📜

නිස්සග්ගියකණ්ඩො

1. පත්තසන්නිචයසික්ඛාපදවණ්ණනා

නිස්සග්ගියෙසු ආදිවග්ගස්ස තාව පඨමෙ පත්තසන්නිචයං කරෙය්යාති පත්තසන්නිධිං කරෙය්ය, එකාහං අනධිට්ඨහිත්වා වා අවිකප්පෙත්වා වා අධිට්ඨානුපගං පත්තං ඨපෙය්යාති අත්ථො.

සාවත්ථියං ඡබ්බග්ගියා භික්ඛුනියො ආරබ්භ පත්තසන්නිචයවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, සෙසකථාමග්ගො භික්ඛුපාතිමොක්ඛවණ්ණනායං වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බො, තත්ර හි දසාහාතික්කමෙ ආපත්ති, ඉධ එකාහාතික්කමෙති එත්තකමෙව තස්ස ච ඉමස්ස ච නානාකරණං, සෙසං තාදිසමෙවාති.

පත්තසන්නිචයසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

2. අකාලචීවරසික්ඛාපදවණ්ණනා

දුතියෙ අකාලචීවරන්ති අත්ථතෙ කථිනෙ කථිනමාසෙහි, අනත්ථතෙ චීවරමාසතො අඤ්ඤස්මිං කාලෙ උප්පන්නං, යං වා පන කාලෙපි ආදිස්ස දින්නං. ආදිස්ස දින්නං නාම ‘‘සම්පත්තා භාජෙන්තූ’’ති වත්වා වා, ‘‘ඉදං ගණස්ස, ඉදං තුම්හාකං දම්මී’’ති වත්වා වා, දාතුකාමතාය පාදමූලෙ ඨපෙත්වා වා දින්නං. ඉච්චෙතං අකාලචීවරං ‘‘කාලචීවර’’න්ති අධිට්ඨහිත්වා භාජාපෙන්තියා පයොගෙ දුක්කටං, යං අත්තනා ලද්ධං, තං නිස්සග්ගියං හොති. නිස්සට්ඨං පටිලභිත්වාපි යථාදානෙයෙව උපනෙතබ්බං, අඤ්ඤස්මිම්පි එවරූපෙ සික්ඛාපදෙ එසෙව නයො.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ අකාලචීවරං ‘‘කාලචීවර’’න්ති අධිට්ඨහිත්වා භාජනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, අකාලචීවරෙ වෙමතිකාය, කාලචීවරෙ අකාලචීවරසඤ්ඤාය චෙව වෙමතිකාය ච දුක්කටං. උභොසු කාලචීවරසඤ්ඤාය, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. අකාලචීවරතා, තථාසඤ්ඤිතා, ‘‘කාලචීවර’’න්ති අධිට්ඨාය ලෙසෙන භාජාපනං, පටිලාභොති ඉමානෙත්ථ චත්තාරි අඞ්ගානි. සමුට්ඨානාදීනි අදින්නාදානසදිසානීති.

අකාලචීවරසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

3. චීවරපරිවත්තනසික්ඛාපදවණ්ණනා

තතියෙ හන්දාති ගණ්හ. අච්ඡින්දෙය්යාති සයං අච්ඡින්දන්තියා බන්ධිත්වා ඨපිතෙසු බහූසුපි එකාපත්ති, ඉතරෙසු වත්ථුගණනාය ආපත්තියො. අච්ඡින්දාපනෙ පන එකාය ආණත්තියා බහූසු අච්ඡින්නෙසුපි එකාවාපත්ති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ චීවරං පරිවත්තෙත්වා අච්ඡින්දනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, සාණත්තිකං, තිකපාචිත්තියං, අඤ්ඤස්මිං පරික්ඛාරෙ තිකදුක්කටං, අනුපසම්පන්නාය චීවරෙපි තිකදුක්කටමෙව. යා පන තාය වා දිය්යමානං, තස්සා වා විස්සාසං ගණ්හාති, තස්සා, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. උපසම්පන්නතා, පරිවත්තිතචීවරස්ස විකප්පනුපගතා, සකසඤ්ඤාය අච්ඡින්දනං වා අච්ඡින්දාපනං වාති ඉමානෙත්ථ තීණි අඞ්ගානි. සමුට්ඨානාදීනි අදින්නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්ඛවෙදනන්ති.

