📜

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส

อภิธมฺมปิฏเก

ยมกปาฬิ (ทุติโย ภาโค)

๖. สงฺขารยมกํ

๑. ปณฺณตฺติวาโร

(ก) อุทฺเทโส

. ตโย สงฺขารา – กายสงฺขาโร, วจีสงฺขาโร, จิตฺตสงฺขาโรติ. อสฺสาสปสฺสาสา กายสงฺขาโร, วิตกฺกวิจารา วจีสงฺขาโร, สฺา จ เวทนา จ จิตฺตสงฺขาโร. เปตฺวา วิตกฺกวิจาเร สพฺเพปิ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ธมฺมา จิตฺตสงฺขาโร.

๑. ปทโสธนวาโร

(ก) อนุโลมํ

. (ก) กาโย กายสงฺขาโร?

(ข) กายสงฺขาโร กาโย?

(ก) วจี วจีสงฺขาโร?

(ข) วจีสงฺขาโร วจี?

(ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) จิตฺตสงฺขาโร จิตฺตํ?

(ข) ปจฺจนีกํ

. (ก) น กาโย น กายสงฺขาโร?

(ข) น กายสงฺขาโร น กาโย?

(ก) น วจี น วจีสงฺขาโร?

(ข) น วจีสงฺขาโร น วจี?

(ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น จิตฺตํ?

๒. ปทโสธนมูลจกฺกวาโร

(ก) อนุโลมํ

. (ก) กาโย กายสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา วจีสงฺขาโร?

(ก) กาโย กายสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา จิตฺตสงฺขาโร?

(ก) วจี วจีสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา กายสงฺขาโร?

(ก) วจี วจีสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา จิตฺตสงฺขาโร?

(ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา กายสงฺขาโร?

(ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) สงฺขารา วจีสงฺขาโร?

(ข) ปจฺจนีกํ

. (ก) น กาโย น กายสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น วจีสงฺขาโร?

(ก) น กาโย น กายสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโร?

(ก) น วจี น วจีสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น กายสงฺขาโร?

(ก) น วจี น วจีสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโร?

(ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น กายสงฺขาโร?

(ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) น สงฺขารา น วจีสงฺขาโร?

๓. สุทฺธสงฺขารวาโร

(ก) อนุโลมํ

. (ก) กายสงฺขาโร วจีสงฺขาโร?

(ข) วจีสงฺขาโร กายสงฺขาโร?

(ก) กายสงฺขาโร จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) จิตฺตสงฺขาโร กายสงฺขาโร?

(ก) วจีสงฺขาโร จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) จิตฺตสงฺขาโร วจีสงฺขาโร?

(ข) ปจฺจนีกํ

. (ก) น กายสงฺขาโร น วจีสงฺขาโร?

(ข) น วจีสงฺขาโร น กายสงฺขาโร?

(ก) น กายสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น กายสงฺขาโร?

(ก) น วจีสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโร?

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น วจีสงฺขาโร?

ปณฺณตฺติอุทฺเทสวาโร.

ปณฺณตฺติวาโร.

(ข) นิทฺเทโส

๑. ปทโสธนวาโร

(ก) อนุโลมํ

. (ก) กาโย กายสงฺขาโรติ? โน.

(ข) กายสงฺขาโร กาโยติ? โน.

(ก) วจี วจีสงฺขาโรติ? โน.

(ข) วจีสงฺขาโร วจีติ? โน.

(ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโรติ? โน.

(ข) จิตฺตสงฺขาโร จิตฺตนฺติ? โน.

(ข) ปจฺจนีกํ

. (ก) น กาโย น กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร น กาโย, กายสงฺขาโร. กายฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กาโย น จ กายสงฺขาโร.

(ข) น กายสงฺขาโร น กาโยติ?

กาโย น กายสงฺขาโร, กาโย. กายฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กาโย น จ กายสงฺขาโร.

(ก) น วจี น วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร น วจี, วจีสงฺขาโร. วจิฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจี น จ วจีสงฺขาโร.

(ข) น วจีสงฺขาโร น วจีติ?

วจี น วจีสงฺขาโร, วจี. วจิฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจี น จ วจีสงฺขาโร.

(ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร น จิตฺตํ, จิตฺตสงฺขาโร. จิตฺตฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตํ น จ จิตฺตสงฺขาโร.

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น จิตฺตนฺติ?

จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโร, จิตฺตํ. จิตฺตฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตํ น จ จิตฺตสงฺขาโร.

๒. ปทโสธนมูลจกฺกวาโร

(ก) อนุโลมํ

๑๐. (ก) กาโย กายสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร สงฺขาโร เจว วจีสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา [อวเสสา สงฺขารา สงฺขารา (สี. สฺยา. กํ.)] น วจีสงฺขาโร.

(ก) กาโย กายสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร สงฺขาโร เจว จิตฺตสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโร.

๑๑. (ก) วจี วจีสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร สงฺขาโร เจว กายสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา น กายสงฺขาโร.

(ก) วจี วจีสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร สงฺขาโร เจว จิตฺตสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโร.

๑๒. (ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร สงฺขาโร เจว กายสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา น กายสงฺขาโร.

(ก) จิตฺตํ จิตฺตสงฺขาโรติ? โน.

(ข) สงฺขารา วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร สงฺขาโร เจว วจีสงฺขาโร จ. อวเสสา สงฺขารา น วจีสงฺขาโร.

(ข) ปจฺจนีกํ

๑๓. (ก) น กาโย น กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร น กาโย, กายสงฺขาโร. กายฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กาโย น จ กายสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น วจีสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

(ก) น กาโย น กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร น กาโย, กายสงฺขาโร. กายฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กาโย น จ กายสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

๑๔. (ก) น วจี น วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร น วจี, วจีสงฺขาโร. วจิฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจี น จ วจีสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น กายสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

(ก) น วจี น วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร น วจี, วจีสงฺขาโร. วจิฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจี น จ วจีสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น จิตฺตสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

๑๕. (ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร น จิตฺตํ, จิตฺตสงฺขาโร. จิตฺตฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตํ น จ จิตฺตสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น กายสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

(ก) น จิตฺตํ น จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร น จิตฺตํ, จิตฺตสงฺขาโร. จิตฺตฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตํ น จ จิตฺตสงฺขาโร.

(ข) น สงฺขารา น วจีสงฺขาโรติ? อามนฺตา.

๓. สุทฺธสงฺขารวาโร

(ก) อนุโลมํ

๑๖. (ก) กายสงฺขาโร วจีสงฺขาโรติ? โน.

(ข) วจีสงฺขาโร กายสงฺขาโรติ? โน.

(ก) กายสงฺขาโร จิตฺตสงฺขาโรติ? โน.

(ข) จิตฺตสงฺขาโร กายสงฺขาโรติ? โน.

(ก) วจีสงฺขาโร จิตฺตสงฺขาโรติ? โน.

(ข) จิตฺตสงฺขาโร วจีสงฺขาโรติ? โน.

(ข) ปจฺจนีกํ

๑๗. (ก) น กายสงฺขาโร น วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร น กายสงฺขาโร, วจีสงฺขาโร. กายสงฺขารฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กายสงฺขาโร น จ วจีสงฺขาโร.

(ข) น วจีสงฺขาโร น กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร น วจีสงฺขาโร, กายสงฺขาโร. วจีสงฺขารฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจีสงฺขาโร น จ กายสงฺขาโร.

(ก) น กายสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร น กายสงฺขาโร, จิตฺตสงฺขาโร. กายสงฺขารฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว กายสงฺขาโร น จ จิตฺตสงฺขาโร.

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น กายสงฺขาโรติ?

กายสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโร, กายสงฺขาโร. จิตฺตสงฺขารฺจ กายสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตสงฺขาโร น จ กายสงฺขาโร.

๑๘. (ก) น วจีสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโรติ?

จิตฺตสงฺขาโร น วจีสงฺขาโร, จิตฺตสงฺขาโร. วจีสงฺขารฺจ จิตฺตสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว วจีสงฺขาโร น จ จิตฺตสงฺขาโร.

(ข) น จิตฺตสงฺขาโร น วจีสงฺขาโรติ?

วจีสงฺขาโร น จิตฺตสงฺขาโร, วจีสงฺขาโร. จิตฺตสงฺขารฺจ วจีสงฺขารฺจ เปตฺวา อวเสสา น เจว จิตฺตสงฺขาโร น จ วจีสงฺขาโร.

ปณฺณตฺตินิทฺเทสวาโร.

๒. ปวตฺติวาโร ๑. อุปฺปาทวาโร

(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๒๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๒๑. (ก) ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌาเน กามาวจเร ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) ยตฺถ วา ปน วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌาเน กามาวจเร ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยตฺถ วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

จตุตฺถชฺฌาเน รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌาเน ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน กามาวจเร ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๒๒. (ก) ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยตฺถ วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน จตุตฺถชฺฌาเน ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌาเน กามาวจเร รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๒๓. ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ.)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๒๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๒๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๒๖. (ก) ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. จตุตฺถชฺฌาเน อสฺสตฺเต ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยตฺถ วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. จตุตฺถชฺฌาเน อสฺสตฺเต ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

จตุตฺถชฺฌาเน รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. อสฺสตฺเต ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยตฺถ วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๒๗. (ก) ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน จตุตฺถชฺฌาเน ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. อสฺสตฺเต ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยตฺถ วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๒๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ วิตฺถาเรตพฺพํ, ยสฺสยตฺถเก นิโรธสมาปนฺนานนฺติ น ลพฺภติ.)

(๒) อตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๒๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๓๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๓๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ…เป…

(ยตฺถกมฺปิ สพฺพตฺถ เอกสทิสํ).

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๓๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

๓๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อิตเรสํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๓๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? นตฺถิ.

๓๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? นตฺถิ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๓๖. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๓๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

๓๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

(๓) อนาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๓๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๔๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๔๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๔๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๔๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อิตเรสํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๔๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร…เป…? อามนฺตา.

๔๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๔๖. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๔๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

๔๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๔๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ , โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๕๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๕๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๕๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๕๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๕๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? นตฺถิ.

๕๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? นตฺถิ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๕๖. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๕๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๕๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๕๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๖๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๖๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๖๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๖๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๖๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๖๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๖๖. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๖๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๖๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(๖) อตีตานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๖๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ . อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…. อามนฺตา.

๗๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๗๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๗๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

๗๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ. สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๗๔. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

๗๕. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๗๖. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๗๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

๗๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิตฺถ. อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิตฺถ.

อุปฺปาทวาโร.

๒. นิโรธวาโร

(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๗๙. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

๘๐. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๘๑. ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๘๒. ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?…เป…. (ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ.)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๘๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๘๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาสา

๘๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๘๖. ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ อวิตกฺกอวิจารจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ วิตฺถาเรตพฺพํ, ยสฺสยตฺถเก นิโรธสมาปนฺนานนฺติ น กาตพฺพํ.)

(๒) อตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๘๗. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ยถา อุปฺปาทวาเร อตีตา ปุจฺฉา ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภตฺตํ เอวํ นิโรธวาเรปิ วิภชิตพฺพํ, นตฺถิ นานากรณํ.)

(๓) อนาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๘๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๘๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๙๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๙๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ , โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

๙๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อิตเรสํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๙๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๙๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๙๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๙๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

๙๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๙๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

๙๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๐๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๐๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ , โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

๑๐๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๐๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? นตฺถิ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? นตฺถิ.

๑๐๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? นตฺถิ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๐๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๐๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

๑๐๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๐๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

๑๐๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๑๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๑๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

๑๑๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ. วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๑๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๑๑๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๑๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๑๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๑๑๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(๖) อตีตานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๑๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๑๑๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๒๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๒๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๒๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ?

อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ. สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๒๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๒๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ? นตฺถิ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๒๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๒๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. รูปาวจเร อรูปาวจเร สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. รูปาวจเร อรูปาวจเร สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

๑๒๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถาติ?

สวิตกฺกสวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิตฺถ. อวิตกฺกอวิจารภูมิยํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิตฺถ.

นิโรธวาโร.

๒. ปวตฺติ ๓. อุปฺปาทนิโรธวาโร

(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๒๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? โน.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ? โน.

๑๒๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ? โน.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? โน.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๓๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

ทุติยชฺฌาเน ตติยชฺฌาเน ตตฺถ…เป… (อิตเรสํ ยตฺถกานํ สทิสํ).

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๓๑. ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ…เป… (ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ).

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๓๒. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

วิตกฺกวิจารานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

๑๓๓. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ. วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๓๔. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๓๕. ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ…เป….

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ, ยสฺสยตฺถเก นิโรธสมาปนฺนานนฺติ น ลพฺภติ).

(๒) อตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๓๖. ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(อตีตา ปุจฺฉา อุปฺปาทวาเรปิ นิโรธวาเรปิ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ สทิสํ วิตฺถาเรตพฺพา).

(๓) อนาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๓๗. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ . อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๑๓๘. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๓๙. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๔๐. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

๑๔๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อิตเรสํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๔๒. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

๑๔๓. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน…เป…? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๔๔. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๔๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา กามาวจรานํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

๑๔๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ…เป…? อามนฺตา.

(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๔๗. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิตฺถ , โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ยถา อุปฺปาทวาเร ปจฺจุปฺปนฺนาตีตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภตฺตา เอวํ อุปฺปาทวารนิโรธวาเรปิ ปจฺจุปฺปนฺนาตีตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภชิตพฺพา.)

(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๔๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๑๔๙. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ข) อนุโลมโอกาโส

๑๕๐. ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ…เป….

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

๑๕๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

๑๕๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ? อามนฺตา.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ. วิตกฺกวิจารานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชติ.

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

๑๕๓. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๑๕๔. (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

๑๕๕. ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ…เป….

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

๑๕๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ. สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ.

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

๑๕๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา.

(๖) อตีตานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

๑๕๘. (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ. อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติ.

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.

(ยถา นิโรธวาเร อตีตานาคตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ เอวํ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ อตีตานาคตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภชิตพฺพํ อสมฺโมหนฺเตน นิโรธวาเรน สทิสํ, นตฺถิ นานากรณํ.)

อุปฺปาทนิโรธวาโร.

๓. ปริฺาวาโร

๑-๖. ปจฺจุปฺปนฺนวาราทิ

๑๕๙. (ก) โย กายสงฺขารํ ปริชานาติ โส วจีสงฺขารํ ปริชานาตีติ? อามนฺตา.

(ข) โย วา ปน วจีสงฺขารํ ปริชานาติ โส กายสงฺขารํ ปริชานาตีติ? อามนฺตา.

(ยถา ขนฺธยมเก ปริฺาวารํ วิภตฺตํ เอวํ สงฺขารยมเกปิ ปริฺาวารํ วิภชิตพฺพํ.)

ปริฺาวาโร.

สงฺขารยมกํ นิฏฺิตํ.

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส