📜
සබ්බසඞ්කලනනයකථාවණ්ණනා
873. පරිවාරෙ මුඛාගතා කත්ථපඤ්ඤත්තිවාරාදයො අට්ඨ වාරා, තෙයෙව පච්චය-සද්දෙන යොජෙත්වා වුත්තා අට්ඨපච්චයවාරාති විභඞ්ගද්වයෙ විසුං විසුං දස්සිතා සොළස පරිවාරා අස්සාති සොළසපරිවාරො, තස්ස සොළසපරිවාරස්ස. සබ්බං සඞ්කලනං නයන්ති සබ්බෙසං වුත්තානං සඞ්කලනනයානං සඞ්ගහෙතබ්බතො සබ්බං සඞ්කලභෙදනං නයං.
875. කායිකා ඡබ්බිධාති පඨමපාරාජිකාපත්ති, කුටිකරණෙ පයොගෙ දුක්කටාපත්ති, එකං පිණ්ඩං අනාගතෙ ථුල්ලච්චයාපත්ති, තස්මිං ආගතෙ සඞ්ඝාදිසෙසාපත්ති, විකාලභොජනෙ පාචිත්තියාපත්ති, පඨමපාටිදෙසනීයාපත්තීති ඡබ්බිධා.
තථා වාචසිකාපි චාති චතුත්ථපාරාජිකා, කුටියා කාරාපනෙ පුබ්බගතියො, පදසොධම්මපාචිත්තියං, දවකම්යතාය හීනෙන ඛුංසනං, තස්ස දුබ්භාසිතන්ති තථා ඡබ්බිධා.
ඡාදෙන්තස්ස ¶ ච තිස්සොති භික්ඛුනියා වජ්ජපටිච්ඡාදිකාය පාරාජිකං, භික්ඛුනො සඞ්ඝාදිසෙසඡාදනෙ පාචිත්තියං, අත්තනො දුට්ඨුල්ලච්ඡාදනෙ දුක්කටන්ති තිස්සො ච.
පඤ්ච ¶ සංසග්ගපච්චයාති කායසංසග්ගෙ භික්ඛුනියා පාරාජිකං, භික්ඛුනො සඞ්ඝාදිසෙසො, කායෙන කායපටිබද්ධෙ ථුල්ලච්චයං, නිස්සග්ගියෙන කායපටිබද්ධෙ දුක්කටං, අඞ්ගුලිපතොදකෙ පාචිත්තියන්ති කායසංසග්ගපච්චයා පඤ්ච ආපත්තියො.
877. භික්ඛුනියා වජ්ජපටිච්ඡාදිකාය පාරාජිකං, භික්ඛුස්ස සඞ්ඝාදිසෙසපටිච්ඡාදකස්ස පාචිත්තියන්ති දුට්ඨුල්ලච්ඡාදනෙ දුවෙ.
879. ‘‘ගාමන්තරෙ චතස්සොවා’’තිආදි පටිනිද්දෙසතො ච විඤ්ඤායති.
885. යා පන භික්ඛුනී රත්තන්ධකාරෙ අප්පදීපෙ හත්ථපාසෙ පුරිසෙන සද්ධිං යදි සල්ලපෙය්ය, තස්සා පාචිත්ති. දූරෙ ඨිතා හත්ථපාසං විජහිත්වා ඨිතා වදෙය්ය චෙ, දුක්කටමෙවාති යොජනා.
886. යා පන භික්ඛුනී ඡන්නෙ පටිච්ඡන්නට්ඨානෙ දිවා පුරිසෙන සද්ධිං අස්ස පුරිසස්ස හත්ථපාසෙ ඨිතා වදෙය්ය සල්ලපෙය්ය, තස්සා පාචිත්ති. හත්ථපාසං විජහිත්වා වදෙය්ය චෙ, දුක්කටමෙවාති යොජනා.
891. සනිස්සග්ගා ච පාචිත්තීති නිස්සජ්ජනවිනයකම්මසහිතායෙව පාචිත්ති.
