📜
๓. ปกิณฺณกปริจฺเฉโท
๑. สมฺปยุตฺตา ยถาโยคํ, เตปฺาส สภาวโต.
จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา, เตสํ ทานิ ยถารหํ.
๒. เวทนาเหตุโต กิจฺจทฺวาราลมฺพณวตฺถุโต.
จิตฺตุปฺปาทวเสเนว, สงฺคโห นาม นียเต.
เวทนาสงฺคโห
๓. ตตฺถ เวทนาสงฺคเห ตาว ติวิธา เวทนา สุขํ ทุกฺขํ อทุกฺขมสุขา เจติ, สุขํ ทุกฺขํ โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ อุเปกฺขาติ จ เภเทน ปน ปฺจธา โหติ.
๔. ตตฺถ สุขสหคตํ กุสลวิปากํ กายวิฺาณเมกเมว, ตถา ทุกฺขสหคตํ อกุสลวิปากํ.
๕. โสมนสฺสสหคตจิตฺตานิ ¶ ปน โลภมูลานิ จตฺตาริ, ทฺวาทส กามาวจรโสภนานิ, สุขสนฺตีรณหสนานิ จ ทฺเวติ อฏฺารส กามาวจรโสมนสฺสสหคตจิตฺตานิ เจว ปมทุติยตติยจตุตฺถชฺฌานสงฺขาตานิ ¶ จตุจตฺตาลีส มหคฺคตโลกุตฺตรจิตฺตานิ เจติ ทฺวาสฏฺิวิธานิ ภวนฺติ.
๖. โทมนสฺสสหคตจิตฺตานิ ปน ทฺเว ปฏิฆสมฺปยุตฺตจิตฺตาเนว.
๗. เสสานิ สพฺพานิปิ ปฺจปฺาส อุเปกฺขาสหคตจิตฺตาเนวาติ.
๘. สุขํ ทุกฺขมุเปกฺขาติ, ติวิธา ตตฺถ เวทนา.
โสมนสฺสํ โทมนสฺสมิติเภเทน ปฺจธา.
๙. สุขเมกตฺถ ทุกฺขฺจ, โทมนสฺสํ ทฺวเย ิตํ.
ทฺวาสฏฺีสุ โสมนสฺสํ, ปฺจปฺาสเกตรา.
เหตุสงฺคโห
๑๐. เหตุสงฺคเห เหตู นาม โลโภ โทโส โมโห อโลโภ อโทโส อโมโห จาติ ฉพฺพิธา ภวนฺติ.
๑๑. ตตฺถ ปฺจทฺวาราวชฺชนทฺวิปฺจวิฺาณสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณโวฏฺพฺพนหสนวเสน อเหตุกจิตฺตานิ นาม.
๑๒. เสสานิ สพฺพานิปิ เอกสตฺตติ จิตฺตานิ สเหตุกาเนว.
๑๓. ตตฺถาปิ ทฺเว โมมูหจิตฺตานิ เอกเหตุกานิ.
๑๔. เสสานิ ทส อกุสลจิตฺตานิ เจว าณวิปฺปยุตฺตานิ ทฺวาทส กามาวจรโสภนานิ เจติ ทฺวาวีสติ ทฺวิเหตุกจิตฺตานิ.
๑๕. ทฺวาทส ¶ ¶ าณสมฺปยุตฺตกามาวจรโสภนานิ เจว ปฺจตึส มหคฺคตโลกุตฺตรจิตฺตานิ เจติ สตฺตจตฺตาลีส ติเหตุกจิตฺตานีติ.
เหตู อกุสลา ตโย;
อโลภาโทสาโมโห จ,
กุสลาพฺยากตา ตถา.
๑๗. อเหตุกาฏฺารเสกเหตุกา ทฺเว ทฺวาวีสติ.
ทฺวิเหตุกา มตา สตฺตจตฺตาลีสติเหตุกา.
กิจฺจสงฺคโห
๑๘. กิจฺจสงฺคเห กิจฺจานิ นาม ปฏิสนฺธิภวงฺคาวชฺชนทสฺสนสวนฆายนสายนผุสนสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณโวฏฺพฺพนชวนตทารมฺมณจุติวเสน จุทฺทสวิธานิ ภวนฺติ.
๑๙. ปฏิสนฺธิภวงฺคาวชฺชนปฺจวิฺาณานาทิวเสน ปน เตสํ ทสธา านเภโท เวทิตพฺโพ.
๒๐. ตตฺถ ทฺเว อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณานิ เจว อฏฺ มหาวิปากานิ จ นว รูปารูปวิปากานิ เจติ เอกูนวีสติ จิตฺตานิ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติกิจฺจานิ นาม.
๒๒. ตถา ทสฺสนสวนฆายนสายนผุสนสมฺปฏิจฺฉนกิจฺจานิ จ.
๒๔. มโนทฺวาราวชฺชนเมว ¶ ปฺจทฺวาเร โวฏฺพฺพนกิจฺจํ สาเธติ.
