📜
සමුට්ඨානසීසසඞ්ඛෙපො
සමුට්ඨානස්සුද්දානං
අනිච්චා ¶ ¶ ¶ ¶ සබ්බෙ සඞ්ඛාරා, දුක්ඛානත්තා ච සඞ්ඛතා;
නිබ්බානඤ්චෙව පඤ්ඤත්ති, අනත්තා ඉති නිච්ඡයා.
බුද්ධචන්දෙ අනුප්පන්නෙ, බුද්ධාදිච්චෙ අනුග්ගතෙ;
තෙසං සභාගධම්මානං, නාමමත්තං න නායති.
දුක්කරං විවිධං කත්වා, පූරයිත්වාන පාරමී;
උප්පජ්ජන්ති මහාවීරා, චක්ඛුභූතා සබ්රහ්මකෙ.
තෙ දෙසයන්ති සද්ධම්මං, දුක්ඛහානිං සුඛාවහං;
අඞ්ගීරසො සක්යමුනි, සබ්බභූතානුකම්පකො.
සබ්බසත්තුත්තමො සීහො, පිටකෙ තීණි දෙසයි;
සුත්තන්තමභිධම්මඤ්ච, විනයඤ්ච මහාගුණං.
එවං නීයති සද්ධම්මො, විනයො යදි තිට්ඨති;
උභතො ච විභඞ්ගානි, ඛන්ධකා යා ච මාතිකා.
මාලා සුත්තගුණෙනෙව, පරිවාරෙන ගන්ථිතා;
තස්සෙව පරිවාරස්ස, සමුට්ඨානං නියතො කතං.
සම්භෙදං ¶ නිදානං චඤ්ඤං, සුත්තෙ දිස්සන්ති උපරි;
තස්මා සික්ඛෙ පරිවාරං, ධම්මකාමො සුපෙසලොති.
තෙරසසමුට්ඨානං
විභඞ්ගෙ ද්වීසු පඤ්ඤත්තං, උද්දිසන්ති උපොසථෙ;
පවක්ඛාමි සමුට්ඨානං, යථාඤායං සුණාථ මෙ.
පාරාජිකං ¶ යං පඨමං, දුතියඤ්ච තතො පරං;
සඤ්චරිත්තානුභාසනඤ්ච, අතිරෙකඤ්ච චීවරං.
ලොමානි පදසොධම්මො, භූතං සංවිධානෙන ච;
ථෙය්යදෙසනචොරී ච, අනනුඤ්ඤාතාය තෙරස.
තෙරසෙතෙ සමුට්ඨාන නයා, විඤ්ඤූහි චින්තිතා.
එකෙකස්මිං සමුට්ඨානෙ, සදිසා ඉධ දිස්සරෙ.
1. පඨමපාරාජිකසමුට්ඨානං
මෙථුනං ¶ සුක්කසංසග්ගො, අනියතා පඨමිකා;
පුබ්බූපපරිපාචිතා, රහො භික්ඛුනියා සහ.
සභොජනෙ රහො ද්වෙ ච, අඞ්ගුලි උදකෙ හසං;
පහාරෙ ¶ උග්ගිරෙ චෙව, තෙපඤ්ඤාසා ච සෙඛියා.
අධක්ඛගාමාවස්සුතා, තලමට්ඨඤ්ච සුද්ධිකා;
වස්සංවුට්ඨා ච ඔවාදං, නානුබන්ධෙ පවත්තිනිං.
ඡසත්තති ඉමෙ සික්ඛා, කායමානසිකා කතා;
සබ්බෙ එකසමුට්ඨානා, පඨමං පාරාජිකං යථා.
පඨමපාරාජිකසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
2. දුතියපාරාජිකසමුට්ඨානං
අදින්නං ¶ විග්ගහුත්තරි, දුට්ඨුල්ලා අත්තකාමිනං;
අමූලා අඤ්ඤභාගියා, අනියතා දුතියිකා.