898. සමානසංවාසකභූමි ¶ නාම පකතත්තස්ස භික්ඛුනො සමානලද්ධිකස්ස එකසීමායං ඨිතභාවො. නානාපදං පුබ්බං එතිස්සාති නානාපදපුබ්බිකා, නානාසංවාසකභූමීති අත්ථො ¶ . උක්ඛිත්තනානාලද්ධිකනානාසීමගතා නානාසංවාසකභූමි. ඉමා ද්වෙයෙව සංවාසකභූමියො හි මහෙසිනා කාරුණිකෙන වුත්තාති යොජනා.
899. දුවින්නන්ති පාරිවාසිකමානත්තචාරීනං ද්වින්නං පුග්ගලානං. ද්වයාතීතෙනාති කාමසුඛල්ලිකානුයොගඅත්තකිලමථානුයොගසඞ්ඛාතං අන්තද්වයං අතික්කම්ම මජ්ඣිමාය පටිපදාය ඨිතෙන. අථ වා සස්සතුච්ඡෙදද්වයං අතික්කන්තෙන.
900. ‘‘ද්වඞ්ගුලපබ්බපරමං ආදාතබ්බ’’න්ති ච තථෙව ‘‘ද්වඞ්ගුලං වා දුමාසං වා’’ති ච ද්වඞ්ගුලා දුවෙ පඤ්ඤත්තාති යොජනා.
905. ආණත්තියා මනුස්සමාරණං, ආණත්තියා අදින්නාදානම්පීති යොජනා.
907. තිස්සො ඔභාසනායිමාති ඉමා තිස්සො මෙථුනාධිප්පායප්පකාසනා.
908. සඞ්ඝාදිසෙසො එව සඞ්ඝාදිසෙසතා.
910. වනප්පති නාම පුප්ඵං විනා ඵලන්තී නිග්රොධඋදුම්බරඅස්සත්ථපිලක්ඛකාදිරුක්ඛජාති, ඉධ පන වනජෙට්ඨො රක්ඛිතගොපිතචෙතියරුක්ඛො වනප්පතීති අධිප්පායො. ථුල්ලතාති ථුල්ලච්චයං.
912. විස්සට්ඨීති විස්සජ්ජි සම්භවධාතු. ඡඩ්ඩනෙති උපක්කමිත්වා මොචනෙ. ‘‘හරිතෙ උච්චාරං පස්සාවං ඡඩ්ඩනෙ’’ති පදච්ඡෙදො.
913. කිං පමාණමෙතාසන්ති කිත්තකා.
915. භික්ඛු ¶ ¶ භික්ඛුනියා සද්ධින්ති එත්ථ භික්ඛූති සාමිවචනප්පසඞ්ගෙ පච්චත්තං, භික්ඛුනොති අත්ථො. ගාථාබන්ධවසෙන වා වණ්ණලොපො.
922. ‘‘යාවතතියකෙ තිස්සො ආපත්තියො’’ති (පරි. අට්ඨ. 476 අත්ථතො සමානං) පදස්ස නිද්දෙසෙ ‘‘ථුල්ලච්චයං සියා සඞ්ඝ-භෙදකස්සානුවත්තිනො’’ති පඨන්ති. ‘‘තිණ්ණං සඞ්ඝභෙදානුවත්තාකානං කොකාලිකාදීනං සඞ්ඝාදිසෙසො’’ති අට්ඨකථායං වුත්තත්තා තථා පාඨො න ගහෙතබ්බො.
923. යාවතතියකෙති තිණ්ණං පූරණී තතියා, කම්මවාචා, යාවතතියාය කම්මවාචාය පරියොසානෙ ආපජ්ජිතබ්බා ආපත්ති යාවතතියකා නාම.
926. ‘‘අවස්සුතස්ස…පෙ… කිඤ්චී’’ති ඉදං ගරුකාපත්තියා වත්ථුදස්සනං. ‘‘සබ්බං මංසං අකප්පිය’’න්ති ඉදං ථුල්ලච්චයදුක්කටානං වත්ථුදස්සනං.