๒๕. อาวชฺชนทฺวยวชฺชิตานิ กุสลากุสลผลกิริยจิตฺตานิ ปฺจปฺาส ชวนกิจฺจานิ.
๒๖. อฏฺ ¶ มหาวิปากานิ เจว สนฺตีรณตฺตยฺเจติ เอกาทส ตทารมฺมณกิจฺจานิ.
๒๗. เตสุ ปน ทฺเว อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณจิตฺตานิ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติตทารมฺมณสนฺตีรณวเสน ปฺจกิจฺจานิ นาม.
๒๘. มหาวิปากานิ อฏฺ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติตทารมฺมณวเสน จตุกิจฺจานิ นาม.
๒๙. มหคฺคตวิปากานิ นว ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ติกิจฺจานิ นาม.
๓๐. โสมนสฺสสนฺตีรณํ สนฺตีรณตทารมฺมณวเสน ทุกิจฺจํ.
๓๑. ตถา โวฏฺพฺพนํ โวฏฺพฺพนาวชฺชนวเสน.
๓๒. เสสานิ ปน สพฺพานิปิ ชวนมโนธาตุตฺติกทฺวิปฺจวิฺาณานิ ยถาสมฺภวเมกกิจฺจานีติ.
๓๓. ปฏิสนฺธาทโย นาม, กิจฺจเภเทน จุทฺทส.
ทสธา านเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ปกาสิตา.
๓๔. อฏฺสฏฺิ ตถา ทฺเว จ, นวาฏฺ ทฺเว ยถากฺกมํ.
เอกทฺวิติจตุปฺจกิจฺจานานิ นิทฺทิเส.
ทฺวารสงฺคโห
๓๕. ทฺวารสงฺคเห ¶ ทฺวารานิ นาม จกฺขุทฺวารํ โสตทฺวารํ ฆานทฺวารํ ชิวฺหาทฺวารํ กายทฺวารํ มโนทฺวารฺเจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติ.
๓๖. ตตฺถ จกฺขุเมว จกฺขุทฺวารํ.
๓๗. ตถา โสตาทโย โสตทฺวาราทีนิ.
๓๘. มโนทฺวารํ ¶ ปน ภวงฺคนฺติ ปวุจฺจติ.
๓๙. ตตฺถ ปฺจทฺวาราวชฺชนจกฺขุวิฺาณสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณโวฏฺพฺพนกามาวจรชวนตทารมฺมณวเสน ฉจตฺตาลีส จิตฺตานิ จกฺขุทฺวาเร ยถารหํ อุปฺปชฺชนฺติ, ตถา ปฺจทฺวาราวชฺชนโสตวิฺาณาทิวเสน โสตทฺวาราทีสุปิ ฉจตฺตาลีเสว ภวนฺตีติ สพฺพถาปิ ปฺจทฺวาเร จตุปฺาส จิตฺตานิ กามาวจราเนว.
๔๐. มโนทฺวาเร ปน มโนทฺวาราวชฺชนปฺจปฺาสชวนตทารมฺมณวเสน สตฺตสฏฺิ จิตฺตานิ ภวนฺติ.
๔๑. เอกูนวีสติ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ทฺวารวิมุตฺตานิ.
๔๒. เตสุ ปน ปฺจวิฺาณานิ เจว มหคฺคตโลกุตฺตรชวนานิ เจติ ฉตฺตึส ยถารหเมกทฺวาริกจิตฺตานิ นาม.
๔๓. มโนธาตุตฺติกํ ปน ปฺจทฺวาริกํ.
๔๔. สุขสนฺตีรณโวฏฺพฺพนกามาวจรชวนานิ ฉทฺวาริกจิตฺตานิ.
๔๕. อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณมหาวิปากานิ ¶ ฉทฺวาริกานิ เจว ทฺวารวิมุตฺตานิ จ.
๔๖. มหคฺคตวิปากานิ ทฺวารวิมุตฺตาเนวาติ.
๔๗. เอกทฺวาริกจิตฺตานิ, ปฺจฉทฺวาริกานิ จ.
ฉทฺวาริกวิมุตฺตานิ, วิมุตฺตานิ จ สพฺพถา.
ฉตฺตึสติ ตถา ตีณิ, เอกตึส ยถากฺกมํ;
ทสธา นวธา เจติ, ปฺจธา ปริทีปเย.
อาลมฺพณสงฺคโห
๔๘. อาลมฺพณสงฺคเห ¶ อารมฺมณานิ นาม รูปารมฺมณํ สทฺทารมฺมณํ คนฺธารมฺมณํ รสารมฺมณํ โผฏฺพฺพารมฺมณํ ธมฺมารมฺมณฺเจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติ.
๔๙. ตตฺถ รูปเมว รูปารมฺมณํ, ตถา สทฺทาทโย สทฺทารมฺมณาทีนิ.
๕๐. ธมฺมารมฺมณํ ปน ปสาทสุขุมรูปจิตฺตเจตสิกนิพฺพานปฺตฺติวเสน ฉธา สงฺคยฺหติ.
