📜

පාරාජිකකණ්ඩො

භික්ඛුනීනං හිතත්ථාය, පාතිමොක්ඛං පකාසයි;

යං නාථො, තස්ස දානෙසො, සම්පත්තො වණ්ණනාක්කමො.

සාධාරණපාරාජිකං

1…පෙ…4. මෙථුනධම්මසික්ඛාපදවණ්ණනා

තත්ථ සුණාතු මෙතිආදීනං භික්ඛුපාතිමොක්ඛවණ්ණනායං වුත්තනයෙනෙව අත්ථො වෙදිතබ්බො. කෙවලඤ්හි, භන්තෙ, අය්යෙතිආදිවසෙන තස්මිඤ්ච ඉධ ච අභිලාපමත්තමෙව ලිඞ්ගභෙදමත්තඤ්ච විසෙසො . යස්මා ච භික්ඛුනියා සික්ඛාපච්චක්ඛානං නාම නත්ථි, තස්මා භික්ඛුනීනං ‘‘සික්ඛාසාජීවසමාපන්නා සික්ඛං අපච්චක්ඛාය දුබ්බල්යං අනාවිකත්වා’’ති අවත්වා යා පන භික්ඛුනී ඡන්දසො මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවෙය්යාති වුත්තං. තත්ථ ඡන්දසොති මෙථුනරාගප්පටිසංයුත්තෙන ඡන්දෙන චෙව රුචියා ච. ඡන්දෙ පන අසති බලක්කාරෙන පධංසිතාය අනාපත්ති, තස්මා යා පරිපුණ්ණූපසම්පදා භික්ඛුනී මනුස්සාමනුස්සතිරච්ඡානජාතීසු පුරිසඋභතොබ්යඤ්ජනකපණ්ඩකානං යස්ස කස්සචි සජීවස්ස වා නිජ්ජීවස්ස වා සන්ථතස්ස වා අසන්ථතස්ස වා අක්ඛායිතස්ස වා යෙභුය්යෙන අක්ඛායිතස්ස වා අඞ්ගජාතස්ස අත්තනො වච්චමග්ගපස්සාවමග්ගමුඛෙසු තීසු යත්ථකත්ථචි සන්ථතෙ වා අසන්ථතෙ වා පකතිවාතෙන අසංඵුට්ඨෙ අල්ලොකාසෙ අන්තමසො තිලඵලමත්තම්පි පදෙසං ඡන්දසො පවෙසෙති, පරෙන වා පවෙසියමානා පවෙසනපවිට්ඨට්ඨිතඋද්ධරණෙසු යංකිඤ්චි සාදියති, අයං පාරාජිකා හොති. සෙසමෙත්ථ ඉතො පරෙසු ච සාධාරණසික්ඛාපදෙසු වුත්තනයානුසාරෙනෙව වෙදිතබ්බං.

අසාධාරණපාරාජිකං

5. උබ්භජාණුමණ්ඩලිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

අසාධාරණෙසු පන චතුන්නං තාව පාරාජිකානං පඨමෙ අවස්සුතාති කායසංසග්ගරාගෙන තින්තා, කිලින්නාති අත්ථො. දුතියපදෙපි එසෙව නයො. පුරිසපුග්ගලස්සාති කායසංසග්ගං සමාපජ්ජිතුං විඤ්ඤුස්ස මනුස්සජාතිකස්ස පුරිසසඞ්ඛාතස්ස පුග්ගලස්ස. අධක්ඛකන්ති අත්තනො අක්ඛකානං අධො. උබ්භජාණුමණ්ඩලන්ති ජාණුමණ්ඩලානං උපරි, එත්ථ ච උබ්භකප්පරම්පි උබ්භජාණුමණ්ඩලෙනෙව සඞ්ගහිතං. ආමසනන්ති ආමජ්ජනං ඵුට්ඨොකාසං අනතික්කමිත්වා තත්ථෙව සඞ්ඝට්ටනං. පරාමසනන්ති ඉතො චිතො ච සඤ්චරණං. ගහණන්ති ගහිතමත්තං. ඡුපනන්ති අසඞ්ඝට්ටෙත්වා ඵුට්ඨමත්තං. පටිපීළනන්ති අඞ්ගෙ ගහෙත්වා නිප්පීළනං. සාදියෙය්යාති යා භික්ඛුනී අත්තනො යථාපරිච්ඡින්නෙ කායෙ පුරිසස්ස එතං ආමසනාදිං සාදියති, සයං වා පන තෙන කායෙන පුරිසස්ස යංකිඤ්චි කායප්පදෙසං සාදයමානා ඡුපති, අයං උබ්භජාණුමණ්ඩලිකා නාම පාරාජිකාති අයමෙත්ථ සඞ්ඛෙපො.