927. ‘‘විඤ්ඤාපෙත්වාන…පෙ… භොජනම්පි චා’’ති ඉදං පාටිදෙසනීයවත්ථුදස්සනං. ‘‘ලසුණම්පි චා’’ති ඉදං පාචිත්තියවත්ථුදස්සනං. ‘‘එකතො අජ්ඣොහරන්තියා’’ති පදච්ඡෙදො.
930. රත්තචිත්තෙන ඉත්ථියා අඞ්ගජාතං ඔලොකෙන්තස්ස දුක්කටං වුත්තන්ති යොජනා.
931. සම්මාවත්තනාව සම්මාවත්තනකා. තෙචත්තාලීස වත්තනා ද්වාසීතික්ඛන්ධකවත්තානං පරිපූරණට්ඨානෙ දස්සිතා.
932. අදස්සනඅපටිකම්මෙ ආපන්නාපත්තියා දුවෙ පුග්ගලා, පාපිකාය දිට්ඨියා අප්පටිනිස්සග්ගෙ ආපන්නාපත්තියා එකොති ඉමෙ තයො උක්ඛිත්තපුග්ගලා.
934. දූසකොති ¶ භික්ඛුනිදූසකො. කණ්ටකොති කණ්ටකසාමණෙරො.
937. දදෙය්යච්චෙවමාදිකාති ¶ ඤත්තිකාලෙ ‘‘සඞ්ඝො දදෙය්යා’’තිආදිභෙදා ඤත්තිකප්පනා, ඤත්තිකිරියාති අත්ථො. දෙති සඞ්ඝො කරොතීතිආදීති කම්මවාචාකාලෙ ‘‘සඞ්ඝො දෙතී’’ති වා ‘‘කරොතී’’ති වා ආදිභෙදා වචනකම්මස්ස අනිට්ඨිතත්තා විප්පකතපච්චුප්පන්නං නාම සියා.
938. දින්නං කතං පනිච්චාදීති කම්මවාචාය නිට්ඨිතාය ‘‘දින්නං සඞ්ඝෙනා’’ති වා ‘‘කතං සඞ්ඝෙනා’’ති වාතිආදිවචනං අතීතකරණං නාම සියා.
‘‘කාරණෙහි පන ද්වීහි, සඞ්ඝො භිජ්ජති නඤ්ඤථා’’ති කස්මා වුත්තං, නනු ‘‘පඤ්චහුපාලි, ආකාරෙහි සඞ්ඝො භිජ්ජති. කතමෙහි පඤ්චහි? කම්මෙන, උද්දෙසෙන, වොහරන්තො, අනුස්සාවනෙන, සලාකග්ගාහෙනා’’ති (පරි. 458) වුත්තත්තා, අට්ඨකථායඤ්ච (පරි. අට්ඨ. 458) ‘‘පඤ්චහි කාරණෙහී’’ති වචනතො ච ඉධ ඉමෙහි ද්වීහෙව කාරණෙහි සඞ්ඝභෙදකථනං අයුත්තන්ති? වුච්චතෙ – නායුත්තං පුබ්බපයොගකාරකවසෙන වුත්තත්තා. තථා හි අට්ඨකථායං –
‘‘කම්මෙනාති අපලොකනාදීසු චතූසු කම්මෙසු අඤ්ඤතරෙන කම්මෙන. උද්දෙසෙනාති පඤ්චසු පාතිමොක්ඛුද්දෙසෙසු අඤ්ඤතරෙන උද්දෙසෙන. වොහරන්තොති කථයන්තො, තාහි තාහි උපපත්තීහි ‘අධම්මං ධම්මො’තිආදීනි අට්ඨාරස භෙදකරවත්ථූනි දීපෙන්තො. අනුස්සාවනෙනාති ‘නනු තුම්හෙ ජානාථ මය්හං උච්චාකුලා පබ්බජිතභාවං, බහුස්සුතභාවඤ්ච, මාදිසො ¶ නාම උද්ධම්මං උබ්බිනයං සත්ථුසාසනං කරෙය්යාති චිත්තෙ උප්පාදෙතුං තුම්හාකං යුත්තං, කිං මය්හං අවීචි නීලුප්පලවනමිව සීතලො, කිමහං අපායතො න භායාමී’තිආදිනා නයෙන කණ්ණමූලෙ වචීභෙදං කත්වා අනුස්සාවනෙන. සලාකග්ගාහෙනාති එවං අනුස්සාවෙත්වා තෙසං චිත්තං උපත්ථම්භෙත්වා අනිවත්තිධම්මෙ කත්වා ‘ගණ්හථ ඉමං සලාක’න්ති සලාකග්ගාහෙන.