චීවරපරිවත්තනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

4. අඤ්ඤවිඤ්ඤාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

චතුත්ථෙ විඤ්ඤාපෙත්වාති ජානාපෙත්වා, ‘‘ඉදං නාම ආහරා’’ති යාචිත්වා වා. අඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙය්යාති යං පුබ්බෙ ‘‘කින්තෙ, අය්යෙ, අඵාසු, කිං ආහරියතූ’’ති වුත්තාය විඤ්ඤාපිතං, තං පටික්ඛිපිත්වා තඤ්චෙව අඤ්ඤඤ්ච ගහෙතුකාමා තතො අඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙය්ය, තස්සා විඤ්ඤත්තියා දුක්කටං, පටිලාභෙන නිස්සග්ගියං හොති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ අඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙත්වා අඤ්ඤං විඤ්ඤාපනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, තිකපාචිත්තියං, අනඤ්ඤෙ ද්විකදුක්කටං. අනඤ්ඤෙ අනඤ්ඤසඤ්ඤාය පන, තස්මිං අප්පහොන්තෙ පුන තඤ්ඤෙව, අඤ්ඤෙනපි අත්ථෙ සති තෙන සද්ධිං අඤ්ඤඤ්ච, යඤ්ච විඤ්ඤත්තං, තතො චෙ අඤ්ඤං සමග්ඝතරං හොති, ඉමං ආනිසංසං දස්සෙත්වා සුද්ධං අඤ්ඤමෙව ච විඤ්ඤාපෙන්තියා, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. ලෙසෙන ගහෙතුකාමතා, අඤ්ඤස්ස විඤ්ඤාපනං, පටිලාභොති ඉමානෙත්ථ තීණි අඞ්ගානි. සමුට්ඨානාදීනි සඤ්චරිත්තසදිසානීති.

අඤ්ඤවිඤ්ඤාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

5. අඤ්ඤචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

පඤ්චමෙ අඤ්ඤං චෙතාපෙත්වාති අත්තනො කප්පියභණ්ඩෙන ‘‘ඉදං නාම ආහරා’’ති අඤ්ඤං පරිවත්තාපෙත්වා. අඤ්ඤං චෙතාපෙය්යාති ‘‘එවං මෙ ඉදං දත්වා අඤ්ඤම්පි ආහරිස්සතී’’ති මඤ්ඤමානා ‘‘න මෙ ඉමිනා අත්ථො, ඉදං නාම මෙ ආහරා’’ති තතො අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය. තස්සා චෙතාපනප්පයොගෙ දුක්කටං, පටිලාභෙන තෙන වා අඤ්ඤෙන වා මූලෙන ආහටං නිස්සග්ගියං හොති, සෙසං චතුත්ථසදිසමෙවාති.

අඤ්ඤචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. පඨමසඞ්ඝිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

ඡට්ඨෙ අඤ්ඤදත්ථිකෙනාති අඤ්ඤස්සත්ථාය දින්නෙන. අඤ්ඤුද්දිසිකෙනාති අඤ්ඤං උද්දිසිත්වා දින්නෙන. සඞ්ඝිකෙනාති සඞ්ඝස්ස පරිච්චත්තෙන. පරික්ඛාරෙනාති කප්පියභණ්ඩෙන. අඤ්ඤං චෙතාපෙය්යාති ‘‘ඉදං නාම පරිභුඤ්ජෙය්යාථා’’ති යං උද්දිසිත්වා නියමෙත්වා යො පරික්ඛාරො දින්නො, තතො අඤ්ඤං පරිවත්තාපෙය්ය, තස්සා පයොගෙ දුක්කටං, පටිලාභෙන නිස්සග්ගියං.

සාවත්ථියං සම්බහුලා භික්ඛුනියො ආරබ්භ තාදිසෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤං චෙතාපනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, තිකපාචිත්තියං, අනඤ්ඤදත්ථිකෙ ද්විකදුක්කටං. තස්මිං පන අනඤ්ඤදත්ථිකසඤ්ඤාය, සෙසකං උපනෙන්තියා, ‘‘තුම්හෙහි එතදත්ථාය දින්නො, අම්හාකඤ්ච ඉමිනා නාම අත්ථො’’ති සාමිකෙ අපලොකෙත්වා උපනෙන්තියා, යදා භික්ඛුනියො විහාරම්පි ඡඩ්ඩෙත්වා පක්කමන්ති, එවරූපාසු ආපදාසු උපනෙන්තීනං, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. සෙසං චතුත්ථසදිසමෙවාති.

පඨමසඞ්ඝිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. දුතියසඞ්ඝිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

සත්තමෙ සඤ්ඤාචිකෙනාති සයං යාචිතකෙනාපි. එතදෙවෙත්ථ නානාකරණං, සෙසං ඡට්ඨසදිසමෙවාති.

දුතියසඞ්ඝිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

8. පඨමගණිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

අට්ඨමෙ මහාජනිකෙනාති ගණස්ස පරිච්චත්තෙන, ඉදමෙත්ථ ඡට්ඨතො නානාකරණං.

පඨමගණිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

9. දුතියගණිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

නවමෙ සඤ්ඤාචිකෙනාති ඉදං අට්ඨමතො අතිරිත්තං, සෙසං ද්වීසුපි ඡට්ඨසික්ඛාපදසදිසමෙවාති.

දුතියගණිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

10. පුග්ගලිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා

දසමෙ පුග්ගලිකෙනාති එකභික්ඛුනියා පරිච්චත්තෙන. සඤ්ඤාචිකෙනාති සයං යාචිතකෙන ච. අඤ්ඤං චෙතාපෙය්යාති යං උද්දිසිත්වා දින්නං, තතො අඤ්ඤං චෙතාපෙන්තියා පයොගෙ දුක්කටං, පටිලාභෙන නිස්සග්ගියං හොති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ තාදිසෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤං චෙතාපනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, සෙසං ඡට්ඨසදිසමෙවාති.

පුග්ගලිකචෙතාපනසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පත්තවග්ගො පඨමො.

11. ගරුපාවුරණසික්ඛාපදවණ්ණනා

දුතියස්ස පඨමෙ ගරුපාවුරණන්ති සීතකාලෙ පාවුරණං. චතුක්කංසපරමන්ති කංසො නාම චතුක්කහාපණිකො හොති, තස්මා සොළසකහාපණග්ඝනකං. චෙතාපෙතබ්බන්ති ඨපෙත්වා සහධම්මිකෙ ච ඤාතකප්පවාරිතෙ ච අඤ්ඤෙන කිස්මිඤ්චිදෙව ගුණෙ පරිතුට්ඨෙන ‘‘වදෙථාය්යෙ, යෙනත්ථො’’ති වුත්තාය විඤ්ඤාපෙතබ්බං. තතො චෙ උත්තරීති තතුත්තරි විඤ්ඤාපෙන්තියා දුක්කටං, පටිලද්ධං නිස්සග්ගියං හොති.

සාවත්ථියං ථුල්ලනන්දං ආරබ්භ රාජානං කම්බලං විඤ්ඤාපනවත්ථුස්මිං පඤ්ඤත්තං, තිකපාචිත්තියං, ඌනකචතුක්කංසෙ ද්විකදුක්කටං. තස්මිං පන ඌනකසඤ්ඤාය, චතුක්කංසපරමං චෙතාපෙන්තියා, ඤාතකප්පවාරිතෙ වා, අඤ්ඤස්ස වා අත්ථාය, අත්තනො වා ධනෙන, මහග්ඝං චෙතාපෙන්තං අප්පග්ඝං චෙතාපෙන්තියා, උම්මත්තිකාදීනඤ්ච අනාපත්ති. ගරුපාවුරණතා, අතිරෙකචතුක්කංසතා, අනනුඤ්ඤාතට්ඨානෙ විඤ්ඤත්ති, පටිලාභොති ඉමානෙත්ථ චත්තාරි අඞ්ගානි. සමුට්ඨානාදීනි සඤ්චරිත්තසදිසානීති.

ගරුපාවුරණසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

12. ලහුපාවුරණසික්ඛාපදවණ්ණනා

දුතියෙ ලහුපාවුරණන්ති උණ්හකාලෙ පාවුරණං. අඩ්ඪතෙය්යකංසපරමන්ති දසකහාපණග්ඝනකං, සෙසං පඨමසදිසමෙවාති.

ලහුපාවුරණසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ඉතො පරානි ඉමස්මිං වග්ගෙ අට්ඨ, තතියවග්ගෙ දසාති ඉමානි අට්ඨාරස සික්ඛාපදානි භික්ඛුපාතිමොක්ඛවණ්ණනායං වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බානීති.

ජාතරූපවග්ගො තතියො.

උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මාති භික්ඛූ ආරබ්භ පඤ්ඤත්තා සාධාරණා අට්ඨාරස, අසාධාරණා ද්වාදසාති එවං තිංස. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.

කඞ්ඛාවිතරණියා පාතිමොක්ඛවණ්ණනාය භික්ඛුනිපාතිමොක්ඛෙ

නිස්සග්ගියපාචිත්තියවණ්ණනා නිට්ඨිතා.