📜
๑๐. มหนฺตรทุกํ
๕๕. สารมฺมณทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑. สารมฺมณํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒. อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ¶ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺโม อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๔. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา.
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๗. อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๘. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๙. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ¶ ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ…เป… สหชาเต นว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๓. สารมฺมณํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
๑๔. อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา. (๒)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. (๓)
๑๕. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ ¶ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๖. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ ¶ , สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๘. สารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา สารมฺมณา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อนารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙. สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ ¶ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมณฺจ อนารมฺมณฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุเก สารมฺมเณ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๐. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๑. เหตุปจฺจยา ¶ ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๓. สารมฺมณํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
๒๔. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
อนุโลมํ.
๒๕. สารมฺมณํ ธมฺมํ สํสฏฺโ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
๒๖. นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาราปิ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๗. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ ¶ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมณา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๘. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, สารมฺมเณ ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน สารมฺมณจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… สารมฺมณา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๒๙. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส ¶ , ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ ¶ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อนารมฺมณา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๐. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ…เป… ผลํ ครุํ…เป… สารมฺมเณ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ ¶ . สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – สารมฺมณาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ; นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส ¶ , โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๒. สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา สารมฺมณา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปฏิจฺจวาเร สหชาตสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ (ปฏิจฺจวาเร อฺมฺสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปจฺจยวาเร นิสฺสยสทิโส).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๓. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ. สีลํ…เป… ปฺํ, ราคํ…เป… ปตฺถนํ, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ ¶ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. สทฺธา…เป… ปฺา, ราโค…เป… ปตฺถนา, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ สทฺธาย…เป… ปฺาย, ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ, โภชนํ ¶ , เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ. อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๔. อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ ¶ , ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๓๕. สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๓๖. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา ¶ , นานากฺขณิกา. สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – สารมฺมณา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – สารมฺมณา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปาก-อาหารปจฺจยา
๓๗. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๓๘. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ ¶ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ฌานปจฺจยาทิ
๓๙. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๐. สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ ¶ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๔๑. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สารมฺมโณ เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ¶ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๔๒. อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว ¶ อสฺสตฺตา). (๑)
อนารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ สารมฺมณานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๓. สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… สารมฺมโณ เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
สารมฺมโณ ¶ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – สารมฺมณา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – สารมฺมณา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา ¶ – สารมฺมณา ¶ ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๔. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๕. สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ธมฺโม สารมฺมณสฺส จ อนารมฺมณสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖. อนารมฺมโณ ธมฺโม อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนารมฺมโณ ¶ ¶ ธมฺโม สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
สารมฺมโณ ¶ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา สารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อนารมฺมณสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๗. นเหตุยา สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต…เป… นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, น อฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต, นปจฺฉาชาเต สตฺต…เป… นมคฺเค สตฺต, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๘. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา…เป… นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๙. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต สตฺต.
สารมฺมณทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๖. จิตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๕๐. จิตฺตํ ¶ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๕๑. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ ¶ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๒. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ปฺจ, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ปฺจ, วิคเต ปฺจ, อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๕๓. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๕๔. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๒)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยาทิ
๕๕. จิตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา ¶ … ปฺจ… นอนนฺตรปจฺจยา…เป… นอุปนิสฺสยปจฺจยา… ตีณิ.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๕๖. จิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ… วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… โนจิตฺเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตฺจ ¶ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๑)
นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา….
นกมฺมปจฺจโย
๕๗. จิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๕๘. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๕๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๐. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๖๑. จิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว มหาภูตา), วตฺถุํ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา ¶ จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๖๒. จิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺเต ¶ ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๒)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนจิตฺตํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๖๓. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๖๔. จิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
๖๕. โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา), จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ อเหตุกา โนจิตฺเต ¶ ขนฺธา วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนจิตฺเต ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ จิตฺตํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนจิตฺตา ขนฺธา, จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๖๖. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ¶ ปฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๖๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๖๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
เหตุปจฺจโย
๖๙. จิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺโ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺเต ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนจิตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
จิตฺตฺจ โนจิตฺตฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนจิตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ¶ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ สพฺเพ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๗๐. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนจิตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๗๑. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ โนจิตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๒. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา ¶ มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนจิตฺเต ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส ¶ , เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ, อิมํ นานํ) รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส…เป… อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ, อิมํ ¶ นานํ), รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส…เป… อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๗๓. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา ¶ โนจิตฺตา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๗๔. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ ¶ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนจิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย (ทฺเวปิ คมนา ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ. อารมฺมณาธิปติ สหชาตาธิปติ กาตพฺพา). (๒)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… อารมฺมณาธิปติ (ตีณิปิ ครุการมฺมณา กาตพฺพา, อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๗๕. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๗๖. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนจิตฺตา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเม ¶ ทฺเว ปูเรตุกาเมน กาตพฺพา, ปุริมคมนสทิสํ).
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปจฺจยวารสทิสา).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๗๗. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ ¶ …เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา ¶ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (อิเม ทฺเวปิ ปูเรตุกาเมน สพฺพตฺถ กาตพฺพา, ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ).
จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๗๘. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ ¶ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๗๙. จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๘๐. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา ¶ จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – โนจิตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนจิตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๘๑. จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๘๒. จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ…เป… โนจิตฺตา ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๘๓. จิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตา – โนจิตฺตา ขนฺธา จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๘๔. จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – โนจิตฺโต เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาตํ – จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ โนจิตฺตานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณปิ ทฺเว). สหชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตํ – จิตฺตฺจ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณปิ ทฺเว). ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ¶ จ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๘๕. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว ¶ , กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต ปฺจ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๘๖. จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๗. โนจิตฺโต ธมฺโม โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺโต ธมฺโม จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๘๘. จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺโต จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา โนจิตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺโต ¶ จ โนจิตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสฺส จ โนจิตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๘๙. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๙๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๙๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา).
จิตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๗. เจตสิกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๙๒. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๓. อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๙๔. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ ¶ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตฺจ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๙๕. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๙๖. อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๙๗. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๙๘. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๙๙. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต ¶ อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. (๓)
๑๐๐. อเจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เจตสิกา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๐๑. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ¶ ขนฺเธ ¶ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุเก เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๐๒. เจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา, สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๐๓. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๐๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๐๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว…เป… ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๐๖. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา เจตสิกา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๑๐๗. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ มหาภูเต ¶ จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๐๘. เจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา เจตสิกา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
อเจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ). (๓)
๑๐๙. เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ¶ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว). (๑)
เจตสิกฺจ ¶ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… เจตสิเก ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ). (๒)
เจตสิกฺจ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๐. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), ปุเรชาเต นว, อาเสวเน นว…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๑๑. เจตสิกํ ธมฺมํ ปจฺจยา เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ เจตสิกํ (สํขิตฺตํ).
(นว ปฺหา ปฺจวิฺาณมฺปิ ยถา อารมฺมณปจฺจยา เอวํ กาตพฺพํ, ตีสุเยว โมโห. สพฺเพ ปฺหา ปวตฺติปฏิสนฺธิยา กาตพฺพา อสมฺโมหนฺเตน.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๑๒. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ¶ นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๑๓. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๑๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๕. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อเจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิโก ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อเจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิกฺจ ¶ อเจตสิกฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๖. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๑๑๗. เจตสิกํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ ปฺจปิ ปฺหา กาตพฺพา, ตีณิเยว โมโห. สํขิตฺตํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๑๘. นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๑๙. เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๒๐. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ ¶ . (๓)
๑๒๑. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ ¶ , ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ¶ จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๒. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ¶ เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
อธิปติปจฺจโย
๑๒๓. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ ¶ ) อารมฺมณาธิปติ – เจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – เจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๔. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส. มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ ¶ …เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อเจตสิกาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา…เป… (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อเจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา…เป… นิพฺพานํ…เป… (ปมคมนํ) อเจตสิเก ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ ¶ – อเจตสิกาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๒๕. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปุริมา ปุริมา เจตสิกา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๖. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ ตีณิ กาตพฺพานิ, ปมคมนสทิสํ. ปูริตฺวา กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อาวชฺชนาปิ วุฏฺานมฺปิ นตฺถิ).
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจวารสทิสํ) ¶ , อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจวารสทิสํ), นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว ¶ (ปจฺจยวารสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๒๗. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – เจตสิกา ขนฺธา เจตสิกานํ ขนฺธานํ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ, ตีณิ อุปนิสฺสยา) เจตสิกา ขนฺธา จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ, ตีณิ อุปนิสฺสยา) เจตสิกา ขนฺธา เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๒๘. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ สทฺธาย…เป… ปฺาย… ราคสฺส…เป… ปตฺถนาย กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… (ตีณิ, ปมคมนสทิสํ นินฺนานากรณํ).
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๒๙. อเจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ ¶ , วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๑๓๐. เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
เจตสิโก ¶ จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ).
กมฺมปจฺจโย
๑๓๑. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – เจตสิกา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – เจตสิกา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๑๓๒. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๓๓. เจตสิโก ¶ ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตํ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ).
อตฺถิปจฺจโย
๑๓๔. เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๓)
๑๓๕. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานากรณํ). (๒)
อเจตสิโก ¶ ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ เจตสิกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานํ). (๓)
๑๓๖. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ ¶ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ) ทฺเวปิ กาตพฺพา. (๑)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายวิฺาณสฺส…เป… เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา ¶ – เจตสิกา ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ ¶ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ กายวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. สหชาโต – เจตสิโก เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิยา ทฺเว กาตพฺพา). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๓๗. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๓๘. เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก ¶ ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๓๙. อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๔๐. เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
เจตสิโก จ อเจตสิโก จ ธมฺมา เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๑๔๑. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๔๒. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ¶ ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๔๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
เจตสิกทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๘. จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๔๔. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๔๕. จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๑๔๖. จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๔๗. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๔๘. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๔๙. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ¶ ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
(เอวํ ¶ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. อเหตุกนฺติ สพฺพตฺถ นิยาเมตพฺพํ, เอกํเยว โมหํ มูลปเท.)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๕๐. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ (สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๑. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ทฺเว, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๕๒. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ¶ ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๕๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ…เป… อฺมฺเ ฉ…เป… ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม นว…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๕๔. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๕๕. จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๕๖. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ¶ ขนฺธา…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๗. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว…เป… อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๕๘. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ ¶ นเหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
จิตฺตสมฺปยุตฺตฺจ จิตฺตวิปฺปยุตฺตฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ กายายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกํ จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (เอวํ ทฺเว ปฺหา ปวตฺติปฏิสนฺธิ กาตพฺพา. สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๕๙. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว ¶ , นปจฺฉาชาเต นว ¶ , นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน จตฺตาริ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๖๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ…เป… นกมฺเม ตีณิ…เป… นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๖๑. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๑๖๒. จิตฺตสมฺปยุตฺตํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมฺปยุตฺตํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
นเหตุยา ¶ เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๖๓. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๖๔. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปหีเน ¶ กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ. ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ. จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. เจโตปริยาเณน จิตฺตสมฺปยุตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานนฺติ. อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ ¶ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส ¶ , ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
๑๖๕. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ จิตฺตวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… จิตฺตวิปฺปยุตฺตา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๑๖๖. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, จิตฺตสมฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ¶ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมฺปยุตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๖๗. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ จิตฺตวิปฺปยุตฺเต ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๑๖๘. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปฏิจฺจสทิสา, ปฺหาฆฏนา นตฺถิ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ฉ (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… สตฺต (ปจฺจยวารสทิสา, ปฺหาฆฏนา นตฺถิ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๑๖๙. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย ¶ …เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… กายิกํ ทุกฺขํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๑๗๐. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา ¶ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๑๗๑. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ) เอกํ, อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๑๗๒. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากาหารปจฺจยา
๑๗๓. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส ¶ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๑๗๔. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ …เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๑๗๕. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ ¶ …เป… วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อตฺถิปจฺจโย
๑๗๖. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
๑๗๗. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ¶ ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ). (๒)
๑๗๘. จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… กายวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ กายายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… จิตฺตสมฺปยุตฺโต เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๗๙. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต สตฺต, อฺมฺเ ฉ, นิสฺสเย สตฺต, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร จตฺตาริ, อินฺทฺริเย ฉ ¶ , ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต ทฺเว, อตฺถิยา สตฺต, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต สตฺต.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๑๘๐. จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส จ จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑๘๑. จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต ธมฺโม ¶ จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ. (๑)
จิตฺตสมฺปยุตฺโต จ จิตฺตวิปฺปยุตฺโต จ ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๘๒. นเหตุยา ¶ ¶ สตฺต, นอารมฺมเณ สตฺต, นอธิปติยา สตฺต, นอนนฺตเร สตฺต, นสมนนฺตเร สตฺต, นสหชาเต ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นนิสฺสเย ฉ, นอุปนิสฺสเย สตฺต, นปุเรชาเต สตฺต (สพฺพตฺถ สตฺต), นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา สตฺต, โนวิคเต สตฺต, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๘๓. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๑๘๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต สตฺต.
จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ นิฏฺิตํ.
๕๙. จิตฺตสํสฏฺทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
๑๘๕. จิตฺตสํสฏฺํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตวิสํสฏฺโ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺเ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
(จิตฺตสํสฏฺทุกํ ¶ ยถา จิตฺตสมฺปยุตฺตทุกํ เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ.)
จิตฺตสํสฏฺทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๐. จิตฺตสมุฏฺานทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๑๘๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม ¶ อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑๘๗. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๘๘. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ¶ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๑๘๙. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙๐. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๑๙๑. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ¶ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ¶ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน นว, มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๑๙๓. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๑๙๔. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา กาตพฺพา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ. (๓)
๑๙๕. จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๑๙๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ. (๒)
๑๙๗. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ¶ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๒)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๑๙๘. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ฉ, นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นอุปนิสฺสเย ฉ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๑๙๙. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว…เป… นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๐๐. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว…เป… ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ…เป… ฌาเน นว, มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ¶ นว.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๐๑. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสํ).
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจวารสทิสา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว (ปฏิจฺจวารสทิสํ). (๓)
๒๐๒. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ ปฏิจฺจวารสทิสา). (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ ¶ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา ปฏิจฺจวารสทิสา). (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา ปฏิจฺจวารสทิสา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๐๓. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา, จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๐๔. จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ¶ ¶ …เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓) (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๐๕. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๐๖. จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา. (สพฺเพ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา, ปฏิจฺจวารสทิสา. ปฺจวิฺาณมฺปิ กาตพฺพํ. ตีณิเยว โมโห.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๐๗. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ ฉ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ฉ, นสมนนฺตเร ฉ, นอฺมฺเ ฉ, นอุปนิสฺสเย ฉ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ ¶ , นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ฉ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ฉ, โนวิคเต ฉ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๐๘. จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๐๙. โนจิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
จิตฺตสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (ปฺจ ปฺหา กาตพฺพา. ตีณิ. โมโห).
นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๑๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา ¶ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๑๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
๒๑๒. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน โนจิตฺตสมุฏฺานจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส ¶ , อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปมคมนสทิสํ), โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพา).
อธิปติปจฺจโย
๒๑๓. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตสมุฏฺานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิปิ อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ ¶ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ¶ ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนจิตฺตสมุฏฺานาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – อริยา มคฺคา…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… โนจิตฺตสมุฏฺาเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา…เป… จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตร-สมนนฺตรปจฺจยา
๒๑๔. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (วุฏฺานํ นตฺถิ).
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส…เป… นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส เนวสฺานาสฺายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อิตเร ทฺเว คณนา, อิมสฺส สทิสาเยว กาตพฺพา).
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (ตีณิ กาตพฺพา, วุฏฺานํ นตฺถิ)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย.
สหชาตปจฺจยาทิ
๒๑๕. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจวารสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวารสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๒๑๖. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – (ตีณิ ปฺหา กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ¶ ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ สทฺธาย…เป… มคฺคสฺส ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย ¶ , ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๑๗. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – จิตฺตสมุฏฺาเน รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย ¶ โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. (๓)
๒๑๘. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ, รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ ¶ …เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๑๙. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ¶ …เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ¶ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนํ จ…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… จิตฺตสมุฏฺานํ โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ…เป…. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๒๒๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส จิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (อิมินากาเรเนว ปจฺฉาชาโต วิตฺถาเรตพฺโพ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺม-วิปากปจฺจยา
๒๒๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา จิตฺตสฺส ¶ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสมุฏฺานา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อาหารปจฺจโย
๒๒๒. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา จิตฺตสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จิตฺตสมุฏฺาโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๒๓. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ อาหารา กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; โนจิตฺตสมุฏฺาโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนจิตฺตสมุฏฺานา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา อาหารา ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๒๔. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๒๒๕. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา ¶ อินฺทฺริยา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) โนจิตฺตสมุฏฺานา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนจิตฺตสมุฏฺานา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส จกฺขุวิฺาณสหคตานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ…เป…. (๓)
๒๒๖. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ …เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสมุฏฺานา จ โนจิตฺตสมุฏฺานา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายินฺทฺริยํ จ…เป…. (๓)
ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ…เป….
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๒๒๗. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๒๘. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตา รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนจิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ ¶ (สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๒๙. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๒๓๐. จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ) ¶ . (๓)
๒๓๑. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป…. สหชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา…เป… (ปจฺจยวารสทิสํ ปฏิสนฺธิปิ ปวตฺติปิ กาตพฺพา สพฺเพสมฺปิ ปฺหานํ.) ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๓๒. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, ปจฺฉาชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว…เป… อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๒๓๓. จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓๔. โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๓๕. จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๓๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๓๗. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ทฺเว, นอุปนิสฺสเย ตีณิ…เป… นมคฺเค ตีณิ, นสมฺปยุตฺเต ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๓๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมคณนา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
จิตฺตสมุฏฺานทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๑. จิตฺตสหภูทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๓๙. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๒๔๐. โนจิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ ¶ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
๒๔๑. จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ¶ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภุํ เอก ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภู ขนฺเธ ¶ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๔๒. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (อรูปํ สพฺพํ อุทฺธริตพฺพํ. จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ.) อธิปติยา นว (มหาภูตา ฉสุปิ ปฺเหสุ กาตพฺพา, อธิปติยา ตีสุ นตฺถิ.) อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๔๓. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. ‘‘อเหตุก’’นฺติ นิยาเมตพฺพํ. ยถา อนุโลเม ลพฺภติ เอวํ กาตพฺพํ. ตีณิ โมโห ยถา จิตฺตสมุฏฺานทุเก เอวเมว กาตพฺพา.)
นกมฺมปจฺจโย
๒๔๔. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู เจตนา.
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา ¶ – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป….
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา.
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา.
นฌานปจฺจโย
๒๔๕. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ…เป….
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๔๖. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว (เอวํ อิตเร ทฺเวปิ คณนา กาตพฺพา).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ¶ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๔๗. จิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ, จิตฺตํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจวารสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๑)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สพฺเพ มหาภูตา ปฏิจฺจสทิสํ). (๒)
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๓)
๒๔๘. จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๑)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ. จิตฺตสหภู ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภุ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๒)
จิตฺตสหภฺุจ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ¶ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสหภุ จ โนจิตฺตสหภุ จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ¶ ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ, สพฺเพ มหาภูตา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๔๙. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสํ).
โนจิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา…เป… จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป…. (อิมํ จิตฺตสมุฏฺานทุกํ ปจฺจยวาเร อารมฺมณสทิสํ. ฉนฺนมฺปิ อิเมสํ ปฺจวิฺาณมูลา กาตพฺพา. สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๕๐. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๕๑. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ…เป…. (สํขิตฺตํ. สพฺพํ กาตพฺพํ. ปจฺจยวารสฺส ปฺจวิฺาณํ ฉนฺนมฺปิ มูลา กาตพฺพา. สพฺเพ มหาภูเต ตีณิเยว โมโห. สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๕๒. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว ¶ , นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๕๓. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นกมฺเม ตีณิ ¶ , นวิปาเก นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๕๔. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๒๕๕. จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภู ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสหภุํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๕๖. โนจิตฺตสหภุํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภฺุจ ¶ โนจิตฺตสหภฺุจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสหภุํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๒)
เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
อนุโลมํ.
นเหตุยา ¶ ปฺจ (ตีณิ, โมโห), นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ สพฺพํ กาตพฺพํ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๕๗. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เหตู ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เหตู จิตฺตสฺส โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสหภู เหตู จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตสหภู เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๕๘. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ).
อธิปติปจฺจโย
๒๕๙. จิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติปิ สหชาตาธิปติปิ กาตพฺพา).
โนจิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารมฺมณาธิปติปิ สหชาตาธิปติปิ อิเมสมฺปิ ติณฺณํ กาตพฺพา. นวปิ ปฺหา จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. อนฺเต ตีณิ อารมฺมณาธิปติเยว).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๒๖๐. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา) ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปจฺจยวารสทิสา)… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา).
ปุเรชาตปจฺจโย
๒๖๑. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ… ตีณิ (โนจิตฺตสหภู มูลํเยว ลพฺภติ, จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. ตีณิปิ นินฺนานากรณํ).
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๒๖๒. จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา จิตฺตสหภู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป…. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจโย
๒๖๓. จิตฺตสหภู ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากานํ จิตฺตสหภูนํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา ¶ . สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา จิตฺตสฺส โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – จิตฺตสหภู เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – จิตฺตสหภู เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจยาทิ
๒๖๔. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ)… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสา. อิมมฺปิ เอกํ กพฬีการอาหารสทิสํ). จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ)… ฌานปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๒๖๕. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๖๖. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; จิตฺตํ วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – จิตฺตํ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสหภูนํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๖๗. จิตฺตสหภู ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป…. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ จิตฺตสหภูนฺจ โนจิตฺตสหภูนฺจ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจโย
๒๖๘. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เอโก ขนฺโธ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสหภู เอโก ขนฺโธ…เป… (ปฏิจฺจสทิสํ). (๓)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๒๖๙. จิตฺตสหภู ¶ ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (สพฺพํ ปฏิสนฺธิยํ ¶ กาตพฺพํ, สหชาตํ ปุเรชาตมฺปิ). (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป… จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ มหาภูตา จ โนจิตฺตสหภูนํ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสหภุสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสหภู ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนํ จ…เป… (ปจฺจยวารสทิสํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๗๐. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย ¶ นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ¶ ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ¶ ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๒๗๑. จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๗๒. โนจิตฺตสหภู ธมฺโม โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสหภู ธมฺโม จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒๗๓. จิตฺตสหภู ¶ จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา โนจิตฺตสหภุสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสหภู จ โนจิตฺตสหภู จ ธมฺมา จิตฺตสหภุสฺส จ โนจิตฺตสหภุสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๗๔. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๗๕. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๗๖. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา).
จิตฺตสหภูทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๒. จิตฺตานุปริวตฺติทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๒๗๗. จิตฺตานุปริวตฺตึ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตานุปริวตฺติ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตานุปริวตฺตึ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตานุปริวตฺตึ จิตฺตสมุฏฺานฺจ ¶ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสหภูทุกํ เอวํ อิมํ ทุกํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตานุปริวตฺติทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๓. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๗๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๗๙. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๒๘๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๘๑. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ ¶ , กมฺเม นว, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๒๘๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ¶ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
๒๘๓. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๒๘๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺจ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุเก จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ ¶ ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๒๘๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, จิตฺตํ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ ¶ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว, สํขิตฺตํ). (๑)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๘๖. นเหตุยา ¶ ¶ นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ฉ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๒๘๗. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๒๘๘. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อนนฺตเร นว (สํขิตฺตํ).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๘๙. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ) ตีณิ (ปฏิจฺจวารสทิสา).
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยาว มหาภูตา). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา) ตีณิ. (๓)
๒๙๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๒๙๑. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ). (๓)
๒๙๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ ¶ …เป… กายวิฺาณสหคเต…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ ¶ กาตพฺพํ). (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ, สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๙๓. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๒๙๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ นว ปฺหา กาตพฺพา. ปจฺจยวาเร ปฺจวิฺาณมฺปิ กาตพฺพํ, ตีณิเยว โมโห).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๙๕. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว ¶ , นอาเสวเน นว, นกมฺเม จตฺตาริ, นวิปาเก นว, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๒๙๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ¶ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ¶ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๒๙๗. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
๒๙๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานํ ธมฺมํ สํสฏฺโ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ. ตีณิเยว โมโห).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๒๙๙. นเหตุยา ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๐๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ¶ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๐๑. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ กาตพฺพํ) จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาเน ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส…เป…. (สํขิตฺตํ. ยถา จิตฺตสหภูทุเก อารมฺมณํ เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ. นวปิ ปฺหา.)