‘‘එත්ථ ච කම්මමෙව, උද්දෙසො වා පමාණං, වොහාරානුස්සාවනසලාකග්ගාහා පන පුබ්බභාගා. අට්ඨාරසවත්ථුදීපනවසෙන හි වොහරන්තෙ තත්ථ රුචිජනනත්ථං අනුස්සාවෙත්වා සලාකාය ගහිතායපි අභින්නොව හොති සඞ්ඝො. යදා පන එවං චත්තාරො වා අතිරෙකෙ වා ¶ සලාකං ගාහෙත්වා ආවෙණිකං කම්මං වා උද්දෙසං වා කරොති, තදා සඞ්ඝො භින්නො නාම හොතී’’ති (පරි. අට්ඨ. 458) –
වුත්තත්තා සලාකග්ගාහකම්මානි ද්වෙ පධානකාරණානීති ඉධ තානෙව දස්සිතානි.
නනු ච සලාකග්ගාහොපි සඞ්ඝභෙදස්ස පුබ්බභාගො වුත්තො, උද්දෙසකම්මානෙව පධානභාවෙන වුත්තානි, තස්මා කථමස්ස සලාකග්ගාහස්ස පධානකාරණභාවොති? වුච්චතෙ – උද්දෙසකම්මානිපි සලාකග්ගාහෙ සිද්ධෙ අවස්සම්භවනතො අත්ථසාධනපයොගෙන විනා අසිද්ධානෙව හොන්තීති සො පධානභාවෙන ඉධ ගහිතො, උද්දෙසො පන පඤ්ඤත්තකම්මපුබ්බඞ්ගමත්තා කම්මෙනෙව සඞ්ගහිතොති ඉධ විසුං න වුත්තොති දට්ඨබ්බං.
941. පයුත්තායුත්තවාචායාති ¶ පච්චයුප්පාදනත්ථාය පයුත්තා ච සා සක්යපුත්තියභාවස්ස අයුත්තා අනනුරූපා චාති පයුත්තායුත්තා, සායෙව වාචාති පයුත්තායුත්තවාචා, තාය.
944. යා භික්ඛුනී විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජති, තස්සා ච පාටිදෙසනීයං සියාති යොජනා.
