📜
๙. นวโม ปริจฺเฉโท
ทสานุสฺสติวิภาโค
สทฺธาปพฺพชิโต ¶ โยคี, ภาเวนฺโตนุสฺสตึ ปน;
ทสานุสฺสติเภเทสุ, ภาเวยฺยฺตรํ กถํ.
อรหํ สุคโต โลเก, ภควา โลกปารคู;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน, วิมุตฺติปรินายโก.
เชฏฺโ สมฺมาภิสมฺพุทฺโธ, เสฏฺโ ปุริสสารถี;
สตฺถา เทวมนุสฺสานํ, พุทฺโธ อปฺปฏิปุคฺคโล.
สพฺพโลกหิโต พนฺธุ, สมตฺตรตนาลโย;
สตฺตานมนุกมฺปาย, ชาโต นาโถ สิวํกโร.
จกฺขุมา ติตฺถกุสโล, ธมฺมสฺสามี ตถาคโต;
มจฺจุเธยฺยวิโมกฺขาย, ปฏิปาทยิ ปาณิโน.
สตฺถวาโห มหาโยคฺโค, มคฺคามคฺคยุธนฺธโร;
สิริสตฺถมธิคฺคยฺห, วิจริตฺถ มหาปถํ,
อโนโม อสโม ธีโร,
โลกหีตปรกฺกโม;
สพฺพาการวโรเปโต ¶ ,
อจฺเฉรพฺภุตปุคฺคโล.
อตฺถภูโต ธมฺมภูโต,
พฺรหฺมภูโต มหายโส;
าณาโลกปริจฺฉินฺน-
เยฺยาเสสปริคฺคโห.
อานุภาววสิปฺปตฺโต, อาสภณฺฑานนิจฺจโล;
มหนฺตมริยาโทยมนนฺตคติโคจโร.
สพฺพา ภิฺาพลปฺปตฺโต, เวสารชฺชวิสารโท;
สพฺพสมฺปตฺตินิฏฺาโน, คุณปารมิปูรโก.
อปฺปเมยฺโย ¶ มหานาโค, มหาวีโร มหามุนิ;
มเหสี มหิตาจาโร, มหามโห มหิทฺธิโก.
สพฺพตฺถสิทฺธิสฺจาโร, มเหสีคณปูชิโต;
ราชาธิราชมหิโต, เทวพฺรหฺมาภิวนฺทิโต.
อภิภูย ตโย โลเก, อาทิจฺโจว นภนฺตเร;
วิโรจติ มหาเตโช, อนฺธกาเร ปภงฺกโร.
พฺยามปฺปภาปริกฺขิตฺโต, เกตุมาลาหลงฺกโต;
ทฺวตฺตึสลกฺขณาสีติอนุพฺยฺชนโสภิโต.
ฉพฺพณฺณรํสิลลิโต, รตนคฺฆิยสนฺนิโภ;
สมิทฺธิรูปโสภคฺโค, ทสฺสเนยฺยํว ปิณฺฑิตํ.
ผุลฺลํ ปทุมสณฺฑํว, กปฺปรุกฺโขวลงฺกโต;
นภํว ตารกากิณฺณํ, อุตฺตโม ปฏิทิสฺสติ.
สตฺถุกปฺปมหาวีรปุตฺเตหิ ปริวาริโต;
สพฺพโลกมหิทฺธาย, ธมฺมราชา สยํวสี.
นิทฺโธตมลจนฺโทว ¶ , นกฺขตฺตปริวาริโต;
ขตฺตสงฺฆปริพฺยุฬฺโห, จกฺกวตฺตีว โสภติ.
อิจฺจานนฺตคุณากิณฺณมเสสมลนิสฺสฏํ;
สพฺพสมฺปตฺติทาตารํ, วิปตฺติวินิพนฺธกํ.
ทยาปรมโหรตฺตํ, ภควนฺตมนุสฺสรํ;
ภาเวติ ปฺวา โยคี, พุทฺธานุสฺสติภาวนํ.
สฺวาขาโต เตน สทฺธมฺโม, สมฺพุทฺเธน สตีมตา;
ปจฺจตฺตปฏิเวเธน, ปสฺสิตพฺโพ ยถารหํ.
ตณฺหาทลิทฺทนาสาย, มโนรถสมิทฺธิยา;
กาลนฺตรมนาคมฺม, ปจฺจกฺขผลทายโก.
อุปนิสฺสยวนฺตานํ, ‘‘เอหิ ปสฺสา’’ติ ทสฺสิโย;
ปจฺจตฺตเมว วิฺูหิ, เวทิตพฺโพ สภาวโต.
สพฺพาสวสมุคฺฆาตี ¶ , สุทฺโธ โสวตฺถิโก สิโว;
ปิหิตาปายกุมฺมคฺโค, มคฺโค นิพฺพานปตฺติยา.
กฺเลสสํกฏทุคฺคมฺหา, ทุกฺขกฺขนฺธมหพฺภยา;
เขมนฺตภูมึ นิยฺยาติ, อจฺจนฺตมนุปทฺทวํ.
