📜

චීවරක්ඛන්ධකකථාවණ්ණනා

2726-7. චීවරං උප්පජ්ජති එතාසූති ‘‘උප්පාදා’’ති ජනිකාව වුච්චන්ති, චීවරවත්ථපරිලාභක්ඛෙත්තන්ති අත්ථො. යථාහ – ‘‘යථාවුත්තානං චීවරානං පටිලාභාය ඛෙත්තං දස්සෙතුං අට්ඨිමා භික්ඛවෙ මාතිකාතිආදිමාහා’’ති (මහාව. අට්ඨ. 379). චීවරමාතිකාති චීවරුප්පාදහෙතුභූතමාතරො. තෙනාහ කථිනක්ඛන්ධකවණ්ණනායං ‘‘මාතිකාති මාතරො, ජනෙත්තියොති අත්ථො’’ති (මහාව. අට්ඨ. 310). මාතිකාති චෙත්ථ චීවරදානමධිප්පෙතං. යථාහ ‘‘සීමාය දානං එකා මාතිකා, කතිකාය දානං දුතියා’’තිආදි. සීමාය දෙති, කතිකාය දෙති, භික්ඛාපඤ්ඤත්තියා දෙති, සඞ්ඝස්ස දෙති, උභතොසඞ්ඝෙ දෙති, වස්සංවුත්ථසඞ්ඝස්ස දෙති, ආදිස්ස දෙති, පුග්ගලස්ස දෙති. ‘‘ඉමා පන අට්ඨ මාතිකා’’ති වුත්තමෙව නිගමනවසෙන වුත්තං.

2728. තත්ථාති තාසු අට්ඨමාතිකාසු. සීමාය දෙතීති ‘‘සීමාය දම්මී’’ති එවං සීමං පරාමසිත්වා දෙන්තො සීමාය දෙති, එවං දින්නං අන්තොසීමගතෙහි භික්ඛූහි භාජෙතබ්බන්ති වණ්ණිතන්ති යොජනා. තත්ථ අන්තොසීමගතෙහීති දායකො යං සීමං අපෙක්ඛිත්වා එවමාහ, තස්සා සීමාය අන්තොගතෙහි සබ්බෙහි. භාජෙතබ්බන්ති තං චීවරං භාජෙතබ්බං. වරවණ්ණිනාති ‘‘ඉතිපි සො භගවා අරහ’’න්තිආදිනා සකලලොකබ්යාපිගුණාතිසයයුත්තෙන බ්යාමප්පභාය, ඡබ්බණ්ණානං රංසීනඤ්ච වසෙන උත්තමප්පභාතිසයයුත්තෙන වරවණ්ණිනා වණ්ණිතං කථිතං. අයමෙත්ථ පදවණ්ණනා, අයං පන විනිච්ඡයො – සීමාය දෙතීති එත්ථ තාව ඛණ්ඩසීමා උපචාරසීමා සමානසංවාසසීමා අවිප්පවාසසීමා ලාභසීමා ගාමසීමා නිගමසීමා නගරසීමා අබ්භන්තරසීමා උදකුක්ඛෙපසීමා ජනපදසීමා රට්ඨසීමා රජ්ජසීමා දීපසීමා චක්කවාළසීමා ඉති පන්නරස සීමා වෙදිතබ්බා.

තත්ථ ඛණ්ඩසීමා සීමාකථායං වුත්තා. උපචාරසීමා පරික්ඛිත්තස්ස විහාරස්ස පරික්ඛෙපෙන, අපරික්ඛිත්තස්ස විහාරස්ස පරික්ඛෙපාරහට්ඨානෙන පරිච්ඡින්නා හොති. අපිච භික්ඛූනං ධුවසන්නිපාතට්ඨානතො වා පරියන්තෙ ඨිතභොජනසාලතො වා නිබද්ධවසනකආවාසතො වා ථාමමජ්ඣිමස්ස පුරිසස්ස ද්වින්නං ලෙඩ්ඩුපාතානං අන්තො උපචාරසීමා වෙදිතබ්බා. සා පන ආවාසෙසු වඩ්ඪන්තෙසු වඩ්ඪති, පරිහායන්තෙසු පරිහායති. මහාපච්චරියං පන ‘‘භික්ඛූසුපි වඩ්ඪන්තෙසු වඩ්ඪතී’’ති (මහාව. අට්ඨ. 379) වුත්තං. තස්මා සචෙ විහාරෙ සන්නිපතිතභික්ඛූහි සද්ධිං එකාබද්ධා හුත්වා යොජනසතම්පි පූරෙත්වා නිසීදන්ති, යොජනසතම්පි උපචාරසීමාව හොති, සබ්බෙසං ලාභො පාපුණාති. සමානසංවාසඅවිප්පවාසසීමාද්වයම්පි වුත්තමෙව.

ලාභසීමා නාම නෙව සම්මාසම්බුද්ධෙන අනුඤ්ඤාතා, න ධම්මසඞ්ගාහකත්ථෙරෙහි ඨපිතා, අපිච ඛො රාජරාජමහාමත්තා විහාරං කාරෙත්වා ගාවුතං වා අඩ්ඪයොජනං වා යොජනං වා සමන්තතො පරිච්ඡින්දිත්වා ‘‘අයං අම්හාකං විහාරස්ස ලාභසීමා’’ති නාමලිඛිතකෙ ථම්භෙ නිඛණිත්වා ‘‘යං එත්ථන්තරෙ උප්පජ්ජති, සබ්බං තං අම්හාකං විහාරස්ස දෙමා’’ති සීමං ඨපෙන්ති, අයං ලාභසීමා නාම. ගාමනිගමනගරඅබ්භන්තරඋදකුක්ඛෙපසීමාපි වුත්තා එව.

ජනපදසීමා නාම කාසිකොසලරට්ඨාදීනං අන්තො බහූ ජනපදා හොන්ති, එත්ථ එකෙකො ජනපදපරිච්ඡෙදො ජනපදසීමා. රට්ඨසීමා නාම කාසිකොසලාදිරට්ඨපරිච්ඡෙදො. රජ්ජසීමා නාම මහාචොළභොගො කෙරළභොගොති එවං එකෙකස්ස රඤ්ඤො ආණාපවත්තිට්ඨානං. දීපසීමා නාම සමුද්දන්තෙන සමුච්ඡින්නමහාදීපා ච අන්තරදීපා ච. චක්කවාළසීමා නාම චක්කවාළපබ්බතෙනෙව පරිච්ඡින්නා.

එවමෙතාසු සීමාසු ඛණ්ඩසීමාය කෙනචි කම්මෙන සන්නිපතිතං සඞ්ඝං දිස්වා ‘‘එත්ථෙව සීමාය සඞ්ඝස්ස දෙමී’’ති වුත්තෙ යාවතිකා භික්ඛූ අන්තොඛණ්ඩසීමගතා, තෙහි භාජෙතබ්බං. තෙසංයෙව හි තං පාපුණාති, අඤ්ඤෙසං සීමන්තරිකාය වා උපචාරසීමාය වා ඨිතානම්පි න පාපුණාති. ඛණ්ඩසීමාය ඨිතෙ පන රුක්ඛෙ වා පබ්බතෙ වා ඨිතස්ස හෙට්ඨා වා පථවියා වෙමජ්ඣං ගතස්ස පාපුණාතියෙව.

‘‘ඉමිස්සා උපචාරසීමාය සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති දින්නං පන ඛණ්ඩසීමාසීමන්තරිකාසු ඨිතානම්පි පාපුණාති. ‘‘සමානසංවාසසීමාය දම්මී’’ති දින්නං පන ඛණ්ඩසීමාසීමන්තරිකාසු ඨිතානං න පාපුණාති. අවිප්පවාසසීමාලාභසීමාසු දින්නං තාසු සීමාසු අන්තොගතානංයෙව පාපුණාති. ගාමසීමාදීසු දින්නං තාසං සීමානං අබ්භන්තරෙ බද්ධසීමාය ඨිතානම්පි පාපුණාති. අබ්භන්තරසීමාඋදකුක්ඛෙපසීමාසු දින්නං තත්ථ අන්තොගතානංයෙව පාපුණාති. ජනපදරට්ඨරජ්ජදීපචක්කවාළසීමාසුපි ගාමසීමාදීසු වුත්තසදිසොයෙව විනිච්ඡයො.

සචෙ පන ජම්බුදීපෙ ඨිතො ‘‘තම්බපණ්ණිදීපෙ සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති වදති, තම්බපණ්ණිදීපතො එකොපි ගන්ත්වා සබ්බෙසං ගණ්හිතුං ලභති. සචෙපි තත්රෙව එකො සභාගභික්ඛු සභාගානං භාගං ගණ්හාති, න වාරෙතබ්බො. එවං තාව යො සීමං පරාමසිත්වා දෙති, තස්ස දානෙ විනිච්ඡයො වෙදිතබ්බො.

යො පන ‘‘අසුකසීමායා’’ති වත්තුං න ජානාති, කෙවලං ‘‘සීමා’’ති වචනමත්තමෙව ජානන්තො විහාරං ආගන්ත්වා ‘‘සීමාය දම්මී’’ති වා ‘‘සීමට්ඨකසඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති වා භණති, සො පුච්ඡිතබ්බො ‘‘සීමා නාම බහුවිධා, කතරං සීමං සන්ධාය භණසී’’ති, සචෙ වදති ‘‘අහං ‘අසුකසීමා’ති න ජානාමි, සීමට්ඨකසඞ්ඝො භාජෙත්වා ගණ්හතූ’’ති, කතරසීමාය භාජෙතබ්බං? මහාසීවත්ථෙරො කිරාහ ‘‘අවිප්පවාසසීමායා’’ති. තතො නං ආහංසු ‘‘අවිප්පවාසසීමා නාම තියොජනාපි හොති, එවං සන්තෙ තියොජනෙ ඨිතා ලාභං ගණ්හිස්සන්ති, තියොජනෙ ඨත්වා ආගන්තුකවත්තං පූරෙත්වා ආරාමං පවිසිතබ්බං භවිස්සති, ගමිකො තියොජනං ගන්ත්වා සෙනාසනං ආපුච්ඡිස්සති, නිස්සයපටිපන්නස්ස තියොජනාතික්කමෙ නිස්සයො පටිප්පස්සම්භිස්සති, පාරිවාසිකෙන තියොජනං අතික්කමිත්වා අරුණං උට්ඨාපෙතබ්බං භවිස්සති, භික්ඛුනියා තියොජනෙ ඨත්වා ආරාමප්පවෙසනං ආපුච්ඡිතබ්බං භවිස්සති, සබ්බම්පෙතං උපචාරසීමාපරිච්ඡෙදවසෙනෙව කත්තුං වට්ටති. තස්මා උපචාරසීමායමෙව භාජෙතබ්බ’’න්ති.

2729. යෙ විහාරා සඞ්ඝෙන කතිකාය එකලාභකා සමානලාභකා එත්ථ එතෙසු විහාරෙසු දින්නං ‘‘කතිකාය දම්මී’’ති දින්නං සබ්බෙහි භික්ඛූහි සහ භාජෙතබ්බං චීවරං කතිකාය වුච්චතීති යොජනා.

අයමෙත්ථ විනිච්ඡයො – කතිකා නාම සමානලාභකතිකා, තත්රෙවං කතිකා කාතබ්බා – එකස්මිං විහාරෙ සන්නිපතිතෙහි භික්ඛූහි යං විහාරං සඞ්ගණ්හිතුකාමා සමානලාභං කාතුං ඉච්ඡන්ති, අස්ස නාමං ගහෙත්වා ‘‘අසුකො නාම විහාරො පොරාණකො’’ති වා ‘‘බුද්ධාධිවුත්ථො’’ති වා ‘‘අප්පලාභො’’ති වා යං කිඤ්චි කාරණං වත්වා ‘‘තං විහාරං ඉමිනා විහාරෙන සද්ධිං එකලාභං කාතුං සඞ්ඝස්ස රුච්චතී’’ති තික්ඛත්තුං සාවෙතබ්බං. එත්තාවතා තස්මිං විහාරෙ නිසින්නොපි ඉධ නිසින්නොව හොති. තස්මිං විහාරෙපි සඞ්ඝෙන එවමෙව කාතබ්බං. එත්තාවතා ඉධ නිසින්නොපි තස්මිං විහාරෙ නිසින්නොව හොති. එකස්මිං ලාභෙ භාජියමානෙ ඉතරස්මිං ඨිතස්ස භාගං ගහෙතුං වට්ටති. එවං එකෙන විහාරෙන සද්ධිං බහූපි ආවාසා එකලාභා කාතබ්බාති.

