📜
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
ඛුද්දසික්ඛා-මූලසික්ඛා
ඛුද්දසික්ඛා
ගන්ථාරම්භකථා
(ක)
ආදිතො ¶ ¶ උපසම්පන්න-සික්ඛිතබ්බං සමාතිකං;
ඛුද්දසික්ඛං පවක්ඛාමි, වන්දිත්වා රතනත්තයං.
තත්රායං මාතිකා –
(ඛ)
පාරාජිකා ච චත්තාරො, ගරුකා නව චීවරං;
රජනානි ච පත්තො ච, ථාලකා ච පවාරණා.
(ග)
කාලිකා ¶ ච පටිග්ගාහො, මංසෙසු ච අකප්පියං;
නිස්සග්ගියානි පාචිත්ති, සමණකප්ප භූමියො.
(ඝ)
උපජ්ඣාචරියවත්තානි, වච්චප්පස්සාවඨානිකං;
ආපුච්ඡකරණං නග්ගො, න්හානකප්පො අවන්දියො.
(ඞ)
චම්මං උපාහනා චෙව, අනොලොකියමඤ්ජනී;
අකප්පියසයනානි, සමානාසනිකොපි ච.
(ච)
අසංවාසිකො ච කම්මං, මිච්ඡාජීවවිවජ්ජනා;
වත්තං විකප්පනා චෙව, නිස්සයො කායබන්ධනං.
(ඡ)
පථවී ¶ ච පරික්ඛාරො, භෙසජ්ජුග්ගහදූසනං;
වස්සූපනායිකා චෙවාවෙභඞ්ගියං පකිණ්ණකං.
(ජ)
දෙසනා ඡන්දදානාදි, උපොසථප්පවාරණා;
සංවරො සුද්ධි සන්තොසො, චතුරක්ඛා විපස්සනාති.
1. පාරාජිකනිද්දෙසො
පාරාජිකා ච චත්තාරොති –
මග්ගත්තයෙ අනික්ඛිත්තසික්ඛො සන්ථතසන්ථතෙ;
අල්ලොකාසෙ නිමිත්තං සං, තිලමත්තම්පි සන්ථතං.
අසන්ථතමුපාදිණ්ණං, පවෙසන්තො චුතොථ වා;
පවෙසනට්ඨිතුද්ධාරපවිට්ඨක්ඛණසාදකො.
ආදියෙය්ය ¶ හරෙය්යාවහරෙය්ය ඉරියාපථං;
කොපෙය්ය ඨානා චාවෙය්ය, සඞ්කෙතං වීතිනාමයෙ.
අදින්නං ථෙය්යචිත්තෙන, භවෙ පාරාජිකොථ වා;
ථෙය්යාබලකුසච්ඡන්නපරිකප්පාවහාරකො;
භණ්ඩකාලග්ඝදෙසෙහි, පරිභොගෙත්ථ නිච්ඡයො.
මනුස්සවිග්ගහං චිච්ච, ජීවිතා වා වියොජයෙ;
සත්ථහාරකං වාස්ස මරණචෙතනො උපනික්ඛිපෙ.
ගාහෙය්ය මරණූපායං, වදෙය්ය මරණෙ ගුණං;
චුතො පයොගා සාහත්ථිනිස්සග්ගාණත්තිථාවරා.
ඉද්ධිවිජ්ජාමයා කාලවත්ථාවුධිරියාපථා;
ක්රියාවිසෙසො ඔකාසො, ඡ ආණත්තිනියාමකා.
ඣානාදිභෙද නොසන්තමත්තනත්තුපනායිකං;
කත්වා කොට්ඨාසමෙකෙකං, පච්චුප්පන්නභවස්සිතං.
අඤ්ඤාපදෙසරහිතං ¶ , දීපෙන්තොනධිමානිකො;
කායෙන වාචා විඤ්ඤත්ති-පථෙ ඤාතෙ චුතො භවෙ.
පාරාජිකෙතෙ චත්තාරො, අසංවාසා යථා පුරෙ;
අභබ්බා භික්ඛුභාවාය, සීසච්ඡින්නොව ජීවිතුං.
පරියායො ච ආණත්ති, තතියෙ දුතියෙ පන;
ආණත්තියෙව සෙසෙසු, ද්වයමෙතං න ලබ්භති.
සෙවෙතුකාමතාචිත්තං ¶ , මග්ගෙ මග්ගප්පවෙසනං;
ඉමං මෙථුනධම්මස්ස, ආහු අඞ්ගද්වයං බුධා.
මනුස්සසං තථාසඤ්ඤී, ථෙය්යචිත්තඤ්ච වත්ථුනො;
ගරුතා අවහාරො ච, අදින්නාදානහෙතුයො.
පාණො මානුස්සකො පාණ-සඤ්ඤිතා ඝාතචෙතනා;
පයොගො තෙන මරණං, පඤ්චෙතෙ වධහෙතුයො.
අසන්තතා අත්තනි පාපමිච්ඡතා-
යාරොචනා තස්ස මනුස්සජාතිතා;
නාඤ්ඤාපදෙසො ච තදෙව ජානනං,
පඤ්චෙත්ථ අඞ්ගානි අසන්තදීපනෙ.
අසාධාරණා චත්තාරො, භික්ඛුනීනමභබ්බකා;
එකාදස ච විබ්භන්තා, භික්ඛුනී මුදුපිට්ඨිකො.
ලම්බී මුඛෙන ගණ්හන්තො, අඞ්ගජාතං පරස්ස ච;
තත්ථෙවාභිනිසීදන්තො, චත්තාරො අනුලොමිකා.
මග්ගෙ මග්ගප්පවෙසනා, මෙථුනස්ස ඉධාගතා;
චත්තාරොති චතුබ්බීස, සමොධානා පරාජිකාති.
2. සඞ්ඝාදිසෙසනිද්දෙසො
ගරුකා ¶ නවාති –
මොචෙතුකාමතා සුක්ක-ස්සුපක්කම්ම විමොචයං;
අඤ්ඤත්ර සුපිනන්තෙන, සමණො ගරුකං ඵුසෙ.
ඉත්ථිසඤ්ඤී ¶ මනුස්සිත්ථිං, කායසංසග්ගරාගවා;
සම්ඵුසන්තො උපක්කම්ම, සමණො ගරුකං ඵුසෙ.
තථා සුණන්තිං විඤ්ඤුඤ්ච, මග්ගං වාරබ්භ මෙථුනං;
දුට්ඨුල්ලවාචාරාගෙන, ඔභාසෙත්වා ගරුං ඵුසෙ.
වත්වාත්තකාමුපට්ඨාන-වණ්ණං මෙථුනරාගිනො;
වාචා මෙථුනයුත්තෙන, ගරුං මෙථුනයාචනෙ.
පටිග්ගහෙත්වා සන්දෙසං, ඉත්ථියා පුරිසස්ස වා;
වීමංසිත්වා හරං පච්චා, සමණො ගරුකං ඵුසෙ.
සංයාචිතපරික්ඛාරං, කත්වාදෙසිතවත්ථුකං;
කුටිං පමාණාතික්කන්තං, අත්තුද්දෙසං ගරුං ඵුසෙ.
මහල්ලකං විහාරං වා, කත්වාදෙසිතවත්ථුකං;
අත්තනො වසනත්ථාය, සමණො ගරුකං ඵුසෙ.
අමූලකෙන චොදෙන්තො, චොදාපෙන්තොව වත්ථුනා;
අන්තිමෙන ච චාවෙතුං, සුණමානං ගරුං ඵුසෙ.
අඤ්ඤස්ස කිරියං දිස්වා, තෙන ලෙසෙන චොදයං;
වත්ථුනා අන්තිමෙනාඤ්ඤං, චාවෙතුං ගරුකං ඵුසෙ.
ඡාදෙති ජානමාපන්නං, පරිවසෙය්ය තාවතා;
චරෙය්ය සඞ්ඝෙ මානත්තං, පරිවුත්ථො ඡ රත්තියො.
චිණ්ණමානත්තමබ්භෙය්ය, තං සඞ්ඝො වීසතීගණො.
පහුත්තතායො තථසඤ්ඤිතා ච;
ඡාදෙතුකාමො අථ ඡාදනාති,
ඡන්නා දසඞ්ගෙහ්යරුණුග්ගමම්හීති.
3. චීවරනිද්දෙසො
චීවරන්ති –
ඛොමකොසෙය්යකප්පාස-සාණභඞ්ගානි කම්බලං;
කප්පියානි ඡළෙතානි, සානුලොමානි ජාතිතො.
දුකූලඤ්චෙව පට්ටුණ්ණ-පටං සොමාරචීනජං;
ඉද්ධිජං දෙවදින්නඤ්ච, තස්ස තස්සානුලොමිකං.
තිචීවරං පරික්ඛාර-චොළං වස්සිකසාටිකං;
අධිට්ඨෙ න විකප්පෙය්ය, මුඛපුඤ්ඡනනිසීදනං.
පච්චත්ථරණකං කණ්ඩු-ච්ඡාදිමෙත්ථ තිචීවරං;
න වසෙය්ය විනෙකාහං, චාතුමාසං නිසීදනං.
‘‘ඉමං සඞ්ඝාටිංධිට්ඨාමි’’, සඞ්ඝාටිමිච්චධිට්ඨයෙ;
අහත්ථපාසමෙතන්ති, සෙසෙසුපි අයං නයො.
අධිට්ඨහන්තො සඞ්ඝාටි-ප්පභුතිං පුබ්බචීවරං;
පච්චුද්ධරිත්වාධිට්ඨෙය්ය, පත්තාධිට්ඨහනෙ තථා.
එතං ¶ ඉමං ව සඞ්ඝාටිං, සංසෙ පච්චුද්ධරාමිති;
එවං සබ්බානි නාමෙන, වත්වා පච්චුද්ධරෙ විදූ.
සඞ්ඝාටි පච්ඡිමන්තෙන, දීඝසො මුට්ඨිපඤ්චකො;
උත්තමන්තෙන සුගත-චීවරූනාපි වට්ටති.
මුට්ඨිත්තිකඤ්ච තිරියං, තථා එකංසිකස්සපි;
අන්තරවාසකො චාපි, දීඝසො මුට්ඨිපඤ්චකො;
අඩ්ඪතෙය්යො ද්විහත්ථො වා, තිරියන්තෙන වට්ටති.
නිසීදනස්ස ¶ දීඝෙන, විදත්ථි ද්වෙ විසාලතො;
දියඩ්ඪං දසා විදත්ථි, සුගතස්ස විදත්ථියා.
කණ්ඩුප්පටිච්ඡාදිකස්ස, තිරියං ද්වෙ විදත්ථියො;
දීඝන්තතො චතස්සොව, සුගතස්ස විදත්ථියා.
වස්සිකසාටිකායාපි, දීඝසො ඡ විදත්ථියො;
තිරියං අඩ්ඪතෙය්යාව, සුගතස්ස විදත්ථියා.
එත්ථ ඡෙදනපාචිත්ති, කරොන්තස්ස තදුත්තරි;
පච්චත්ථරණ මුඛචොළා, ආකඞ්ඛිතප්පමාණිකා.
පරික්ඛාරචොළෙ ගණනා, පමාණං වා න දීපිතං;
තථා වත්වා අධිට්ඨෙය්ය, ථවිකාදිං විකප්පියං.
අහතාහතකප්පානං, සඞ්ඝාටි දිගුණා සියා;
එකච්චියොත්තරාසඞ්ගො, තථා අන්තරවාසකො.
උතුද්ධටාන ¶ දුස්සානං, සඞ්ඝාටි ච චතුග්ගුණා;
භවෙය්යුං දිගුණා සෙසා, පංසුකූලෙ යථාරුචි.
තීසු ද්වෙ වාපි එකං වා, ඡින්දිතබ්බං පහොති යං;
සබ්බෙසු අප්පහොන්තෙසු, අන්වාධිමාදියෙය්ය වා;
අච්ඡින්නඤ්ච අනාදිණ්ණං, න ධාරෙය්ය තිචීවරං.
ගාමෙ නිවෙසනෙ උද්දො-සිතපාසාදහම්මියෙ;
නාවාට්ටමාළආරාමෙ, සත්ථඛෙත්තඛලෙ දුමෙ.
අජ්ඣොකාසෙ විහාරෙ වා, නික්ඛිපිත්වා තිචීවරං;
භික්ඛුසම්මුතියාඤ්ඤත්ර, විප්පවත්ථුං න වට්ටති.
රොගවස්සානපරියන්තා, කණ්ඩුච්ඡාදිකසාටිකා;
තතො පරං විකප්පෙය්ය, සෙසා අපරියන්තිකා.
පච්චත්ථරණ ¶ පරික්ඛාර-මුඛපුඤ්ඡනචොළකං;
දසං ප්යරත්තනාදිණ්ණකප්පං ලබ්භං නිසීදනං.
අදසං රජිතංයෙව, සෙසචීවරපඤ්චකං;
කප්පතාදිණ්ණකප්පංව, සදසංව නිසීදනං.
අනධිට්ඨිතනිස්සට්ඨං, කප්පෙත්වා පරිභුඤ්ජයෙ;
හත්ථදීඝං තතොපඩ්ඪ-විත්ථාරඤ්ච විකප්පියං.
තිචීවරස්ස භික්ඛුස්ස, සබ්බමෙතං පකාසිතං;
පරික්ඛාරචොළියො සබ්බං, තථා වත්වා අධිට්ඨති.
අච්ඡෙදවිස්සජ්ජනගාහවිබ්භමා ¶ ,
පච්චුද්ධරො මාරණලිඞ්ගසික්ඛා;
සබ්බෙස්වධිට්ඨානවියොගකාරණා,
විනිවිද්ධඡිද්දඤ්ච තිචීවරස්ස.
කුසවාකඵලකානි, කම්බලං කෙසවාලජං;
ථුල්ලච්චයං ධාරයතොලූකපක්ඛාජිනක්ඛිපෙ.
කදලෙරකක්කදුස්සෙ, පොත්ථකෙ චාපි දුක්කටං;
සබ්බනීලකමඤ්ජෙට්ඨ-පීතලොහිතකණ්හකෙ.
මහාරඞ්ගමහානාම-රඞ්ගරත්තෙ තිරීටකෙ;
අච්ඡින්නදීඝදසකෙ, ඵලපුප්ඵදසෙ තථා;
කඤ්චුකෙ වෙඨනෙ සබ්බං, ලභතිච්ඡින්නචීවරොති.
4. රජනනිද්දෙසො
රජනානි චාති –
මූලක්ඛන්ධතචපත්ත-ඵලපුප්ඵප්පභෙදතො;
රජනා ඡප්පකාරානි, අනුඤ්ඤාතානි සත්ථුනා.
මූලෙ ¶ හලිද්දිං ඛන්ධෙ ච, මඤ්ජෙට්ඨ තුඞ්ගහාරකෙ;
අල්ලිං නීලඤ්ච පත්තෙසු, තචෙ ලොද්දඤ්ච කණ්ඩුලං;
කුසුම්භං කිංසුකං පුප්ඵෙ, සබ්බං ලබ්භං විවජ්ජියාති.
5. පත්තනිද්දෙසො
පත්තො ¶ චාති –
අයොපත්තො භූමිපත්තො, ජාතියා කප්පියා දුවෙ;
උක්කට්ඨො මජ්ඣිමො චෙව, ඔමකො ච පමාණතො.