ปฺุติตฺถมิทํ นาม, มงฺคลฺจ สิวงฺกรํ;
หิโตทยสุขาธาน-มมตาหารมุตฺตมํ.
อวิชฺชาปฏลุทฺธารวิชฺชาเนตฺโตสธํ วรํ;
ปฺาธารมิทํ สตฺถํ, กฺเลสคณฺฑปฺปเภทกํ.
จตุโรฆนิมุคฺคานํ, เสตุพนฺโธ สมุคฺคโต;
ภวจารกรุทฺธานํ, มหาทฺวาโร อปารุโต.
โสโกปายาสวิทฺธานํ, ปริเทวสมงฺคินํ;
สลฺลนีหรโณปาโย, อจฺจนฺตสุขมีริโต.
พฺยสโนปทฺทวาเปโต ¶ , สํกฺเลสมลนิสฺสโฏ;
อุชุสมฺมตฺตนิยโต, ปฏิปตฺติวิสุทฺธิยา.
สุทฺธสีลปริกฺขาโร, สมาธิมยปฺชโร;
สมฺมาสงฺกปฺปจกฺกงฺโค, สมฺมาวายามวาหโน.
สติสารถิสํยุตฺโต, สมฺมาทิฏฺิปุเรชโว;
เอส ธมฺมรโถ ยาติ, โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา.
วิปตฺติปฏิพาหาย, สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา;
สพฺพขนฺธวิโมกฺขาย, ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา.
หิเตสี สพฺพปาณีนํ, ทยาปนฺโน มหามุนิ;
ธมฺมาโลกํ ปกาเสสิ, จกฺขุมนฺตานมุตฺตโม.
ยํ ธมฺมํ สมฺมทฺาย, เขมมคฺคปฺปติฏฺิตา;
ปาปกาปคตา ธีรา, ปสฺสทฺธิทรถาสยา.
ภวโยคา วินิมุตฺตา, ปหีนภยเภรวา;
อจฺจนฺตสุขเมเธนฺติ, โสตฺถิปตฺตา มเหสโย.
ตเมวมุตฺตมํ ¶ ธมฺมํ, จินฺเตนฺโต ปน ปณฺฑิโต;
ภาเวตีติ ปกาเสนฺติ, ธมฺมานุสฺสติภาวนํ.
จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา, จตฺตาโร จ ผเล ิตา;
เอส สงฺโฆ อุชุภูโต, ปฺาสีลสมาหิโต.
ปลาปาปคโต สุทฺโธ, ปฏิปตฺติปติฏฺิโต;
ปริคฺคหิตสทฺธมฺโม, สมิทฺธิคุณโสภิโต.
ปหีนาปายคมโน, ปาปกฺเลสวินิสฺสโฏ;
ปริปนฺถสมุจฺเฉที, ภวจารกเภทโก.
อุตฺตมทมถปฺปตฺโต, สุวินีโต มเหสินา;
วิชฺชาวิมุตฺติโวทาโต, อาชานียปเถ ิโต.
สุคโตรสิ ¶ สมฺภูโต, สุจิธมฺมสิรินฺธโร;
ปฏิปาทิตสมฺปตฺโต, ธมฺมสาสนเสวิโต.
ภยเภรวนิสฺสงฺโค, ชินเตชานุปาลิโต;
โมเนยฺยปถสฺจาโร, สุคโตวาทภาชโน.
อปฺปมาทปริตฺตาโณ, สีลาลงฺการภูสิโต;
เจโตสมาธิสนฺนทฺโธ, ปฺายุธสมุชฺชโล.
อุชุมคฺคมธิฏฺาย, มารกายปฺปทาลโน;
อปราชิตสงฺคาโม, ลลิโตทาตวิกฺกโม.
มจฺจุเธยฺยมติกฺกนฺโต, โพธิธมฺมปฺปติฏฺิโต;
ฉฬาภิฺาพลปฺปตฺโต, สมาราธิตสาสโน.
อนุโพธิมนุปฺปตฺโต, ปภินฺนปฏิสมฺภิโท;
สามฺปารมิปฺปตฺโต, โตเสติ ชินมานสํ.
เนกาการวรูเปโต, นานาสมฺปตฺติผุลฺลิโต;
วิปตฺติปถนิตฺติณฺโณ, อภิพุทฺธิปรายโณ.
อาหุเนยฺโย ¶ ปาหุเนยฺโย,
ทกฺขิเณยฺโย สุทุลฺลโภ;
สเทวกสฺส โลกสฺส,
ปฺุกฺเขตฺตมนุตฺตรํ.
ยตฺถ สุทฺธิมฺหิ นิทฺโทเส, สทฺธาพีชํ ปติฏฺิตํ;
อจฺจนฺตํ ปริปาเจติ, สมฺปตฺติผลมุตฺตมํ.
ยํ ผลํ ปริภฺุชนฺตา, วิมุตฺติรสเสวนํ;
อจฺจนฺตสุขิตา ธีรา, ภวนฺติ อชรามรา.