2730. චීවරදායකෙන ධුවකාරා පාකවත්තාදිනිච්චසක්කාරා යත්ථ සඞ්ඝස්ස ක්රීයන්ති කරීයන්ති තත්ථ තස්මිං විහාරෙ තෙනෙව දායකෙන සඞ්ඝස්ස දින්නං විහාරං ‘‘භික්ඛාපඤ්ඤත්තියා දින්න’’න්ති මහෙසිනා වුත්තන්ති යොජනා.

තත්රායං විනිච්ඡයො – යස්මිං විහාරෙ ඉමස්ස චීවරදායකස්ස සන්තකං සඞ්ඝස්ස පාකවත්තං වා වත්තති, යස්මිං වා විහාරෙ භික්ඛූ අත්තනො භාරං කත්වා සදා ගෙහෙ භොජෙති, යත්ථ වා තෙන ආවාසො කාරිතො, සලාකභත්තාදීනි වා නිබද්ධානි, යෙන පන සකලොපි විහාරො පතිට්ඨාපිතො, තත්ථ වත්තබ්බමෙව නත්ථි, ඉමෙ ධුවකාරා නාම. තස්මා සචෙ සො ‘‘යත්ථ මය්හං ධුවකාරා කරීයන්ති, එත්ථ දම්මී’’ති වා ‘‘තත්ථ දෙථා’’ති වා භණති, බහූසු චෙපි ඨානෙසු ධුවකාරා හොන්ති, සබ්බත්ථ දින්නමෙව හොති.

සචෙ පන එකස්මිං විහාරෙ භික්ඛූ බහුතරා හොන්ති, තෙහි වත්තබ්බං ‘‘තුම්හාකං ධුවකාරෙ එකත්ථ භික්ඛූ බහූ, එකත්ථ අප්පකා’’ති, සචෙ ‘‘භික්ඛුගණනාය ගණ්හථා’’ති භණති, තථා භාජෙත්වා ගණ්හිතුං වට්ටති. එත්ථ ච වත්ථභෙසජ්ජාදි අප්පකම්පි සුඛෙන භාජීයති, යදි පන මඤ්චො වා පීඨකං වා එකමෙව හොති, තං පුච්ඡිත්වා යස්ස වා විහාරස්ස එකවිහාරෙපි වා යස්ස සෙනාසනස්ස සො විචාරෙති, තත්ථ දාතබ්බං. සචෙ ‘‘අසුකභික්ඛු ගණ්හතූ’’ති වදති, වට්ටති.

අථ ‘‘මය්හං ධුවකාරෙ දෙථා’’ති වත්වා අවිචාරෙත්වාව ගච්ඡති, සඞ්ඝස්සපි විචාරෙතුං වට්ටති. එවං පන විචාරෙතබ්බං – ‘‘සඞ්ඝත්ථෙරස්ස වසනට්ඨානෙ දෙථා’’ති වත්තබ්බං. සචෙ තත්ථ සෙනාසනං පරිපුණ්ණං හොති. යත්ථ නප්පහොති, තත්ථ දාතබ්බං. සචෙ එකො භික්ඛු ‘‘මය්හං වසනට්ඨානෙ සෙනාසනපරිභොගභණ්ඩං නත්ථී’’ති වදති, තත්ථ දාතබ්බන්ති.

2731. සඞ්ඝස්ස පන යං දින්නන්ති විහාරං පවිසිත්වා ‘‘ඉමානි චීවරානි සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති යං චීවරං දින්නං. ‘‘සම්මුඛීභූතෙනා’’ති වත්තබ්බෙ ගාථාබන්ධෙන රස්සත්තං. සම්මුඛිභූතෙනාති ච උපචාරසීමාය ඨිතෙන. භාජෙතබ්බන්ති ඝණ්ටිං පහරිත්වා කාලං ඝොසෙත්වා භාජෙතබ්බං. ඉදමෙත්ථ මුඛමත්තදස්සනං. විනිච්ඡයො අට්ඨකථාය (මහාව. අට්ඨ. 379) වෙදිතබ්බො. සෙය්යථිදං – චීවරදායකෙන විහාරං පවිසිත්වා ‘‘ඉමානි චීවරානි සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති දින්නෙසු භාජියමානෙසු සීමට්ඨස්ස අසම්පත්තස්සපි භාගං ගණ්හන්තො න වාරෙතබ්බො. විහාරො මහා හොති, ථෙරාසනතො පට්ඨාය වත්ථෙසු දිය්යමානෙසු අලසජාතිකා මහාථෙරා පච්ඡා ආගච්ඡන්ති, ‘‘භන්තෙ, වීසතිවස්සානං දිය්යති, තුම්හාකං ඨිතිකා අතික්කන්තා’’ති න වත්තබ්බා, ඨිතිකං ඨපෙත්වා තෙසං දත්වා පච්ඡා ඨිතිකාය දාතබ්බං.

‘‘අසුකවිහාරෙ කිර බහුං චීවරං උප්පන්න’’න්ති සුත්වා යොජනන්තරිකවිහාරතොපි භික්ඛූ ආගච්ඡන්ති, සම්පත්තසම්පත්තානං ඨිතට්ඨානතො පට්ඨාය දාතබ්බං. අසම්පත්තානම්පි උපචාරසීමං පවිට්ඨානං අන්තෙවාසිකාදීසු ගණ්හන්තෙසු දාතබ්බමෙව. ‘‘බහි උපචාරසීමාය ඨිතානං දෙථා’’ති වදන්ති, න දාතබ්බං. සචෙ පන උපචාරසීමං ඔක්කන්තෙහි එකාබද්ධා හුත්වා අත්තනො විහාරද්වාරෙ වා අන්තොවිහාරෙයෙව වා හොන්ති, පරිසවසෙන වඩ්ඪිතා නාම සීමා හොති, තස්මා දාතබ්බං. සඞ්ඝනවකස්ස දින්නෙපි පච්ඡා ආගතානං දාතබ්බමෙව. දුතියභාගෙ පන ථෙරාසනං ආරුළ්හෙ ආගතානං පඨමභාගො න පාපුණාති, දුතියභාගතො වස්සග්ගෙන දාතබ්බං.