උක්කට්ඨො මගධෙ නාළි-ද්වයතණ්ඩුලසාධිතං;
ගණ්හාති ඔදනං සූපං, බ්යඤ්ජනඤ්ච තදූපියං.
මජ්ඣිමො තස්සුපඩ්ඪොව, තතොපඩ්ඪොව ඔමකො;
උක්කට්ඨතො ච උක්කට්ඨො, අපත්තො ඔමකොමකො.
අතිරෙකපත්තො ධාරෙය්යො, දසාහපරමං සකො;
කප්පො නිස්සග්ගියො හොති, තස්මිං කාලෙතිනාමිතෙ.
අච්ඡෙදදානගාහෙහි, විබ්භමා මරණුද්ධටා;
ලිඞ්ගසික්ඛාහි ඡිද්දෙන, පත්තාධිට්ඨානමුජ්ඣති.
පත්තං න පටිසාමෙය්ය, සොදකං න ච ඔතපෙ;
උණ්හෙ න නිදහෙ භුම්යා, න ඨපෙ නො ච ලග්ගයෙ.
මිඩ්ඪන්තෙ පරිභණ්ඩන්තෙ, අඞ්කෙ වා ආතපත්තකෙ;
පාදෙසු මඤ්චපීඨෙ වා, ඨපෙතුං න ච කප්පති.
න නීහරෙය්ය උච්ඡිට්ඨො-දකඤ්ච චලකට්ඨිකං;
පත්තෙන පත්තහත්ථො වා, කවාටං න පණාමයෙ.
භූමිආධාරකෙ ¶ දාරුදණ්ඩාධාරෙ සුසජ්ජිතෙ;
දුවෙ පත්තෙ ඨපෙය්යෙකං, නික්කුජ්ජිත්වාන භූමියං.
දාරුරූපියසොවණ්ණ-මණිවෙළුරියාමයා ¶ ;
කංසකාචතිපුසීසඵලිකාතම්බලොහජා.
ඡවසීසමයො චාපි, ඝටීතුම්බකටාහජා;
පත්තා අකප්පියා සබ්බෙ, වුත්තා දුක්කටවත්ථුකාති.
6. ථාලකනිද්දෙසො
ථාලකා චාති –
කප්පියා ථාලකා තිස්සො, තම්බායොමත්තිකාමයා;
දාරුසොවණ්ණරජතමණිවෙළුරියාමයා.
අකප්පා ඵලිකාකාචකංසජා ගිහිසන්තකා;
සඞ්ඝිකා කප්පියා තුම්බඝටිජා තාවකාලිකාති.
7. පවාරණානිද්දෙසො
පවාරණාති –
යෙනීරියාපථෙනායං, භුඤ්ජමානො පවාරිතො;
තතො අඤ්ඤෙන භුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තිනතිරිත්තකං.
අසනං භොජනඤ්චෙව, අභිහාරො සමීපතා;
කායවාචාපටික්ඛෙපො, පඤ්චඅඞ්ගා පවාරණා.
ඔදනො ¶ සත්තු කුම්මාසො, මච්ඡො මංසඤ්ච භොජනං;
සාලි වීහි යවො කඞ්ගු, කුද්රූසවරගොධුමා;
සත්තන්නමෙසං ධඤ්ඤානං, ඔදනො භොජ්ජයාගු ච.
සාමාකාදිතිණං කුද්රූසකෙ වරකචොරකො;
වරකෙ සාලියඤ්චෙව, නීවාරො සඞ්ගහං ගතො.
භට්ඨධඤ්ඤමයො සත්තු, කුම්මාසො යවසම්භවො;
මංසො ච කප්පියො වුත්තො, මච්ඡො උදකසම්භවො.
භුඤ්ජන්තො ¶ භොජනං කප්ප-මකප්පං වා නිසෙධයං;
පවාරෙය්යාභිහටං කප්පං, තන්නාමෙන ඉමන්ති වා.
ලාජා තංසත්තුභත්තානි, ගොරසො සුද්ධඛජ්ජකො;
තණ්ඩුලා භට්ඨපිට්ඨඤ්ච, පුථුකා වෙළුආදිනං.
භත්තං වුත්තාවසෙසානං, රසයාගු රසොපි ච;
සුද්ධයාගුඵලාදීනි, න ජනෙන්ති පවාරණං.
පවාරිතෙන වුට්ඨාය, අභුත්තෙන ච භොජනං;
අතිරිත්තං න කාතබ්බං, යෙන යං වා පුරෙ කතං.
කප්පියං ගහිතඤ්චෙවු-ච්චාරිතං හත්ථපාසගං;
අතිරිත්තං කරොන්තෙවං, ‘‘අලමෙත’’න්ති භාසතු.
න කරෙනුපසම්පන්න-හත්ථගං පෙසයිත්වාපි;
කාරෙතුං ලබ්භතෙ සබ්බො, භුඤ්ජිතුං තමකාරකොති.
8. කාලිකනිද්දෙසො
කාලිකා ¶ චාති –
පටිග්ගහිතා චත්තාරො, කාලිකා යාවකාලිකං;
යාමකාලිකං සත්තාහ-කාලිකං යාවජීවිකං.
පිට්ඨං මූලං ඵලං ඛජ්ජං, ගොරසො ධඤ්ඤභොජනං;
යාගුසූපප්පභුතයො, හොන්තෙතෙ යාවකාලිකා.
මධුමුද්දිකසාලූක-චොචමොචම්බජම්බුජං;
ඵාරුසං නග්ගිසන්තත්තං, පානකං යාමකාලිකං.
සානුලොමානි ධඤ්ඤානි, ඨපෙත්වා ඵලජො රසො;
මධූකපුප්ඵමඤ්ඤත්ර, සබ්බො පුප්ඵරසොපි ච.
සබ්බපත්තරසො චෙව, ඨපෙත්වා පක්කඩාකජං;
සීතොදමද්දිතොදිච්ච-පාකො වා යාමකාලිකො.
සප්පිනොනීතතෙලානි ¶ , මධුඵාණිතමෙව ච;
සත්තාහකාලිකා සප්පි, යෙසං මංසමවාරිතං.
තෙලං තිලවසෙරණ්ඩ-මධුසාසපසම්භවං;
ඛුද්දාභමරමධුකරි-මක්ඛිකාහි කතං මධු;
රසාදිඋච්ඡුවිකති, පක්කාපක්කා ච ඵාණිතං.
සවත්ථුපක්කා සාමං වා, වසා කාලෙ අමානුසා;
අඤ්ඤෙසං න පචෙ වත්ථුං, යාවකාලිකවත්ථුනං.
හලිද්දිං ¶ සිඞ්ගිවෙරඤ්ච, වචත්තං ලසුණං වචා;
උසීරං භද්දමුත්තඤ්චාතිවිසා කටුරොහිණී;
පඤ්චමූලාදිකඤ්චාපි, මූලං තං යාවජීවිකං.
බිළඞ්ගං මරිචං ගොට්ඨ-ඵලං පිප්ඵලි රාජිකා;
තිඵලෙරණ්ඩකාදීනං, ඵලං තං යාවජීවිකං.
කප්පාසනිම්බකුටජපටොලසුලසාදිනං;
සූපෙය්යපණ්ණං වජ්ජෙත්වා, පණ්ණං තං යාවජීවිකං.
ඨපෙත්වා උච්ඡුනිය්යාසං,
සරසං උච්ඡුජං තචං;
නිය්යාසො ච තචො සබ්බො,
ලොණං ලොහං සිලා තථා.
සුද්ධසිත්ථඤ්ච සෙවාලො, යඤ්ච කිඤ්චි සුඣාපිතං;
විකටාදිප්පභෙදඤ්ච, ඤාතබ්බං යාවජීවිකං.
මූලං සාරං තචො ඵෙග්ගු, පණ්ණං පුප්ඵං ඵලං ලතා;
ආහාරත්ථ මසාධෙන්තං, සබ්බං තං යාවජීවිකං.
සබ්බකාලිකසම්භොගො, කාලෙ සබ්බස්ස කප්පති;
සති පච්චයෙ විකාලෙ, කප්පතෙ කාලිකත්තයං.
කාලයාමමතික්කන්තා ¶ , පාචිත්තිං ජනයන්තුභො;
ජනයන්ති උභොපෙතෙ, අන්තොවුත්ථඤ්ච සන්නිධිං.
සත්තාහකාලිකෙ ¶ සත්ත, අහානි අතිනාමිතෙ;
පාචිත්ති පාළිනාරුළ්හෙ, සප්පිආදිම්හි දුක්කටං.
නිස්සට්ඨලද්ධං මක්ඛෙය්ය, නඞ්ගං නජ්ඣොහරෙය්ය ච;
විකප්පෙන්තස්ස සත්තාහෙ, සාමණෙරස්සධිට්ඨතො;
මක්ඛනාදිඤ්ච නාපත්ති, අඤ්ඤස්ස දදතොපි ච.
යාවකාලිකආදීනි, සංසට්ඨානි සහත්තනා;
ගාහාපයන්ති සබ්භාවං, තස්මා එවමුදීරිතං.
පුරෙ පටිග්ගහිතඤ්ච, සත්තාහං යාවජීවිකං;
සෙසකාලිකසම්මිස්සං, පාචිත්ති පරිභුඤ්ජතො.
යාවකාලිකසම්මිස්සං, ඉතරං කාලිකත්තයං;
පටිග්ගහිතං තදහු, තදහෙව ච භුඤ්ජයෙ.
යාමකාලිකසම්මිස්සං, සෙසමෙවං විජානියං;
සත්තාහකාලිකමිස්සඤ්ච, සත්තාහං කප්පතෙතරන්ති.
9. පටිග්ගාහනිද්දෙසො
පටිග්ගාහොති –
දාතුකාමාභිහාරො ච, හත්ථපාසෙරණක්ඛමං;
තිධා දෙන්තෙ ද්විධා ගාහො, පඤ්චඞ්ගෙවං පටිග්ගහො.
අසංහාරියෙ තත්ථජාතෙ, සුඛුමෙ චිඤ්චආදිනං;
පණ්ණෙ වාසය්හභාරෙ ච, පටිග්ගාහො න රූහති.
සික්ඛාමරණලිඞ්ගෙහි, අනපෙක්ඛවිසග්ගතො;
අච්ඡෙදානුපසම්පන්න-දානා ගාහොපසම්මති.
අප්පටිග්ගහිතං ¶ ¶ සබ්බං, පාචිත්ති පරිභුඤ්ජතො;
සුද්ධඤ්ච නාතිබහලං, කප්පතෙ උදකං තථා.
අඞ්ගලග්ගමවිච්ඡින්නං, දන්තක්ඛිකණ්ණගූථකං;
ලොණස්සුඛෙළසිඞ්ඝාණි-සෙම්හමුත්තකරීසකං.
ගූථමත්තිකමුත්තානි, ඡාරිකඤ්ච තථාවිධෙ;
සාමං ගහෙත්වා සෙවෙය්ය, අසන්තෙ කප්පකාරකෙ.
දුරූපචිණ්ණෙ රජොකිණ්ණෙ, අථුග්ගහප්පටිග්ගහෙ;
අන්තොවුත්ථෙ සයංපක්කෙ, අන්තොපක්කෙ ච දුක්කටන්ති.
10. අකප්පියමංසනිද්දෙසො
මංසෙසු ච අකප්පියන්ති –
මනුස්සහත්ථිඅස්සානං, මංසං සුනඛදීපිනං;
සීහබ්යග්ඝතරච්ඡානං, අච්ඡස්ස උරගස්ස ච.
උද්දිස්සකතමංසඤ්ච, යඤ්ච අප්පටිවෙක්ඛිතං;
ථුල්ලච්චයං මනුස්සානං, මංසෙ සෙසෙසු දුක්කටං.
අට්ඨීපි ලොහිතං චම්මං, ලොමමෙසං න කප්පති;
සචිත්තකංව උද්දිස්ස-කතං සෙසා අචිත්තකාති.
11. නිස්සග්ගියනිද්දෙසො
නිස්සග්ගියානීති ¶ –
අරූපියං රූපියෙන, රූපියං ඉතරෙන ච;
රූපියං පරිවත්තෙය්ය, නිස්සග්ගි ඉධ රූපියං.
කහාපණො සජ්ඣු සිඞ්ගී, වොහාරූපගමාසකං;
වත්ථමුත්තාදි ඉතරං, කප්පං දුක්කටවත්ථු ච.
‘‘ඉමං ¶ ගහෙත්වා භුත්වා වා, ඉමං දෙහි කරානය;
දෙමි වා’’ති සමාපන්නෙ, නිස්සග්ගි කයවික්කයෙ.
අත්තනො අඤ්ඤතො ලාභං, සඞ්ඝස්සඤ්ඤස්ස වා නතං;
පරිණාමෙය්ය නිස්සග්ගි, පාචිත්ති චාපි දුක්කටං.
අනිස්සජ්ජිත්වා නිස්සග්ගිං, පරිභුඤ්ජෙ න දෙය්ය වා;
නිස්සට්ඨං සකසඤ්ඤාය, දුක්කටං අඤ්ඤථෙතරන්ති.
12. පාචිත්තියනිද්දෙසො
පාචිත්තීති –
මුසාවාදොමසාවාදෙ, පෙසුඤ්ඤහරණෙ තථා;
පදසොධම්මසාගාරෙ, උජ්ඣාපනකඛීයනෙ.
තලසත්තිඅනාදරකුක්කුච්චුප්පාදනෙසු ච;
ගාමප්පවෙසනාපුච්ඡා, භොජනෙ ච පරම්පරා.
අනුද්ධරිත්වා ¶ ගමනෙ, සෙය්යං සෙනාසනානි වා;
ඉත්ථියාද්ධානගමනෙ, එකෙකාය නිසීදනෙ.
භීසාපනාකොටනඅඤ්ඤවාදෙ,
විහෙසදුට්ඨුල්ලපකාසඡාදෙ;
හාසොදකෙ නිච්ඡුභනෙ විහාරා,
පාචිත්ති වුත්තානුපඛජ්ජසයනෙති.
13. සමණකප්පනිද්දෙසො
සමණකප්පාති –
භූතගාමසමාරම්භෙ, පාචිත්ති කතකප්පියං;
නඛෙන වාග්ගිසත්ථෙහි, භවෙ සමණකප්පියං.
ස මූලඛන්ධබීජග්ග-ඵළුබීජප්පභාවිතො;
ආරම්භෙ දුක්කටං බීජං, භූතගාමවියොජිතං.
නිබ්බට්ටබීජං ¶ නොබීජ-මකතඤ්චාපි කප්පති;
කටාහබද්ධබීජානි, බහිද්ධා වාපි කාරයෙ.
එකාබද්ධෙසු බීජෙසු, භාජනෙ වාපි භූමියං;
කතෙ ච කප්පියෙකස්මිං, සබ්බෙස්වෙව කතං භවෙ.
නික්ඛිත්තෙ කප්පියං කත්වා, මූලපණ්ණානි ජායරුං;
කප්පියං පුන කාරෙය්ය, භූතගාමො හි සො තදා.
සපණ්ණො ¶ වා අපණ්ණො වා, සෙවාලොදකසම්භවො;
චෙතියාදීසු සෙවාලො, නිබ්බට්ටද්වත්තිපත්තකො;
භූතගාමොව බීජම්පි, මූලපණ්ණෙ විනිග්ගතෙ.