ตํ ผลํ ปตฺถยนฺเตน, สงฺฆานุสฺสติภาวนา;
ภาเวตพฺพา ปนิจฺเจวมิติ ภาสนฺติ ปณฺฑิตา.
ปฺจสีลํ ¶ ทสสีลํ, ปาติโมกฺขมุโปสถํ;
จาตุปาริสุทฺธิสีลํ, ธุตงฺคปริวาริตํ.
เอวเมเตสุ ยํ กิฺจิ, สมาทาย รโหคโต;
ตมานิสํสํ คุณโต, ผลโต จ วิจินฺตเย.
อาทิ เจตํ ปติฏฺา จ, มุขํ ปมุขมุตฺตมํ;
มูลํ กุสลธมฺมานํ, ปภวํ ปฏิปตฺติยา.
สาสโนตรณทฺวารํ, ติตฺถํ สทฺธมฺมวาปิยา;
ปาริสุทฺธิปทฏฺานํ, มคฺโค เขมนฺตปาปโก.
สาธุ สิกฺขาสมาทานํ, พาหุสจฺจวิภูสนํ;
อริยาจารจาริตฺต-มวณฺณมลวชฺชนํ.
กุลปุตฺตอลงฺกาโร, ปาปชลฺลปวาหนํ;
อนปายิ สุคนฺธฺจ, มหาปุริสเสวิตํ.
ปจฺฉานุตาปหรณํ, ปีติปาโมชฺชวฑฺฒนํ;
เนกฺขมฺมภาวโนเปตํ, ปพฺพชฺชาเวสโสภนํ.
โสปานํ สคฺคโลกสฺส, ทฬฺหาปายวิธานกํ;
อนุปทฺทวสมฺปตฺติ, สมตฺถคุณสูทนี.
กฺเลสปฺชรวิจฺเฉทิ ¶ , วิปตฺติปถวารณํ;
โสตฺถิกมฺมสมุฏฺานํ, อสาธารณมงฺคลํ.
‘‘สุลทฺธา วต เม ลทฺธา, สทฺธา สุคตสาสเน;
สีลํ เม ยสฺส กลฺยาณํ, ปริสุทฺธมขณฺฑิตํ.
‘‘ทุลฺลโภ วต เม ลทฺโธ,
มหาลาโภ อนปฺปโก;
โยหมกฺขลิตาจาโร,
อุปฆาตวิวชฺชิโต.
‘‘ธมฺมงฺกุริตสนฺตาโน ¶ , มูลชาโตสฺมิ สาสเน;
อุชุมคฺคํ สมารุฬฺโห, ปิหิตา สภยา ทิสา.
‘‘อวฺจา วต เม ชาติ, อารทฺธา ขณสมฺปทา;
ปติฏฺิโตมฺหิ สทฺธมฺเม, สผลํ มม ชีวิตํ’’.
อิตฺถํ นานปฺปกาเรน, จินฺเตนฺโต คุณมตฺตโน;
สีลกฺขนฺธสฺส ภาเวติ, สีลานุสฺสติภาวนํ.
สทฺธาย สีลวนฺเตสุ, ทตฺวา ทานํ ยถารหํ;
นิทฺโธตมลมจฺเฉโร, วิวิตฺโต ตมนุสฺสเร.
ทานํ นิธานมนุคํ, อสาธารณมุตฺตมํ;
อวินาสสุขาธานํ, อจฺจนฺตํ สพฺพกามทํ.
โกปทาโหปสมนํ, มจฺเฉรมลโสธนํ;
ปมาทนิทฺทาวุฏฺานํ, โลภปาสวิโมจนํ.
เจโตวิการทมนํ, มิจฺฉามคฺคนิวารณํ;
วิตฺติลาภสุขสฺสาโท, วิภโวทยมงฺคลํ.
สทฺธาทิคุณโวทานํ, อชฺฌาสยวิกาสนํ;
สตาจารปริกฺขาโร, ตนุเจโตวิภูสนํ.
อปฺปมฺาปทฏฺานํ, อปฺปเมยฺเยน วณฺณิตํ;
มหาปุริสจาริตฺตํ, สปทานํ มเหสินา.
ธมฺมาธิคตโภคานํ ¶ , สาราทานมนุตฺตรํ;
มหตฺตาธิคมูปายํ, โลกสนฺตติการณํ.
อตฺถการี จ สมฺมาหํ, ปริจฺจาคสมายุโต;
อตฺตโน จ ปเรสฺจ, หิตาย ปฏิปนฺนกา.
อุชุมทฺทวจิตฺโตสฺมิ, กาลุสฺสิยวินิสฺสโฏ;
ปาปสํกฺเลสวิมุโข, ปาณภูตานุกมฺปโก.
สีลวนฺตปติฏฺโสฺมิ ¶ , กปณานํ ปรายโณ;
พุทฺธสาสนุปฏฺาโก, าติมิตฺโตปชีวิโก.
ทานโวสฺสคฺคสมฺมุโข,
สํวิภาครโต สุขี;
กปฺปรุกฺโขว ผลิโต,
ชาโต โลกาภิวฑฺฒิยา.
ปิหิตาปายมคฺโคสฺมิ, มคฺคทฺวารมปารุตํ;
สมฺปตฺตา สพฺพสมฺปตฺติ, ทลิทฺทสฺส มนาปิกํ.
‘‘สํสารทฺธานปาเถยฺยํ, สพฺพทุกฺขวิโนทนํ;
สุพนฺธํ มม สพฺพตฺถ, คหิโต จ กฏคฺคโห’’.
เอวํ ทานคุณํ นานปฺปกาเรน วิจินฺตยํ;
ภาเวติ ทายโกโยคี, จาคานุสฺสติภาวนํ.
สทฺธํ สีลํ สุตํ จาคํ, ปฺํ ปณฺฑิตชาติโก;
สมฺปาทยิตฺวา สทฺธมฺเม, เทวตาโย อนุสฺสเร.
จาตุมหาราชิกา จ, ตาวตึสา จ ยามกา;
ตุสิตา เจว นิมฺมานรติโน วสวตฺติโน.
ตทุตฺตริฺจ เย เทวา, ทิพฺพกายมธิฏฺิตา;
เตปิ สทฺธาทิธมฺเมสุ, จิรกาลํ ปติฏฺิตา.
สุสมาหิตสงฺกปฺปา, ทานสีลธุรนฺธรา;
ธมฺมมคฺคมธิฏฺาย, หิโรตฺตปฺปปุรกฺขตา.
ตํ ¶ โลกมุปปนฺนาเส, สสฺสิรีกํ ปรายณํ;
อิทฺธิมนฺโต ชุติมนฺโต, วณฺณวนฺโต ยสสฺสิโน.
ทิพฺพสมฺปตฺติสมฺปตฺตา, นานาโภคสมปฺปิตา;
ปาเลนฺโต ทีฆมทฺธานํ, อนุโภนฺติ มหาสุขํ.
เต ¶ สพฺเพปิ จ มยฺหมฺปิ, วิชฺชนฺติ อนุปายิโน;
สทฺธาทิกุสลา ธมฺมา, เทวธมฺมาติ วิสฺสุตา.
สทฺธมฺมคุณสมฺปตฺติ-ทาตา มงฺคลนายิกา;
ทุลฺลภาปิ จ เม ลทฺธา, สทฺธา สุคตสาสเน.
วชฺโชปวาทรหิโต, ปาปกมฺมปรมฺมุโข;
ปริสุทฺธสมาจาโร, ปสนฺนามลเจตโน.
นิจฺจโมหิตโสโตสฺมิ,
ตถาคตสุภาสิเต;
สุตภาชนภูโต จ,
สติมา สุสมาหิโต.
มจฺเฉรมลนิตฺติณฺโณ, โลภกฺขนฺธวิมุจฺจิโต;
โอปานภูโต โลกสฺมึ, วิสฺสฏฺสุขยาจโน.
วตฺถุตฺตยมหตฺเต จ, หิตาหิตวินิจฺฉเย;
ปฺา วตฺถุสภาเว จ, ติขิณา มม วตฺตติ.
สมาราธิตสทฺธมฺโม, กตปฺุมหุสฺสโว;
เทวธมฺมสมิทฺโธสฺมิ, กลฺยาณจริตากโร.
เทวตาหิ สมาโนหํ, คุณาลงฺการภูสิโต;
หตฺถปตฺตา จ เทวิทฺธิ, นิปฺผนฺนา ทิพฺพสมฺปทา.
เทวสามฺมิจฺเจวํ, จินฺเตนฺโต คุณมตฺตโน;
ภาเวติ คุณสมฺปนฺโน, เทวตานุสฺสตึ ปรํ.
ชาติธมฺมา ชราพฺยาธิโสโกปายาสภฺชิเต;
อนิจฺเจ ทุกฺเขนตฺเต จ, นิพฺพินฺโนปธิสมฺภเว.
วิราโค ¶ จ นิโรโธ จ, จาโค มุตฺติ อนาลโย;
โยยมาทานนิสฺสคฺโค, นิพฺพานมิติ วุจฺจติ.
อุปสนฺตมิทํ ¶ านมิติ จินฺเตติ ปณฺฑิโต;
อนุปาทานสํกฺลิฏฺมสงฺขารมนาสวํ.
อปฺปมาณํ ปณีตฺจ, สิวํ ปรมมจฺจุตํ;
อนนฺตคุณมจฺจนฺต-มวิการมนามยํ.
เขมํ ตํ ปาริมตีร-มหายนกรํ ปรํ;
ตาณํ เลณฺจ ทีปฺจ, ปติฏฺานํ ปรายณํ.
วฏฺฏานุพนฺธวิจฺเฉโท, ภวตณฺหาวิโสสนํ;
สพฺพูปธิสมุคฺฆาโต, ทุกฺขนิพฺพาปนํ สุขํ.
สพฺพปาปวินาโสยํ, สพฺพกฺเลสวิโสธนํ;
โสโกปายาสสนฺตาปภยเภรวโมจนํ.
