින්නෙ පන එකරසෙ පාටිදෙසනීයමෙව. එකතො උපසම්පන්නායාති භික්ඛුනීනං සන්තිකෙ උපසම්පන්නාය. භික්ඛූනං සන්තිකෙ උපසම්පන්නාය පන යථාවත්ථුකමෙව.

556. දාපෙති න දෙතීති අඤ්ඤාතිකා අඤ්ඤෙන කෙනචි දාපෙති තං ගණ්හන්තස්ස අනාපත්ති. උපනික්ඛිපිත්වා දෙතීති භූමියං ඨපෙත්වා ‘‘ඉදං අය්ය තුම්හාකං දම්මී’’ති දෙති, එවං දින්නං ‘‘සාධු භගිනී’’ති සම්පටිච්ඡිත්වා තාය එව වා භික්ඛුනියා අඤ්ඤෙන වා කෙනචි පටිග්ගහාපෙත්වා භුඤ්ජිතුං වට්ටති. සික්ඛමානාය සාමණෙරියාති එතාසං දදමානානං ගණ්හන්තස්ස අනාපත්ති. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව.

එළකලොමසමුට්ඨානං – කිරියං, නොසඤ්ඤාවිමොක්ඛං, අචිත්තකං, පණ්ණත්තිවජ්ජං, කායකම්මං, තිචිත්තං, තිවෙදනන්ති.

පඨමපාටිදෙසනීයං.

2. දුතියපාටිදෙසනීයසික්ඛාපදවණ්ණනා

558. දුතියෙ – අපසක්ක තාව භගිනීතිආදි අපසාදෙතබ්බාකාරදස්සනං.

561. අත්තනො භත්තං දාපෙති න දෙතීති එත්ථ සචෙපි අත්තනො භත්තං දෙති, ඉමිනා සික්ඛාපදෙන අනාපත්තියෙව, පුරිමසික්ඛාපදෙන ආපත්ති. අඤ්ඤෙසං භත්තං දෙති න දාපෙතීති එත්ථ සචෙපි දාපෙය්ය, ඉමිනා සික්ඛාපදෙන ආපත්ති භවෙය්ය. දෙන්තියා පන නෙව ඉමිනා න පුරිමෙන ආපත්ති. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව. කථිනසමුට්ඨානං – කිරියාකිරියං, නොසඤ්ඤාවිමොක්ඛං, අචිත්තකං, පණ්ණත්තිවජ්ජං, කායකම්මං, වචීකම්මං, තිචිත්තං, තිවෙදනන්ති.

දුතියපාටිදෙසනීයං.

3. තතියපාටිදෙසනීයසික්ඛාපදවණ්ණනා

562. තතියෙ – උභතොපසන්නන්ති ද්වීහි පසන්නං උපාසකෙනපි උපාසිකායපි. තස්මිං කිර කුලෙ උභොපි තෙ සොතාපන්නායෙව. භොගෙන හායතීති එදිසඤ්හි කුලං සචෙපි අසීතිකොටිධනං හොති, භොගෙහි හායතියෙව. කස්මා? යස්මා තත්ථ නෙව උපාසිකා න උපාසකො භොගෙ රක්ඛති.

569. ඝරතො නීහරිත්වා දෙන්තීති ආසනසාලං වා විහාරං වා ආනෙත්වා දෙන්ති. සචෙපි අනාගතෙ භික්ඛුම්හි පඨමංයෙව නීහරිත්වා ද්වාරෙ ඨපෙත්වා පච්ඡා සම්පත්තස්ස දෙන්ති, වට්ටති. භික්ඛුං පන දිස්වා අන්තොගෙහතො නීහරිත්වා දිය්යමානං න වට්ටතීති මහාපච්චරියං වුත්තං. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව . එළකලොමසමුට්ඨානං – කිරියං, නොසඤ්ඤාවිමොක්ඛං, අචිත්තකං, පණ්ණත්තිවජ්ජං, කායකම්මං, වචීකම්මං තිචිත්තං, තිවෙදනන්ති.

තතියපාටිදෙසනීයං.

4. චතුත්ථපාටිදෙසනීයසික්ඛාපදවණ්ණනා

570. චතුත්ථෙ – අවරුද්ධා හොන්තීති පටිවිරුද්ධා හොන්ති.