ඝටාදිපිට්ඨෙ සෙවාලො, මකුළං අහිඡත්තකං;
දුක්කටස්සෙව වත්ථූනි, ඵුල්ලමබ්යවහාරිකං.
ලාඛානිය්යාසඡත්තානි, අල්ලරුක්ඛෙ විකොපිය;
ගණ්හතො තත්ථ පාචිත්ති, ඡින්දතො වාපි අක්ඛරං.
පීළෙතුං නාළිකෙරාදිං, දාරුමක්කටකාදිනා;
ඡින්දිතුං ගණ්ඨිකං කාතුං, තිණාදිං න ච කප්පති.
භූතගාමං ව බීජං වා, ඡින්ද භින්දොචිනාහි වා;
ඵාලෙහි විජ්ඣ පච වා, නියමෙත්වා න භාසයෙ.
ඉමං කරොහි කප්පියං, ඉමං ගණ්හෙදමාහර;
ඉමං දෙහි ඉමං සොධෙහෙවං වට්ටති භාසිතුන්ති.
14. භූමිනිද්දෙසො
භූමියොති –
සම්මුතුස්සාවනන්තා ච, ගොනිසාදී ගහාපති;
කප්පියා භූමියො යාසු, වුත්ථං පක්කඤ්ච කප්පති.
වාසත්ථාය ¶ කතෙ ගෙහෙ, සඞ්ඝිකෙ වෙකසන්තකෙ;
කප්පියා කුටි ලද්ධබ්බා, සහසෙය්යප්පහොනකෙ.
ගෙහෙ ¶ සඞ්ඝස්ස වෙකස්ස, කරමානෙවමීරයං;
පඨමිට්ඨකථම්භාදිං, ඨපෙය්යුස්සාවනන්තිකා;
‘‘කප්පියකුටිං කරොම, කප්පියකුටිං කරොමා’’ති.
යෙභුය්යෙනාපරික්ඛිත්තො, ආරාමො සකලොපි වා;
වුච්චතෙ ‘‘ගොනිසාදී’’ති, සම්මුතී සඞ්ඝසම්මතා.
භික්ඛුං ඨපෙත්වා අඤ්ඤෙහි, දින්නො තෙසංව සන්තකො;
අත්ථාය කප්පකුටියා, ගෙහො ගහපතී මතො.
අකප්පකුටියා වුත්ථසප්පිආදීහි මිස්සිතං;
වජෙය්ය අන්තොවුත්ථත්තං, පුරිමං කාලිකද්වයං.
තෙහෙව භික්ඛුනා පක්කං, කප්පතෙ යාවජීවිකං;
නිරාමිසංව සත්තාහං, සාමිසෙ සාමපාකතා.
උස්සාවනන්තිකා යෙහි, ථම්භාදීහි අධිට්ඨිතා;
තෙසුයෙවාපනීතෙසු, තදඤ්ඤෙසුපි තිට්ඨති.
සබ්බෙසු අපනීතෙසු, භවෙ ජහිතවත්ථුකා;
ගොනිසාදී පරික්ඛිත්තෙ, සෙසා ඡදනවිබ්භමාති.
15. උපජ්ඣාචරියවත්තනිද්දෙසො
උපජ්ඣාචරියවත්තානීති –
නිස්සායුපජ්ඣාචරියෙ, වසමානො සුපෙසලො;
දන්තකට්ඨාසනං තොයං, යාගුං කාලෙ දදෙ සදා.
පත්තෙ වත්තං චරෙ ගාම-ප්පවෙසෙ ගමනාගමෙ;
ආසනෙ පාදපීඨෙ ච, කථලොපාහනචීවරෙ.
පරිභොජනීයපානීය-වච්චප්පස්සාවඨානිසු ¶ ;
විහාරසොධනෙ වත්තං, පුන පඤ්ඤාපනෙ තථා.
න ¶ පප්ඵොටෙය්ය සොධෙන්තො, පටිවාතෙ ච සඞ්ගණෙ;
විහාරං භික්ඛු පානීය-සාමන්තා සයනාසනං.
න්හානෙ න්හාතස්ස කාතබ්බෙ, රඞ්ගපාකෙ ච ධොවනෙ;
සිබ්බනෙ චීවරෙ ථෙවෙ, රජන්තො න වජෙ ඨිතෙ.
එකච්චස්ස අනාපුච්ඡා, පත්තං වා චීවරානි වා;
න දදෙය්ය න ගණ්හෙය්ය, පරික්ඛාරඤ්ච කිඤ්චනං.
එකච්චං පච්ඡතො කාතුං, ගන්තුං වා තස්ස පච්ඡතො;
පිණ්ඩපාතඤ්ච නින්නෙතුං, නීහරාපෙතුමත්තනො.
කිච්චයං පරිකම්මං වා, කෙසච්ඡෙදඤ්ච අත්තනො;
කාරාපෙතුං ව කාතුං වා, අනාපුච්ඡා න වට්ටති.
ගාමං සුසානං නිස්සීමං, දිසං වා ගන්තුමිච්ඡතො;
අත්තනො කිච්චයං වාපි, අනාපුච්ඡා න වට්ටති.
උප්පන්නං අරතිං දිට්ඨිං, කුක්කුච්චං වා විනොදයෙ;
කරෙය්ය වාපි උස්සුක්කං, සඞ්ඝායත්තෙසු කම්මසු.
ගිලානෙසු උපට්ඨෙය්ය, වුට්ඨානං නෙසමාගමෙ;
වත්තභෙදෙන සබ්බත්ථ, අනාදරෙන දුක්කටන්ති.
16. වච්චපස්සාවට්ඨානිකනිද්දෙසො
වච්චපස්සාවට්ඨානිකන්ති ¶ –
න කරෙය්ය යථාවුඩ්ඪං, වච්චං යාතානුපුබ්බියා;
වච්චපස්සාවකුටියො, න්හානතිත්ථඤ්ච ලබ්භති.
පවිසෙය්යුබ්භජිත්වා නො, සහසා පවිසෙය්ය ච;
උක්කාසිත්වාවුබ්භජෙය්ය, පාදුකාස්වෙව සණ්ඨිතො.
න ¶ කරෙ නිත්ථුනං වච්චං, දන්තකට්ඨඤ්ච ඛාදයං;
වච්චපස්සාවදොණීනං, න කරෙය්යුභයං බහි.
කූපෙ කට්ඨං න පාතෙය්ය, ඛෙළං පස්සාවදොණියා;
නාවලෙඛෙය්ය ඵරුසෙ-නුහතඤ්චාපි ධොවයෙ.
න නික්ඛමෙය්ය සහසා-වුබ්භජිත්වා න නික්ඛමෙ;
චපු චපු නාචමෙය්ය, උක්ලාපඤ්ච විසොධයෙති.
17. ආපුච්ඡකරණනිද්දෙසො
ආපුච්ඡකරණන්ති –
අනජ්ඣිට්ඨොව ථෙරෙන, පාතිමොක්ඛං න උද්දිසෙ;
ධම්මං න කථයෙ පඤ්හං, න පුච්ඡෙ න ච විස්සජෙ.
ආපුච්ඡිත්වා කථෙන්තස්ස, පුන වුඩ්ඪතරාගමෙ;
පුන ආපුච්ඡනං නත්ථි, භත්තග්ගෙ චානුමොදතො.
වසන්තො ¶ ච අනාපුච්ඡා, වුඩ්ඪෙනෙකවිහාරකෙ;
න සජ්ඣායෙය්ය උද්දෙසං, පරිපුච්ඡඤ්ච නො දදෙ.
ධම්මං න භාසයෙ දීපං, න කරෙ න ච විජ්ඣපෙ;
වාතපානං කවාටං වා, විවරෙය්ය ථකෙය්ය ච.
චඞ්කමෙ චඞ්කමන්තොපි, වුඩ්ඪෙන පරිවත්තයෙ;
යෙන වුඩ්ඪො ස සඞ්ඝාටි-කණ්ණෙනෙනං න ඝට්ටයෙති.
18. නග්ගනිද්දෙසො
නග්ගොති –
නග්ගො මග්ගං වජෙ භුඤ්ජෙ, පිවෙ ඛාදෙ න සායයෙ;
න ගණ්හෙ න දදෙ නෙව, වන්දෙ වන්දාපයෙය්ය වා.
පරිකම්මං න කාරෙය්ය, න කරෙ පටිඡාදිසු;
පරිකම්මෙ දුවෙ වත්ථ-ච්ඡාදි සබ්බත්ථ කප්පියාති.
19. න්හානකප්පනිද්දෙසො
න්හානකප්පොති ¶ –
න ච න්හායෙය්ය ථෙරානං, පුරතොපරි වා තථා;
දදෙය්ය ඔතරන්තානං, මග්ගමුත්තරමානකො.
කුට්ටත්ථම්භතරුට්ටානෙ, න්හායමානො න ඝංසයෙ;
කායං ගන්ධබ්බහත්ථෙන, කුරුවින්දකසුත්තියා.
මල්ලකෙනාඤ්ඤමඤ්ඤං ¶ වා, සරීරෙන න ඝංසයෙ;
කපාලිට්ඨකඛණ්ඩානි, වත්ථවට්ටි ච වට්ටති.
සබ්බෙසං පුථුපාණී චා-කල්ලස්සාකතමල්ලකං;
පාසාණඵෙණකථලා, කප්පන්ති පාදඝංසනෙති.
20. අවන්දියනිද්දෙසො
අවන්දියොති –
උක්ඛිත්තානුපසම්පන්න-නානාසංවාසඉත්ථියො;
නවො ච ගරුකට්ඨො ච, පණ්ඩකො ච අවන්දියාති.
21. චම්මනිද්දෙසො
චම්මන්ති –
මිගාජෙළකචම්මානි, කප්පන්ති පරිභුඤ්ජිතුං;
රොහිතෙණිපසදා ච, කුරුඞ්ගා මිගජාතිකා.
අනුඤ්ඤාතත්තයා අඤ්ඤං, චම්මං දුක්කටවත්ථුකං;
ථවිකොපාහනෙ චම්මං, සබ්බං කප්පතිමානුසන්ති.
22. උපාහනනිද්දෙසො
උපාහනා චෙවාති –
මජ්ඣදෙසෙ න කප්පන්ති, ගණඞ්ගණූපාහනා නවා;
සබ්බස්ස කප්පන්තාරාමෙ, සබ්බත්ථාකල්ලකස්ස ච.
සබ්බනීලකඔදාතපීතලොහිතකණ්හකා ¶ ¶ ;
මහාරඞ්ගමහානාම-රඞ්ගරත්තා චුපාහනා.
සබ්බමඤ්ජෙට්ඨිකා චිත්රා, නීලපීතාදිවද්ධිකා;
තිත්තිරපත්තිකා මෙණ්ඩ-අජවිසාණවද්ධිකා.
ඛල්ලබද්ධා පුටබද්ධා, තූලපුණ්ණා චුපාහනා;
පාලිගුණ්ඨිමකා මොර-පිඤ්ඡෙන පරිසිබ්බිතා.
විච්ඡිකාළිකතා සීහබ්යග්ඝුද්දාජිනදීපිනං;
මජ්ජාරකාළකොලූකචම්මෙහි ච පරික්ඛටා;
පාදුකා සඞ්කමනීයා, කොචි ධාරෙය්ය දුක්කටං.
නීලාදිවණ්ණං සකලං, පුඤ්ඡිත්වා වෙකදෙසකං;
උපාහනා වළඤ්ජෙය්ය, හාරෙත්වා ඛල්ලකාදිකන්ති.
23. අනොලොකියනිද්දෙසො
අනොලොකියන්ති –
සාරත්තො ඉත්ථියා යොනිං, මුඛං වා භික්ඛදායියා;
පරස්ස පත්තමුජ්ඣානසඤ්ඤී වා අත්තනො මුඛං;
ආදාසොදකපත්තෙ වා, ඔලොකෙය්යස්ස දුක්කටන්ති.
24. අඤ්ජනීනිද්දෙසො
අඤ්ජනීති ¶ –
වට්ටාට්ඨසොළසංසා වා, මට්ඨා වට්ටති අඤ්ජනී;
තිස්සොපි මූලෙ ගීවායං, ලෙඛා එකාව බන්ධිතුං.
යං කිඤ්චි රූපං මාලාදිකම්මං මකරදන්තකං;
ගොමුත්තකඩ්ඪචන්දාදි-විකාරං නෙත්ථ වට්ටති.
ලබ්භෙකවණ්ණසුත්තෙන, සිබ්බිතුං ථවිකා තථා;
සිපාටි කුඤ්චිකාකොසො, සලාකාපි අචිත්තකා.
සඞ්ඛනාභිවිසාණට්ඨි-නළදන්තමයා ¶ තථා;
ඵලකට්ඨමයා වෙළු-ලාඛාලොහමයාපි ච.
අඤ්ජනියො සලාකායො, ධූමනෙත්තා ච ලබ්භරෙ;
තථා සත්ථකදණ්ඩානි, නත්ථුදානා ච තම්මයාති.
25. අකප්පියසයනනිද්දෙසො
අකප්පියසයනානීති –
ආසන්දී තූලී පල්ලඞ්කො, පටිකං ගොනචිත්තකං;
පටලී විකතී උද්ද-ලොමී එකන්තලොමිකා.
කුත්තං කොසෙය්යං කට්ටිස්සං, හත්ථිඅස්සරථත්ථරා;
ජිනප්පවෙණිකදලී-මිගප්පවරඅත්ථරා.
සලොහිතවිතානඤ්චු-භතොරත්තූපධානකං ¶ ;
අකප්පියානි එතානි, දුක්කටං පරිභුඤ්ජතො.
ආසන්දාදිත්තයා සෙසෙ, ලබ්භතෙ ගිහිසන්තකෙ;
ධම්මාසනෙ ච භත්තග්ගෙ, ඝරෙ චාපි නිසීදිතුං;
භූමත්ථරණසඞ්ඛෙපෙ, සයිතුඤ්චාපි කප්පති.
චතුරංසපීඨා සත්තඞ්ගා, පඤ්චඞ්ගා උච්චපාදකා;
තූලොනද්ධා ඝරෙයෙව, මඤ්චපීඨා නිසීදිතුං.
චොළවාකුණ්ණපණ්ණානං, තිණානඤ්චෙව පූරිතා;
චීවරච්ඡවියො පඤ්ච, භිසී සබ්බත්ථ කප්පියා.
තූලත්තයං භිසිගබ්භො, ලොමානි මිගපක්ඛිනං;
බිම්බොහනෙ අනුඤ්ඤාතං, තූලවජ්ජා මසූරකෙ.
මනුස්සලොමමුණ්ණායං, පණ්ණෙ පුප්ඵං තමාලකං;
සුද්ධං න ආසනඤ්චෙව, ලබ්භමප්පටිවෙක්ඛිතන්ති.
26. සමානාසනිකනිද්දෙසො
සමානාසනිකොපි ¶ චාති –
තිවස්සන්තරානුඤ්ඤාතං, භික්ඛූනමෙකමාසනං;
සත්තවස්සතිවස්සෙහි, පඤ්චවස්සො නිසීදිතුං.