๕๑. ตตฺถ จกฺขุทฺวาริกจิตฺตานํ สพฺเพสมฺปิ รูปเมว อารมฺมณํ, ตฺจ ปจฺจุปฺปนฺนํ. ตถา โสตทฺวาริกจิตฺตาทีนมฺปิ สทฺทาทีนิ, ตานิ จ ปจฺจุปฺปนฺนานิเยว.
๕๒. มโนทฺวาริกจิตฺตานํ ปน ฉพฺพิธมฺปิ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ อนาคตํ กาลวิมุตฺตฺจ ยถารหมารมฺมณํ โหติ.
๕๓. ทฺวารวิมุตฺตานฺจ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติสงฺขาตานํ ฉพฺพิธมฺปิ ยถาสมฺภวํ เยภุยฺเยน ภวนฺตเร ¶ ฉทฺวารคฺคหิตํ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ ปฺตฺติภูตํ วา กมฺมกมฺมนิมิตฺตคตินิมิตฺตสมฺมตํ อารมฺมณํ โหติ.
๕๔. เตสุ จกฺขุวิฺาณาทีนิ ยถากฺกมํ รูปาทิเอเกการมฺมณาเนว.
๕๕. มโนธาตุตฺติกํ ปน รูปาทิปฺจารมฺมณํ.
๕๖. เสสานิ กามาวจรวิปากานิ หสนจิตฺตฺเจติ สพฺพถาปิ กามาวจรารมฺมณาเนว.
๕๗. อกุสลานิ เจว าณวิปฺปยุตฺตกามาวจรชวนานิ เจติ โลกุตฺตรวชฺชิตสพฺพารมฺมณานิ.
๕๘. าณสมฺปยุตฺตกามาวจรกุสลานิ ¶ เจว ปฺจมชฺฌานสงฺขาตํ อภิฺากุสลฺเจติ อรหตฺตมคฺคผลวชฺชิตสพฺพารมฺมณานิ.
๕๙. าณสมฺปยุตฺตกามาวจรกิริยานิ เจว กิริยาภิฺาโวฏฺพฺพนฺเจติ สพฺพถาปิ สพฺพารมฺมณานิ.
๖๐. อารุปฺเปสุ ทุติยจตุตฺถานิ มหคฺคตารมฺมณานิ.
๖๑. เสสานิ มหคฺคตจิตฺตานิ สพฺพานิปิ ปฺตฺตารมฺมณานิ.
๖๒. โลกุตฺตรจิตฺตานิ นิพฺพานารมฺมณานีติ.
๖๓. ปฺจวีส ปริตฺตมฺหิ, ฉ จิตฺตานิ มหคฺคเต.
เอกวีสติ โวหาเร, อฏฺ นิพฺพานโคจเร.
วีสานุตฺตรมุตฺตมฺหิ ¶ , อคฺคมคฺคผลุชฺฌิเต;
ปฺจ สพฺพตฺถ ฉจฺเจติ, สตฺตธา ตตฺถ สงฺคโห.
วตฺถุสงฺคโห
๖๔. วตฺถุสงฺคเห วตฺถูนิ นาม จกฺขุโสตฆานชิวฺหากายหทยวตฺถุ เจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติ.
๖๕. ตานิ กามโลเก สพฺพานิปิ ลพฺภนฺติ.
๖๖. รูปโลเก ปน ฆานาทิตฺตยํ นตฺถิ.
๖๗. อรูปโลเก ปน สพฺพานิปิ น สํวิชฺชนฺติ.
๖๘. ตตฺถ ปฺจวิฺาณธาตุโย ยถากฺกมํ เอกนฺเตน ปฺจ ปสาทวตฺถูนิ นิสฺสาเยว ปวตฺตนฺติ.
๖๙. ปฺจทฺวาราวชฺชนสมฺปฏิจฺฉนสงฺขาตา ปน มโนธาตุ จ หทยํ นิสฺสิตาเยว ปวตฺตนฺติ.
๗๐. อวเสสา ¶ ปน มโนวิฺาณธาตุสงฺขาตา จ สนฺตีรณมหาวิปากปฏิฆทฺวยปมมคฺคหสนรูปาวจรวเสน หทยํ นิสฺสาเยว ปวตฺตนฺติ.
๗๑. อวเสสา กุสลากุสลกิริยานุตฺตรวเสน ปน นิสฺสาย วา อนิสฺสาย วา.
๗๒. อารุปฺปวิปากวเสน หทยํ อนิสฺสาเยวาติ.
๗๓. ฉวตฺถุํ ¶ นิสฺสิตา กาเม, สตฺต รูเป จตุพฺพิธา.
ติวตฺถุํ นิสฺสิตารุปฺเป, ธาตฺเวกา นิสฺสิตา มตา.
๗๔. เตจตฺตาลีส นิสฺสาย, ทฺเวจตฺตาลีส ชายเร.
นิสฺสาย จ อนิสฺสาย, ปาการุปฺปา อนิสฺสิตา.
อิติ อภิธมฺมตฺถสงฺคเห ปกิณฺณกสงฺคหวิภาโค นาม
ตติโย ปริจฺเฉโท.