එකස්මිං විහාරෙ දස භික්ඛූ හොන්ති, දස වත්ථානි ‘‘සඞ්ඝස්ස දෙමා’’ති දෙන්ති, පාටෙක්කං භාජෙතබ්බානි. සචෙ ‘‘සබ්බානෙව අම්හාකං පාපුණන්තී’’ති ගහෙත්වා ගච්ඡන්ති, දුප්පාපිතානි චෙව දුග්ගහිතානි ච, ගතගතට්ඨානෙ සඞ්ඝිකානෙව හොන්ති. එකං පන උද්ධරිත්වා ‘‘ඉදං තුම්හාකං පාපුණාතී’’ති සඞ්ඝත්ථෙරස්ස දත්වා සෙසානි ‘‘ඉමානි අම්හාකං පාපුණන්තී’’ති ගහෙතුං වට්ටති.

එකමෙව වත්ථං ‘‘සඞ්ඝස්ස දෙමා’’ති ආහරන්ති, අභාජෙත්වාව ‘‘අම්හාකං පාපුණාතී’’ති ගණ්හන්ති, දුප්පාපිතඤ්චෙව දුග්ගහිතඤ්ච, සත්ථකෙන, පන හලිද්දිආදිනා වා ලෙඛං කත්වා එකං කොට්ඨාසං ‘‘ඉමං ඨානං තුම්හාකං පාපුණාතී’’ති සඞ්ඝත්ථෙරස්ස පාපෙත්වා සෙසං ‘‘අම්හාකං පාපුණාතී’’ති ගහෙතුං වට්ටති. යං පන වත්ථස්සෙව පුප්ඵං වා වලි වා, තෙන පරිච්ඡෙදං කාතුං න වට්ටති. සචෙ එකං තන්තං උද්ධරිත්වා ‘‘ඉදං ඨානං තුම්හාකං පාපුණාතී’’ති සඞ්ඝත්ථෙරස්ස දත්වා සෙසං ‘‘අම්හාකං පාපුණාතී’’ති ගණ්හන්ති, වට්ටති. ඛණ්ඩං ඛණ්ඩං ඡින්දිත්වා භාජියමානං වට්ටතියෙව.

එකභික්ඛුකෙ විහාරෙ සඞ්ඝස්ස චීවරෙසු උප්පන්නෙසු සචෙ පුබ්බෙ වුත්තනයෙනෙව සො භික්ඛු ‘‘සබ්බානි මය්හං පාපුණන්තී’’ති ගණ්හාති, සුග්ගහිතානි, ඨිතිකා පන න තිට්ඨති. සචෙ එකෙකං උද්ධරිත්වා ‘‘ඉදං මය්හං පාපුණාතී’’ති ගණ්හාති, ඨිතිකා තිට්ඨති. තත්ථ ඨිතිකාය අට්ඨිතාය පුන අඤ්ඤස්මිං චීවරෙ උප්පන්නෙ සචෙ එකො භික්ඛු ආගච්ඡති, මජ්ඣෙ ඡින්දිත්වා ද්වීහිපි ගහෙතබ්බං. ඨිතාය ඨිතිකාය පුන අඤ්ඤස්මිං චීවරෙ උප්පන්නෙ සචෙ නවකතරො ආගච්ඡති, ඨිතිකා හෙට්ඨා ඔරොහති. සචෙ වුඩ්ඪතරො ආගච්ඡති, ඨිතිකා උද්ධං ආරොහති. අථ අඤ්ඤො නත්ථි, පුන අත්තනො පාපෙත්වා ගහෙතබ්බං.

‘‘සඞ්ඝස්ස දෙමා’’ති වා ‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස දෙමා’’ති වා යෙන කෙනචි ආකාරෙන සඞ්ඝං ආමසිත්වා දින්නං පන පංසුකූලිකානං න වට්ටති ‘‘ගහපතිචීවරං පටික්ඛිපාමි, පංසුකූලිකඞ්ගං සමාදියාමී’’ති වුත්තත්තා, න පන අකප්පියත්තා. භික්ඛුසඞ්ඝෙන අපලොකෙත්වා දින්නම්පි න ගහෙතබ්බං. යං පන භික්ඛු අත්තනො සන්තකං දෙති, තං භික්ඛුදත්තියං නාම වට්ටති. පංසුකූලං පන න හොති. එවං සන්තෙපි ධුතඞ්ගං න භිජ්ජති. ‘‘භික්ඛූනං දෙම, ථෙරානං දෙමා’’ති වුත්තෙ පන පංසුකූලිකානම්පි වට්ටති. ‘‘ඉදං වත්ථං සඞ්ඝස්ස දෙම, ඉමිනා උපාහනත්ථවිකපත්තත්ථවිකආයොගඅංසබද්ධකාදීනි කරොථා’’ති දින්නම්පි වට්ටති.

පත්තත්ථවිකාදීනං අත්ථාය දින්නානි බහූනිපි හොන්ති, චීවරත්ථායපි පහොන්ති, තතො චීවරං කත්වා පාරුපිතුං වට්ටති. සචෙ පන සඞ්ඝො භාජිතාතිරිත්තානි වත්ථානි ඡින්දිත්වා උපාහනත්ථවිකාදීනං අත්ථාය භාජෙති, තතො ගහෙතුං න වට්ටති. සාමිකෙහි විචාරිතමෙව හි වට්ටති, න ඉතරං.

‘‘පංසුකූලිකසඞ්ඝස්ස ධම්මකරණඅංසබද්ධාදීනං අත්ථාය දෙමා’’ති වුත්තෙපි ගහෙතුං වට්ටති. පරික්ඛාරො නාම පංසුකූලිකානම්පි ඉච්ඡිතබ්බො. යං තත්ථ අතිරෙකං හොති, තං චීවරෙපි උපනෙතුං වට්ටති. සුත්තං සඞ්ඝස්ස දෙන්ති, පංසුකූලිකෙහිපි ගහෙතබ්බං. අයං තාව විහාරං පවිසිත්වා ‘‘ඉමානි චීවරානි සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති දින්නෙසු විනිච්ඡයො.

සචෙ පන බහි උපචාරසීමාය අද්ධානපටිපන්නෙ භික්ඛූ දිස්වා ‘‘සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති සඞ්ඝත්ථෙරස්ස වා සඞ්ඝනවකස්ස වා ආරොචෙති, සචෙපි යොජනං ඵරිත්වා පරිසා ඨිතා හොති, එකාබද්ධා චෙ, සබ්බෙසං පාපුණාති. යෙ පන ද්වාදසහි හත්ථෙහි පරිසං අසම්පත්තා, තෙසං න පාපුණාතීති.

