📜
๒๑. เอกวีสติโม ปริจฺเฉโท
ปฏิปทาาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทโส
อฏฺาณวเสเนว ¶ , สิขาปกฺกา วิปสฺสนา;
นวมํ ปฏิปทาาณ-ทสฺสนนฺติ ปวุจฺจติ.
อฏฺ าณานิ นาเมตฺถ, เวทิตพฺพานิ วิฺุนา;
อุปกฺเลสวินิมุตฺตํ, าณํ สุวิสทํ ปน.
อุทยพฺพเย จ ภงฺเค จ, ภเย อาทีนเว ตถา;
นิพฺพิทาปสฺสนาาณํ, าณํ มุจฺจิตุกมฺยตา.
ปฏิสงฺขา จ สงฺขาเร, อุเปกฺขาาณมฏฺมํ;
อิมานิ อฏฺ าณานิ, นวมํ สจฺจานุโลมกํ.
สจฺจานุโลมาณนฺติ ¶ , อนุโลมํ ปวุจฺจติ;
ตํ สมฺปาเทตุกาเมน, โยคาวจรภิกฺขุนา.
อุทยพฺพยาณํ ตํ, อาทึ กตฺวา ปนฏฺสุ;
เอเตสุ ปน าเณสุ, โยโค กรณิโย ปน.
ยถานุกฺกมโต ¶ ตสฺส, เตสุ าเณสุ อฏฺสุ;
อนิจฺจาทิวเสเนว, โยคํ กตฺวา ิตสฺส หิ.
อนิจฺจํ ทุกฺขมนตฺตาติ, สงฺขาเร อนุปสฺสโต;
อฏฺนฺนํ ปน าณานํ, วเสน ปน โยคิโน.
วิปสฺสนา สิขาปตฺตา, โหติ วุฏฺานคามินี;
สจฺจานุโลมาณนฺติ, อยเมว ปวุจฺจติ.
สงฺขารุเปกฺขาาณํ ตํ, อาเสวนฺตสฺส โยคิโน;
อิทานิ ตสฺส มคฺโค จ, สมุปฺปชฺชิสฺสตีติ หิ.
สงฺขารุเปกฺขา สงฺขาเร, อนิจฺจา ทุกฺขาติ วา ตถา;
สมฺมสิตฺวา ภวงฺคํ ตุ, ปุน โวตรเตว สา.
ภวงฺคานนฺตรํ สงฺขารุ-เปกฺขาคตนเยน ตุ;
อนิจฺจาทิวเสเนว, สงฺขาเร ปน โคจรํ.
กุรุมานํ มโนทฺวาเร, ชายตาวชฺชนํ ตโต;
ภวงฺคาวฏฺฏนํ กตฺวา, ชาตสฺสานนฺตรํ ปน.
สงฺขาเร ¶ โคจรํ กตฺวา, ปมํ ชวนมานสํ;
อุปฺปชฺชตีติ ตํ จิตฺตํ, ปริกมฺมนฺติ วุจฺจติ.
ตทนนฺตรเมวฺํ, สงฺขารารมฺมณํ ปุน;
ทุติยํ ชวนํ โหติ, อุปจารนฺติ ตํ มตํ.
ตทนนฺตรํ ตํ โหติ, ตถา สงฺขารโคจรํ;
ตติยํ ชวนจิตฺตํ, อนุโลมนฺติ สฺิตํ.
ปุริมานํ ปนฏฺนฺนํ, าณานํ อนุโลมโต;
โพธิปกฺขิยธมฺมานํ, อุทฺธฺจ อนุโลมโต.
เตเนว ¶ ตํ หิ สจฺจานุโลมาณํ ปวุจฺจติ;
อิทํ หิ ปน สจฺจานุ-โลมาณํ มเหสินา.
‘‘วุฏฺานคามินียา ¶ หิ, ปริโยสาน’’นฺติ ภาสิตํ;
เยฺยํ สพฺพปกาเรน, ปริโยสานนฺติ โคตฺรภุ.
อิติเนเกหิ นาเมหิ, กิตฺติตายา มเหสินา;
วุฏฺานคามินี สนฺตา, ปริสุทฺธา วิปสฺสนา.
วุฏฺาตุกาโม สํสารทุกฺขปงฺกา มหพฺภยา;
กเรยฺย สตตํ ตตฺถ, โยคํ ปณฺฑิตชาติโก.
อิติ อภิธมฺมาวตาเร ปฏิปทาาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทโส นาม
เอกวีสติโม ปริจฺเฉโท.