ඨපෙත්වා පණ්ඩකං ඉත්ථිං, උභතොබ්යඤ්ජනං මුනි;
දීඝාසනෙ අනුඤ්ඤාසි, සබ්බෙහෙව නිසීදිතුං.
අන්තං ¶ දීඝාසනං තිණ්ණං, යං පහොති නිසීදිතුං;
මඤ්චකෙ වාපි පීඨෙ වා, ද්වින්නං ලබ්භං නිසීදිතුන්ති.
27. අසංවාසිකනිද්දෙසො
අසංවාසිකො චාති –
උක්ඛිත්තොනුපසම්පන්නො, භික්ඛුනී ඡින්නමූලකො;
නානාසංවාසනිස්සීම-ට්ඨිතවෙහායසණ්ඨිතා;
එකාදස අභබ්බා ච, අසංවාසාති දීපිතාති.
28. කම්මනිද්දෙසො
කම්මඤ්චාති –
වග්ගෙන අධම්මකම්මං, සමග්ගෙන අධම්මිකං;
වග්ගෙන ධම්මකම්මඤ්ච, සමග්ගෙන ච ධම්මිකං;
චතුත්ථංයෙවානුඤ්ඤාතං, සෙසකම්මෙසු දුක්කටං.
චතුවග්ගො පඤ්චවග්ගො, දසවීසතිවග්ගිකො;
තිරෙකවීසතිවග්ගො, පඤ්ච සඞ්ඝා විභාවිතා.
චතුවග්ගෙත්ථ අබ්භානු-පසම්පදාපවාරණා;
පඤ්චවග්ගො ච අබ්භානං, මජ්ඣදෙසුපසම්පදං.
දසවග්ගො ¶ ච අබ්භානං, ඨපෙත්වා සබ්බකම්මිකො;
ඉතරො සබ්බකම්මෙසු, කම්මප්පත්තොති දීපිතො.
චතුවග්ගෙන ¶ කත්තබ්බෙ, චත්තාරො පකතත්තකා;
කම්මප්පත්තා පරෙ ඡන්දා-රහා සෙසෙප්යයං නයො.
චතුවග්ගාදිකත්තබ්බං, අසංවාසකම්මාරහ;
ගරුකට්ඨෙස්වඤ්ඤතරං, කත්වාන ගණපූරකං;
පරිවාසාදිකං කම්මං, කතං කුප්පඤ්ච දුක්කටං.
අධම්මකම්මං වාරෙය්ය, අන්තරායෙ දුවෙ තයො;
දිට්ඨාවිමෙකොධිට්ඨානං, වාරෙන්තෙව තතොධිකා.
කම්මාරහා අසංවාසා, ඛිත්තචිත්තදුඛට්ටිතා;
එතෙසං සඞ්ඝමජ්ඣම්හි, පටික්ඛෙපො න රුහති.
පකතත්තෙකසීමට්ඨ-සමසංවාසභික්ඛුනො;
ආරොචෙන්තස්සන්තමසො-නන්තරස්සාපි රූහති.
කොපෙතුං ධම්මිකං කම්මං, පටික්කොසෙය්ය සම්මුඛා;
තිරොක්ඛා කායසාමග්ගිං, ඡන්දං නො දෙය්ය දුක්කටන්ති.
29. මිච්ඡාජීවවිවජ්ජනානිද්දෙසො
මිච්ඡාජීවවිවජ්ජනාති –
දාරුං වෙළුං ඵලං පුප්ඵං, චුණ්ණං න්හානමුඛොදකං;
මත්තිකාදන්තකට්ඨාදිං, න දදෙ කුලසඞ්ගහා.
පාරිභටකතාමුග්ග-සූප්යතාවත්ථුවිජ්ජයා;
පහෙණදූතකම්මෙන, ජඞ්ඝපෙසනියෙන වා.
අනුප්පදානප්පටිපිණ්ඩ-වෙජ්ජකම්මෙන ¶ ¶ වා පන;
නාඤ්ඤෙන වාපි සම්බුද්ධප්පටිකුට්ඨෙන ජීවයෙ.
විඤ්ඤත්තිනෙසනාභූතුල්ලපනාකුහනාදිහි;
කුලදූසාදිනුප්පන්නපච්චයෙ පරිවජ්ජයෙති.
30. වත්තනිද්දෙසො
වත්තන්ති –
ආගන්තුකො න ආරාමං, පවිසෙ සඋපාහනො;
සඡත්තොගුණ්ඨිතො සීසෙ, කරිත්වා වාපි චීවරං.
පානීයෙන න ධොවෙය්ය, පාදෙ වුඩ්ඪතරෙපි ච;
ආවාසිකෙභිවාදෙය්ය, පුච්ඡෙය්ය සයනාසනං.
ගමිකො පටිසාමෙත්වා, දාරුමත්තිකභණ්ඩකං;
විහාරඤ්ච ථකෙත්වාන, ආපුච්ඡ සයනාසනං.
ආපුච්ඡිතබ්බෙ අසති, සංගොපෙත්වාන සාධුකං;
පක්කමෙය්යඤ්ඤථා තස්ස, පක්කන්තුං න ච කප්පති.
ආවාසිකො පඤ්ඤාපෙය්ය, වුඩ්ඪාගන්තුස්ස ආසනං;
උපනික්ඛිපෙ පාදොද-ප්පභුතිං පත්තචීවරං.
පච්චුග්ගන්ත්වාන ගණ්හෙය්ය, පානීයෙන ච පුච්ඡයෙ;
ආගන්තුකෙභිවාදෙය්ය, පඤ්ඤපෙ සයනාසනං.
අජ්ඣාවුත්ථමවුත්ථං ¶ වා, ගොචරාගොචරං වදෙ;
වච්චපස්සාවඨානානි, කතිකං සෙක්ඛසම්මුතිං.
පවෙසනික්ඛමෙ කාලං, පරිභොජියපානියං;
නිසින්නොව නවකස්ස, එතං සබ්බං සමුද්දිසෙති.
31. විකප්පනානිද්දෙසො
විකප්පනා ¶ චෙවාති –
සම්මුඛා පරම්මුඛාති, දුවෙ වුත්තා විකප්පනා;
සම්මුඛාය විකප්පෙන්තො, බ්යත්තස්සෙකස්ස සන්තිකෙ;
‘‘ඉමං චීවරං තුය්හං, විකප්පෙමී’’ති භාසයෙ.
එත්තාවතා නිධෙතුංව, කප්පතී න ච කප්පති;
පරිභොගාදිකං තෙන, අප්පච්චුද්ධටභාවතො.
223. ‘‘මය්හං සන්තකං පරිභුඤ්ජ වා විස්සජ්ජෙහි වා යථාපච්චයං වා කරොහී’’ති –
තෙන පච්චුද්ධටෙයෙව, පරිභොගාදි කප්පති.
අපරා සම්මුඛාවෙකා, භික්ඛුස්සෙකස්ස සන්තිකෙ;
ගහෙත්වා නාමමෙකස්ස, පඤ්චන්නං සහධම්මිනං.
225. ‘‘ඉමං චීවරං තිස්සස්ස භික්ඛුනො, තිස්සාය භික්ඛුනියා, තිස්සස්ස සාමණෙරස්ස, තිස්සාය සාමණෙරියා, තිස්සාය සික්ඛමානාය විකප්පෙමී’’ති වත්තබ්බං.
තෙන භික්ඛුනා ‘‘තිස්සස්ස භික්ඛුනො, තිස්සාය භික්ඛුනියා, තිස්සස්ස සාමණෙරස්ස ¶ , තිස්සාය සාමණෙරියා, තිස්සාය සික්ඛමානාය සන්තකං පරිභුඤ්ජ වා විස්සජ්ජෙහි වා යථාපච්චයං වා කරොහී’’ති වත්තබ්බං.
පරම්මුඛාවිකප්පනෙ-කස්සන්තිකෙවමීරයෙ;
‘‘ඉමං චීවරං තුය්හං විකප්පනත්ථාය දම්මී’’ති.
227. තෙන වත්තබ්බො ‘‘කො තෙ මිත්තො වා සන්දිට්ඨො වා’’ති. ඉතරෙන චෙවං වත්තබ්බං ‘‘තිස්සො භික්ඛූ’’ති වා ¶ ‘‘තිස්සා භික්ඛුනී’’ති වා ‘‘තිස්සො සාමණෙරො’’ති වා ‘‘තිස්සා සාමණෙරී’’ති වා ‘‘තිස්සා සික්ඛමානා’’ති වා.
පුන තෙන ‘‘අහං තිස්සස්ස තිස්සාය වා දම්මී’’ති විකප්පෙත්වා තෙනෙව ‘‘තිස්සස්ස භික්ඛුනො, තිස්සාය භික්ඛුනියා, තිස්සස්ස සාමණෙරස්ස, තිස්සාය සාමණෙරියා, තිස්සාය සික්ඛමානාය සන්තකං පරිභුඤ්ජ වා විස්සජ්ජෙහි වා යථාපච්චයං වා කරොහී’’ති පච්චුද්ධරිතබ්බං.
දූරසන්තිකත්තෙකත්තබහුභාවං විජානිය;
‘‘එතං ඉම’’න්ති ‘‘එතානි, ඉමානී’’තෙත්ථ යොජයෙ.
දසාහං මාසමෙකං වා, පඤ්ච වා කථිනත්ථතෙ;
පාරිපූරත්ථමූනස්ස, පච්චාසා සති මාසකං;
නුප්පාදයති නිස්සග්ගිං, නාධිට්ඨිතවිකප්පිතන්ති.
32. නිස්සයනිද්දෙසො
නිස්සයොති –
බ්යත්තස්ස පඤ්චවස්සස්ස, නත්ථි නිස්සය කාරියං;
යාවජීවම්පි අබ්යත්තො, නිස්සිතොයෙව ජීවති.
එකංසං ¶ චීවරං කත්වා, පග්ගණ්හිත්වාන අඤ්ජලිං;
උක්කුටිකං නිසීදිත්වා, වදෙ යාවතතීයකං;
‘‘ආචරියො මෙ, භන්තෙ, හොහි,
ආයස්මතො නිස්සාය වච්ඡාමී’’ති.
පක්කන්තෙ පක්ඛසඞ්කන්තෙ, විබ්භන්තෙ වාපි නිස්සයො;
මරණාණත්තුපජ්ඣාය-සමොධානෙහි සම්මති.
නිස්සාය ¶ න වසෙලජ්ජිං, අපුබ්බං ඨානමාගතො;
ආගමෙ චතුපඤ්චාහං, ඤාතුං භික්ඛුසභාගතං.
අද්ධිකස්ස ගිලානස්ස, ගිලානුපට්ඨකස්ස ච;
යාචිතස්ස අරඤ්ඤෙ වා, සල්ලක්ඛන්තෙන ඵාසුකං;
සභාගෙ දායකෙසන්තෙ, වසිතුං තාව ලබ්භතීති.
33. කායබන්ධනනිද්දෙසො
කායබන්ධනන්ති –
අකායබන්ධනො ගාමං, දුක්කටං පවිසෙය්ය චෙ;
බන්ධෙය්ය යත්ථ සරති, තත්ථෙවාසතියා ගතො.
පට්ටිකා සූකරන්තන්ති, දුවිධං කායබන්ධනං;
දුස්සපට්ටො ච රජ්ජු ච, එකා තදනුලොමිකා.
මච්ඡකණ්ටකඛජ්ජූරී-පත්තා මට්ඨා ච පට්ටිකා;
ලබ්භා දසා චතස්සොපි, අන්තෙ දිගුණසුත්තකං.
මාලාදිං ¶ කක්කටච්ඡාදිං, දස්සෙත්වා ගුණසුත්තක;
කොට්ටිතා කුඤ්ජරච්ඡාදිං, පට්ටිකා න ච කප්පති.
ඝටකං මකරමුඛාදිං, න කප්පන්ති දසාමුඛෙ;
උභන්තෙ ඝටකා ලෙඛා, විධෙ අඤ්ඤඤ්ච චිත්තකං.
දෙඩ්ඩුභකඤ්ච මුරජං, මද්දවීණං කලාබුකං;
න කප්පන්ති දසාසු ද්වෙ, මජ්ඣිමායෙව කප්පරෙ.
වෙළුදන්තවිසාණට්ඨිකට්ඨලාඛාඵලාමයා;
සඞ්ඛනාභිමයා සුත්තනළලොහමයාපි ච;
විධා කප්පන්ති කප්පියා, ගණ්ඨියො චාපි තම්මයාති.
පඨමභාණවාරං නිට්ඨිතං.
34. පථවීනිද්දෙසො
පථවී චාති –
ජාතාජාතාති ¶ දුවිධා, සුද්ධමත්තිකපංසුකා;
ජාතාදඩ්ඪා ච පථවී, බහුමත්තිකපංසුකා;
චාතුමාසාධිකොවට්ඨපංසුමත්තිකරාසි ච.
සුද්ධසක්ඛරපාසාණමරුම්බකථලවාලුකා;
දඩ්ඪා ච භූමි යෙභුය්යසක්ඛරාදිමහීපි ච;
දුතියා වුත්තරාසි ච, චාතුමාසොමවට්ඨකො.
ද්වෙ ¶ භාගා තීසු භාගෙසු, මත්තිකා යස්ස භූමියා;
යෙභුය්යමත්තිකා එසා, සෙසෙසුපි අයං නයො.
පාචිත්ති ඛණනෙ ජාතෙ, ජාතසඤ්ඤිස්ස දුක්කටං;
ද්වෙළ්හස්සාජාතසඤ්ඤිස්ස, නාපත්තාණාපනෙ තථා.
පහාරෙ පහාරාපත්ති, ඛණමානස්ස අත්තනා;
එකායාණත්තියා එකා, නානාණත්තීසු වාචසො.
‘‘ඉමං ඨානමිමං කන්දමිධ වාපිං ඛණෙත්ථ ච;
ජාලෙහග්ගි’’න්ති වා වත්තුං, නියමෙත්වා න වට්ටති.
‘‘ථම්භස්සිමස්සාවාටං වා, මත්තිකං ජාන මාහර;
කරොහි කප්පියඤ්චෙ’’ති, වචනං වට්ටතෙදිසං.
අසම්බද්ධං පථවියා, සුක්ඛකද්දමආදිකං;
කොපෙතුං තනුකං ලබ්භමුස්සිඤ්චනීයකද්දමං.
ගණ්ඩුප්පාදං උපචිකාමත්තිකං මූසිකුක්කිරං;
චාතුමාසාධිකොවට්ඨං, ලෙඩ්ඩාදිඤ්ච න කොපයෙ.
පතිතෙ වාපිආදීනං, කූලෙ උදකසන්තිකෙ;
පාසාණෙ ච රජෙ ලග්ගෙ, පතිතෙ නවසොණ්ඩියා.
වම්මිකෙ ¶ මත්තිකාකුට්ටෙ, අබ්භොකාසුට්ඨිතෙ තථා;
යෙභුය්යකථලට්ඨානෙ, තිට්ඨතිට්ඨකකුට්ටකො.
ථම්භාදිං ¶ ගණ්හිතුං භූමිං, සඤ්චාලෙත්වා විකොපයං;
ධාරාය භින්දිතුං භූමිං, කාතුං වා විසමං සමං.