2732. ඉදානි ‘‘උභතොසඞ්ඝෙ දෙතී’’ති මාතිකං විවරන්තො ආහ ‘‘උභතොසඞ්ඝමුද්දිස්සා’’තිආදි. උභතොසඞ්ඝමුද්දිස්සාති භික්ඛුසඞ්ඝං, භික්ඛුනිසඞ්ඝඤ්ච උද්දිසිත්වා. දෙතීති ‘‘උභතොසඞ්ඝස්ස දෙමී’’ති දෙති. ‘‘බහු වා’’ති එත්ථ ‘‘බහූ වා’’ති වත්තබ්බෙ ගාථාබන්ධවසෙන රස්සත්තං. භික්ඛුනීනං භික්ඛූ ථොකා වා හොන්තු බහූ වා, පුග්ගලග්ගෙන අකත්වා උභතොසඞ්ඝවසෙන සමභාගොව කාතුං වට්ටතීති යොජනා.

තත්රායං විනිච්ඡයො – ‘‘උභතොසඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති වුත්තෙපි ‘‘ද්වෙධාසඞ්ඝස්ස දම්මි, ද්වින්නං සඞ්ඝානං දම්මි, භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච භික්ඛුනිසඞ්ඝස්ස ච දම්මී’’ති වුත්තෙපි උභතොසඞ්ඝස්ස දින්නමෙව හොති, ද්වෙ භාගෙ සමෙ කත්වා එකො දාතබ්බො.

‘‘උභතොසඞ්ඝස්ස ච තුය්හඤ්ච දම්මී’’ති වුත්තෙ සචෙ දස දස භික්ඛූ, භික්ඛුනියො ච හොන්ති, එකවීසති පටිවීසෙ කත්වා එකො පුග්ගලස්ස දාතබ්බො, දස භික්ඛුසඞ්ඝස්ස, දස භික්ඛුනිසඞ්ඝස්ස. යෙන පුග්ගලිකො ලද්ධො, සො සඞ්ඝතොපි අත්තනො වස්සග්ගෙන ගහෙතුං ලභති. කස්මා? උභතොසඞ්ඝග්ගහණෙන ගහිතත්තා.

‘‘උභතොසඞ්ඝස්ස ච චෙතියස්ස ච දම්මී’’ති වුත්තෙපි එසෙව නයො. ඉධ පන චෙතියස්ස සඞ්ඝතො පාපුණනකොට්ඨාසො නාම නත්ථි, එකපුග්ගලස්ස පත්තකොට්ඨාසසමොව කොට්ඨාසො හොති.

‘‘උභතොසඞ්ඝස්ස ච තුය්හඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙ පන ද්වාවීසති කොට්ඨාසෙ කත්වා දස භික්ඛූනං, දස භික්ඛුනීනං, එකො පුග්ගලස්ස, එකො චෙතියස්ස දාතබ්බො. තත්ථ පුග්ගලො සඞ්ඝතොපි අත්තනො වස්සග්ගෙන පුන ගහෙතුං ලභති. චෙතියස්ස එකොයෙව.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච භික්ඛුනීනඤ්ච දම්මී’’ති වුත්තෙ පන මජ්ඣෙ භින්දිත්වා න දාතබ්බං, භික්ඛූ ච භික්ඛුනියො ච ගණෙත්වා දාතබ්බං.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච භික්ඛුනීනඤ්ච තුය්හඤ්චා’’ති වුත්තෙ පන පුග්ගලො විසුං න ලභති, පාපුණනට්ඨානතො එකමෙව ලභති. කස්මා? භික්ඛුසඞ්ඝග්ගහණෙන ගහිතත්තා.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච භික්ඛුනීනඤ්ච තුය්හඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙපි චෙතියස්ස එකපුග්ගලපටිවීසො ලබ්භති, පුග්ගලස්ස විසුං න ලබ්භති. තස්මා එකං චෙතියස්ස දත්වා අවසෙසං භික්ඛූ ච භික්ඛුනියො ච ගණෙත්වා භාජෙතබ්බං.

‘‘භික්ඛූනඤ්ච භික්ඛුනීනඤ්ච දම්මී’’ති වුත්තෙපි න මජ්ඣෙ භින්දිත්වා දාතබ්බං, පුග්ගලගණනාය එව විභජිතබ්බං.

‘‘භික්ඛූනඤ්ච භික්ඛුනීනඤ්ච තුය්හඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති එවං වුත්තෙපි චෙතියස්ස එකපුග්ගලපටිවීසො ලබ්භති, පුග්ගලස්ස විසුං නත්ථි, භික්ඛූ ච භික්ඛුනියො ච ගණෙත්වා එව භාජෙතබ්බං. යථා ච භික්ඛුසඞ්ඝං ආදිං කත්වා නයො නීතො, එවං භික්ඛුනිසඞ්ඝං ආදිං කත්වාපි නෙතබ්බො.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච තුය්හඤ්චා’’ති වුත්තෙ පුග්ගලස්ස විසුං න ලබ්භති, වස්සග්ගෙනෙව ගහෙතබ්බං.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙ පන චෙතියස්ස විසුං පටිවීසො ලබ්භති.

‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච තුය්හඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙපි චෙතියස්සෙව ලබ්භති, න පුග්ගලස්ස.

‘‘භික්ඛූනඤ්ච තුය්හඤ්චා’’ති වුත්තෙපි විසුං න ලබ්භති.

‘‘භික්ඛූනඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙ පන චෙතියස්ස ලබ්භති.

‘‘භික්ඛූනඤ්ච තුය්හඤ්ච චෙතියස්ස චා’’ති වුත්තෙපි චෙතියස්සෙව විසුං ලබ්භති, න පුග්ගලස්ස. භික්ඛුනිසඞ්ඝං ආදිං කත්වාපි එවමෙව යොජෙතබ්බං.

