📜

පාරාජිකකණ්ඩං

අභිලාපමත්තමෙවාති එත්ථ දහරවසෙන ‘‘භන්තෙ’’ති ච වුඩ්ඪවසෙන ‘‘ආවුසො’’ති ච තත්ථ දුවිධො අභිලාපො, ඉධ පන වුඩ්ඪදහරානං ‘‘අය්යා’’ති එකමෙව.

කායසංසග්ගෙ වුත්තනයෙනාති එත්ථ තබ්බහුලනයෙන කිරියසමුට්ඨානතා වුත්තා. ‘‘කායසංසග්ගං සමාපජ්ජෙය්යා’’ති අවත්වා පන ‘‘සාදියෙය්යා’’ති වුත්තත්තා අකිරියතොපි සමුට්ඨාතීති වෙදිතබ්බං. යථා චෙත්ථ, එවං හෙට්ඨා ‘‘මනුස්සිත්ථියා තයො මග්ගෙ මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවන්තස්ස ආපත්ති පාරාජිකස්සා’’තිආදිනා (පාරා. 56) නයෙන කිරියසමුට්ඨානතං වත්වා තදනන්තරං ‘‘භික්ඛුපච්චත්ථිකා මනුස්සිත්ථිං භික්ඛුස්ස සන්තිකං ආනෙත්වා වච්චමග්ගෙන අඞ්ගජාතං අභිනිසීදෙන්ති, සො චෙ පවෙසනං සාදියතී’’තිආදිනා (පාරා. 58) නයෙන අකිරියසමුට්ඨානස්සපි වුත්තත්තා පඨමපාරාජිකායපි තබ්බහුලනයෙනෙව කිරියසමුට්ඨානතා වෙදිතබ්බා. න හි පවෙසනසාදියනාදිම්හි කිරියසමුට්ඨානතා දිස්සති.

අඞ්ගජාතචලනඤ්චෙත්ථ න සාරතො දට්ඨබ්බං ‘‘සො චෙ පවෙසනං න සාදියති, පවිට්ඨං න සාදියති, ඨිතං න සාදියති, උද්ධරණං සාදියති, ආපත්ති පාරාජිකස්සා’’ති (පාරා. 58) එත්ථ ඨිතනසාදියනෙ පකතියාපි පරිපුණ්ණචලනත්තා. සාදියනපච්චයා පටිසෙවනචලනඤ්චෙත්ථ න දිස්සතෙවාති තබ්බහුලනයෙනෙව කිරියසමුට්ඨානතා ගහෙතබ්බා.

අපිච භික්ඛුනියාපි පඨමපාරාජිකෙ තස්ස සාදියනස්ස සරූපෙන වුත්තත්තා තදනුරූපවසෙන විභඞ්ගනයමනොලොකෙත්වා ‘‘කිරියසමුට්ඨාන’’මිච්චෙව වුත්තං. යථා චෙතෙසු තබ්බහුලනයෙන කිරියසමුට්ඨානතා වුත්තා, තථා සුරාදීනං අකුසලෙනෙව පාතබ්බතා. ඉතරථා ‘‘යං අකුසලෙනෙව ආපජ්ජති, අයං ලොකවජ්ජා, සෙසා පණ්ණත්තිවජ්ජා’’ති වුත්තෙ ලොකවජ්ජපණ්ණත්තිවජ්ජානං නියමලක්ඛණසිද්ධි හොති, තථා තං අවත්වා ‘‘යස්සා සචිත්තකපක්ඛෙ චිත්තං අකුසලමෙව හොති, අයං ලොකවජ්ජා, සෙසා පණ්ණත්තිවජ්ජා’’ති (කඞ්ඛා. අට්ඨ. පඨමපාරාජිකවණ්ණනා) වුත්තෙ ලොකවජ්ජවචනං නිරත්ථකං සියා වත්ථුඅජානනපක්ඛෙපි අකුසලෙනෙව පාතබ්බත්තා. යස්මා තත්ථ සුරාපානවීතික්කමස්ස අකුසලචිත්තුප්පාදො නත්ථි, තස්මා ඛන්ධකට්ඨකථායං ‘‘මජ්ජපානෙ පන භික්ඛුනො අජානිත්වාපි බීජතො පට්ඨාය මජ්ජං පිවන්තස්ස පාචිත්තියං. සාමණෙරො ජානිත්වාව පිවන්තො සීලභෙදං ආපජ්ජති, න අජානිත්වා’’ති (මහාව. අට්ඨ. 108) වුත්තං, න වුත්තං ‘‘වත්ථුඅජානනපක්ඛෙ පාණාතිපාතාදීනං සිද්ධිකරඅකුසලචිත්තුප්පාදසදිසෙ චිත්තුප්පාදෙ සතිපි සාමණෙරො සීලභෙදං නාපජ්ජතී’’ති. අභිනිවෙසවචනං පාණාතිපාතාදීහි සමානගතිකත්තා සාමණෙරානං සුරාපානස්ස. ‘‘සුරාමෙරයිමෙ’’ති වත්ථුං ජානිත්වා පාතබ්බතාදිවසෙන වීතික්කමන්තස්ස අකුසලස්ස අසම්භවො නත්ථි. තෙන වුත්තං ‘‘යස්සා සචිත්තකපක්ඛෙ’’තිආදි.

කිඤ්චෙත්ථ – යුත්තිවචනෙන අරහන්තානං අප්පවිසනතො සචිත්තකාචිත්තකපක්ඛෙසු අකුසලනියමොති චෙ? න, ධම්මතාවසෙන සෙක්ඛානම්පි අප්පවිසනතො. අචිත්තකපක්ඛෙ අකුසලනියමාභාවදස්සනත්ථං සුපන්තස්ස මුඛෙ පක්ඛිත්තජලබින්දුමිව සුරාබින්දුආදයො උදාහරිතබ්බා. තබ්බහුලනයෙන හි අත්ථෙ ගහිතෙ පුබ්බෙනාපරං අට්ඨකථාය සමෙති සද්ධිං පාළියා චාති. ආචරියාපි සුරාපානෙ අකුසලනියමාභාවමෙව වදන්ති. එකච්චෙ පන කිරියසමුට්ඨානතා පනස්ස තබ්බහුලනයමෙව, න පඨමපාරාජිකෙ. කථං? කායසංසග්ගසික්ඛාපදං පඨමපාරාජිකසමුට්ඨානං. එත්ථ භික්ඛුස්ස ච භික්ඛුනියා ච කායසංසග්ගභාවෙ සති භික්ඛුනී කායඞ්ගං අචොපයමානාපි චිත්තෙනෙව අධිවාසෙති, ආපජ්ජති, න එවං භික්ඛු. භික්ඛු පන චොපයමානොව ආපජ්ජති, එවමෙව පඨමපාරාජිකෙපි චොපනෙ සති එව ආපජ්ජති, නාසති. පවෙසනංසාදියතීති එත්ථ පවෙසනසාදියනං නාම සෙවනචිත්තුප්පාදනං, මග්ගෙන වා මග්ගප්පටිපන්නම්පි ඉච්ඡන්ති. තස්සාපි කායචලනං එකන්තං අත්ථි එව. එවං සන්තෙපි වීමංසිත්වා ගහෙතබ්බන්ති වදන්තීති ලිඛිතං

පාරාජිකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.