සම්මුඤ්ජනීහි ඝංසිතුං, කණ්ටකාදිං පවෙසිතුං;
දස්සෙස්සාමීති භින්දන්තො, භූමිං චඞ්කමිතුං පදං.
ඝංසිතුං අඞ්ගපච්චඞ්ගං, කණ්ඩුරොගී තටාදිසු;
හත්ථං වා ධොවිතුං භූමිං, ඝංසිතුං න ච කප්පති.
ථම්භාදිඋජුකුද්ධාරො, පාසාණාදිපවට්ටනං;
සාඛාදිකඩ්ඪනං රුක්ඛලතාච්ඡෙදනඵාලනං.
සෙකො පස්සාවආදීනං, සුද්ධචිත්තස්ස වට්ටති;
අල්ලහත්ථං ඨපෙත්වාන, රජග්ගාහො ච භූමියා.
අග්ගිස්ස අනුපාදානෙ, කපාලෙ ඉට්ඨකාය වා;
පාතෙතුං ලබ්භතෙ අග්ගිං, භූමියං වාවසෙ සතීති.
35. පරික්ඛාරනිද්දෙසො
පරික්ඛාරොති –
පඤ්චවණ්ණෙහි සුත්තෙහි, අන්තො බහි ච සිබ්බිතුං;
ගිරිකූටඩ්ඪචන්දාදිං, ඡත්තෙ පණ්ණෙ ච ඡින්දිතුං.
ඝටකං වාළරූපං වා, දණ්ඩෙ ලෙඛා න වට්ටති;
වට්ටතී දණ්ඩබුන්දම්හි, අහිච්ඡත්තකසාදිසං.
සිබ්බිතුං ¶ එකවණ්ණෙන, පඤ්ජරං වා විනන්ධිතුං;
ථිරත්ථං වට්ටතී ඡත්තෙ, දණ්ඩෙ ලෙඛාව බන්ධිතුං.
අන්තෙ ¶ පට්ටමුඛෙ වාපි, වෙණි සඞ්ඛලිකාපි වා;
සූචිවිකාරමඤ්ඤං වා, චීවරෙ න ච කප්පති;
කප්පබින්දුවිකාරම්පි, පාළිකණ්ණිකආදිකං.
ගණ්ඨිපාසකපට්ටාපි, චතුක්කොණාව අග්ඝියං;
මුග්ගරො කක්කටච්ඡාදි-විකාරං නෙත්ථ වට්ටති.
කොණසුත්තා ච පීළකා, දුවිඤ්ඤෙය්යාව කප්පරෙ;
ගන්ධං තෙලං ව ලාඛං වා, රජනෙ න ච පක්ඛිපෙ.
රත්තං සඞ්ඛෙන මණිනා, ඝට්ටෙය්යඤ්ඤෙන වා න ච;
ඝංසෙය්ය දොණියං කත්වා, පහාරෙ න ච මුට්ඨිනා.
කණ්ණකොණකසුත්තානි, රත්තෙ ඡින්දෙය්ය චීවරෙ;
ලෙඛා න වට්ටතී ධම්ම-කරණෙ ඡත්තවට්ටියං.
ලෙඛං ඨපෙත්වා මණිකා, පීළකා කුඤ්චිකාය ච;
පිප්ඵලෙ ච පරිච්ඡෙද-ලෙඛා දණ්ඩම්හි වට්ටති.
මාලාද්යරණියං පත්ත-මණ්ඩලෙ භිත්තිකම්ම ච;
හෙට්ඨා ලෙඛාද්වයං උද්ධං, අහිච්ඡත්තකසාදිසං.
හිත්වා කත්තරයට්ඨිම්හි, සූචිසණ්ඩාසකෙපි ච;
යං කිඤ්චි ගිරිකූටාදි-වණ්ණමට්ඨං න වට්ටති.
බිම්බොහනෙ ¶ භිසිමඤ්ච-පීඨාදිසයනාසනෙ;
සම්මුඤ්ජනිම්හි සඞ්කාර-ඡඩ්ඩනෙ රඞ්ගභාජනෙ.
පානීයභාජනෙ පාද-පීඨෙ කථලිකාය ච;
පත්තාධාරපිධානෙසු, තාලවණ්ටෙ ච බීජනෙ;
යං කිඤ්චි මාලාකම්මාදි-වණ්ණමට්ඨමවාරිතං.
සෙනාසනෙ පන ද්වාරකවාටාදිප්පභෙදනෙ;
සොවණ්ණමයනුඤ්ඤාතං, වණ්ණමට්ඨම්හි කා කථා.
විසාණනාළිලාබ්වාදිප්පභෙදෙ ¶ තෙලභාජනෙ;
පුමිත්ථිරූපරහිතං, වණ්ණමට්ඨමවාරිතන්ති.
36. භෙසජ්ජනිද්දෙසො
භෙසජ්ජන්ති –
ජනස්ස කාතුං භෙසජ්ජං, දාතුං වත්තුං න ලබ්භති;
භික්ඛාචරියවිඤ්ඤත්ති, සකෙහි සහධම්මිනං.
පිතූනං තදුපට්ඨාකභික්ඛුනිස්සිතභණ්ඩුනං;
ලබ්භං භෙසජ්ජකරණං, වෙය්යාවච්චකරස්ස ච.
මහාචූළපිතාමාතාභාතාභගිනිආදිනං;
තෙසං සකෙනත්තනියෙ, දාතබ්බං තාවකාලිකං.
කුලදූසනවිඤ්ඤත්ති, භෙසජ්ජකරණාදි හි;
මාතාපිතූහි සම්බන්ධඤාතකෙසු න රූහති.
පිණ්ඩපාතො ¶ අනාමට්ඨො, මාතාදීනමවාරිතො;
ඡන්නං දාමරිකචොරස්ස, දාතුමිස්සරියස්ස ච.
තෙසං සුත්තොදකෙහෙව, පරිත්තං කයිරා නත්තනො;
භණිතබ්බං භණාපෙන්තෙ, පරිත්තං සාසනොගධං.
සීලං ධම්මං පරිත්තං වා, ආගන්ත්වා දෙතු භාසතු;
දාතුං වත්තුඤ්ච ලබ්භති, ගන්ත්වා කෙනචි පෙසිතොති.
37. උග්ගහනිද්දෙසො
උග්ගහොති –
කම්මචෙතියසඞ්ඝඤ්ඤ-පුග්ගලත්ථං ගණස්ස ච;
දසභෙදම්පි රතනං, උග්ගණ්හන්තස්ස දුක්කටං.
නිස්සග්ගි ¶ තෙසු අත්තත්ථං, ද්වීසු සෙසෙසු දුක්කටං;
අනාමසිත්වා වුත්තෙ තු, ගණං සඞ්ඝඤ්ච පුග්ගලං.
‘‘චෙත්යස්ස නවකම්මස්ස, දම්මී’’ති න පටික්ඛිපෙ;
වදෙ කප්පියකාරානං, ‘‘වදන්තෙවමිමෙ’’ ඉති.
ඛෙත්තං වත්ථුං තළාකං වා, දෙන්තෙ දාසපස්වාදිකං;
පටික්ඛිපිත්වා ගණ්හෙය්ය, කප්පියෙන කමෙන ච;
ඛෙත්තාදීනි විහාරස්ස, වුත්තෙ දම්මීති වට්ටති.
නවමාතිකකෙදාර-තළාකකිරියානවෙ;
මත්තිකුද්ධරණං බන්ධො, ථිරකාරො ච ආළියා.
තිරෙකභාගගහණං ¶ , කෙදාරෙ අනවෙ නවෙ;
අපරිච්ඡන්නභාගෙ ච, සස්සෙ ‘‘දෙථෙත්තකෙ’’ ඉති;
කහාපණුට්ඨාපනඤ්ච, සබ්බෙසම්පි අකප්පියං.
අවත්වා කස වප්පිච්චාදෙත්තිකාය ච භූමියා;
පතිට්ඨාපෙති භූමිං වා, භාගො දෙය්යොති එත්තකො.
භූමිභාගෙ කතං සස්සං, එත්තකෙ ගණ්හථෙත්තකං;
ගණ්හනත්ථං වදන්තෙවං, පමාණං දණ්ඩරජ්ජුභි.
මිනනෙ රක්ඛණෙ ඨත්වා, ඛලෙ තංනීහරාපනෙ;
කොට්ඨාදිපටිසාමනෙ, තස්සෙවෙතමකප්පියං.
පටිසාමෙය්ය පාචිත්ති, යං කිඤ්චි ගිහිසන්තකං;
භණ්ඩාගාරිකසීසෙන, සචෙපි පිතුසන්තකං.
පිතූනං කප්පියං වත්ථුං, අවස්සං පටිසාමියං;
අත්තනො සන්තකං කත්වා, ලබ්භතෙ පටිසාමිතුං.
දෙහීති පටිසාමෙත්වා, වුත්තෙ චාපි පටික්ඛිපෙ;
පාතෙත්වාන ගතෙ ලබ්භං, පලිබොධොති ගොපිතුං.
කම්මං ¶ කරොන්තො ආරාමෙ, සකං වඩ්ඪකිආදයො;
පරික්ඛාරඤ්ච සයන-භණ්ඩං වා රාජවල්ලභා.
දෙහීති පටිසාමෙත්වා, වදන්ති යදි ඡන්දතො;
න කරෙය්ය භයා ඨානං, ගුත්තං දස්සෙතු වට්ටති.
බලක්කාරෙන ¶ පාතෙත්වා, ගතෙසු පටිසාමිතුං;
භික්ඛුං මනුස්සා සඞ්කන්ති, නට්ඨෙ වත්ථුම්හි තාදිසෙ.
විහාරාවසථස්සන්තො, රතනං රත්නසම්මතං;
නික්ඛිපෙය්ය ගහෙත්වාන, මග්ගෙරඤ්ඤෙපි තාදිසෙ;
සාමිකානාගමං ඤත්වා, පතිරූපං කරීයතීති.
38. කුලදූසනනිද්දෙසො
දූසනන්ති –
පුප්ඵං වෙළුං ඵලං චුණ්ණං, දන්තකට්ඨඤ්ච මත්තිකං;
සඞ්ගහණත්ථං දදතො, කුලදූසනදුක්කටං.
ථුල්ලච්චයං ගරුභණ්ඩං, ඉස්සරෙනෙත්ථ සඞ්ඝිකං;
දෙන්තස්ස දුක්කටාදීනි, ථෙය්යා සඞ්ඝඤ්ඤ සන්තකං.
කුලසඞ්ගහා රොපෙතුං, රොපාපෙතුඤ්ච සබ්බථා;
ඵලපුප්ඵූපගං රුක්ඛං, ජග්ගිතුඤ්ච න වට්ටති.
නිමිත්තොභාසතො කප්පවොහාරපරියායතො;
අත්තනො පරිභොගත්ථං, රොපනාදීනි ලබ්භරෙ.
වුත්තාව වෙජ්ජිකා ජඞ්ඝපෙසනෙ ගිහිකම්මසු;
ඨපෙත්වා පිතරො භණ්ඩුං, වෙය්යාවච්චකරං සකං.
දුක්කටං පදවාරෙන, හරණෙ දූතසාසනං;
සාසනං අග්ගහෙත්වාපි, පඨමං වදතො පුන.
උප්පන්නපච්චයා ¶ ¶ එවං, පඤ්චන්නම්පි අකප්පියා;
අභූතාරොචනාරූප-සංවොහාරුග්ගහාදිසා.
හරාපෙත්වා හරිත්වාපි, පිතූනං සෙසඤාතිනං;
පත්තානං වත්ථුපූජත්ථං, දාතුං පුප්ඵානි ලබ්භති;
මණ්ඩනත්ථඤ්ච ලිඞ්ගාදි-පූජත්ථඤ්ච න ලබ්භති.
තථා ඵලං ගිලානානං, සම්පත්තිස්සරියස්ස ච;
පරිබ්බයවිහීනානං, දාතුං සපරසන්තකං.
භාජෙන්තෙ ඵලපුප්ඵම්හි, දෙය්යං පත්තස්ස කස්සචි;
සම්මතෙනාපලොකෙත්වා, දාතබ්බමිතරෙන තු.
විහාරෙ වා පරිච්ඡිජ්ජ, කත්වාන කතිකං තතො;
දෙය්යං යථාපරිච්ඡෙදං, ගිලානස්සෙතරස්ස වා;
යාචමානස්ස කතිකං, වත්වා රුක්ඛාව දස්සියා.
සිරීසකසවාදීනං, චුණ්ණෙ සෙසෙ ච නිච්ඡයො;
යථාවුත්තනයො එව, පණ්ණම්පෙත්ථ පවෙසයෙති.
39. වස්සූපනායිකනිද්දෙසො
වස්සූපනායිකා චෙවාති –
පුරිමිකා පච්ඡිමිකා, දුවෙ වස්සූපනායිකා;
තත්ථාලයපරිග්ගාහො, වචීභෙදො ච එදිසො.
‘‘ඉමස්මිං ¶ විහාරෙ ඉමං, තෙමාසං වස්සං උපෙමි;
ඉධ වස්සං උපෙමී’’ති, චිත්තුප්පාදෙත්ථ ආලයො.
නොපෙතුකාමො ආවාසං, තදහූතික්කමෙය්ය වා;
භවෙය්ය දුක්කටාපත්ති, ජානං වානුපගච්ඡතො.
දුතියං ¶ උපගච්ඡෙය්ය, ඡින්නවස්සොනුපාගතො;
න පක්කමෙය්ය තෙමාසං, අවසිත්වාන චාරිකං.
මාතාපිතූනමත්ථාය, පඤ්චන්නං සහධම්මිනං;
ගිලානතදුපට්ඨාක-භත්තමෙසිස්සමොසධං.
පුච්ඡිස්සාමි උපට්ඨිස්සං, ගන්ත්වානභිරතං අහං;
වූපකාසිස්සං කුක්කුච්චං, දිට්ඨිං ගරුකමාදිකං.
කරිස්සං වාපි කාරෙස්සං, විනොදනං විවෙචනං;
වුට්ඨානං වාපි උස්සුක්කං, ගන්තුමිච්චෙවමාදිනා;
ලබ්භං සත්තාහකිච්චෙන, පහිතාපහිතෙපි වා.
සඞ්ඝකම්මෙ වජෙ ධම්ම-ස්සවනත්ථං නිමන්තිතො;
ගරූහි පහිතො වාපි, ගරූනං වාපි පස්සිතුං.
න භණ්ඩධොවනුද්දෙස-ඤාතුපට්ඨාකදස්සනෙ;
ලබ්භං න පාපුණෙය්යජ්ජෙ-වාගමිස්සන්තුදූරගො.
සෙසඤාතීහි පහිතෙ, භික්ඛුනිස්සිතකෙන ච;
උපාසකොපාසිකාහි, නිද්දිසිත්වාව පෙසිතෙ.
වස්සච්ඡෙදෙ ¶ අනාපත්ති, අන්තරායෙ සතත්තනො;
සඞ්ඝසාමග්ගියා වා නො, ඡින්නවස්සො පවාරයෙ.
අජ්ඣොකාසෙ ච රුක්ඛස්ස, සුසිරෙ විටපෙපි වා;
ඡවකුටිඡත්තචාටී-සූපගන්තුං න වට්ටති.
අසෙනාසනිකෙනාපි, උපගන්තුං න ලබ්භති;
පවාරෙතුඤ්ච ලබ්භති, නාවාසත්ථවජූපගොති.