อธิปติปจฺจโย
๓๐๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ… ตีณิ ¶ (ทฺเวปิ อธิปตี กาตพฺพา). (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ… ตีณิ (ทฺเวปิ อธิปติ กาตพฺพา). (๓)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ. (เอกาเยว อธิปติ กาตพฺพา, นวปิ ปฺหา. ยถา จิตฺตสหภูทุกํ, เอวํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๐๓. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (นวปิ ปฺหา จิตฺตสหภูทุกสทิสา)… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปจฺจยสทิสา)… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (นวปิ ปฺหา จิตฺตสหภูทุกสทิสา, นินฺนานากรณํ).
ปุเรชาตปจฺจยาทิ
๓๐๔. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ… ตีณิ (จิตฺตสหภูทุกสทิสา, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (จิตฺตสหภูทุกสทิสา ¶ , นินฺนานากรณํ. ตีณิปิ ปจฺฉาชาตา. ทฺเว. เอกมูลานํ เอกา ฆฏนา)… อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
กมฺมปจฺจยาทิ
๓๐๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (จิตฺตสหภูทุกสทิสา นินฺนานากรณา. ตีณิปิ สหชาตา, นานากฺขณิกา)… วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (จิตฺตสหภูคมนสทิสา, เอกํเยว กพฬีการํ อาหารํ)… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๐๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส ¶ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ).
อตฺถิปจฺจโย
๓๐๗. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสา). จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสา). (๓)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (ปุเรชาตสทิสํ ปุเรชาตํ กาตพฺพํ. สพฺพํ สํขิตฺตํ. วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ (ปุเรชาตสทิสํ, นินฺนานากรณํ). (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ (ปุเรชาตสทิสํ). (๓)
๓๐๘. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา ¶ จ จิตฺตฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ ตีณิ กาตพฺพา). ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานา ขนฺธา จ จิตฺตฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… กายวิฺาณสหคโต…เป…. สหชาโต – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ จิตฺตฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ทฺวินฺนํ ¶ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย, ทฺเว ขนฺธา จ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๐๙. เหตุยา ¶ ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๑๐. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ¶ ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑๑. โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ¶ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน ธมฺโม จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๑๒. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺาโน จ ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ โนจิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๑๓. นเหตุยา ¶ ¶ นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๑๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ เอกํ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ ¶ , โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๑๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (สพฺพตฺถ นว, อนุโลมมาติกา).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๔. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภูทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๖. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภุํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภู ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกํ, เอวํ อิมมฺปิ ทุกํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานสหภูทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๕. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๗. จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺตึ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺตึ ¶ เอกํ ¶ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (ยถา จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํ).
จิตฺตสํสฏฺสมุฏฺานานุปริวตฺติทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๖. อชฺฌตฺติกทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๑๘. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๑๙. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ ¶ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตา จ รูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ ¶ , ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๓๒๐. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ พาหิรา ขนฺธา. (๒)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา ¶ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๒๑. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๒๒. เหตุยา ¶ นว, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต นว, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ปฺจ, ปุเรชาเต ปฺจ, อาเสวเน ปฺจ, กมฺเม นว, วิปาเก นว (สพฺพตฺถ นว), สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ปฺจ, วิคเต ปฺจ, อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๒๓. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ, วิจิกิจฺฉาสหคตํ อุทฺธจฺจสหคตํ จิตฺตํ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๒๔. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ …เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ¶ . (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตา จ รูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ¶ …เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา. (๓)
๓๒๕. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกํ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา พาหิรํ กฏตฺตา จ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ พาหิรา ขนฺธา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ¶ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๓)
นอารมฺมณปจฺจโย
๓๒๖. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – จิตฺตํ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ. (๒)
อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ พาหิรํ กฏตฺตารูปํ, พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๒)
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิเร ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ. (๓)
๓๒๗. อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. (๑)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ จ จิตฺตฺจ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเว กาตพฺพา).
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ (สํขิตฺตํ). (๓)
นฌานปจฺจโย
๓๒๘. อชฺฌตฺติกํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณํ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา…เป… กายวิฺาณํ…เป….
พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ… อสฺสตฺตานํ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ กายวิฺาณํ ¶ . พาหิรํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ…เป…. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณํ (จกฺกํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๒๙. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว (สพฺพตฺถ นว), นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๓๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว (สํขิตฺตํ).
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๓๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ปฺจ, อนนฺตเร ปฺจ, สมนนฺตเร ปฺจ, สหชาเต นว…เป… มคฺเค ตีณิ (สํขิตฺตํ).
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๓๒. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (ปฏิจฺจสทิสา).
พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา, ยาว อชฺฌตฺติกา มหาภูตา) วตฺถุํ ปจฺจยา ¶ พาหิรา ขนฺธา. พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). (๓)
๓๓๓. อชฺฌตฺติกฺจ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปจฺจยา อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตฺจ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ กฏตฺตารูปํ, ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๓๔. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ¶ …เป…. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนฺจ ¶ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา…เป… กายายตนฺจ…เป… จิตฺตํ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา…เป… กายายตนํ…เป…. (๓)
พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา. พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตํ, วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตํ (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). พาหิรํ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ เอกํ กาตพฺพํ). (๓)
๓๓๕. อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา ¶ – จกฺขุวิฺาณสหคเต ขนฺเธ จ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายวิฺาณสหคเต…เป….
อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… พาหิรํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… จิตฺตฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา พาหิรา ขนฺธา (ปฏิสนฺธิกฺขเณ ทฺเวปิ กาตพฺพา). อชฺฌตฺติกฺจ พาหิรฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ทฺเว ขนฺธา จกฺขุวิฺาณฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๓๖. เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ นว, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม นว (สพฺพตฺถ นว), อวิคเต นว.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๓๗. อชฺฌตฺติกํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ ปจฺจยา อชฺฌตฺติกํ กฏตฺตารูปํ, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ. (สํขิตฺตํ. เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา. ปฺจวิฺาณมฺปิ ปเวเสตฺวา ตีณิเยว โมโห.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๓๘. นเหตุยา ¶ นว, นอารมฺมเณ นว, นอธิปติยา นว, นอนนฺตเร นว, นสมนนฺตเร นว, นอฺมฺเ นว, นอุปนิสฺสเย นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน นว, นมคฺเค นว, นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ, โนนตฺถิยา ¶ นว, โนวิคเต นว.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๓๓๙. อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ สํสฏฺา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา. (๑)
พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิเร ขนฺเธ สํสฏฺํ จิตฺตํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. พาหิรํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา จิตฺตฺจ, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อชฺฌตฺติกฺจ ¶ ¶ พาหิรฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – พาหิรํ เอกํ ขนฺธฺจ จิตฺตฺจ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ปฺจ, อธิปติยา ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), อวิคเต ปฺจ (อนุโลมํ).
อชฺฌตฺติกํ ธมฺมํ สํสฏฺโ พาหิโร ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ ปฺจ กาตพฺพา, ตีณิเยว โมโห).
นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอธิปติยา ปฺจ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปฺจ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปฺจ (ปจฺจนียํ).
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๔๐. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู จิตฺตสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๔๑. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) จิตฺตํ ¶ อารพฺภ พาหิรา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) จิตฺตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา พาหิเร ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ กิเลเส ชานนฺติ, รูเป…เป… วตฺถุํ พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน พาหิรจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส ¶ , ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ ¶ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานํ…เป… (สํขิตฺตํ, สพฺพํ กาตพฺพํ) ปุพฺเพ สมุทาจิณฺเณ…เป… รูเป…เป… วตฺถุํ พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (สํขิตฺตํ, สพฺพํ กาตพฺพํ). พาหิเร ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ…เป… รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ…เป… พาหิรา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
อธิปติปจฺจโย
๓๔๒. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – จิตฺตํ ครุํ กตฺวา พาหิรา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. สหชาตาธิปติ – จิตฺตาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ) อารมฺมณาธิปติ – อชฺฌตฺติกํ จิตฺตํ ครุํ กตฺวา จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ. (๓)
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา…เป… ตีณิ (ทฺเว อธิปตี ติณฺณมฺปิ กาตพฺพา). (๓)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (ติณฺณมฺปิ เอกาเยว อธิปติ).