අච්ඡින්දෙ පරිණාමනෙ, මුසා ඔමසපෙසුණා;
දුට්ඨුල්ලා පථවීඛණෙ, භූතං අඤ්ඤාය උජ්ඣාපෙ.
නික්කඩ්ඪනං ¶ සිඤ්චනඤ්ච, ආමිසහෙතු භුත්තාවී;
එහි අනාදරි භිංසා, අපනිධෙ ච ජීවිතං.
ජානං සප්පාණකං කම්මං, ඌනසංවාසනාසනා;
සහධම්මිකවිලෙඛා, මොහො අමූලකෙන ච.
කුක්කුච්චං ධම්මිකං චීවරං, දත්වා [කුක්කුච්චං ධම්මිකං චීවරං (සී.), කුක්කුච්චං ධම්මිකං දත්වා (ස්යා.)] පරිණාමෙය්ය පුග්ගලෙ;
කිං තෙ අකාලං අච්ඡින්දෙ, දුග්ගහී නිරයෙන ච.
ගණං විභඞ්ගං දුබ්බලං, කථිනාඵාසුපස්සයං;
අක්කොසචණ්ඩී මච්ඡරී, ගබ්භිනී ච පායන්තියා.
ද්වෙවස්සං ¶ සික්ඛා සඞ්ඝෙන, තයො චෙව ගිහීගතා;
කුමාරිභූතා තිස්සො ච, ඌනද්වාදසසම්මතා.
අලං තාව සොකාවාසං, ඡන්දා අනුවස්සා ච ද්වෙ;
සික්ඛාපදා සත්තතිමෙ, සමුට්ඨානා තිකා කතා.
කායචිත්තෙන න වාචා, වාචාචිත්තං න කායිකං;
තීහි ද්වාරෙහි ජායන්ති, පාරාජිකං දුතියං යථා.
දුතියපාරාජිකසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
3. සඤ්චරිත්තසමුට්ඨානං
සඤ්චරී ¶ කුටි විහාරො, ධොවනඤ්ච පටිග්ගහො;
විඤ්ඤත්තුත්තරි අභිහට්ඨුං, උභින්නං දූතකෙන ච.
කොසියා සුද්ධද්වෙභාගා, ඡබ්බස්සානි නිසීදනං;
රිඤ්චන්ති රූපිකා චෙව, උභො නානප්පකාරකා.
ඌනබන්ධනවස්සිකා, සුත්තං විකප්පනෙන ච;
ද්වාරදානසිබ්බානි ¶ [ද්වාරදානසිබ්බිනී (සී. ස්යා.)] ච, පූවපච්චයජොති ච.
රතනං සූචි මඤ්චො ච, තූලං නිසීදනකණ්ඩු ච;
වස්සිකා ච සුගතෙන, විඤ්ඤත්ති අඤ්ඤං චෙතාපනා.
ද්වෙ සඞ්ඝිකා මහාජනිකා, ද්වෙ පුග්ගලලහුකා ගරු;
ද්වෙ විඝාසා සාටිකා ච, සමණචීවරෙන ච.
සමපඤ්ඤාසිමෙ ධම්මා, ඡහි ඨානෙහි ජායරෙ;
කායතො න වාචාචිත්තා, වාචතො න කායමනා.
කායවාචා න ච චිත්තා [න චිත්තතො (සී. ස්යා.)], කායචිත්තා න වාචිකා [න වාචතො (සී. ස්යා.)];
වාචාචිත්තා ¶ න කායෙන, තීහි ද්වාරෙහි [තීහි ඨානෙහි (ස්යා.)] ජායරෙ.
ඡසමුට්ඨානිකා එතෙ, සඤ්චරිත්තෙන සාදිසා.
සඤ්චරිත්තසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
4. සමනුභාසනාසමුට්ඨානං
භෙදානුවත්තදුබ්බච ¶ ¶ , දූසදුට්ඨුල්ලදිට්ඨි ච;
ඡන්දං උජ්ජග්ඝිකා ද්වෙ ච, ද්වෙ ච සද්දා න බ්යාහරෙ.
