📜

27. උපජ්ඣායාදිවත්තවිනිච්ඡයකථා

183. වත්තන්ති එත්ථ පන වත්තං නාමෙතං උපජ්ඣායවත්තං ආචරියවත්තං ආගන්තුකවත්තං ආවාසිකවත්තං ගමිකවත්තං භත්තග්ගවත්තං පිණ්ඩචාරිකවත්තං ආරඤ්ඤිකවත්තං සෙනාසනවත්තං ජන්තාඝරවත්තං වච්චකුටිවත්තන්ති බහුවිධං. තත්ථ උපජ්ඣායවත්තං තාව එවං වෙදිතබ්බං – සද්ධිවිහාරිකෙන කාලස්සෙව උට්ඨාය උපාහනා ඔමුඤ්චිත්වා එකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා උපජ්ඣායස්ස දන්තකට්ඨං දාතබ්බං, මුඛොදකං දාතබ්බං. තත්ථ දන්තකට්ඨං දෙන්තෙන මහන්තං මජ්ඣිමං ඛුද්දකන්ති තීණි දන්තකට්ඨානි උපනෙත්වා ඉතො යං තීණි දිවසානි ගණ්හාති, චතුත්ථදිවසතො පට්ඨාය තාදිසමෙව දාතබ්බං. සචෙ අනියමං කත්වා යං වා තං වා ගණ්හාති, අථ යාදිසං ලභති, තාදිසං දාතබ්බං. මුඛොදකං දෙන්තෙනපි සීතඤ්ච උණ්හඤ්ච උදකං උපනෙත්වා තතො යං තීණි දිවසානි වළඤ්ජෙති. චතුත්ථදිවසතො පට්ඨාය තාදිසමෙව මුඛධොවනොදකං දාතබ්බං. සචෙ දුවිධම්පි වළඤ්ජෙති, දුවිධම්පි උපනෙතබ්බං. උදකං මුඛධොවනට්ඨානෙ ඨපෙත්වා වච්චකුටිතො පට්ඨාය සම්මජ්ජිතබ්බං. ථෙරෙ වච්චකුටිගතෙ පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, එවං පරිවෙණං අසුඤ්ඤං හොති. ථෙරෙ වච්චකුටිතො අනික්ඛන්තෙයෙව ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං. සරීරකිච්චං කත්වා ආගන්ත්වා තස්මිං නිසින්නස්ස සචෙ යාගු හොති, භාජනං ධොවිත්වා යාගු උපනාමෙතබ්බා, යාගුං පිවිතස්ස උදකං දත්වා භාජනං පටිග්ගහෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අප්පටිඝංසන්තෙන ධොවිත්වා පටිසාමෙතබ්බං. උපජ්ඣායම්හි වුට්ඨිතෙ ආසනං උද්ධරිතබ්බං. සචෙ සො දෙසො උක්ලාපො හොති කෙනචි කචවරෙන සංකිණ්ණො, සො දෙසො සම්මජ්ජිතබ්බො. සචෙ පන අඤ්ඤො කචවරො නත්ථි, උදකඵුසිතානෙව හොන්ති, හත්ථෙන පමජ්ජිතබ්බො.

සචෙ උපජ්ඣායො ගාමං පවිසිතුකාමො හොති, නිවාසනං දාතබ්බං, පටිනිවාසනං පටිග්ගහෙතබ්බං, කායබන්ධනං දාතබ්බං, සගුණං කත්වා සඞ්ඝාටියො දාතබ්බා, ධොවිත්වා පත්තො සඋදකො දාතබ්බො. සචෙ උපජ්ඣායො පච්ඡාසමණං ආකඞ්ඛති, තිමණ්ඩලං පටිච්ඡාදෙන්තෙන පරිමණ්ඩලං නිවාසෙත්වා කායබන්ධනං බන්ධිත්වා සගුණං කත්වා සඞ්ඝාටියො පාරුපිත්වා ගණ්ඨිකං පටිමුඤ්චිත්වා ධොවිත්වා පත්තං ගහෙත්වා උපජ්ඣායස්ස පච්ඡාසමණෙන හොතබ්බං, නාතිදූරෙ ගන්තබ්බං, නාච්චාසන්නෙ ගන්තබ්බං. එත්ථ පන සචෙ උපජ්ඣායං නිවත්තිත්වා ඔලොකෙන්තං එකෙන වා ද්වීහි වා පදවීතිහාරෙහි සම්පාපුණාති, එත්තාවතා නාතිදූරෙ නාච්චාසන්නෙ ගතො හොතීති වෙදිතබ්බං. සචෙ උපජ්ඣායෙන භික්ඛාචාරෙ යාගුයා වා භත්තෙ වා ලද්ධෙ පත්තො උණ්හො වා භාරිකො වා හොති, අත්තනො පත්තං තස්ස දත්වා සො පත්තො ගහෙතබ්බො, න උපජ්ඣායස්ස භණමානස්ස අන්තරන්තරා කථා ඔපාතෙතබ්බා. ඉතො පට්ඨාය පන යත්ථ යත්ථ න-කාරෙන පටිසෙධො කරීයති, සබ්බත්ථ දුක්කටාපත්ති වෙදිතබ්බා. උපජ්ඣායො ආපත්තිසාමන්තා භණමානො නිවාරෙතබ්බො. නිවාරෙන්තෙන ච ‘‘භන්තෙ, ඊදිසං නාම වත්තුං වට්ටති, ආපත්ති න හොතී’’ති එවං පුච්ඡන්තෙන විය වාරෙතබ්බො, ‘‘වාරෙස්සාමී’’ති පන කත්වා ‘‘මහල්ලක, මා එවං භණා’’ති න වත්තබ්බො.

සචෙ ආසන්නෙ ගාමො හොති, විහාරෙ වා ගිලානො භික්ඛු හොති, ගාමතො පඨමතරං ආගන්තබ්බං. සචෙ දූරෙ ගාමො හොති, උපජ්ඣායෙන සද්ධිං ආගච්ඡන්තොපි නත්ථි, තෙනෙව සද්ධිං ගාමතො නික්ඛමිත්වා චීවරෙන පත්තං වෙඨෙත්වා අන්තරාමග්ගතො පඨමතරං ආගන්තබ්බං. එවං පඨමතරං ආගතෙන ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං උපනික්ඛිපිතබ්බං, පච්චුග්ගන්ත්වා පත්තචීවරං පටිග්ගහෙතබ්බං, පටිනිවාසනං දාතබ්බං, නිවාසනං පටිග්ගහෙතබ්බං. සචෙ චීවරං සෙදග්ගහිතං හොති, මුහුත්තං උණ්හෙ ඔතාපෙතබ්බං, න ච උණ්හෙ චීවරං නිදහිතබ්බං, චීවරං සඞ්ඝරිතබ්බං. චීවරං සඞ්ඝරන්තෙන ච චතුරඞ්ගුලං කණ්ණං උස්සාරෙත්වා චීවරං සඞ්ඝරිතබ්බං. කිංකාරණා? මා මජ්ඣෙ භඞ්ගො අහොසීති. සමං කත්වා සඞ්ඝරිතස්ස හි මජ්ඣෙ භඞ්ගො හොති, තතො නිච්චං භිජ්ජමානං දුබ්බලං හොති, තං නිවාරණත්ථමෙතං වුත්තං. තස්මා යථා අජ්ජ භඞ්ගට්ඨානෙයෙව ස්වෙ න භිජ්ජිස්සති, තථා දිවසෙ දිවසෙ චතුරඞ්ගුලං උස්සාරෙත්වා සඞ්ඝරිතබ්බං, ඔභොගෙ කායබන්ධනං කාතබ්බං.

සචෙ පිණ්ඩපාතො හොති, උපජ්ඣායො ච භුඤ්ජිතුකාමො හොති, උදකං දත්වා පිණ්ඩපාතො උපනාමෙතබ්බො, උපජ්ඣායො පානීයෙන පුච්ඡිතබ්බො. පුච්ඡන්තෙන ච තික්ඛත්තුං ‘‘පානීයං, භන්තෙ, ආහරීයතූ’’ති පානීයෙන පුච්ඡිතබ්බො. සචෙ කාලො අත්ථි, උපජ්ඣායෙ භුත්තෙ සයං භුඤ්ජිතබ්බං. සචෙ උපකට්ඨො කාලො, පානීයං උපජ්ඣායස්ස සන්තිකෙ ඨපෙත්වා සයම්පි භුඤ්ජිතබ්බං. භුත්තාවිස්ස උදකං දත්වා පත්තං පටිග්ගහෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අප්පටිඝංසන්තෙන ධොවිත්වා වොදකං කත්වා මුහුත්තං උණ්හෙ ඔතාපෙතබ්බො, න ච උණ්හෙ පත්තො නිදහිතබ්බො, පත්තචීවරං නික්ඛිපිතබ්බං. පත්තං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන පත්තං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන හෙට්ඨාමඤ්චං වා හෙට්ඨාපීඨං වා පරාමසිත්වා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො, න ච තට්ටිකචම්මඛණ්ඩාදීහි අනන්තරහිතාය භූමියා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො. සචෙ පන කාළවණ්ණකතා වා සුධාබද්ධා වා භූමි හොති නිරජමත්තිකා, තථාරූපාය භූමියා ඨපෙතුං වට්ටති, ධොතවාලිකායපි ඨපෙතුං වට්ටති, පංසුරජසක්ඛරාදීසු න වට්ටති. තත්ර පන පණ්ණං වා ආධාරකං වා ඨපෙත්වා තත්ර නික්ඛිපිතබ්බො. චීවරං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන චීවරං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන චීවරවංසං වා චීවරරජ්ජුං වා පමජ්ජිත්වා පාරතො අන්තං ඔරතො භොගං කත්වා චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං. ඉදඤ්ච චීවරවංසාදීනං හෙට්ඨා හත්ථං පවෙසෙත්වා අභිමුඛෙන හත්ථෙන සණිකං නික්ඛිපනත්ථං වුත්තං. අන්තෙ පන ගහෙත්වා භොගෙන චීවරවංසාදීනං උපරි ඛිපන්තස්ස භිත්තියං භොගො පටිහඤ්ඤති, තස්මා තථා න කාතබ්බං. උපජ්ඣායම්හි වුට්ඨිතෙ ආසනං උද්ධරිතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං පටිසාමෙතබ්බං. සචෙ සො දෙසො උක්ලාපො හොති, සො දෙසො සම්මජ්ජිතබ්බො.

