📜

පඨමගාථාසඞ්ගණිකං

සත්තනගරෙසු පඤ්ඤත්තසික්ඛාපදවණ්ණනා

335. අඩ්ඪුඩ්ඪසතානීති පඤ්ඤාසාධිකානි තීණි සතානි. විග්ගහපදෙන මනුස්සවිග්ගහං වුත්තං.

අතිරෙකන්ති පඨමකථිනං. කාළකන්ති සුද්ධකාළකං. භූතන්ති භූතාරොචනං. භික්ඛුනීසු ච අක්කොසොති ‘‘යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුං අක්කොසෙය්යා’’ති (පාචි. 1029) වුත්තං සික්ඛාපදං.

ද්වෙපි ච භෙදාති ද්වෙ සඞ්ඝභෙදසික්ඛාපදානි. අන්තරවාසකනාමෙන අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා හත්ථතො චීවරපටිග්ගහණං වුත්තං. සුත්තන්ති සුත්තං විඤ්ඤාපෙත්වා වායාපනං. විකාලෙති විකාලභොජනං. චාරිත්තන්ති පුරෙභත්තං පච්ඡාභත්තං චාරිත්තං. නහානන්ති ඔරෙනද්ධමාසනහානං.

චීවරං දත්වාති සමග්ගෙන සඞ්ඝෙන චීවරං දත්වා ඛිය්යනං. ගිරග්ගන්ති නච්චගීතං. චරියාති අන්තොවස්සං චාරිකචරණං. තත්ථෙවාති වස්සංවුත්ථාය චාරිකං අපක්කමිත්වා තත්ථෙව නිවාසනං පටිච්ච පඤ්ඤත්තසික්ඛාපදං. ඡන්දදානෙනාති පාරිවාසිකෙන ඡන්දදානෙන.

පාරාජිකානි චත්තාරීති භික්ඛුනීනං අසාධාරණානි. සොළසාති ආදිතො පඤ්ච සික්ඛාපදානි, කුලදූසනඤ්චාති ඡ, භික්ඛුනීනං අසාධාරණානි දස නිස්සග්ගියානි.

චතුත්තිංසාති පඨමකථිනසුද්ධකාළකචීවරපටිග්ගහණරූපියචීවරවායාපනකොසෙය්යමිස්සකඑළකලොමධොවාපනදුතියපත්තවජ්ජිතානි භික්ඛුවිභඞ්ගෙ ද්වාවීසති, භික්ඛුනීනං අසාධාරණානි ද්වාදස චාති චතුත්තිංස. ඡපඤ්ඤාසසතන්ති වෙසාලියාදීසු පඤ්ඤත්තානි ද්වත්තිංසසික්ඛාපදානි ඨපෙත්වා සෙසා ඡපඤ්ඤාසසතං.

දසගාරය්හාති වොසාසඅප්පටිසං විදිතසික්ඛාපදද්වයඤ්ච ඨපෙත්වා සෙසානි දස පාටිදෙසනීයානි. ද්වෙ සත්තති සෙඛියානි සුරුසුරුකාරකසාමිසෙනහත්ථෙනපානීයථාලකපටිග්ගහණසසිත්ථකපත්තධොවනානි තීණි ඨපෙත්වා සෙසානි සෙඛියානි.

සෙය්යාති අනුපසම්පන්නෙන සහසෙය්යසික්ඛාපදං. ඛණනෙති පථවීඛණනං. ගච්ඡ දෙවතෙති භූතගාමසික්ඛාපදං වුත්තං. සප්පාණකං සිඤ්චන්ති සප්පාණොදකසිඤ්චනං. මහාවිහාරොති මහල්ලකවිහාරො.

අඤ්ඤන්ති අඤ්ඤවාදකං. ද්වාරන්ති යාව ද්වාරකොසා අග්ගළට්ඨපනං. සහධම්මොති සහධම්මිකං වුච්චමානො. පයොපානන්ති සුරුසුරුකාරකසික්ඛාපදං.

එළකලොමොති එළකලොමධොවාපනං. පත්තො චාති දුතියපත්තො. ඔවාදොති භික්ඛුනුපස්සයං උපසඞ්කමිත්වා ඔවාදො. භෙසජ්ජන්ති චතුමාසපච්චයපවාරණාසික්ඛාපදං. ආරඤ්ඤිකොති චතුත්ථපාටිදෙසනීයං. ඔවාදොති ඔවාදාය වා සංවාසාය වා අගමනං.