946. ‘‘දසසතානී’’තිආදිගාථාය රත්තීනන්ති එත්ථ ‘‘සත’’න්ති සෙසො. ඡාදනකිරියාය අච්චන්තසංයොගෙ උපයොගවචනං. දසසතානි ආපත්තියො රත්තීනං සතං ඡාදෙත්වාති යොජනා. එවං කත්තබ්බයොජනායං –
‘‘දස සතං රත්තිසතං, ආපත්තියො ඡාදයිත්වාන;
දස රත්තියො වසිත්වාන, මුච්චෙය්ය පාරිවාසිකො’’ති. (පරි. 477) –
අයං පරිවාරගාථාපමාණං. එකදිවසං සතංසඞ්ඝාදිසෙසාපත්තියො ආපජ්ජිත්වා දසදිවසෙ ඡාදනවසෙන සතංදිවසෙ සහස්සසඞ්ඝාදිසෙසාපත්තියො ඡාදයිත්වාති අත්ථො. අයමෙත්ථ සඞ්ඛෙපත්ථො – යො ¶ දසදිවසෙ සතං සඞ්ඝාදිසෙසා ආපත්තියො ආපජ්ජිත්වා දසදිවසෙ පටිච්ඡාදෙති, තෙන රත්තිසතං ආපත්තිසහස්සං පටිච්ඡාදිතං හොතීති. දස රත්තියො වසිත්වානාති ‘‘සබ්බාව තා ආපත්තියො දසාහපටිච්ඡන්නා’’ති පරිවාසං යාචිත්වා දස රත්තියො වසිත්වාති අත්ථො. මුච්චෙය්ය පාරිවාසිකොති පරිවාසං වසන්තො භික්ඛු අත්තනා වසිතබ්බපරිවාසතො මුච්චෙය්ය, මුත්තො භවෙය්යාති අත්ථො.
947. පාරාජිකානි අට්ඨෙවාති අග්ගහිතග්ගහණෙන. තෙවීස ගරුකාති භික්ඛූහි අසාධාරණා භික්ඛුනීනං දස, භික්ඛුනීහි ¶ අසාධාරණා භික්ඛූනං ඡ, උභින්නං සාධාරණා සත්තාති එවං තෙවීස සඞ්ඝාදිසෙසා.
948. වුත්තානීති යථාවුත්තානි නිස්සග්ගියානි. ද්වෙචත්තාලීස හොන්තීති භික්ඛුවිභඞ්ගාගතා තිංස, භික්ඛූහි අසාධාරණා භික්ඛුනීනං ආදිතො ද්වාදස චාති ද්වාචත්තාලීස නිස්සග්ගියානි හොන්ති. අට්ඨාසීතිසතං පාචිත්තියා පුබ්බෙ දස්සිතාව.
949. සුසික්ඛෙනාති සුට්ඨු සික්ඛිතඅධිසීලාදිතිවිධසික්ඛෙන භගවතා.
950. සුපඤ්ඤෙනාති සොභණා දසබලචතුවෙසාරජ්ජඡඅසාධාරණාදයො පඤ්ඤා යස්ස සො සුපඤ්ඤො, තෙන. යසස්සිනාති අට්ඨඅරියපුග්ගලසමූහසඞ්ඛාතපරිවාරයසා ච සබ්බලොකබ්යාපකගුණඝොසසඞ්ඛාතකිත්තියසා ච තෙන සමන්නාගතත්තා යසස්සිනා. අඩ්ඪුඩ්ඪානි සතානි භවන්තීති යථාදස්සිතගණනාය පිණ්ඩවසෙන පඤ්ඤාසාධිකානි තීණි සතානි භවන්තීති අත්ථො. සුපඤ්ඤෙන යසස්සිනා ගොතමෙන පඤ්ඤත්තානි සබ්බානි සික්ඛාපදානි අඩ්ඪුඩ්ඪානි සතානි භවන්තීති යොජනා.
951. එතෙසු සික්ඛාපදෙසු යො සාරභූතො විනිච්ඡයො වත්තබ්බො, සො සකලො මයා සමාසෙන සබ්බථා සබ්බාකාරෙන වුත්තොති යොජනා.
