มูล > อภิธมฺมปิฏก > ยมกปาฬิ-๑

กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสํ ทุกฺขสจฺจํ [อวเสสํ ทุกฺขสจฺจํ ทุกฺขสจฺจํ (สฺยา.) เอวมุปริปิ], น ทุกฺขํ. กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ ทุกฺขฺเจว ทุกฺขสจฺจฺจ.

สมุทยสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส สมุทโย, น สมุทยสจฺจํ. สมุทยสจฺจํ สมุทโย เจว สมุทยสจฺจฺจ.

(ข) สมุทยสจฺจํ สมุทโยติ? อามนฺตา.

นิโรธสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส นิโรโธ, น นิโรธสจฺจํ. นิโรธสจฺจํ ¶ นิโรโธ เจว นิโรธสจฺจฺจ.

(ข) นิโรธสจฺจํ นิโรโธติ? อามนฺตา.

มคฺคสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส มคฺโค, น มคฺคสจฺจํ. มคฺคสจฺจํ มคฺโค เจว มคฺคสจฺจฺจ.

๑๑. (ก) น ทุกฺขํ น ทุกฺขสจฺจนฺติ?

กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสํ น ทุกฺขํ [อวเสสํ ทุกฺขสจฺจํ น ทุกฺขํ (สี. สฺยา. ก.) เอวํ อวเสเสสุ ตีสุ สจฺเจสุ] ทุกฺขสจฺจํ. ทุกฺขฺจ ทุกฺขสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสํ น เจว ทุกฺขํ น จ ทุกฺขสจฺจํ.

(ข) น ¶ ทุกฺขสจฺจํ น ทุกฺขนฺติ? อามนฺตา.

(ก) น ¶ สมุทโย น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สมุทยสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส น สมุทยสจฺจํ, สมุทโย. สมุทยฺจ สมุทยสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสโส น เจว สมุทโย น จ สมุทยสจฺจํ.

(ก) น นิโรโธ น นิโรธสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

นิโรธสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส น นิโรธสจฺจํ, นิโรโธ. นิโรธฺจ นิโรธสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสโส น เจว นิโรโธ น จ นิโรธสจฺจํ.

(ก) น มคฺโค น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

มคฺคสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส น มคฺคสจฺจํ, มคฺโค. มคฺคฺจ มคฺคสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสโส น เจว มคฺโค น จ มคฺคสจฺจํ.

๑๒. (ก) ทุกฺขํ ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สมุทยสจฺจํ สจฺจฺเจว สมุทยสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา [อวเสสา สจฺจา สจฺจา (สฺยา.)] น ¶ สมุทยสจฺจํ.

ทุกฺขํ ¶ ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สจฺจา นิโรธสจฺจนฺติ?…เป… สจฺจา มคฺคสจฺจนฺติ?

มคฺคสจฺจํ สจฺจฺเจว มคฺคสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น มคฺคสจฺจํ.

สมุทยสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส สมุทโย, น สมุทยสจฺจํ. สมุทยสจฺจํ สมุทโย เจว สมุทยสจฺจฺจ. สจฺจา ทุกฺขสจฺจนฺติ? …เป… สจฺจา นิโรธสจฺจนฺติ?…เป… สจฺจา มคฺคสจฺจนฺติ?

มคฺคสจฺจํ สจฺจฺเจว มคฺคสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น มคฺคสจฺจํ.

นิโรธสจฺจํ เปตฺวา อวเสโส นิโรโธ, น นิโรธสจฺจํ. นิโรธสจฺจํ นิโรโธ เจว นิโรธสจฺจฺจ.

สจฺจา ทุกฺขสจฺจนฺติ?…เป… สจฺจา สมุทยสจฺจนฺติ? …เป… สจฺจา มคฺคสจฺจนฺติ?

มคฺคสจฺจํ สจฺจฺเจว มคฺคสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น มคฺคสจฺจํ.

สจฺจา ทุกฺขสจฺจนฺติ?…เป… สจฺจา สมุทยสจฺจนฺติ? …เป… สจฺจา นิโรธสจฺจนฺติ?

นิโรธสจฺจํ สจฺจฺเจว นิโรธสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น นิโรธสจฺจํ.

๑๖. (ก) น ¶ ทุกฺขํ น ทุกฺขสจฺจนฺติ?

กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสํ น ทุกฺขํ, ทุกฺขสจฺจํ. ทุกฺขฺจ ทุกฺขสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสํ น เจว ทุกฺขํ น จ ทุกฺขสจฺจํ.

(ข) น สจฺจา น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

กายิกํ ¶ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสํ น ทุกฺขํ, ทุกฺขสจฺจํ. ทุกฺขฺจ ทุกฺขสจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสํ น เจว ทุกฺขํ น จ ทุกฺขสจฺจํ.