සචෙ උපජ්ඣායො නහායිතුකාමො හොති, නහානං පටියාදෙතබ්බං. සචෙ සීතෙන අත්ථො හොති, සීතං පටියාදෙතබ්බං. සචෙ උණ්හෙන අත්ථො හොති, උණ්හං පටියාදෙතබ්බං.

සචෙ උපජ්ඣායො ජන්තාඝරං පවිසිතුකාමො හොති, චුණ්ණං සන්නෙතබ්බං, මත්තිකා තෙමෙතබ්බා. ජන්තාඝරපීඨං ආදාය උපජ්ඣායස්ස පිට්ඨිතො පිට්ඨිතො ගන්ත්වා ජන්තාඝරපීඨං දත්වා චීවරං පටිග්ගහෙත්වා එකමන්තෙ නිද්ධූමට්ඨානෙ ඨපෙතබ්බං, චුණ්ණං දාතබ්බං, මත්තිකා දාතබ්බා. සචෙ උස්සහති, ජන්තාඝරං පවිසිතබ්බං, පවිසන්තෙන මත්තිකාය මුඛං මක්ඛෙත්වා පුරතො ච පච්ඡතො ච පටිච්ඡාදෙත්වා ජන්තාඝරං පවිසිතබ්බං. න ථෙරෙ භික්ඛූ අනුපඛජ්ජ නිසීදිතබ්බං, න නවා භික්ඛූ ආසනෙන පටිබාහිතබ්බා, ජන්තාඝරෙ උපජ්ඣායස්ස පරිකම්මං කාතබ්බං. ජන්තාඝරෙ පරිකම්මං නාම අඞ්ගාරමත්තිකාඋණ්හොදකදානාදිකං සබ්බකිච්චං. ජන්තාඝරා නික්ඛමන්තෙන ජන්තාඝරපීඨං ආදාය පුරතො ච පච්ඡතො ච පටිච්ඡාදෙත්වා ජන්තාඝරා නික්ඛමිතබ්බං.

උදකෙපි උපජ්ඣායස්ස අඞ්ගපච්චඞ්ගඝංසනාදිකං පරිකම්මං කාතබ්බං, නහාතෙන පඨමතරං උත්තරිත්වා අත්තනො ගත්තං වොදකං කත්වා නිවාසෙත්වා උපජ්ඣායස්ස ගත්තතො උදකං පමජ්ජිතබ්බං, නිවාසනං දාතබ්බං, සඞ්ඝාටි දාතබ්බා , ජන්තාඝරපීඨං ආදාය පඨමතරං ආගන්ත්වා ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං උපනික්ඛිපිතබ්බං, උපජ්ඣායො පානීයෙන පුච්ඡිතබ්බො. ජන්තාඝරෙ හි උණ්හසන්තාපෙන පිපාසා හොති. සචෙ උද්දිසාපෙතුකාමො හොති, උද්දිසිතබ්බො. සචෙ පරිපුච්ඡිතුකාමො හොති, පරිපුච්ඡිතබ්බො.

යස්මිං විහාරෙ උපජ්ඣායො විහරති, සචෙ සො විහාරො උක්ලාපො හොති, සචෙ උස්සහති, කෙනචි ගෙලඤ්ඤෙන අනභිභූතො හොති, සොධෙතබ්බො. අගිලානෙන හි සද්ධිවිහාරිකෙන සට්ඨිවස්සෙනපි සබ්බං උපජ්ඣායවත්තං කාතබ්බං, අනාදරෙන අකරොන්තස්ස වත්තභෙදෙ දුක්කටං, න-කාරපටිසංයුත්තෙසු පන පදෙසු ගිලානස්සපි පටික්ඛිත්තකිරියං කරොන්තස්ස දුක්කටමෙව. විහාරං සොධෙන්තෙන පඨමං පත්තචීවරං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, නිසීදනපච්චත්ථරණං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, භිසිබිම්බොහනං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, මඤ්චො නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බො, පීඨං නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, මඤ්චපටිපාදකා නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බා, ඛෙළමල්ලකො නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බො, අපස්සෙනඵලකං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං. භූමත්ථරණං යථාපඤ්ඤත්තං සල්ලක්ඛෙත්වා නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං. සචෙ විහාරෙ සන්තානකං හොති, උල්ලොකා පඨමං ඔහාරෙතබ්බං, ආලොකසන්ධිකණ්ණභාගා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ ගෙරුකපරිකම්මකතා භිත්ති කණ්ණකිතා හොති, චොළකං තෙමෙත්වා පීළෙත්වා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ කාළවණ්ණකතා භූමි කණ්ණකිතා හොති, චොළකං තෙමෙත්වා පීළෙත්වා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ අකතා හොති භූමි, උදකෙන පරිප්ඵොසිත්වා පරිප්ඵොසිත්වා සම්මජ්ජිතබ්බා ‘‘මා විහාරො රජෙන උහඤ්ඤී’’ති, සඞ්කාරං විචිනිත්වා එකමන්තං ඡඩ්ඩෙතබ්බං.

භූමත්ථරණං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අභිහරිත්වා යථා පඨමං පඤ්ඤත්තං අහොසි, තථෙව පඤ්ඤපෙතබ්බං. එතදත්ථමෙව හි ‘‘යථාපඤ්ඤත්තං සල්ලක්ඛෙත්වා නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බ’’න්ති වුත්තං. සචෙ පන පඨමං අජානන්තෙන කෙනචි පඤ්ඤත්තං අහොසි, සමන්තතො භිත්තිං ද්වඞ්ගුලමත්තෙන වා තිවඞ්ගුලමත්තෙන වා මොචෙත්වා පඤ්ඤපෙතබ්බං. ඉදඤ්හෙත්ථ පඤ්ඤාපනවත්තං – සචෙ කටසාරකො හොති අතිමහන්තො ච, ඡින්දිත්වා කොටිං නිවත්තෙත්වා බන්ධිත්වා පඤ්ඤපෙතබ්බො. සචෙ කොටිං නිවත්තෙත්වා බන්ධිතුං න ජානාති, න ඡින්දිතබ්බො. මඤ්චපටිපාදකා ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බා, මඤ්චො ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බො, පීඨං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, භිසිබිම්බොහනං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, නිසීදනපච්චත්ථරණං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, ඛෙළමල්ලකො ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා අතිහරිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බො, අපස්සෙනඵලකං ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා අතිහරිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බං. පත්තචීවරං නික්ඛිපිතබ්බං, පත්තං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන පත්තං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන හෙට්ඨාමඤ්චං වා හෙට්ඨාපීඨං වා පරාමසිත්වා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො, න ච අනන්තරහිතාය භූමියා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො. චීවරං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන චීවරං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන චීවරවංසං වා චීවරරජ්ජුං වා පමජ්ජිත්වා පාරතො අන්තං, ඔරතො භොගං කත්වා චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං.

සචෙ පුරත්ථිමා සරජා වාතා වායන්ති, පුරත්ථිමා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ පච්ඡිමා, උත්තරා, දක්ඛිණා සරජා වාතා වායන්ති, දක්ඛිණා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ සීතකාලො හොති, දිවා වාතපානා විවරිතබ්බා, රත්තිං ථකෙතබ්බා. සචෙ උණ්හකාලො හොති, දිවා ථකෙතබ්බා, රත්තිං විවරිතබ්බා.

සචෙ උක්ලාපං හොති, පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, කොට්ඨකො සම්මජ්ජිතබ්බො, උපට්ඨානසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, අග්ගිසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, වච්චකුටි සම්මජ්ජිතබ්බා, පානීයං පරිභොජනීයං උපට්ඨපෙතබ්බං, ආචමනකුම්භියා උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං.

සචෙ උපජ්ඣායස්ස අනභිරති උප්පන්නා හොති, සද්ධිවිහාරිකෙන අඤ්ඤත්ථ නෙතබ්බො, අඤ්ඤො වා භික්ඛු වත්තබ්බො ‘‘ථෙරං ගහෙත්වා අඤ්ඤත්ථ ගච්ඡා’’ති, ධම්මකථා වාස්ස කාතබ්බා. සචෙ උපජ්ඣායස්ස කුක්කුච්චං උප්පන්නං හොති, සද්ධිවිහාරිකෙන විනොදෙතබ්බං, අඤ්ඤෙන වා විනොදාපෙතබ්බං ධම්මකථා වාස්ස කාතබ්බා. සචෙ උපජ්ඣායස්ස දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හොති, සද්ධිවිහාරිකෙන විස්සජ්ජෙතබ්බං, අඤ්ඤො වා වත්තබ්බො ‘‘ථෙරං දිට්ඨිගතං විස්සජ්ජාපෙහී’’ති, ධම්මකථා වාස්ස කාතබ්බා. සචෙ උපජ්ඣායො ගරුධම්මං අජ්ඣාපන්නො හොති පරිවාසාරහො, සද්ධිවිහාරිකෙන උස්සුක්කං කාතබ්බං, පරිවාසදානත්ථං සො සො භික්ඛු උපසඞ්කමිත්වා යාචිතබ්බො. සචෙ අත්තනා පටිබලො හොති, අත්තනාව දාතබ්බො. නො චෙ පටිබලො හොති, අඤ්ඤෙන දාපෙතබ්බො. සචෙ උපජ්ඣායො මූලායපටිකස්සනාරහො හොති මානත්තාරහො අබ්භානාරහො වා, වුත්තනයෙනෙව උස්සුක්කං කාතබ්බං. සචෙ සඞ්ඝො උපජ්ඣායස්ස කම්මං කත්තුකාමො හොති තජ්ජනීයං වා නියස්සං වා පබ්බාජනීයං වා පටිසාරණීයං වා උක්ඛෙපනීයං වා, සද්ධිවිහාරිකෙන උස්සුක්කං කාතබ්බං ‘‘කෙන නු ඛො උපායෙන සඞ්ඝො උපජ්ඣායස්ස කම්මං න කරෙය්ය, ලහුකාය වා පරිණාමෙය්යා’’ති. සද්ධිවිහාරිකෙන හි ‘‘උපජ්ඣායස්ස උක්ඛෙපනීයකම්මං කත්තුකාමො සඞ්ඝො’’ති ඤත්වා එකමෙකං භික්ඛුං උපසඞ්කමිත්වා ‘‘මා, භන්තෙ, අම්හාකං උපජ්ඣායස්ස කම්මං කරිත්ථා’’ති යාචිතබ්බා. සචෙ කරොන්තියෙව, ‘‘තජ්ජනීයං වා නියස්සං වා ලහුකකම්මං කරොථා’’ති යාචිතබ්බා. සචෙ කරොන්තියෙව, අථ උපජ්ඣායො ‘‘සම්මා වත්තථ, භන්තෙ’’ති යාචිතබ්බො. ඉති තං සම්මා වත්තාපෙත්වා ‘‘පටිප්පස්සම්භෙථ, භන්තෙ, කම්ම’’න්ති භික්ඛූ යාචිතබ්බා.