ปลิโพธสมุจฺเฉโท, ปปฺจวินิเวนํ;
สพฺพสงฺขารสมโถ, สพฺพโลกวินิสฺสโฏ.
ปาริสุทฺธิกรา ธาตุ, ภวนิสฺสรณํ ปทํ;
อุตฺตมาริยสมฺปตฺติ, อโนมมมตํ ปทํ.
สพฺพถา ภทฺทมตุลํ, นิพฺพานมิติ ปสฺสโต;
อุปสมานุสฺสตีติ, ภาวนายํ ปวุจฺจติ.
สตฺตานุสฺสติมิจฺเจวํ, ภาเวนฺโต ปน ปณฺฑิโต;
ปาโมชฺชพหุโล โหติ, ปสนฺโน พุทฺธสาสเน.
ปฏิปสฺสทฺธทรถ-มุปจารสมาธินา;
สมาธิยติ จิตฺตฺจ, ปริสุทฺธมนามยํ.
ภาวนามยเมตฺจ, กตฺวา ปฺุมนปฺปกํ;
วาสนาคติสมฺปตฺติ-โภคภาคีติ วุจฺจติ.
อุปนิสฺสยสมฺปนฺโน, ปตฺวา นิพฺเพธมุตฺตมํ;
ทิฏฺเว ธมฺเม ทุกฺขคฺคึ, นิพฺพาเปติ อนาสโว.
โลกปฺปวตฺติ ¶ ¶ จินฺเตตฺวา, มรณานุสฺสตึ ปน;
ภาเวยฺย สกมจฺจนฺตํ, จินฺเตนฺโต มรณํ กถํ.
อนิมิตฺตมนฺาตํ, มจฺจานมิธ ชีวิตํ;
กสิรฺจ ปริตฺตฺจ, ตฺจ ทุกฺเขน สํยุตํ.
อปฺโปทกมฺหิ มจฺเฉว, พนฺธมาเน รุทมฺมุเข;
มจฺจุ คจฺฉติ อาทาย, เปกฺขมาเน มหาชเน.
ปุรกฺขตฺวาว มรณํ, ชายนฺติ ปฏิสนฺธิยํ;
ชาตา ปุน มริสฺสนฺติ, เอวํธมฺมา หิ ปาณิโน.
ยเมกรตฺตึ ปมํ, คพฺเภ วสติ มานโว;
อพฺภุฏฺิโตว โส ยาติ, ส คจฺฉํ น นิวตฺตติ.
สตฺตา มรนฺติ คพฺเภปิ, ชายมานา จ ทารกา;
กุมารา โยพฺพนปฺปตฺตา, พลปฺปตฺตา มหตฺตรา.
อถาวสฺสํ มรนฺเตว, ชิณฺณา ทณฺฑปรายณา;
สูรา ปฺุพลตฺถามา, นานาพฺยาธินิปีฬิตา.
อชฺช สุเวติ มรณํ, ปริเยสติ ปาณิโน;
เสนา ยุทฺธปยาตาว, สพฺเพ มจฺจุภยากุลา.
สตฺตารตนลงฺการา, จตุริทฺธิสมุคฺคตา;
จกฺกวตฺตี มหาเตชา, ราชมณฺฑลโสภิโน.
กปฺปุฏฺานมหาวาตา, ปาติตาว มหาสิลา;
ปตนฺติ มจฺจุวิกฺขิตฺตา, ปโร เจตาน มานวา.
เยปิ ทีฆายุกา เทวา, วณฺณวนฺตา มหิทฺธิกา;
อานุภาวพลปฺปตฺตา, มหาโภคสุเขธิโน.
เตปิ มจฺจุสมุทฺธตฺตา, ภวนฺติ ภยสํกุลา;
เวรมฺภกฺขิตฺตปกฺขีว, มาทิเสสุ กถาว กา.
อจฺจนฺตรายพหุโล ¶ , มรณาหิตสมฺภโว;
นิจฺจํ จกฺกสมารุฬฺโห, โลโกยํ ปริวตฺตติ.
เอตฺถนฺตเร ¶ มรณสฺส, เวมชฺเฌ มม วตฺตโต;
อสฺสาเสปิ อวิสฺสฏฺเ, ชีวิกา เจ กถาว กา.
อจฺเฉรํ วต โลกสฺมึ, ขณมตฺตมฺปิ ชีวิตํ;
นิสฺสิโตปทฺทวฏฺาเน, มหาพฺยสนปีฬิเต.
อทฺธุวํ ชีวิตํ นิจฺจ-มจฺจนฺตํ มรณํ มม;
สภาโว มรณนฺเตว, วิเสโส ปน ชีวิตํ.
อตฺถมารพฺภ คจฺฉนฺโต, อาทิจฺโจว นภนฺตเร;
มรณายาภิธาวนฺโต, วิหายามิ สุเว สุเว.
วชฺฌปฺปตฺโต มหาโจโร,
นิยฺยาตาฆาตนํ ยถา;
มรณาย ปยาโตหํ,
ตเถวมนิวตฺติโย.