573. පඤ්චන්නං පටිසංවිදිතන්ති පඤ්චසු සහධම්මිකෙසු යංකිඤ්චි පෙසෙත්වා ඛාදනීයං භොජනීයං ආහරිස්සාමාති පටිසංවිදිතං කතම්පි අප්පටිසංවිදිතමෙවාති අත්ථො. ආරාමං ආරාමූපචාරං ඨපෙත්වාති ආරඤ්ඤකසෙනාසනාරාමඤ්ච තස්ස උපචාරඤ්ච ඨපෙත්වා; උපචාරතො නික්ඛන්තං අන්තරාමග්ගෙ භික්ඛුං දිස්වා වා ගාමං ආගතස්ස වා පටිසංවිදිතං කතම්පි අප්පටිසංවිදිතමෙව හොතීති වෙදිතබ්බං. සචෙ සාසඞ්කං හොති සාසඞ්කන්ති ආචික්ඛිතබ්බන්ති කස්මා ආචික්ඛිතබ්බං? ආරාමෙ චොරෙ වසන්තෙ අම්හාකං නාරොචෙන්තීති වචනපටිමොචනත්ථං. චොරා වත්තබ්බා මනුස්සා ඉධූපචරන්තීති කස්මා වත්තබ්බං? අත්තනො උපට්ඨාකෙහි අම්හෙ ගණ්හාපෙන්තීති වචනපටිමොචනත්ථං.

යාගුයා පටිසංවිදිතෙ තස්සා පරිවාරො ආහරිය්යතීති යාගුයා පටිසංවිදිතං කත්වා ‘‘කිං සුද්ධයාගුයා දින්නාය පූවභත්තාදීනිපි එතිස්සා යාගුයා පරිවාරං කත්වා දස්සාමා’’ති එවං යං කිඤ්චි ආහරන්ති, සබ්බං පටිසංවිදිතමෙව හොති. භත්තෙන පටිසංවිදිතෙතිආදීසුපි එසෙව නයො. අසුකං නාම කුලං පටිසංවිදිතං කත්වා ඛාදනීයාදීනි ගහෙත්වා ගච්ඡතීති සුත්වා අඤ්ඤානිපි තෙන සද්ධිං අත්තනො දෙය්යධම්මං ආහරන්ති, වට්ටති. යාගුයා පටිසංවිදිතං කත්වා පූවං වා භත්තං වා ආහරන්ති, එතම්පි වට්ටතීති කුරුන්දියං වුත්තං.

575. ගිලානස්සාති අප්පටිසංවිදිතෙපි ගිලානස්ස අනාපත්ති. පටිසංවිදිතෙ වා ගිලානස්ස වා සෙසකන්ති එකස්සත්ථාය පටිසංවිදිතං කත්වා ආහටං, තස්ස සෙසකං අඤ්ඤස්සාපි භුඤ්ජිතුං වට්ටති. චතුන්නං පඤ්චන්නං වා පටිසංවිදිතං කත්වා බහුං ආහටං හොති, අඤ්ඤෙසම්පි දාතුං ඉච්ඡන්ති, එතම්පි පටිසංවිදිතසෙසකමෙව, සබ්බෙසම්පි වට්ටති. අථ අධිකමෙව හොති, සන්නිධිං මොචෙත්වා ඨපිතං දුතියදිවසෙපි වට්ටති. ගිලානස්ස ආහටාවසෙසෙපි එසෙව නයො. යං පන අප්පටිසංවිදිතමෙව කත්වා ආභතං, තං බහිආරාමං පෙසෙත්වා පටිසංවිදිතං කාරෙත්වා ආහරාපෙතබ්බං, භික්ඛූහි වා ගන්ත්වා අන්තරාමග්ගෙ ගහෙතබ්බං. යම්පි විහාරමජ්ඣෙන ගච්ඡන්තා වා වනචරකාදයො වා වනතො ආහරිත්වා දෙන්ති, පුරිමනයෙනෙව පටිසංවිදිතං කාරෙතබ්බං. තත්ථජාතකන්ති ආරාමෙ ජාතකමෙව; මූලඛාදනීයාදිං අඤ්ඤෙන කප්පියං කත්වා දින්නං පරිභුඤ්ජතො අනාපත්ති. සචෙ පන තං ගාමං හරිත්වා පචිත්වා ආහරන්ති, න වට්ටති. පටිසංවිදිතං කාරෙතබ්බං. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව.

කථිනසමුට්ඨානං – කිරියාකිරියං, නොසඤ්ඤාවිමොක්ඛං, අචිත්තකං, පණ්ණත්තිවජ්ජං, කායකම්මං, වචීකම්මං, තිචිත්තං, තිවෙදනන්ති.

චතුත්ථපාටිදෙසනීයං .

සමන්තපාසාදිකාය විනයසංවණ්ණනාය

පාටිදෙසනීයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පාටිදෙසනීයකණ්ඩං නිට්ඨිතං.