සචෙ උපජ්ඣායස්ස චීවරං ධොවිතබ්බං හොති, සද්ධිවිහාරිකෙන ධොවිතබ්බං, උස්සුක්කං වා කාතබ්බං ‘‘කින්ති නු ඛො උපජ්ඣායස්ස චීවරං ධොවියෙථා’’ති. සචෙ උපජ්ඣායස්ස චීවරං කාතබ්බං හොති, රජනං වා පචිතබ්බං, චීවරං වා රජෙතබ්බං හොති, සද්ධිවිහාරිකෙන සබ්බං කාතබ්බං, උස්සක්කං වා කාතබ්බං ‘‘කින්ති නු ඛො උපජ්ඣායස්ස චීවරං රජියෙථා’’ති. චීවරං රජන්තෙන සාධුකං සංපරිවත්තෙත්වා රජෙතබ්බං, න ච අච්ඡින්නෙ ථෙවෙ පක්කමිතබ්බං.

න උපජ්ඣායං අනාපුච්ඡා එකච්චස්ස පත්තො දාතබ්බො, න එකච්චස්ස පත්තො පටිග්ගහෙතබ්බො, න එකච්චස්ස චීවරං දාතබ්බං, න එකච්චස්ස චීවරං පටිග්ගහෙතබ්බං, න එකච්චස්ස පරික්ඛාරො දාතබ්බො, න එකච්චස්ස පරික්ඛාරො පටිග්ගහෙතබ්බො, න එකච්චස්ස කෙසා ඡෙදෙතබ්බා, න එකච්චෙන කෙසා ඡෙදාපෙතබ්බා , න එකච්චස්ස පරිකම්මං කාතබ්බං, න එකච්චෙන පරිකම්මං කාරාපෙතබ්බං, න එකච්චස්ස වෙය්යාවච්චො කාතබ්බො, න එකච්චෙන වෙය්යාවච්චො කාරාපෙතබ්බො, න එකච්චස්ස පච්ඡාසමණෙන හොතබ්බං, න එකච්චො පච්ඡාසමණො ආදාතබ්බො, න එකච්චස්ස පිණ්ඩපාතො නීහරිතබ්බො, න එකච්චෙන පිණ්ඩපාතො නීහරාපෙතබ්බො, න උපජ්ඣායං අනාපුච්ඡා ගාමො පවිසිතබ්බො, පිණ්ඩාය වා අඤ්ඤෙන වා කරණීයෙන පවිසිතුකාමෙන ආපුච්ඡිත්වාව පවිසිතබ්බො. සචෙ උපජ්ඣායො කාලස්සෙව වුට්ඨාය දූරං භික්ඛාචාරං ගන්තුකාමො හොති, ‘‘දහරා පිණ්ඩාය පවිසන්තූ’’ති වත්වා ගන්තබ්බං. අවත්වා ගතෙ පරිවෙණං ගන්ත්වා උපජ්ඣායං අපස්සන්තෙන ගාමං පවිසිතුං වට්ටති. සචෙ ගාමං පවිසන්තොපි පස්සති, දිට්ඨට්ඨානතො පට්ඨාය ආපුච්ඡිතුංයෙව වට්ටති. න උපජ්ඣායං අනාපුච්ඡා වාසත්ථාය වා අසුභදස්සනත්ථාය වා සුසානං ගන්තබ්බං, න දිසා පක්කමිතබ්බා, පක්කමිතුකාමෙන පන කම්මං ආචික්ඛිත්වා යාවතතියං යාචිතබ්බො. සචෙ අනුජානාති, සාධු, නො චෙ අනුජානාති, තං නිස්සාය වසතො චස්ස උද්දෙසො වා පරිපුච්ඡා වා කම්මට්ඨානං වා න සම්පජ්ජති, උපජ්ඣායො බාලො හොති අබ්යත්තො, කෙවලං අත්තනො සන්තිකෙ වසාපෙතුකාමතාය එව ගන්තුං න දෙති, එවරූපෙ නිවාරෙන්තෙපි ගන්තුං වට්ටති. සචෙ උපජ්ඣායො ගිලානො හොති, යාවජීවං උපට්ඨාපෙතබ්බො, වුට්ඨානමස්ස ආගමෙතබ්බං, න කත්ථචි ගන්තබ්බං. සචෙ අඤ්ඤො භික්ඛු උපට්ඨාකො අත්ථි, භෙසජ්ජං පරියෙසිත්වා තස්ස හත්ථෙ දත්වා ‘‘භන්තෙ, අයං උපට්ඨහිස්සතී’’ති වත්වා ගන්තබ්බං. ඉදං තාව උපජ්ඣායවත්තං.

184. ඉදමෙව ච අන්තෙවාසිකෙන ආචරියස්ස කත්තබ්බත්තා ආචරියවත්තන්ති වුච්චති. නාමමත්තමෙව හෙත්ථ නානං. තත්ථ යාව චීවරරජනං, තාව වත්තෙ අකරියමානෙ උපජ්ඣායස්ස ආචරියස්ස ච පරිහානි හොති, තස්මා තං අකරොන්තස්ස නිස්සයමුත්තකස්සපි අමුත්තකස්සපි ආපත්තියෙව, එකච්චස්ස පත්තදානතො පට්ඨාය අමුත්තනිස්සයස්සෙව ආපත්ති. උපජ්ඣායෙ ආචරියෙ වා වත්තං සාදියන්තෙ සද්ධිවිහාරිකා අන්තෙවාසිකා ච බහුකාපි හොන්තු, සබ්බෙසං ආපත්ති. සචෙ උපජ්ඣායො ආචරියො වා ‘‘මය්හං උපට්ඨාකො අත්ථි, තුම්හෙ අත්තනො සජ්ඣායමනසිකාරාදීසු යොගං කරොථා’’ති වදති, සද්ධිවිහාරිකාදීනං අනාපත්ති. උපජ්ඣායො වා ආචරියො වා සචෙ සාදියනං වා අසාදියනං වා න ජානාති, බාලො හොති, සද්ධිවිහාරිකාදයො බහූ, තෙසු එකො වත්තසම්පන්නො භික්ඛු ‘‘උපජ්ඣායස්ස වා ආචරියස්ස වා කිච්චං අහං කරිස්සාමි, තුම්හෙ අප්පොස්සුක්කා විහරථා’’ති එවඤ්චෙ අත්තනො භාරං කත්වා ඉතරෙ විස්සජ්ජෙති, තස්ස භාරකරණතො පට්ඨාය තෙසං අනාපත්ති. එත්ථ අන්තෙවාසිකෙසු පන නිස්සයන්තෙවාසිකෙන යාව ආචරියං නිස්සාය වසති, තාව සබ්බං ආචරියවත්තං කාතබ්බං. පබ්බජ්ජඋපසම්පදධම්මන්තෙවාසිකෙහි පන නිස්සයමුත්තකෙහිපි ආදිතො පට්ඨාය යාව චීවරරජනං, තාව වත්තං කාතබ්බං. අනාපුච්ඡිත්වා පත්තදානාදිම්හි පන එතෙසං අනාපත්ති.

එතෙසු පබ්බජ්ජන්තෙවාසිකො ච උපසම්පදන්තෙවාසිකො ච ආචරියස්ස යාවජීවං භාරා. නිස්සයන්තෙවාසිකො ච ධම්මන්තෙවාසිකො ච යාව සමීපෙ වසන්ති, තාව ආචරියුපජ්ඣායෙහිපි අන්තෙවාසිකසද්ධිවිහාරිකා සඞ්ගහෙතබ්බා අනුග්ගහෙතබ්බා උද්දෙසෙන පරිපුච්ඡාය ඔවාදෙන අනුසාසනියා. සචෙ අන්තෙවාසිකසද්ධිවිහාරිකානං පත්තො වා චීවරං වා අඤ්ඤො වා කොචි පරික්ඛාරො නත්ථි, අත්තනො අතිරෙකපත්තචීවරං අතිරෙකපරික්ඛාරො වා අත්ථි, දාතබ්බං. නො චෙ, ධම්මියෙන නයෙන පරියෙසනත්ථාය උස්සුක්කං කාතබ්බං. සචෙ අන්තෙවාසිකසද්ධිවිහාරිකා ගිලානා හොන්ති, උපජ්ඣායවත්තෙ වුත්තනයෙන දන්තකට්ඨදානං ආදිං කත්වා ආචමනකුම්භියා උදකසිඤ්චනපරියොසානං සබ්බං වත්තං කාතබ්බමෙව, අකරොන්තානං ආපත්ති. තස්මා ආචරියුපජ්ඣායෙහිපි අන්තෙවාසිකසද්ධිවිහාරිකෙසු සම්මා වත්තිතබ්බං. ආචරියුපජ්ඣායාදීසු හි යො යො න සම්මා වත්තති, තස්ස තස්ස ආපත්ති. උපජ්ඣායාදිවත්තකථා.