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๔๓. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมํ ปุริมํ จิตฺตํ ปจฺฉิมสฺส ปจฺฉิมสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา พาหิรา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ตีณิ (ติณฺณมฺปิ เอกสทิสา).
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ ¶ , สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… นว (ปฏิจฺจสทิสา), อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปฏิจฺจสทิสา), นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… นว, (ปจฺจยวารสทิสา).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๔๔. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จิตฺตํ จิตฺตสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย, (ตีณิปิ ปูเรตฺวา กาตพฺพา, จิตฺตสฺสาติ กาตพฺพา, สมฺปยุตฺตกานฺจาติ กาตพฺพา).
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ.
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๔๕. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ ¶ …เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… วิปสฺสติ, ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ อุปฺปชฺชนฺติ. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๔๖. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส ¶ จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – รูเป…เป… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… ตํ อารพฺภ จิตฺตฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา จ อุปฺปชฺชนฺติ. ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ ¶ สุณาติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๔๗. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ พาหิรานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… รูปายตนฺจ ¶ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ…เป…. (๓)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๓๔๘. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส ¶ ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (เอวํ นวปิ ปฺหา กาตพฺพา), อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย (นว ปฺหา กาตพฺพา).
กมฺม-วิปากปจฺจยา
๓๔๙. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา เจตนา วิปากานํ พาหิรานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา จิตฺตสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา เจตนา วิปากสฺส จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – พาหิรา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – พาหิรา ¶ เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓) วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย… นว.
อาหารปจฺจโย
๓๕๐. อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๑. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร พาหิรสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา จิตฺตสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อาหารา จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย; พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; พาหิโร กพฬีกาโร อาหาโร อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๒. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อาหารา ¶ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๓๕๓. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๔. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ , รูปชีวิตินฺทฺริยํ พาหิรานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา จิตฺตสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา จิตฺตสฺส อชฺฌตฺติกานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ ¶ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๕. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยํ จ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ ¶ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ สุขินฺทฺริยฺจ…เป… กายินฺทฺริยฺจ ทุกฺขินฺทฺริยฺจ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยฺจ อุเปกฺขินฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… กายินฺทฺริยฺจ…เป…. (๓)
ฌานปจฺจยาทิ
๓๕๖. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๓๕๗. อชฺฌตฺติโก ¶ ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ¶ ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา ขนฺธา อชฺฌตฺติกานฺจ พาหิรานฺจ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานฺจ ขนฺธานํ…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๕๘. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – พาหิรา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ พาหิรานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – พาหิรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส พาหิรสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ¶ ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ พาหิรา ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ จิตฺตสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – พาหิรา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๕๙. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตํ – ปจฺฉาชาตา…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา…เป… (สํขิตฺตํ). (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๓๖๐. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ จิตฺตํ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อนิจฺจโต…เป… (ปุเรชาตสทิสํ, นินฺนานากรณํ). ปจฺฉาชาตํ (ปจฺฉาชาตสทิสํ กาตพฺพํ). (๑)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – สหชาตา อชฺฌตฺติกา ขนฺธา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๒)
(อิธ ¶ อตฺถิ สพฺพฏฺาเน สหชาตํ ปจฺจยวารสทิสํ. ปุเรชาตํ ปุเรชาตสทิสํ. ปจฺฉาชาตํ ปจฺฉาชาตสทิสํ กาตพฺพํ, นินฺนานากรณํ).
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๖๑. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สพฺพํ วิตฺถาเรตพฺพํ). (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ). (๓)
๓๖๒. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตา – จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา ¶ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายวิฺาณสหคตา ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายายตนฺจ วตฺถุ จ จิตฺตสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา ปุเรชาตสฺส ¶ อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อชฺฌตฺติกสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อชฺฌตฺติกา จ พาหิรา จ ขนฺธา รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อชฺฌตฺติกานํ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต ¶ – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… (สหชาตปจฺจยวารสทิสํ นินฺนานากรณํ, ปมคมนสทิสํเยว. สพฺเพ ปทา ปมฆฏนานเยน วิภชิตพฺพา). (๒)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ ¶ , อินฺทฺริยํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จกฺขุวิฺาณสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ. สพฺเพ ปทา วิภชิตพฺพา ปมฆฏนานเยน). (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๖๓. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว, อนนฺตเร นว, สมนนฺตเร นว, สหชาเต นว, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย นว, ปุเรชาเต นว, ปจฺฉาชาเต นว, อาเสวเน นว, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก นว, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย นว, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต ปฺจ, วิปฺปยุตฺเต นว, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา นว, วิคเต นว, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๓๖๔. อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖๕. พาหิโร ธมฺโม พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
พาหิโร ธมฺโม อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๓๖๖. อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ … สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อชฺฌตฺติโก จ พาหิโร จ ธมฺมา พาหิรสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อชฺฌตฺติโก ¶ จ พาหิโร จ ธมฺมา อชฺฌตฺติกสฺส จ พาหิรสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
๓๖๗. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), โนอวิคเต นว.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๖๘. เหตุปจฺจยา ¶ นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๖๙. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ นว, อธิปติยา นว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อชฺฌตฺติกทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๗. อุปาทาทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๗๐. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ¶ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๗๑. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจยาทิ
๓๗๒. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อธิปติปจฺจยา – โนอุปาทา ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนนฺตรปจฺจยา ตีณิ, สมนนฺตรปจฺจยา ตีณิ, สหชาตปจฺจยา ปฺจ.
อฺมฺปจฺจโย
๓๗๓. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ ¶ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ วตฺถุ จ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อฺมฺปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๗๔. เหตุยา ¶ ปฺจ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ (สพฺพตฺถ ปฺจ), สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ตีณิ, วิคเต ตีณิ, อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๓๗๕. อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ขนฺธา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา, วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) ¶ . (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยาทิ
๓๗๖. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ โนอุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ (ยาว อสฺสตฺตา). (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอารมฺมณปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
นอธิปติปจฺจยา ปฺจ, นอนนฺตรปจฺจยา ตีณิ…เป… นอุปนิสฺสยปจฺจยา ปฺจ, นปุเรชาตปจฺจยา ปฺจ, นปจฺฉาชาตปจฺจยา ปฺจ, นอาเสวนปจฺจยา ปฺจ.
นกมฺมปจฺจโย
๓๗๗. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา ¶ – โนอุปาทา ¶ ขนฺเธ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
นวิปากปจฺจโย
๓๗๘. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา, เอวํ ตีณิ โนอุปาทามูลเก).
นอาหารปจฺจโย
๓๗๙. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
นอินฺทฺริยปจฺจโย
๓๘๐. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ.
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๓)
นฌานปจฺจยาทิ
๓๘๑. โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๓)
อุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นมคฺคปจฺจยา ปฺจ… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา… ตีณิ.
นวิปฺปยุตฺตปจฺจยาทิ
๓๘๒. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน ¶ อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปํ, อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ ตโย มหาภูตา กฏตฺตา จ รูปํ อุปาทารูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปฏิจฺจ ทฺเว มหาภูตา กฏตฺตา จ รูปํ อุปาทารูปํ… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๘๓. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปฺจ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ตีณิ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๓๘๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นกมฺเม ¶ เอกํ, นวิปาเก ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๓๘๕. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ ตีณิ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, อาเสวเน เอกํ…เป… มคฺเค เอกํ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๘๖. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ตีณิ (โนอุปาทามูลเก ตีณิปิ ปฏิจฺจสทิสา, นินฺนานากรณา). (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๘๗. อุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา… เอกํ (ปฏิจฺจสทิสํ). (๑)
อุปาทา ธมฺมฺจ โนอุปาทา ธมฺมฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ ¶ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ). (๑)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๘๘. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ปฺจ, อนนฺตเร ตีณิ, สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม ปฺจ…เป… อวิคเต ปฺจ (เอวํ คเณตพฺพํ).
