📜
๒๒. สนิทสฺสนสปฺปฏิฆตฺติกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ…เป…. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. (๒)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ อาโปธาตุ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, อาโปธาตุ, อินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร ¶ อาหาโร. (๔)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ อาโปธาตุ จ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อาโปธาตุ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๕)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๖)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อาโปธาตุ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๗)
๒. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ¶ ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ¶ ขนฺธา. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. (๒)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๓)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา. สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๔)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ ¶ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๕)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๖)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ¶ ปฏิจฺจ รูปายตนํ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๗)
๓. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ ¶ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๒)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ ¶ . อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๔)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๕)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๖)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ ¶ . โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ, จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๗)
อารมฺมณปจฺจโย
๔. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ¶ ขนฺธา. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๕. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
(อนิทสฺสนสปฺปฏิฆมูลเก อิมินา การเณน สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา, ปริโยสานปทา นตฺถิ.)
๖. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมินา การเณน อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลเก สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา, นิฏฺานปทา นตฺถิ.)
๗. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมินา การเณน สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
อนนฺตร-สมนนฺตรปจฺจยา
๘. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา (อารมฺมณสทิสํ).
สหชาตปจฺจโย
๙. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา…เป….
(อนิทสฺสนสปฺปฏิฆมูลกา สตฺต ปฺหา อิมินา การเณน วิภชิตพฺพา.)
๑๐. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลเก สตฺต ปฺหา อิมินา การเณน กาตพฺพา.)
๑๑. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ ¶ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ สหชาตปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมินา การเณน สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
อฺมฺปจฺจโย
๑๒. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อาโปธาตุ. (๒)
อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ อาโปธาตุ จ. พาหิรํ…เป…. (๓)
๑๓. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา วตฺถุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา มหาภูตา. พาหิรํ…เป…. (๒)
๑๔. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. พาหิรํ…เป…. (๑)
นิสฺสยปจฺจยาทิ
๑๕. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นิสฺสยปจฺจยา… อุปนิสฺสยปจฺจยา… ปุเรชาตปจฺจยา… อาเสวนปจฺจยา… กมฺมปจฺจยา… วิปากปจฺจยา… อาหารปจฺจยา… อินฺทฺริยปจฺจยา… ฌานปจฺจยา… มคฺคปจฺจยา… สมฺปยุตฺตปจฺจยา… วิปฺปยุตฺตปจฺจยา… อตฺถิปจฺจยา… นตฺถิปจฺจยา… วิคตปจฺจยา… อวิคตปจฺจยา.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๖. เหตุยา เอกวีส, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกวีส, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกวีส, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย เอกวีส, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม เอกวีส, วิปาเก อาหาเร เอกวีส, อินฺทฺริเย เอกวีส, ฌาเน ¶ มคฺเค เอกวีส, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต เอกวีส, อตฺถิยา เอกวีส, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต เอกวีส (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๗. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ, มหาภูเต ปฏิจฺจ…เป….
(อนิทสฺสนสปฺปฏิฆมูลเก อิมินา การเณน สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
๑๘. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ ¶ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห.
(อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลกา อิมินา การเณน สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
๑๙. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมินา การเณน สตฺต ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา อสมฺโมหนฺเตน.)
นอารมฺมณปจฺจโย
๒๐. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… ¶ , อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ…เป….
(อนิทสฺสนสปฺปฏิฆมูลกา อิมินา การเณน สตฺตปิ ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา.)
๒๑. อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลเก ¶ อิมินา การเณน สตฺตปิ ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา.)
๒๒. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ¶ จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ รูปายตนํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(ฆฏเน อิมินา การเณน สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
นอธิปติปจฺจยาทิ
๒๓. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา (สหชาตสทิสํ)… นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา – อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(อิมินา การเณน เอกวีส ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
นอุปนิสฺสยปจฺจยา… นปุเรชาตปจฺจยา… นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา… นกมฺมปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ. อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ อุปาทารูปํ (กมฺมํ วิภชิตฺวา นกมฺเมเนว เอกวีส ปฺหา ¶ กาตพฺพา), นวิปากปจฺจยา (ปฏิสนฺธิปิ กฏตฺตาปิ นตฺถิ, ปฺจโวกาเรเยว กาตพฺพา), นอาหารปจฺจยา ¶ – พาหิรํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… (อิมินา การเณน วิภชิตพฺพา เอกวีสาปิ).
นอินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๒๔. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ, สพฺเพ ปฺหา วิภชิตพฺพา)… นฌานปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ (สํขิตฺตํ, สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา).
อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(เอวํ สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
๒๕. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆฺจ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… ¶ , อสฺสตฺตานํ…เป… อนิทสฺสนสปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตฺุจ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.
(เอวํ สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา), นมคฺคปจฺจยา… (นเหตุสทิสํ กาตพฺพํ. ปริปุณฺณํ. โมโห นตฺถิ). นสมฺปยุตฺตปจฺจยา… นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา (ปริปุณฺณํ)… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๖. นเหตุยา ¶ เอกวีส, นอารมฺมเณ เอกวีส, นอธิปติยา เอกวีส ¶ (สํขิตฺตํ, สพฺพตฺถ เอกวีส), โนนตฺถิยา เอกวีส, โนวิคเต เอกวีส (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๒๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกวีส, นอธิปติยา เอกวีส…เป… นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกวีส, นสมฺปยุตฺเต เอกวีส, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา เอกวีส, โนวิคเต เอกวีส (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๒๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกวีส ¶ …เป… ฌาเน เอกวีส, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ ¶ , วิปฺปยุตฺเต เอกวีส, อตฺถิยา เอกวีส, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต เอกวีส (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
ปฏิจฺจวาโร.
๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสา, สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ อรูเปเยว กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๙. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เหตู สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
(อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลเกเยว ¶ อิมินา การเณน สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา.)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๐. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – รูเป อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา อุปฺปชฺชติ, อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. สนิทสฺสนสปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. จกฺขุํ…เป… กายํ… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส ¶ , ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๓๑. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ…เป… วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ… อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, เจโตปริยาเณน อนิทสฺสนอปฺปฏิฆจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๒. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – รูปํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กายํ… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
๓๓. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… ผลา วุฏฺหิตฺวา…เป… ผลํ ครุํ กตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ… อนิทสฺสนอปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆาธิปติ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(อนิทสฺสนอปฺปฏิฆมูลเก สตฺตปิ ปฺหา วิภชิตพฺพา, อธิปติ ติวิธรูปสงฺคเหน.)
อนนฺตรปจฺจโย
๓๔. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส… มคฺโค ผลสฺส… ผลํ ผลสฺส… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สมนนฺตรปจฺจโย
๓๕. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ).
สหชาตปจฺจยาทิ
๓๖. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ สาธุกํ กาตพฺพํ. อฺมฺปจฺจเย ปฏิจฺจวาเร อฺมฺสทิสํ, นิสฺสยปจฺจเย ปฏิจฺจวารสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๗. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วณฺณสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ…เป… วณฺณสมฺปทา สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จกฺขุสมฺปทํ ปตฺถยมาโน…เป… กายสมฺปทํ… สทฺทสมฺปทํ…เป… โผฏฺพฺพสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ… อุตุํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ สีลํ สมาทิยติ. อุโปสถกมฺมํ, ฌานํ… วิปสฺสนํ… มคฺคํ… อภิฺํ… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. จกฺขุสมฺปทา…เป… โผฏฺพฺพสมฺปทา, อุตุ, เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๓๘. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ… ฌานํ… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ¶ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ. สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ…เป… ปตฺถนํ, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. สทฺธา …เป… ปฺา, ราโค…เป… ปตฺถนา, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… โภชนํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๙. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ…เป… วิจิกิจฺฉา…เป… อุทฺธจฺจํ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ… สทฺเท…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ… อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๔๐. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ ¶ , วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
๔๑. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(เอวํ สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา, ติวิธรูปสงฺคโห.) (๗)
อาเสวนปจฺจโย
๔๒. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ ¶ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
กมฺมปจฺจโย
๔๓. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เจตนา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา เจตนา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(เอวํ สตฺต ปฺหา สหชาตา นานากฺขณิกา อิมินา การเณน วิภชิตพฺพา, ติวิธรูปสงฺคโห.) (๗)
วิปากปจฺจโย
๔๔. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส ¶ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปากา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(เอวํ สตฺต ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา, ปวตฺติปฏิสนฺธิ.) (๗)
อาหารปจฺจโย
๔๕. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อาหารา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อาหารา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(เอวํ สตฺต ปฺหา ¶ ปวตฺติปฏิสนฺธิ วิภชิตพฺพา, สตฺตสุปิ กพฬีกาโร อาหาโร กาตพฺโพ.) (๗)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๔๖. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. รูปชีวิตินฺทฺริยํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อินฺทฺริยา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา อินฺทฺริยา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. รูปชีวิตินฺทฺริยํ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(เอวํ ปวตฺติปฏิสนฺธิ สตฺต ปฺหา วิภชิตพฺพา, รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อนฺเต อนฺเต.) (๗)
๔๗. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ ¶ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ¶ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ฌานปจฺจยาทิ
๔๘. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๙. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ¶ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ¶ ¶ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(อวเสสา ปฺจ ปฺหา เอวํ วิตฺถาเรตพฺพา. สหชาตา, ปจฺฉาชาตา.)
อตฺถิปจฺจโย
๕๐. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – รูเป อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๕๑. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ทฺเว มหาภูตา เอกสฺส มหาภูตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา มหาภูตา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. โผฏฺพฺพายตนํ จกฺขายตนสฺส…เป… รสายตนสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… เอกํ มหาภูตํ ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ทฺเว มหาภูตา เอกสฺส มหาภูตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. อุตุสมุฏฺานา มหาภูตา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. อสฺสตฺตานํ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ทฺเว มหาภูตา…เป…. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
(ปฏิจฺจวาเร นิสฺสยปจฺจยสทิสํ.)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา มหาภูตา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ยาว อสฺสตฺตา วิตฺถาเรตพฺพา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ, สทฺเท…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
(อวเสสา ¶ จตฺตาโร ปฺหา วิตฺถาเรตพฺพา. ปฏิจฺจวาเร สหชาตปจฺจยสทิสา, นินฺนานากรณา.) (๗)
๕๒. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ…เป… อาโปธาตุ อิตฺถินฺทฺริยสฺส…เป… กพฬีการาหารสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ อาโปธาตุ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ… อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, วตฺถุ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. รูปชีวิตินฺทฺริยํ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ อวเสสา ฉ ปฺหา วิภชิตพฺพา. สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยมฺปิ กาตพฺพา). (๗)
๕๓. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา จ มหาภูตา จ สนิทสฺสนสปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ… (สํขิตฺตํ, อสฺสตฺตานฺจ กาตพฺพา). (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๒)
๕๔. อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนอปฺปฏิฆา ขนฺธา จ มหาภูตา จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา กาตพฺพา). ปุเรชาตํ – จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓) (อวเสสา จตสฺโส ปฺหา วิภชิตพฺพา.) (๗)
๕๕. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ¶ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
(นตฺถิวิคตปจฺจยํ อนนฺตรสทิสํ. อวิคตปจฺจยํ อตฺถิสทิสํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๖. เหตุยา ¶ สตฺต, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกวีส, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย เอกวีส, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ฉ, ปจฺฉาชาเต สตฺต, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม สตฺต, วิปาเก สตฺต, อาหาเร สตฺต, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน สตฺต, มคฺเค สตฺต, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต อฏฺ, อตฺถิยา ปฺจวีส, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจวีส.
เหตุสภาคํ
๕๗. เหตุปจฺจยา อธิปติยา สตฺต, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย สตฺต, วิปาเก สตฺต, อินฺทฺริเย สตฺต, มคฺเค สตฺต, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต สตฺต, อตฺถิยา สตฺต, อวิคเต สตฺต.
เหตุสามฺฆฏนา (๙)
๕๘. เหตุ-สหชาต-นิสฺสย-อตฺถิ-อวิคตนฺติ ¶ สตฺต. เหตุ-สหชาต-อฺมฺนิสฺสย-อตฺถิ-อวิคตนฺติ เอกํ. เหตุ-สหชาต-อฺมฺ-นิสฺสย-สมฺปยุตฺต-อตฺถิ-อวิคตนฺติ เอกํ. เหตุ-สหชาต-นิสฺสย-วิปฺปยุตฺต-อตฺถิ ¶ -อวิคตนฺติ สตฺต (อวิปากํ-๔).
เหตุ-สหชาต-นิสฺสย-วิปาก-อตฺถิ-อวิคตนฺติ สตฺต. เหตุ-สหชาต-อฺมฺ-นิสฺสยวิปาก-อตฺถิ-อวิคตนฺติ เอกํ. เหตุ-สหชาต-อฺมฺ-นิสฺสย-วิปาก-สมฺปยุตฺต-อตฺถิอวิคตนฺติ เอกํ. เหตุ-สหชาต-นิสฺสย-วิปาก-วิปฺปยุตฺต-อตฺถิ-อวิคตนฺติ สตฺต. เหตุ-สหชาต-อฺมฺ-นิสฺสย-วิปาก-วิปฺปยุตฺต-อตฺถิ-อวิคตนฺติ เอกํ (สวิปากํ-๕).
(เอวํ สพฺโพ คณนวาโร คเณตพฺโพ.)
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจนียุทฺธาโร
๕๙. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๔)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๕)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๖)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๗)
๖๐. อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๔)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๕)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๖)
อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๗)
๖๑. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตํ. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๓)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ¶ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๔)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๕)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๖)
อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนสปฺปฏิฆสฺส จ อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๗)
๖๒. สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ ¶ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตํ. (๑)
สนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนสปฺปฏิโฆ จ อนิทสฺสนอปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อนิทสฺสนอปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๓. นเหตุยา ¶ ปฺจวีส, นอารมฺมเณ ทฺวาวีส, นอธิปติยา ปฺจวีส, นอนนฺตเร ปฺจวีส, นสมนนฺตเร ปฺจวีส, นสหชาเต ทฺวาทส, นอฺมฺเ จตุวีส, นนิสฺสเย นว, นอุปนิสฺสเย ปฺจวีส, นปุเรชาเต พาวีส, นปจฺฉาชาเต ปฺจวีส, นอาเสวเน ปฺจวีส, นกมฺเม ปฺจวีส, นวิปาเก จตุวีส, นอาหาเร ปฺจวีส, นอินฺทฺริเย เตวีส, นฌาเน ปฺจวีส, นมคฺเค ปฺจวีส, นสมฺปยุตฺเต จตุวีส, นวิปฺปยุตฺเต พาวีส, โนอตฺถิยา ¶ นว, โนนตฺถิยา ปฺจวีส, โนวิคเต ปฺจวีส, โนอวิคเต นว.
นเหตุทุกํ
นเหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ พาวีส (ปมคมนสทิสํ), โนอวิคเต นว.
นเหตุติกํ
นเหตุปจฺจยา นอารมฺมณปจฺจยา นอธิปติยา พาวีส, นอนนฺตเร พาวีส, นสมนนฺตเร พาวีส, นสหชาเต นว, นอฺมฺเ พาวีส, นนิสฺสเย นว, นอุปนิสฺสเย เอกวีส, นปุเรชาเต พาวีส, นปจฺฉาชาเต พาวีส…เป… นสมฺปยุตฺเต พาวีส, นวิปฺปยุตฺเต พาวีส ¶ , โนอตฺถิยา นว, โนนตฺถิยา พาวีส, โนวิคเต พาวีส, โนอวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียํ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
เหตุทุกํ
๖๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นอฺมฺเ สตฺต, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต สตฺต…เป… นสมฺปยุตฺเต สตฺต, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต.
เหตุสามฺฆฏนา
๖๕. เหตุ-สหชาต-นิสฺสย-อตฺถิ-อวิคตนฺติ ¶ นอารมฺมเณ สตฺต…เป… นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นอฺมฺเ สตฺต (อิธาปิ สํขิตฺตํ), นสมฺปยุตฺเต สตฺต, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต.
เหตุ ¶ -สหชาต-อฺมฺ-นิสฺสย-อตฺถิ-อวิคตนฺติ นอารมฺมเณ เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), โนวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).
อนุโลมปจฺจนียํ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
นเหตุทุกํ
๖๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกวีส, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย เอกวีส, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ฉ, ปจฺฉาชาเต สตฺต, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม สตฺต, วิปาเก สตฺต, อาหาเร สตฺต, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน สตฺต, มคฺเค สตฺต, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต อฏฺ, อตฺถิยา ปฺจวีส, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจวีส (เอวํ คเณตพฺพํ).
ปจฺจนียานุโลมํ.
ปฺหาวาโร นิฏฺิโต.
สนิทสฺสนสปฺปฏิฆตฺติกํ นิฏฺิตํ.
ธมฺมานุโลเม ติกปฏฺานํ นิฏฺิตํ.
ทุติโย ภาโค นิฏฺิโต.