185. ඉදානි ආගන්තුකවත්තාදීනි වෙදිතබ්බානි. ආගන්තුකෙන භික්ඛුනා උපචාරසීමාසමීපං ගන්ත්වා උපාහනා ඔමුඤ්චිත්වා නීචං කත්වා පප්ඵොටෙත්වා උපාහනදණ්ඩකෙන ගහෙත්වා ඡත්තං උපනාමෙත්වා සීසං විවරිත්වා සීසෙ චීවරං ඛන්ධෙ කරිත්වා සාධුකං අතරමානෙන ආරාමො පවිසිතබ්බො, ආරාමං පවිසන්තෙන සල්ලක්ඛෙතබ්බං ‘‘කත්ථ ආවාසිකා භික්ඛූ සන්නිපතන්තී’’ති. යත්ථ ආවාසිකා භික්ඛූ සන්නිපතන්ති උපට්ඨානසාලාය වා මණ්ඩපෙ වා රුක්ඛමූලෙ වා, තත්ථ ගන්ත්වා එකමන්තං පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො, එකමන්තං චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං, පතිරූපං ආසනං ගහෙත්වා නිසීදිතබ්බං, පානීයං පුච්ඡිතබ්බං, පරිභොජනීයං පුච්ඡිතබ්බං ‘‘කතමං පානීයං, කතමං පරිභොජනීය’’න්ති. සචෙ පානීයෙන අත්ථො හොති, පානීයං ගහෙත්වා පාතබ්බං. සචෙ පරිභොජනීයෙන අත්ථො හොති, පරිභොජනීයං ගහෙත්වා පාදා ධොවිතබ්බා. පාදෙ ධොවන්තෙන එකෙන හත්ථෙන උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං, එකෙන හත්ථෙන පාදා ධොවිතබ්බා, න තෙනෙව හත්ථෙන උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං, න තෙනෙව හත්ථෙන පාදා ධොවිතබ්බා, උපාහනපුඤ්ඡනචොළකං පුඤ්ඡිත්වා උපාහනා පුඤ්ඡිතබ්බා, උපාහනා පුඤ්ඡන්තෙන පඨමං සුක්ඛෙන චොළකෙන පුඤ්ඡිතබ්බා, පච්ඡා අල්ලෙන, උපාහනපුඤ්ඡනචොළකං ධොවිත්වා එකමන්තං පත්ථරිතබ්බං.

සචෙ ආවාසිකො භික්ඛු වුඩ්ඪො හොති, අභිවාදෙතබ්බො. සචෙ නවකො හොති, අභිවාදාපෙතබ්බො. සෙනාසනං පුච්ඡිතබ්බං ‘‘කතමං මෙ සෙනාසනං පාපුණාතී’’ති, අජ්ඣාවුට්ඨං වා අනජ්ඣාවුට්ඨං වා පුච්ඡිතබ්බං, ‘‘ගොචරගාමො ආසන්නෙ, උදාහු දූරෙ, කාලස්සෙව පිණ්ඩාය චරිතබ්බං, උදාහු දිවා’’ති එවං භික්ඛාචාරො පුච්ඡිතබ්බො, අගොචරො පුච්ඡිතබ්බො, ගොචරො පුච්ඡිතබ්බො. අගොචරො නාම මිච්ඡාදිට්ඨිකානං ගාමො පරිච්ඡින්නභික්ඛො වා ගාමො, යත්ථ එකස්ස වා ද්වින්නං වා භික්ඛා දීයති, සෙක්ඛසම්මහානි කුලානි පුච්ඡිතබ්බානි, වච්චට්ඨානං පුච්ඡිතබ්බං, පස්සාවට්ඨානං පුච්ඡිතබ්බං, ‘‘කිං ඉමිස්සා පොක්ඛරණියා පානීයංයෙව පිවන්ති, නහානාදිපරිභොගම්පි කරොන්තී’’ති එවං පානීයඤ්චෙව පරිභොජනීයඤ්ච පුච්ඡිතබ්බං, කත්තරදණ්ඩො පුච්ඡිතබ්බො, සඞ්ඝස්ස කතිකසණ්ඨානං පුච්ඡිතබ්බං, කෙසුචි ඨානෙසු වාළමිගා වා අමනුස්සා වා හොන්ති, තස්මා ‘‘කං කාලං පවිසිතබ්බං, කං කාලං නික්ඛමිතබ්බ’’න්ති පුච්ඡිතබ්බං. සචෙ විහාරො අනජ්ඣාවුට්ඨො හොති, කවාටං ආකොටෙත්වා මුහුත්තං ආගමෙත්වා ඝටිකං උග්ඝාටෙත්වා කවාටං පණාමෙත්වා බහි ඨිතෙන නිල්ලොකෙතබ්බො.

සචෙ සො විහාරො උක්ලාපො හොති, මඤ්චෙ වා මඤ්චො ආරොපිතො හොති, පීඨෙ වා පීඨං ආරොපිතං හොති, සෙනාසනං උපරි පුඤ්ජීකතං හොති, සචෙ සක්කොති, සබ්බො විහාරො සොධෙතබ්බො, අසක්කොන්තෙන අත්තනො වසනොකාසො ජග්ගිතබ්බො. සබ්බං සොධෙතුං සක්කොන්තෙන පන උපජ්ඣායවත්තෙ වුත්තනයෙන භූමත්ථරණමඤ්චපීඨාදීනි බහි නීහරිත්වා විහාරං සොධෙත්වා පුන අතිහරිත්වා යථාඨානෙ පඤ්ඤපෙතබ්බානි.

සචෙ පුරත්ථිමා සරජා වාතා වායන්ති, පුරත්ථිමා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ පච්ඡිමා, උත්තරා, දක්ඛිණා සරජා වාතා වායන්ති, දක්ඛිණා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ සීතකාලො හොති, දිවා වාතපානා විවරිතබ්බා, රත්තිං ථකෙතබ්බා. සචෙ උණ්හකාලො හොති, දිවා ථකෙතබ්බා, රත්තිං විවරිතබ්බා.

සචෙ උක්ලාපං හොති, පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, කොට්ඨකො සම්මජ්ජිතබ්බො, උපට්ඨානසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා , අග්ගිසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, වච්චකුටි සම්මජ්ජිතබ්බා, පානීයං පරිභොජනීයං උපට්ඨාපෙතබ්බං, ආචමනකුම්භියා උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං. ඉදං ආගන්තුකවත්තං.

186. ආවාසිකවත්තෙ ආවාසිකෙන භික්ඛුනා ආගන්තුකං භික්ඛුං වුඩ්ඪතරං දිස්වා ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං උපනික්ඛිපිතබ්බං, පච්චුග්ගන්ත්වා පත්තචීවරං පටිග්ගහෙතබ්බං, පානීයෙන පුච්ඡිතබ්බො, පුච්ඡන්තෙන පන සකිං ආනීතං පානීයං සබ්බං පිවති, ‘‘පුන ආනෙමී’’ති පුච්ඡිතබ්බොයෙව. බීජනෙනපි බීජිතබ්බො, බීජන්තෙන සකිං පාදපිට්ඨියං බීජිත්වා සකිං මජ්ඣෙ, සකිං සීසෙ බීජිතබ්බො, ‘‘අලං හොතූ’’ති වුත්තෙන මන්දතරං බීජිතබ්බං, පුන ‘‘අල’’න්ති වුත්තෙන තතො මන්දතරං බීජිතබ්බං, තතියවාරං වුත්තෙන බීජනී ඨපෙතබ්බා, පාදාපිස්ස ධොවිතබ්බා. සචෙ අත්තනො තෙලං අත්ථි, තෙලෙන මක්ඛෙතබ්බා. නො චෙ අත්ථි, තස්ස සන්තකෙන මක්ඛෙතබ්බා. සචෙ උස්සහති, උපාහනා පුඤ්ඡිතබ්බා. උපාහනා පුඤ්ඡන්තෙන පඨමං සුක්ඛෙන චොළෙන පුඤ්ඡිතබ්බා, පච්ඡා අල්ලෙන, උපාහනපුඤ්ඡනචොළකං ධොවිත්වා එකමන්තං විස්සජ්ජෙතබ්බං.

ආගන්තුකො භික්ඛු අභිවාදෙතබ්බො, සෙනාසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං ‘‘එතං සෙනාසනං පාපුණාතී’’ති. අජ්ඣාවුට්ඨං වා අනජ්ඣාවුට්ඨං වා ආචික්ඛිතබ්බං, ගොචරො ආචික්ඛිතබ්බො, අගොචරො ආචික්ඛිතබ්බො, සෙක්ඛසම්මතානි කුලානි ආචික්ඛිතබ්බානි, වච්චට්ඨානං ආචික්ඛිතබ්බං, පස්සාවට්ඨානං ආචික්ඛිතබ්බං, පානීයං ආචික්ඛිතබ්බං, පරිභොජනීයං ආචික්ඛිතබ්බං, කත්තරදණ්ඩො ආචික්ඛිතබ්බො, සඞ්ඝස්ස කතිකසණ්ඨානං ආචික්ඛිතබ්බං ‘‘ඉමං කාලං පවිසිතබ්බං, ඉමං කාලං නික්ඛමිතබ්බ’’න්ති.

සචෙ ආගන්තුකො නවකො හොති, නිසින්නකෙනෙව ආචික්ඛිතබ්බං ‘‘අත්ර පත්තං නික්ඛිපාහි, අත්ර චීවරං නික්ඛිපාහි, ඉදං ආසනං, නිසීදාහී’’ති. පානීයං ආචික්ඛිතබ්බං, පරිභොජනීයං ආචික්ඛිතබ්බං, උපාහනපුඤ්ඡනචොළකං ආචික්ඛිතබ්බං, ආගන්තුකො භික්ඛු අභිවාදාපෙතබ්බො, සෙනාසනාදීනිපි නිසින්නෙනෙව ආචික්ඛිතබ්බානි. වුඩ්ඪතරෙ පන ආගතෙ ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බන්ති එවමාදි සබ්බං චීවරකම්මං වා නවකම්මං වා ඨපෙත්වාපි කාතබ්බං. චෙතියඞ්ගණං සම්මජ්ජන්තෙන සම්මුඤ්ජනිං නික්ඛිපිත්වා තස්ස වත්තං කාතුං ආරභිතබ්බං. පණ්ඩිතො හි ආගන්තුකො ‘‘සම්මජ්ජාහි තාව චෙතියඞ්ගණ’’න්ති වක්ඛති. ගිලානස්ස භෙසජ්ජං කරොන්තෙන පන සචෙ නාතිආතුරො ගිලානො හොති, භෙසජ්ජං අකත්වා වත්තමෙව කාතබ්බං, මහාගිලානස්ස පන භෙසජ්ජමෙව කාතබ්බං. පණ්ඩිතො හි ආගන්තුකො ‘‘කරොහි තාව භෙසජ්ජ’’න්ති වක්ඛති. ඉදං ආවාසිකවත්තං.

187. ගමිකවත්තෙ ගමිකෙන භික්ඛුනා මඤ්චපීඨාදිදාරුභණ්ඩං මත්තිකාභණ්ඩම්පි රජනභාජනාදි සබ්බං අග්ගිසාලායං වා අඤ්ඤස්මිං වා ගුත්තට්ඨානෙ පටිසාමෙත්වා ද්වාරවාතපානං ථකෙත්වා සෙනාසනං ආපුච්ඡිත්වා පක්කමිතබ්බං. සචෙ භික්ඛු න හොති, සාමණෙරො ආපුච්ඡිතබ්බො. සචෙ සාමණෙරො න හොති, ආරාමිකො ආපුච්ඡිතබ්බො. සචෙ න හොති භික්ඛු වා සාමණෙරො වා ආරාමිකො වා, චතූසු පාසාණෙසු මඤ්චං පඤ්ඤපෙත්වා මඤ්චෙ මඤ්චං ආරොපෙත්වා පීඨෙ පීඨං ආරොපෙත්වා සෙනාසනං උපරි පුඤ්ජං කරිත්වා දාරුභණ්ඩං මත්තිකාභණ්ඩං පටිසාමෙත්වා ද්වාරවාතපානං ථකෙත්වා පක්කමිතබ්බං. සචෙ විහාරො ඔවස්සති, සචෙ උස්සහති, සබ්බො ඡාදෙතබ්බො, උස්සුක්කං වා කාතබ්බං ‘‘කින්ති නු ඛො විහාරො ඡාදියෙථා’’ති, එවඤ්චෙතං ලභෙථ, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ ලභෙථ, යො දෙසො අනොවස්සකො හොති, තත්ථ චතූසු පාසාණෙසු මඤ්චං පඤ්ඤපෙත්වා මඤ්චෙ මඤ්චං ආරොපෙත්වා පීඨෙ පීඨං ආරොපෙත්වා සෙනාසනං උපරි පුඤ්ජං කරිත්වා දාරුභණ්ඩං මත්තිකාභණ්ඩං පටිසාමෙත්වා ද්වාරවාතපානං ථකෙත්වා පක්කමිතබ්බං. සචෙ විහාරො ඔවස්සති, සචෙ උස්සහති, සෙනාසනං ගාමං අතිහරිතබ්බං, උස්සුක්කං වා කාතබ්බං ‘‘කින්ති නු ඛො සෙනාසනං ගාමං අතිහරියෙථා’’ති, එවඤ්චෙතං ලභෙථ, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ ලභෙථ, අජ්ඣොකාසෙ චතූසු පාසාණෙසු මඤ්චං පඤ්ඤපෙත්වා මඤ්චෙ මඤ්චං ආරොපෙත්වා පීඨෙ පීඨං ආරොපෙත්වා සෙනාසනං උපරි පුඤ්ජං කරිත්වා දාරුභණ්ඩං මත්තිකාභණ්ඩං පටිසාමෙත්වා තිණෙන වා පණ්ණෙන වා පටිච්ඡාදෙත්වා පක්කමිතබ්බං ‘‘අප්පෙව නාම අඞ්ගානිපි සෙසෙය්යු’’න්ති. ඉදං ගමිකවත්තං.

188. භත්තග්ගවත්තෙ සචෙ ආරාමෙ කාලො ආරොචිතො හොති, තිමණ්ඩලං පටිච්ඡාදෙන්තෙන පරිමණ්ඩලං නිවාසෙත්වා කායබන්ධනං බන්ධිත්වා සගුණං කත්වා සඞ්ඝාටියො පාරුපිත්වා ගණ්ඨිකං පටිමුඤ්චිත්වා ධොවිත්වා පත්තං ගහෙත්වා සාධුකං අතරමානෙන ගාමො පවිසිතබ්බො.

න ඔක්කම්ම ථෙරානං භික්ඛූනං පුරතො ගන්තබ්බං. සුප්පටිච්ඡන්නෙන, සුසංවුතෙන, ඔක්ඛිත්තචක්ඛුනා, අප්පසද්දෙන අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බං, න උක්ඛිත්තකාය, න උජ්ජග්ඝිකාය අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බං, න කායප්පචාලකං, න බාහුප්පචාලකං, න සීසප්පචාලකං අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බං, න ඛම්භකතෙන, න ඔගුණ්ඨිතෙන, න උක්කුටිකාය අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බං.

සුප්පටිච්ඡන්නෙන , සුසංවුතෙන, ඔක්ඛිත්තචක්ඛුනා, අප්පසද්දෙන අන්තරඝරෙ නිසීදිතබ්බං, න උක්ඛිත්තකාය, න උජ්ජග්ඝිකාය අන්තරඝරෙ නිසීදිතබ්බං, න කායප්පචාලකං, න බාහුප්පචාලකං, න සීසප්පචාලකං අන්තරඝරෙ නිසීදිතබ්බං, න ඛම්භකතෙන, න ඔගුණ්ඨිතෙන, න පල්ලත්ථිකාය අන්තරඝරෙ නිසීදිතබ්බං, න ථෙරෙ භික්ඛූ අනුපඛජ්ජ නිසීදිතබ්බං. සචෙ මහාථෙරස්ස නිසින්නාසනෙන සමකං ආසනං හොති, බහූසු ආසනෙසු සති එකං ද්වෙ ආසනානි ඨපෙත්වා නිසීදිතබ්බං. භික්ඛූ ගණෙත්වා පඤ්ඤත්තාසනෙසු අනිසීදිත්වා මහාථෙරෙන ‘‘නිසීදා’’ති වුත්තෙන නිසීදිතබ්බං. නො චෙ මහාථෙරො වදති, ‘‘ඉදං, භන්තෙ, ආසනං උච්ච’’න්ති වත්තබ්බං. ‘‘නිසීදා’’ති වුත්තෙන නිසීදිතබ්බං. සචෙ පන එවං ආපුච්ඡිතෙපි න වදති, නිසීදන්තස්ස අනාපත්ති, මහාථෙරස්සෙව ආපත්ති. නවකො හි එවරූපෙ ආසනෙ අනාපුච්ඡා නිසීදන්තො ආපජ්ජති, ථෙරො ආපුච්ඡිතෙ අනනුජානන්තො. න නවා භික්ඛූ ආසනෙන පටිබාහිතබ්බා, න සඞ්ඝාටිකං ඔත්ථරිත්වා අන්තරඝරෙ නිසීදිතබ්බං.

පත්තධොවනොදකෙ දීයමානෙ උභොහි හත්ථෙහි පත්තං පටිග්ගහෙත්වා උදකං පටිග්ගහෙතබ්බං, දක්ඛිණොදකං පන පුරතො ආධාරකෙ පත්තං ඨපෙත්වා ගහෙතබ්බං, නීචං කත්වා උදකසද්දං අකරොන්තෙන අපටිඝංසන්තෙන පත්තො ධොවිතබ්බො. සචෙ උදකපටිග්ගාහකො හොති, නීචං කත්වා උදකපටිග්ගාහකෙ උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං ‘‘මා උදකපටිග්ගාහකො උදකෙන ඔසිඤ්චි , මා සාමන්තා භික්ඛූ උදකෙන ඔසිඤ්චිංසු, මා සඞ්ඝාටි උදකෙන ඔසිඤ්චී’’ති. සචෙ උදකපටිග්ගාහකො න හොති, නීචං කත්වා ඡමාය උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං ‘‘මා සාමන්තා භික්ඛූ උදකෙන ඔසිඤ්චිංසු, මා සඞ්ඝාටි උදකෙන ඔසිඤ්චී’’ති.

ඔදනෙ දීයමානෙ උභොහි හත්ථෙහි පත්තං පටිග්ගහෙත්වා ඔදනො පටිග්ගහෙතබ්බො. යථා සූපස්ස ඔකාසො හොති, එවං මත්තාය ඔදනො ගණ්හිතබ්බො. සචෙ හොති සප්පි වා තෙලං වා උත්තරිභඞ්ගං වා, ථෙරෙන වත්තබ්බො ‘‘සබ්බෙසං සමකං සම්පාදෙහී’’ති. ඉදඤ්ච න කෙවලං සප්පිආදීසු, ඔදනෙපි වත්තබ්බං. සප්පිආදීසු පන යං අප්පං හොති එකස්ස වා ද්වින්නං වා අනුරූපං, තං සබ්බෙසං සමකං සම්පාදෙහීති වුත්තෙ මනුස්සානං විහෙසා හොති, තස්මා තාදිසං සකිං වා ද්වික්ඛත්තුං වා ගහෙත්වා සෙසං න ගහෙතබ්බං. සක්කච්චං පිණ්ඩපාතො පටිග්ගහෙතබ්බො, පත්තසඤ්ඤිනා පිණ්ඩපාතො පටිග්ගහෙතබ්බො, සමසූපකො සමතිත්ථිකො පිණ්ඩපාතො පටිග්ගහෙතබ්බො, න තාව ථෙරෙන භුඤ්ජිතබ්බං, යාව න සබ්බෙසං ඔදනො සම්පත්තො හොති. ඉදඤ්ච යං පරිච්ඡින්නභික්ඛුකං භත්තග්ගං, යත්ථ මනුස්සා සබ්බෙසං පාපෙත්වා වන්දිතුකාමා හොන්ති, තං සන්ධාය වුත්තං . යං පන මහාභත්තග්ගං හොති, යත්ථ එකස්මිං පදෙසෙ භුඤ්ජන්ති, එකස්මිං පදෙසෙ උදකං දීයති, තත්ථ යථාසුඛං භුඤ්ජිතබ්බං.

