📜
එකුත්තරනයකථාවණ්ණනා
424. ඉතො පරන්ති ඉතො සමුට්ඨානවිනිච්ඡයකථාය පරං. පරන්ති උත්තමං. එකුත්තරං නයන්ති එකෙකඅඞ්ගාතිරෙකතාය එකුත්තරසඞ්ඛාතං එකකදුකාදිනයං.
425-7. කෙ ආපත්තිකරා ධම්මා…පෙ… කා චාදෙසනගාමිනීති එකෙකපඤ්හවසෙන උත්තානත්ථොයෙව.
428. සමුට්ඨානානීති ආදිකො ¶ විස්සජ්ජනසඞ්ඛාතො උත්තරවාදො. තත්ථ සමුට්ඨානානි…පෙ… දීපිතාති යස්මා එතෙසං වසෙන පුග්ගලො ආපත්තිං කරොති ආපජ්ජති, තස්මා ‘‘ආපත්තිකරා’’ති වුත්තා.
429. තත්ථාති තාසු ආපත්තීසු. ලහුකාති ලහුකෙන විනයකම්මෙන විසුජ්ඣනතො ලහුකා. ගරුකෙන විනයකම්මෙන විසුජ්ඣනතො සඞ්ඝාදිසෙසාපත්ති, කෙනචි ආකාරෙන අනාපත්තිභාවං උපනෙතුං අසක්කුණෙය්යතො පාරාජිකාපත්ති ච ගරුකාපත්ති නාම, තා පන ලහුකාසු වුත්තාසු තබ්බිපරියායතො ඤාතුං සක්කාති විස්සජ්ජනෙ විසුං න වුත්තා.
431. දුට්ඨුං කුච්ඡිතභාවං පරමජෙගුච්ඡං නින්දනීයභාවං උලති ගච්ඡතීති දුට්ඨුල්ලං, පාරාජිකසඞ්ඝාදිසෙසං. තෙනාහ ‘‘දුවිධාපත්ති ආදිතො’’ති.
432. පඤ්චානන්තරියසංයුත්තාති ¶ මාතුඝාතකපිතුඝාතකඅරහන්තඝාතකෙහි ආපන්නා මනුස්සවිග්ගහපාරාජිකාපත්ති ච ලොහිතුප්පාදකසඞ්ඝභෙදකානං අභබ්බතාහෙතුකා කායවචීද්වාරප්පවත්තා අකුසලචෙතනාසඞ්ඛාතා පාරාජිකා ච අනන්තරමෙව අපායුප්පත්තිහෙතුතාය ඉමෙ පඤ්ච අනන්තරසංයුත්තා නාම. තා පන මිච්ඡත්තනියතෙසු අන්තොගධත්තා ‘‘නියතා’’ති වුත්තා.
පරිවාරෙ (පරි. 321) පන අඤ්ඤෙපි අන්තරායිකාදී බහූ එකකා දස්සිතා, තෙ පන ගන්ථභීරුකජනානුග්ගහෙන ආචරියෙන ඉධ න දස්සිතා. අත්ථිකෙහි පරිවාරෙයෙව (පරි. 321) ගහෙතබ්බා. එත්ථ ච සත්තපි ආපත්තියො සඤ්චිච්ච වීතික්කන්තා සග්ගන්තරායඤ්චෙව මොක්ඛන්තරායඤ්ච කරොන්තීති අන්තරායිකා. අජානන්තෙන වීතික්කන්තා පන පණ්ණත්තිවජ්ජාපත්ති නෙව සග්ගන්තරායං, න මොක්ඛන්තරායං ¶ කරොතීති අනන්තරායිකා. අන්තරායිකං ආපන්නස්සපි දෙසනාගාමිනිං දෙසෙත්වා වුට්ඨානගාමිනිතො වුට්ඨාය සුද්ධිපත්තස්ස, සාමණෙරභූමියං ඨිතස්ස ච අවාරිතො සග්ගමග්ගමොක්ඛමග්ගොති.
එකකකථාවණ්ණනා.
435. අද්ධවිහීනො නාම ඌනවීසතිවස්සො. අඞ්ගවිහීනො නාම හත්ථච්ඡින්නාදිභෙදො. වත්ථුවිපන්නො නාම පණ්ඩකො, තිරච්ඡානගතො, උභතොබ්යඤ්ජනකො ච. අවසෙසා ථෙය්යසංවාසකාදයො අට්ඨ අභබ්බට්ඨානප්පත්තා දුක්කටකාරිනො නාම, ඉමස්මිංයෙව අත්තභාවෙ දුක්කටෙන අත්තනො කම්මෙන අභබ්බට්ඨානප්පත්තාති අත්ථො. අපරිපුණ්ණොති අපරිපුණ්ණපත්තචීවරො. නො යාචතීති උපසම්පන්නං න යාචති. පටිසිද්ධාති ‘‘ද්වෙ පුග්ගලා න උපසම්පාදෙතබ්බා’’තිආදිනා (පරි. 322) වාරිතා.
436. හවෙති එකංසත්ථෙ නිපාතො. ලද්ධසමාපත්තිස්ස භික්ඛුනො දීපිතා ආපත්ති අත්ථි හවෙ අත්ථෙව. නො ලද්ධසමාපත්තිස්සාති අලද්ධසමාපත්තිස්ස දීපිතා ආපත්ති අත්ථෙවාති යොජනා.
437. භූතස්සාති අත්තනි සන්තස්ස උත්තරිමනුස්සධම්මස්ස. අභූතාරොචනාපත්තීති චතුත්ථපාරාජිකාපත්ති. අසමාපත්තිලාභිනො නිද්දිසෙති යොජනා.
438. ‘‘අත්ථි ¶ සද්ධම්මසංයුත්තා’’තිආදීසු අත්ථි-සද්දො පච්චත්තෙකවචනන්තෙහි පච්චෙකං යොජෙතබ්බො.
439. පදසොධම්මමූලාදීති ආදි-සද්දෙන ‘‘උත්තරිඡප්පඤ්චවාචාධම්මදෙසනා’’ති ආපත්තීනං ගහණං.
440. භොගෙති ¶ පරිභොගෙ. ‘‘සපරික්ඛාරසංයුතා’’ති ඉදඤ්ච නිදස්සනමත්තං. ‘‘පත්තචීවරානං නිස්සජ්ජනෙ, කිලිට්ඨචීවරානං අධොවනෙ, මලග්ගහිතපත්තස්ස අපචනෙ’’ති එවමාදිකා අයුත්තපරිභොගා ආපත්තියොපි සකපරික්ඛාරසංයුත්තායෙව.
441. මඤ්චපීඨාදින්ති ආදි-සද්දෙන භිසිආදීනං ගහණං. අජ්ඣොකාසත්ථරෙපි චාති අජ්ඣොකාසෙ අත්ථරෙ අත්ථරාපනෙ සති. අනාපුච්ඡාව ගමනෙති අනාපුච්ඡිත්වා වා ගමනෙ. වා-සද්දෙන අනුද්ධරිත්වා වා අනුද්ධරාපෙත්වා වා ගමනං සඞ්ගණ්හාති. පරසන්තකසංයුතාති පරපරික්ඛාරපටිබද්ධා.
443. ‘‘සිඛරණීසී’’ති යං වචනං සච්චං, තං භණතො ගරුකං දුට්ඨුල්ලවාචාසඞ්ඝාදිසෙසො සියාති යොජනා.
445. ගරුකාපත්තීති උත්තරිමනුස්සධම්මපාරාජිකාපත්ති. භූතස්සාරොචනෙති භූතස්ස උත්තරිමනුස්සධම්මස්ස අනුපසම්පන්නස්ස ආරොචනෙ. සච්චං වදතොති සච්චං වචනං වදන්තස්ස. ලහුකාති පාචිත්තියාපත්ති.
447. විකොපෙතුන්ති වග්ගකරණෙන විකොපෙතුං. හත්ථපාසං ජහන්ති අන්තොසීමාය එව හත්ථපාසං ජහන්තො, හත්ථපාසං ජහිත්වා එකමන්තං නිසීදන්තොති අත්ථො. ඵුසෙති භූමිගතො ඵුසෙය්ය.
448. වෙහාසකුටියා උපරි ආහච්චපාදකං මඤ්චං වා පීඨං වා අභිනිසීදන්තො වෙහාසගතො ¶ ආපජ්ජතීති යොජනා. සචෙ තං භූමියං පඤ්ඤපෙත්වා නිසජ්ජෙය්ය, න ආපජ්ජෙය්ය. තෙන වුත්තං ‘‘න භූමිතො’’ති.
449. පවිසන්තොති ආරාමං පවිසන්තො. නික්ඛමන්ති තතො එව නික්ඛමන්තො. තන්ති ආරාමං.
450. වත්තමපූරෙත්වානාති ¶ සීසතො ඡත්තාපනයනං, පාදතො උපාහනාමුඤ්චනවත්තං අකත්වා. නික්ඛමන්ති බහි නික්ඛමන්තො ඡත්තුපාහනං ධාරෙන්තොපි න ආපජ්ජති.
451. ‘‘නික්ඛමන්තො’’ති ඉදං ‘‘නික්ඛම’’න්ති එතස්ස අත්ථපදං. පවිසං න චාති යං ආරාමං සන්ධාය ගතො, තං පවිසන්තො න ආපජ්ජෙය්ය.
453. යා කාචි භික්ඛුනී අතිගම්භීරං උදකසුද්ධිකං ආදියන්තී ආපත්තිං ආපජ්ජතීති යොජනා.