පුබ්බෙ බුද්ධප්පමුඛස්ස උභතොසඞ්ඝස්ස දානං දෙන්ති, භගවා මජ්ඣෙ නිසීදති, දක්ඛිණතො භික්ඛූ, වාමතො භික්ඛුනියො නිසීදන්ති, භගවා උභින්නං සඞ්ඝත්ථෙරො, තදා භගවා අත්තනො ලද්ධපච්චයෙ අත්තනාපි පරිභුඤ්ජති, භික්ඛූනම්පි දාපෙති. එතරහි පන පණ්ඩිතමනුස්සා සධාතුකං පටිමං වා චෙතියං වා ඨපෙත්වා බුද්ධප්පමුඛස්ස උභතොසඞ්ඝස්ස දානං දෙන්ති, පටිමාය වා චෙතියස්ස වා පුරතො ආධාරකෙ පත්තං ඨපෙත්වා දක්ඛිණොදකං දත්වා ‘‘බුද්ධානං දෙමා’’ති තත්ථ යං පඨමං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙන්ති, විහාරං වා ආහරිත්වා ‘‘ඉදං චෙතියස්ස දෙමා’’ති පිණ්ඩපාතඤ්ච මාලාගන්ධාදීනි ච දෙන්ති, තත්ථ කථං පටිපජ්ජිතබ්බන්ති? මාලාගන්ධාදීනි තාව චෙතියෙ ආරොපෙතබ්බානි, වත්ථෙහි පටාකා, තෙලෙන පදීපා කාතබ්බා. පිණ්ඩපාතමධුඵාණිතාදීනි පන යො නිබද්ධං චෙතියස්ස ජග්ගකො හොති පබ්බජිතො වා ගහට්ඨො වා, තස්ස දාතබ්බානි. නිබද්ධජග්ගකෙ අසති ආහටපත්තං ඨපෙත්වා වත්තං කත්වා පරිභුඤ්ජිතුං වට්ටති. උපකට්ඨෙ කාලෙ භුඤ්ජිත්වා පච්ඡාපි වත්තං කාතුං වට්ටතියෙව.

මාලාගන්ධාදීසු ච යං කිඤ්චි ‘‘ඉදං හරිත්වා චෙතියස්ස පූජං කරොථා’’ති වුත්තෙ දූරම්පි හරිත්වා පූජෙතබ්බං. ‘‘භික්ඛං සඞ්ඝස්ස හරා’’ති වුත්තෙපි හරිතබ්බං. සචෙ පන ‘‘අහං පිණ්ඩාය චරාමි, ආසනසාලාය භික්ඛූ අත්ථි, තෙ හරිස්සන්තී’’ති වුත්තෙ ‘‘භන්තෙ, තුය්හංයෙව දම්මී’’ති වදති, භුඤ්ජිතුං වට්ටති. අථ පන ‘‘භික්ඛුසඞ්ඝස්ස දස්සාමී’’ති හරන්තස්ස ගච්ඡතො අන්තරාව කාලො උපකට්ඨො හොති, අත්තනො පාපෙත්වා භුඤ්ජිතුං වට්ටති.

2733. යං පන චීවරං ‘‘යස්මිං ආවාසෙ වස්සංවුත්ථස්ස සඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති දෙති, තස්මිංයෙව ආවාසෙ වුත්ථවස්සෙන සඞ්ඝෙන වා ගණෙන වා පුග්ගලෙන වා තං චීවරං භාජෙතබ්බන්ති වණ්ණිතං දෙසිතන්ති යොජනා.

තත්රායං විනිච්ඡයො – විහාරං පවිසිත්වා ‘‘ඉමානි චීවරානි වස්සංවුත්ථසඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති දෙති, යාවතිකා භික්ඛූ තස්මිං ආවාසෙ වස්සංවුත්ථා, යත්තකා වස්සච්ඡෙදං අකත්වා පුරිමවස්සංවුත්ථා, තෙහි භාජෙතබ්බං, අඤ්ඤෙසං න පාපුණාති. දිසාපක්කන්තස්සාපි සති ගාහකෙ යාව කථිනස්ස උබ්භාරා දාතබ්බං. අනත්ථතෙ පන කථිනෙ අන්තොහෙමන්තෙ එවඤ්ච වත්වා දින්නං පච්ඡිමවස්සංවුත්ථානම්පි පාපුණාතීති ලක්ඛණඤ්ඤූ වදන්ති. අට්ඨකථාසු පනෙතං අවිචාරිතං.

සචෙ පන බහි උපචාරසීමායං ඨිතො ‘‘වස්සංවුත්ථසඞ්ඝස්ස දම්මී’’ති වදති, සම්පත්තානං සබ්බෙසං පාපුණාති. අථ ‘‘අසුකවිහාරෙ වස්සංවුත්ථසඞ්ඝස්සා’’ති වදති, තත්ර වස්සංවුත්ථානමෙව යාව කථිනස්සුබ්භාරා පාපුණාති. සචෙ පන ගිම්හානං පඨමදිවසතො පට්ඨාය එවං වදති, තත්ර සම්මුඛීභූතානංයෙව සබ්බෙසං පාපුණාති. කස්මා? පිට්ඨිසමයෙ උප්පන්නත්තා. අන්තොවස්සෙයෙව ‘‘වස්සං වසන්තානං දම්මී’’ති වුත්තෙ ඡින්නවස්සා න ලභන්ති, වස්සං වසන්තාව ලභන්ති. චීවරමාසෙ පන ‘‘වස්සං වසන්තානං දම්මී’’ති වුත්තෙ පච්ඡිමිකාය වස්සූපගතානංයෙව පාපුණාති, පුරිමිකාය වස්සූපගතානඤ්ච ඡින්නවස්සානඤ්ච න පාපුණාති.

චීවරමාසතො පට්ඨාය යාව හෙමන්තස්ස පච්ඡිමො දිවසො, තාව ‘‘වස්සාවාසිකං දෙමා’’ති වුත්තෙ කථිනං අත්ථතං වා හොතු අනත්ථතං වා, අතීතවස්සංවුත්ථානමෙව පාපුණාති. ගිම්හානං පඨමදිවසතො පට්ඨාය වුත්තෙ පන මාතිකා ආරොපෙතබ්බා ‘‘අතීතවස්සාවාසස්ස පඤ්ච මාසා අභික්කන්තා, අනාගතෙ චාතුමාසච්චයෙන භවිස්සති, කතරවස්සාවාසස්ස දෙසී’’ති. සචෙ ‘‘අතීතවස්සංවුත්ථානං දම්මී’’ති වදති, තං අන්තොවස්සං වුත්ථානමෙව පාපුණාති. දිසාපක්කන්තානම්පි සභාගා ගණ්හිතුං ලභන්ති.

