📜

අපරදුතියගාථාසඞ්ගණිකං

කායිකාදිආපත්තිවණ්ණනා

474. ‘‘කතිආපත්තියො’’තිආදිනා උපාලිත්ථෙරෙන විනයස්ස පාටවත්ථං සයමෙව පුච්ඡිත්වා විස්සජ්ජනං කතං. භික්ඛුනීනංයෙව…පෙ… අට්ඨවත්ථුකා නාමාති භික්ඛුනීනං පඤ්ඤත්තා එකා එව ආපත්ති අට්ඨවත්ථුකා නාමාති අත්ථො.

475. කම්මඤ්ච කම්මපාදකා චාති එත්ථ යස්මා ඤත්තිකම්මෙසු ඤත්ති සයමෙව කම්මං හොති, ඤත්තිදුතියඤත්තිචතුත්ථෙසු කම්මෙසු අනුස්සාවනසඞ්ඛාතස්ස කම්මස්ස ඤත්තිපාදකභාවෙන තිට්ඨති, තස්මා ඉමානි ද්වෙ ‘‘ඤත්තිකිච්චානී’’ති වුත්තානි.

පාචිත්තියෙන සද්ධිං දුක්කටා කතාති දසසුපි සික්ඛාපදෙසු එකතොඋපසම්පන්නාය වසෙන වුත්තදුක්කටං සන්ධාය වුත්තං. පඨමසික්ඛාපදම්හීති භික්ඛුනොවාදවග්ගස්ස පඨමසික්ඛාපදවිභඞ්ගෙ (පාචි. 144 ආදයො). අධම්මකම්මෙති භික්ඛුනොවාදකසම්මුතිකම්මෙ අධම්මකම්මෙ ජාතෙ ආපජ්ජිතබ්බා ද්වෙ ආපත්තිනවකා, ධම්මකම්මෙ ද්වෙ ආපත්තිනවකාති චත්තාරො නවකා වුත්තා. ආමකධඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජන්තියා විඤ්ඤාපනාදිපුබ්බපයොගෙ දුක්කටං, අජ්ඣොහාරෙ පාචිත්තියං. පාචිත්තියෙන සද්ධිං දුක්කටා කතායෙවාති වුත්තං.

විජහන්තී තිට්ඨතීතිආදීසු යදා භික්ඛුනියා එකෙන පාදෙන හත්ථපාසං විජහිත්වා ඨත්වා කිඤ්චි කම්මං කත්වා තතො අපරෙන පාදෙන විජහිත්වා ඨාතුකාමතා උප්පජ්ජති, තදා සා යථාක්කමං ‘‘විජහන්තී තිට්ඨති, විජහිත්වා තිට්ඨතී’’ති ඉමං වොහාරං ලභති. අඤ්ඤථා හිස්සා ගාමූපචාරමොක්කන්තියා විසෙසො න සියා හත්ථපාසවිජහනස්සාපි ගමනත්තා. නිසීදති වා නිපජ්ජති වාති එත්ථාපි යථාවුත්තාධිප්පායෙන අද්ධාසනෙන හත්ථපාසං විජහන්තී නිසීදති, සකලෙන වා ආසනෙන විජහිත්වා නිසීදති, අද්ධසරීරෙන විජහන්තී නිපජ්ජති, සකලෙන සරීරෙන විජහිත්වා නිපජ්ජතීති යොජෙතබ්බං.

කායිකාදිආපත්තිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

පාචිත්තියවණ්ණනා

476. සබ්බානිනානාවත්ථුකානීති සප්පිනවනීතාදීනං පඤ්චන්නං වත්ථූනං භෙදෙන පාචිත්තියානි පඤ්ච නානාවත්ථුකානි. එස නයො පණීතභොජනවිසයෙ නව පාචිත්තියානීතිආදීසුපි. එතෙන භෙසජ්ජපණීතභොජනසික්ඛාපදානි එකෙකසික්ඛාපදවසෙන පඤ්ඤත්තානිපි වත්ථුභෙදෙන පච්චෙකං පඤ්චසික්ඛාපදනවසික්ඛාපදසදිසානි භික්ඛුනීනං පාටිදෙසනීයාපත්තියො වියාති දස්සෙති. තෙනෙව ‘‘නානාවත්ථුකානී’’ති වුත්තං. සප්පිං එව පටිග්ගහෙත්වා අනෙකභාජනෙසු ඨපෙත්වා සත්තාහං අතික්කාමෙන්තස්ස භාජනගණනාය සම්භවන්තියො බහුකාපි ආපත්තියො එකවත්ථුකා එව හොන්ති, එවං සප්පිභොජනමෙව බහූසු ඨානෙසු විඤ්ඤාපෙත්වා එකතො වා විසුං විසුමෙව වා භුඤ්ජන්තස්ස ආපත්තියො එකවත්ථුකා එවාති දට්ඨබ්බා.

පාළියං එකවාචාය දෙසෙය්ය, වුත්තා ආදිච්චබන්ධුනාති එත්ථ ‘‘දෙසෙය්යාති වුත්තා’’ති ඉති-සද්දං අජ්ඣාහරිත්වා යොජෙතබ්බං. එවං සෙසෙසුපි.