457. වත්තං පනත්තනොති යං අත්තනො නෙත්ථාරවත්තං වුත්තං, සො තං අසමාදියන්තොව ආපජ්ජති නාමාති යොජනා.
460. ඉතරස්ස ආචරියස්ස, තථා සද්ධිවිහාරිකස්ස ච.
462. දදමානොති පාරිවත්තකං විනා දදමානො.
463. මුදූති මුදුපිට්ඨිකො. ‘‘ලම්බීආදිනො’’ති පදච්ඡෙදො. ආදි-සද්දෙන ‘‘හත්ථෙන උපක්කමිත්වා අසුචිං මොචෙන්තස්ස, ඌරුනා අඞ්ගජාතං පෙල්ලන්තස්ස, අත්තානං වධිත්වා වධිත්වා රොදන්තියා භික්ඛුනියා ආපත්තී’’ති එවමාදීනං සඞ්ගහො. අත්තාති එත්ථ නිස්සිතාති උත්තරපදලොපො, විභත්තිලොපො ච නිරුත්තිලක්ඛණෙන දට්ඨබ්බො. සෙසාති මෙථුනධම්මකායසංසග්ගපහාරදානාදීසු වුත්තාපත්ති. පරනිස්සිතාති පරං නිස්සාය ආපජ්ජිතබ්බාති අත්ථො.
465. ‘‘න ¶ , භික්ඛවෙ, ඔවාදො න ගහෙතබ්බො’’ති වචනතො ඔවාදං න ගණ්හන්තො න පටිග්ගණ්හන්තො වජ්ජතං ආපජ්ජති නාම.
470. අරුණුග්ගෙති ¶ අරුණුග්ගමනෙ. නඅරුණුග්ගමෙති අරුණුග්ගමනතො අඤ්ඤස්මිං කාලෙ.
471. එකරත්තාතික්කමෙ ඡාරත්තාතික්කමෙ සත්තාහාතික්කමෙ දසාහාතික්කමෙති යොජනා. ආදි-සද්දෙන මාසාදීනං සඞ්ගහො. වුත්තමාපත්තින්ති සබ්බත්ථ නිස්සග්ගියෙ පාචිත්තියාපත්තිං. ‘‘ආපජ්ජති අරුණුග්ගමෙ’’ති පදච්ඡෙදො.
473. පරසන්තකං රුක්ඛලතාදිං ථෙය්යාය ඡින්දන්තස්ස පාරාජිකං, ඡින්දන්තස්ස පාචිත්තිමත්තං හොතීති ආහ ‘‘භූතගාමං ඡින්දන්තො පාරාජිකඤ්ච පාචිත්තිඤ්ච ඵුසෙ’’ති.
475. ඡාදෙන්තො පනාති එත්ථ ‘‘කා ආපත්තී’’ති සෙසො. තත්ර ආහ ‘‘ආපත්තිං ඡාදෙන්තො නරො ආපජ්ජතී’’ති.
අච්ඡින්නොති අච්ඡින්නචීවරො. නච්ඡාදෙන්තොති තිණෙන වා පණ්ණෙන වා සාඛාභඞ්ගාදිනා යෙන කෙනචි අත්තනො හිරිකොපිනං අප්පටිච්ඡාදෙන්තො. යථාහ – ‘‘තිණෙන වා පණ්ණෙන වා පටිච්ඡාදෙත්වා ආගන්තබ්බං, න ත්වෙව නග්ගෙන ආගන්තබ්බං. යො ආගච්ඡෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති (පාරා. 517).
476. කුසචීරාදින්ති ආදි-සද්දෙන වාකචීරඵලකචීරාදීනං තිත්ථියධජානං ගහණං. ධාරෙන්තො කොචි ආපජ්ජතීති සෙසො. තත්රාහ – ‘‘කුසචීරාදීනි ධාරෙන්තො ධාරෙන්තො ආපජ්ජතී’’ති (පරි. අට්ඨ. 322).
477. යං නිස්සට්ඨපත්තං ‘‘අයං තෙ භික්ඛු පත්තො යාවභෙදනාය ධාරෙතබ්බො’’ති දින්නං, තං සක්කච්චං අධාරෙන්තො ච ¶ දොසවා හොති ආපජ්ජති ආපත්තිං. සචිත්තකාචිත්තකදුකස්ස සඤ්ඤාවිමොක්ඛදුකං යථාක්කමං පරියායොති ආහ ‘‘සචිත්තකදුක’’න්තිආදි.
දුකකථාවණ්ණනා.
478. යා ¶ ආපත්ති නාථෙ තිට්ඨන්තෙ හොති, නො පරිනිබ්බුතෙ, සා ආපත්ති අත්ථි. යා ආපත්ති නාථෙ පරිනිබ්බුතෙ හොති, න තු තිට්ඨන්තෙ, සාපි අත්ථි. යා ආපත්ති නාථෙ තිට්ඨන්තෙපි හොති පරිනිබ්බුතෙපි, සා ආපත්ති අත්ථීති යොජනා.
479. සා කතමාති ආහ ‘‘රුහිරුප්පාදනාපත්තී’’තිආදි. තත්ථ ථෙරමාවුසවාදෙන, වදතො පරිනිබ්බුතෙති ‘‘යථා ඛො පනානන්ද, එතරහි භික්ඛූ අඤ්ඤමඤ්ඤං ආවුසොවාදෙන සමුදාචරන්ති, න ඛො මමච්චයෙන එවං සමුදාචරිතබ්බං…පෙ… නවකතරෙන භික්ඛුනා ථෙරතරො භික්ඛු ‘භන්තෙ’ති වා ‘ආයස්මා’ති වා සමුදාචරිතබ්බො’’ති (දී. නි. 2.216) වචනතො ථෙරං ආවුසොවාදෙන සමුදාචරණපච්චයා ආපත්තිං පරිනිබ්බුතෙ භගවති ආපජ්ජති, නො තිට්ඨන්තෙති අත්ථො.
481. කථං කාලෙයෙව ආපත්ති සියා, න විකාලෙ. කථං විකාලෙයෙව ආපත්ති සියා, කාලෙ න සියා. කථං කාලෙ චෙව විකාලෙ චාති උභයත්ථ සියාති පඤ්හෙ.
482. යථාක්කමං විස්සජ්ජෙන්තො ආහ ‘‘භුඤ්ජතො’’තිආදි.
483. අවසෙසං පන සබ්බං ආපත්තිං කාලවිකාලෙසු සබ්බදා ආපජ්ජති, තත්ථ ච සංසයො නත්ථීති යොජනා.
484. ‘‘අත්ථාපත්ති ¶ රත්තිං ආපජ්ජති, නො දිවා, අත්ථාපත්ති දිවා ආපජ්ජති, නො රත්තිං, අත්ථාපත්ති රත්තිඤ්චෙව ආපජ්ජති දිවා චා’’ති (පරි. 323) වුත්තං තිකං දස්සෙතුමාහ ‘‘රත්තිමෙවා’’තිආදි.
486. අත්ථාපත්ති දසවස්සො ආපජ්ජති, නො ඌනදසවස්සො, සා කථං සියා. අත්ථාපත්ති ඌනදසවස්සො ආපජ්ජති, නො දසවස්සො, සා කථං හොති. අත්ථාපත්ති දසවස්සොපි ආපජ්ජති ඌනදසවස්සොපීති උභයත්ථපි ආපත්ති කථං හොතීති යොජනා.
487. තත්ථ ¶ විස්සජ්ජනමාහ ‘‘උපට්ඨාපෙතී’’තිආදි. ‘‘බාලො’’ති එතස්ස හි අත්ථපදං ‘‘අබ්යත්තො’’ති.
488. ඌනදසවස්සො එවං ‘‘අහං පණ්ඩිතො’’ති පරිසං ගණ්හති, තථා ආපත්තිං ආපජ්ජතීති යොජනා. ‘‘දසවස්සො ඌනො’’ති පදච්ඡෙදො. දසවස්සො, ඌනදසවස්සො චාති උභොපෙතෙ පරිසුපට්ඨාපනාපත්තිතො අඤ්ඤං ආපත්තිං ආපජ්ජතීති යොජනා. එත්ථ ච ‘‘ආපජ්ජන්තෙ’’ති වත්තබ්බෙ ගාථාබන්ධවසෙන න-කාරලොපො.
489. කථං කාළෙ ආපත්තිං ආපජ්ජති, න ජුණ්හෙ, කථං ජුණ්හෙ ආපත්තිං ආපජ්ජති, න කාළස්මිං, කථං කාළෙ ච ජුණ්හෙ චාති උභයත්ථපි ආපජ්ජතීති යොජනා.
490. විස්සජ්ජනමාහ ‘‘වස්ස’’න්තිආදි. ‘‘ආපජ්ජතෙ අප්පවාරෙන්තො’’ති පදච්ඡෙදො. ජුණ්හෙති පුරිමපක්ඛෙ. කාළකෙති අපරපක්ඛෙ.
491. අවිපත්තිනාති චතුබ්බිධවිපත්තිරහිතත්තා අවිපත්තිනා භගවතා පඤ්ඤත්තං. අවසෙසන්ති වස්සං අනුපගමනාපත්තියා ච පවාරණාපත්තියා ච අවසෙසං සබ්බං ආපත්තිං.