อมฺพุโชว วงฺกฆสฺโต, ตาณเลณวิวชฺชิโต;
นิจฺจํ มจฺจุวสํ ยนฺโต, วิสฺสฏฺโ กิมหํ จเร.
โก เม หาโส กิมานนฺโท,
กิมหํ โมหปารุโต;
มทปฺปมาทวิกฺขิตฺโต,
วิจรามิ นิรงฺกุโส?
หนฺทาหมารภิสฺสามิ, สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเน;
อาตาปี ปหิตตฺโต จ, หิโรตฺตปฺปสมาหิโต.
ปฏิปตฺติปโร หุตฺวา, ปาปธมฺมนิรงฺกโต;
นิพฺพาปยามิ อจฺจนฺตํ, สพฺพทุกฺขหุตาวหํ.
อิตฺถํ ¶ ปนตฺตโน โยคี, มรณํ ปฏิจินฺตยํ;
มรณานุสฺสตึ นาม, ภาเวตีติ ปวุจฺจติ.
ตเทตํ ¶ ปน ภาเวตฺวา, อุปจารสมาหิโต;
นิพฺเพทพหุโล โหติ, อปฺปมาทธุรนฺธโร.
มิจฺฉาธมฺมํ วิราเชตฺวา, นนฺทิราคนิราลโย;
สพฺพาสวปริกฺขีโณ, ปปฺโปติ อมตํ ปทํ.
คเหตฺวา ปน เมธาวี, ทฺวตฺตึสาการภาวนํ;
กเรยฺย ตาว ปจฺฉา เว, อนุปุพฺพมภิณฺหโส.
เกสา โลมา นขา ทนฺตา, ตโจ มํสํ นหารุ จ;
อฏฺิ จ มิฺช วกฺกํ จ, หทยํ ยกนํ ตถา.
กิโลมํ ปิหก ปปฺผาสํ, อนฺตํ คุณมุทริยํ;
มตฺถลุงฺคํ กรีสฺจ, ปิตฺตํ เสมฺหมถาปรํ.
ปุพฺโพ จ โลหิตํ เสโท,
เมโท อสฺสุ วสาถ วา;
เขโฬ สิงฺฆาณิกา เจว,
ลสิกา มุตฺตมิจฺจปิ.
ฆนพนฺธสุภาการ-วิปลฺลาสานุสารินํ;
ยถาภูตาวโพธาย, วิภตฺตาว มเหสินา.
กาเย พาตฺตึส โกฏฺาสา,
กุณปาว สมุสฺสิตา;
สารคยฺหูปคาเปตา,
ธิกฺกตา ธีรหีฬิตา.
อสุภาว ปฏิกฺกูลา, เชคุจฺฉา สุจิวชฺชิตา;
นินฺทิตา จกฺขุมนฺเตหิ, อนฺธพาโลปลาฬิตา.
วิจิตฺตฉวิสฺฉนฺนา ¶ , ตจภตฺตสโมหิตา;
ปริสฺสวปริกฺลิฏฺา, กุถิตา ปูติคนฺธิตา.
โธวิยนฺตาปิ ¶ สตตํ, อชหนฺตา มลสฺสวํ;
สุคนฺธานุวิลิตฺตาปิ, ทุคฺคนฺธปริณามิโน.
อหํการมมตฺเตน, วิสฺสฏฺสุขสงฺคหา;
สงฺฆาฏฆนสมฺพทฺธา, สมฺโมเหนฺติ มหาชนํ.
ฉนฺทราคสมูเปตา, ยตฺถ มุฬฺหา ปุถุชฺชนา;
เสวนฺติ วิสมํ โฆรํ, จตุราปายภาคิโน.
ตตฺถ จิตฺตํ วิราเชตุํ, ปฏิปนฺโน ยถากฺกมํ;
เจโตวิภาวนตฺถาย, โกฏฺาเสสุ วิจกฺขโณ.
วจสา มนสา เจว, ยถาวุตฺตานุสารโต;
อนุโลมปฏิโลมํ, สชฺฌายิตฺวา ตโต ปรํ.
วณฺณสณฺานทิสโต, ววตฺถเปยฺย ปณฺฑิโต;
ตโตกาสปริจฺเฉทา, ปจฺเจกํ ตุ ยถากฺกมํ.
วณฺณสณฺานคนฺธา จ,
อาสโยกาสโต ตโต;
วิภาเวยฺยาสุภาการ-
เมเกกสฺมึ ตุ ปฺจธา.
ทสธาโภคมิจฺเจวํ, กตฺวา ภาวยโต ปน;
สนฺติภูตา ปกาเสนฺติ, รถจกฺการสาทิสา.
หิตฺวา อปฺปคุเณ ตตฺถ, คณฺหํ สุปฺปคุณํ พุโธ;
อปฺปนํ ปฏิภาคฺจ, ปปฺโปเตเกกวตฺถุสุ.
