📜
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อภิธมฺมปิฏเก
ยมกปาฬิ (ตติโย ภาโค)
๙. ธมฺมยมกํ
๑. ปณฺณตฺติวาโร
(ก) อุทฺเทโส
๑. ปทโสธนวาโร
(ก) อนุโลมํ
(ข) กุสลา ธมฺมา กุสลา?
(ก) อกุสลา ¶ อกุสลา ธมฺมา?
(ข) อกุสลา ธมฺมา อกุสลา?
(ก) อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตา?
(ข) ปจฺจนีกํ
(ข) น กุสลา ธมฺมา น กุสลา?
(ก) น ¶ อกุสลา น อกุสลา ธมฺมา?
(ข) น อกุสลา ธมฺมา น อกุสลา?
(ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) น อพฺยากตา ธมฺมา น อพฺยากตา?
๒. ปทโสธนมูลจกฺกวาโร
(ก) อนุโลมํ
๓. (ก) กุสลา ¶ กุสลา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา?
(ก) กุสลา กุสลา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมา?
(ก) อกุสลา ¶ อกุสลา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมา?
๕. (ก) อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมา?
(ก) อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา?
(ข) ปจฺจนีกํ
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา?
(ก) น กุสลา น กุสลา ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา?
๗. (ก) น อกุสลา น อกุสลา ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา?
(ก) น อกุสลา น อกุสลา ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา?
๘. (ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา?
(ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา?
๓ สุทฺธธมฺมวาโร
(ก) อนุโลมํ
(ข) ธมฺมา กุสลา?
(ก) อกุสลา ¶ ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อกุสลา?
(ก) อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา?
(ข) ปจฺจนีกํ
๑๐. (ก) น ¶ กุสลา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น กุสลา?
(ก) น อกุสลา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา?
(ก) น อพฺยากตา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา?
๔ สุทฺธธมฺมมูลจกฺกวาโร
(ก) อนุโลมํ
๑๑. (ก) กุสลา ¶ ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อกุสลา?
(ก) กุสลา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา?
(ข) ธมฺมา กุสลา?
(ก) อกุสลา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา?
๑๓. (ก) อพฺยากตา ¶ ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา กุสลา?
(ก) อพฺยากตา ธมฺมา?
(ข) ธมฺมา อกุสลา?
(ข) ปจฺจนีกํ
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา?
(ก) น กุสลา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา?
(ข) น ธมฺมา น กุสลา?
(ก) น อกุสลา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา?
(ข) น ธมฺมา น กุสลา?
(ก) น อพฺยากตา น ธมฺมา?
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา?
(ข) นิทฺเทโส
๑. ปทโสธนวาโร
(ก) อนุโลมํ
๑๗. (ก) กุสลา กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) กุสลา ธมฺมา กุสลาติ? อามนฺตา.
(ก) อกุสลา ¶ ¶ อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) อกุสลา ธมฺมา อกุสลาติ? อามนฺตา.
(ก) อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตาติ? อามนฺตา.
(ข) ปจฺจนีกํ
๑๘. (ก) น กุสลา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น กุสลา ธมฺมา น กุสลาติ? อามนฺตา.
(ก) น อกุสลา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น อกุสลา ธมฺมา น อกุสลาติ? อามนฺตา.
(ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น อพฺยากตาติ? อามนฺตา.
๒. ปทโสธนมูลจกฺกวาโร
(ก) อนุโลมํ
๑๙. (ก) กุสลา กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมาติ?
อกุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว อกุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา.
(ก) กุสลา กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ?
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา เจว อพฺยากตา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา.
๒๐. (ก) อกุสลา ¶ อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ?
กุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว กุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา.
(ก) อกุสลา อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ?
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา เจว อพฺยากตา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา.
๒๑. (ก) อพฺยากตา ¶ อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ?
กุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว กุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา.
(ก) อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมาติ?
อกุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว อกุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา.
(ข) ปจฺจนีกํ
๒๒. (ก) น กุสลา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น กุสลา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
๒๓. (ก) น อกุสลา น ¶ อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น ¶ อกุสลา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
๒๔. (ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
๓. สุทฺธธมฺมวาโร
(ก) อนุโลมํ
๒๕. (ก) กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ?
กุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว กุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา.
(ก) อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมาติ?
อกุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว อกุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา.
(ก) อพฺยากตา ¶ ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ?
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา เจว อพฺยากตา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา.
(ข) ปจฺจนีกํ
๒๖. (ก) น ¶ กุสลา น ธมฺมาติ?
กุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น กุสลา, ธมฺมา. กุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว กุสลา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น อกุสลา น ธมฺมาติ?
อกุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา, ธมฺมา. อกุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อกุสลา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น อพฺยากตา น ธมฺมาติ?
อพฺยากตํ ¶ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา, ธมฺมา. อพฺยากตฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อพฺยากตา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
๔. สุทฺธธมฺมมูลจกฺกวาโร
(ก) อนุโลมํ
๒๗. (ก) กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมาติ?
อกุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว อกุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา.
(ก) กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ?
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา เจว อพฺยากตา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา.
๒๘. (ก) อกุสลา ¶ ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ?
กุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว กุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา.
(ก) อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ?
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา เจว อพฺยากตา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา.
๒๙. (ก) อพฺยากตา ¶ ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ?
กุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว กุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น กุสลา ธมฺมา.
(ก) อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ข) ธมฺมา อกุสลา ธมฺมาติ?
อกุสลา ธมฺมา ธมฺมา เจว อกุสลา ธมฺมา จ. อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา.
(ข) ปจฺจนีกํ
กุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น กุสลา, ธมฺมา. กุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว กุสลา ¶ น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น กุสลา น ธมฺมาติ?
กุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น กุสลา, ธมฺมา. กุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว กุสลา น จ ธมฺมา.
(ข) น ¶ ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
อกุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา, ธมฺมา. อกุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อกุสลา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น อกุสลา น ธมฺมาติ?
อกุสลํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา, ธมฺมา. อกุสลฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อกุสลา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
อพฺยากตํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา, ธมฺมา. อพฺยากตฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อพฺยากตา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น กุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
(ก) น อพฺยากตา น ธมฺมาติ?
อพฺยากตํ เปตฺวา อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา, ธมฺมา. อพฺยากตฺจ ธมฺเม จ เปตฺวา อวเสสา น เจว อพฺยากตา น จ ธมฺมา.
(ข) น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ? อามนฺตา.
ปณฺณตฺตินิทฺเทสวาโร.
๒. ปวตฺติวาโร
๑. อุปฺปาทวาโร
(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๓๓. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๓๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน ¶ จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ ¶ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๓๕. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๓๖. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ¶ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๓๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๓๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ¶ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๓๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตอกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
๔๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๔๑. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
๔๒. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๔๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตอกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน ¶ จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
๔๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อรูเป ¶ อกุสลานํ ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อรูเป กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(๒) อตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๔๕. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๔๖. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๔๗. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ¶ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๔๘. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๔๙. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ¶ ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ¶ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๕๐. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๕๑. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
๕๒. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๕๓. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
๕๔. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๕๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ¶ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน ¶ จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๕๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(๓) อนาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๕๗. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส ¶ จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๕๘. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๕๙. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๖๐. (ก) ยตฺถ ¶ ¶ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๖๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ ¶ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ¶ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๖๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๖๓. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ¶ , โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ¶ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๖๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๖๕. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
๖๖. (ก) ยตฺถ ¶ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๖๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๖๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส ¶ จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๖๙. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา ¶ อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา ¶ อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๗๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ ¶ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๗๑. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๗๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๗๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๗๔. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
๗๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๗๖. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๗๗. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๗๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๗๙. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ¶ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๘๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๘๑. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๘๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ ¶ กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๘๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๘๔. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา ¶ อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๘๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๘๖. ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๘๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา ¶ น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๘๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(๖) อตีตานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๘๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๙๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ¶ , โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๙๑. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๙๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ¶ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๙๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๙๔. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
๙๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๙๖. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๙๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
สุทฺธาวาสานํ ¶ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
๙๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
อุปฺปาทวาโร.
๒. นิโรธวาโร
(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๙๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ¶ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๐๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๐๑. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ¶ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๐๒. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน ¶ จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๐๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ ¶ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๐๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. ปฺจโวกาเร อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๐๕. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตอกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ ¶ ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
กุสลานํ ¶ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
๑๐๖. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ¶ . สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๐๗. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นตฺถิ.
๑๐๘. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๐๙. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตอกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ¶ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ¶ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
๑๑๐. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อรูเป อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(๒) อตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๑๑. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
๑๑๒. (ก) ยสฺส ¶ ¶ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๑๓. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
๑๑๔. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๑๕. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ ¶ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
๑๑๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๑๗. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น ¶ นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
๑๑๘. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๑๙. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
๑๒๐. (ก) ยตฺถ ¶ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๒๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ¶ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
๑๒๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(๓) อนาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๒๓. (ก) ยสฺส ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
๑๒๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๒๕. ยตฺถ ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๒๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
๑๒๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ ¶ ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๒๘. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๒๙. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ¶ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๓๐. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๓๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๓๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ¶ ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๓๓. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ¶ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๓๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๓๕. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๓๖. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๓๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๓๘. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นตฺถิ.
๑๓๙. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๔๐. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๔๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น ¶ นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๔๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๔๓. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๔๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๔๕. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๔๖. (ก) ยสฺส ¶ ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. กุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
๑๔๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ ¶ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ. อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๔๘. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ¶ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ¶ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๔๙. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๕๐. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๕๑. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ ¶ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๕๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(๖) อตีตานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๕๓. (ก) ยสฺส ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
๑๕๔. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๕๕. ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๕๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ¶ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ¶ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
๑๕๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๕๘. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
๑๕๙. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๖๐. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๖๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
๑๖๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
นิโรธวาโร.
๓. อุปฺปาทนิโรธวาโร
(๑) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๖๓. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
๑๖๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๖๕. (ก) ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๑๖๖. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๖๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
๑๖๘. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺตีติ? โน.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ? โน.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๖๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ¶ ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ¶ จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
๑๗๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๗๑. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น ¶ นิรุชฺฌนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
๑๗๒. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ? นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๗๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
อกุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ¶ , โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ ¶ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
๑๗๔. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺตีติ?
สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ¶ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรูเป กุสลากุสลานํ ¶ ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(๒) อตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๗๕. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๑๗๖. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๗๗. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๑๗๘. (ก) ยตฺถ ¶ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ¶ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๗๙. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๑๘๐. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๘๑. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
๑๘๒. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น ¶ นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๘๓. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ ¶ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
๑๘๔. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๘๕. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย อกุสเล จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน ¶ จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๑๘๖. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(๓) อนาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๘๗. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๑๘๘. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ , โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๑๘๙. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๑๙๐. (ก) ยตฺถ ¶ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อสฺสตฺเต ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ ตตฺถ อกุสลา ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. จตุโวกาเร ปฺจโวกาเร ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๑๙๑. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
๑๙๒. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ, อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ , โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๑๙๓. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ¶ ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๙๔. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ¶ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ¶ จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๑๙๕. (ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยตฺถ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
๑๙๖. (ก) ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยตฺถ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๑๙๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ?
ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
๑๙๘. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน ¶ จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(๔) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๑๙๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๒๐๐. (ก) ยสฺส ¶ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๒๐๑. ยตฺถ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๒๐๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ¶ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๒๐๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๒๐๔. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
๒๐๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ? นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? นตฺถิ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๒๐๖. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๒๐๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๒๐๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถาติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส ¶ อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ. สุทฺธาวาสํ อุปปชฺชนฺตานํ ¶ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(๕) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๒๐๙. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ กุสลานํ ¶ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา ¶ นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๒๑๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๒๑๑. ยตฺถ ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๒๑๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ¶ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. กุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
๒๑๓. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? อามนฺตา.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ. อกุสลานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา ¶ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๒๑๔. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๒๑๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสฺสตฺตานํ เตสํ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๒๑๖. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๒๑๗. (ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ ¶ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น ¶ นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ. อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
๒๑๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ¶ จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺติ อพฺยากตา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตา.
(๖) อตีตานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
๒๑๙. (ก) ยสฺส ¶ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
๒๒๐. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ เตสํ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ¶ .
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตา.
(ข) อนุโลมโอกาโส
๒๒๑. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
๒๒๒. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส ¶ วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ ¶ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ¶ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
๒๒๓. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ. อิตเรสํ จตุโวการานํ ปฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ อพฺยากตา จ ธมฺมา นิรุชฺฌิสฺสนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล
๒๒๔. (ก) ยสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ¶ ¶ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา ¶ น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
๒๒๕. (ก) ยสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นตฺถิ.
(ข) ยสฺส วา ปน อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
๒๒๖. ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?…เป….
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
๒๒๗. (ก) ยสฺส ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ?
สุทฺธาวาสานํ ทุติเย จิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคีนํ อรหนฺตานํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ. อสฺสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ อกุสลา จ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ กุสลา จ ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ.
(ก) ยสฺส ¶ ยตฺถ กุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ กุสลา ธมฺมา น ¶ อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
๒๒๘. (ก) ยสฺส ยตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ อพฺยากตา ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺตีติ? นิรุชฺฌิสฺสนฺติ.
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อพฺยากตา ¶ ธมฺมา น นิรุชฺฌิสฺสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อกุสลา ธมฺมา น อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถ.
อุปฺปาทนิโรธวาโร.
ปวตฺติวาโร นิฏฺิโต.
๓. ภาวนาวาโร
๒๒๙. (ก) โย กุสลํ ธมฺมํ ภาเวติ โส อกุสลํ ธมฺมํ ปชหตีติ? อามนฺตา.
(ข) โย วา ปน อกุสลํ ธมฺมํ ปชหติ โส กุสลํ ธมฺมํ ภาเวตีติ? อามนฺตา.
(ก) โย กุสลํ ธมฺมํ น ภาเวติ โส อกุสลํ ธมฺมํ นปฺปชหตีติ? อามนฺตา.
(ข) โย วา ปน อกุสลํ ธมฺมํ นปฺปชหติ โส กุสลํ ธมฺมํ น ภาเวตีติ? อามนฺตา…เป….
ภาวนาวาโร.
ธมฺมยมกํ นิฏฺิตํ.
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อภิธมฺมปิฏเก