‘‘නිදානං පුග්ගලං වත්ථු’’න්තිආදිකෙ (කඞ්ඛා. අට්ඨ. පඨමපාරාජිකවණ්ණනා) තෙන විත්ථාරවිනිච්ඡයෙ යස්මා සබ්බානෙව අසාධාරණපඤ්ඤත්තියො හොන්ති, තස්මා ඉතො පට්ඨාය සන්තිං අනුපඤ්ඤත්තිං වත්වා සාධාරණපඤ්ඤත්තීති වා අසාධාරණපඤ්ඤත්තීති වා න වක්ඛාම, ආණත්තියං යත්ථ ආණත්ති නත්ථි, තත්ථ කිඤ්චි අවත්වා යත්ථ අත්ථි, තත්ථෙව වක්ඛාම, විපත්තිවිචාරණා වුත්තායෙව.

අවසෙසං පන සබ්බත්ථ වත්තබ්බං, තයිදං වුච්චති, ඉදං තාව සික්ඛාපදං සාවත්ථියං සුන්දරීනන්දං ආරබ්භ කායසංසග්ගං සමාපජ්ජනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, එකතොඅවස්සුතෙ යථාපරිච්ඡින්නෙන කායෙන පුරිසස්ස කායං, උභතොඅවස්සුතෙපි කායෙන කායප්පටිබද්ධං, යථාපරිච්ඡින්නකායප්පටිබද්ධෙන වා අවසෙසකායෙන වා තස්ස කායං ආමසන්තියා ථුල්ලච්චයං, යක්ඛපෙතපණ්ඩකතිරච්ඡානගතමනුස්සවිග්ගහානං උභතොඅවස්සුතෙ යථාපරිච්ඡින්නෙන කායෙන කායං ආමසන්තියාපි ථුල්ලච්චයං, සචෙ පන පුරිසස්ස කායසංසග්ගරාගො නත්ථි, පාරාජිකක්ඛෙත්තෙපි ථුල්ලච්චයමෙව. අවසෙසෙ පන කායප්පටිබද්ධෙන කායප්පටිබද්ධාදිභෙදෙ, මෙථුනරාගගෙහසිතපෙමෙසු ච සබ්බත්ථ දුක්කටං. අසඤ්චිච්ච, අස්සතියා, අජානන්තියා, අසාදියන්තියා , උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. අඞ්ගානි සමුට්ඨානාදීනි ච භික්ඛුපාතිමොක්ඛෙ කායසංසග්ගෙ වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බානීති.

උබ්භජාණුමණ්ඩලිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

දුතියෙ ගණස්සාති අඤ්ඤාසං භික්ඛුනීනං. ඨිතාති සලිඞ්ගෙ ඨිතා. චුතාති කාලඞ්කතා. නාසිතාති ලිඞ්ගනාසනාය සයං වා නට්ඨා, අඤ්ඤෙහි වා නාසිතා. අවස්සටාති තිත්ථායතනං සඞ්කන්තා. පුබ්බෙවාහං අය්යෙ අඤ්ඤාසින්ති ඉදං තස්සා වචනකාලදස්සනං, සලිඞ්ගෙ ඨිතාය පන පාරාජිකභාවං ඤත්වා ‘‘න දානි නං කස්සචි ආරොචෙස්සාමී’’ති ධුරෙ නික්ඛිත්තමත්තෙයෙව අයං වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකා නාම පාරාජිකා හොතීති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ නෙවඅත්තනාපටිචොදනා නගණස්ස ආරොචනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, සෙසමෙත්ථ සප්පාණකවග්ගම්හි දුට්ඨුල්ලාපත්තිප්පටිච්ඡාදනසික්ඛාපදෙ වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බං. තත්ර හි පාචිත්තියං, ඉධ පාරාජිකන්ති අයමෙව විසෙසො, සෙසං තාදිසමෙවාති.

වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. උක්ඛිත්තානුවත්තිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

තතියෙ උක්ඛිත්තන්ති ආපත්තියා අදස්සනාදීසු උක්ඛිත්තං. ධම්මෙනාති භූතෙන වත්ථුනා. විනයෙනාති චොදෙත්වා සාරෙත්වා. සත්ථුසාසනෙනාති ඉධාපි චොදෙත්වා සාරෙත්වා කරණමෙව සත්ථුසාසනං නාම. අනාදරන්ති යෙන සඞ්ඝෙන උක්ඛෙපනියකම්මං කතං, තස්මිං වා, තත්ථ පරියාපන්නගණෙ වා එකපුග්ගලෙ වා තස්මිං වා කම්මෙ ආදරවිරහිතං, සම්මාවත්තනාය අවත්තමානන්ති අත්ථො. අප්පටිකාරන්ති පටිකාරරහිතං, අනොසාරිතන්ති අත්ථො. අකතසහායන්ති එකකම්මාදිකෙ සංවාසෙ සහ අයනභාවෙන සමානසංවාසකා භික්ඛූ සහායා නාම, යස්ස පන සො සංවාසො තෙහි සද්ධිං නත්ථි න තෙන තෙ සහායා කතා හොන්ති , ඉති සො අකතසහායො නාම, තං අකතසහායං, සමානසංවාසකභාවං අනුපගතන්ති අත්ථො. තමනුවත්තෙය්යාති තං උක්ඛිත්තකං උක්ඛිත්තකභාවෙයෙව ඨිතං භික්ඛුං යා භික්ඛුනී යංදිට්ඨිකො සො හොති, තාය දිට්ඨියා ගහණභාවෙන අනුවත්තෙය්ය. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි සඞ්ඝභෙදසික්ඛාපදාදීසු වුත්තනයෙන විසුං සඞ්ඝමජ්ඣෙ ච වුච්චමානා තං වත්ථුං අප්පටිනිස්සජ්ජන්තී සමනුභාසනකම්මපරියොසානෙ උක්ඛිත්තානුවත්තිකා නාම පාරාජිකා හොතීති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ උක්ඛිත්තානුවත්තනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ද්වෙ ථුල්ලච්චයා, ‘‘යස්සා නක්ඛමති, සා භාසෙය්යා’’ති එවං ය්ය-කාරප්පත්තාය තතියකම්මවාචාය පාරාජිකං, අධම්මකම්මෙ තිකදුක්කටං, සෙසං සඞ්ඝභෙදසික්ඛාපදාදීසු වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බං.

උක්ඛිත්තානුවත්තිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

8. අට්ඨවත්ථුකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

චතුත්ථෙ අවස්සුතාති ලොකස්සාදමිත්තසන්ථවවසෙන කායසංසග්ගරාගෙන තින්තා. අයමෙව හි අත්ථො සීහළමාතිකාට්ඨකථායං වුත්තො, සමන්තපාසාදිකායං (පාචි. අට්ඨ. 675) පනස්ස විචාරණා කතා, දුතියපදෙපි එසෙව නයො. පුරිසපුග්ගලස්ස හත්ථග්ගහණං වාතිආදීසු පන යං පුරිසපුග්ගලෙන හත්ථෙ ගහණං කතං, තං ‘‘පුරිසපුග්ගලස්ස හත්ථග්ගහණ’’න්ති වුත්තං, එසෙව නයො සඞ්ඝාටිකණ්ණග්ගහණෙපි. හත්ථග්ගහණන්ති එත්ථ ච යස්ස කස්සචි අපාරාජිකක්ඛෙත්තභූතස්ස අඞ්ගස්ස ගහණං හත්ථග්ගහණං, යස්ස කස්සචි නිවත්ථස්ස වා පාරුතස්ස වා ගහණං සඞ්ඝාටිකණ්ණග්ගහණං. සන්තිට්ඨෙය්ය වාතිආදීසු කායසංසග්ගසඞ්ඛාතස්ස අසද්ධම්මස්ස පටිසෙවනත්ථාය පුරිසස්ස හත්ථපාසෙ සන්තිට්ඨෙය්ය වා, තත්ථ ඨිතා සල්ලපෙය්ය වා, පුරිසෙන වා ‘‘ඉත්ථන්නාමං ඨානං ආගච්ඡා’’ති වුත්තා තං සඞ්කෙතං ගච්ඡෙය්ය, තස්ස වා පුරිසස්ස අබ්භාගමනං සාදියෙය්ය, යෙන කෙනචි වා පටිච්ඡන්නං ඔකාසං පවිසෙය්ය, පුරිසස්ස හත්ථපාසෙ ඨත්වා කායං උපසංහරෙය්යාති එවමත්ථො දට්ඨබ්බො. අයම්පි පාරාජිකාති යථා පුරිමායො, එවං අයම්පි භික්ඛුනී එතස්ස කායසංසග්ගසඞ්ඛාතස්ස අසද්ධම්මස්ස පටිසෙවනත්ථාය එතානි අට්ඨ වත්ථූනි පටිපාටියා වා උප්පටිපාටියා වා පූරෙත්වා අට්ඨවත්ථුකා නාම පාරාජිකා හොතීති.

