📜

3. සමුච්චයක්ඛන්ධකං

සුක්කවිස්සට්ඨිකථාවණ්ණනා

97. සමුච්චයක්ඛන්ධකෙ වුත්තනයෙන වත්තං සමාදාතබ්බන්ති පාරිවාසිකක්ඛන්ධකවණ්ණනායං වුත්තනයෙන ද්වීහි පදෙහි එකෙන වා සමාදාතබ්බං. වෙදියාමීති චිත්තෙන සම්පටිච්ඡිත්වා සුඛං අනුභවාමි, න තප්පච්චයා අහං දුක්ඛිතොති අධිප්පායො. වුත්තනයෙනෙව සඞ්ඝමජ්ඣෙ නික්ඛිපිතබ්බන්ති පාරිවාසිකක්ඛන්ධකෙ වුත්තනයෙන ‘‘මානත්තං නික්ඛිපාමි, වත්තං නික්ඛිපාමී’’ති ඉමෙහි ද්වීහි එකෙන වා නික්ඛිපිතබ්බං. තස්ස ආරොචෙත්වා නික්ඛිපිතබ්බන්ති අනාරොචනෙන වත්තභෙදදුක්කටපරිමොචනත්ථං වුත්තං. ද්වෙ ලෙඩ්ඩුපාතෙ අතික්කමිත්වාති භික්ඛූනං සජ්ඣායනසද්දසවනූපචාරවිජහනත්ථං වුත්තං, මහාමග්ගතො ඔක්කම්මාති මග්ගප්පටිපන්නභික්ඛූනං උපචාරවිජහනත්ථං, ගුම්බෙන වා වතියා වා පටිච්ඡන්නට්ඨානෙති දස්සනූපචාරවිජහනත්ථං. අනික්ඛිත්තවත්තෙන අන්තොඋපචාරගතානං සබ්බෙසම්පි ආරොචෙතබ්බත්තා ‘‘අයං නික්ඛිත්තවත්තස්ස පරිහාරො’’ති වුත්තං. තත්ථ නික්ඛිත්තවත්තස්සාති වත්තං නික්ඛිපිත්වා පරිවසන්තස්සාති අත්ථො. අයං පනෙත්ථ ථෙරස්ස අධිප්පායො – වත්තං නික්ඛිපිත්වා පරිවසන්තස්ස උපචාරගතානං සබ්බෙසං ආරොචනකිච්චං නත්ථි, දිට්ඨරූපානං සුතසද්දානං ආරොචෙතබ්බං, අදිට්ඨඅසුතානම්පි අන්තොද්වාදසහත්ථගතානං ආරොචෙතබ්බං. ඉදං වත්තං නික්ඛිපිත්වා පරිවසන්තස්ස ලක්ඛණන්ති.

පරිවාසකථාවණ්ණනා

102. ‘‘සතියෙව අන්තරායෙ අන්තරායිකසඤ්ඤී ඡාදෙති, අච්ඡන්නා හොති. අන්තරායිකස්ස පන අනන්තරායිකසඤ්ඤාය ඡාදයතො අච්ඡන්නාවා’’තිපි පාඨො. අවෙරීති හිතකාමො. උද්ධස්තෙ අරුණෙති උට්ඨිතෙ අරුණෙ. සුද්ධස්ස සන්තිකෙති සභාගසඞ්ඝාදිසෙසං අනාපන්නස්ස සන්තිකෙ. වත්ථුන්ති අසුචිමොචනාදිවීතික්කමං.

සුක්කවිස්සට්ඨීතිවත්ථු චෙව ගොත්තඤ්චාති සුක්කවිස්සට්ඨීති ඉදං අසුචිමොචනලක්ඛණස්ස වීතික්කමස්ස පකාසනතො වත්ථු චෙව හොති, සජාතියසාධාරණවිජාතියවිනිවත්තසභාවාය සුක්කවිස්සට්ඨියා එව පකාසනතො ගොත්තඤ්ච හොතීති අත්ථො. ගං තායතීති හි ගොත්තං. සඞ්ඝාදිසෙසොතිනාමඤ්චෙව ආපත්ති චාති සඞ්ඝාදිසෙසොති තෙන තෙන වීතික්කමෙන ආපන්නස්ස ආපත්තිනිකායස්ස නාමප්පකාසනතො නාමඤ්චෙව හොති ආපත්තිසභාගත්තා ආපත්ති ච.