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจยาทิ
๓๘๙. อุปาทา ¶ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา โนอุปาทา ขนฺธา; อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา) วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (ตีณิปิ ปฏิจฺจสทิสา, นินฺนานากรณา). (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ จ…เป… กายวิฺาณสหคตํ…เป… อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นอารมฺมณปจฺจยา ตีณิ, นอาเสวนปจฺจยา ปฺจ.
นกมฺมปจฺจยาทิ
๓๙๐. อุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา โนอุปาทา เจตนา. (๑)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ ปจฺจยา สมฺปยุตฺตกา เจตนา; พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปจฺจยา ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน มหาภูเต ปจฺจยา อุปาทารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นกมฺมปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา ตโย มหาภูตา อุปาทา จ รูปํ…เป… ทฺเว มหาภูเต…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – โนอุปาทา ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา โนอุปาทา เจตนา. (๑)
นวิปากปจฺจยา ปฺจ, นอาหารปจฺจยา ตีณิ, นอินฺทฺริยปจฺจยา ตีณิ.
นฌานปจฺจยาทิ
๓๙๑. อุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา ¶ – จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ ปจฺจยา กายวิฺาณํ. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ…เป… ทฺเว มหาภูเต ปจฺจยา ทฺเว มหาภูตา. (๑)
โนอุปาทา ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิเร อาหารสมุฏฺาเน อุตุสมุฏฺาเน อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปจฺจยา อุปาทา กฏตฺตารูปํ. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ อาหารสมุฏฺานํ อุตุสมุฏฺานํ อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปจฺจยา ตโย มหาภูตา อุปาทา จ กฏตฺตารูปํ…เป… ทฺเว…เป…. (๓)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมํ ปจฺจยา โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – จกฺขุวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธฺจ จกฺขายตนฺจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
นมคฺคปจฺจยา ปฺจ, นสมฺปยุตฺตปจฺจยา ตีณิ, นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา ตีณิ, โนนตฺถิปจฺจยา ตีณิ, โนวิคตปจฺจยา ตีณิ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๓๙๒. นเหตุยา ¶ ปฺจ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นกมฺเม ปฺจ, นวิปาเก ปฺจ, นอาหาเร ตีณิ, นอินฺทฺริเย ตีณิ, นฌาเน ปฺจ, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ตีณิ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. นิสฺสยวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ นิสฺสยวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๓๙๓. โนอุปาทา ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ สํสฏฺา ทฺเว ขนฺธา; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (สํขิตฺตํ).
เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ เอกํ, อธิปติยา เอกํ (สพฺพตฺถ เอกํ), อวิคเต เอกํ.
อนุโลมํ.
โนอุปาทา ธมฺมํ สํสฏฺโ โนอุปาทา ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ โนอุปาทา เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห (สํขิตฺตํ).
นเหตุยา เอกํ, นอธิปติยา เอกํ, นปุเรชาเต เอกํ, นปจฺฉาชาเต เอกํ, นอาเสวเน เอกํ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพ.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๓๙๔. โนอุปาทา ¶ ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา ¶ เหตู อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๓)
อารมฺมณปจฺจโย
๓๙๕. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ… รูเป…เป… รเส วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… รสายตนํ ชิวฺหาวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, อุปาทา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป… สีลํ ¶ …เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… โผฏฺพฺเพ โนอุปาทา ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; เจโตปริยาเณน ¶ โนอุปาทาจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ ¶ , อากาสานฺจายตนํ วิฺาณฺจายตนสฺส…เป… อากิฺจฺายตนํ เนวสฺานาสฺายตนสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; โนอุปาทา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๓๙๖. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กายํ… รูเป…เป… รเส วตฺถุํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา วุฏฺหิตฺวา ฌานํ…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา…เป… ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺเพ โนอุปาทา ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา ¶ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาตาธิปติ – โนอุปาทาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนนฺตรปจฺจยาทิ
๓๙๗. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา โนอุปาทา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ โนอุปาทา ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย (ปฏิจฺจสทิสํ)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวาเร นิสฺสยสทิสํ).
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๓๙๘. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – จกฺขุสมฺปทํ…เป… กายสมฺปทํ… วณฺณสมฺปทํ… สทฺทสมฺปทํ… คนฺธสมฺปทํ… รสสมฺปทํ… โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ, จกฺขุสมฺปทา…เป… กายสมฺปทา… วณฺณสมฺปทา… สทฺทสมฺปทา… คนฺธสมฺปทา… รสสมฺปทา… โภชนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย ¶ , อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปฺํ… ราคํ ¶ …เป… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปุเรชาตปจฺจโย
๓๙๙. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… รสายตนํ ¶ ชิวฺหาวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ โนอุปาทา ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๔๐๐. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) ปจฺฉาชาตา โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
กมฺมปจฺจโย
๔๐๑. โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา อุปาทา กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตา, นานากฺขณิกา. สหชาตา – โนอุปาทา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. นานากฺขณิกา – โนอุปาทา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
วิปากปจฺจโย
๔๐๒. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ตีณิ.
อาหารปจฺจโย
๔๐๓. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – โนอุปาทา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… (โนอุปาทามูลเก ตีณิ, ปฏิสนฺธิกฺขเณ ตีณิปิ กาตพฺพา). (๓)
อินฺทฺริยปจฺจโย
๔๐๔. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ ¶ กายวิฺาณสฺส รูปชีวิตินฺทฺริยํ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (มูลํ กาตพฺพํ) รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุนฺทฺริยฺจ จกฺขุวิฺาณฺจ จกฺขุวิฺาณสหคตานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… กายินฺทฺริยฺจ…เป….
ฌานปจฺจยาทิ
๔๐๕. โน อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๐๖. อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา โนอุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา ขนฺธา โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจโย
๔๐๗. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อาหารํ, อินฺทฺริยํ. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุ โนอุปาทา ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ ¶ – จกฺขุํ อนิจฺจโต…เป… (สํขิตฺตํ. ปุเรชาตสทิสํ นินฺนานากรณํ). กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – อาหารํ, อินฺทฺริยํ. กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; รูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐๘. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… เอกํ มหาภูตํ ติณฺณนฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย …เป… ทฺเว มหาภูตา ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (ยาว อสฺสตฺตา). ปุเรชาตํ – โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา อุปาทา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ ¶ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาโต – โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ ¶ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อุปาทา จ โนอุปาทา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; ทฺเว ขนฺธา…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๐๙. อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. สหชาโต – จกฺขุวิฺาณสหคโต เอโก ขนฺโธ จ จกฺขายตนฺจ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ โนอุปาทา เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. ปุเรชาตํ – โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ โนอุปาทา ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส โนอุปาทา กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ¶ ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ โนอุปาทา กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปจฺฉาชาตา – โนอุปาทา ขนฺธา จ กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทา กายสฺส จ โนอุปาทา กายสฺส จ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา ¶ – โนอุปาทา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ อุปาทา จ โนอุปาทา จ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๐. เหตุยา ตีณิ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ ¶ , สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ปฺจ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ตีณิ, ปจฺฉาชาเต ตีณิ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ตีณิ, วิปาเก ตีณิ, อาหาเร ฉ, อินฺทฺริเย สตฺต, ฌาเน ตีณิ, มคฺเค ตีณิ, สมฺปยุตฺเต เอกํ, วิปฺปยุตฺเต จตฺตาริ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา เอกํ, วิคเต เอกํ, อวิคเต นว.
อนุโลมํ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๑๑. อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๓)
๔๑๒. โนอุปาทา ธมฺโม โนอุปาทา ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
โนอุปาทา ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
โนอุปาทา ¶ ธมฺโม อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทา ¶ จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา โนอุปาทา ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๒)
อุปาทา จ โนอุปาทา จ ธมฺมา อุปาทา ธมฺมสฺส จ โนอุปาทา ธมฺมสฺส จ ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๓. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต ฉ, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๑๔. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ, นสมนนฺตเร ตีณิ, นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย ตีณิ ¶ (สพฺพตฺถ ตีณิ), นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต เอกํ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๑๕. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา จตฺตาริ…เป… (อนุโลมมาติกา วิตฺถาเรตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทาทุกํ นิฏฺิตํ.
๖๘. อุปาทินฺนทุกํ
๑. ปฏิจฺจวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๑๖. อุปาทินฺนํ ¶ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ¶ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๑๗. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๔๑๘. อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ (สํขิตฺตํ).
