📜

9. චම්පෙය්යක්ඛන්ධකො

කස්සපගොත්තභික්ඛුවත්ථුකථාදිවණ්ණනා

380. චම්පෙය්යක්ඛන්ධකෙ තන්තිබද්ධොති තන්ති වුච්චති බ්යාපාරො, තත්ථ බද්ධො, උස්සුක්කං ආපන්නොති අත්ථො. තෙනාහ ‘‘තස්මිං ආවාසෙ’’තිආදි.

387-8. හාපනං වා අඤ්ඤථා කරණං වා නත්ථීති ඤත්තිකම්මස්ස ඤත්තියා එකත්තා හාපනං න සම්භවති, තස්සා එකත්තා එව පච්ඡා ඤත්තිඨපනවසෙන, ද්වික්ඛත්තුං ඨපනවසෙන ච අඤ්ඤථා කරණං නත්ථි. පරතොති පරිවාරෙ. තන්ති පබ්බාජනීයකම්මං, තස්සාති අත්ථො.

කස්සපගොත්තභික්ඛුවත්ථුකථාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ද්වෙනිස්සරණාදිකථාවණ්ණනා

395. එසාති ‘‘බාලො’’තිආදිනා නිද්දිට්ඨපුග්ගලො, අප්පත්තොති සම්බන්ධො. තත්ථ කාරණමාහ ‘‘යස්මා’’තිආදි. තත්ථ ආවෙණිකෙන ලක්ඛණෙනාති පබ්බාජනීයකම්මස්ස නිමිත්තභාවෙන පාළියං වුත්තත්තා අසාධාරණභූතෙන කුලදූසකභාවෙන. යදි හෙස තං කම්මං අප්පත්තො, කථං පන සුනිස්සාරිතොති ආහ ‘‘යස්මා පනස්ස ආකඞ්ඛමානො සඞ්ඝො පබ්බාජනීයකම්මං කරෙය්යාති වුත්තං, තස්මා සුනිස්සාරිතො’’ති. තත්ථ වුත්තන්ති කම්මක්ඛන්ධකෙ (චූළව. 27) වුත්තං.

එත්ථ පන කුලදූසකකම්මං කත්වා පබ්බාජනීයකම්මකතස්ස තෙරසකකණ්ඩකට්ඨකථායං ‘‘යස්මිං විහාරෙ වසන්තෙන යස්මිං ගාමෙ කුලදූසකකම්මං කතං හොති, තස්මිං විහාරෙ වා තස්මිං ගාමෙ වා න වසිතබ්බ’’න්තිආදිනා (පාරා. අට්ඨ. 2.433) යා සම්මාවත්තනා වුත්තා, සා ඉතරෙනාපි පූරෙතබ්බා. යං පන පටිප්පස්සද්ධකම්මස්ස කුලදූසකස්ස තත්ථෙව අට්ඨකථායං ‘‘යෙසු කුලෙසු කුලදූසකකම්මං කතං, තතො පච්චයා න ගහෙතබ්බා’’තිආදි වුත්තං, තං න පූරෙතබ්බං කුලසඞ්ගහස්ස අකතත්තා. එවං සෙසකම්මෙසුපි. යදි එවං ‘‘තජ්ජනීයකම්මාරහස්ස නියසකම්මං කරොති…පෙ… එවං ඛො, උපාලි, අධම්මකම්මං හොතී’’තිආදිවචනං (මහාව. 402) විරුජ්ඣතීති? න විරුජ්ඣති සඞ්ඝසන්නිට්ඨානවසෙන තජ්ජනීයාදිකම්මාරහත්තස්ස සිජ්ඣනතො. යස්ස හි සඞ්ඝො ‘‘තජ්ජනීයකම්මං කරොමා’’ති සන්නිට්ඨානං කත්වා කම්මවාචං සාවෙන්තො පබ්බාජනීයකම්මවාචං සාවෙති, තස්ස කම්මං අධම්මකම්මං හොති. සචෙ පන ‘‘තස්සෙව පබ්බාජනීයකම්මමෙව කරොමා’’ති සන්නිට්ඨානං කත්වා තදෙව කරොති, තස්ස තං කම්මං ධම්මකම්මන්ති වෙදිතබ්බං.

එවමිධ ‘‘නිස්සාරණ’’න්ති අධිප්පෙතස්ස පබ්බාජනීයකම්මස්ස වසෙන අත්ථං දස්සෙත්වා ඉදානි තදඤ්ඤෙසං තජ්ජනීයාදීනං වසෙන නිස්සාරණෙ අධිප්පෙතෙ ‘‘අප්පත්තො නිස්සාරණ’’න්ති ඉමස්ස පටිපක්ඛවසෙන සම්පත්තො නිස්සාරණං, ‘‘තඤ්චෙ සඞ්ඝො නිස්සාරෙති. සුනිස්සාරිතො’’ති අත්ථසම්භවං දස්සෙතුං පුන ‘‘තඤ්චෙ සඞ්ඝො නිස්සාරෙතීති සචෙ සඞ්ඝො’’තිආදි වුත්තං. තත්ථ තත්ථාති තජ්ජනීයාදිකම්මවිසයෙ, එකෙනාපි අඞ්ගෙන නිස්සාරණා අනුඤ්ඤාතාති යොජනා. පාළියං අප්පත්තො නිස්සාරණන්ති එත්ථ ආපන්නො ආවෙණිකවසෙන තජ්ජනීයාදිසඞ්ඛාතං නිස්සාරණං පත්තොති අත්ථො ගහෙතබ්බො.

ද්වෙනිස්සරණාදිකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

චම්පෙය්යක්ඛන්ධකවණ්ණනානයො නිට්ඨිතො.