📜

පාරාජිකකණ්ඩං

නාථො භික්ඛුනීනං හිතත්ථාය යං පාතිමොක්ඛං පකාසයීති සම්බන්ධො. තත්ථ පකාසයීති දෙසයි, පඤ්ඤාපයීති අත්ථො.

සාධාරණපාරාජිකං

1. මෙථුනධම්මසික්ඛාපදවණ්ණනා

අභිලාපමත්තන්ති වචනමත්තං, න අත්ථොති අධිප්පායො. ලිඞ්ගභෙදමත්තන්ති පුරිසලිඞ්ගං ඉත්ථිලිඞ්ගන්ති විසෙසමත්තං. විසෙසොති නානාත්තං. ඡන්දෙන චෙවාති පෙමෙන චෙව, සිනෙහෙන චෙවාති අත්ථො . රුචියා චාති ඉච්ඡාය ච. පධංසිතායාති දූසිතාය. පරිපුණ්ණා උපසම්පදා යස්සා සා පරිපුණ්ණූපසම්පදා, උභතොසඞ්ඝෙන උපසම්පන්නාති අත්ථො.

මෙථුනධම්මසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

අසාධාරණපාරාජිකං

5. උබ්භජාණුමණ්ඩලසික්ඛාපදවණ්ණනා

උබ්භකප්පරන්ති දුතියමහාසන්ධිතො උද්ධං. ඉතො චිතො ච සඤ්චරණන්ති හත්ථස්ස වා කායස්ස වා තිරියං ඉතො චිතො ච සඤ්චරණං.

එකතොඅවස්සුතෙති (පාචි. අට්ඨ. 662) භික්ඛුනියා අවස්සවෙ, භික්ඛුනියා කායසංසග්ගරාගෙන අවස්සුතභාවෙ සතීති අත්ථො. භික්ඛුනියා වසෙනෙව ච එකතොඅවස්සුතභාවො ගහෙතබ්බො. වුත්තඤ්හෙතං සමන්තපාසාදිකායං (පාචි. අට්ඨ. 662) –

‘‘එකතොඅවස්සුතෙති එත්ථ කිඤ්චාපි ‘එකතො’ති අවිසෙසෙන වුත්තං, තථාපි භික්ඛුනියා එව අවස්සුතෙ සති අයං ආපත්තිභෙදො වුත්තොති වෙදිතබ්බො’’ති.

පුරිසස්ස කායන්ති පුරිසස්ස යං කඤ්චි කායං. උභතොඅවස්සුතෙපීති භික්ඛුනියා චෙව පුරිසස්ස ච කායසංසග්ගරාගෙන අවස්සුතභාවෙ සතිපි. කායෙනාති යථාපරිච්ඡින්නෙන අත්තනො කායෙන. කායප්පටිබද්ධන්ති පුරිසස්ස කායප්පටිබද්ධං. අවසෙසකායෙන වාති යථාපරිච්ඡින්නකායතො අවසෙසෙන කායෙන, උබ්භක්ඛකඅධොජාණුමණ්ඩලඅධොකප්පරසඞ්ඛාතෙන කායෙනාති වුත්තං හොති. තස්ස කායන්ති අවස්සුතස්ස තස්ස පුරිසස්ස යං කඤ්චි කායං. යථා චෙත්ථ සයං ආමසන්තියා ථුල්ලච්චයං, එවං තස්ස ආමසනං සාදියන්තියාපීති දට්ඨබ්බං. පුරිසස්ස කායසංසග්ගරාගො නත්ථීති පුරිසස්ස මෙථුනරාගො, ගෙහසිතපෙමං, සුද්ධචිත්තං වා. අවසෙසෙති පාරාජිකඛෙත්තතො අවසෙසෙ. කායප්පටිබද්ධෙන කායප්පටිබද්ධාදිභෙදෙති ‘‘කායප්පටිබද්ධෙන කායප්පටිබද්ධං ආමසති, ආපත්ති දුක්කටස්සා’’තිආදිකෙ (පාචි. 659, 662) සබ්බවාරෙ. ‘‘අසඤ්චිච්චා’’තිආදීසු විරජ්ඣිත්වා වා ආමසන්තියා, අඤ්ඤවිහිතාය වා, ‘‘අයං පුරිසො’’ති වා ‘‘ඉත්ථී’’ති වා අජානන්තියා වා, තෙන ඵුට්ඨායපි තං ඵස්සං අස්සාදයන්තියා වා ආමසනෙපි සති අනාපත්ති.

උබ්භජාණුමණ්ඩලසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

6. වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නන්ති භික්ඛූහි සාධාරණානං චතුන්නං, අසාධාරණානං චතුන්නඤ්චාති අට්ඨන්නමඤ්ඤතරං අජ්ඣාපන්නං. ඉදඤ්ච පාරාජිකං (පාචි. අට්ඨ. 666) පච්ඡා පඤ්ඤත්තං, සඞ්ගීතිකාරකාචරියෙහි පන පුරිමෙන සද්ධිං යුගළං කත්වා ඉමස්මිං ඔකාසෙ ඨපිතන්ති වෙදිතබ්බං. ‘‘අට්ඨන්නං පාරාජිකානං අඤ්ඤතර’’න්ති (පාචි. 666) වචනතො පන වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකං යා පටිච්ඡාදෙති, සාපි වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකා එවාති දට්ඨබ්බං. කිඤ්චාපි වජ්ජප්පටිච්ඡාදනං පෙමවසෙන හොති, තථාපි සික්ඛාපදවීතික්කමචිත්තං දොමනස්සමෙව හොතීති කත්වා දුක්ඛවෙදනං හොතීති ‘‘තත්ර හි පාචිත්තියං…පෙ… සෙසං තාදිසමෙවා’’ති වුත්තං.

වජ්ජප්පටිච්ඡාදිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

7. උක්ඛිත්තානුවත්තිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

සත්ථුසාසනෙනාති ඤත්තිසම්පදාය චෙව අනුස්සාවනසම්පදාය ච. ඉධ පන චොදනාසාරණාපුබ්බකමෙව ඤත්තිඅනුස්සාවනං සත්ථුසාසනන්ති ආහ ‘‘ඉධාපී’’තිආදි. කරණන්ති ඤත්තිට්ඨපනඤ්චෙව අනුස්සාවනාවචනඤ්ච. අනාදරන්ති පුග්ගලෙ චෙව ධම්මෙ ච ආදරවිරහිතං. තෙනාහ ‘‘යෙනා’’තිආදි. තත්ථ පරියාපන්නගණෙ වාති තස්මිං සඞ්ඝෙ පරියාපන්නෙ සම්බහුලපුග්ගලසඞ්ඛාතෙ ගණෙ වා. ‘‘සම්මාවත්තනාය අවත්තමානන්ති අත්ථො’’ති ඉමිනා අධිප්පායත්ථො වුත්තො. එකකම්මාදිකෙති එකකම්මඑකුද්දෙසසමසික්ඛාතාය. සහ අයනභාවෙනාති සහ වත්තනභාවෙන. සමානො සංවාසො එතෙසන්ති සමානසංවාසකා.

ඉදානි යෙන සංවාසෙන තෙ ‘‘සමානසංවාසකා’’ති (පාචි. අට්ඨ. 669) වුත්තා, සො සංවාසො තස්ස උක්ඛිත්තකස්ස තෙහි සද්ධිං නත්ථි, යෙහි ච සද්ධිං තස්ස සො සංවාසො නත්ථි, න තෙන තෙ භික්ඛූ අත්තනො සහායා කතා හොන්ති, තස්මා සො අකතසහායො නාමාති ඉමමත්ථං දස්සෙතුං ‘‘යස්ස පනා’’තිආදි වුත්තං. එවං පදවණ්ණනං කත්වා ඉදානි අත්ථමත්තං දස්සෙතුං ‘‘සමානසංවාසකභාවං අනුපගතන්ති අත්ථො’’ති වුත්තං. කිං තං අනුවත්තනන්ති කස්සචි ආසඞ්කා සියාති තං සරූපතො දස්සෙන්තො ‘‘යංදිට්ඨිකො සො හොතී’’තිආදිමාහ. තත්ථ සොති යො උක්ඛිත්තකො, සො.