සාවත්ථියං ඡබ්බග්ගියා භික්ඛුනියො ආරබ්භ අට්ඨමං වත්ථුං පරිපූරණවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, සඞ්කෙතගමනෙ පදෙ පදෙ දුක්කටං, පුරිසස්ස හත්ථපාසං ඔක්කන්තමත්තෙ ථුල්ලච්චයං, පුරිසස්ස අබ්භාගමනසාදයමානෙපි දුක්කටං. හත්ථපාසොක්කමනෙ ථුල්ලච්චයං, සෙසෙසු එකෙකස්මිං ථුල්ලච්චයමෙව, අට්ඨමෙ පරිපුණ්ණෙ පාරාජිකං. එකෙකස්මිං පන වත්ථුස්මිං සතක්ඛත්තුම්පි වීතික්කන්තෙ තා ආපත්තියො දෙසෙත්වා මුච්චති, අපිචෙත්ථ ගණනූපිකා ආපත්ති වෙදිතබ්බා, ‘‘ඉදානි නාපජ්ජිස්සාමී’’ති හි ධුරනික්ඛෙපං කත්වා දෙසිතා ගණනූපිකා, දෙසිතගණනං උපෙති, පාරාජිකස්ස අඞ්ගං න හොති. තස්මා යා එකං ආපන්නා ධුරනික්ඛෙපං කත්වා දෙසෙත්වා පුන කිලෙසවසෙන ආපජ්ජති, පුනපි දෙසෙති, එවං අට්ඨමං පරිපූරෙන්තීපි පාරාජිකා න හොති. යා පන ආපජ්ජිත්වා ‘‘පුනපි අඤ්ඤං වත්ථුං ආපජ්ජිස්සාමී’’ති සඋස්සාහාව දෙසෙති, තස්සා සා ආපත්ති අගණනූපිකා, දෙසිතාපි අදෙසිතා හොති, පාරාජිකස්ස අඞ්ගං හොති. අසඤ්චිච්ච, අස්සතියා, අජානන්තියා අසාදියන්තියා, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. කායසංසග්ගරාගො, සඋස්සාහතා, අට්ඨමස්ස වත්ථුස්ස පූරණන්ති ඉමානෙත්ථ තීණි අඞ්ගානි. සමනුභාසනසමුට්ඨානං, කිරියාකිරියං, සඤ්ඤාවිමොක්ඛං, සචිත්තකං, ලොකවජ්ජං, කායකම්මං, වචීකම්මං, අකුසලචිත්තං, ද්විවෙදනන්ති.

අට්ඨවත්ථුකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො අට්ඨ පාරාජිකා ධම්මාති භික්ඛූ ආරබ්භ පඤ්ඤත්තා සාධාරණා චත්තාරො, ඉමෙ චත්තාරොති එවං පාතිමොක්ඛුද්දෙසමග්ගෙන අට්ඨ පාරාජිකා ධම්මා උද්දිට්ඨාති එවමෙත්ථ අත්ථො වෙදිතබ්බො, සෙසං භික්ඛුපාතිමොක්ඛවණ්ණනායං වුත්තනයමෙවාති.

කඞ්ඛාවිතරණියා පාතිමොක්ඛවණ්ණනාය

භික්ඛුනිපාතිමොක්ඛෙ

පාරාජිකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.