📜

චොදනාකණ්ඩං

අනුවිජ්ජකකිච්චවණ්ණනා

360-361. ඉදානි එවං උප්පන්නාය චොදනාය විනයධරෙන කත්තබ්බකිච්චං දස්සෙතුං අනුවිජ්ජකෙනාතිආදි ආරද්ධං. තත්ථ දිට්ඨං දිට්ඨෙනාති ගාථාය අයමත්ථො – එකෙනෙකො මාතුගාමෙන සද්ධිං එකට්ඨානතො නික්ඛමන්තො වා පවිසන්තො වා දිට්ඨො, සො තං පාරාජිකෙන චොදෙති, ඉතරො තස්ස දස්සනං අනුජානාති. තං පන දස්සනං පටිච්ච පාරාජිකං න උපෙති, න පටිජානාති. එවමෙත්ථ යං තෙන දිට්ඨං, තං තස්ස ‘‘දිට්ඨො මයා’’ති ඉමිනා දිට්ඨවචනෙන සමෙති. යස්මා පන ඉතරො තං දස්සනං පටිච්ච දොසං න පටිජානාති, තස්මා අසුද්ධපරිසඞ්කිතො හොති; අමූලකපරිසඞ්කිතොති අත්ථො. තස්ස පුග්ගලස්ස ‘‘සුද්ධො අහ’’න්ති පටිඤ්ඤාය තෙන සද්ධිං උපොසථො කාතබ්බො. සෙසගාථාද්වයෙපි එසෙව නයො. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

අනුවිජ්ජකකිච්චවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

චොදකපුච්ඡාවිස්සජ්ජනාවණ්ණනා

362-363. චොදනායකො ආදීතිආදිපුච්ඡානං විස්සජ්ජනෙ සච්චෙ ච අකුප්පෙ චාති සච්චෙ පතිට්ඨාතබ්බං අකුප්පෙ ච. යං කතං වා න කතං වා, තදෙව වත්තබ්බං, න ච චොදකෙ වා අනුවිජ්ජකෙ වා සඞ්ඝෙ වා කොපො උප්පාදෙතබ්බො. ඔතිණ්ණානොතිණ්ණං ජානිතබ්බන්ති ඔතිණ්ණඤ්ච අනොතිණ්ණඤ්ච වචනං ජානිතබ්බං. තත්රායං ජානනවිධි – එත්තකා චොදකස්ස පුබ්බකථා, එත්තකා පච්ඡිමකථා, එත්තකා චුදිතකස්ස පුබ්බකථා, එත්තකා පච්ඡිමකථාති ජානිතබ්බා . චොදකස්ස පමාණං ගණ්හිතබ්බං, චුදිතකස්ස පමාණං ගණ්හිතබ්බං, අනුවිජ්ජකස්ස පමාණං ගණ්හිතබ්බං, අනුවිජ්ජකො අප්පමත්තකම්පි අහාපෙන්තො ‘‘ආවුසො සමන්නාහරිත්වා උජුං කත්වා ආහරා’’ති වත්තබ්බො, සඞ්ඝෙන එවං පටිපජ්ජිතබ්බං. යෙන ධම්මෙන යෙන විනයෙන යෙන සත්ථුසාසනෙන තං අධිකරණං වූපසම්මතීති එත්ථ ධම්මොති භූතං වත්ථු. විනයොති චොදනා චෙව සාරණා ච. සත්ථුසාසනන්ති ඤත්තිසම්පදා චෙව අනුස්සාවනසම්පදා ච. එතෙන හි ධම්මෙන ච විනයෙන ච සත්ථුසාසනෙන ච අධිකරණං වූපසමති, තස්මා අනුවිජ්ජකෙන භූතෙන වත්ථුනා චොදෙත්වා ආපත්තිං සාරෙත්වා ඤත්තිසම්පදාය චෙව අනුස්සාවනසම්පදාය ච තං අධිකරණං වූපසමෙතබ්බං, අනුවිජ්ජකෙන එවං පටිපජ්ජිතබ්බං. සෙසමෙත්ථ උත්තානමෙව.

364. උපොසථො කිමත්ථායාතිආදිපුච්ඡාවිස්සජ්ජනම්පි උත්තානමෙව. අවසානගාථාසු ථෙරෙ ච පරිභාසතීති අවමඤ්ඤං කරොන්තො ‘‘කිං ඉමෙ ජානන්තී’’ති පරිභාසති. ඛතො උපහතින්ද්රියොති තාය ඡන්දාදිගාමිතාය තෙන ච පරිභාසනෙන අත්තනා අත්තනො ඛතත්තා ඛතො. සද්ධාදීනඤ්ච ඉන්ද්රියානං උපහතත්තා උපහතින්ද්රියො. නිරයං ගච්ඡති දුම්මෙධො, න ච සික්ඛාය ගාරවොති සො ඛතො උපහතින්ද්රියො පඤ්ඤාය අභාවතො දුම්මෙධො තීසු සික්ඛාසු අසික්ඛනතො න ච සික්ඛාය ගාරවො කායස්ස භෙදා නිරයමෙව උපගච්ඡති, තස්මා න ච ආමිසං නිස්සාය…පෙ… යථා ධම්මො තථා කරෙති. තස්සත්ථො න ච ආමිසං නිස්සාය කරෙ, චුදිතකචොදකෙසු හි අඤ්ඤතරෙන දින්නං චීවරාදිආමිසං ගණ්හන්තො ආමිසං නිස්සාය කරොති, එවං න කරෙය්ය. න ච නිස්සාය පුග්ගලන්ති ‘‘අයං මෙ උපජ්ඣායො වා ආචරියො වා’’තිආදිනා නයෙන ඡන්දාදීහි ගච්ඡන්තො පුග්ගලං නිස්සාය කරොති, එවං න කරෙය්ය. අථ ඛො උභොපෙතෙ විවජ්ජෙත්වා යථා ධම්මො ඨිතො, තථෙව කරෙය්යාති.

උපකණ්ණකං ජප්පතීති ‘‘එවං කථෙහි, මා එවං කථයිත්ථා’’ති කණ්ණමූලෙ මන්තෙති. ජිම්හං පෙක්ඛතීති දොසමෙව ගවෙසති. වීතිහරතීති විනිච්ඡයං හාපෙති. කුම්මග්ගං පටිසෙවතීති ආපත්තිං දීපෙති.

අකාලෙන ච චොදෙතීති අනොකාසෙ අනජ්ඣිට්ඨොව චොදෙති. පුබ්බාපරං න ජානාතීති පුරිමකථඤ්ච පච්ඡිමකථඤ්ච න ජානාති.

අනුසන්ධිවචනපථංන ජානාතීති කථානුසන්ධිවිනිච්ඡයානුසන්ධිවසෙන වචනං න ජානාති. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

චොදනාකණ්ඩවණ්ණනා නිට්ඨිතා.