น สจฺจา น นิโรธสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๑๗. (ก) น สมุทโย น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

(ข) น สจฺจา น ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น สมุทโย น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น สจฺจา น นิโรธสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๑๘. น นิโรโธ น นิโรธสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น สจฺจา น ทุกฺขสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น สมุทยสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๑๙. (ก) น มคฺโค น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

(ข) น สจฺจา น ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น มคฺโค น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น สจฺจา น สมุทยสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น นิโรธสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๒๐. (ก) ทุกฺขํ ¶ สจฺจนฺติ? อามนฺตา.

ทุกฺขสจฺจํ สจฺจฺเจว ทุกฺขสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น ทุกฺขสจฺจํ.

สมุทโย ¶ สจฺจนฺติ? อามนฺตา…เป….

มคฺคสจฺจํ สจฺจฺเจว มคฺคสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น มคฺคสจฺจํ.

ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสา สจฺจา น ทุกฺขํ, สจฺจา. ทุกฺขฺจ สจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสํ น เจว ทุกฺขํ น ¶ จ สจฺจา.

(ข) น สจฺจา น ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สมุทยํ เปตฺวา…เป… นิโรธํ เปตฺวา…เป….

มคฺคํ เปตฺวา อวเสสา สจฺจา น มคฺโค, สจฺจา. มคฺคฺจ สจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว มคฺโค น จ สจฺจา.

(ข) น สจฺจา น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๒๒. (ก) ทุกฺขํ ¶ สจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สมุทยสจฺจํ สจฺจฺเจว สมุทยสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น สมุทยสจฺจํ.

สจฺจา นิโรธสจฺจนฺติ?…เป…. สจฺจา มคฺคสจฺจนฺติ?

มคฺคสจฺจํ สจฺจฺเจว มคฺคสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น มคฺคสจฺจํ.

สมุทโย สจฺจนฺติ? อามนฺตา.…เป….

นิโรโธ สจฺจนฺติ? อามนฺตา.…เป….

สจฺจา ทุกฺขสจฺจนฺติ?…เป… สจฺจา สมุทยสจฺจนฺติ? …เป… สจฺจา นิโรธสจฺจนฺติ?

นิโรธสจฺจํ สจฺจฺเจว นิโรธสจฺจฺจ. อวเสสา สจฺจา น นิโรธสจฺจํ.

ทุกฺขํ เปตฺวา อวเสสา สจฺจา น ทุกฺขํ, สจฺจา. ทุกฺขฺจ สจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว ทุกฺขํ น จ สจฺจา.

(ข) น สจฺจา น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

ทุกฺขํ ¶ เปตฺวา อวเสสา สจฺจา น ทุกฺขํ, สจฺจา. ทุกฺขฺจ สจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว ทุกฺขํ น จ สจฺจา.

น สจฺจา ¶ น นิโรธสจฺจนฺติ?…เป… น สจฺจา น มคฺคสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

สมุทยํ เปตฺวา อวเสสา สจฺจา น สมุทโย, สจฺจา. สมุทยฺจ สจฺจฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว สมุทโย น จ สจฺจา.

(ข) น สจฺจา น ทุกฺขสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

น สจฺจา น สมุทยสจฺจนฺติ? อามนฺตา.…เป….

น สจฺจา น นิโรธสจฺจนฺติ? อามนฺตา.

๒๗. (ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. ปฺจโวกาเร มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อรูเป มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. ปฺจโวกาเร มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๒๘. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? โน.

๒๙. (ก) ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อสฺสตฺเต ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อปาเย อสฺสตฺเต ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อวเสเส จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ข) ยตฺถ วา ปน มคฺคสจฺจํ ¶ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๓๐. (ก) ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อปาเย ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อวเสเส จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๓๑. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ วิตฺถาเรตพฺพํ).

๓๒. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อรูเป มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป ผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป ผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๓๓. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตมคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ มคฺควิปฺปยุตฺตตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส [ตณฺหาวิปฺปยุตฺตมคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส (สี.) เอวํ ปุคฺคโลกาเสปิ นิโรธวาเรปิ] อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๓๔. (ก) ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยตฺถ วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยตฺถ วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ ¶ ? อุปฺปชฺชติ.

๓๕. (ก) ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยตฺถ วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อปาเย ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อสฺสตฺเต ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๓๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อรูเป มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป ผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ ¶ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป ผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๓๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตมคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ มคฺควิปฺปยุตฺตตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๓๘. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ¶ . อภิสเมตาวีนํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป… อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

๓๙. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป… อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

๔๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

(ยตฺถกมฺปิ สพฺพตฺถ สทิสํ. ตนฺตินานากรณํ เหฏฺา ยตฺถกสทิสํ).