953. තස්මාති මයා විචාරෙත්වා වුත්තත්තාව. අත්ථෙති වචනත්ථභාවත්ථාදිභෙදෙ අත්ථෙ වා. අක්ඛරබන්ධෙ ¶ වාති අක්ඛරසඞ්ඛාතපදබන්ධෙ වා. විඤ්ඤාසස්ස කමෙපි වාති උද්දෙසවසෙන ගන්ථනික්ඛෙපස්ස කමෙපි. කඞ්ඛා න කාතබ්බාති ‘‘යථාඅධිප්පෙතස්ස ¶ ඉදං වාචකං නු ඛො, අවාචක’’න්ති වා ‘‘ඉදමයුත්තං නු ඛො, යුත්ත’’න්ති වා ‘‘ඉදමධිකං නු ඛො, ඌන’’න්ති වා ‘‘ඉදමඝට්ටිතක්කමං නු ඛො, ඝට්ටිතක්කම’’න්ති වා ‘‘ඉදං විරුද්ධසමයං නු ඛො, අවිරුද්ධසමය’’න්ති වා ‘‘ඉදං දුරුත්තං නු ඛො, සුවුත්ත’’න්ති වා ‘‘ඉදං සත්ථකං නු ඛො, නිරත්ථක’’න්ති වා කඞ්ඛා විමති යෙන කෙනචි න කාතබ්බා. බහුමානතාති ‘‘විනයො සංවරත්ථායා’’තිආදිනා (පරි. 366) නිද්දිට්ඨපයොජනපරම්පරාය මූලකාරණත්තා මහතී සම්මානා කාතබ්බාති අත්ථො.
954. යො භික්ඛු සඋත්තරං උත්තරපකරණෙන සහිතං විනයස්සවිනිච්ඡයං නාම පකරණං ජානාති ධම්මතො චෙව අත්ථතො ච විනිච්ඡයතො ච සබ්බථා අවබුජ්ඣති, සො භික්ඛු අත්තනා සික්ඛිතබ්බාය සික්ඛාය සබ්බසො විඤ්ඤාතත්තා සික්ඛාපකෙන ආචරියෙන විනාපි සික්ඛිතුං සමත්ථොති. නිස්සයං විමුඤ්චිත්වාති ආචරියුපජ්ඣායෙ නිස්සාය වාසං මුඤ්චිත්වා. යථාකාමඞ්ගතො සියාති යාදිසා යාදිසා අත්තනා ගාමිතා, තත්ථ තත්ථ ගමනාරහො භවෙය්යාති අත්ථො.
955. නිස්සයං දාතුකාමෙන. සහ විභඞ්ගෙන සවිභඞ්ගං. සහ මාතිකාය සමාතිකං. ඉදං සඋත්තරං විනයවිනිච්ඡයපකරණං සුට්ඨු වාචුග්ගතං කත්වා ගන්ථතො සුට්ඨු පගුණං වාචුග්ගතං කත්වා අත්ථතො, විනිච්ඡයතො ච සම්මා ජානිත්වා එවං දාතබ්බන්ති යොජනා.
956-7. යො භික්ඛු ඉමං සඋත්තරං විනයවිනිච්ඡයපකරණං වාචාය පඨති, මනසා චින්තෙති, අඤ්ඤෙහි වුච්චමානං සුණාති, අත්ථං පරිපුච්ඡති, පරං වාචෙති, නිච්චං අත්ථං උපපරික්ඛති යථාපරිපුච්ඡිතමත්ථං හෙතුඋදාහරණපවත්තිවසෙන උපගන්ත්වා සමන්තතො ¶ ඉක්ඛති පඤ්ඤාය නියමෙති වවත්ථපෙති, තස්ස පන භික්ඛුස්ස විනයනිස්සිතා සබ්බෙව අත්ථා ආපත්තානාපත්තිකප්පියාකප්පියාදිපභෙදා සබ්බෙ අත්ථා හත්ථෙ ආමලකං විය කරතලෙ අමලමණිරතනං විය උපට්ඨහන්ති පාකටා භවන්තීති යොජනා. නත්ථි එතස්ස මලන්ති අමලං, අමලමෙව ආමලකන්ති මණිරතනං වුච්චති.