තදනුරූපං කම්මවාචං කත්වා මානත්තං දාතබ්බන්ති –

‘‘සුණාතු මෙ, භන්තෙ, සඞ්ඝො, අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු එකං ආපත්තිං ආපජ්ජි සඤ්චෙතනිකං සුක්කවිස්සට්ඨිං එකාහපටිච්ඡන්නං, සො සඞ්ඝං එකිස්සා ආපත්තියා සඤ්චෙතනිකාය සුක්කවිස්සට්ඨියා එකාහපටිච්ඡන්නාය එකාහපරිවාසං යාචි. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො එකිස්සා ආපත්තියා සඤ්චෙතනිකාය සුක්කවිස්සට්ඨියා එකාහපටිච්ඡන්නාය එකාහපරිවාසං අදාසි. සො පරිවුත්ථපරිවාසො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු එකං ආපත්තිං ආපජ්ජි සඤ්චෙතනිකං සුක්කවිස්සට්ඨිං අප්පටිච්ඡන්නං, සො සඞ්ඝං තාසං ආපත්තීනං සඤ්චෙතනිකානං සුක්කවිස්සට්ඨීනං පටිච්ඡන්නාය ච අප්පටිච්ඡන්නාය ච ඡාරත්තං මානත්තං යාචති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො ද්වින්නං ආපත්තීනං සඤ්චෙතනිකානං සුක්කවිස්සට්ඨීනං පටිච්ඡන්නාය ච අප්පටිච්ඡන්නාය ච ඡාරත්තං මානත්තං දදෙය්ය, එසා ඤත්ති.

සුණාතු මෙ, භන්තෙ…පෙ… සො පරිවුත්ථපරිවාසො. අයං ඉත්ථන්නාමො භික්ඛු එකං ආපත්තිං ආපජ්ජි සඤ්චෙතනිකං සුක්කවිස්සට්ඨිං අප්පටිච්ඡන්නං, සො සඞ්ඝං තාසං…පෙ… යාචති. සඞ්ඝො ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො ද්වින්නං ආපත්තීනං සඤ්චෙතනිකානං සුක්කවිස්සට්ඨීනං පටිච්ඡන්නාය ච අප්පටිච්ඡන්නාය ච ඡාරත්තං මානත්තං දෙති. යස්සායස්මතො ඛමති ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො ද්වින්නං ආපත්තීනං සඤ්චෙතනිකානං සුක්කවිස්සට්ඨීනං පටිච්ඡන්නාය ච අප්පටිච්ඡන්නාය ච ඡාරත්තං මානත්තස්ස දානං, සො තුණ්හස්ස. යස්ස නක්ඛමති, සො භාසෙය්ය.

දුතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ… තතියම්පි එතමත්ථං වදාමි…පෙ…

දින්නං සඞ්ඝෙන ඉත්ථන්නාමස්ස භික්ඛුනො ද්වින්නං ආපත්තීනං සඤ්චෙතනිකානං සුක්කවිස්සට්ඨීනං පටිච්ඡන්නාය ච අප්පටිච්ඡන්නාය ච ඡාරත්තං මානත්තං, ඛමති සඞ්ඝස්ස, තස්මා තුණ්හී. එවමෙතං ධාරයාමීති –

එවං කම්මවාචං කත්වා මානත්තං දාතබ්බං. චිණ්ණමානත්තස්ස ච ඉමිනාව නයෙන කම්මවාචං යොජෙත්වා අබ්භානං කාතබ්බං.