337. ‘‘යෙ ච යාවතතියකා’’ති පඤ්හස්ස ‘‘ඉමෙ ඛො යාවතතියකා’’ති විස්සජ්ජනං වත්වා තදනන්තරං ‘‘සාධාරණං අසාධාරණ’’න්තිආදිපඤ්හානං විස්සජ්ජනෙ වත්තබ්බෙ යස්මා තං අවත්වා ‘‘කති ඡෙදනකානී’’තිආදිකෙ අට්ඨ පඤ්හෙ අන්තරා විස්සජ්ජෙත්වා තෙසං අනන්තරා ‘‘වීසං ද්වෙ සතානි භික්ඛූනං…පෙ… ඡචත්තාරීසා භික්ඛූනං, භික්ඛුනීහි අසාධාරණා’’තිආදිනා උක්කමෙනෙව සාධාරණාදිපඤ්හා විස්සජ්ජිතා, තස්මා තං උක්කමවිස්සජ්ජනකාරණං දස්සෙතුං ‘‘යස්මා පන යෙ ච යාවතතියකාති අයං පඤ්හො’’තිආදිමාහ.

338. ධොවනඤ්ච පටිග්ගහොතිආදිගාථා අට්ඨකථාචරියානං ගාථාව. ඡබ්බස්සානි නිසීදනන්ති ද්වෙ සික්ඛාපදානි. ද්වෙ ලොමාති තියොජනාතික්කමධොවාපනවසෙන ද්වෙ එළකලොමසික්ඛාපදානි. වස්සිකා ආරඤ්ඤකෙන චාති වස්සිකසාටිකා පරියෙසනඅරඤ්ඤකෙසු සෙනාසනෙසු විහරණසික්ඛාපදෙන සහ.

පණීතන්ති පණීතභොජනවිඤ්ඤාපනං. ඌනන්ති ඌනවීසතිවස්සූපසම්පාදනං. මාතුගාමෙන සද්ධින්ති සංවිධාය ගමනං වුත්තං. යා සික්ඛාති යං සික්ඛාපදං. නිසීදනෙච යා සික්ඛාති පමාණාතික්කන්තනිසීදනකාරාපනෙ යං සික්ඛාපදං. තථා වස්සිකා යා ච සාටිකාති එත්ථාපි.

පාළියං සතං සත්තති ඡච්චෙවිමෙ හොන්ති උභින්නං අසාධාරණාති භික්ඛූනං භික්ඛුනීහි අසාධාරණා ඡචත්තාරීස, භික්ඛුනීනං භික්ඛූහි අසාධාරණා තිංසාධිකං සතඤ්චාති එවං උභින්නං අසාධාරණා ච ඡසත්තතිඅධිකං සතං සික්ඛාපදානීති අත්ථො. සතං සත්තති චත්තාරීති උභින්නං සාධාරණසික්ඛානං ගණනා චතුසත්තතිඅධිකං සතං සික්ඛාපදානීති අත්ථො.

විභත්තියොති ආපත්තික්ඛන්ධා චෙව උපොසථපවාරණාදයො ච අධිප්පෙතා. තෙ හි පාරාජිකාදිභෙදෙන, භික්ඛුඋපොසථාදිභෙදෙන ච විභජීයන්ති. තෙනාහ ‘‘විභත්තියො’’තිආදි. තෙසන්ති අට්ඨන්නං පාරාජිකාදීනං. ද්වීහීතිආදි විවාදාධිකරණාදීනං සමථෙහි වූපසමදස්සනං.

සත්තනගරෙසු පඤ්ඤත්තසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පාරාජිකාදිආපත්තිවණ්ණනා

339. ඉදන්ති ‘‘පාරාජිකන්ති යං වුත්ත’’න්තිආදිනා වුත්තං වචනං සන්ධාය වදති. ඉදඤ්හි හෙට්ඨා ‘‘ගරුක ලහුක’’න්තිආදිනා උද්ධටපඤ්හෙසු අනාගතම්පි ‘‘සබ්බානිපෙතානි වියාකරොහි, හන්ද වාක්යං සුණොම තෙ’’ති එත්ථ යථාවුත්තානි අඤ්ඤානිපි ‘‘සබ්බානිපෙතානි වියාකරොහි, හන්ද වාක්යං සුණොමා’’ති එවං ගහිතමෙවාති දස්සෙන්තො ‘‘ඉමිනා පන ආයාචනවචනෙන සඞ්ගහිතස්සා’’තිආදි වුත්තං.

අතිවස්සතීති ඔවස්සති, වස්සොදකං පවිසතීති අත්ථො. ධම්මානන්ති යථා චතුපච්චයෙ ධාරයතීති ධම්මො, තෙසං. තෙනාහ ‘‘සඞ්ඛතධම්මාන’’න්ති. ගාථාසඞ්ගණිකන්ති ගාථාසඞ්ගහො, තෙ තෙ අත්ථා ගාථාහි සඞ්ගහෙත්වා ගණීයන්ති කථීයන්ති එත්ථාති හි ගාථාසඞ්ගණිකං.

පාරාජිකාදිආපත්තිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පඨමගාථාසඞ්ගණිකවණ්ණනානයො නිට්ඨිතො.