📜
สตฺตวีสติโม ปริจฺเฉโท
๕. ปฺตฺติวิภาโค
๒๗. ปเภทกถา
จิตฺตํ ¶ เจตสิกํ รูปํ, นิพฺพานมฺปิ จ ภาชิตํ;
ตสฺมา ทานิ ยถาโยคํ, ปฺตฺติปิ ปวุจฺจติ.
สา จายํ อตฺถปฺตฺติ-นามปฺตฺติเภทโต;
ทุวิธา โหติ ปฺตฺติ, อตฺถปฺตฺติ ตตฺถ จ.
สตฺตสมฺภารสณฺาน-สงฺฆาฏปริณามโต;
วิกปฺปุปฏฺานาการโวหาราภินิเวสโต.
ตถา ปวตฺตสงฺเกตสิทฺธา อตฺถา ปกปฺปิตา;
ปฺาปียนฺติ นามาติ, ปฺตฺตีติ ปกิตฺติตา.
อตฺถา หิ ปรมตฺถตฺถา, ปฺตฺตตฺถาติ จ ทฺวิธา;
ตตฺถ จ ปรมตฺถตฺถา, สจฺจิกฏฺา สลกฺขณา.
ปฺตฺตตฺถา ¶ สจฺจิกฏฺสลกฺขณสภาวโต;
อฺถา คหิตา ตํตมุปาทาย ปกปฺปิตา.
ตสฺมา อุปาทาปฺตฺติ, อตฺถปฺตฺตินามกา;
ปฺเปตพฺพนามาว, ปฺตฺตตฺถาว สพฺพถา.
ปรมตฺถา ยถาวุตฺตา, จิตฺตเจตสิกาทโย;
ปฺตฺตา อิตฺถิปุริสมฺจปีปฏาทโย.
เยน วุจฺจติ ตํ นามํ, ปฺเปตีติ วุจฺจติ;
ปฺตฺตีติ จ สา นามปฺตฺตีติ ตโต มตา.
สงฺขา ¶ สมฺา ปฺตฺติ, โวหาโรติ จ ภาชิตา;
จตุธา ปฺเปตพฺพปฺตฺตีติ หิ วณฺณิตา.
ตโต นามํ นามกมฺมํ, นามเธยฺยํ อถาปรํ;
นิรุตฺติ พฺยฺชนมภิลาโปติ ปน ภาชิตา.
นามปฺตฺติ นามาติ, ปฺตฺติ ทุวิธา กตา;
สพฺเพว ธมฺมา ปฺตฺติปถาติ ปน ภาชิตา.
ปรมตฺถปฺตฺตตฺถา, ทุวิธา โหนฺติ ตตฺถ จ;
ปฺตฺติปถาว โหนฺติ, ปรมตฺถา สลกฺขณา.
ปฺตฺตตฺถา ปฺตฺติ จ, ปฺเปตพฺพมตฺตโต;
ปฺตฺติปถา จ นามปฺตฺติปถภาวโต.
นามมฺปิ ปฺาเปตพฺพเมว กิฺจาปิ เกนจิ;
นามเมวมฺเปตํ ตตฺถ, ปฺตฺติจฺเจว วณฺณิตํ.
ปฺเปตพฺพธมฺมา จ, เตสํ ปฺาปิตาปิ จ;
อิจฺฉิตพฺพาปิ ปฺตฺติปถา ปฺตฺตินานตา.
อิติ วุตฺตานุสาเรน, วุตฺตํ อฏฺกถานเย;
นยํ คเหตฺวา เอตฺถาปิ, ปฺตฺติ ทุวิธา กตา.
ตสฺมิมฺปิ ¶ ปรมตฺถา จ, สจฺจิกฏฺสลกฺขณา;
อตฺถา ปฺตฺติมตฺตา จ, อตฺถปฺตฺตินามกา.
เตสํ ปฺาปิกา เจว, นามปฺตฺตินามิกา;
อิจฺเจวํ วณฺณนามคฺเค, เยฺยตฺตา ติวิธา กตา.
ปรมตฺถสจฺจํ นาม, ปรมตฺถาว ตตฺถ จ;
สจฺจิกฏฺสภาวตฺตา, อวิสํวาทกา หิ เต.
สมฺมุติสจฺจํ ปฺตฺติทฺวยํ โวหารวุตฺติยา;
โลกสมฺาธิปฺปายาวิสํวาทกภาวโต.
อิติ ¶ สจฺจทฺวยมฺเปตํ, อกฺขาสิ ปุริสุตฺตโม;
เตนาปิ นามสํวิฺู, โวหเรยฺยุภยมฺปิ วา.
อิติ ปฺตฺติวิภาเค ปเภทกถา นิฏฺิตา.
สตฺตวีสติโม ปริจฺเฉโท.