📜

9. චම්පෙය්යක්ඛන්ධකං

කස්සපගොත්තභික්ඛුවත්ථුකථාවණ්ණනා

380. චම්පෙය්යක්ඛන්ධකෙ චම්පායන්ති එවංනාමකෙ නගරෙ. තස්ස හි නගරස්ස ආරාමපොක්ඛරණීආදීසු තෙසු තෙසු ඨානෙසු චම්පකරුක්ඛාව උස්සන්නා අහෙසුං, තස්මා ‘‘චම්පා’’ති සඞ්ඛං අගමාසි. ගග්ගරාය පොක්ඛරණියා තීරෙති තස්ස චම්පානගරස්ස අවිදූරෙ ගග්ගරාය නාම රාජමහෙසියා ඛණිතත්තා ‘‘ගග්ගරා’’ති ලද්ධවොහාරා පොක්ඛරණී අත්ථි, තස්සා තීරෙ සමන්තතො නීලාදිපඤ්චවණ්ණකුසුමපටිමණ්ඩිතං මහන්තං චම්පකවනං, තස්මිං භගවා කුසුමගන්ධසුගන්ධෙ චම්පකවනෙ විහරති. තං සන්ධාය ‘‘ගග්ගරාය පොක්ඛරණියා තීරෙ’’ති වුත්තං. තන්තිබද්ධොති තන්ති වුච්චති බ්යාපාරො, තත්ථ බද්ධො පසුතො උස්සුක්කං ආපන්නොති අත්ථො, තස්මිං ආවාසෙ අකතං සෙනාසනං කරොති, ජිණ්ණං පටිසඞ්ඛරොති, කතෙ ඉස්සරො හොතීති අධිප්පායො. තෙනාහ ‘‘තස්මිං ආවාසෙ කත්තබ්බත්තා තන්තිපටිබද්ධො’’ති, කත්තබ්බකම්මෙ උස්සාහමාපන්නොති අත්ථො.

ඤත්තිවිපන්නකම්මාදිකථාවණ්ණනා

385-387. පටික්කොසන්තෙසූති නිවාරෙන්තෙසු. හාපනං වා අඤ්ඤථා කරණං වා නත්ථීති ඤත්තිකම්මස්ස එකාය එව ඤත්තියා කත්තබ්බත්තා තතො හාපනං න සම්භවති, අනුස්සාවනාය අභාවතො පච්ඡා ඤත්තිඨපනවසෙන ද්වීහි ඤත්තීහි කරණවසෙන ච අඤ්ඤථා කරණං නත්ථි.

චතුවග්ගකරණාදිකථාවණ්ණනා

389. උක්ඛෙපනීයකම්මකතො කම්මනානාසංවාසකො, උක්ඛිත්තානුවත්තකො ලද්ධිනානාසංවාසකො.

ද්වෙනිස්සාරණාදිකථාවණ්ණනා

395. අප්පත්තොනිස්සාරණන්ති එත්ථ නිස්සාරණකම්මං නාම කුලදූසකානඤ්ඤෙව අනුඤ්ඤාතං, අයඤ්ච ‘‘බාලො හොති අබ්යත්තො’’තිආදිනා නිද්දිට්ඨො කුලදූසකො න හොති, තස්මා ‘‘අප්පත්තො’’ති වුත්තො . යදි එවං කථං සුනිස්සාරිතො හොතීති? බාලඅබ්යත්තතාදියුත්තස්සපි කම්මක්ඛන්ධකෙ ‘‘ආකඞ්ඛමානො සඞ්ඝො පබ්බාජනීයකම්මං කරෙය්යා’’ති (චූළව. 27) වුත්තත්තා. තෙනෙවාහ ‘‘තඤ්චෙස…පෙ… තස්මා සුනිස්සාරිතො හොතී’’ති. තත්ථ තන්ති පබ්බාජනීයකම්මං. එසොති ‘‘බාලො’’තිආදිනා නිද්දිට්ඨො. ආවෙණිකෙන ලක්ඛණෙනාති පබ්බාජනීයකම්මස්ස ආවෙණිකභූතෙන කුලදූසකභාවලක්ඛණෙන.

තඤ්චෙ සඞ්ඝො නිස්සාරෙති, සුනිස්සාරිතොති එත්ථ අධිප්පෙතස්ස පබ්බාජනීයකම්මස්ස වසෙන අත්ථං දස්සෙත්වා ඉදානි යදි ‘‘තඤ්චෙ සඞ්ඝො නිස්සාරෙතී’’ති තජ්ජනීයාදිකම්මවසෙන නිස්සාරණා අධිප්පෙතා, තදා නිස්සාරණං සම්පත්තොයෙව තජ්ජනීයාදිවසෙන සුනිස්සාරිතොති බ්යතිරෙකමුඛෙන අත්ථං දස්සෙතුං පුන ‘‘තඤ්චෙ සඞ්ඝො නිස්සාරෙතී’’ති උල්ලිඞ්ගෙත්වා අත්ථො කථිතො. නත්ථි එතස්ස අපදානං අවඛණ්ඩනං ආපත්තිපරියන්තොති අනපදානො. එකෙකෙනපි අඞ්ගෙන නිස්සාරණා අනුඤ්ඤාතාති කම්මක්ඛන්ධකෙ අනුඤ්ඤාතා. සෙසමෙත්ථ පාළිතො අට්ඨකථාතො ච සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව.

ද්වෙනිස්සාරණාදිකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

චම්පෙය්යක්ඛන්ධකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.