492. වස්සූපගමනං ¶ කාළෙ කප්පති, ජුණ්හෙ නො කප්පති, පවාරණා ජුණ්හෙ කප්පති, කාළෙ නො කප්පති, සෙසං අනුඤ්ඤාතං සබ්බං සඞ්ඝකිච්චං කාළෙ ච ජුණ්හෙ චාති උභයත්ථපි කප්පතීති යොජනා.
493. අත්ථාපත්ති හෙමන්තෙ හොති, ඉතරඋතුද්වයෙ ගිම්හානවස්සානසඞ්ඛාතෙ න හොති, අත්ථාපත්ති ගිම්හෙයෙව හොති, න සෙසෙසු වස්සානහෙමන්තසඞ්ඛාතෙසු, අත්ථාපත්ති වස්සෙ හොති, නො ඉතරද්වයෙ හෙමන්තගිම්හසඞ්ඛාතෙති යොජනා.
494-6. සා තිවිධාපි ආපත්ති කතමාති ආහ ‘‘දිනෙ පාටිපදක්ඛාතෙ’’තිආදි. තත්ථ දිනෙ…පෙ… පුණ්ණමාසියාති අපරකත්තිකපුණ්ණමාසියා කාළපක්ඛපාටිපදදිවසෙ පච්චුද්ධරිත්වා ¶ විකප්පෙත්වා ඨපිතං පන තං වස්සසාටිකචීවරං සචෙ හෙමන්තෙ නිවාසෙති, හෙමන්තෙ ආපජ්ජතීති යොජනා.
පච්ඡිමෙති එත්ථ සාමිවචනප්පසඞ්ගෙ භුම්මං. පච්ඡිමස්ස කත්තිකස්ස යස්මිං පුණ්ණමෙ දිවසෙ වස්සිකසාටිකචීවරං පච්චුද්ධරිතබ්බං, තස්මිං දිවසෙ තං අපච්චුද්ධරිත්වාව පාටිපදෙ අරුණං උට්ඨාපෙන්තො අපච්චුද්ධරණපච්චයා ආපත්ති හෙමන්තෙයෙව ආපජ්ජති, ඉතරෙ ගිම්හානවස්සානඋතුද්වයෙ න ආපජ්ජතීති කුරුන්දට්ඨකථායං (පරි. අට්ඨ. 323) නිද්දිට්ඨන්ති යොජනා. ‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, වස්සිකසාටිකං වස්සානං චතුමාසං අධිට්ඨාතුං, තතො පරං විකප්පෙතු’’න්ති (මහාව. 358) වුත්තපාළියා කුරුන්දට්ඨකථාවචනස්ස අවිරුජ්ඣනතො ‘‘තම්පි සුවුත්ත’’න්ති (පරි. අට්ඨ. 323) සමන්තපාසාදිකාය වුත්තත්තා ‘‘හෙමන්තෙ ආපජ්ජතී’’ති වචනස්ස උභයම්පි අත්ථො හොතීති ගහෙතබ්බං.
497. ගිම්හානමාසානං ¶ සම්බන්ධිනි ගිම්හිකෙ උතුම්හි. මාසතො අතිරෙකො අතිරෙකමාසොති කත්වා අතිරෙකමාසො කාලො සෙසොති වත්තබ්බෙ කාලෙ. පරියෙසන්තොති අඤ්ඤාතිකඅප්පවාරිතට්ඨානතො සතුප්පාදකරණෙන වස්සිකසාටිකං පරියෙසන්තො ච අතිරෙකමාසො සෙසොති කත්වා නිවාසෙන්තො ච ගිම්හෙ ආපත්තිං ආපජ්ජති. ‘‘න තු එව ඉතරඋතුද්වයෙ’’ති පදච්ඡෙදො. ගිම්හෙ පරියෙසන්තො පුරිමමාසත්තයෙ ආපජ්ජතීති කත්වා නිවාසෙන්තො අඩ්ඪමාසාධිකෙ ගිම්හමාසත්තයෙ ආපජ්ජති. නිස්සන්දෙහෙ ‘‘ගිම්හානං පච්ඡිමමාසතො පුරිමෙසු සත්තසු මාසෙසූ’’ති වුත්තං, තදයුත්තං ‘‘ගිම්හානෙයෙව ආපජ්ජතී’’ති ගිම්හාපත්තියා දස්සිතත්තා, ‘‘ඉතරඋතුද්වයෙ’’ති පටිසිද්ධත්තා ච. එත්ථ ච ගාථාය පරියෙසනාපත්තියායෙව දස්සනං නිදස්සනමත්තන්ති කත්වා නිවාසනාපත්තියා ච ගිම්හෙයෙව සම්භවොති සාපි දස්සිතා.
498. ඉධ පන ඉමස්මිං සාසනෙ යො භික්ඛු වස්සිකසාටිකචීවරෙ විජ්ජමානෙ නග්ගො කායං ඔවස්සාපෙති, සො හවෙ එකංසෙන වස්සෙ වස්සානඋතුම්හි ආපජ්ජතීති යොජනා.
499. ‘‘අත්ථාපත්ති සඞ්ඝො ආපජ්ජති, න ගණො න පුග්ගලො, අත්ථාපත්ති ගණො ආපජ්ජති, න සඞ්ඝො න පුග්ගලො, අත්ථාපත්ති පුග්ගලො ආපජ්ජති, න සඞ්ඝො න ගණො’’ති (පරි. 323) වුත්තත්තිකං දස්සෙතුමාහ ‘‘ආපජ්ජති හි සඞ්ඝොවා’’තිආදි.
500. කථමාපජ්ජතීති ¶ ආහ ‘‘අධිට්ඨාන’’න්තිආදි. අධිට්ඨානන්ති අධිට්ඨානුපොසථං කරොන්තො පාරිසුද්ධිඋපොසථං වාති සම්බන්ධො. ඉධ අත්තනො යථාපත්තමුපොසථං අකත්වා ¶ අපත්තඋපොසථකරණං ආපජ්ජිතබ්බාපත්තිදස්සනස්ස අධිප්පෙතත්තා, අත්තකරණදොසස්ස විසුං විසුං වක්ඛමානත්තා ච න ගණො න ච පුග්ගලොති එත්ථ අධිට්ඨානං කරොන්තො පුග්ගලො ච පාරිසුද්ධිං කරොන්තො ගණො ච නාපජ්ජතීති යථාලාභයොජනා කාතබ්බා. යථාක්කමං යොජනං කරොමීති විපරියායවිකප්පො න කාතබ්බො. එවමුපරිපි විපරියායවිපක්ඛං කත්වා යථාලාභයොජනාව කාතබ්බා.
501. ‘‘උපොසථ’’න්ති ඉදං ‘‘සුත්තුද්දෙසමධිට්ඨාන’’න්ති පදෙහි පච්චෙකං යොජෙතබ්බං.
502. සුත්තුද්දෙසං කරොන්තො වාති එත්ථ වා-සද්දෙන පාරිසුද්ධිං ගණ්හාති. සුත්තුද්දෙසං, පාරිසුද්ධිං වා උපොසථං කරොන්තො පුග්ගලො ආපත්තිං ආපජ්ජති, සුත්තුද්දෙසං කරොන්තො සඞ්ඝො ච නාපජ්ජති, පාරිසුද්ධිං කරොන්තො ගණො ච න ආපජ්ජතීති යොජනා.
503. කථං පන ගිලානොව ආපත්තිං ආපජ්ජති, න අගිලානො, කථං අගිලානොව ආපත්තිං ආපජ්ජති, නො ගිලානො, කථං ගිලානො ච අගිලානො ච උභොපි ආපජ්ජන්තීති යොජනා.
504. යො පන අකල්ලකො ගිලානො අඤ්ඤෙන පන භෙසජ්ජෙන අත්ථෙ සති තදඤ්ඤං තතො අඤ්ඤං භෙසජ්ජං විඤ්ඤාපෙති, සො ආපජ්ජති පාචිත්තියාපත්තින්ති යොජනා.
505. භෙසජ්ජෙන අත්ථෙ අවිජ්ජමානෙපි සචෙ භෙසජ්ජං විඤ්ඤාපෙති, අගිලානොව විඤ්ඤත්තිපච්චයා ආපත්තිං ආපජ්ජති. සෙසං පන ආපත්තිං ගිලානඅගිලානා උභොපි ආපජ්ජන්ති.
506. අත්ථාපත්ති ¶ අන්තොව ආපජ්ජති, න බහිද්ධා, තථා අත්ථාපත්ති බහි එව ආපජ්ජති, න අන්තො, අත්ථාපත්ති අන්තො, බහිද්ධාති උභයත්ථපි ආපජ්ජතීති යොජනා.
507. කෙවලං ¶ අන්තොයෙව ආපජ්ජතීති යොජනා.
508. මඤ්චාදින්ති සඞ්ඝිකමඤ්චාදිං.
509. ‘‘අන්තොසීමාය එව ආපත්ති’’න්ති පදච්ඡෙදො. කථං අන්තොසීමාය එව ආපත්තිං ආපජ්ජති, නෙව බහිසීමාය ආපත්තිං ආපජ්ජති, කථං බහිසීමාය එව ආපත්තිං ආපජ්ජති, නො අන්තොසීමාය ආපත්තිං ආපජ්ජති, කථං අන්තොසීමාය ච බහිසීමාය චාති උභයත්ථපි ආපජ්ජතීති යොජනා.
510. සඡත්තුපාහනො භික්ඛූති ඡත්තුපාහනසහිතො ආගන්තුකො භික්ඛු. පවිසන්තො තපොධනොති ආගන්තුකවත්තං අදස්සෙත්වා සඞ්ඝාරාමං පවිසන්තො.