ඡමා නීචාසනෙ ඨානං, පච්ඡතො උප්පථෙන ච;
වජ්ජානුවත්තිගහණා, ඔසාරෙ පච්චාචික්ඛනා.
කිස්මිං සංසට්ඨා ද්වෙ වධි, විසිබ්බෙ දුක්ඛිතාය ච;
පුන සංසට්ඨා න වූපසමෙ, ආරාමඤ්ච පවාරණා.
අන්වද්ධං [අන්වද්ධමාසං (සී. ස්යා.)] සහ ජීවිනිං, ද්වෙ චීවරං අනුබන්ධනා;
සත්තතිංස ¶ ඉමෙ ධම්මා, කායවාචාය චිත්තතො.
සබ්බෙ එකසමුට්ඨානා, සමනුභාසනා යථා.
සමනුභාසනාසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
5. කථිනසමුට්ඨානං
උබ්භතං කථිනං තීණි, පඨමං පත්තභෙසජ්ජං;
අච්චෙකං චාපි සාසඞ්කං, පක්කමන්තෙන වා දුවෙ.
උපස්සයං පරම්පරා, අනතිරිත්තං නිමන්තනා;
විකප්පං රඤ්ඤො විකාලෙ, වොසාසාරඤ්ඤකෙන ච.
උස්සයාසන්නිචයඤ්ච, පුරෙ පච්ඡා විකාලෙ ච;
පඤ්චාහිකා සඞ්කමනී, ද්වෙපි ආවසථෙන ච.
පසාඛෙ ¶ ආසනෙ චෙව, තිංස එකූනකා ඉමෙ;
කායවාචා න ච චිත්තා [න චිත්තතො (ස්යා.)], තීහි ද්වාරෙහි ජායරෙ.
ද්විසමුට්ඨානිකා සබ්බෙ, කථිනෙන සහාසමා.
කථිනසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
6. එළකලොමසමුට්ඨානං
එළකලොමා ¶ ද්වෙ සෙය්යා, ආහච්ච පිණ්ඩභොජනං;
ගණවිකාලසන්නිධි, දන්තපොනෙන චෙලකා.
උය්යුත්තං සෙනං [උය්යුත්තං වසෙ (ස්යා.)] උය්යොධි, සුරා ඔරෙන න්හායනා;
දුබ්බණ්ණෙ ද්වෙ දෙසනිකා, ලසුණුපතිට්ඨෙ නච්චනා.
න්හානමත්ථරණං සෙය්යා, අන්තොරට්ඨෙ තථා බහි;
අන්තොවස්සං ¶ චිත්තාගාරං, ආසන්දි සුත්තකන්තනා.
වෙය්යාවච්චං සහත්ථා ච, අභික්ඛුකාවාසෙන ච;
ඡත්තං යානඤ්ච සඞ්ඝාණිං, අලඞ්කාරං ගන්ධවාසිතං.
භික්ඛුනී සික්ඛමානා ච, සාමණෙරී ගිහිනියා;
අසංකච්චිකා ආපත්ති, චත්තාරීසා චතුත්තරි.
කායෙන න වාචාචිත්තෙන, කායචිත්තෙන න වාචතො;
ද්විසමුට්ඨානිකා සබ්බෙ, සමා එළකලොමිකාති.
එළකලොමසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
7. පදසොධම්මසමුට්ඨානං
පදඤ්ඤත්ර ¶ අසම්මතා, තථා අත්ථඞ්ගතෙන ච;
තිරච්ඡානවිජ්ජා ¶ ද්වෙ වුත්තා, අනොකාසො [අනොකාසෙ (සී. ස්යා.)] ච පුච්ඡනා.
සත්ත සික්ඛාපදා එතෙ, වාචා න කායචිත්තතො [කායචිත්තකා (ක.)];
වාචාචිත්තෙන ජායන්ති, න තු කායෙන ජායරෙ.
ද්විසමුට්ඨානිකා සබ්බෙ, පදසොධම්මසදිසා.
පදසොධම්මසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
8. අද්ධානසමුට්ඨානං
අද්ධානනාවං ¶ පණීතං, මාතුගාමෙන සංහරෙ;
ධඤ්ඤං නිමන්තිතා චෙව, අට්ඨ ච පාටිදෙසනී.
සික්ඛා පන්නරස එතෙ, කායා න වාචා න මනා;
කායවාචාහි ජායන්ති, න තෙ චිත්තෙන ජායරෙ.
කායචිත්තෙන ජායන්ති, න තෙ ජායන්ති වාචතො;
කායවාචාහි චිත්තෙන, සමුට්ඨානා චතුබ්බිධා.
පඤ්ඤත්තා ¶ බුද්ධඤාණෙන, අද්ධානෙන සහා සමා [සමානයා (ස්යා.)].
අද්ධානසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
9. ථෙය්යසත්ථසමුට්ඨානං
ථෙය්යසත්ථං ¶ උපස්සුති, සූපවිඤ්ඤාපනෙන ච;
රත්තිඡන්නඤ්ච ඔකාසං, එතෙ බ්යූහෙන සත්තමා.
කායචිත්තෙන ජායන්ති, න තෙ ජායන්ති වාචතො;
තීහි ද්වාරෙහි ජායන්ති, ද්විසමුට්ඨානිකා ඉමෙ.
ථෙය්යසත්ථසමුට්ඨානා, දෙසිතාදිච්චබන්ධුනා.
ථෙය්යසත්ථසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
10. ධම්මදෙසනාසමුට්ඨානං
ඡත්තපාණිස්ස සද්ධම්මං, න දෙසෙන්ති තථාගතා;
එවමෙව [තථෙව (සී. ස්යා.)] දණ්ඩපාණිස්ස, සත්ථආවුධපාණිනං.
පාදුකුපාහනා යානං, සෙය්යපල්ලත්ථිකාය ච;
වෙඨිතොගුණ්ඨිතො චෙව, එකාදසමනූනකා.
වාචාචිත්තෙන ජායන්ති, න තෙ ජායන්ති කායතො;
සබ්බෙ එකසමුට්ඨානා, සමකා ධම්මදෙසනෙ.
ධම්මදෙසනාසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
11. භූතාරොචනසමුට්ඨානං
භූතං ¶ කායෙන ජායති, න වාචා න ච චිත්තතො;
වාචතො ච සමුට්ඨාති, න කායා න ච චිත්තතො.
කායවාචාය ¶ ජායති, න තු ජායති චිත්තතො;
භූතාරොචනකා ¶ නාම, තීහි ඨානෙහි ජායති.
භූතාරොචනසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
12. චොරිවුට්ඨාපනසමුට්ඨානං
චොරී වාචාය චිත්තෙන, න තං ජායති කායතො;
ජායති තීහි ද්වාරෙහි, චොරිවුට්ඨාපනං ඉදං;
අකතං ද්විසමුට්ඨානං, ධම්මරාජෙන භාසිතං [ඨපිතං (ස්යා.)].
චොරිවුට්ඨාපනසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
13. අනනුඤ්ඤාතසමුට්ඨානං
අනනුඤ්ඤාතං වාචාය, න කායා න ච චිත්තතො;
ජායති කායවාචාය, න තං ජායති චිත්තතො.
ජායති වාචාචිත්තෙන, න තං ජායති කායතො;
ජායති ¶ තීහි ද්වාරෙහි, අකතං චතුඨානිකං.
අනනුඤ්ඤාතසමුට්ඨානං නිට්ඨිතං.
සමුට්ඨානඤ්හි සඞ්ඛෙපං, දස තීණි සුදෙසිතං;
අසම්මොහකරං ඨානං, නෙත්තිධම්මානුලොමිකං;
ධාරයන්තො ඉමං විඤ්ඤූ, සමුට්ඨානෙ න මුය්හතීති.
සමුට්ඨානසීසසඞ්ඛෙපො නිට්ඨිතො.