๔๑. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป… อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป… อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

๔๒. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป… อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

๔๓. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป… นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๔๔. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป… นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๔๕. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

๔๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ¶ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ ¶ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

๔๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

๔๘. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ ¶ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป… อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

๔๙. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ , โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

๕๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ…เป… อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ อาปายิกานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ, เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

๕๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ , โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๓. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๔. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ ¶ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๕. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

๕๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ¶ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ ¶ ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๕๘. (ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๕๙. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๖๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ…เป… (ยตฺถกา สทิสา สพฺเพ).

๖๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส [อุปฺปตฺติจิตฺตสฺส (สฺยา.)] อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ¶ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๖๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๖๓. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ ¶ ?

อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๖๔. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๖๕. ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ…เป….

๖๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ¶ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ ¶ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๖๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๖๘. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ ¶ อุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ . อิตเรสํ อุปปชฺชนฺตานํ ¶ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ ¶ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๖๙. (ก) ยสฺส ¶ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย [ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย (สี. สฺยา.) ปุคฺคโลกาสวาเรปิ] จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๗๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ…เป… (ยตฺถกมฺปิ ยสฺสยตฺถกสทิสํ กาตพฺพํ).

๗๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ ¶ ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส ¶ จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๗๒. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ¶ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๗๓. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส ¶ จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๗๔. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสานฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต ¶ วตฺตมาเน เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๗๕. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ…เป….

๗๖. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส ¶ จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺตฺตา จวนฺตานํ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๗๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ, อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๗๘. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ¶ . ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๗๙. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ ¶ ? อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ, เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๘๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

๘๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน ¶ จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ ¶ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. ยสฺส จิตฺตสฺส ¶ อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ. ยสฺส จิตฺตสฺส ¶ อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๓. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๔. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๕. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

๘๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ¶ ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิตฺถ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ.

๘๘. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ ¶ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ. ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ. ปฺจโวกาเร มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ ¶ .

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อรูเป มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน ¶ จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. ปฺจโวกาเร มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๘๙. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

๙๐. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อสฺสตฺเต ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ…เป….

(ยตฺถกํ อุปฺปาเทปิ นิโรเธปิ อุปฺปาทนิโรเธปิ สทิสํ, นตฺถิ นานากรณํ).

๙๑. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ…เป….

(ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ วิตฺถาเรตพฺพํ).

๙๒. (ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อรูเป ¶ มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป ผลสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ อรูเป ผลสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๙๓. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตมคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ ¶ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ มคฺควิปฺปยุตฺตตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๙๔. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ…เป….

๙๕. ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ [ยสฺสกมฺปิ ยตฺถกมฺปิ (สี. สฺยา.)] ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ, ยสฺสยตฺถเกปิ นิโรธสมาปนฺนานนฺติ เจตํ น กาตพฺพํ).

๙๖. ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ยถา อุปฺปาทวาเร อตีตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภตฺตา เอวํ นิโรเธปิ วิภชิตพฺพา, นตฺถิ นานากรณํ).

๙๗. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ [ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ (สี. สฺยา.) อุปฺปาทวาเร ปน ปานฺตรํ นตฺถิ] เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๙๘. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ ¶ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๙๙. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ…เป….

๑๐๐. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ).

๑๐๑. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส ¶ อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๐๒. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๐๓. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ…เป….

๑๐๔. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๐๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ ¶ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๐๖. (ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต ¶ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๐๗. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๐๘. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ…เป….

๑๐๙. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ¶ ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ¶ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ¶ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. อภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๑๐. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ ¶ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ. อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๑๑. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ. อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๑๒. (ก) ยสฺส ¶ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ. อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๑๓. ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ…เป….

๑๑๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ¶ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สุทฺธาวาสานํ อุปปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อนภิสเมตาวีนํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๑๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น ¶ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อนภิสเมตาวีนํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๑๖. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ¶ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๑๗. (ก) ยสฺส ¶ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ ¶ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๑๘. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ…เป….

๑๑๙. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ¶ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ¶ , โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌติ. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๒๐. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌติ.

๑๒๑. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป ¶ มคฺคสฺส ¶ จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ ¶ น นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา ¶ มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๒๒. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ¶ อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ¶ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน [วตฺตมาเน, นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ (สี. สฺยา.)] เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๒๓. ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ…เป….

๑๒๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส ¶ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ ¶ น นิรุชฺฌติ. อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

๑๒๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ¶ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิติ.

๑๒๖. (ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๒๗. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๒๘. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ…เป….

๑๒๙. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ ¶ ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ ¶ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ ¶ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๐. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ.

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๑. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ ¶ ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๒. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๓. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ…เป….

๑๓๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ อาปายิกานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ ¶ น นิรุชฺฌิตฺถ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๓๖. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? โน.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? โน.

๑๓๗. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ? โน.

๑๓๘. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ?

อสฺสตฺเต ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌติ…เป….

(ยตฺถกํ อุปฺปาทวาเรปิ นิโรธวาเรปิ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ สทิสํ นตฺถิ นานากรณํ).

๑๓๙. ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ).

๑๔๐. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ ¶ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๔๑. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌตีติ?

มคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ. ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ¶ ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. มคฺควิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๔๒. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ…เป….

๑๔๓. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ, ยสฺสยตฺถเกปิ นิโรธสมาปนฺนานนฺติ น กาตพฺพํ).

๑๔๔. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(อตีตา ปุจฺฉา ยถา อุปฺปาทวาเร วิภตฺตา เอวํ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภชิตพฺพํ).

๑๔๕. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๑๔๖. (ก) ยสฺส ¶ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๑๔๗. ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

๑๔๘. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ¶ …เป… อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ…เป…. (ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ).

๑๔๙. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๑๕๐. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ ¶ นุปฺปชฺชิสฺสติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ อรหนฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

๑๕๑. ยตฺถ ¶ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

๑๕๒. ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ, สมุทยสจฺจํ มคฺคสจฺจํ นานากรณํ, อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ, อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ).

๑๕๓. ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ปจฺจุปฺปนฺนอตีตา [ปจฺจุปฺปนฺเนนาตีตา (สฺยา.)] ปุจฺฉา อุปฺปาทวาเรปิ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ ยสฺสกมฺปิ ยตฺถกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ สทิสํ, อสมฺโมหนฺเตน วิภชิตพฺพา).

๑๕๔. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ ¶ นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส ¶ วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส ¶ จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ ¶ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๑๕๕. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย ¶ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๑๕๖. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ…เป….

๑๕๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ ¶ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ…เป… อิตเรสํ จตุโวการํ ปฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ…เป….

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. จตุโวการํ ปฺจโวการํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ¶ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๑๕๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ¶ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ ¶ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ อุปฺปชฺชติ. เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ อุปฺปชฺชติ.

๑๕๙. (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ ¶ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ¶ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๖๐. (ก) ยสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

เย ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๖๑. ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ…เป….

๑๖๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

จตุโวการา ปฺจโวการา จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส ¶ อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคมคฺคสฺส ¶ จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป มคฺคสฺส จ ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคผลสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา [อปายา อสฺสตฺตา (สฺยา.)] จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตํ [อปายํ อสฺสตฺตํ (สฺยา.)] อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อคฺคผลสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตา จวนฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ ทุกฺขสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๖๓. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จฺเ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต ¶ วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ ¶ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?

อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจฺจ นุปฺปชฺชติ.

๑๖๔. ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

(ยถา นิโรธวาเร อตีตานาคตา [อตีเตนานาคตา (สฺยา.)] ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภตฺตา เอวํ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ อสมฺโมหนฺเตน วิภชิตพฺพํ).

๑๖๕. (ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหตีติ? อามนฺตา.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหติ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? อามนฺตา.

(ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหตีติ? อามนฺตา.

๑๖๖. (ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถาติ? อามนฺตา.

๑๖๗. (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิสฺสติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิสฺสติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสตีติ? อามนฺตา.

๑๖๘. (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถาติ? โน.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? โน.

(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถาติ?

อรหา ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ, โน จ สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถ. อคฺคมคฺคสมงฺคิฺจ อรหนฺตฺจ เปตฺวา อวเสสา ปุคฺคลา ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานนฺติ สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิตฺถ.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถ โส ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคี สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถ, โน จ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ. อคฺคมคฺคสมงฺคิฺจ อรหนฺตฺจ เปตฺวา อวเสสา ปุคฺคลา สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิตฺถ ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานนฺติ.

๑๖๙. (ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสตีติ? โน.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสติ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? โน.

(ก) โย ¶ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสตีติ?

เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เต ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานนฺติ, โน จ สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสนฺติ. อรหา เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เต ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานนฺติ สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิสฺสนฺติ.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสติ โส ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาตีติ?

อคฺคมคฺคสมงฺคี สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสติ, โน จ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ. อรหา เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เต สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิสฺสนฺติ ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานนฺติ.

๑๗๐. (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสตีติ? โน.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสติ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิตฺถาติ? โน.

(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสตีติ?

เย มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เต ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถ, โน จ เต สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสมงฺคี เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เต ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานิตฺถ สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิสฺสนฺติ.

(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสติ โส ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถาติ?

อรหา สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสติ, โน จ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถ. อคฺคมคฺคสมงฺคี เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เต ¶ สมุทยสจฺจฺจ นปฺปชหิสฺสนฺติ ทุกฺขสจฺจฺจ น ปริชานิตฺถ.