511. ‘‘උපචාරස්ස අතික්කමෙ’’ති පදච්ඡෙදො.
512. සෙසං සබ්බං ආපත්තිං අන්තොසීමාය ච බහිසීමාය ච ආපජ්ජතීති යොජනා. එත්ථ ච කිඤ්චාපි වස්සච්ඡෙදාපත්තිං බහිසීමාගතො ආපජ්ජති, භික්ඛුනීආරාමපවෙසනාපත්තිං අන්තොසීමාය ආපජ්ජති, තදුභයං පන ආගන්තුකගමිකවත්තභෙදාපත්තීහි එකපරිච්ඡෙදන්ති උපලක්ඛණතො එතෙනෙව විඤ්ඤායතීති විසුං න වුත්තන්ති ගහෙතබ්බං. එවං සබ්බත්ථ ඊදිසෙසු ඨානෙසු විනිච්ඡයො වෙදිතබ්බො.
තිකකථාවණ්ණනා.
515. වචීද්වාරිකමාපත්තින්ති ¶ මුසාවාදපෙසුඤ්ඤහරණාදිවසෙන වචීද්වාරෙ ආපජ්ජිතබ්බාපත්තිං. පරවාචාය සුජ්ඣතීති සඞ්ඝමජ්ඣෙ එකවාචිකාය තිණවත්ථාරකකම්මවාචාය සුජ්ඣති.
516. වජ්ජමෙව වජ්ජතා, තං, පාචිත්තියන්ති අත්ථො.
518-9. තං ¶ දෙසෙත්වා විසුජ්ඣන්තොති තං දෙසෙත්වා විසුද්ධො හොන්තො. යාවතතියකං පනාති යාවතතියෙන සමනුභාසනකම්මෙන ආපන්නං සඞ්ඝාදිසෙසාපත්තිං පන. පරිවාසාදීති ආදි-සද්දෙන මානත්තමූලායපටිකස්සනඅබ්භානානි ගහිතානි.
522. කායද්වාරිකමාපත්තින්ති කායද්වාරෙන ආපජ්ජිතබ්බං පහාරදානාදිආපත්තිං.
523. කායෙනෙව විසුජ්ඣතීති තිණවත්ථාරකං ගන්ත්වා කායසාමග්ගිං දෙන්තො විසුජ්ඣති.
526. යො සුත්තො ආපත්තිං ආපජ්ජති, සො කථං පටිබුද්ධො විසුජ්ඣති. යො පටිබුද්ධොව ආපන්නො, සො කථං සුත්තො සුජ්ඣතීති යොජනා.
528. සගාරසෙය්යකාදින්ති මාතුගාමෙන සහසෙය්යාදිආපත්තිං.
529. ජග්ගන්තොති ජාගරන්තො නිද්දං විනොදෙන්තො.
531. පටිබුද්ධොති අනිද්දායන්තො.
532. අචිත්තොති ‘‘සික්ඛාපදං වීතික්කමිස්සාමී’’ති චිත්තා භාවෙන අචිත්තො.
535. සචිත්තකාපත්තින්ති ¶ විකාලභොජනාදිආපත්තිං. තිණවත්ථාරෙ සයන්තො නිද්දායන්තො තිණවත්ථාරකකම්මෙ කරියමානෙ ‘‘ඉමිනාහං කම්මෙන ආපත්තිතො වුට්ඨාමී’’ති චිත්තරහිතො වුට්ඨහන්තො අචිත්තකො විසුජ්ඣති.
‘‘ආපජ්ජිත්වා අචිත්තොව, අචිත්තොව විසුජ්ඣති;
ආපජ්ජිත්වා සචිත්තොව, සචිත්තොව විසුජ්ඣතී’’ති. –
පදද්වයං ¶ . අමිස්සෙත්වාති අචිත්තසචිත්තපදෙහි එවමෙව මිස්සං අකත්වා. එත්ථාති පුරිමපදද්වයෙ. වුත්තානුසාරෙනාති වුත්තනයානුසාරෙන.
540. ආපජ්ජිත්වා අකම්මතොති සමනුභාසනකම්මං විනාව ආපජ්ජිත්වා.
541. සමනුභාසනෙ ආපජ්ජිතබ්බං සඞ්ඝාදිසෙසාපත්තිං සමනුභාසනමාහ කාරණූපචාරෙන.
542. අවසෙසන්ති මුසාවාදපාචිත්තියාදිකං.
543. විසුජ්ඣති අසම්මුඛාති සඞ්ඝස්ස අසම්මුඛා විසුජ්ඣති. ඉදඤ්ච සම්මුඛාවිනයෙන චෙව පටිඤ්ඤාතකරණෙන ච සමෙන්තං ආපත්තාධිකරණං සන්ධාය වුත්තං. තත්ථ පුග්ගලසම්මුඛතාය සබ්භාවෙපි සඞ්ඝස්ස අසම්මුඛතාය ආපජ්ජති වා විසුජ්ඣති වාති ‘‘අසම්මුඛා’’ති වුත්තං.
551. ‘‘අචිත්තකචතුක්කං අජානන්තචතුක්ක’’න්ති කුසලත්තිකඵස්සපඤ්චකාදිවොහාරො විය ආදිපදවසෙන වුත්තො.
552-3. අත්ථාපත්ති ¶ ආගන්තුකො ආපජ්ජති, න චෙතරො ආවාසිකො ආපජ්ජති, අත්ථාපත්ති ආවාසිකොව ආපජ්ජති, න චෙතරො ආගන්තුකො ආපජ්ජති, අත්ථාපත්ති ආගන්තුකො ච ආවාසිකො ච තෙ උභොපි ආපජ්ජන්ති, උභො සෙසං න ආපජ්ජන්ති අත්ථීති යොජනා.
555. ඉතරොති ආවාසිකො. ආවාසවත්තන්ති ආවාසිකෙන ආගන්තුකස්ස කාතබ්බවත්තං. ආවාසීති ආවාසිකො.
556. න චෙවාගන්තුකොති තං ආවාසිකවත්තං අකරොන්තො ආගන්තුකො න චෙව ආපජ්ජති ¶ . සෙසං කායවචීද්වාරිකං ආපත්තිං. උභොපි ආගන්තුකආවාසිකා. භික්ඛුභික්ඛුනීනං අසාධාරණං ආපත්තිං න ආපජ්ජන්ති.
557. වත්ථුනානත්තතාති වීතික්කමනානත්තතා. ආපත්තිනානත්තතාති පාරාජිකාදීනං සත්තන්නං ආපත්තික්ඛන්ධානං අඤ්ඤමඤ්ඤනානත්තතා.
563. ‘‘පාරාජිකානං…පෙ… නානභාවො’’ති ඉදං නිදස්සනමත්තං සඞ්ඝාදිසෙසානං අනියතාදීහි වත්ථුනානතාය චෙව ආපත්තිනානතාය ච ලබ්භමානත්තා.
565. අයමෙව විනිච්ඡයොති න කෙවලං පාරාජිකාපත්තීසුයෙව සාධාරණාපත්තියො එකතො ච විසුඤ්ච ආපජ්ජන්තානං යථාවුත්තවිනිච්ඡයො, අථ ඛො අවසෙසසාධාරණාපත්තියොපි වුත්තනයෙන ආපජ්ජති, අයමෙව විනිච්ඡයො යොජෙතබ්බො.
577. ආදියන්තො ගණ්හන්තො. පයොජෙන්තොති ගණ්හාපෙන්තො.
579. ඌනකං ¶ පාදං…පෙ… ලහුං ඵුසෙති ථුල්ලච්චයං, දුක්කටඤ්ච සන්ධායාහ.
580. එතෙනෙව උපායෙන, සෙසකම්පි පදත්තයන්ති යො අයං පඨමවිනිච්ඡයෙ වුත්තනයො, එතෙනෙව නයෙන ඌනපාදං ආදියන්තො ලහුකාපත්තිං ආපජ්ජති, පාදං වා අතිරෙකපාදං වා ගහණත්ථං ආණාපෙන්තො ගරුං පාරාජිකාපත්තිං ආපජ්ජති, පාදං වා අතිරෙකපාදං වා ගණ්හන්තො ච ගහණත්ථාය ආණාපෙන්තො ච ගරුකෙ පාරාජිකාපත්තියංයෙව තිට්ඨති, ඌනපාදං ගණ්හන්තො ච ගහණත්ථාය ආණාපෙන්තො ච ලහුකෙ ථුල්ලච්චයෙ, දුක්කටෙ වා තිට්ඨතීති එවං සෙසකම්පි ඉමං පදත්තයං. අත්ථසම්භවතොයෙවාති යථාවුත්තස්ස අත්ථස්ස සම්භවවසෙනෙව.
581-2. කථං කාලෙයෙව ආපත්ති සියා, නො විකාලෙ, විකාලෙයෙව ආපත්ති සියා, න ච කාලෙ, අත්ථාපත්ති කාලෙ ච පකාසිතා විකාලෙ ච, අත්ථාපත්ති නෙව කාලෙ ච පකාසිතා නෙව විකාලෙ චාති යොජනා.
586-7. කාලෙ ¶ පටිග්ගහිතං කිං කාලෙ කප්පති විකාලෙ තු නො කප්පති, විකාලෙ ගහිතං කිං විකාලෙ කප්පති, නො කාලෙ කප්පති, කාලෙ ච විකාලෙ ච පටිග්ගහිතං කිං නාම කාලෙ ච විකාලෙ ච කප්පති, කාලෙ ච විකාලෙ ච පටිග්ගහිතං කිං නාම කාලෙ ච විකාලෙ ච න කප්පති, වද භද්රමුඛාති යොජනා.
