มูล > อภิธมฺมปิฏก > ปฏฺานปาฬิ-๓

๑. สปฺปจฺจยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปจฺจยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.

สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.

๒. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.

๓. สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สปฺปจฺจยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).

๔. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ…เป… โนวิคเต เอกํ.

๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ…เป… โนวิคเต เอกํ.

๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.

๗. สปฺปจฺจยํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปจฺจยํ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา สปฺปจฺจยา ขนฺธา.

สปฺปจฺจยํ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปจฺจโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (สํขิตฺตํ).

๔-๖. นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร

(เอวํ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ วิตฺถาเรตพฺโพ, สพฺพตฺถ เอกาเยว ปฺหา.)

๘. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สปฺปจฺจยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….

๙. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา, สีลํ สมาทิยิตฺวา, อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ¶ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… สปฺปจฺจเย ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน สปฺปจฺจยจิตฺตสมงฺคิสฺส ¶ จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… สปฺปจฺจยา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๐. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา…เป… จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… สปฺปจฺจเย ขนฺเธ ครุํ ¶ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ; ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – สปฺปจฺจยาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย…เป… (ทฺเว ปฺหา อุปนิสฺสยมูลํ) ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย (สพฺพตฺถ เอกาเยว ปฺหา).

๑๒. เหตุยา ¶ เอกํ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต เอกํ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๑๓. สปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปจฺจโย ธมฺโม สปฺปจฺจยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๔. นเหตุยา ¶ ทฺเว, นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา ทฺเว, นอนนฺตเร ทฺเว, นสมนนฺตเร ทฺเว…เป… นอุปนิสฺสเย ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว…เป… โนวิคเต ทฺเว, โนอวิคเต ทฺเว (เอวํ คเณตพฺพํ).

๑๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นอนนฺตเร เอกํ, นสมนนฺตเร เอกํ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย เอกํ…เป… นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา เอกํ, โนวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๑๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร เอกํ…เป… อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๑๗. สงฺขตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สงฺขโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สงฺขตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ.

(อิมํ ทุกํ ยถา สปฺปจฺจยทุกํ, เอวํ คเณตพฺพํ, นินฺนานากรณํ.)

๑๘. อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)

อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)

๑๙. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)

๒๐. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)

อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ ¶ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๓) (สํขิตฺตํ, สพฺเพ กาตพฺพา.)

๒๑. เหตุยา ¶ ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๒๒. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)

อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อนิทสฺสเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ¶ ปฏิจฺจ ¶ สนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ… พาหิเร… อาหารสมุฏฺาเน… อุตุสมุฏฺาเน… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)

อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สนิทสฺสนฺจ ¶ อนิทสฺสนฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ…เป… พาหิเร… อาหารสมุฏฺาเน… อุตุสมุฏฺาเน… อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ สนิทสฺสนฺจ อนิทสฺสนฺจ กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๓) (เอวํ สพฺเพ กาตพฺพา.)

๒๓. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ตีณิ, นปจฺฉาชาเต ตีณิ, นอาเสวเน ตีณิ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ตีณิ, นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๒๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นกมฺเม เอกํ ¶ , นวิปาเก ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๒๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย เอกํ ¶ , ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ…เป… ฌาเน ตีณิ, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ตีณิ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ตีณิ.

๒๖. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนิทสฺสนํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา; เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา…เป… มหาภูเต ปจฺจยา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนิทสฺสนา ขนฺธา (อิตเรปิ ทฺเว ปฺหา กาตพฺพา).

๒๗. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนิทสฺสนา ขนฺธา (สํขิตฺตํ).

๒๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา ตีณิ…เป… อวิคเต ¶ ตีณิ.

๒๙. อนิทสฺสนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อนิทสฺสนํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อนิทสฺสนา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถุฺจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (อิตเรปิ ทฺเว กาตพฺพา. สํขิตฺตํ).

๓๐. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… โนวิคเต ตีณิ.

๓๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๓๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ตีณิ.

๓๓. อนิทสฺสนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อนิทสฺสนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….

อนิทสฺสนํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนิทสฺสโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา (เอวํ สพฺพํ สปฺปจฺจยคณนาหิ สทฺธึ กาตพฺพํ).

(สมฺปยุตฺตวาโรปิ สํสฏฺวารสทิโส).

๓๔. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนิทสฺสนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๓๕. สนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; สนิทสฺสนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ¶ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… จกฺขุํ…เป… กายํ… สทฺเท…เป… วตฺถุํ อนิทสฺสเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, เจโตปริยาเณน อนิทสฺสนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อนิทสฺสนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๓๖. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – สนิทสฺสนํ รูปํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ¶ ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิทสฺสเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อนิทสฺสนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๓๗. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… โคตฺรภุ มคฺคสฺส…เป… เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๓๘. อนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๓๙. สนิทสฺสโน ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – วณฺณสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กโรติ, วณฺณสมฺปทา สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย… กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๔๐. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๔๑. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๔๒. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนิทสฺสนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ…เป… อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๔๓. อนิทสฺสโน ¶ ¶ ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อนิทสฺสนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อนิทสฺสนา ¶ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา (วิตฺถาเรตพฺพํ). (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา (วิตฺถาเรตพฺพํ). (๓)

๔๔. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ กพฬีกาโร อาหาโร กาตพฺโพ)… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ รูปชีวิตินฺทฺริยํ)… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.

๔๕. อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา อนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อนิทสฺสนา ขนฺธา อนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๔๖. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สนิทสฺสนํ รูปํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อนิทสฺสโน ¶ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ. ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, สทฺทายตนํ โสตวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูตา สนิทสฺสนานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ ¶ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… พาหิรา… อาหารสมุฏฺานา… อุตุสมุฏฺานา… อสฺสตฺตานํ มหาภูตา สนิทสฺสนานํ กฏตฺตารูปานํ, อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนิทสฺสนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สนิทสฺสนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สนิทสฺสนานํ ¶ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อนิทสฺสโน เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูตา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ, กฏตฺตารูปานํ, อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; พาหิรา… อาหารสมุฏฺานา… อุตุสมุฏฺานา… อสฺสตฺตานํ มหาภูตา สนิทสฺสนานฺจ อนิทสฺสนานฺจ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๔๗. สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนิทสฺสนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย.

นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.

๔๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ ¶ , สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ¶ ตีณิ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ¶ เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).

๔๙. สนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อนิทสฺสโน ธมฺโม สนิทสฺสนสฺส จ อนิทสฺสนสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

สนิทสฺสโน จ อนิทสฺสโน จ ธมฺมา อนิทสฺสนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๕๐. นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ปฺจ, นสมนนฺตเร ปฺจ, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย ปฺจ, นปุเรชาเต ¶ จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา ปฺจ, โนวิคเต ปฺจ, โนอวิคเต จตฺตาริ.

๕๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๕๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต ตีณิ, อฺมฺเ เอกํ, นิสฺสเย ตีณิ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ…เป… มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต ปฺจ.

๕๓. สปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ เอกํ มหาภูตํ ¶ , สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ. (๑)

สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อาโปธาตุ, สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ปฏิจฺจ อาโปธาตุ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๒)

สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต…เป… สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนํ ¶ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ อาโปธาตุ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)

๕๔. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา ¶ , อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๑)

อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆา มหาภูตา, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ. (๒)

อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)

๕๕. สปฺปฏิฆฺจ ¶ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา…เป… สปฺปฏิเฆ มหาภูเต จ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป…. (๑)

สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต ¶ จ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อปฺปฏิเฆ ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๒)

สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อปฺปฏิเฆ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ กฏตฺตารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, โผฏฺพฺพายตนฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ จกฺขายตนํ…เป… รสายตนํ, อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร. (๓)

๕๖. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา.

๕๗. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา (ปฏิสนฺธิ วชฺเชตพฺพา, กฏตฺตารูปา จ)… อนนฺตรปจฺจยา… สมนนฺตรปจฺจยา… สหชาตปจฺจยา (สพฺเพ มหาภูตา กาตพฺพา)… อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๑)

สปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิเฆ มหาภูเต ปฏิจฺจ อาโปธาตุ…เป…. (๒)

สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา ¶ – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อาโปธาตุ จ, ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)

๕๘. อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)

อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิฆา มหาภูตา (อิเม อชฺฌตฺติกพาหิรา มหาภูตา กาตพฺพา). (๒)

สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตฺจ อาโปธาตุฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา…เป… นิสฺสยปจฺจยา…เป… อวิคตปจฺจยา.

๕๙. เหตุยา นว, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.

๖๐. สปฺปฏิฆํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ.

อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ… อาโปธาตุํ ปฏิจฺจ อปฺปฏิฆํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ; วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)

(อปฺปฏิฆมูลกํ อิตเรปิ ทฺเว ปฺหา กาตพฺพา. ฆฏเนปิ ตีณิ ปฺหา กาตพฺพา. อชฺฌตฺติกา พาหิรา มหาภูตา สพฺเพ ชานิตฺวา กาตพฺพา.)

๖๑. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา (สพฺพํ สํขิตฺตํ)… โนวิคตปจฺจยา.

๖๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน ¶ นว, นกมฺเม นว, นวิปาเก นว, นอาหาเร นว, นอินฺทฺริเย นว, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ¶ นว, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.

๖๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.

๖๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย เอกํ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.

(สหชาตวาโรปิ ¶ ปฏิจฺจวารสทิโส.)

๖๕. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.

อปฺปฏิฆํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… อาโปธาตุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆํ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, อาโปธาตุํ ปจฺจยา อิตฺถินฺทฺริยํ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร, วตฺถุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆา ขนฺธา. (๑)

(อวเสสา ปฺจ ปฺหา ปฏิจฺจวารสทิสา.)

๖๖. สปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๑)

อปฺปฏิฆํ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อปฺปฏิฆํ เอกํ ขนฺธํ ¶ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อปฺปฏิฆา ขนฺธา. (๑)

สปฺปฏิฆฺจ อปฺปฏิฆฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… อธิปติปจฺจยา… (สํขิตฺตํ) อวิคตปจฺจยา.

๖๗. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… อวิคเต นว (เอวํ ปจฺจนียคณนาปิ กาตพฺพา).

(สํสฏฺวาเรปิ สพฺพตฺถ เอกํ, สํขิตฺตํ ¶ . อวิคตปจฺจยา, เอกาเยว ปฺหา. ทฺเวปิ วารา กาตพฺพา.)

๖๘. อปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๖๙. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… สปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ¶ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ¶ ฌานํ ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ; วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน อปฺปฏิฆจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ ¶ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… อปฺปฏิฆา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๗๐. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ¶ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อปฺปฏิฆาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๗๑. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อปฺปฏิฆา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.

๗๒. อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย…เป….

๗๓. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.

๗๔. สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ, เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ, เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… กายิกํ สุขํ, กายิกํ ทุกฺขํ, โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… โภชนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๗๕. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ, ปุริสินฺทฺริยํ ¶ , ชีวิตินฺทฺริยํ, อาโปธาตุํ, กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๗๖. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส ¶ สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ทฺวินฺนมฺปิ มูลา กาตพฺพา). (๓)

๗๗. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อปฺปฏิฆา ขนฺธา…เป… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๗๘. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ ¶ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา สปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อปฺปฏิฆา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อปฺปฏิฆา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๗๙. อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อปฺปฏิโฆ…เป… ตีณิ.

๘๐. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อปฺปฏิฆา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย (อวเสสา ทฺเวปิ ปฺหา กาตพฺพา, ปฏิสนฺธิ กพฬีกาโร อาหาโร ทฺวีสุปิ กาตพฺโพ อคฺเค). (๓)

๘๑. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ตีสุปิ ชีวิตินฺทฺริยํ อคฺเค กาตพฺพํ) ¶ . (๓)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.

๘๒. สปฺปฏิโฆ ¶ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๘๓. สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสา ปมปฺหา). (๑)

สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – สปฺปฏิฆา มหาภูตา อาโปธาตุยา อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, สปฺปฏิฆา มหาภูตา อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺพายตนํ อิตฺถินฺทฺริยสฺส…เป… กพฬีการสฺส อาหารสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๒)

สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สปฺปฏิฆํ เอกํ มหาภูตํ ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อาโปธาตุยา จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). (๓)

๘๔. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อปฺปฏิโฆ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – วตฺถุํ…เป… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; วตฺถุ อปฺปฏิฆานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อาโปธาตุ สปฺปฏิฆานํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อาโปธาตุ สปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กฏตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อาโปธาตุ จกฺขายตนสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; พาหิรํ, อาหารสมุฏฺานํ, อุตุสมุฏฺานํ, อสฺสตฺตานํ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ¶ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สปฺปฏิฆานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – อปฺปฏิโฆ ¶ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). ปจฺฉาชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ สปฺปฏิฆานฺจ อปฺปฏิฆานฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๘๕. สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). (๑)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – อปฺปฏิฆา ขนฺธา จ มหาภูตา จ อปฺปฏิฆานํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ ยาว อสฺสตฺตา). สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ¶ ขนฺธา จ…เป…. (๒)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)

๘๖. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ตีณิ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว (เอวํ คเณตพฺพํ).

๘๗. สปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

สปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

สปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๘๘. อปฺปฏิโฆ ธมฺโม อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อปฺปฏิโฆ ¶ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อปฺปฏิโฆ ธมฺโม สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๘๙. สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา อปฺปฏิฆสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๒)

สปฺปฏิโฆ จ อปฺปฏิโฆ จ ธมฺมา สปฺปฏิฆสฺส จ อปฺปฏิฆสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๙๐. นเหตุยา ¶ นว…เป… นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นสหชาเต จตฺตาริ, นอฺมฺเ นว, นนิสฺสเย จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว…เป… นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.

๙๑. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นอนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๙๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา คเณตพฺพา), อวิคเต นว.

๙๓. รูปึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

รูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ อรูปิโน ขนฺธา. (๒)

รูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ อรูปิโน ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)

๙๔. อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อรูปึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปิโน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๙๕. รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)

รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)

๙๖. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.

๙๗. รูปึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ.

อรูปึ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (นเหตุปจฺจยา นว ปฺหา, อเหตุกนฺติ ¶ นิยาเมตพฺพํ).

๙๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๙๙. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๐๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.

๑๐๑. รูปึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)

รูปึ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (เอวํ อวเสสา ปฺหา, ปวตฺติปฏิสนฺธิ วิภชิตพฺพา). (๓)

๑๐๒. รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อรูปิโน ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)

รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)

๑๐๓. เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย ¶ นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.

๑๐๔. รูปึ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)

รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อรูปิโน ¶ ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)

รูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา (ปวตฺติปฏิสนฺธิ กาตพฺพา). (๓)

๑๐๕. อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)

อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อรูปิโน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

อรูปึ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๑๐๖. รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อรูปิโน ขนฺเธ ¶ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

รูปิฺจ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถุฺจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)

รูปิฺจ ¶ อรูปิฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา ¶ – อเหตุกํ อรูปึ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๑๐๗. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๐๘. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ (สํขิตฺตํ, สพฺเพ กาตพฺพา), นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๐๙. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ (สพฺเพ กาตพฺพา)…เป… ฌาเน นว, มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.

๑๑๐. อรูปึ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อรูปี ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อรูปึ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….

เหตุยา เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ. (เอวํ ปจฺจนียาทีนิ คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาเรปิ สพฺเพ กาตพฺพา. เอโกเยว ปฺโห).

๑๑๑. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๑๑๒. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ… อิตฺถินฺทฺริยํ… ปุริสินฺทฺริยํ… ชีวิตินฺทฺริยํ… อาโปธาตุํ… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปิโน ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑๓. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… อรูปิโน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, เจโตปริยาเณน อรูปิจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… อรูปิโน ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑๔. รูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)

อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… (สํขิตฺตํ) นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; อรูปิโน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ…เป… ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – อรูปี อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๑๑๕. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อรูปิโน ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อรูปีนํ ขนฺธานํ…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.

(สหชาตปจฺจเย สตฺต, อิห ฆฏนา นตฺถิ. อฺมฺปจฺจเย ฉ, นิสฺสยปจฺจเย สตฺต ปฺหา, อิห ฆฏนา นตฺถิ).

๑๑๖. รูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, สีลํ…เป… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, สทฺธา…เป… กายิกํ ทุกฺขํ… สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑๗. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต ¶ …เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑๘. อรูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๑๙. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อรูปิโน ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อรูปีนํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย.

๑๒๐. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – อรูปี เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – อรูปี เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๑๒๑. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

รูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๑๒๒. รูปี ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ ¶ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป….

๑๒๓. อรูปี ¶ ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.

๑๒๔. รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปิโน ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; อรูปิโน ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๒๕. รูปี ¶ ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กพฬีการํ อาหารํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อรูปีนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๒๖. อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อรูปี เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)

๑๒๗. รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา รูปิสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – อรูปี ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อรูปิโน ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

รูปี ¶ จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… อรูปี เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อรูปี เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๒)

นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.

๑๒๘. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ ¶ , วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.

๑๒๙. รูปี ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

รูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ธมฺโม อรูปิสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

อรูปี ¶ ¶ ธมฺโม รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

อรูปี ธมฺโม รูปิสฺส จ อรูปิสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา รูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)

รูปี จ อรูปี จ ธมฺมา อรูปิสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๒)

๑๓๐. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต ¶ …เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.

๑๓๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๓๒. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา), อวิคเต สตฺต.

๑๓๓. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๑)

๑๓๔. โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)

โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)

โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)

โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๑)

๑๓๕. เหตุยา ¶ ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ทฺเว, วิคเต ทฺเว, อวิคเต ปฺจ.

๑๓๖. โลกิยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).

๑๓๗. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ทฺเว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ (นอาเสวนมูลเก โลกุตฺตเร สุทฺธเก วิปาโกติ นิยาเมตพฺพํ, อวเสสา ปกติกาเยว), นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๓๘. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ทฺเว (นอนนฺตรปทาที ปจฺจนียสทิสา)…เป… นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๓๙. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.

๑๔๐. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โลกิยา ขนฺธา. (๑)

โลกิยํ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โลกุตฺตรา ขนฺธา. (๒)

โลกิยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โลกุตฺตรา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๓)

๑๔๑. โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ.

โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)

โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๒)

โลกิยฺจ โลกุตฺตรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถุฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… โลกุตฺตเร ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)

๑๔๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ¶ จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต นว, อฺมฺเ จตฺตาริ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต จตฺตาริ, อาเสวเน จตฺตาริ, กมฺเม นว, วิปาเก นว…เป… มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต นว.

๑๔๓. โลกิยํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โลกิยา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถุฺจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).

๑๔๔. นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว (โลกุตฺตเร อรูเป วิปากนฺติ นิยาเมตพฺพํ), นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๔๕. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา จตฺตาริ, นอนนฺตเร ตีณิ (นสมนนฺตรปทาที ปจฺจนียสทิสา), นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.

๑๔๖. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ เอกํ, อนนฺตเร เอกํ…เป… อวิคเต เอกํ.

๑๔๗. โลกิยํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ โลกิโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกิยํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

โลกุตฺตรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โลกุตฺตโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โลกุตฺตรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)

(สํสฏฺวาโร เอวํ วิตฺถาเรตพฺโพ, สห คณนาหิ ทฺเว ปฺหา).

(สมฺปยุตฺตวาโร สํสฏฺวารสทิโส).

๑๔๘. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกิยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

โลกุตฺตโร ¶ ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๑๔๙. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา…เป… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โลกิเย ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โลกิยจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส, โลกิยา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๕๐. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา เจโตปริยาเณน โลกุตฺตรจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ, โลกุตฺตรา ขนฺธา เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ ¶ …เป… ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… เสกฺขา โคตฺรภุํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ¶ โลกิเย ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โลกิยาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๕๒. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – นิพฺพานํ มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โลกุตฺตราธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โลกุตฺตราธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ ¶ – โลกุตฺตราธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๑๕๓. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกิยา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกิยานํ ขนฺธานํ…เป… อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ ¶ มคฺคสฺส… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๔. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกุตฺตรา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ ¶ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; มคฺโค ผลสฺส, ผลํ ผลสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ผลํ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๕. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฺจ ปฺหา, ฆฏนา นตฺถิ) อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย.

๑๕๖. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – โลกิยํ สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… วิปสฺสนํ ¶ อุปฺปาเทติ, อภิฺํ อุปฺปาเทติ, สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; โลกิยํ สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; โลกิยา สทฺธา…เป… เสนาสนํ โลกิยาย สทฺธาย…เป… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กุสลากุสลํ กมฺมํ วิปากสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปมสฺส มคฺคสฺส ปริกมฺมํ ปมสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย…เป… จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส ปริกมฺมํ จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๗. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – ปโม มคฺโค ทุติยสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ตติโย มคฺโค จตุตฺถสฺส มคฺคสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อริยา มคฺคํ อุปนิสฺสาย อนุปฺปนฺนํ สมาปตฺตึ อุปฺปาเทนฺติ, อุปฺปนฺนํ สมาปชฺชนฺติ, สงฺขาเร อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสนฺติ, อริยานํ มคฺโค…เป… านาานโกสลฺลสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; ผลสมาปตฺติ กายิกสฺส สุขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๘. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๕๙. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๖๐. โลกิโย ¶ ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โลกิยา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โลกิยานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๖๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โลกิยา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โลกิยา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โลกุตฺตรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – โลกุตฺตรา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตรา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

๑๖๒. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก โลกิโย เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)

โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๑๖๓. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกิยา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๑๖๔. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิ กาตพฺพา); จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.

๑๖๕. โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, โลกุตฺตโร ธมฺโม…เป… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย, โลกิเย เอกํ, โลกุตฺตเร ตีณิ.

โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ, โลกุตฺตโร ธมฺโม…เป… เอกํ.

๑๖๖. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โลกิยา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ ¶ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ¶ ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

๑๖๗. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โลกิโย เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ¶ …เป… (ปุเรชาตสทิสํ). วตฺถุ โลกิยานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกิยา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ โลกุตฺตรานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๖๘. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๑)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา ¶ – โลกุตฺตรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๓)

๑๖๙. โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โลกุตฺตรา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โลกุตฺตโร เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. (๒)

นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๗๐. เหตุยา จตฺตาริ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ทฺเว, ปจฺฉาชาเต ¶ ทฺเว, อาเสวเน ทฺเว, กมฺเม จตฺตาริ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ตีณิ, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต สตฺต.

๑๗๑. โลกิโย ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกิโย ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

๑๗๒. โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)

โลกุตฺตโร ¶ ธมฺโม โลกิยสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)

โลกุตฺตโร ธมฺโม โลกิยสฺส จ โลกุตฺตรสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)

โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกิยสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ… ปจฺฉาชาตํ… อาหารํ… อินฺทฺริยํ. (๑)

โลกิโย จ โลกุตฺตโร จ ธมฺมา โลกุตฺตรสฺส ธมฺมสฺส ¶ สหชาตํ… ปุเรชาตํ. (๒)

๑๗๓. นเหตุยา สตฺต…เป… นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ปฺจ, นอฺมฺเ ปฺจ, นนิสฺสเย ปฺจ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต ฉ, นปจฺฉาชาเต สตฺต…เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.

๑๗๔. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ ทฺเว ¶ , นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ…เป… นมคฺเค จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.

๑๗๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา), อวิคเต สตฺต.

๑๗๖. เกนจิ ¶ ¶ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

เกนจิ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ¶ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)

เกนจิ วิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)

๑๗๗. เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)

เกนจิ นวิฺเยฺยํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ นวิฺเยฺยํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)

๑๗๘. เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา ¶ , เอกํ มหาภูตํ ¶ …เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)

เกนจิ ¶ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺโย ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)

เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺโย จ เกนจิ นวิฺเยฺโย จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เกนจิ วิฺเยฺยฺจ เกนจิ นวิฺเยฺยฺจ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ เกนจิ วิฺเยฺยา จ เกนจิ นวิฺเยฺยา จ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)

๑๗๙. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว…เป… อวิคเต นว.

๑๘๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว…เป… โนวิคเต นว (เอวํ จตฺตาริปิ คณนา ปริปุณฺณา).

๒-๖. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺ-สมฺปยุตฺตวาโร

(สหชาตวาโรปิ ¶ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพา ¶ . ปจฺจยวาเร วตฺถุ จ ปฺจายตนานิ จ ทสฺเสตพฺพานิ. ยถา ยถา ลพฺภติ ตํ ตํ กาตพฺพํ).

๑๘๑. เกนจิ ¶ วิฺเยฺโย ธมฺโม เกนจิ วิฺเยฺยสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เกนจิ วิฺเยฺยา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).

เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว…เป… อวิคเต นว.

นเหตุยา นว…เป… โนวิคเต นว (เอวํ จตฺตาริปิ คณนา ปริปุณฺณา).

เกนจิวิฺเยฺยทุกํ นิฏฺิตํ.