958. නත්ථි එතෙසං බුද්ධීති අබුද්ධී, අබුද්ධී ච තෙ ජනා චාති අබුද්ධිජනා, අබුද්ධිජනානං ¶ සාරං අවසාරං ඔසීදනං දදාති ආදදාති කරොතීති අබුද්ධිජනසාරදං, බුද්ධිවිරහිතානං අගාධං ගම්භීරං. තෙහි අලද්ධපතිට්ඨං අමතසාගරං සද්දත්ථරසාමතස්ස, නිබ්බානාමතස්ස වා පටිලාභකාරණත්තා සාගරසදිසං පරමං උත්තමං ඉමං උත්තරං සාගරං ආසන්නපච්චක්ඛං උත්තරපකරණසඞ්ඛාතං සමුද්දසාගරං සාරදො හුත්වා උත්තරං උත්තරන්තො පරියොසාපෙන්තො නරො භික්ඛු හි යස්මා විනයපාරගො විනයපිටකස්ස පරියන්තං ගතො හුත්වා පාරගො පාරං සංසාරස්ස පාරසඞ්ඛාතං නිබ්බානං ගච්ඡන්තො සියා භවෙය්යාති යොජනා.
959. අතොති තස්මාදෙව කාරණා අවපූරතොරතො පාපපූරතො නිරාසඞ්කතාය ඔරතො නිවත්තො පාපභීරුකො නරො තමං විධූය පාපභීරුකතාය එව චිත්තපරියුට්ඨානවසෙන උප්පජ්ජනකං මොහන්ධකාරං තදඞ්ගපහානවසෙන විධමෙත්වා. සබ්බඞ්ගණකම්මදං සබ්බෙසං රාගාදීනං අඞ්ගණානං කම්මං තදඞ්ගාදිපහානං දදාති ආවහතීති ‘‘සබ්බඞ්ගණකම්මද’’න්ති ලද්ධනාමං සුඛස්ස පදං ලොකියලොකුත්තරස්ස සුඛස්ස කාරණං ගුණසංහිතං සීලාදීහි අත්ථභූතෙහි ගුණෙහි සංහිතං යුත්තං ගුණප්පකාසකං හිතං අමතොසධං විය ¶ සබ්බදොසසබ්බබ්යාධිරහිතතාය අජරාඅමතාදිගුණාවහත්තා හිතං ඉමං උත්තරං නාම පකරණං සක්කච්චං ආදරො හුත්වා නිච්චං සතතං සික්ඛෙ ‘‘එවං පරිචයන්තං කරොමී’’ති චින්තෙත්වා එකන්තෙන යථාවුත්තපයොජනසාධනයොග්ගං කත්වා අජ්ඣෙනාදිවසෙන සික්ඛෙය්ය එව, න අජ්ඣුපෙක්ඛකො භවෙය්යාති යොජනා.
960. පටුභාවකරෙ පාතිමොක්ඛසංවරසීලපූරණෙ, සාසනපච්චත්ථිකාභිභවනෙ ච පටුභාවං ඡෙකත්තං වෙසාරජ්ජං කරොති අත්තානං ධාරෙන්තානං ලජ්ජිපුග්ගලානන්ති පටුභාවකරෙ පරමෙ තතොයෙව උත්තමෙ පිටකෙ විනයපිටකෙ පටුතං පාටවං පඤ්ඤාකොසල්ලං අභිපත්ථයන්තෙන පටුනා යතිනා නිම්මලප්පවත්තිකෙන පටුනා විධිනා ඡෙකෙන සාරෙන විධානෙන ඉදං සඋත්තරං විනයවිනිච්ඡයපකරණං සතතං නිරන්තරං පරියාපුණිතබ්බං උග්ගහණධාරණපරිපුච්ඡාචින්තනාදිවසෙන සික්ඛිතබ්බන්ති යොජනා.
ඉති උත්තරෙ ලීනත්ථපකාසනියා
සබ්බසඞ්කලනනයකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
නිගමනකථාවණ්ණනා
961-3. මහෙසිනො ¶ තිවිධස්සාපි සාසනස්ස සුචිරට්ඨිතිකාමෙන අතිචිරකාලප්පවත්තිං ඉච්ඡන්තෙන ධීමතා පසත්ථතරඤාණෙන සුද්ධචිත්තෙන ලාභසක්කාරනිරපෙක්ඛතාය පරිසුද්ධජ්ඣාසයෙන බුද්ධදත්තෙන බුද්ධදත්තාභිධානෙන ආචරියවරෙන රචිතො.