සක්කච්චං පිණ්ඩපාතො භුඤ්ජිතබ්බො, පත්තසඤ්ඤිනා පිණ්ඩපාතො භුඤ්ජිතබ්බො, සපදානො පිණ්ඩපාතො භුඤ්ජිතබ්බො, සමසූපකො පිණ්ඩපාතො භුඤ්ජිතබ්බො, න ථූපකතො ඔමද්දිත්වා පිණ්ඩපාතො භුඤ්ජිතබ්බො, න සූපං වා බ්යඤ්ජනං වා ඔදනෙන පටිච්ඡාදෙතබ්බං භිය්යොකම්යතං උපාදාය, න සූපං වා ඔදනං වා අගිලානෙන අත්තනො අත්ථාය විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජිතබ්බං, න උජ්ඣානසඤ්ඤිනා පරෙසං පත්තො ඔලොකෙතබ්බො, නාතිමහන්තො කබළො කාතබ්බො, පරිමණ්ඩලං ආලොපො කාතබ්බො, න අනාහටෙ කබළෙ මුඛද්වාරං විවරිතබ්බං, න භුඤ්ජමානෙන සබ්බො හත්ථො මුඛෙ පක්ඛිපිතබ්බො, න සකබළෙන මුඛෙන බ්යාහරිතබ්බං, න පිණ්ඩුක්ඛෙපකං භුඤ්ජිතබ්බං, න කබළාවච්ඡෙකං, න අවගණ්ඩකාරකං, න හත්ථනිද්ධුනකං, න සිත්ථාවකාරකං, න ජිව්හානිච්ඡාරකං, න චපුචපුකාරකං, න සුරුසුරුකාරකං, න හත්ථනිල්ලෙහකං, න පත්තනිල්ලෙහකං, න ඔට්ඨනිල්ලෙහකං භුඤ්ජිතබ්බං.

න සාමිසෙන හත්ථෙන පානීයථාලකො පටිග්ගහෙතබ්බො, න තාව ථෙරෙන හත්ථධොවනඋදකං පටිග්ගහෙතබ්බං, යාව න සබ්බෙ භුත්තාවිනො හොන්ති. සචෙ මනුස්සා ‘‘ධොවථ, භන්තෙ, පත්තඤ්ච හත්ථෙ චා’’ති වදන්ති, භික්ඛූ වා ‘‘තුම්හෙ උදකං ගණ්හථා’’ති වදන්ති, වට්ටති. උදකෙ දීයමානෙ උභොහි හත්ථෙහි පත්තං පටිග්ගහෙත්වා උදකං පටිග්ගහෙතබ්බං, නීචං කත්වා උදකසද්දං අකරොන්තෙන අපටිඝංසන්තෙන පත්තො ධොවිතබ්බො. සචෙ උදකපටිග්ගාහකො හොති, නීචං කත්වා උදකපටිග්ගාහකෙ උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං ‘‘මා උදකපටිග්ගාහකො උදකෙන ඔසිඤ්චි, මා සාමන්තා භික්ඛූ උදකෙන ඔසිඤ්චිංසු, මා සඞ්ඝාටි උදකෙන ඔසිඤ්චී’’ති. සචෙ උදකපටිග්ගාහකො න හොති, නීචං කත්වා ඡමාය උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං ‘‘මා සාමන්තා භික්ඛූ උදකෙන ඔසිඤ්චිංසු, මා සඞ්ඝාටි උදකෙන ඔසිඤ්චී’’ති, න සසිත්ථකං පත්තධොවනං අන්තරඝරෙ ඡඩ්ඩෙතබ්බං.

භත්තග්ගතො උට්ඨාය නිවත්තන්තෙසු නවකෙහි භික්ඛූහි පඨමතරං නිවත්තිතබ්බං, පච්ඡා ථෙරෙහි. සම්බාධෙසු හි ඝරෙසු මහාථෙරානං නික්ඛමනොකාසො න හොති, තස්මා එවං වුත්තං. එවං නිවත්තන්තෙහි පන නවකෙහි ගෙහද්වාරෙ ඨත්වා ථෙරෙසු නික්ඛමන්තෙසු පටිපාටියා ගන්තබ්බං. සචෙ පන මහාථෙරා ධුරෙ නිසින්නා හොන්ති, නවකා අන්තොගෙහෙ, ථෙරාසනතො පට්ඨාය පටිපාටියා එව නික්ඛමිතබ්බං , කායෙන කායං අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන යථා අන්තරෙන මනුස්සා ගන්තුං සක්කොන්ති, එවං විරළාය පාළියා ගන්තබ්බං.

‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, ථෙරෙන භික්ඛුනා භත්තග්ගෙ අනුමොදිතු’’න්ති (චූළව. 362) වචනතො සඞ්ඝත්ථෙරෙන භත්තග්ගෙ අනුමොදිතබ්බං. තං එකමෙව ඔහාය සෙසෙහි න ගන්තබ්බං.

‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, භත්තග්ගෙ චතූහි පඤ්චහි ථෙරානුථෙරෙහි භික්ඛූහි ආගමෙතු’’න්ති (චූළව. 362) වචනතො සඞ්ඝත්ථෙරෙන අනුමොදනත්ථාය නිසින්නෙ හෙට්ඨා පටිපාටියා චතූහි නිසීදිතබ්බං, අනුථෙරෙ නිසින්නෙ මහාථෙරෙන ච හෙට්ඨා ච තීහි නිසීදිතබ්බං, පඤ්චමෙ නිසින්නෙ උපරි චතූහි නිසීදිතබ්බං, සඞ්ඝත්ථෙරෙන හෙට්ඨා දහරභික්ඛුස්මිං අජ්ඣිට්ඨෙපි සඞ්ඝත්ථෙරතො පට්ඨාය චතූහි නිසීදිතබ්බමෙව. සචෙ පන අනුමොදකො භික්ඛු ‘‘ගච්ඡථ, භන්තෙ, ආගමෙතබ්බකිච්චං නත්ථී’’ති වදති, ගන්තුං වට්ටති. මහාථෙරෙන ‘‘ගච්ඡාම, ආවුසො’’ති වුත්තෙ ‘‘ගච්ඡථා’’ති වදති, එවම්පි වට්ටති, ‘‘බහිගාමෙ ආගමිස්සාමා’’ති ආභොගං කත්වාපි බහිගාමං ගන්ත්වා අත්තනො නිස්සිතකෙ ‘‘තුම්හෙ තස්ස ආගමනං ආගමෙථා’’ති වත්වාපි ගන්තුං වට්ටතියෙව. සචෙ පන මනුස්සා අත්තනො රුචිතෙන එකෙන අනුමොදනං කාරෙන්ති, නෙව තස්ස අනුමොදතො ආපත්ති, න මහාථෙරස්ස භාරො හොති. උපනිසින්නකථායමෙව හි මනුස්සෙසු කථාපෙන්තෙසු ථෙරො ආපුච්ඡිතබ්බො. මහාථෙරෙන ච අනුමොදනාය අජ්ඣිට්ඨොව ආගමෙතබ්බොති ඉදමෙත්ථ ලක්ඛණං. ‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, සති කරණීයෙ ආනන්තරිකං භික්ඛුං ආපුච්ඡිත්වා ගන්තු’’න්ති (චූළව. 362) වචනතො පන වච්චාදිපීළිතෙන අනන්තරං භික්ඛුං ආපුච්ඡිත්වා ගන්තබ්බන්ති. ඉදං භත්තග්ගවත්තං.

189. පිණ්ඩචාරිකවත්තෙ පන පිණ්ඩචාරිකෙන භික්ඛුනා ‘‘ඉදානි ගාමං පවිසිස්සාමී’’ති තිමණ්ඩලං පටිච්ඡාදෙන්තෙන පරිමණ්ඩලං නිවාසෙත්වා කායබන්ධනං බන්ධිත්වා සගුණං කත්වා සඞ්ඝාටියො පාරුපිත්වා ගණ්ඨිකං පටිමුඤ්චිත්වා ධොවිත්වා පත්තං ගහෙත්වා සාධුකං අතරමානෙන ගාමො පවිසිතබ්බො. සුප්පටිච්ඡන්නෙන අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බන්තිආදි සබ්බං භත්තග්ගවත්තෙ වුත්තනයෙනෙව ඉධාපි වෙදිතබ්බං.

නිවෙසනං පවිසන්තෙන සල්ලක්ඛෙතබ්බං ‘‘ඉමිනා පවිසිස්සාමි, ඉමිනා නික්ඛමිස්සාමී’’ති, නාතිසහසා පවිසිතබ්බං, නාතිදූරෙ නාච්චාසන්නෙ ඨාතබ්බං, නාතිචිරං ඨාතබ්බං, නාතිලහුකං නිවත්තිතබ්බං, ඨිතෙන සල්ලක්ඛෙතබ්බං ‘‘භික්ඛං දාතුකාමා වා අදාතුකාමා වා’’ති . සචෙ කම්මං වා නික්ඛිපති, ආසනා වා වුට්ඨාති, කටච්ඡුං වා පරාමසති, භාජනං වා පරාමසති, ඨපෙති වා, ‘‘දාතුකාමස්සා’’ති ඨාතබ්බං. භික්ඛාය දීයමානාය වාමෙන හත්ථෙන සඞ්ඝාටිං උච්චාරෙත්වා දක්ඛිණෙන හත්ථෙන පත්තං පණාමෙත්වා උභොහි හත්ථෙහි පත්තං පටිග්ගහෙත්වා භික්ඛා පටිග්ගහෙතබ්බා, ඉත්ථී වා හොතු පුරිසො වා, භික්ඛාදානසමයෙ මුඛං න ඔලොකෙතබ්බං, සල්ලක්ඛෙතබ්බං ‘‘සූපං දාතුකාමා වා අදාතුකාමා වා’’ති. සචෙ කටච්ඡුං වා පරාමසති, භාජනං වා පරාමසති, ඨපෙති වා, ‘‘දාතුකාමස්සා’’ති ඨාතබ්බං. භික්ඛාය දින්නාය සඞ්ඝාටියා පත්තං පටිච්ඡාදෙත්වා සාධුකං අතරමානෙන නිවත්තිතබ්බං.

යො පඨමං ගාමතො පිණ්ඩාය පටික්කමති, තෙන ආසනං පඤ්ඤපෙතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං උපනික්ඛිපිතබ්බං, අවක්කාරපාති ධොවිත්වා උපට්ඨාපෙතබ්බා, පානීයං පරිභොජනීයං උපට්ඨාපෙතබ්බං. යො පච්ඡා ගාමතො පිණ්ඩාය පටික්කමති, සචෙ හොති භුත්තාවසෙසො, සචෙ ආකඞ්ඛති, භුඤ්ජිතබ්බං. නො චෙ ආකඞ්ඛති, අප්පහරිතෙ වා ඡඩ්ඩෙතබ්බං, අප්පාණකෙ වා උදකෙ ඔපිලාපෙතබ්බං, තෙන ආසනං උද්ධරිතබ්බං, පාදොදකං පාදපීඨං පාදකථලිකං පටිසාමෙතබ්බං, අවක්කාරපාති ධොවිත්වා පටිසාමෙතබ්බා, පානීයං පරිභොජනීයං පටිසාමෙතබ්බං, භත්තග්ගං සම්මජ්ජිතබ්බං. යො පස්සති පානීයඝටං වා පරිභොජනීයඝටං වා වච්චඝටං වා රිත්තං තුච්ඡං, තෙන උපට්ඨාපෙතබ්බං. සචස්ස හොති අවිසය්හං, හත්ථවිකාරෙන දුතියං ආමන්තෙත්වා හත්ථවිලඞ්ඝකෙන උපට්ඨාපෙතබ්බං, න ච තප්පච්චයා වාචා භින්දිතබ්බාති. ඉදං පිණ්ඩචාරිකවත්තං.

190. ආරඤ්ඤිකවත්තෙ ආරඤ්ඤිකෙන භික්ඛුනා කාලස්සෙව උට්ඨාය පත්තං ථවිකාය පක්ඛිපිත්වා අංසෙ ලග්ගෙත්වා චීවරං ඛන්ධෙ කරිත්වා උපාහනා ආරොහිත්වා දාරුභණ්ඩං මත්තිකාභණ්ඩං පටිසාමෙත්වා ද්වාරවාතපානං ථකෙත්වා වසනට්ඨානතො නික්ඛමිතබ්බං. ‘‘ඉදානි ගාමං පවිසිස්සාමා’’ති උපාහනා ඔමුඤ්චිත්වා නීචං කත්වා පප්ඵොටෙත්වා ථවිකාය පක්ඛිපිත්වා අංසෙ ලග්ගෙත්වා තිමණ්ඩලං පටිච්ඡාදෙන්තෙන පරිමණ්ඩලං නිවාසෙත්වා කායබන්ධනං බන්ධිත්වා සගුණං කත්වා සඞ්ඝාටියො පාරුපිත්වා ගණ්ඨිකං පටිමුඤ්චිත්වා ධොවිත්වා පත්තං ගහෙත්වා සාධුකං අතරමානෙන ගාමො පවිසිතබ්බො. සුප්පටිච්ඡන්නෙන අන්තරඝරෙ ගන්තබ්බන්තිආදි සබ්බං ගමනවිධානං ඉධාපි භත්තග්ගවත්තෙ වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බං.

නිවෙසනං පවිසන්තෙන සල්ලක්ඛෙතබ්බං ‘‘ඉමිනා පවිසිස්සාමි, ඉමිනා නික්ඛමිස්සාමී’’තිආදි සබ්බං භික්ඛාචාරවිධානං පිණ්ඩචාරිකවත්තෙ වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බං. ආරඤ්ඤිකෙන භික්ඛුනා පානීයං පරිභොජනීයං උපට්ඨාපෙතබ්බං. සචෙ භාජනානි නප්පහොන්ති, පානීයමෙව පරිභොජනීයම්පි කත්වා උපට්ඨාපෙතබ්බං. භාජනං අලභන්තෙන වෙළුනාළිකායපි උපට්ඨාපෙතබ්බං. තම්පි අලභන්තස්ස යථා සමීපෙ උදකආවාටො හොති, එවං කාතබ්බං. අග්ගි උපට්ඨාපෙතබ්බො, අරණිසහිතං උපට්ඨාපෙතබ්බං, අරණිසහිතෙ සති අග්ගිං අකාතුම්පි වට්ටති. යථා ච ආරඤ්ඤිකස්ස, එවං කන්තාරප්පටිපන්නස්සපි අරණිසහිතං ඉච්ඡිතබ්බං. ගණවාසිනො පන තෙන විනාපි වට්ටති. කත්තරදණ්ඩො උපට්ඨාපෙතබ්බො, නක්ඛත්තපදානි උග්ගහෙතබ්බානි සකලානි වා එකදෙසානි වා, දිසාකුසලෙන භවිතබ්බං. ඉදං ආරඤ්ඤිකවත්තං.

191. සෙනාසනවත්තෙ යස්මිං විහාරෙ විහරති, සචෙ සො විහාරො උක්ලාපො හොති, සචෙ උස්සහති, සොධෙතබ්බො. විහාරං සොධෙන්තෙන පඨමං පත්තචීවරං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, නිසීදනපච්චත්ථරණං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, භිසිබිම්බොහනං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, මඤ්චො නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බො, පීඨං නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, මඤ්චපටිපාදකා නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බා, ඛෙළමල්ලකො නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බො, අපස්සෙනඵලකං නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං, භූමත්ථරණං යථාපඤ්ඤත්තං සල්ලක්ඛෙත්වා නීහරිත්වා එකමන්තං නික්ඛිපිතබ්බං. සචෙ විහාරෙ සන්තානකං හොති, උල්ලොකා පඨමං ඔහාරෙතබ්බං, ආලොකසන්ධිකණ්ණභාගා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ ගෙරුකපරිකම්මකතා භිත්ති කණ්ණකිතා හොති, චොළකං තෙමෙත්වා පීළෙත්වා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ කාළවණ්ණකතා භූමි කණ්ණකිතා හොති, චොළකං තෙමෙත්වා පීළෙත්වා පමජ්ජිතබ්බා. සචෙ අකතා හොති භූමි, උදකෙන පරිප්ඵොසිත්වා පරිප්ඵොසිත්වා සම්මජ්ජිතබ්බා ‘‘මා විහාරො රජෙන උහඤ්ඤී’’ති, සඞ්කාරං විචිනිත්වා එකමන්තං ඡඩ්ඩෙතබ්බං.

න භික්ඛුසාමන්තා සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං, න විහාරසාමන්තා සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං, න පානීයසාමන්තා සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං, න පරිභොජනීයසාමන්තා සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං, න පටිවාතෙ අඞ්ගණෙ සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං, අධොවාතෙ සෙනාසනං පප්ඵොටෙතබ්බං.

භූමත්ථරණං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, මඤ්චපටිපාදකා එකමන්තං ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා අභිහරිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බා, මඤ්චො එකමන්තං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බො, පීඨං එකමන්තං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා නීචං කත්වා සාධුකං අපටිඝංසන්තෙන අසඞ්ඝට්ටෙන්තෙන කවාටපීඨං අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං , භිසිබිම්බොහනං එකමන්තං ඔතාපෙත්වා සොධෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, නිසීදනපච්චත්ථරණං ඔතාපෙත්වා පප්ඵොටෙත්වා අතිහරිත්වා යථාපඤ්ඤත්තං පඤ්ඤපෙතබ්බං, ඛෙළමල්ලකො එකමන්තං ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා අතිහරිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බො, අපස්සෙනඵලකං එකමන්තං ඔතාපෙත්වා පමජ්ජිත්වා යථාඨානෙ ඨපෙතබ්බං. පත්තචීවරං නික්ඛිපිතබ්බං, පත්තං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන පත්තං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන හෙට්ඨාමඤ්චං වා හෙට්ඨාපීඨං වා පරාමසිත්වා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො, න ච අනන්තරහිතාය භූමියා පත්තො නික්ඛිපිතබ්බො. චීවරං නික්ඛිපන්තෙන එකෙන හත්ථෙන චීවරං ගහෙත්වා එකෙන හත්ථෙන චීවරවංසං වා චීවරරජ්ජුං වා පමජ්ජිත්වා පාරතො අන්තං, ඔරතො භොගං කත්වා චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං.

සචෙ පුරත්ථිමා සරජා වාතා වායන්ති, පුරත්ථිමා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ පච්ඡිමා, උත්තරා, දක්ඛිණා සරජා වාතා වායන්ති, දක්ඛිණා වාතපානා ථකෙතබ්බා. සචෙ සීතකාලො හොති, දිවා වාතපානා විවරිතබ්බා, රත්තිං ථකෙතබ්බා. සචෙ උණ්හකාලො හොති, දිවා වාතපානා ථකෙතබ්බා, රත්තිං විවරිතබ්බා.

සචෙ උක්ලාපං හොති, පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, කොට්ඨකො සම්මජ්ජිතබ්බො, උපට්ඨානසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, අග්ගිසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, වච්චකුටි සම්මජ්ජිතබ්බා. සචෙ පානීයං න හොති, පානීයං උපට්ඨාපෙතබ්බං. සචෙ පරිභොජනීයං න හොති, පරිභොජනීයං උපට්ඨාපෙතබ්බං. සචෙ ආචමනකුම්භියා උදකං න හොති, ආචමනකුම්භියා උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං.

සචෙ වුඩ්ඪෙන සද්ධිං එකවිහාරෙ විහරති, න වුඩ්ඪං අනාපුච්ඡා උද්දෙසො දාතබ්බො, න පරිපුච්ඡා දාතබ්බා, න සජ්ඣායො කාතබ්බො, න ධම්මො භාසිතබ්බො, න පදීපො කාතබ්බො, න පදීපො විජ්ඣාපෙතබ්බො, න වාතපානා විවරිතබ්බා, න වාතපානා ථකෙතබ්බා. ද්වාරං නාම යස්මා මහාවළඤ්ජං, තස්මා තත්ථ ආපුච්ඡනකිච්චං නත්ථි, සෙසානි පන උද්දෙසදානාදීනි ආපුච්ඡිත්වාව කාතබ්බානි, දෙවසිකම්පි ආපුච්ඡිතුං වට්ටති. අථාපි ‘‘භන්තෙ, ආපුච්ඡිතමෙව හොතූ’’ති වුත්තෙ වුඩ්ඪතරො ‘‘සාධූ’’ති සම්පටිච්ඡති, සයමෙව වා ‘‘ත්වං යථාසුඛං විහරාහී’’ති වදති, එවම්පි වට්ටති. සභාගස්ස විස්සාසෙනපි වට්ටතියෙව. සචෙ වුඩ්ඪෙන සද්ධිං එකචඞ්කමෙ චඞ්කමති, යෙන වුඩ්ඪො, තෙන පරිවත්තෙතබ්බං, න ච වුඩ්ඪො සඞ්ඝාටිකණ්ණෙන ඝට්ටෙතබ්බො. ඉදං සෙනාසනවත්තං.

192. ජන්තාඝරවත්තෙ යො පඨමං ජන්තාඝරං ගච්ඡති, සචෙ ඡාරිකා උස්සන්නා හොති, ඡාරිකා ඡඩ්ඩෙතබ්බා. සචෙ උක්ලාපං හොති, ජන්තාඝරං සම්මජ්ජිතබ්බං, පරිභණ්ඩං සම්මජ්ජිතබ්බං, පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, කොට්ඨකො සම්මජ්ජිතබ්බො, ජන්තාඝරසාලා සම්මජ්ජිතබ්බා, චුණ්ණං සන්නෙතබ්බං, මත්තිකා තෙමෙතබ්බා, උදකදොණියා උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං. ජන්තාඝරං පවිසන්තෙන මත්තිකාය මුඛං මක්ඛෙත්වා පුරතො ච පච්ඡතො ච පටිච්ඡාදෙත්වා ජන්තාඝරං පවිසිතබ්බං, න ථෙරෙ භික්ඛූ අනුපඛජ්ජ නිසීදිතබ්බං, න නවා භික්ඛූ ආසනෙන පටිබාහිතබ්බා. සචෙ උස්සහති, ජන්තාඝරෙ ථෙරානං භික්ඛූනං පරිකම්මං කාතබ්බං. ජන්තාඝරා නික්ඛමන්තෙන ජන්තාඝරපීඨං ආදාය පුරතො ච පච්ඡතො ච පටිච්ඡාදෙත්වා ජන්තාඝරා නික්ඛමිතබ්බං. සචෙ උස්සහති, උදකෙපි ථෙරානං භික්ඛූනං පරිකම්මං කාතබ්බං, න ථෙරානං භික්ඛූනං පුරතො නහායිතබ්බං, න උපරිතො නහායිතබ්බං, නහාතෙන උත්තරන්තෙන ඔතරන්තානං මග්ගො දාතබ්බො. යො පච්ඡා ජන්තාඝරා නික්ඛමති, සචෙ ජන්තාඝරං චික්ඛල්ලං හොති, ධොවිතබ්බං, මත්තිකාදොණිං ධොවිත්වා ජන්තාඝරපීඨං පටිසාමෙත්වා අග්ගිං විජ්ඣාපෙත්වා ද්වාරං ථකෙත්වා පක්කමිතබ්බං. ඉදං ජන්තාඝරවත්තං.

193. වච්චකුටිවත්තෙ යො වච්චකුටිං ගච්ඡති, බහි ඨිතෙන උක්කාසිතබ්බං, අන්තො නිසින්නෙනපි උක්කාසිතබ්බං, චීවරවංසෙ වා චීවරරජ්ජුයා වා චීවරං නික්ඛිපිත්වා සාධුකං අතරමානෙන වච්චකුටි පවිසිතබ්බා, නාතිසහසා පවිසිතබ්බා, න උබ්භජිත්වා පවිසිතබ්බා, වච්චපාදුකාය ඨිතෙන උබ්භජිතබ්බං, න නිත්ථුනන්තෙන වච්චො කාතබ්බො, න දන්තකට්ඨං ඛාදන්තෙන වච්චො කාතබ්බො, න බහිද්ධා වච්චදොණිකාය වච්චො කාතබ්බො, න බහිද්ධා පස්සාවදොණිකාය පස්සාවො කාතබ්බො, න පස්සාවදොණිකාය ඛෙළො කාතබ්බො, ඵාලිතෙන වා ඛරෙන වා ගණ්ඨිකෙන වා කණ්ටකෙන වා සුසිරෙන වා පූතිනා වා කට්ඨෙන න අවලෙඛිතබ්බං, අවලෙඛනකට්ඨං පන අග්ගහෙත්වා පවිට්ඨස්ස ආපත්ති නත්ථි, න අවලෙඛනකට්ඨං වච්චකූපම්හි පාතෙතබ්බං, වච්චපාදුකාය ඨිතෙන පටිච්ඡාදෙතබ්බං, නාතිසහසා නික්ඛමිතබ්බං, න උබ්භජිත්වා නික්ඛමිතබ්බං, ආචමනපාදුකාය ඨිතෙන උබ්භජිතබ්බං, න චපුචපුකාරකං ආචමෙතබ්බං, න ආචමනසරාවකෙ උදකං සෙසෙතබ්බං. ඉදඤ්ච සබ්බසාධාරණට්ඨානං සන්ධාය වුත්තං. තත්ර හි අඤ්ඤෙ අඤ්ඤෙ ආගච්ඡන්ති, තස්මා උදකං න සෙසෙතබ්බං. යං පන සඞ්ඝිකෙපි විහාරෙ එකදෙසෙ නිබද්ධගමනත්ථාය කතං ඨානං හොති පුග්ගලිකට්ඨානං වා, තස්මිං වට්ටති. විරෙචනං පිවිත්වා පුනප්පුනං පවිසන්තස්සපි වට්ටතියෙව. ආචමනපාදුකාය ඨිතෙන පටිච්ඡාදෙතබ්බං.

සචෙ වච්චකුටි උහතා හොති බහි වච්චමක්ඛිතා, උදකං ආහරිත්වා ධොවිතබ්බා. උදකං අත්ථි, භාජනං නත්ථි, අසන්තං නාම හොති. භාජනං අත්ථි, උදකං නත්ථි, එතම්පි අසන්තං . උභයස්මිං අසති අසන්තමෙව, කට්ඨෙන වා කෙනචි වා පුඤ්ඡිත්වා ගන්තබ්බං. සචෙ අවලෙඛනපිටකො පූරිතො හොති, අවලෙඛනකට්ඨං ඡඩ්ඩෙතබ්බං. සචෙ කචවරං අත්ථි, වච්චකුටි සම්මජ්ජිතබ්බා, පරිභණ්ඩං සම්මජ්ජිතබ්බං, පරිවෙණං සම්මජ්ජිතබ්බං, කොට්ඨකො සම්මජ්ජිතබ්බො. සචෙ ආචමනකුම්භියා උදකං න හොති, ආචමනකුම්භියා උදකං ආසිඤ්චිතබ්බං.

‘‘න, භික්ඛවෙ, වච්චං කත්වා සති උදකෙ නාචමෙතබ්බං, යො නාචමෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති (චූළව. 373) වචනතො උදකෙ සති උදකකිච්චං අකරොන්තස්ස ආපත්ති. සචෙ උදකං අත්ථි, පටිච්ඡන්නට්ඨානං පන නත්ථි, භාජනෙන නීහරිත්වා ආචමිතබ්බං. භාජනෙ අසති පත්තෙන නීහරිතබ්බං, පත්තෙපි අසති අසන්තං නාම හොති. ‘‘ඉදං අතිවිවටං, පුරතො අඤ්ඤං උදකං භවිස්සතී’’ති ගතස්ස උදකං අලභන්තස්සෙව භික්ඛාචාරවෙලා හොති, කට්ඨෙන වා කෙනචි වා පුඤ්ඡිත්වා ගන්තබ්බං, භුඤ්ජිතුම්පි අනුමොදිතුම්පි වට්ටති. ‘‘න, භික්ඛවෙ, වච්චකුටියා යථාවුඩ්ඪං වච්චො කාතබ්බො, යො කරෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස. අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, ආගතපටිපාටියා වච්චං කාතු’’න්ති (චුළව. 373) වචනතො වච්චකුටිං පවිසන්තෙන ආගතපටිපාටියා පවිසිතබ්බං. වච්චකුටියං පස්සාවට්ඨානෙ නහානතිත්ථෙති තීසුපි ආගතපටිපාටියෙව පමාණං. ඉදං වච්චකුටිවත්තං.

ඉති පාළිමුත්තකවිනයවිනිච්ඡයසඞ්ගහෙ

උපජ්ඣායාදිවත්තවිනිච්ඡයකථා සමත්තා.