589. විකාලෙයෙව කප්පති, අපරජ්ජු කාලෙපි න කප්පතීති යොජනා.
592. කුලදූසනකම්මාදින්ති ආදි-සද්දෙන අභූතාරොචනරූපියසංවොහාරවිඤ්ඤත්තිකුහනාදීනං සඞ්ගහො.
593-4. කතමා ¶ ආපත්ති පච්චන්තිමෙසු දෙසෙසු ආපජ්ජති, න මජ්ඣිමෙ, කතමා ආපත්ති මජ්ඣිමෙ පන දෙසස්මිං ආපජ්ජති, න ච පච්චන්තිමෙසු, කතමා ආපත්ති පච්චන්තිමෙසු චෙව දෙසෙසු ආපජ්ජති මජ්ඣිමෙ ච, කතමා ආපත්ති පච්චන්තිමෙසු චෙව දෙසෙසු න ආපජ්ජති න මජ්ඣිමෙ චාති යොජනා.
596. ‘‘සො ගුණඞ්ගුණුපාහන’’න්ති පදච්ඡෙදො. සො භික්ඛූති අත්ථො.
599. එවං ‘‘ආපජ්ජති, නාපජ්ජතී’’ති පදවසෙන පච්චන්තිමචතුක්කං දස්සෙත්වා ‘‘නෙව කප්පති, න කප්පතී’’ති පදවසෙන දස්සෙතුමාහ ‘‘පච්චන්තිමෙසූ’’තිආදි.
601. වුත්තන්ති ‘‘ගණෙන පඤ්චවග්ගෙනා’’තිආදිගාථාය හෙට්ඨා වුත්තං.
603. එවං වත්තුන්ති ‘‘න කප්පතී’’ති වත්තුං. පඤ්චලොණාදිකන්ති ‘‘අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, ලොණානී’’තිආදි.
608. අනුඤ්ඤාතට්ඨානස්ස අන්තො නො ආපජ්ජති, තං අතික්කමන්තො බහියෙව ච ආපජ්ජතීති යොජනා.
612. සෙක්ඛපඤ්ඤත්තීති ¶ සෙඛියපඤ්ඤත්ති.
613. අගණාති අදුතියා. එත්ථ හි එකාපි ගණො නාම.
614. උභයත්ථපි අසාධාරණමාපත්තින්ති භික්ඛුනීනං නියතාපඤ්ඤත්ති වෙදිතබ්බා.
616. ගිලානො ¶ ච නාපජ්ජති, අගිලානො ච නාපජ්ජතීති එවං උභොපි නාපජ්ජන්තීති යොජනා. තිකාදීසු දස්සිතානං පදානං චතුක්කාදිදස්සනවසෙන පුනප්පුනං ගහණං.
618. ‘‘ආපජ්ජති අගිලානොවා’’ති පදච්ඡෙදො.
චතුක්කකථාවණ්ණනා.
620. ‘‘ගරුථුල්ලච්චය’’න්ති වත්තබ්බෙ ‘‘ගරු’’න්ති නිග්ගහීතාගමො.
621. පඤ්ච කථිනානිසංසා හෙට්ඨා වුත්තායෙව.
626. අග්ගිසත්ථනඛක්කන්තන්ති අග්ගිසත්ථනඛෙහි අක්කන්තං ඵුට්ඨං, පහටන්ති අත්ථො. අබීජන්ති නොබීජං. උබ්බට්ටබීජකන්ති නිබ්බට්ටබීජකං.
628. පවාරණාපීති පටික්ඛෙපපවාරණාපි. ඔදනාදීහීති ආදි-සද්දෙන සත්තුකුම්මාසමච්ඡමංසානං ගහණං. කායාදිගහණෙනාති කායෙන වා කායපටිබද්ධෙන වා ගහණෙන. ‘‘දාතුකාමාභිහාරො ච, හත්ථපාසෙරණක්ඛම’’න්ති ඉමෙහි චතූහි අඞ්ගෙහි සද්ධිං තෙසං ද්වින්නමෙකං ගහෙත්වා පටිග්ගහණා පඤ්චෙව හොන්ති.
629-30. විනයඤ්ඤුකස්මින්ති විනයධරෙ පුග්ගලෙ. සකඤ්ච සීලන්ති අත්තනො පාතිමොක්ඛසංවරසීලඤ්ච. සුරක්ඛිතං හොතීති ආපත්තානාපත්තිකප්පියාකප්පියානං විජානන්තතාය අසෙවිතබ්බං පහාය සෙවිතබ්බංයෙව සෙවනවසෙන සුට්ඨු රක්ඛිතං හොති. කුක්කුච්චමඤ්ඤස්ස නිරාකරොතීති ¶ අඤ්ඤස්ස සබ්රහ්මචාරිනො කප්පියාකප්පියවිසයෙ උප්පන්නං කුක්කුච්චං නිවාරෙති. විසාරදො භාසති සඞ්ඝමජ්ඣෙති කප්පියාකප්පියානං ¶ විනිච්ඡයකථාය උප්පන්නාය නිරාසඞ්කො නිබ්භයො වොහරති. වෙරිභික්ඛූති අත්තපච්චත්ථිකෙ පුග්ගලෙ. ධම්මස්ස චෙව ඨිතියා පවත්තොති ‘‘විනයො නාම සාසනස්ස ආයු, විනයෙ ඨිතෙ සාසනං ඨිතං හොතී’’ති (පාරා. අට්ඨ. 1.පඨමමහාසඞ්ගීතිකථා; දී. නි. අට්ඨ. 1.පඨමමහාසඞ්ගීතිකථා; ඛු. පා. අට්ඨ. 5.මඞ්ගලසුත්තවණ්ණනා; ථෙරගා. අට්ඨ. 1.251) වචනතො සද්ධම්මට්ඨිතියා පටිපන්නො හොති. තස්මා කාරණා. තත්ථ විනයඤ්ඤුභාවෙ. ධීරො පඤ්ඤවා භික්ඛු.
පඤ්චකකථාවණ්ණනා.
631-2. ඡළභිඤ්ඤෙනාති ඡ අභිඤ්ඤා එතස්සාති ඡළභිඤ්ඤො, තෙන. අතික්කන්තපමාණං මඤ්චපීඨං, අතික්කන්තපමාණං නිසීදනඤ්ච තථා අතික්කන්තපමාණං කණ්ඩුප්පටිච්ඡාදිවස්සසාටිකචීවරඤ්ච සුගතස්ස චීවරෙ පමාණිකචීවරන්ති ඡ.
633-4. අඤ්ඤාණඤ්ච කුක්කුච්චඤ්ච අඤ්ඤාණකුක්කුච්චා, තෙහි, අඤ්ඤාණතාය චෙව කුක්කුච්චපකතතාය චාති වුත්තං හොති. විපරීතාය සඤ්ඤාය කප්පියෙ අකප්පියසඤ්ඤාය, අකප්පියෙ කප්පියසඤ්ඤාය.
තත්ථ කථං අලජ්ජිතාය ආපජ්ජති? අකප්පියභාවං ජානන්තොයෙව මද්දිත්වා වීතික්කමං කරොති (කඞ්ඛා. අට්ඨ. නිදානවණ්ණනා). වුත්තම්පි චෙතං –
‘‘සඤ්චිච්ච ආපත්තිං ආපජ්ජති;
ආපත්තිං පරිගූහති;
අගතිගමනඤ්ච ගච්ඡති;
එදිසො වුච්චති අලජ්ජී පුග්ගලො’’ති. (පරි. 359);
කථං අඤ්ඤාණතාය ආපජ්ජති? අඤ්ඤාණපුග්ගලො මන්දො මොමූහො කත්තබ්බාකත්තබ්බං අජානන්තො අකත්තබ්බං කරොති, කත්තබ්බං විරාධෙති. එවං අඤ්ඤාණතාය ආපජ්ජති.
කථං ¶ ¶ කුක්කුච්චපකතතාය ආපජ්ජති? කප්පියාකප්පියං නිස්සාය කුක්කුච්චෙ උප්පන්නෙ විනයධරං පුච්ඡිත්වා කප්පියං චෙ, කත්තබ්බං සියා, අකප්පියං චෙ, න කත්තබ්බං, අයං පන ‘‘වට්ටතී’’ති මද්දිත්වා වීතික්කමතියෙව. එවං කුක්කුච්චපකතතාය ආපජ්ජති.
කථං කප්පියෙ අකප්පියසඤ්ඤාය ආපජ්ජති? සූකරමංසං ‘‘අච්ඡමංස’’න්ති ඛාදති, කාලෙ විකාලසඤ්ඤාය භුඤ්ජති. එවං කප්පියෙ අකප්පියසඤ්ඤාය ආපජ්ජති.
කථං අකප්පියෙ කප්පියසඤ්ඤාය ආපජ්ජති? අච්ඡමංසං ‘‘සූකරමංස’’න්ති ඛාදති, විකාලෙ කාලසඤ්ඤාය භුඤ්ජති. එවං අකප්පියෙ කප්පියසඤ්ඤාය ආපජ්ජති.
කථං සතිසම්මොසාය ආපජ්ජති? සහසෙය්යචීවරවිප්පවාසාදීනි සතිසම්මොසාය ආපජ්ජති.
635-8. ‘‘භික්ඛුනා උපට්ඨපෙතබ්බො’’ති පදච්ඡෙදො. ධම්මචක්ඛුනාති පාතිමොක්ඛසංවරසීලසඞ්ඛාතො පටිපත්තිධම්මොව චක්ඛු එතස්සාති ධම්මචක්ඛු, තෙන ඡහි අඞ්ගෙහි යුත්තෙන ධම්මචක්ඛුනා පන භික්ඛුනා උපසම්පාදනා කාතබ්බා, නිස්සයො චෙව දාතබ්බො, සාමණෙරො උපට්ඨාපෙතබ්බොති යොජනා. ආපත්තිං ජානාති, අනාපත්තිං ජානාති, ගරුං ආපත්තිං ජානාති, ලහුං ආපත්තිං ජානාතීති යොජනා. අස්ස භික්ඛුනො උභයානි පාතිමොක්ඛානි විත්ථාරා ස්වාගතානි භවන්ති, අත්ථතො සුවිභත්තානි භවන්ති, සුත්තසො අනුබ්යඤ්ජනසො සුවිනිච්ඡිතානි භවන්ති, දසවස්සො වා හොති, අතිරෙකදසවස්සො වාති යොජනා.
ඡක්කකථාවණ්ණනා.
639. සත්ත ¶ සාමීචියො වුත්තාති ‘‘සො ච භික්ඛු අනබ්භිතො, තෙ ච භික්ඛූ ගාරය්හා, අයං තත්ථ සාමීචි, යුඤ්ජන්තායස්මන්තො සකං, මා වො සකං විනස්සාති අයං තත්ථ සාමීචි, අයං තෙ භික්ඛු පත්තො යාව භෙදනාය ධාරෙතබ්බොති, අයං තත්ථ සාමීචි, තතො නීහරිත්වා භික්ඛූහි සද්ධිං සංවිභජිතබ්බං, අයං තත්ථ සාමීචි, අඤ්ඤාතබ්බං පරිපුච්ඡිතබ්බං පරිපඤ්හිතබ්බං, අයං තත්ථ සාමීචි, යස්ස භවිස්සති, සො හරිස්සතීති, අයං තත්ථ සාමීචී’’ති ¶ ඡ සාමීචියො භික්ඛුපාතිමොක්ඛෙවුත්තා, ‘‘සා ච භික්ඛුනී අනබ්භිතා, තා ච භික්ඛුනියො ගාරය්හා, අයං තත්ථ සාමීචී’’ති භික්ඛුනිපාතිමොක්ඛෙ වුත්තාය සද්ධිං සත්ත සාමීචියො වුත්තා. සත්තෙව සමථාපි චාති සම්මුඛාවිනයාදිසමථාපි සත්තෙව වුත්තා. පඤ්ඤත්තාපත්තියො සත්තාති පාරාජිකාදයො පඤ්ඤත්තාපත්තියො සත්ත වුත්තා. සත්තබොජ්ඣඞ්ගදස්සිනාති සතිසම්බොජ්ඣඞ්ගාදයො සත්ත බොජ්ඣඞ්ගෙ යාථාවතො පස්සන්තෙන භගවතා.
සත්තකකථාවණ්ණනා.
640-1. ඉධ කුලදූසකො භික්ඛු ආජීවස්සෙව කාරණා පුප්ඵෙන, ඵලෙන, චුණ්ණෙන, මත්තිකාය, දන්තකට්ඨෙහි, වෙළුයා, වෙජ්ජිකාය, ජඞ්ඝපෙසනිකෙනාති ඉමෙහි අට්ඨහි ආකාරෙහි කුලානි දූසෙතීති යොජනා. ‘‘පුප්ඵෙනා’’තිආදිනා පුප්ඵාදිනා දානමෙව උපලක්ඛණතො දස්සෙති. පුප්ඵෙනාති පුප්ඵදානෙනාති අත්ථො ගහෙතබ්බො. පුප්ඵදානාදයො කුලදූසනෙ වුත්තා.
642-5. ‘‘අට්ඨධානතිරිත්තාපි, අතිරිත්තාපි අට්ඨධා’’තිද්වීසු අට්ඨකෙසු අට්ඨ අනතිරිත්තෙ තාව දස්සෙතුමාහ ‘‘අකප්පියකතඤ්චෙවා’’තිආදි ¶ . ගිලානානතිරිත්තකන්ති නිද්දිට්ඨා ඉමෙ අට්ඨෙව අනතිරිත්තකා ඤෙය්යාති යොජනා. අකප්පියකතාදයො පවාරණසික්ඛාපදකථාවණ්ණනාය වුත්තා.
646. ඤාතඤත්තිසූති ඤාතදුක්කටං, ඤත්තිදුක්කටඤ්ච. පටිසාවනෙති පටිස්සවෙ. අට්ඨදුක්කටානං විනිච්ඡයො දුතියපාරාජිකකථාවණ්ණනාය වුත්තො.
648-9. එහිභික්ඛූපසම්පදාති යසකුලපුත්තාදීනං ‘‘එහි භික්ඛූ’’ති වචනෙන භගවතා දින්නඋපසම්පදා. සරණගමනෙන චාති පඨමබොධියං තීහි සරණගමනෙහි අනුඤ්ඤාතඋපසම්පදා. පඤ්හාබ්යාකරණොවාදාති සොපාකස්ස පඤ්හාබ්යාකරණොපසම්පදා, මහාකස්සපත්ථෙරස්ස දින්නඔවාදපටිග්ගහණොපසම්පදා ච. ගරුධම්මපටිග්ගහොති මහාපජාපතියා ගොතමියා අනුඤ්ඤාතගරුධම්මපටිග්ගහණොපසම්පදා.
ඤත්තිචතුත්ථෙන කම්මෙනාති ඉදානි භික්ඛුඋපසම්පදා. අට්ඨවාචිකාති භික්ඛුනීනං සන්තිකෙ ඤත්තිචතුත්ථෙන කම්මෙන, භික්ඛූනං සන්තිකෙ ඤත්තිචතුත්ථෙන කම්මෙනාති අට්ඨහි කම්මවාචාහි භික්ඛුනීනං ¶ උපසම්පදා අට්ඨවාචිකා නාම. දූතෙන භික්ඛුනීනන්ති අඩ්ඪකාසියා ගණිකාය අනුඤ්ඤාතා භික්ඛුනීනං දූතෙන උපසම්පදා.
650. සුද්ධදිට්ඨිනාති සුට්ඨු සවාසනකිලෙසානං පහානෙන පරිසුද්ධා සමන්තචක්ඛුසඞ්ඛාතා දිට්ඨි එතස්සාති සුද්ධදිට්ඨි, තෙන සමන්තචක්ඛුනා සම්මාසම්බුද්ධෙන.
651. පාපිච්ඡා නාම අසන්තගුණසම්භාවනිච්ඡා.
652-3. න ¶ ච මජ්ජපො සියාති මජ්ජපො න සියා මජ්ජං පිවන්තො න භවෙය්ය, මජ්ජං න පිවෙය්යාති අත්ථො. අබ්රහ්මචරියාති (අ. නි. අට්ඨ. 2.3.71) අසෙට්ඨචරියතො මෙථුනා විරමෙය්ය. රත්තිං න භුඤ්ජෙය්ය විකාලභොජනන්ති උපොසථං උපවුත්ථො රත්තිභොජනඤ්ච දිවාවිකාලභොජනඤ්ච න භුඤ්ජෙය්ය. න ච ගන්ධමාචරෙති ගන්ධඤ්ච න විලිම්පෙය්ය. මඤ්චෙ ඡමායං ව සයෙථ සන්ථතෙති කප්පියමඤ්චෙ වා සුධාදිපරිකම්මකතාය භූමියා වා තිණපණ්ණපලාලාදීනි සන්ථරිත්වා කතෙ සන්ථතෙ වා සයෙථාති අත්ථො. එතඤ්හි අට්ඨඞ්ගිකමාහුපොසථන්ති එතං පාණාතිපාතාදීනි අසමාචරන්තෙන උපවුත්ථං උපොසථං අට්ඨහඞ්ගෙහි සමන්නාගතත්තා ‘‘අට්ඨඞ්ගික’’න්ති වදන්ති. දුක්ඛන්තගුනාති වට්ටදුක්ඛස්ස අන්තං අමතමහානිබ්බානං ගතෙන පත්තෙන බුද්ධෙන පකාසිතන්ති යොජනා.
654. භික්ඛුනොවාදකභික්ඛුනො අට්ඨඞ්ගානි භික්ඛුනොවාදකථාවණ්ණනාය දස්සිතානෙව.
අට්ඨකකථාවණ්ණනා.
655. භොජනානි පණීතානි නව වුත්තානීති පණීතානි හි භොජනසික්ඛාපදෙ වුත්තානි. දසසු අකප්පියමංසෙසු මනුස්සමංසවජ්ජිතානි නව මංසානි ඛාදන්තස්ස දුක්කටං නිද්දිට්ඨන්ති යොජනා.