උක්ඛිත්තානුවත්තිකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

8. අට්ඨවත්ථුකාසික්ඛාපදවණ්ණනා

ලොකස්සාදමිත්තසන්ථවවසෙනාති (සාරත්ථ. ටී. පාචිත්තිය 3.675) ලොකස්සාදසඞ්ඛාතස්ස මිත්තසන්ථවස්ස වසෙන. කිං තන්ති ආහ ‘‘කායසංසග්ගරාගෙනා’’ති. කායසංසග්ගරාගෙනෙව තින්තා ඉධ අවස්සුතා නාම, න මෙථුනරාගෙනාති. කථමෙතං විඤ්ඤායතීති ආහ ‘‘අයමෙව හී’’තිආදි. කිං පනෙත්ථ කාරණන්ති ආහ ‘‘සමන්තපාසාදිකායං පනස්ස විචාරණා කතා’’ති. තත්ථායං විචාරණා – එත්ථ ච අසද්ධම්මොති කායසංසග්ගොව වෙදිතබ්බො, න මෙථුනධම්මො. න හි මෙථුනස්ස සාමන්තා ථුල්ලච්චයං හොති. ‘‘විඤ්ඤූ පටිබලො කායසංසග්ගං සමාපජ්ජිතු’’න්ති (පාචි. 676) වචනම්පි චෙත්ථ සාධකන්ති. යං යෙන කතං, තං තස්සෙව හොතීති. පුරිසපුග්ගලස්සාති සාමිවචනන්ති දස්සෙතුං ‘‘යං පුරිසපුග්ගලෙනා’’තිආදි වුත්තං. තත්ථ හත්ථොති අත්තනො හත්ථො. න කෙවලඤ්චෙත්ථ හත්ථග්ගහණන්ති ‘‘හත්ථො නාම කප්පරං උපාදාය යාව අග්ගනඛා’’ති (පාචි. 676) වුත්තස්ස හත්ථස්සෙව ගහණං, අථ ඛො තස්ස ච අඤ්ඤස්සපි අපාරාජිකඛෙත්තස්ස ගහණං එකජ්ඣං කත්වා ‘‘හත්ථග්ගහණ’’න්ති වුත්තං. තථා සඞ්ඝාටිකණ්ණග්ගහණන්ති න කෙවලං සඞ්ඝාටිකණ්ණස්සෙව ගහණං, අථ ඛො තස්ස ච අඤ්ඤස්සපි යස්ස කස්සචි චීවරප්පදෙසස්ස ගහණං වුත්තන්ති දස්සෙතුං ‘‘එත්ථ ච යස්ස කස්සචී’’තිආදි වුත්තං. ඉත්ථන්නාමං ඨානන්ති එවංනාමකං ඨානං. ‘‘පටිපාටියා වා උප්පටිපාටියා වා පූරෙත්වා’’ති ඉදං නිදස්සනමත්තං. තස්මා පටිපාටියා වා උප්පටිපාටියා වා එකන්තරිකාය වා යෙන තෙන නයෙන පූරෙත්වාති අත්ථො.

තා ආපත්තියොති තා ආපන්නා ආපත්තියො. යථා චෙකෙකස්මිං වත්ථුස්මිං එවං විසුං විසුං සත්තසු වත්ථූසු සතක්ඛත්තුම්පි වීතික්කන්තෙසු තා ආපත්තියො දෙසෙත්වා මුච්චති. ගණනූපිකාති දෙසිතගණනං උපගච්ඡති. ධුරනික්ඛෙපං කත්වාති ‘‘අඤ්ඤං වත්ථුං ආපජ්ජිස්සාමී’’ති උස්සාහං ඨපෙත්වා.

අට්ඨවත්ථුකාසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.

ඉති කඞ්ඛාවිතරණියා පාතිමොක්ඛවණ්ණනාය

විනයත්ථමඤ්ජූසායං ලීනත්ථප්පකාසනියං

භික්ඛුනිපාතිමොක්ඛෙ පාරාජිකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.