อสุภาการมารพฺภ, ภาวนา เจ ปวตฺตติ;
กมฺมฏฺานํ ปฏิกฺกูลํ, ปมชฺฌานิกํ สิยา.
นีลาทิวณฺณมารพฺภ, ปฏิภาโค ยทา ตทา;
นีลาทิกสิณํ หุตฺวา, ปฺจกชฺฌานิกํ ภเว.
ลกฺขณาการมารพฺภ ¶ , จินฺตนา เจ ปวตฺตติ;
วิปสฺสนากมฺมฏฺาน-มิติ ภาสนฺติ ปณฺฑิตา.
ติธา ¶ ปเภทมิจฺเจวํ, ภาเวนฺโต ปุน พุทฺธิมา;
กายคตาสตึ นาม, ภาเวตีติ ปวุจฺจติ.
โสยมชฺฌตฺตํ นิพฺพินฺโน, พหิทฺธา จ นิราลโย;
อุพฺเพคพหุโล โยคี, ปมาทมติวตฺตติ.
กามพนฺธวินิมุตฺโต, ปาปา เมธาวิ นิสฺสโฏ;
สจฺฉิกตฺวาน สามฺํ, อมตํ ปริภฺุชติ.
อานาปานสฺสตึ นาม, สมฺมาสมฺพุทฺธวณฺณิตํ;
กมฺมฏฺานาธิราชานํ, ภาเวนฺโต ปน ปณฺฑิโต.
อปฺปนฺโจปจารฺจ, สมถฺจ วิปสฺสนํ;
โลกุตฺตรํ โลกิยฺจ, สุเขเนวาธิคจฺฉติ.
สุขุมา นิปุณา ติกฺขา, ปริปกฺกา พเล ิตา;
โพธิปกฺขิยธมฺมา จ, โวทายนฺติ วิเสสโต.
กมฺมฏฺาเน ตถา เหตฺถ, คณนา อนุพนฺธนา;
ผุสนา ปนา เจว, สลฺลกฺขณวิวฏฺฏนา.
ปาริสุทฺธิ ตโต ปจฺฉา, เตสฺจ ปฏิปสฺสนา;
อิจฺเจวมฏฺธา เภทา, มาติกายํ ปกาสิตา.
วิภตฺตา สติปฏฺาน-วสา โสฬสธา ตโต;
อานาปานปฺปเภเทน, ภินฺนา ทฺวตฺตึสธา ปุน.
ตเมว ปริยาทาย, สมถฺจ วิปสฺสนํ;
มหตฺตเวปุลฺลคตํ, ภาเวยฺย สติมา กถํ.
อานาปานํ ปริคฺคยฺห, ปวิวิตฺโต รโหคโต;
คเณยฺย ปมํ ตาว, นิสินฺโน สุขมาสเน.
ปฺจนฺนํ ¶ น เปตพฺพํ, เหฏฺา น ทสโตปริ;
เนตพฺพมนุปุพฺเพน, คเณตพฺพมขณฺฑิตํ.
อนฺโต ¶ พหิ จ วิกฺเขป-มกตฺวาน ปุนปฺปุนํ;
ผุฏฺฏฺานมฺหิ สติมา, อนุพนฺเธยฺย มานสํ.
นาสิกคฺโคตฺตโรฏฺเ จ, กตฺวาโภคํ ตโตปรํ;
สตตสฺสาสสมฺผสฺสํ, อาวชฺชนฺตสฺส โยคิโน.
ปุถุลํ วาถ ทีฆํ วา, มณฺฑลํ วาถ วิตฺถตํ;
ตารกาทิสมาการํ, นิมิตฺตํ ตตฺถ ชายติ.
จิตฺตํ สมาหิตํ โหติ, อุปจารสมาธินา;
อุปกฺเลสา ปหิยฺยนฺติ, ปฏิภาเค สมุฏฺิเต.
นิมิตฺเต ปยํ จิตฺตํ, ตโต ปาเปติ อปฺปนํ;
ปฺจชฺฌานวเสนายํ, สมเถ ภาวนานโย.
อารภิตฺวาภินิเวส-มานาปาเน ปุนาปโร;
อชฺฌตฺตฺจ พหิทฺธา จ, ตโต ตทนุสารโต.
ภูมิธมฺเม ยถาภูตํ, วิปสฺสิตฺวา วิสารโท;
อปฺเปตานุตฺตรชฺฌาน-มยํ สุทฺธิวิปสฺสนา.
อานาปานสมาปตฺตึ, กตฺวา ปาทกมุตฺตรํ;
ภาเวนฺตสฺส วเสนาหุ, นยํ โสฬสธา กถํ.
ทีฆมสฺสาสปสฺสาสา, รสฺสํ วาถ ตถา ทฺวยํ;
สติมา มติสมฺปนฺโน, ปมํ ปริคณฺหติ.
อาทิมชฺฌาวสานํ ตุ, กโรนฺโต วิทิตํ ตถา;
สมาหิโต สพฺพกาย-ปฏิสํเวทิ สิกฺขติ.
ตโต เต เอว สงฺขาเร, ปสฺสมฺเภนฺโตปรูปริ;
วุตฺโต ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ สิกฺขตีติ จ.
อานาปานสติจฺเจวํ ¶ , กายสงฺขารนิสฺสิตา;
กายานุปสฺสนา นาม, จตุธาปิ จ ภาสิตา.
สมฺปยุตฺเตน ¶ าเณน, ปีติมาลมฺพเณน จ;
วิปสฺสนาย สมเถ, กุพฺพนฺโต ปากฏํ สุขํ.
เวทนาสฺาสงฺขาเต, จิตฺตสงฺขารเก ตถา;
ปีตาทิปฏิสํเวที, สิกฺขตีติ ปวุจฺจติ.
ถูเล เต เอว สงฺขาเร, สเมตุํ ปริภาวยํ;
วุตฺโต ‘‘ปสฺสมฺภยํ จิตฺตํ, สงฺขารํ สิกฺขตี’’ติ จ.
ตสฺสา ตํตํมุเขเนตฺถ, สมฺปชฺชนวิเสสโต;
เวทนานุปสฺสนาย, จตุธา สมุทีริตา.
อปฺเปนฺโต ปจฺจเวกฺขนฺโต, พุชฺฌนฺโต จ ปกาสิตํ;
กโรนฺโต มานสํ จิตฺต-ปฏิสํเวทิ สิกฺขติ.
ตเมวาภิปฺปโมเทนฺโต, สปฺปีติกสมาธินา;
‘‘อภิปฺปโมทยํ จิตฺตํ, สิกฺขตี’’ติ ปวุจฺจติ.
อปฺปนาโยปจาเรน, ตเมวาถ สมาทหํ;
โยคี ‘‘สมาทหํ จิตฺตํ, สิกฺขตี’’ติ ปกาสิโต.
ปจฺจนีเกหิ วิกฺขมฺภ-สมุจฺเฉเทหิ โมจยํ;
ตถา ‘‘วิโมจยํ จิตฺตํ, สิกฺขตี’’ติปิ ภาสิโต.
อานาปานํ ปเภทาย, กมฺมฏฺานํ ยถารหํ;
จิตฺตานุปสฺสนา นาม, ปวตฺตายํ จตุพฺพิธา.
วิปสฺสนายนิจฺจานุ-คตตฺตา หิ วิเสสโต;
วิปสฺสนฺโต อนิจฺจานุ-ปสฺสี สิกฺขติ ปณฺฑิโต.
ตโต วิราคานุปสฺสี, นิพฺพินฺทิตฺวา วิราชยํ;
ตถา นิโรธานุปสฺสี, ภูมิธมฺเม นิโรธยํ.
ปกฺขนฺทนปริจฺจาคปฏินิสฺสคฺคโต ¶ ปน;
ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี, สิกฺขตีติ ปวุจฺจติ.
อานาปานมุเขเนว ¶ , ภูมิธมฺมวิปสฺสนา;
ธมฺมานุปสฺสนา นาม, ภาสิเตวํ จตุพฺพิธา.
อิติ โสฬสธาการํ, สิกฺขตฺตยปติฏฺิตํ;
จตุพฺพิธมฺปิ ปูเรติ, สติปฏฺานภาวนํ.
ปริคฺคยฺห สติฺเจว-มุสฺสาหนฺโต วิปสฺสนํ;
ทฺวตฺตึสาการเภเทหิ, สโตการีติ วุจฺจติ.
อิตฺถฺจ คณนาทีหิ, ภาเวตฺวา สมถํ ตโต;
วิปสฺสนาธิวจนํ, กตฺวา สลฺลกฺขณํ ปุน.
ปตฺวา วิวฏฺฏนามคฺคํ, ปาริสุทฺธิผเล ิโต;
ปจฺจเวกฺขณสงฺขาตํ, ปปฺโปติ สติปสฺสนํ.
อานาปานสติจฺเจวมเสสํ ปริปูริตา;
สาการํ สปฺปเภทฺจ, ภาวิตาติ ปวุจฺจติ.
อานาปานสมาธิเมตมตุลํ พุทฺธาปทานุตฺตมํ,
ปาปกฺเลสรโชหรํ สุขมุขํ ทุกฺขคฺคินิพฺพาปนํ;
ภาเวตฺวา สติสมฺปชฺวิปุลา วิกฺเขปวิทฺธํสกา,
ปปฺโปนฺตุตฺตรมุตฺตมามตปทํ โพธิตฺตยพฺยาปกํ.
พุทฺธํ ธมฺมฺจ สงฺฆํ ปุถุนนมหิตํ สุทฺธสีลํ สุทานํ,
ธมฺมฏฺา เทวตาโยปสมถ มรณํ กายมานฺจปานํ;
ปฺตฺตารพฺภยายํ สติสมวหิตา โพธิมคฺโคทยาย,
สายํ สทฺธมฺมเนตฺตี สหิตสิวคุณา เสวิตพฺพาทเรน.
อิติ นามรูปปริจฺเฉเท ทสานุสฺสติวิภาโค นาม
นวโม ปริจฺเฉโท.