භෙදානුවත්තකානන්ති එත්ථ ආදි-සද්දො ලුත්තනිද්දිට්ඨො. යාවතතියකා ච සබ්බෙ උභතොවිභඞ්ගෙ ආගතා, සඞ්ඝාදිසෙසසාමඤ්ඤෙන එකං, පාචිත්තියසාමඤ්ඤෙන ච එකං කත්වා ‘‘යාවතතියකෙ තිස්සො’’ති වුත්තන්ති දට්ඨබ්බං. එත්ථ ච ඤත්තියා දුක්කටං, ද්වීහි කම්මවාචාහි ථුල්ලච්චයාපි සන්ති එව. තානි මාතිකාය න ආගතානි. මාතිකාගතවසෙන හෙත්ථ ‘‘තිස්සො’’ති වුත්තං.

සඞ්ඝාදීහීති සඞ්ඝගණපුග්ගලෙහි කාරණභූතෙහි. අබ්භුණ්හසීලොති පරිසුද්ධභාවූපගමනෙන අභිනවුප්පන්නසීලො. අභිනවුප්පන්නඤ්හි ‘‘අබ්භුණ්හ’’න්ති වුච්චති, පරිසුද්ධසීලොති අත්ථො. තෙනාහ ‘‘පාකතිකො’’ති.

‘‘කොසම්බකක්ඛන්ධකෙ වුත්තානිසංසෙ’’ති ඉදං කොසම්බකක්ඛන්ධකෙ ‘‘සචෙ මං ඉමෙ භික්ඛූ ආපත්තියා අදස්සනෙ උක්ඛිපිස්සන්ති, න මයා සද්ධිං උපොසථං කරිස්සන්තී’’තිආදිනා ආපත්තියා අදස්සනෙ ආදීනවං දස්සෙත්වා පරෙසම්පි සද්ධාය ආපත්තිදෙසනාවිධානමුඛෙන සාමත්ථියතො පකාසිතො. එකතො උපොසථකරණ, පවාරණාකරණ, සඞ්ඝකම්මකරණ, ආසනෙනිසීදන, යාගුපානෙනිසීදන, භත්තග්ගෙනිසීදන, එකච්ඡන්නෙසයන, යථාවුඩ්ඪඅභිවාදනාදිකරණසඞ්ඛාතෙ අට්ඨානිසංසෙ සන්ධාය වුත්තං.

චතුන්නන්ති විනයපිටකෙ ආගතානං වසෙන වුත්තං. කතමා පන සාති සා චතුබ්බිධා අච්චයදෙසනා කතමාති අත්ථො. අභිමාරානන්ති මාරණත්ථාය පයොජිතධනුග්ගහානං. උපට්ඨායිකායාති සහසෙය්යසික්ඛාපදවත්ථුස්මිං ආගතාය.

අට්ඨන්නං භික්ඛුනීනන්ති ථෙරාසනතො පට්ඨාය අට්ඨහි භික්ඛුනීහි ඉතරාය ආගතාය වුඩ්ඪාය භික්ඛුනියා ආසනං දාතබ්බං. අට්ඨන්නං පන භික්ඛුනීනං නවකාය ආගතාය අදාතුම්පි වට්ටති. තාය පන සඞ්ඝනවකාසනෙ ලද්ධොකාසෙ නිසීදිතබ්බං. අථ වා අට්ඨන්නං වුඩ්ඪානං භික්ඛුනීනං ඉතරාය නවකතරාය ආසනං දාතබ්බං. කම්මානි නවාති ඔසාරණාදීනි නව එව.

පාචිත්තියවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අවන්දනීයපුග්ගලාදිවණ්ණනා

477. දස ජනාති ‘‘දස ඉමෙ, භික්ඛවෙ, අවන්දියා’’තිආදිනා (පරි. 330) වුත්තා නවකඅනුපසම්පන්නනානාසංවාසකමාතුගාමපණ්ඩකා පඤ්ච, පාරිවාසිකාදයො ච පඤ්චාති දස ජනා.

ද්වාදස කම්මදොසාති දොසයුත්තකම්මානි ද්වාදසාති අත්ථො. කම්මසම්පත්තියොති සම්පන්නකම්මානි, විසුද්ධකම්මානීති අත්ථො. එතදෙවාති ධම්මෙන සමග්ගමෙව.

අනන්තං නිබ්බානං අජිනි ජිනිත්වා පටිලභතීති අනන්තජිනොති ආහ ‘‘පරියන්ත’’ඉච්චාදි. ස්වෙවාති සො එව භගවා.

‘‘විනයං පටිජානන්තස්ස, විනයානි සුණොම තෙ’’තිආදිනා උපාලිත්ථෙරෙනෙව එකං විනයධරං සම්මුඛෙ ඨිතං පුච්ඡන්තෙන විය පුච්ඡිත්වා තෙන විස්සජ්ජිතං විය විස්සජ්ජනං කතං. තත්ථ විනයං පටිජානන්තස්සාති විනයං ජානාමීති පටිජානන්තස්ස. විනයානීති විනයෙ තයා වුච්චමානෙ සුණොම.

478. පාළියං පාරාජිකාතිආදි උභතොවිභඞ්ගෙසු ආගතෙසු අග්ගහිතග්ගහණවසෙන වුත්තං.

අවන්දනීයපුග්ගලාදිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.