පජ්ජවසෙන ගන්ථතො, අත්ථතො චෙව පරමුත්තරො උත්තරො විනිච්ඡයො අන්තරායං අන්තරෙන අජ්ඣත්තිකං, බාහිරං වා ¶ අන්තරායං විනා යථා සිද්ධිං උපාගතො පරිනිට්ඨානං පත්තො, තථා සත්තානං ධම්මසංයුතා කුසලූපසංහිතා සඞ්කප්පා මනොරථා සිජ්ඣන්තු අන්තරායං විනා නිප්පජ්ජන්තු, එතෙන උත්තරවිනිච්ඡයරචනාමයෙන මහතා පුඤ්ඤොදයෙන චතූහි සඞ්ගහවත්ථූහි ජනං රඤ්ජෙතීති ‘‘රාජා’’ති සඞ්ඛං ගතො මහීපාලො මහිං පථවිසන්නිස්සිතං ජනකායං සම්මා ඤායෙන දස රාජධම්මෙ අකොපෙන්තො පාලෙතු. දෙවො පජ්ජුන්නො කාලෙ ථාවරජඞ්ගමානං උපයොගාරහකාලෙ සම්මා පවස්සතු අවුට්ඨිඅතිවුට්ඨිකං අකත්වා සම්මා පවච්ඡතු.
964. සෙලින්දො සිනෙරුපබ්බතරාජා යාව තිට්ඨති යාව ලොකෙ පවත්තති, චන්දො සකලජනපදනයනසායනො යාව විරොචති යාව අත්තනො සභාවං ජොතෙති, තාව යසස්සිනො ගොතමස්ස අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස සද්ධම්මො පරියත්තිපටිපත්තිපටිවෙධවසෙන තිවිධො සද්ධම්මො තිට්ඨතු පවත්තතු.
965. සීහාදීනං, දාහාදීනඤ්ච බාහිරජ්ඣත්තිකානං පරිස්සයානං ඛමනං සහනං අභිභවිත්වා පවත්තනං ඛන්ති. සොරච්චන්ති සොභනෙ රතොති සුරතො, සුරතස්ස භාවො සොරච්චං. සුන්දරං අඛණ්ඩතාදිගුණසමන්නාගතං සීලං අස්සාති සුසීලො. සුසීලස්ස භාවො.
නිගමනකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
උත්තරවිනිච්ඡයටීකා නිට්ඨිතා.
ඉති විනයත්ථසාරසන්දීපනී නාම විනයවිනිච්ඡයවණ්ණනා,
ලීනත්ථපකාසනී නාම උත්තරවිනිච්ඡයවණ්ණනා ච
සමත්තා.
පච්ඡා ඨපිතගාථායො
ථෙරෙන ¶ ¶ ථිරචිත්තෙන, සාසනුජ්ජොතනත්ථිනා;
පුඤ්ඤවා ඤාණවා සීලී, සුහජ්ජො මුදුකො තථා.
යො සීහළාරිමද්දෙසු, චන්දිමා සූරියො විය;
පාකටො සීවලිත්ථෙරො, මහාතෙජො මහායසො.
තෙන නීතා සීහළා යා, ඉධ පත්තා සුධීමතා;
එසා සංවණ්ණනා සීහ-ළක්ඛරෙන සුලික්ඛිතා.
රෙවතො ඉති නාමෙන, ථෙරෙන ථිරචෙතසා;
අරිමද්දිකෙ රක්ඛන්තෙන, පරිවත්තෙත්වාන සාධුකං.
ලිඛාපිතා හිතත්ථාය, භික්ඛූනං අරිමද්දිකෙ;
එසා සංවණ්ණනා සුට්ඨු, සන්නිට්ඨානමුපාගතා;
තථෙව සබ්බසත්තානං, සබ්බත්ථො ච සමිජ්ඣතූති.