සචෙ ‘‘අනාගතෙ වස්සාවාසිකං දම්මී’’ති වදති, තං ඨපෙත්වා වස්සූපනායිකදිවසෙ ගහෙතබ්බං. අථ ‘‘අගුත්තො විහාරො, චොරභයං අත්ථි, න සක්කා ඨපෙතුං, ගණ්හිත්වා වා ආහිණ්ඩිතු’’න්ති වුත්තෙ ‘‘සම්පත්තානං දම්මී’’ති වදති, භාජෙත්වා ගහෙතබ්බං. සචෙ වදති ‘‘ඉතො මෙ, භන්තෙ, තතියෙ වස්සෙ වස්සාවාසිකං න දින්නං, තං දම්මී’’ති, තස්මිං අන්තොවස්සෙ වුත්ථභික්ඛූනං පාපුණාති. සචෙ තෙ දිසාපක්කන්තා, අඤ්ඤො විස්සාසිකො ගණ්හාති, දාතබ්බං. අථ එකොයෙව අවසිට්ඨො, සෙසා කාලකතා, සබ්බං එකස්සෙව පාපුණාති. සචෙ එකොපි නත්ථි, සඞ්ඝිකං හොති, සම්මුඛීභූතෙහි භාජෙතබ්බන්ති.

2734. යාගුයා පන පීතාය වා භත්තෙ වා භුත්තෙ සචෙ පන ආදිස්ස ‘‘යෙන මෙ යාගු පීතා, තස්ස දම්මි, යෙන මෙ භත්තං භුත්තං, තස්ස දම්මී’’ති පරිච්ඡින්දිත්වා චීවරං දෙති, විනයධරෙන තත්ථ තත්ථෙව දානං දාතබ්බන්ති යොජනා. එස නයො ඛාදනීයචීවරසෙනාසනභෙසජ්ජාදීසු.

තත්රායං විනිච්ඡයො – භික්ඛූ අජ්ජතනාය වා ස්වාතනාය වා යාගුයා නිමන්තෙත්වා තෙසං ඝරං පවිට්ඨානං යාගුං දෙති, යාගුං දත්වා පීතාය යාගුයා ‘‘ඉමානි චීවරානි යෙහි මය්හං යාගු පීතා, තෙසං දම්මී’’ති දෙති, යෙහි නිමන්තිතෙහි යාගු පීතා, තෙසංයෙව පාපුණන්ති, යෙහි පන භික්ඛාචාරවත්තෙන ඝරද්වාරෙන ගච්ඡන්තෙහි වා ඝරං පවිට්ඨෙහි වා යාගු ලද්ධා, යෙසං වා ආසනසාලතො පත්තං ආහරිත්වා මනුස්සෙහි නීතා, යෙ වා ථෙරෙහි පෙසිතා, තෙසං න පාපුණන්ති.

සචෙ පන නිමන්තිතභික්ඛූහි සද්ධිං අඤ්ඤෙපි බහූ ආගන්ත්වා අන්තොගෙහඤ්ච බහිගෙහඤ්ච පූරෙත්වා නිසින්නා, දායකො ච එවං වදති ‘‘නිමන්තිතා වා හොන්තු අනිමන්තිතා වා, යෙසං මයා යාගු දින්නා, සබ්බෙසං ඉමානි වත්ථානි හොන්තූ’’ති, සබ්බෙසං පාපුණන්ති. යෙහි පන ථෙරානං හත්ථතො යාගු ලද්ධා, තෙසං න පාපුණන්ති. අථ සො ‘‘යෙහි මය්හං යාගු පීතා, සබ්බෙසං හොන්තූ’’ති වදති, සබ්බෙසං පාපුණන්ති. භත්තඛාදනීයෙසුපි එසෙව නයො.

චීවරෙ වාති පුබ්බෙපි යෙන වස්සං වාසෙත්වා භික්ඛූනං චීවරං දින්නපුබ්බං හොති, සො චෙ භික්ඛූ භොජෙත්වා වදති ‘‘යෙසං මයා පුබ්බෙ චීවරං දින්නං, තෙසංයෙව ඉමං චීවරං වා සුත්තං වා සප්පිමධුඵාණිතාදීනි වා හොන්තූ’’ති, සබ්බං තෙසංයෙව පාපුණාති.

සෙනාසනෙ වාති ‘‘යො මයා කාරිතෙ විහාරෙ වා පරිවෙණෙ වා වසති, තස්සිදං හොතූ’’ති වුත්තෙ තස්සෙව හොති.

භෙසජ්ජෙ වාති ‘‘මයං කාලෙන කාලං ථෙරානං සප්පිආදීනි භෙසජ්ජානි දෙම, යෙහි තානි ලද්ධානි, තෙසංයෙවිදං හොතූ’’ති වුත්තෙ තෙසංයෙව හොතීති.

2735. දීයතෙති දානන්ති කම්මසාධනෙන චීවරං වුච්චති. යං-සද්දෙන චීවරස්ස පරාමට්ඨත්තා තං-සද්දෙනාපි තදෙව පරාමසිතබ්බන්ති.

තත්රායං විනිච්ඡයො – ‘‘ඉමං චීවරං ඉත්ථන්නාමස්ස දම්මී’’ති එවං පරම්මුඛා වා ‘‘ඉදං මෙ, භන්තෙ, තුම්හාකං දම්මී’’ති එවං සම්මුඛා වා පාදමූලෙ ඨපෙත්වා වා දෙති, තං තස්සෙව හොති. සචෙ පන ‘‘ඉදං තුම්හාකඤ්ච තුම්හාකං අන්තෙවාසිකානඤ්ච දම්මී’’ති එවං වදති, ථෙරස්ස ච අන්තෙවාසිකානඤ්ච පාපුණාති. උද්දෙසං ගහෙතුං ආගතො ගහෙත්වා ගච්ඡන්තො ච අත්ථි, තස්සාපි පාපුණාති. ‘‘තුම්හෙහි සද්ධිං නිබද්ධචාරිකභික්ඛූනං දම්මී’’ති වුත්තෙ උද්දෙසන්තෙවාසිකානං වත්තං කත්වා උද්දෙසපරිපුච්ඡාදීනි ගහෙත්වා විචරන්තානං සබ්බෙසං පාපුණාතීති.

2737. වදතිච්චෙවමෙව චෙති ඉච්චෙවං යථාවුත්තනයෙන වදති චෙ. තන්ති තං පරික්ඛාරං. තෙසන්ති මාතුආදීනං. සඞ්ඝස්සෙව සන්තකං හොතීති යොජනා.

2738. ‘‘පඤ්චන්නං…පෙ… හොතී’’ති ඉමිනා පුරිමගාථාද්වයෙන විත්ථාරිතමෙවත්ථං සංඛිපිත්වා දස්සෙති. පඤ්චන්නං සහධම්මිකානං. අච්චයෙති කාලකිරියාය. දානන්ති ‘‘මයි කාලකතෙ ඉමං පරික්ඛාරං තුය්හං හොතු, තව සන්තකං කරොහී’’තිආදිනා පරිච්චජනං. කිඤ්චිපීති අන්තමසො දන්තකට්ඨම්පි. ගිහීනං පන දානං තථා දායකානං ගිහීනමෙව අච්චයෙ රූහතීති යොජනා.

2739. භික්ඛු වා සාමණෙරො වා භික්ඛුනිඋපස්සයෙ කාලං කරොති, අස්ස භික්ඛුස්ස වා සාමණෙරස්ස වා පරික්ඛාරා භික්ඛූනංයෙව සන්තකා භික්ඛුසඞ්ඝස්සෙව සන්තකාති යොජනා. භික්ඛුසඞ්ඝස්සෙව සන්තකා කාලකතස්ස භික්ඛුසඞ්ඝපරියාපන්නත්තා.

2740. සාමණෙරී වාති එත්ථ වා-සද්දෙන ‘‘සික්ඛමානා වා’’ති ඉදං සඞ්ගණ්හාති. විහාරස්මිං භික්ඛූනං නිවාසනට්ඨානෙ. තස්සාති භික්ඛුනියා වා සාමණෙරියා වා සික්ඛමානාය වා පරික්ඛාරා භික්ඛුනීනං සන්තකා හොන්තීති යොජනා. සන්තකාති එත්ථාපි භික්ඛූසු වුත්තනයෙනෙවත්ථො ගහෙතබ්බො.

2741. දෙහි නෙත්වාති එත්ථ ‘‘ඉමං චීවර’’න්ති පකරණතො ලබ්භති. ‘‘ඉමං චීවරං නෙත්වා අසුකස්ස දෙහී’’ති යං චීවරං දින්නං, තං තස්ස පුරිමස්සෙව සන්තකං හොති. ‘‘ඉදං චීවරං අසුකස්ස දම්මී’’ති යං චීවරං දින්නං, තං යස්ස පහිය්යති, තස්ස පච්ඡිමස්සෙව සන්තකං හොතීති යොජනා.

2742. යථාවුත්තවචනප්පකාරානුරූපෙන සාමිකෙ ඤත්වා සාමිකෙසු විස්සාසෙන වා තෙසු මතෙසු මතකචීවරම්පි ගණ්හිතුං වට්ටතීති දස්සෙතුං ආහ ‘‘එව’’න්තිආදි. ‘‘මතස්ස වා අමතස්ස වා’’ති පදච්ඡෙදො. විස්සාසං වාපි ගණ්හෙය්යාති ජීවන්තස්ස සන්තකං විස්සාසග්ගාහං ගණ්හෙය්ය. ගණ්හෙ මතකචීවරන්ති මතස්ස චීවරං මතකපරික්ඛාරනීහාරෙන පාපෙත්වා ගණ්හෙය්ය.

2743. රජතෙ අනෙනාති රජනන්ති මූලාදිසබ්බමාහ. වන්තදොසෙනාති සවාසනසමුච්ඡින්නරාගාදිදොසෙන. තාදිනාති රූපාදීසු ඡළාරම්මණෙසු රාගාදීනං අනුප්පත්තියා අට්ඨසු ලොකධම්මෙසු නිබ්බිකාරතාය එකසදිසෙන.

2744-5. ‘‘මූලෙ’’තිආදීසු නිද්ධාරණෙ භුම්මං. මූලරජනෙ හලිද්දිං ඨපෙත්වා සබ්බං මූලරජනං වට්ටති. ඛන්ධෙසු රජනෙසු මඤ්ජෙට්ඨඤ්ච තුඞ්ගහාරකඤ්ච ඨපෙත්වා සබ්බං ඛන්ධරජනං වට්ටති. පත්තෙසු රජනෙසු අල්ලියා පත්තං තථා නීලියා පත්තඤ්ච ඨපෙත්වා සබ්බං පත්තරජනං වට්ටති. පුප්ඵරජනෙසු කුසුම්භඤ්ච කිංසුකඤ්ච ඨපෙත්වා සබ්බං පුප්ඵරජනං වට්ටති. තචරජනෙ ලොද්දඤ්ච කණ්ඩුලඤ්ච ඨපෙත්වා සබ්බං තචරජනං වට්ටති. ඵලරජනං සබ්බම්පි වට්ටතීති යොජනා.

මඤ්ජෙට්ඨන්ති එකො සකණ්ටකරුක්ඛො, වල්ලිවිසෙසො ච, යස්ස රජනං මඤ්ජෙට්ඨබීජවණ්ණං හොති. මඤ්ජෙට්ඨරුක්ඛස්ස ඛන්ධො සෙතවණ්ණොති සො ඉධ න ගහෙතබ්බො රජනාධිකාරත්තා. තුඞ්ගහාරකො නාම එකො සකණ්ටකරුක්ඛො, යස්ස රජනං හරිතාලවණ්ණං හොති. අල්ලීති චුල්ලතාපිඤ්ඡරුක්ඛො, යස්ස පණ්ණරජනං හලිද්දිවණ්ණං හොති. නීලීති ගච්ඡවිසෙසො, යස්ස පන රජනං නීලවණ්ණං හොති. කිංසුකං නාම වල්ලිකිංසුකපුප්ඵං, යස්ස රජනං ලොහිතවණ්ණං හොති.

2746. කිලිට්ඨසාටකන්ති මලීනසාටකං. ධොවිතුන්ති එකවාරං ධොවිතුං. අල්ලියා ධොතං කිර සම්මදෙව රජනං පටිග්ගණ්හාති.

2747. චීවරානංකථා සෙසාති භෙදකාරණප්පකාරකථාදිකා ඉධ අවුත්තකථා. පඨමෙ කථිනෙ වුත්තාති සෙසො. විභාවිනාති ඛන්ධකභාණකෙන.

චීවරක්ඛන්ධකකථාවණ්ණනා.

ඉති විනයත්ථසාරසන්දීපනියා විනයවිනිච්ඡයවණ්ණනාය

මහාවග්ගවිනිච්ඡයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.