අඤ්ඤස්මින්ති සුද්ධන්තපරිවාසවසෙන ආපත්තිවුට්ඨානතො අඤ්ඤස්මිං. දසසතං ආපත්තියො රත්තිසතං ඡාදයිත්වාති යොජෙතබ්බං.

පරිවාසකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අත්තනො සීමං සොධෙත්වා විහාරසීමායාති විහාරෙ බද්ධසීමමෙව සන්ධාය වුත්තං. විහාරූපචාරතොපි ද්වෙ ලෙඩ්ඩුපාතා අතික්කමිතබ්බාති භික්ඛුවිහාරං සන්ධාය වදති ගාමූපචාරාතික්කමෙනෙව භික්ඛුනීවිහාරූපචාරාතික්කමස්ස සිද්ධත්තා. විහාරස්ස චාති භික්ඛුවිහාරස්ස. ගාමස්සාති න වුත්තන්ති ගාමස්ස උපචාරං මුඤ්චිතුං වට්ටතීති න වුත්තං, තස්මා ගාමූපචාරෙපි වට්ටතීති අධිප්පායො.

තත්ථෙව ඨානං පච්චාසීසන්තීති භික්ඛූනං ඨානං පච්චාසීසන්ති. පරිවාසවත්තාදීනන්ති පරිවාසනිස්සයපටිප්පස්සද්ධිආදීනං. යුත්තතරං දිස්සතීති ඉමිනා අනික්ඛිත්තවත්තභික්ඛුනා විය භික්ඛුනියාපි අන්තොඋපචාරසීමගතානංයෙව ආරොචෙතබ්බං, න ගාමෙ ඨිතානම්පි ගන්ත්වා ආරොචෙතබ්බන්ති දීපෙති. තස්මිං ගාමෙති යස්මිං ගාමෙ භික්ඛුනුපස්සයො හොති, තස්මිං ගාමෙ. බහි උපචාරසීමාය ඨත්වාති උපචාරසීමතො බහි ඨත්වා. සම්මන්නිත්වා දාතබ්බාති එත්ථ සම්මන්නිත්වා දින්නාය සහවාසෙපි රත්තිච්ඡෙදො න හොති.

පටිච්ඡන්නපරිවාසකථාවණ්ණනා

108. විසුං මානත්තං චරිතබ්බන්ති මූලායපටිකස්සනං අකත්වා විසුං කම්මවාචාය මානත්තං ගහෙත්වා චරිතබ්බං.

සුක්කවිස්සට්ඨිකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අග්ඝසමොධානපරිවාසකථාවණ්ණනා

134. එකාපත්තිමූලකන්ති ‘‘එකා ආපත්ති එකාහප්පටිච්ඡන්නා, එකා ආපත්ති ද්වීහප්පටිච්ඡන්නා’’තිආදිනා වුත්තනයං සන්ධාය වදති. ආපත්තිවඩ්ඪනකන්ති ‘‘එකා ආපත්ති එකාහප්පටිච්ඡන්නා, ද්වෙ ආපත්තියො ද්වීහප්පටිච්ඡන්නා’’තිආදිනා වුත්තං ආපත්තිවඩ්ඪනකනයං සන්ධාය.

ද්වෙභික්ඛුවාරඑකාදසකාදිකථාවණ්ණනා

181. ථුල්ලච්චයාදීහි මිස්සකන්ති එකවත්ථුම්හි පුබ්බභාගෙ ආපන්නථුල්ලච්චයදුක්කටෙහි මිස්සකං. මක්ඛධම්මො නාම ඡාදෙතුකාමතා.

182. සම්බහුලා සඞ්ඝාදිසෙසා ආපත්තියො ආපජ්ජති පරිමාණම්පීතිආදි ජාතිවසෙනෙකවචනං, භාවනපුංසකනිද්දෙසො වා. සෙසමෙත්ථ පාළිතො අට්ඨකථාතො ච සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව.

සමුච්චයක්ඛන්ධකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.