40. අවෙභඞ්ගියනිද්දෙසො
අවෙභඞ්ගියන්ති –
ආරාමාරාමවත්ථූනි, විහාරො තස්ස වත්ථු ච;
මඤ්චො පීඨං භිසි බිබ්බො-හනාදිසයනාසනං.
ලොහකුම්භී ¶ කටාහො ච,
ලොහභාණකවාරකො;
කුඨාරී වාසි ඵරසු,
කුද්දාලො ච නිඛාදනං.
වල්ලි වෙළු තිණං පණ්ණං, මුඤ්ජපබ්බජමත්තිකා;
දාරුමත්තිකභණ්ඩානි, පඤ්චෙතෙ අවිභාජියා.
ථුල්ලච්චයං භාජයතො, භාජිතාපි අභාජිතා;
ගරුභණ්ඩානි වුච්චන්ති, එතෙවිස්සජ්ජියානි ච.
වල්ලිඩ්ඪබාහුමත්තාපි ¶ , වෙළු අට්ඨඞ්ගුලායතො;
තිණාදි මුට්ඨිමත්තම්පි, පණ්ණං එකම්පි මත්තිකා.
පාකතා පඤ්චවණ්ණා වා, සුධාකඞ්ගුට්ඨ ආදිකා;
තාලපක්කප්පමාණාපි, දින්නා වා තත්ථජාතකා.
රක්ඛිතා සඞ්ඝිකා රජ්ජු-යොත්තාදීපි අභාජියා;
නිට්ඨිතෙ භාජියා කම්මෙ, සඞ්ඝිකෙ චෙතියස්ස වා.
පත්තාදි භික්ඛුසාරුප්පං, තථා විප්පකතාකතං;
භාජියං ලොහභණ්ඩෙසු, වාරකං පාදගණ්හකං.
වෙළුම්හි භාජියා තෙල-නාළි කත්තරදණ්ඩකො;
ඡත්තදණ්ඩසලාකායො, තථොපාහනදණ්ඩකො.
අනුඤ්ඤාතවාසිදණ්ඩො, කරණ්ඩො පාදගණ්හකො;
අරණඤ්ජනිසිඞ්ගාදි, භික්ඛූපකරණං තථා.
තච්ඡිතානිට්ඨිතං දාරුභණ්ඩං දන්තඤ්ච භාජියං;
භික්ඛූපකරණෙ පාදඝටකො මත්තිකාමයො.
භාජියං කප්පියං චම්මං, එළචම්මමභාජියං;
ගරුනා ගරුභණ්ඩඤ්ච, ථාවරං ථාවරෙන ච.
ථාවරං ¶ පරිවත්තෙය්ය, තථා කත්වා ච භුඤ්ජතු;
වල්ලාදිං ඵාතිකම්මෙන, ගණ්හෙ සෙසමභාජියන්ති.
41. පකිණ්ණකනිද්දෙසො
පකිණ්ණකන්ති ¶ –
සද්වාරබන්ධනෙ ඨානෙ, සොදුක්ඛලකපාසකෙ;
සයන්තෙන දිවා ද්වාරං, බන්ධෙය්ය පරිවට්ටකං.
සන්තෙ විඤ්ඤුම්හි පුරිසෙ, ආභොගො චාපි කප්පති;
සවසෙ තං විනාකාරං, සයන්තො දුක්කටං ඵුසෙ.
රතනානිත්ථිරූපානි, ධඤ්ඤමිත්ථිපසාධනං;
තූරියාවුධභණ්ඩානි, ආමසන්තස්ස දුක්කටං.
සිත්ථතෙලොදතෙලෙහි, ඵණහත්ථඵණෙහි වා;
කොච්ඡෙනවාපි යො කෙසෙ, ඔසණ්ඨෙය්යස්ස දුක්කටං.
නෙකපාවුරණා එකත්ථරණා වා තුවට්ටයුං;
තථෙකමඤ්චෙ භුඤ්ජෙය්යුං, එකස්මිං වාපි භාජනෙ.
චතුරඞ්ගුලතො ඌනමධිකට්ඨඞ්ගුලං තථා;
දන්තකට්ඨං න ඛාදෙය්ය, ලසුණං න අකල්ලකො.
හීනුක්කට්ඨෙහි උක්කට්ඨං, හීනං වා ජාතිආදිහි;
උජුං වාඤ්ඤාපදෙසෙන, වදෙ දුබ්භාසිතං දවා.
දීඝෙ නඛෙ ච කෙසෙ ච, නාසලොමෙ න ධාරයෙ;
න ලබ්භං වීසතිමට්ඨං, සම්බාධෙ ලොමහාරණං.
යථාවුඩ්ඪං න බාධෙය්ය, සඞ්ඝුද්දිට්ඨංව සඞ්ඝිකං;
අධොතඅල්ලපාදෙහි, නක්කමෙ සයනාසනං;
සුධොතපාදකං වාපි, තථෙව සඋපාහනො.
සඞ්ඝාටියා ¶ ¶ න පල්ලත්ථෙ, භිත්තාදිං න අපස්සයෙ;
පරිකම්මකතං සන්තෙ, උදකෙ නො න ආචමෙ.
අකප්පියසමාදානෙ, දවා සිලාපවිජ්ඣනෙ;
දෙසනාය සභාගාය, ආවිකම්මෙ ච දුක්කටං.
පටිස්සවවිසංවාදෙ, සුද්ධචිත්තස්ස දුක්කටං;
පටිස්සවක්ඛණෙ එව, පාචිත්ති ඉතරස්ස තු.
න රුක්ඛමභිරූහෙය්ය, සති කිච්චෙව පොරිසං;
ආපදාසු යථාකාමං, කප්පතී අභිරූහිතුං.
විනාද්ධානං වජන්තස්ස, දුක්කටං පරිසාවනං;
යාචමානස්ස අද්ධානෙ, අදදන්තස්ස දුක්කටං.
ථුල්ලච්චයං ඵුසෙ අඞ්ගජාතච්ඡෙදෙන දුක්කටං;
ආබාධප්පච්චයාඤ්ඤත්ර, සෙසඞ්ගෙ අත්තඝාතනෙ.
චිත්තපොත්ථකරූපානි, න කරෙ න ච කාරයෙ;
න වුට්ඨාපෙය්ය භුඤ්ජන්තං, ආරාමාරඤ්ඤගෙහසු.
යානානි පුමයුත්තානි, සිවිකං හත්ථවට්ටකං;
පාටඞ්කිඤ්ච ගිලානස්ස, කප්පතී අභිරූහිතුං.
බුද්ධං ධම්මඤ්ච සඞ්ඝඤ්ච, ආරබ්භ කරණෙ දවං;
දුක්කටං පරිසං වාපි, අඤ්ඤස්ස උපලාළනෙ.
කායං ¶ ඌරුං නිමිත්තං වා, භික්ඛුනීනං න දස්සයෙ;
විවරිත්වා න සිඤ්චෙය්ය, තා කද්දමුදකාදිනා.
න ගණ්හතො ච ඔවාදං, න පච්චාහරතොපි ච;
බාලං ගිලානං ගමියං, වජ්ජයිත්වාන දුක්කටං.
ලොකායතං න වාචෙය්ය, පලිතං න ච ගාහයෙ;
පෙළායපි න භුඤ්ජෙය්ය, න කීළෙ කිඤ්චි කීළිතං.
පාරුපෙ ¶ න නිවාසෙය්ය, ගිහිපාරුතනිවාසනං;
සංවෙල්ලියං නිවාසෙය්ය, දායං නාලිම්පයෙය්ය වා.
වඩ්ඪිං පයොජයෙ යාචෙ, නොඤ්ඤාතකප්පවාරිතෙ;
අත්තනො පරිභොගත්ථං, දින්නමඤ්ඤස්ස නො දදෙ;
අග්ගං ගහෙත්වා භුත්වා වා, කතිපාහං පුනො දදෙ.
උද්දිස්ස යාචනෙ රක්ඛං, ඤත්වාඤත්වා ව දණ්ඩිනං;
ගීවාස්ස දණ්ඩිතෙ දණ්ඩො, සයං දණ්ඩාපනෙ පන;
දණ්ඩස්ස අග්ඝභෙදෙන, ඤෙය්යා පාරාජිකාදිකා.
හරන්තෙසු පරික්ඛාරං, ‘‘චොරො චොරො’’ති භාසිතෙ;
අනත්ථායෙසං ගණ්හන්තෙ, දණ්ඩං ගීවාස්ස තත්තකං.
විඝාසුච්චාරසඞ්කාර-මුත්තං ඡඩ්ඩෙය්ය දුක්කටං;
බහි පාකාරකුට්ටානං, වළඤ්ජෙ නාවලොකිය;
හරිතෙ වාපි වීහාදි-නාළිකෙරාදිරොපිමෙ.
යොජාපෙතුං ¶ පයොජෙතුං, පයුත්තානි ච පස්සිතුං;
න ලබ්භං ධම්මයුත්තම්පි, නච්චං ගීතඤ්ච වාදිතං;
‘‘උපහාරං කරොමා’’ති, වුත්තෙ වා සම්පටිච්ඡිතුං.
රාජාගාරං පොක්ඛරණිං, උය්යානං චිත්තගාරකං;
කීළත්ථං ගච්ඡතො දට්ඨුං, ආරාමං දුක්කටං කතං.
නවෙ න පටිබාහෙය්යා-සනෙනුණ්හෙ න චීවරං;
නිදහෙය්ය ඛමාපෙය්ය, ගරුනා ච පණාමිතො.
අක්කොසනෙ පරම්මුඛා, ආපත්තීහි ච සත්තහි;
භික්ඛුං උපාසකං වාපි, අඤ්ඤෙනෙව ච දුක්කටං.
න ලබ්භං විනිපාතෙතුං, සද්ධාදෙය්යඤ්ච චීවරං;
ලබ්භං පිතූනං සෙසානං, ඤාතීනම්පි න ලබ්භති.
වස්සංවුත්ථොඤ්ඤතොඤ්ඤත්ර ¶ , භාගං ගණ්හෙය්ය දුක්කටං;
පටිදෙය්ය නට්ඨෙ ජිණ්ණෙ, ගීවා නො දෙය්ය චොදිතො;
ධුරනික්ඛෙපතො තෙසං, හොති භණ්ඩග්ඝකාරියො.
න සන්තරුත්තරො ගාමං, කල්ලො වා සඋපාහනො;
පවිසෙය්ය න ධාරෙය්ය, චාමරීමකසබීජනිං.
අගිලානො න ඡින්දෙය්ය, කෙසෙ කත්තරියා බහි;
ආරාමතො න ධාරෙය්ය, ඡත්තං ලබ්භති ගුත්තියා.
ගාහෙය්ය නුභතොකාජං, එකන්තරිකකාජකං;
සීසක්ඛන්ධකටිභාරා, හත්ථොලම්බො ච ලබ්භති.
ආපත්තියා ¶ අනොකාස-කතං චොදෙය්ය දුක්කටං;
සුද්ධස්ස ච අවත්ථුස්මිං, තථා ඔකාසකාරණෙ.
අට්ඨඞ්ගුලාධිකං මඤ්චපටිපාදං න ධාරයෙ;
පකතඞ්ගුලෙන සත්තානං, මඤ්චං වා උච්චපාදකං.
මූගබ්බතාදිං ගණ්හෙය්ය, දුක්කටං තිත්ථියබ්බතං;
ඛුරභණ්ඩං පරිහරෙ, තථා න්හාපිතපුබ්බකො.
යං කිඤ්චි යාචිතුං හත්ථකම්මං තදනුසාරතො;
ලද්ධං ගහෙතුං නික්කම්මමයාචිත්වාපි කප්පති;
කාරෙතුමාහරාපෙතුං, යං කිඤ්චිපරසන්තකං.
ගිහීනං ගොපකෙ දෙන්තෙ, ගහෙතුං දෙති යත්තකං;
ලබ්භං යථාපරිච්ඡෙදං, සඞ්ඝචෙතියසන්තකෙ.
ද්වීහාපජ්ජෙය්ය ආපත්තිං, කායවාචාහි වා ඡහි;
අලජ්ජිඤ්ඤාණකුක්කුච්චපකතත්තා සතිප්ලවා;
අකප්පියෙ වා කප්පියෙ, කප්පාකප්පියසඤ්ඤිතා.
අලජ්ජිඤ්ඤාණතාපත්තිං ¶ , කායවාචාහි ඡාදයෙ;
ලිඞ්ගෙ සඞ්ඝෙ ගණෙකස්මිං, චතුධාපත්තිවුට්ඨිති.
පරිකථොභාසවිඤ්ඤත්ති, න ලබ්භා පච්චයද්වයෙ;
විඤ්ඤත්තියෙව තතියෙ, සෙසෙ සබ්බම්පි ලබ්භති.
න රූහතච්චයෙ දානං, පඤ්චන්නං සහධම්මිනං;
සඞ්ඝස්සෙව ච තං හොති, ගිහීනං පන රූහති.
භික්ඛු ¶ වා සාමණෙරො වා, කාලං කයිරාථූපස්සයෙ;
භික්ඛුසඞ්ඝොව දායජ්ජො, තත්ථ සෙසෙප්යයංනයො.
පුරිමස්සෙවිමං දින්නං, දෙහි නෙත්වාසුකස්සති;
පච්ඡිමස්සෙව දම්මීති, දින්නං ඤත්වා ඉමං විධිං;
ගණ්හෙ විස්සාසගාහං වාධිට්ඨෙ මතකචීවරං.
ලොහභණ්ඩෙ පහරණිං, දාරුභණ්ඩෙ ච දාරුජං;
පත්තං පාදුකපල්ලඞ්කං, ආසන්දිං මත්තිකාමයෙ;
ඨපෙත්වා කප්පති සබ්බං, කතකං කුම්භකාරිකන්ති.
42. දෙසනානිද්දෙසො
දෙසනාති –
චාගො යො භික්ඛුභාවස්ස, සා පාරාජිකදෙසනා;
යථාවුත්තෙන වුට්ඨානං, ගරුකාපත්තිදෙසනා.
උක්කුටිකං නිසීදිත්වා, පග්ගණ්හිත්වාන අඤ්ජලිං;
ථුල්ලච්චයාදිං දෙසෙය්ය, එවමෙකස්ස සන්තිකෙ.
384. ‘‘අහං, භන්තෙ, එකං ථුල්ලච්චයාපත්තිං ආපජ්ජිං, තං තුම්හමූලෙ පටිදෙසෙමී’’ති වත්වා තෙන ‘‘පස්සසි, ආවුසො, තං ආපත්ති’’න්ති වුත්තෙ ‘‘ආම, භන්තෙ, පස්සාමී’’ති වත්වා පුන තෙන ‘‘ආයතිං, ආවුසො, සංවරෙය්යාසී’’ති වුත්තෙ ‘‘සාධු සුට්ඨු, භන්තෙ, සංවරිස්සාමී’’ති ¶ වත්තබ්බං. ‘‘අහං, භන්තෙ, ද්වෙ ථුල්ලච්චයාපත්තියො ආපජ්ජිං, අහං භන්තෙ සම්බහුලා ථුල්ලච්චයාපත්තියො ආපජ්ජිං, තා තුම්හමූලෙ පටිදෙසෙමී’’ති වත්තබ්බං.
නිස්සග්ගියෙසු පන ‘‘ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං දසාහාතික්කන්තං නිස්සග්ගියං, ඉමාහං ආයස්මතො ¶ නිස්සජ්ජාමී’’ති. ‘‘ඉමානි මෙ, භන්තෙ, චීවරානි…පෙ… එතං මෙ, භන්තෙ, චීවරං…පෙ… එතානි මෙ, භන්තෙ, චීවරානි දසාහාතික්කන්තානි නිස්සග්ගියානි, එතානාහං ආයස්මතො නිස්සජ්ජාමී’’ති.
නිස්සජ්ජිත්වාන දෙසෙය්ය, ආපත්තිං තෙන භික්ඛුනා;
පටිග්ගහෙත්වා ආපත්තිං, දෙය්යං නිස්සට්ඨචීවරං.
‘‘ඉමං, ඉමානි, එතං, එතානි චීවරානි ආයස්මතො දම්මී’’ති.
386. (ක) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං රත්තිවිප්පවුත්ථං අඤ්ඤත්ර භික්ඛුසම්මුතියා නිස්සග්ගියං.
(ඛ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, අකාලචීවරං මාසාතික්කන්තං නිස්සග්ගියං.
(ග) ඉදං මෙ, භන්තෙ, පුරාණචීවරං අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා ධොවාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ඝ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා හත්ථතො පටිග්ගහිතං අඤ්ඤත්ර පාරිවත්තකා නිස්සග්ගියං.
(ඞ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං අඤ්ඤාතකං ගහපතිකං අඤ්ඤත්ර සමයා විඤ්ඤාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ච) ඉදං ¶ මෙ, භන්තෙ, චීවරං අඤ්ඤාතකං ගහපතිකං තතුත්තරි විඤ්ඤාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ඡ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං පුබ්බෙ අප්පවාරිතො අඤ්ඤාතකං ගහපතිකං උපසඞ්කමිත්වා විකප්පං ආපන්නං නිස්සග්ගියං.
(ජ) ඉදං ¶ මෙ, භන්තෙ, චීවරං පුබ්බෙ අප්පවාරිතො අඤ්ඤාතකෙ ගහපතිකෙ උපසඞ්කමිත්වා විකප්පං ආපන්නං නිස්සග්ගියං.
(ඣ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං අතිරෙකතික්ඛත්තුං චොදනාය අතිරෙකඡක්ඛත්තුං ඨානෙන අභිනිප්ඵාදිතං නිස්සග්ගියං.
(ඤ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, කොසියමිස්සකං සන්ථතං කාරාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ට) ඉදං මෙ, භන්තෙ, සුද්ධකාළකානං එළකලොමානං සන්ථතං කාරාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ඨ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, සන්ථතං අනාදියිත්වා තුලං ඔදාතානං තුලං ගොචරියානං කාරාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ඩ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, සන්ථතං ඌනකඡබ්බස්සානි කාරාපිතං අඤ්ඤත්ර භික්ඛුසම්මුතියා නිස්සග්ගියං.
(ඪ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, නිසීදනසන්ථතං අනාදියිත්වා පුරාණසන්ථතස්ස සාමන්තා සුගතවිදත්ථිං කාරාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ණ) ඉමානි මෙ, භන්තෙ, එළකලොමානි තියොජනපරමං අතික්කාමිතානි නිස්සග්ගියානි.
(ත) ඉමානි ¶ මෙ, භන්තෙ, එළකලොමානි අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා ධොවාපිතානි නිස්සග්ගියානි.
(ථ) අහං, භන්තෙ, රූපියං පටිග්ගහෙසිං, ඉදං මෙ, භන්තෙ, නිස්සග්ගියං, ඉමාහං සඞ්ඝස්ස නිස්සජ්ජාමි.
(ද) අහං ¶ , භන්තෙ, නානප්පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්ජිං, ඉදං මෙ, භන්තෙ, නිස්සග්ගියං, ඉමාහං සඞ්ඝස්ස නිස්සජ්ජාමීති.
නිස්සජ්ජිත්වාන ආපත්තිං, දෙසෙය්යාථ ගිහිං වදෙ;
‘‘ජානාහිම’’න්ති ඉමිනා, සො වදෙය්යාහරාමි කිං.
අවත්වාමන්ති තෙලාදිං, වදෙ භික්ඛූන කප්පියං;
යං ආහරති සො තෙන, පරිවත්තෙත්වාන කප්පියං.
ලබ්භං ඨපෙත්වා ද්වෙපෙතෙ, සෙසෙහි පරිභුඤ්ජිතුං;
තතො අඤ්ඤෙන ලද්ධොපි, භාගො තෙසං න කප්පති.
රුක්ඛච්ඡායාප්යන්තමසො, තන්නිබ්බත්තා න කප්පති;
නිස්සට්ඨං පටිලද්ධම්පි, ආදිතො සන්ථතත්තයං.
නො චෙ ලභෙථ එවං සො, ඉමං ඡඩ්ඩෙහි සංසියො;
එවම්පි භික්ඛු ඡඩ්ඩෙය්ය, නො චෙ ලභෙථ සම්මතො.
එතානි දුතියො පත්තො, සඞ්ඝෙ සෙසානි ලබ්භරෙ;
සඞ්ඝෙකස්මිං ගණෙ වත්තුං, ලබ්භං භාසන්තරෙනපි.
393. (ක) අහං, භන්තෙ, නානප්පකාරකං කයවික්කයං සමාපජ්ජිං, ඉදං මෙ, භන්තෙ, නිස්සග්ගියං.
(ඛ) අයං ¶ මෙ, භන්තෙ, පත්තො දසාහාතික්කන්තො නිස්සග්ගියො.
(ග) අයං මෙ, භන්තෙ, පත්තො ඌනපඤ්චබන්ධනෙන පත්තෙන චෙතාපිතො නිස්සග්ගියො, ඉමාහං සඞ්ඝස්ස නිස්සජ්ජාමීති.
නිස්සජ්ජිත්වාන ¶ දෙසෙය්ය, ආපත්තිං පත්තගාහකං;
සම්මන්නිත්වාන සඞ්ඝස්ස, පත්තන්තං තස්ස දාපයෙ.
395. (ක) ඉදං මෙ, භන්තෙ, භෙසජ්ජං සත්තාහාතික්කන්තං නිස්සග්ගියං.
(ඛ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, වස්සිකසාටිකචීවරං අතිරෙකමාසෙ සෙසෙ ගිම්හානෙ පරියිට්ඨං, අතිරෙකඩ්ඪමාසෙ සෙසෙ ගිම්හානෙ කත්වා පරිදහිතං නිස්සග්ගියං.
(ග) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං භික්ඛුස්ස සාමං දත්වා අච්ඡින්නං නිස්සග්ගියං.
(ඝ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං සාමං සුත්තං විඤ්ඤාපෙත්වා තන්තවායෙහි වායාපිතං නිස්සග්ගියං.
(ඞ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං පුබ්බෙ අප්පවාරිතො අඤ්ඤාතකස්ස ගහපතිකස්ස තන්තවායෙ උපසඞ්කමිත්වා විකප්පං ආපන්නං නිස්සග්ගියං.
(ච) ඉදං මෙ, භන්තෙ, අච්චෙකචීවරං චීවරකාලසමයං අතික්කාමිතං නිස්සග්ගියං.
(ඡ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, චීවරං අතිරෙකඡාරත්තං විප්පවුත්ථං අඤ්ඤත්ර භික්ඛුසම්මුතියා නිස්සග්ගියං.
(ජ) ඉදං මෙ, භන්තෙ, ජානං සඞ්ඝිකං ලාභං පරිණතං අත්තනො පරිණාමිතං නිස්සග්ගියං, ඉමාහං ආයස්මතො නිස්සජ්ජාමීති.
396. සෙසං ¶ සබ්බං යථායොගං, ආදිම්හි විය යොජයෙ.
397. (ක) අහං ¶ , භන්තෙ, එකං පාචිත්තියාපත්තිං ආපජ්ජිං. ද්වෙ සම්බහුලා පාචිත්තියාපත්තියො ආපජ්ජිං.
(ඛ) ගාරය්හං, භන්තෙ, ධම්මං ආපජ්ජිං අසප්පායං පාටිදෙසනීයං, තං පටිදෙසෙමීති. තෙන ‘‘පස්සසි, ආවුසො, තං ධම්ම’’න්ති වත්තබ්බං.
(ග) අහං, භන්තෙ, එකං දුක්කටාපත්තිං ආපජ්ජිං. ද්වෙ සම්බහුලා දුක්කටාපත්තියො ආපජ්ජිං.
(ඝ) අහං, භන්තෙ, එකං දුබ්භාසිතාපත්තිං ආපජ්ජිං. ද්වෙ සම්බහුලා දුබ්භාසිතාපත්තියො ආපජ්ජිං. තා තුම්හමූලෙ පටිදෙසෙමීති.
(ඞ) ‘‘අහං, භන්තෙ, ද්වෙ නානාවත්ථුකා ථුල්ලච්චයාපත්තියො ආපජ්ජිං. සම්බහුලා නානාවත්ථුකා ථුල්ලච්චයාපත්තියො ආපජ්ජිං, තා තුම්හමූලෙ පටිදෙසෙමී’’ති වත්වා තෙන ‘‘පස්සසි, ආවුසො, තා ආපත්තියො’’ති වුත්තෙ ‘‘ආම, භන්තෙ, පස්සාමී’’ති වත්වා පුන තෙන ‘‘ආයතිං, ආවුසො, සංවරෙය්යාසී’’ති වුත්තෙ ‘‘සාධු සුට්ඨු, භන්තෙ, සංවරිස්සාමී’’ති වත්තබ්බං.
අදෙසනාගාමිනියං, අනාපත්තිඤ්ච දෙසිතං;
නානා සංවාසනිස්සීමට්ඨිතානං චතුපඤ්චහි;
මනසා පකතත්තානං, නානෙකාති න දෙසයෙති.
43. ඡන්දදානනිද්දෙසො
ඡන්දදානාදීති –
භෙරිං ඝණ්ටිං පතාළෙත්වා, කම්මප්පත්තෙ සමාගතෙ;
සඞ්ඝෙ හරෙය්ය ඡන්දං වා, පාරිසුද්ධිං පවාරණං.
එකං ¶ ¶ භික්ඛුං උපග්ගම්ම, නිසීදිත්වා උක්කුටිකං;
අඤ්ජලිං පග්ගණ්හිත්වාන, දදෙ ඡන්දං විචක්ඛණො.
401. (ක) ‘‘ඡන්දං දම්මි, ඡන්දං මෙ හර, ඡන්දං මෙ ආරොචෙහී’’ති වත්තබ්බං.
(ඛ) පාරිසුද්ධිං දෙන්තෙන ‘‘පාරිසුද්ධිං දම්මි, පාරිසුද්ධිං මෙ හර, පාරිසුද්ධිං මෙ ආරොචෙහී’’ති වත්තබ්බං.
පාරිසුද්ධිප්පදානෙන, සම්පාදෙති උපොසථං;
සඞ්ඝස්ස අත්තනො චාපි, සෙසකම්මං විබාධති.
ඡන්දදානෙන සඞ්ඝස්ස, ද්වයං සාධෙති නත්තනො;
තස්මා ඡන්දං දදන්තෙන, දාතබ්බා පාරිසුද්ධිපි.
හරෙය්යෙකො බහූනම්පි, පරම්පරා න හාරයෙ;
පරම්පරාහටා ඡන්ද-පාරිසුද්ධි න ගච්ඡති.
405. සබ්බූපචාරං කත්වාන, එවං දෙය්යා පවාරණා. ‘‘පවාරණං දම්මි, පවාරණං මෙ හර, පවාරණං මෙ ආරොචෙහි, මමත්ථාය පවාරෙහී’’ති.
406. ආරොචෙත්වාථ සො සඞ්ඝං, පවාරෙය්යෙවමාගතො. ‘‘ඉත්ථන්නාමො, භන්තෙ, සඞ්ඝං පවාරෙති දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදතු තං සඞ්ඝො අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සතී’’ති.
ගහෙත්වා පාරිසුද්ධිං වා, ඡන්දං වාපි පවාරණං;
හාරකො සඞ්ඝමප්පත්වා, විබ්භමෙය්ය මරෙය්ය වා.
සාමණෙරාදිභාවං ¶ වා,
පටිජානෙය්ය නාහටා;
පත්වා සඞ්ඝං තථා හෙය්ය,
ආහටා හොති හාරකො.
සඞ්ඝප්පත්තො ¶ පමත්තො වා, සුත්තො නාරොචයෙය්ය වා;
අනාපත්තිව සඤ්චිච්ච, නාරොචෙන්තස්ස දුක්කටන්ති.
44. උපොසථනිද්දෙසො
උපොසථොති –
දුවෙ උපොසථා චාතු-ද්දසො පන්නරසො ඉති;
සුත්තුද්දෙසමධිට්ඨාන-පාරිසුද්ධිවසා තයො.
සුත්තුද්දෙසොව සඞ්ඝස්ස, අධිට්ඨානඋපොසථො;
පුග්ගලස්සෙව සෙසානං, පාරිසුද්ධිඋපොසථො.
පුබ්බකිච්චෙ ච කරණෙ, පත්තකල්ලෙ සමානිතෙ;
සුත්තං උද්දිසති සඞ්ඝො, පඤ්චධා සො විභාවිතො.
විනාන්තරායං සඞ්ඛෙපෙ-නුද්දෙසො විනිවාරිතො;
‘‘ථෙරොව ඉස්සරො ද්වීසු, උද්දෙසෙස්වෙත්ථ තීසු වා;
විසදෙසූ’’ති වුත්තත්තා, අවත්තන්තෙපි වට්ටති.
ආගච්ඡෙය්යුං යදි සමා, උද්දිසන්තෙ ව ථොකිකා;
උද්දිට්ඨං යං සුඋද්දිට්ඨං, සොතබ්බමවසෙසකං.
උද්දිට්ඨමත්තෙ ¶ සකලා-යෙකච්චායුට්ඨිතාය වා;
පාරිසුද්ධිං කරෙය්යෙසං, සන්තිකෙ බහුකාථ චෙ;
කත්වා සබ්බවිකප්පෙසු, පුබ්බකිච්චං පුනුද්දිසෙ.
පන්නරසොවාසිකානං, ඉතරානං සචෙතරො;
සමානෙතරෙනුවත්තන්තු, පුරිමානං සචෙධිකා;
පුරිමා අනුවත්තන්තු, තෙසං සෙසෙප්යයං නයො.
පාටිපදොවාසිකානං, ඉතරානං උපොසථො;
සමථොකානං සාමග්ගිං, මූලට්ඨා දෙන්තු කාමතො.
බහි ගන්ත්වාන කාතබ්බො, නො චෙ දෙන්ති උපොසථො;
දෙය්යානිච්ඡාය සාමග්ගී, බහූසු බහි වා වජෙ.
පාටිපදෙගන්තුකානං ¶ , එවමෙව අයං නයො;
සාවෙය්ය සුත්තං සඤ්චිච්ච, අස්සාවෙන්තස්ස දුක්කටං.
සම්මජ්ජිතුං පදීපෙතුං, පඤ්ඤාපෙතුං දකාසනං;
න කරෙය්ය තථා කල්ලො, මහාථෙරෙන පෙසිතො.
421. සම්මජ්ජිත්වා පදීපෙත්වා, පට්ඨපෙත්වා දකාසනං. ගණඤත්තිං ඨපෙත්වෙවං, කත්තබ්බො තීහුපොසථො. ‘‘සුණන්තු මෙ ආයස්මන්තා, අජ්ජුපොසථො පන්නරසො, යදායස්මන්තානං පත්තකල්ලං, මයං අඤ්ඤමඤ්ඤං පාරිසුද්ධිඋපොසථං කරෙය්යාමා’’ති.
422. එකංසං චීවරං කත්වා, නිසීදිත්වා උක්කුටිකං,. ථෙරෙන අඤ්ජලිං තෙවං, පග්ගය්හ සමුදීරියා. ‘‘පරිසුද්ධො ¶ අහං ආවුසො, පරිසුද්ධොති මං ධාරෙථා’’ති, වදෙ යාවතතීයකං.
423. සමත්තපුබ්බාරම්භෙන, තෙ නවෙනෙවමීරියා. ‘‘පරිසුද්ධො අහං භන්තෙ, පරිසුද්ධොති මං ධාරෙථා’’ති, වදෙ යාවතතීයකං.
424. ද්වීසු ථෙරෙන කත්තබ්බං, කත්වෙවමීරියො නවො. ‘‘පරිසුද්ධො අහං ආවුසො, පරිසුද්ධොති මං ධාරෙහී’’ති තික්ඛත්තුං වත්තබ්බො.
නවෙන ථෙරො තික්ඛත්තුං, එවමස්ස උදීරියො;
‘‘පරිසුද්ධො අහං භන්තෙ, පරිසුද්ධොති මං ධාරෙථා’’ති.
426. පුබ්බකිච්චං ¶ සමාපෙත්වා, අධිට්ඨෙය්යෙවමෙකකො. ‘‘අජ්ජ මෙ උපොසථො පන්නරසොති වා චාතුද්දසොති වා අධිට්ඨාමී’’ති වත්තබ්බං, නො චෙධිට්ඨෙය්ය දුක්කටං.
යත්ථ වසන්ති චත්තාරො, තයො වා යදි වා දුවෙ;
පාරිසුද්ධිං හරිත්වාන, එකෙකස්සිතරීතරෙ;
තං තං උපොසථං කයිරුං, සියා ආපත්ති දුක්කටං.
වග්ගෙ සමග්ගෙ වග්ගොති, සඤ්ඤිනො විමතිස්ස වා;
දුක්කටං කරොතො භෙදා-ධිප්පායෙන ථුල්ලච්චයං;
වග්ගෙ සමග්ගෙනාපත්ති, සමග්ගො ඉති සඤ්ඤිනො.
උක්ඛිත්තස්ස ¶ ගහට්ඨස්ස, සෙසානං සහධම්මිනං;
පාරාජිකස්සාභබ්බස්ස, සික්ඛානික්ඛිත්තකස්ස ච.
නිසින්නපරිසායඤ්ච, සභාගාපත්තිකො තථා;
ඡන්දෙන පරිවුත්ථෙන, පාතිමොක්ඛං න උද්දිසෙ.
අදෙසයිත්වානාපන්නං, නාවිකත්වාන වෙමතිං;
නුපොසථෙපි වා කාතුං, පොසථො න ච කප්පති.
අට්ඨිතොපොසථාවාසා, න වජෙ තදහූ විනා;
අන්තරායං ව සඞ්ඝං වා-ධිට්ඨාතුං සීමමෙව වාති.
45. පවාරණානිද්දෙසො
පවාරණාති –
ද්වින්නං තිණ්ණං චතුන්නඤ්ච, අඤ්ඤමඤ්ඤප්පවාරණා;
එකස්ස ච අධිට්ඨානං, සෙසා සඞ්ඝප්පවාරණා.
පුබ්බකිච්චෙ ච කරණෙ, පත්තකල්ලෙ සමානිතෙ;
ඨපෙත්වා ඤත්තිං සඞ්ඝෙන, කත්තබ්බෙවං පවාරණා.
‘‘සුණාතු ¶ මෙ භන්තෙ සඞ්ඝො, අජ්ජ පවාරණා පන්නරසී, යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො පවාරෙය්යා’’ති.
එකංසං චීවරං කත්වා, නිසීදිත්වා උක්කුටිකං;
ථෙරෙන අඤ්ජලිං සඞ්ඝො, පග්ගය්හ සමුදීරියො.
436. ‘‘සඞ්ඝං, ආවුසො, පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තො ¶ අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි, ආවුසො, සඞ්ඝං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තො අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
පවාරෙන්තෙසු ථෙරෙසු, නිසජ්ජුක්කුටිකං නවො;
පවාරෙති සයං යාව, උක්කුටිකොව අච්ඡතු.
438. පුබ්බාරම්භං සමාපෙත්වා, නවො සඞ්ඝමුදීරයෙ.
439. ‘‘සඞ්ඝං, භන්තෙ, පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තො අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි, භන්තෙ, සඞ්ඝං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තො අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
දානෙන ධම්මසාකච්ඡා, කලහෙහි ච රත්තියා;
තෙවාචිකාය ඔකාසෙ-සති ඛෙපිතභාවතො;
අන්තරායෙ දසවිධෙ, ඤත්තිං වත්වානුරූපතො.
441. ‘‘සුණාතු මෙ භන්තෙ සඞ්ඝො, මනුස්සෙහි දානං දෙන්තෙහි, ද්වීහි භික්ඛූහි ධම්මං සාකච්ඡන්තෙහි, කලහං කරොන්තෙහි යෙභුය්යෙන රත්ති ඛෙපිතා. සචෙ සඞ්ඝො ¶ තෙවාචිකං පවාරෙස්සති, අප්පවාරිතොව සඞ්ඝො භවිස්සති, අථායං රත්ති විභායිස්සති. අයං රාජන්තරායො, අයං චොරන්තරායො, අයං අග්යන්තරායො, අයං උදකන්තරායො, අයං මනුස්සන්තරායො, අයං අමනුස්සන්තරායො, අයං වාළන්තරායො, අයං සරීසපන්තරායො, අයං ජීවිතන්තරායො, අයං බ්රහ්මචරියන්තරායො. සචෙ සඞ්ඝො තෙවාචිකං පවාරෙස්සති, අප්පවාරිතොව සඞ්ඝො භවිස්සති, අථායං බ්රහ්මචරියන්තරායො භවිස්සති. යදි සඞ්ඝස්ස පත්තකල්ලං, සඞ්ඝො ද්වෙවාචිකං, එකවාචිකං, සමානවස්සිකං පවාරෙය්යා’’ති.
පවාරෙය්යානුරූපෙන ¶ , යථාඨපිතඤත්තියා;
ආගච්ඡෙය්යුං යදි සමා, ආදිකා චෙත්ථ ආහරෙ.
443. එවං තිචතුවග්ගො ච, ඤත්තිං වත්වා පවාරයෙ. ‘‘සුණන්තු මෙ ආයස්මන්තා, අජ්ජ පවාරණා පන්නරසී, යදායස්මන්තානං පත්තකල්ලං, මයං අඤ්ඤමඤ්ඤං පවාරෙය්යාමා’’ති.
එකංසං චීවරං කත්වා, නිසීදිත්වා උක්කුටිකං;
ථෙරෙන අඤ්ජලිං තෙවං, පග්ගය්හ සමුදීරියා.
445. ‘‘අහං, ආවුසො, ආයස්මන්තෙ පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි අහං, ආවුසො, ආයස්මන්තෙ පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
නවෙනාපි ¶ ‘‘අහං, භන්තෙ, ආයස්මන්තෙ පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි අහං, භන්තෙ, ආයස්මන්තෙ පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදන්තු මං ආයස්මන්තා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
446. ද්වීසු ථෙරෙන කත්තබ්බං, නවො කත්වෙවමීරියො.
447. ‘‘අහං, ආවුසො, ආයස්මන්තං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදතු මං ආයස්මා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි අහං, ආවුසො, ආයස්මන්තං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදතු මං ආයස්මා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
නවෙනාපි ¶ ‘‘අහං, භන්තෙ, ආයස්මන්තං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදතු මං ආයස්මා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමි. දුතියම්පි…පෙ… තතියම්පි අහං, භන්තෙ, ආයස්මන්තං පවාරෙමි දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසඞ්කාය වා, වදතු මං ආයස්මා අනුකම්පං උපාදාය, පස්සන්තො පටිකරිස්සාමී’’ති.
448. පුබ්බකිච්චං සමාපෙත්වා, අධිට්ඨෙය්යෙවමෙකකො. ‘‘අජ්ජ මෙ පවාරණා චාතුද්දසීති වා පන්නරසීති වා අධිට්ඨාමී’’ති වත්තබ්බං.
යස්මිං වසන්ති වා පඤ්ච, චත්තාරො වා තයො දුවෙ;
පවාරණං හරිත්වාන, එකෙකස්සිතරීතරෙ.
තං ¶ තං පවාරණං කයිරුං,
සියා ආපත්ති දුක්කටං;
සෙසා උපොසථෙ වුත්තා,
ගාථායො චෙත්ථ ආහරෙ.
පවාරිතෙව සඞ්ඝම්හි, පාරිසුද්ධිඋපොසථං;
කරෙය්ය ඡින්නවස්සො වා, අවුත්ථො වානුපගතො.
චාතුමාසිනියා චාපි, කතෙ සඞ්ඝෙනුපොසථෙ;
වුත්ථවස්සා පවාරෙය්යුං, සචෙ අප්පතරා සියුන්ති.
46. සංවරනිද්දෙසො
සංවරොති –
චක්ඛුසොතාදිභෙදෙහි, රූපසද්දාදිගොචරෙ;
අභිජ්ඣාදොමනස්සාදි-ප්පවත්තිං විනිවාරයෙ.
නිග්ගණ්හෙය්ය ¶ සකං චිත්තං, කිට්ඨාදිං විය දුප්පසුං;
සතිමා සම්පජානො ච, චරෙ සබ්බිරියාපථෙති.
47. සුද්ධිනිද්දෙසො
සුද්ධීති –
දෙසනා සංවරො එට්ඨිපච්චවෙක්ඛණ භෙදතො;
සුද්ධී චතුබ්බිධා පාතිමොක්ඛසංවරසම්මතං;
දෙසනාය විසුද්ධත්තා, දෙසනාසුද්ධි වුච්චති.
‘‘න පුනෙවං කරිස්ස’’න්ති, චිත්තාධිට්ඨානසංවරා;
වුත්තො සංවරසුද්ධීති, සුජ්ඣතින්ද්රියසංවරො.
පහායානෙසනං ධම්මෙනුප්පාදෙන්තස්ස එට්ඨියා;
සුද්ධත්තා එට්ඨිසුද්ධීති, වුත්තමාජීවනිස්සිතං.
යොනිසො ¶ පටිසඞ්ඛාය, චීවරං පටිසෙවති;
එවමාදියථාවුත්ත-පච්චවෙක්ඛණසුජ්ඣනා;
පච්චවෙක්ඛණසුද්ධීති, වුත්තං පච්චයනිස්සිතන්ති.
48. සන්තොසනිද්දෙසො
සන්තොසොති –
අප්පෙන අනවජ්ජෙන, සන්තුට්ඨො සුලභෙන ච;
මත්තඤ්ඤූ සුභරො හුත්වා, චරෙ සද්ධම්මගාරවො.
අතීතං ¶ නානුසොචන්තො, නප්පජප්පමනාගතං;
පච්චුප්පන්නෙන යාපෙන්තො, සන්තුට්ඨොති පවුච්චතීති.
49. චතුරාරක්ඛනිද්දෙසො
චතුරක්ඛාති –
බුද්ධානුස්සති මෙත්තා ච, අසුභං මරණස්සති;
ආරකත්තාදිනාරහං, සම්මා සාමඤ්ච බුද්ධතො.
සම්මාසම්බුද්ධඉති වානුස්සති යා පුනප්පුනං;
නවභෙදෙ භගවතො, බුද්ධානුස්සති සා ගුණෙ.
සීමට්ඨසඞ්ඝෙ සීමට්ඨදෙවතාසු ච ඉස්සරෙ;
ජනෙ ගොචරගාමම්හි, තත්ථුපාදාය මානුසෙ.
සබ්බසත්තෙසු සුඛිතා, හොන්තාවෙරාතිආදිනා;
පරිච්ඡිජ්ජ පරිච්ඡිජ්ජ, භාවනා මෙත්තභාවනා.
වණ්ණසණ්ඨානඔකාස-දිසතො පරිච්ඡෙදතො;
වවත්ථපෙත්වා කෙසාදි-කොට්ඨාසෙ අනුපුබ්බතො.
නාතිසීඝඤ්ච සණිකං, වික්ඛෙපං පටිබාහයං;
පණ්ණත්තිං සමතික්කම්ම, මුඤ්චන්තස්සානුපුබ්බතො.
වණ්ණආසයසණ්ඨාන-ගන්ධොකාසෙහි ¶ භාවනා;
පටික්කූලාති කොට්ඨාසෙ, උද්ධුමාතාදිවත්ථුසු;
ගහෙත්වා අසුභාකාරං, පවත්තා භාවනාසුභං.
‘‘මරණං ¶ මෙ භවිස්සති, ජීවිතං උච්ඡිජ්ජිස්සති;
මරණං මරණං වා’’ති, භාවයිත්වාන යොනිසො.
වධකස්සෙවුපට්ඨානා, සම්පත්තීනං විපත්තිතො;
උපසංහරතො කායබහුසාධාරණා තථා.
ආයුදුබ්බලතො කාලවවත්ථානස්සභාවතො;
අද්ධානස්ස පරිච්ඡෙදා, භාවනා මරණස්සතීති.
50. විපස්සනානිද්දෙසො
විපස්සනාති –
නාමරූපං පරිග්ගය්හ, තතො තස්ස ච පච්චයං;
හුත්වා අභාවතොනිච්චා, උදයබ්බයපීළනා.
දුක්ඛා අවසවත්තිත්තා, අනත්තාති තිලක්ඛණං;
ආරොපෙත්වාන සඞ්ඛාරෙ, සම්මසන්තො පුනප්පුනං;
පාපුණෙය්යානුපුබ්බෙන, සබ්බසංයොජනක්ඛයන්ති.
නිගමනකථා
අධිසීලාධිචිත්තානං, අධිපඤ්ඤාය සික්ඛනා;
භික්ඛුකිච්චමතො ඛුද්දසික්ඛායං සමුදාහටා.
මහතො කිත්තිසද්දස්ස, යස්ස ලොකවිචාරිනො;
පරිස්සමො න සම්භොති, මාලුතස්සෙව නිච්චසො.
තෙන ¶ ¶ ධම්මසිරීකෙන, තම්බපණ්ණියකෙතුනා;
ථෙරෙන රචිතා ධම්මවිනයඤ්ඤුපසංසිතා.
එත්තාවතායං නිට්ඨානං, ඛුද්දසික්ඛා උපාගතා;
පඤ්චමත්තෙහි ගාථානං, සතෙහි පරිමාණතොති.
ඛුද්දසික්ඛා නිට්ඨිතා.
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස