📜

๑๓. อปฺปมฺาวิภงฺโค

๑. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา

๖๔๒. สพฺพธีติ ทิสาเทโสธินา อโนธิโสผรณํ วุตฺตํ, สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตนฺติ สตฺโตธินา. เตนาห ‘‘อโนธิโส ทสฺสนตฺถ’’นฺติ. ตถา-สทฺโท อิติ-สทฺโท วา น วุตฺโตติ ‘‘เมตฺตาสหคเตน เจตสา’’ติ เอตสฺส อนุวตฺตกํ ตํ ทฺวยํ ตสฺส ผรณนฺตราทิฏฺานํ อฏฺานนฺติ กตฺวา น วุตฺตํ, ปุน ‘‘เมตฺตาสหคเตน เจตสา’’ติ วุตฺตนฺติ อตฺโถ.

๖๔๓. หิโรตฺตปฺปานุปาลิตา เมตฺตา น ปริหายติ อาสนฺนสปตฺตสฺส ราคสฺส สิเนหสฺส จ วิปตฺติยา อนุปฺปตฺติโตติ อธิปฺปาโย.

๖๔๕. อธิมุฺจิตฺวาติ สุฏฺุ ปสาเรตฺวาติ อตฺโถ. ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘อธิกภาเวนา’’ติอาทิมาห, พลวตา วา อธิโมกฺเขน อธิมุจฺจิตฺวา.

๖๔๘. เหฏฺา วุตฺโตเยวาติ ‘‘สพฺเพน สพฺพํ สพฺพถา สพฺพ’’นฺติ เอเตสํ ‘‘สพฺเพน สิกฺขาสมาทาเนน สพฺพํ สิกฺขํ, สพฺเพน สิกฺขิตพฺพากาเรน สพฺพํ สิกฺข’’นฺติ จ ฌานวิภงฺเค (วิภ. อฏฺ. ๕๑๖) อตฺโถ วุตฺโต. อิธ ปน สพฺเพน อวธินา อตฺตสมตาย สพฺพสตฺตยุตฺตตาย จ สพฺพํ โลกํ, สพฺพาวธิทิสาทิผรณากาเรหิ สพฺพํ โลกนฺติ จ อตฺโถ ยุชฺชติ.

๖๕๐. ปจฺจตฺถิกวิฆาตวเสนาติ เมตฺตาทีนํ อาสนฺนทูรปจฺจตฺถิกานํ ราคพฺยาปาทาทีนํ วิฆาตวเสน. ยํ อปฺปมาณํ, โส อเวโรติ โส อเวรภาโวติ อยํ วา ตสฺส อตฺโถติ.

๖๕๓. นิรยาทิ คติ, จณฺฑาลาทิ กุลํ, อนฺนาทีนํ อลาภิตา โภโค. อาทิ-สทฺเทน ทุพฺพณฺณตาทิ คหิตํ.

สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺิตา.

๓. ปฺหปุจฺฉกวณฺณนา

๖๙๙. อิมสฺมึปน…เป… กถิตาติ อิมินา อิมสฺมึ วิภงฺเค กถิตานํ โลกิยภาวเมว ทสฺเสนฺโต ขนฺธวิภงฺคาทีหิ วิเสเสตีติ น อฺตฺถ โลกุตฺตรานํ อปฺปมฺานํ กถิตตา อนุฺาตา โหติ.

ปฺหปุจฺฉกวณฺณนา นิฏฺิตา.

อปฺปมฺาวิภงฺควณฺณนา นิฏฺิตา.