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๑๙. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ ¶ , กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ, อาหาเร ปฺจ, อินฺทฺริเย ปฺจ, ฌาเน ปฺจ, มคฺเค ปฺจ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ปฺจ, อตฺถิยา ปฺจ, นตฺถิยา ทฺเว, วิคเต ทฺเว, อวิคเต ¶ ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๒๐. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, วตฺถุํ ปฏิจฺจ ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๒๑. อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปฏิจฺจ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ¶ ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอารมฺมณปจฺจโย
๔๒๒. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ, ขนฺเธ ปฏิจฺจ วตฺถุ, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๑)
นอธิปติปจฺจยาทิ
๔๒๓. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา… นอนนฺตรปจฺจยา… นสมนนฺตรปจฺจยา… นอฺมฺปจฺจยา… นอุปนิสฺสยปจฺจยา.
นปุเรชาตปจฺจยาทิ
๔๒๔. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนํ ¶ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ¶ กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อรูเป อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อสฺสตฺตา). (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ… นปจฺฉาชาตปจฺจยา… นอาเสวนปจฺจยา. (๑)
นกมฺมปจฺจโย
๔๒๕. อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา – อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺนา เจตนา… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ อุปาทารูปํ. (๑)
นวิปากปจฺจโย
๔๒๖. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… (ยาว อุตุสมุฏฺานํ).
นอาหารปจฺจโย
๔๒๗. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป…. (๑)
อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา – พาหิรํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
นอินฺทฺริยปจฺจโย
๔๒๘. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – อสฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอินฺทฺริยปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป…. (๑)
นฌานปจฺจยาทิ
๔๒๙. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – ปฺจวิฺาณสหคตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อสฺสตฺตานํ…เป….
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นฌานปจฺจยา – พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป….
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นมคฺคปจฺจยา (นเหตุสทิสํ, โมโห นตฺถิ)… นสมฺปยุตฺตปจฺจยา.
นวิปฺปยุตฺตปจฺจยาทิ
๔๓๐. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ปฏิจฺจ…เป….
อนุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา – อรูเป อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… พาหิรํ ¶ … อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… โนนตฺถิปจฺจยา… โนวิคตปจฺจยา.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๓๑. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ¶ เอกํ, นวิปาเก ทฺเว, นอาหาเร ทฺเว, นอินฺทฺริเย ทฺเว, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๓๒. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ…เป… นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๓๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ทฺเว, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ…เป… มคฺเค เอกํ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. สหชาตวาโร
(สหชาตวาโร ปฏิจฺจวารสทิโส.)
๓. ปจฺจยวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๓๔. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา ¶ – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา กฏตฺตา จ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๒)
อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๓๕. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๒)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑)
อธิปติปจฺจโย
๔๓๖. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – วตฺถุํ ปจฺจยา อนุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ อุปาทารูปํ. (๑)
อุปาทินฺนฺจ ¶ ¶ อนุปาทินฺนฺจ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อธิปติปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป…. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๓๗. เหตุยา ปฺจ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ จตฺตาริ, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต จตฺตาริ ¶ , อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก ปฺจ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๑. วิภงฺควาโร
นเหตุปจฺจโย
๔๓๘. อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… ขนฺเธ ปจฺจยา วตฺถุ, วตฺถุํ ปจฺจยา ขนฺธา, เอกํ มหาภูตํ…เป… มหาภูเต ปจฺจยา กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ, อสฺสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป… จกฺขายตนํ ปจฺจยา จกฺขุวิฺาณํ…เป… กายายตนํ…เป… วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อุปาทินฺนา ขนฺธา. (๑)
อุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, วตฺถุํ ปจฺจยา อเหตุกา อนุปาทินฺนา ขนฺธา, วตฺถุํ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๒)
อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๓)
๔๓๙. อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานฺจ รูปํ…เป… ทฺเว ¶ ขนฺเธ…เป… เอกํ มหาภูตํ…เป… พาหิรํ… อาหารสมุฏฺานํ… อุตุสมุฏฺานํ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
อุปาทินฺนฺจ อนุปาทินฺนฺจ ¶ ธมฺมํ ปจฺจยา อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุเก อุปาทินฺเน ขนฺเธ จ มหาภูเต จ ปจฺจยา จิตฺตสมุฏฺานํ รูปํ, อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธฺจ วตฺถฺุจ ปจฺจยา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ จ วตฺถฺุจ ปจฺจยา วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑) (สํขิตฺตํ.)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๔๐. นเหตุยา ปฺจ, นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ, นอนนฺตเร จตฺตาริ, นสมนนฺตเร จตฺตาริ, นอฺมฺเ จตฺตาริ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นปุเรชาเต จตฺตาริ, นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก จตฺตาริ, นอาหาเร ทฺเว, นอินฺทฺริเย ทฺเว, นฌาเน ทฺเว, นมคฺเค ปฺจ, นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๔๑. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ, นอธิปติยา ปฺจ…เป… นปุเรชาเต จตฺตาริ ¶ , นปจฺฉาชาเต ปฺจ, นอาเสวเน ปฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ตีณิ…เป… นสมฺปยุตฺเต จตฺตาริ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๔๒. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ จตฺตาริ, อนนฺตเร จตฺตาริ…เป… มคฺเค ตีณิ…เป… อวิคเต ปฺจ.
๔. นิสฺสยวาโร
(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโส.)
๕. สํสฏฺวาโร
๑-๔. ปจฺจยานุโลมาทิ
๔๔๓. อุปาทินฺนํ ¶ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป….
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป…. (๑)
เหตุยา ทฺเว, อารมฺมเณ ทฺเว, อธิปติยา เอกํ, อนนฺตเร ทฺเว, สมนนฺตเร ทฺเว, สหชาเต ทฺเว, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ทฺเว, อุปนิสฺสเย ทฺเว, ปุเรชาเต ทฺเว, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ทฺเว, วิปาเก ทฺเว…เป… อวิคเต ทฺเว.
อนุโลมํ.
๔๔๔. อุปาทินฺนํ ¶ ธมฺมํ สํสฏฺโ อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป…. (๑)
อนุปาทินฺนํ ธมฺมํ สํสฏฺโ อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา – อเหตุกํ อนุปาทินฺนํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺา ตโย ขนฺธา…เป… ทฺเว ขนฺเธ…เป… วิจิกิจฺฉาสหคเต อุทฺธจฺจสหคเต ขนฺเธ สํสฏฺโ วิจิกิจฺฉาสหคโต อุทฺธจฺจสหคโต โมโห. (๑)
นเหตุยา ทฺเว, นอธิปติยา ทฺเว, นปุเรชาเต ทฺเว, นปจฺฉาชาเต ทฺเว, นอาเสวเน ทฺเว, นกมฺเม เอกํ, นวิปาเก เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค ทฺเว, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว.
ปจฺจนียํ.
๖. สมฺปยุตฺตวาโร
(เอวํ ¶ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺพา.)
๗. ปฺหาวาโร
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๑. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
๔๔๕. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ¶ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อารมฺมณปจฺจโย
๔๔๖. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… อุปาทินฺนํ คนฺธายตนํ ฆานวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ. เจโตปริยาเณน อุปาทินฺนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อุปาทินฺนา ¶ ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๔๗. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ¶ …เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ…เป… นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. อริยา ปหีเน กิเลเส…เป… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป… ปุพฺเพ…เป… อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อนุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. เจโตปริยาเณน อนุปาทินฺนจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานฺจายตนํ…เป… อากิฺจฺายตนํ…เป… อนุปาทินฺนา ขนฺธา อิทฺธิวิธาณสฺส, เจโตปริยาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณสฺส, ยถากมฺมูปคาณสฺส, อนาคตํสาณสฺส, อาวชฺชนาย ¶ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อากาสานฺจายตนกุสลํ วิฺาณฺจายตนวิปากสฺส…เป… อากิฺจฺายตนกุสลํ…เป… อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อธิปติปจฺจโย
๔๔๘. อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณาธิปติ – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อุปาทินฺเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. (๑)
อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติ. อารมฺมณาธิปติ – ทานํ…เป… สีลํ…เป… อุโปสถกมฺมํ ¶ กตฺวา ตํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป… ฌานา…เป… อริยา มคฺคา วุฏฺหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ…เป… นิพฺพานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ. นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนุปาทินฺเน ขนฺเธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ ¶ , ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. สหชาตาธิปติ – อนุปาทินฺนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนนฺตรปจฺจโย
๔๔๙. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฺจวิฺาณํ วิปากมโนธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. วิปากมโนธาตุ วิปากมโนวิฺาณธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ภวงฺคํ อาวชฺชนาย, วิปากมโนวิฺาณธาตุ กิริยมโนวิฺาณธาตุยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๐. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส…เป… ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – อาวชฺชนา ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ…เป… อนุปาทินฺนา ขนฺธา วุฏฺานสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปฺจ (ปฏิจฺจสทิสา)… อฺมฺปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว (ปฏิจฺจสทิสา)… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (ปจฺจยวาเร ¶ นิสฺสยสทิสา) ปฺจ.