656. පාතිමොක්ඛ…පෙ… පරිදීපිතාති භික්ඛූනං පඤ්චුද්දෙසා, භික්ඛුනීනං අනියතුද්දෙසෙහි විනා චත්තාරොති උද්දෙසා නව දීපිතා. උපොසථා නවෙවාති දිවසවසෙන තයො, කාරකවසෙන ¶ තයො, කරණවසෙන තයොති නව උපොසථා. එත්ථාති ඉමස්මිං සාසනෙ. සඞ්ඝො නවහි භිජ්ජතීති නවහි පුග්ගලෙහි සඞ්ඝො භිජ්ජතීති යොජනා. යථාහ –
‘‘එකතො ¶ , උපාලි, චත්තාරො හොන්ති, එකතො චත්තාරො, නවමො අනුස්සාවෙති, සලාකං ගාහෙති ‘අයං ධම්මො, අයං විනයො, ඉදං සත්ථුසාසනං, ඉමං ගණ්හථ, ඉමං රොචෙථා’ති. එවම්පි ඛො, උපාලි, සඞ්ඝරාජි චෙව හොති සඞ්ඝභෙදො ච. නවන්නං වා, උපාලි, අතිරෙකනවන්නං වා සඞ්ඝරාජි චෙව හොති සඞ්ඝභෙදො චා’’ති (චූළව. 351).
නවකකථාවණ්ණනා.
657. දස අක්කොසවත්ථූනි වක්ඛති. දස සික්ඛාපදානි පාකටානෙව. මනුස්සමංසාදීනි දස අකප්පියමංසානි හෙට්ඨා වුත්තානෙව. සුක්කානි වෙ දසාති නීලාදීනි දස සුක්කානි.
659. රඤ්ඤො අන්තෙපුරප්පවෙසනෙ දස ආදීනවා එවං පාළිපාඨෙන වෙදිතබ්බා –
‘‘දසයිමෙ, භික්ඛවෙ, ආදීනවා රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ. කතමෙ දස? ඉධ, භික්ඛවෙ, රාජා මහෙසියා සද්ධිං නිසින්නො හොති, තත්ර භික්ඛු පවිසති, මහෙසී වා භික්ඛුං දිස්වා සිතං පාතුකරොති, භික්ඛු වා මහෙසිං දිස්වා සිතං පාතුකරොති, තත්ථ රඤ්ඤො එවං හොති ‘අද්ධා ඉමෙසං කතං වා කරිස්සන්ති වා’ති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රාජා බහුකිච්චො බහුකරණීයො අඤ්ඤතරං ඉත්ථිං ගන්ත්වා න සරති, සා තෙන ගබ්භං ගණ්හාති, තත්ථ රඤ්ඤො එවං හොති ‘න ඛො ඉධ අඤ්ඤො කොචි පවිසති අඤ්ඤත්ර පබ්බජිතෙන, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන ¶ ¶ චපරං, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ අඤ්ඤතරං රතනං නස්සති, තත්ථ රඤ්ඤො එවං හොති ‘න ඛො ඉධ අඤ්ඤො කොචි පවිසති අඤ්ඤත්ර පබ්බජිතෙන, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ අබ්භන්තරා ගුය්හමන්තා බහිද්ධා සම්භෙදං ගච්ඡන්ති, තත්ථ රඤ්ඤො එවං හොති ‘න ඛො ඉධ අඤ්ඤො කොචි පවිසති අඤ්ඤත්ර පබ්බජිතෙන, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො අන්තෙපුරෙ පිතා වා පුත්තං පත්ථෙති, පුත්තො වා පිතරං පත්ථෙති, තෙසං එවං හොති ‘න ඛො ඉධ අඤ්ඤො කොචි පවිසති අඤ්ඤත්ර පබ්බජිතෙන, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, පඤ්චමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රාජා නීචට්ඨානියං උච්චෙ ඨානෙ ඨපෙති, යෙසං තං අමනාපං, තෙසං එවං හොති ‘රාජා ඛො පබ්බජිතෙන සංසට්ඨො, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, ඡට්ඨො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රාජා උච්චට්ඨානියං නීචෙ ඨානෙ ඨපෙති, යෙසං තං අමනාපං, තෙසං එවං හොති ‘රාජා ඛො පබ්බජිතෙන සංසට්ඨො, සියා නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, සත්තමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රාජා අකාලෙ සෙනං උය්යොජෙති, යෙසං තං අමනාපං, තෙසං එවං හොති ‘රාජා ඛො පබ්බජිතෙන සංසට්ඨො, සියා නු ¶ ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, අට්ඨමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රාජා කාලෙ සෙනං උය්යොජෙත්වා අන්තරාමග්ගතො නිවත්තාපෙති, යෙසං තං අමනාපං, තෙසං එවං හොති ‘රාජා ඛො පබ්බජිතෙන සංසට්ඨො, සියා ¶ නු ඛො පබ්බජිතස්ස කම්ම’න්ති. අයං, භික්ඛවෙ, නවමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, රඤ්ඤො අන්තෙපුරං හත්ථිසම්මද්දං අස්සසම්මද්දං රථසම්මද්දං රජනීයානි රූපසද්දගන්ධරසඵොට්ඨබ්බානි, යානි න පබ්බජිතස්ස සාරුප්පානි, අයං, භික්ඛවෙ, දසමො ආදීනවො රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, දස ආදීනවා රාජන්තෙපුරප්පවෙසනෙ’’ති (අ. නි. 10.45; පාචි. 497).
තත්ථ ච පිතා වා පුත්තං පත්ථෙතීති පුත්තං මාරෙතුමිච්ඡතීති අත්ථො. එසෙව නයො පුත්තො පිතරං පත්ථෙතීති. හත්ථිසම්මද්දන්ති හත්ථීනං සම්මද්දො සංසට්ඨො එත්ථාති හත්ථිසම්මද්දං. එවං ‘‘අස්සසම්මද්ද’’න්තිආදීසුපි.
දසාකාරෙහීති –
‘‘ආපත්තිනුක්ඛිත්තමනන්තරාය-
පහුත්තතායො තථසඤ්ඤිතා ච;
ඡාදෙතුකාමො අථ ඡාදනාති;
ඡන්නා දසඞ්ගෙහරුණුග්ගමම්හීති. –
ගහිතෙහි දසහි අඞ්ගෙහි.
660. දස කම්මපථා පුඤ්ඤාති පාණාතිපාතාවෙරමණිආදයො දස කුසලකම්මපථා. අපුඤ්ඤාපි තථා දසාති පාණාතිපාතාදයො ¶ දස අකුසලකම්මපථාව. දස දානවත්ථූනි වක්ඛති. දසෙව රතනානි චාති –
‘‘මුත්තා මණී වෙළුරියා ච සඞ්ඛා;
සිලා පවාළං රජතඤ්ච හෙමං;
ලොහීතකඤ්චාපි ¶ මසාරගල්ලා;
දස්සෙති ධීරො රතනානි ජඤ්ඤා’’ති. –
නිද්දිට්ඨානි දස රතනානි.
662. මුනින්දෙන අවන්දියා දස පුග්ගලා දීපිතාති යොජනා. කථං? ‘‘දසයිමෙ, භික්ඛවෙ, අවන්දියා. පුරෙ උපසම්පන්නෙන පච්ඡා උපසම්පන්නො අවන්දියො, අනුපසම්පන්නො අවන්දියො, නානාසංවාසකො වුඩ්ඪතරො අධම්මවාදී අවන්දියො, මාතුගාමො අවන්දියො, පණ්ඩකො අවන්දියො, පාරිවාසිකො අවන්දියො, මූලායපටිකස්සනාරහො අවන්දියො, මානත්තාරහො අවන්දියො, මානත්තචාරිකො අවන්දියො, අබ්භානාරහො අවන්දියො. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, දස අවන්දියා’’ති (චූළව. 312).
663-4. සොසානිකන්ති සුසානෙ ඡඩ්ඩිතං. පාපණිකන්ති ආපණද්වාරෙ ඡඩ්ඩිතං. උන්දූරක්ඛායිතන්ති උන්දූරෙහි ඛායිතං පරිච්චත්තං පිලොතිකං. ගොඛායිතාදීසුපි එසෙව නයො. ථූපචීවරිකන්ති බලිකම්මත්ථාය වම්මිකෙ පරික්ඛිපිත්වා පරිච්චත්තවත්ථං. ආභිසෙකියන්ති රාජූනං අභිසෙකමණ්ඩපෙ පරිච්චත්තවත්ථං. ගතපච්චාගතඤ්චාති සුසානගතමනුස්සෙහි පච්චාගන්ත්වා නහායිත්වා ඡඩ්ඩිතං පිලොතිකං.
665. සබ්බනීලාදයො වුත්තා, දස චීවරධාරණාති ‘‘සබ්බනීලකානි චීවරානි ධාරෙන්තීති වුත්තවසෙන දසා’’ති (පරි. අට්ඨ. 330) කුරුන්දියං වුත්තං. එත්ථ ඉමස්මිං දසකෙ සංකච්චිකාය වා උදකසාටිකාය ¶ වා සද්ධිං තිචීවරානි නාමෙන අධිට්ඨිතානි නව චීවරානි ‘‘දසචීවරධාරණා’’ති වුත්තානි. යථාහ – ‘‘නවසු කප්පියචීවරෙසු උදකසාටිකං වා සංකච්චිකං වා පක්ඛිපිත්වා දසාති වුත්ත’’න්ති (පරි. අට්ඨ. 330).
දසකකථාවණ්ණනා.
666. පණ්ඩකාදයො එකාදස අභබ්බපුග්ගලා පන උපසම්පාදිතාපි අනුපසම්පන්නා හොන්තීති යොජනා.
667. ‘‘අකප්පියා’’ති ¶ වුත්තා පත්තා එකාදස භවන්තීති යොජනා. දාරුජෙන පත්තෙනාති දාරුමයෙන පත්තෙන. රතනුබ්භවාති රතනමයා දස පත්තා එකාදස භවන්තීති යොජනා. දාරුජෙන චාති එත්ථ ච-සද්දෙන තම්බලොහමයපත්තස්ස සඞ්ගහො. යථාහ ‘‘එකාදස පත්තාති තම්බලොහමයෙන වා දාරුමයෙන වා සද්ධිං දසරතනමයා’’ති. ඉධ රතනං නාම මුත්තාදිදසරතනං.
668. අකප්පියා පාදුකා එකාදස හොන්තීති යොජනා. යථාහ ‘‘එකාදස පාදුකාති දස රතනමයා, එකා කට්ඨපාදුකා. තිණපාදුකමුඤ්ජපාදුකපබ්බජපාදුකාදයො පන කට්ඨපාදුකසඞ්ගහමෙව ගච්ඡන්තී’’ති.
669-70. අතිඛුද්දකා අතිමහන්තාති යොජනා. ඛණ්ඩනිමිත්තකා ඡායානිමිත්තකාති යොජනා. බහිට්ඨෙන සම්මතාති සීමාය බහි ඨිතෙන සම්මතා. නදියං, ජාතස්සරෙ, සමුද්දෙ වා තථා සම්මතාති යොජනා. සීමාය සම්භින්නා සීමාය අජ්ඣොත්ථටා සීමාති යොජනා. ඉමා එකාදස අසීමායො සියුන්ති යොජනා.
671. එකාදසෙව ¶ පථවී කප්පියා, එකාදසෙව පථවී අකප්පියාති යොජනා.
තත්ථ එකාදස කප්පියපථවී නාම සුද්ධපාසාණා, සුද්ධසක්ඛරා, සුද්ධකථලා, සුද්ධමරුම්බා, සුද්ධවාලුකා, යෙභුය්යෙනපාසාණා, යෙභුය්යෙනසක්ඛරා, යෙභුය්යෙනකථලා, යෙභුය්යෙනමරුම්බා, යෙභුය්යෙනවාලුකාති ඉමා දස දඩ්ඪාය පථවියා වා චතුමාසොවට්ඨකපංසුපුඤ්ජෙන වා මත්තිකාපුඤ්ජෙන වා සද්ධිං එකාදස. ‘‘අප්පපංසුකා, අප්පමත්තිකා’’ති (පාචි. 86) අපරාපි පථවියො වුත්තා, තා යෙභුය්යෙනපාසාණාදීසු පඤ්චසුයෙව සඞ්ගහිතා.
එකාදස අකප්පියපථවී නාම ‘‘සුද්ධපංසු සුද්ධමත්තිකා අප්පපාසාණා අප්පසක්ඛරා අප්පකථලා අප්පමරුම්බා අප්පවාලුකා යෙභුය්යෙනපංසුකා යෙභුය්යෙනමත්තිකා, අදඩ්ඪාපි වුච්චති ජාතා පථවී. යොපි පංසුපුඤ්ජො වා මත්තිකාපුඤ්ජො වා අතිරෙකචාතුමාසං ඔවට්ඨො, අයම්පි වුච්චති ජාතපථවී’’ති (පාචි. 86) වුත්තා එකාදස.
ගණ්ඨිකා ¶ කප්පියා වුත්තා, එකාදස ච වීධකාති එත්ථ කප්පියා ගණ්ඨිකා විධකා ච එකාදස වුත්තාති යොජනා. තෙ පන –
‘‘වෙළුදන්තවිසාණට්ඨි-කට්ඨලාඛාඵලාමයා;
සඞ්ඛනාභිමයා සුත්ත-නළලොහමයාපි ච;
විධා කප්පන්ති කප්පියා, ගණ්ඨියො චාපි තම්මයා’’ති. –
ඉමාය ගාථාය සඞ්ගහිතාති වෙදිතබ්බා.
674-5. උක්ඛිත්තස්සානුවත්තිකා භික්ඛුනී උභින්නං භික්ඛුභික්ඛුනීනං වසා සඞ්ඝාදිසෙසෙසු අට්ඨ යාවතතියකාති ඉමෙ ¶ එකාදස යාවතතියකාති පකාසිතාති යොජනා.
676. නිස්සයස්ස පටිප්පස්සද්ධියො දසෙකාව එකාදසෙව වුත්තාති යොජනා. ඡධාචරියතො වුත්තාති –
‘‘පක්කන්තෙ පක්ඛසඞ්කන්තෙ, විබ්භන්තෙ චාපි නිස්සයො;
මරණාණත්තුපජ්ඣාය-සමොධානෙහි සම්මතී’’ති. –
ආචරියතො ඡධා නිස්සයපටිප්පස්සද්ධියො වුත්තා. උපජ්ඣායා තු පඤ්චධාති තාසු උපජ්ඣායසමොධානං විනා අවසෙසාහි පඤ්චධා උපජ්ඣායපටිප්පස්සද්ධියො වුත්තාති ඉමෙ එකාදස.
එකාදසකකථාවණ්ණනා.
677. තෙරසෙව ධුතඞ්ගානීති පංසුකූලිකඞ්ගාදීනි ධුතඞ්ගානි තෙරසෙව හොන්ති.
පරමානි ච චුද්දසාති ‘‘දසාහපරමං අතිරෙකචීවරං ධාරෙතබ්බං, මාසපරමං තෙන භික්ඛුනා තං චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං, සන්තරුත්තරපරමං තෙන භික්ඛුනා තතො චීවරං සාදිතබ්බං, ඡක්ඛත්තුපරමං තුණ්හීභූතෙන උද්දිස්ස ඨාතබ්බං, නවං පන භික්ඛුනා සන්ථතං කාරාපෙත්වා ඡබ්බස්සානි ධාරෙතබ්බං ¶ ඡබ්බස්සපරමතා ධාරෙතබ්බං, තියොජනපරමං සහත්ථා හරිතබ්බානි, දසාහපරමං අතිරෙකපත්තො ධාරෙතබ්බො, සත්තාහපරමං සන්නිධිකාරකං පරිභුඤ්ජිතබ්බානි, ඡාරත්තපරමං තෙන භික්ඛුනා තෙන චීවරෙන විප්පවසිතබ්බං, චතුක්කංසපරමං, අඩ්ඪතෙය්යකංසපරමං, ද්වඞ්ගුලපබ්බපරමං ආදාතබ්බං, අට්ඨඞ්ගුලපරමං මඤ්චපටිපාදකං, අට්ඨඞ්ගුලපරමං දන්තකට්ඨ’’න්ති ඉති ඉමානි චුද්දස පරමානි.
සොළසෙව තු ‘‘ජාන’’න්ති පඤ්ඤත්තානීති ‘‘ජාන’’න්ති එවං වත්වා පඤ්ඤත්තානි සොළස. තෙ එවං වෙදිතබ්බා – ජානං සඞ්ඝිකං ¶ ලාභං පරිණතං අත්තනො පරිණාමෙය්ය, ජානං පුබ්බුපගතං භික්ඛුං අනුපඛජ්ජ සෙය්යං කප්පෙය්ය, ජානං සප්පාණකං උදකං තිණං වා මත්තිකං වා සිඤ්චෙය්ය වා සිඤ්චාපෙය්ය වා, ජානං භික්ඛුනිපරිපාචිතං පිණ්ඩපාතං පරිභුඤ්ජෙය්ය, ජානං ආසාදනාපෙක්ඛො, භුත්තස්මිං පාචිත්තියං, ජානං සප්පාණකං උදකං පරිභුඤ්ජෙය්ය, ජානං යථාධම්මං නිහටාධිකරණං පුන කම්මාය උක්කොටෙය්ය, ජානං දුට්ඨුල්ලං ආපත්තිං පටිච්ඡාදෙය්ය, ජානං ඌනවීසතිවස්සං පුග්ගලං උපසම්පාදෙය්ය, ජානං ථෙය්යසත්ථෙන සද්ධිං සංවිධාය එකද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජෙය්ය, ජානං තථාවාදිනා භික්ඛුනා අකතානුධම්මෙන, ජානං තථානාසිතං සමණුද්දෙසං, ජානං සඞ්ඝිකං ලාභං පරිණතං පුග්ගලස්ස පරිණාමෙය්ය, ජානං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නං භික්ඛුනිං නෙවත්තනා පටිචොදෙය්ය, ජානං චොරිං වජ්ඣං විදිතං අනපලොකෙත්වා, ජානං සභික්ඛුකං ආරාමං අනාපුච්ඡා පවිසෙය්යාති.
678. ඉධ ඉමස්මිං සාසනෙ යො භික්ඛු අනුත්තරං සඋත්තරං උත්තරපකරණෙන සහිතං සකලම්පි විනයවිනිච්ඡයං ජානාති, මහත්තරෙ අතිවිපුලෙ අනුත්තරෙ උත්තරවිරහිතෙ උත්තමෙ විනයනයෙ විනයාගතෙ ආපත්තිඅනාපත්තිගරුකලහුකකප්පියඅකප්පියාදිවිනිච්ඡයකම්මෙ. අථ වා විනයනයෙ විනයපිටකෙ පවත්තමානො සො භික්ඛු නිරුත්තරො භවති පච්චත්ථිකෙහි වත්තබ්බං උත්තරං අතික්කමිත්වා ඨිතො, සෙට්ඨො වා භවති, තස්ස චෙව පරෙසඤ්ච සංසයො න කාතබ්බොති යොජනා. ජානතීති ගාථාබන්ධවසෙන රස්සො.
ඉති උත්තරෙ ලීනත්ථපකාසනියා
එකුත්තරනයකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.