อุปนิสฺสยปจฺจโย
๔๕๑. อุปาทินฺโน ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ ทุกฺขํ… อุปาทินฺนํ อุตุ… โภชนํ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ… กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – กายิกํ สุขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ ทุกฺขํ… อุปาทินฺนํ อุตุํ… โภชนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สมาปตฺตึ อุปฺปาเทติ; ปาณํ หนติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… อุตุ… โภชนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๒. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, มานํ ชปฺเปติ, ทิฏฺึ คณฺหาติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ…เป… สงฺฆํ ภินฺทติ; สทฺธา…เป… ปตฺถนา… อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ สทฺธาย…เป… ปตฺถนาย มคฺคสฺส ¶ , ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป…. ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย อตฺตานํ อาตาเปติ ปริตาเปติ, ปริยิฏฺิมูลกํ ทุกฺขํ ปจฺจนุโภติ; สีลํ…เป… ปตฺถนํ… อุตุํ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย อตฺตานํ อาตาเปติ ปริตาเปติ, ปริยิฏฺิมูลกํ ทุกฺขํ ปจฺจนุโภติ; สทฺธา…เป… เสนาสนํ ¶ กายิกสฺส สุขสฺส… กายิกสฺส ทุกฺขสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. กุสลากุสลํ กมฺมํ วิปากสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
ปุเรชาตปจฺจโย
๔๕๓. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… คนฺธายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป… กายํ, อุปาทินฺเน รูเป… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ. วตฺถุปุเรชาตํ – วตฺถุ ¶ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
๔๕๔. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา อนุปาทินฺนํ รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อารมฺมณปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนํ…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… สทฺทายตนฺจ โสตายตนฺจ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํ. อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย. (๒)
ปจฺฉาชาตาเสวนปจฺจยา
๔๕๕. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ). (๓)
๔๕๖. อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย… เอกํ (สํขิตฺตํ).
กมฺมปจฺจโย
๔๕๗. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา จิตฺตสมุฏฺานานํ ¶ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. นานากฺขณิกา – อนุปาทินฺนา เจตนา วิปากานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
วิปากปจฺจโย
๔๕๘. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ (สํขิตฺตํ. อุปาทินฺนมูลเก ตีณิ. ).
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อนุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา…เป…. (๑)
อาหารปจฺจโย
๔๕๙. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป… อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส ¶ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๐. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน ¶ จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อินฺทฺริยปจฺจยาทิ
๔๖๑. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายินฺทฺริยํ กายวิฺาณสฺส…เป… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฏตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส…เป… (อุปาทินฺนมูลเก ตีณิ, ปมสฺเสว รูปชีวิตินฺทฺริยํ, อิตเรสุ นตฺถิ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปาทินฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺานานฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… จตฺตาริ, สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… ทฺเว.
วิปฺปยุตฺตปจฺจโย
๔๖๒. อุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตํ – ปฏิสนฺธิกฺขเณ ¶ อุปาทินฺนา ขนฺธา กฏตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… กายายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป… วตฺถุ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปุเรชาตํ – วตฺถุ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๓. อนุปาทินฺโน ¶ ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ. สหชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ¶ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย ¶ . ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อตฺถิปจฺจยาทิ
๔๖๔. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ (สํขิตฺตํ. ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิภชิตพฺพานิ ปริปุณฺณานิ). (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิตฺถาเรตพฺพานิ. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิตฺถาเรตพฺพานิ). (๓)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ (สํขิตฺตํ, ยถา นิกฺขิตฺตปทานิ วิภชิตพฺพานิ). (๑)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺเน รูเป… สทฺเท… คนฺเธ… รเส… โผฏฺพฺเพ อนิจฺจโต…เป… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ ¶ ; กุสลากุสเล นิรุทฺเธ วิปาโก ตทารมฺมณตา อุปฺปชฺชติ, อนุปาทินฺนํ รูปายตนํ ¶ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… โผฏฺพฺพายตนํ กายวิฺาณสฺส…เป…. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส ¶ จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๕. อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ จกฺขายตนฺจ จกฺขุวิฺาณสฺส…เป… อนุปาทินฺนํ โผฏฺพฺพายตนฺจ กายายตนฺจ กายวิฺาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย; อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อนุปาทินฺนา ขนฺธา จ รูปชีวิตินฺทฺริยฺจ กฏตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. สหชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ มหาภูตา จ จิตฺตสมุฏฺานานํ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. สหชาโต – อนุปาทินฺโน เอโก ขนฺโธ จ วตฺถุ จ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… ทฺเว ขนฺธา จ…เป…. ปุเรชาตํ – อนุปาทินฺนํ รูปายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป… โผฏฺพฺพายตนฺจ วตฺถุ จ อนุปาทินฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. ปจฺฉาชาตา – อุปาทินฺนา ขนฺธา จ อนุปาทินฺโน กพฬีกาโร อาหาโร จ อิมสฺส อนุปาทินฺนสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. อาหารํ – อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ กพฬีกาโร ¶ อาหาโร อิมสฺส อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโย… อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย.
๑. ปจฺจยานุโลมํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๖๖. เหตุยา ¶ จตฺตาริ, อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ทฺเว, อนนฺตเร จตฺตาริ, สมนนฺตเร จตฺตาริ, สหชาเต ปฺจ, อฺมฺเ ทฺเว, นิสฺสเย ปฺจ, อุปนิสฺสเย จตฺตาริ, ปุเรชาเต ฉ, ปจฺฉาชาเต ฉ, อาเสวเน เอกํ, กมฺเม ปฺจ, วิปาเก จตฺตาริ, อาหาเร นว, อินฺทฺริเย จตฺตาริ, ฌาเน จตฺตาริ, มคฺเค จตฺตาริ, สมฺปยุตฺเต ทฺเว, วิปฺปยุตฺเต ฉ, อตฺถิยา นว, นตฺถิยา ¶ จตฺตาริ, วิคเต จตฺตาริ, อวิคเต นว.
ปจฺจนียุทฺธาโร
๔๖๗. อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๔๖๘. อนุปาทินฺโน ธมฺโม อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๑)
อนุปาทินฺโน ¶ ¶ ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ¶ ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๒)
อนุปาทินฺโน ธมฺโม อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํ. (๑)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อนุปาทินฺนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ. (๒)
อุปาทินฺโน จ อนุปาทินฺโน จ ธมฺมา อุปาทินฺนสฺส จ อนุปาทินฺนสฺส จ ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. (๓)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
๒. สงฺขฺยาวาโร
สุทฺธํ
๔๖๙. นเหตุยา นว, นอารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), นอาหาเร อฏฺ…เป… นสมฺปยุตฺเต นว, นวิปฺปยุตฺเต นว, โนอตฺถิยา จตฺตาริ, โนนตฺถิยา นว, โนวิคเต นว, โนอวิคเต จตฺตาริ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
๔๗๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ จตฺตาริ…เป… นอฺมฺเ ตีณิ, นอุปนิสฺสเย จตฺตาริ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ทฺเว, โนนตฺถิยา จตฺตาริ, โนวิคเต จตฺตาริ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
๔๗๑. นเหตุปจฺจยา ¶ อารมฺมเณ จตฺตาริ, อธิปติยา ทฺเว (อนุโลมมาติกา กาตพฺพา)…เป… อวิคเต นว.
อุปาทินฺนทุกํ นิฏฺิตํ.
มหนฺตรทุกํ นิฏฺิตํ.