📜
๒. วิภงฺคมาติกา
ขนฺธวิภงฺโค
ปฺจกฺขนฺธา ¶ – (วิภ. ๑) รูปกฺขนฺโธ เวทนากฺขนฺโธ สฺากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ วิฺาณกฺขนฺโธติ. ขนฺธวิภงฺคํ.
อายตนวิภงฺโค
ทฺวาทสายตนานิ (วิภ. ๑๕๔) – จกฺขายตนํ รูปายตนํ โสตายตนํ สทฺทายตนํ ฆานายตนํ คนฺธายตนํ ชิวฺหายตนํ รสายตนํ กายายตนํ โผฏฺพฺพายตนํ มนายตนํ ธมฺมายตนนฺติ. อายตนวิภงฺคํ.
ธาตุวิภงฺโค
อฏฺารส ¶ ธาตุโย (วิภ. ๑๘๓) – จกฺขุธาตุ รูปธาตุ จกฺขุวิฺาณธาตุ, โสตธาตุ สทฺทธาตุ โสตวิฺาณธาตุ, ฆานธาตุ คนฺธธาตุ ฆานวิฺาณธาตุ, ชิวฺหาธาตุ รสธาตุ ชิวฺหาวิฺาณธาตุ, กายธาตุ โผฏฺพฺพธาตุ กายวิฺาณธาตุ, มโนธาตุ ธมฺมธาตุ มโนวิฺาณธาตูติ. ธาตุวิภงฺคํ.
สจฺจวิภงฺโค
จตฺตาริ อริยสจฺจานิ (วิภ. ๑๘๙) – ทุกฺขํ อริยสจฺจํ, ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ, ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํ, ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจนฺติ. สจฺจวิภงฺคํ.
อินฺทฺริยวิภงฺโค
พาวีสตินฺทฺริยานิ (วิภ. ๒๑๙) – จกฺขุนฺทฺริยํ โสตินฺทฺริยํ ฆานินฺทฺริยํ ชิวฺหินฺทฺริยํ กายินฺทฺริยํ มนินฺทฺริยํ อิตฺถินฺทฺริยํ ปุริสินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ สุขินฺทฺริยํ ¶ ทุกฺขินฺทฺริยํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ สทฺธินฺทฺริยํ วีริยินฺทฺริยํ สตินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ปฺินฺทฺริยํ อนฺาตฺสฺสามีตินฺทฺริยํ อฺินฺทฺริยํ อฺาตาวินฺทฺริยนฺติ. อินฺทฺริยวิภงฺคํ.
ปฏิจฺจสมุปฺปาทวิภงฺโค
อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา (วิภ. ๒๒๕), สงฺขารปจฺจยา วิฺาณํ, วิฺาณปจฺจยา นามรูปํ, นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติ, เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ. ปฏิจฺจสมุปฺปาทวิภงฺคํ.
สติปฏฺานวิภงฺโค
จตฺตาโร ¶ สติปฏฺานา (วิภ. ๓๕๕) – อิธ ภิกฺขุ อชฺฌตฺตํ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ, พหิทฺธา กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ, อชฺฌตฺตพหิทฺธา กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ.
อชฺฌตฺตํ เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี วิหรติ, พหิทฺธา เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี วิหรติ, อชฺฌตฺตพหิทฺธา เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ.
อชฺฌตฺตํ จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี วิหรติ, พหิทฺธา จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี วิหรติ, อชฺฌตฺตพหิทฺธา จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ.
อชฺฌตฺตํ ¶ ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ, พหิทฺธา ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ, อชฺฌตฺตพหิทฺธา ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ. สติปฏฺานวิภงฺคํ.
สมฺมปฺปธานวิภงฺโค
จตฺตาโร สมฺมปฺปธานา (วิภ. ๓๙๐) – อิธ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ.
อุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ.
อนุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ.
อุปฺปนฺนานํ ¶ กุสลานํ ธมฺมานํ ิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ. สมฺมปฺปธานวิภงฺคํ.
อิทฺธิปาทวิภงฺโค
จตฺตาโร อิทฺธิปาทา (วิภ. ๔๓๐) – อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีริยสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, จิตฺตสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ. อิทฺธิปาทวิภงฺคํ.
โพชฺฌงฺควิภงฺโค
สตฺต ¶ โพชฺฌงฺคา (วิภ. ๔๖๖) – สติสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค วีริยสมฺโพชฺฌงฺโค ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค. โพชฺฌงฺควิภงฺคํ.
มคฺคงฺควิภงฺโค
อริโย อฏฺงฺคิโก มคฺโค (วิภ. ๔๘๖). เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺิ สมฺมาสงฺกปฺโป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิ. มคฺคงฺควิภงฺคํ.
ฌานวิภงฺโค
อิธ ภิกฺขุ ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต วิหรติ (วิภ. ๕๐๘) อาจารโคจรสมฺปนฺโน อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวาโร โภชเน มตฺตฺู ปุพฺพรตฺตาปรรตฺตํ ชาคริยานุโยคมนุยุตฺโต สาตจฺจํ เนปกฺกํ โพธิปกฺขิกานํ ธมฺมานํ ภาวนานุโยคมนุยุตฺโต.
โส ¶ อภิกฺกนฺเต ปฏิกฺกนฺเต สมฺปชานการี โหติ, อาโลกิเต วิโลกิเต สมฺปชานการี โหติ, สมิฺชิเต ปสาริเต สมฺปชานการี โหติ, สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ สมฺปชานการี โหติ, อสิเต ปีเต ขายิเต สายิเต สมฺปชานการี โหติ, อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม สมฺปชานการี โหติ, คเต ิเต นิสินฺเน สุตฺเต ชาคริเต ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี โหติ.
โส ¶ วิวิตฺตํ เสนาสนํ ภชติ อรฺํ รุกฺขมูลํ ปพฺพตํ กนฺทรํ คิริคุหํ สุสานํ วนปตฺถํ อพฺโภกาสํ ปลาลปฺุชํ อปฺปสทฺทํ อปฺปนิคฺโฆสํ วิชนวาตํ มนุสฺสราหสฺเสยฺยกํ ปฏิสลฺลานสารุปฺปํ.
โส อรฺคโต วา รุกฺขมูลคโต วา สฺุาคารคโต วา นิสีทติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ อุปฏฺเปตฺวา, โส อภิชฺฌํ โลเก ปหาย วิคตาภิชฺเฌน เจตสา วิหรติ, อภิชฺฌาย จิตฺตํ ปริโสเธติ, พฺยาปาทปโทสํ ปหาย อพฺยาปนฺนจิตฺโต วิหรติ สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี, พฺยาปาทปโทสา จิตฺตํ ปริโสเธติ, ถินมิทฺธํ ปหาย วิคตถินมิทฺโธ วิหรติ อาโลกสฺี สโต สมฺปชาโน, ถินมิทฺธา จิตฺตํ ปริโสเธติ, อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ ปหาย อนุทฺธโต วิหรติ อชฺฌตฺตํ วูปสนฺตจิตฺโต, อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา จิตฺตํ ปริโสเธติ, วิจิกิจฺฉํ ปหาย ติณฺณวิจิกิจฺโฉ วิหรติ อกถํกถี กุสเลสุ ธมฺเมสุ, วิจิกิจฺฉาย จิตฺตํ ปริโสเธติ.
โส อิเม ปฺจ นีวรเณ ปหาย เจตโส อุปกฺกิเลเส ปฺาย ทุพฺพลีกรเณ วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส เอโกทิภาวํ อวิตกฺกํ อวิจารํ สมาธิชํ ปีติสุขํ ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ปีติยา จ วิราคา อุเปกฺขโก จ วิหรติ สโต จ สมฺปชาโน สุขฺจ กาเยน ปฏิสํเวเทติ, ยํ ตํ อริยา อาจิกฺขนฺติ ‘‘อุเปกฺขโก สติมา สุขวิหารี’’ติ, ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, สุขสฺส จ ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ปุพฺเพว โสมนสฺสโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมา อทุกฺขมสุขํ อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ.
สพฺพโส ¶ ¶ รูปสฺานํ สมติกฺกมา ปฏิฆสฺานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสฺานํ อมนสิการา ‘‘อนนฺโต อากาโส’’ติ อากาสานฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, สพฺพโส อากาสานฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘‘อนนฺตํ วิฺาณ’’นฺติ วิฺาณฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, สพฺพโส วิฺาณฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘‘นตฺถิ กิฺจี’’ติ อากิฺจฺายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, สพฺพโส อากิฺจฺายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสฺานาสฺายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ. ฌานวิภงฺคํ.
อปฺปมฺาวิภงฺโค
จตสฺโส อปฺปมฺาโย (วิภ. ๖๔๒) – อิธ ภิกฺขุ เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ, ตถา ตติยํ, ตถา จตุตฺถํ. อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ เมตฺตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน ผริตฺวา วิหรติ.
กรุณาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ, ตถา ตติยํ, ตถา จตุตฺถํ. อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิสพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ กรุณาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน ผริตฺวา วิหรติ.
มุทิตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ, ตถา ตติยํ, ตถา จตุตฺถํ. อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ มุทิตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน ผริตฺวา วิหรติ.
อุเปกฺขาสหคเตน ¶ เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ, ตถา ตติยํ, ตถา จตุตฺถํ. อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ อุเปกฺขาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเชน ผริตฺวา วิหรติ. อปฺปมฺาวิภงฺคํ.
สิกฺขาปทวิภงฺโค
ปฺจ ¶ สิกฺขาปทานิ (วิภ. ๗๐๓) – ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ, อทินฺนาทานา เวรมณี สิกฺขาปทํ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี สิกฺขาปทํ, มุสาวาทา เวรมณี สิกฺขาปทํ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺานา เวรมณี สิกฺขาปทํ. สิกฺขาปทวิภงฺคํ.
ปฏิสมฺภิทาวิภงฺโค
จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา (วิภ. ๗๑๘) – อตฺถปฏิสมฺภิทา ธมฺมปฏิสมฺภิทา นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา ปฏิภานปฏิสมฺภิทา. ปฏิสมฺภิทาวิภงฺคํ.
าณวิภงฺโค
เอกวิเธน าณวตฺถุ (วิภ. ๗๕๑) – ปฺจ วิฺาณา น เหตู, อเหตุกา, เหตุวิปฺปยุตฺตา, สปฺปจฺจยา, สงฺขตา, อรูปา, โลกิยา, สาสวา, สํโยชนิยา, คนฺถนิยา, โอฆนิยา, โยคนิยา, นีวรณิยา, ปรามฏฺา, อุปาทานิยา, สํกิเลสิกา, อพฺยากตา, สารมฺมณา, อเจตสิกา, วิปากา, อุปาทิณฺณุปาทานิยา, อสํกิลิฏฺสํกิเลสิกา, น สวิตกฺกสวิจารา, น อวิตกฺกวิจารมตฺตา, อวิตกฺกอวิจารา, น ปีติสหคตา, เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย ปหาตพฺพา, เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย ปหาตพฺพเหตุกา, เนวาจยคามินาปจยคามิโน, เนวเสกฺขนาเสกฺขา, ปริตฺตา, กามาวจรา, น ¶ รูปาวจรา, น อรูปาวจรา, ปริยาปนฺนา, โน อปริยาปนฺนา, อนิยตา, อนิยฺยานิกา.
อุปฺปนฺนวตฺถุกา, อุปฺปนฺนารมฺมณา, ปุเรชาตวตฺถุกา, ปุเรชาตารมฺมณา, อชฺฌตฺติกวตฺถุกา, พาหิรารมฺมณา, อสมฺภินฺนวตฺถุกา, อสมฺภินฺนารมฺมณา, นานาวตฺถุกา, นานารมฺมณา, น อฺมฺสฺส โคจรวิสยํ ปจฺจนุโภนฺติ, น อสมนฺนาหารา อุปฺปชฺชนฺติ, น อมนสิการา อุปฺปชฺชนฺติ, น อพฺโพกิณฺณา อุปฺปชฺชนฺติ, น อปุพฺพํ อจริมํ อุปฺปชฺชนฺติ, น อฺมฺสฺส สมนนฺตรา อุปฺปชฺชนฺติ.
ปฺจ วิฺาณา อนาโภคา, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น กฺจิ ธมฺมํ ปฏิวิชานาติ, อฺตฺร ¶ อภินิปาตมตฺตา, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น กฺจิ ธมฺมํ ปฏิวิชานาติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น กฺจิ อิริยาปถํ กปฺเปติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น กฺจิ อิริยาปถํ กปฺเปติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น กายกมฺมํ น วจีกมฺมํ ปฏฺเปติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น กายกมฺมํ น วจีกมฺมํ ปฏฺเปติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น กุสลากุสลํ ธมฺมํ สมาทิยติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น กุสลากุสลํ ธมฺมํ สมาทิยติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น สมาปชฺชติ น วุฏฺาติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น สมาปชฺชติ น วุฏฺาติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น จวติ น อุปฺปชฺชติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น จวติ น อุปฺปชฺชติ, ปฺจหิ วิฺาเณหิ น สุปติ น ปฏิพุชฺฌติ น สุปินํ ปสฺสติ, ปฺจนฺนํ วิฺาณานํ สมนนฺตราปิ น สุปติ น ปฏิพุชฺฌติ น สุปินํ ปสฺสติ, ยาถาวกวตฺถุวิภาวนา ปฺา. เอวํ เอกวิเธน าณวตฺถุ.
ทุวิเธน ¶ าณวตฺถุ – โลกิยา ปฺา, โลกุตฺตรา ปฺา. เกนจิ วิฺเยฺยา ปฺา, เกนจิ น วิฺเยฺยา ปฺา. สาสวา ปฺา, อนาสวา ปฺา. อาสววิปฺปยุตฺตา สาสวา ปฺา, อาสววิปฺปยุตฺตา อนาสวา ปฺา. สํโยชนิยา ปฺา, อสํโยชนิยา ปฺา. สํโยชนวิปฺปยุตฺตา สํโยชนิยา ปฺา, สํโยชนวิปฺปยุตฺตา อสํโยชนิยา ปฺา. คนฺถนิยา ปฺา, อคนฺถนิยา ปฺา. คนฺถวิปฺปยุตฺตา คนฺถนิยา ปฺา, คนฺถวิปฺปยุตฺตา อคนฺถนิยา ปฺา.
โอฆนิยา ปฺา, อโนฆนิยา ปฺา. โอฆวิปฺปยุตฺตา โอฆนิยา ปฺา, โอฆวิปฺปยุตฺตา อโนฆนิยา ปฺา. โยคนิยา ปฺา, อโยคนิยา ปฺา. โยควิปฺปยุตฺตา โยคนิยา ปฺา, โยควิปฺปยุตฺตา อโยคนิยา ปฺา. นีวรณิยา ปฺา, อนีวรณิยา ปฺา. นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยา ปฺา, นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยา ปฺา. ปรามฏฺา ปฺา, อปรามฏฺา ปฺา. ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺา ปฺา, ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺา ปฺา. อุปาทิณฺณา ปฺา, อนุปาทิณฺณา ปฺา. อุปาทานิยา ปฺา, อนุปาทานิยา ปฺา. อุปาทานวิปฺปยุตฺตา อุปาทานิยา ปฺา, อุปาทานวิปฺปยุตฺตา อนุปาทานิยา ปฺา.
สํกิเลสิกา ปฺา, อสํกิเลสิกา ปฺา. กิเลสวิปฺปยุตฺตา สํกิเลสิกา ปฺา, กิเลสวิปฺปยุตฺตา ¶ อสํกิเลสิกา ปฺา. สวิตกฺกา ปฺา, อวิตกฺกา ปฺา. สวิจารา ปฺา, อวิจารา ปฺา. สปฺปีติกา ปฺา, อปฺปีติกา ปฺา. ปีติสหคตา ปฺา, น ปีติสหคตา ปฺา. สุขสหคตา ปฺา, น สุขสหคตา ปฺา. อุเปกฺขาสหคตา ปฺา, น อุเปกฺขาสหคตา ปฺา ¶ . กามาวจรา ปฺา, น กามาวจรา ปฺา. รูปาวจรา ปฺา, น รูปาวจรา ปฺา. อรูปาวจรา ปฺา, น อรูปาวจรา ปฺา. ปริยาปนฺนา ปฺา, อปริยาปนฺนา ปฺา. นิยฺยานิกา ปฺา, อนิยฺยานิกา ปฺา. นิยตา ปฺา, อนิยตา ปฺา. สอุตฺตรา ปฺา, อนุตฺตรา ปฺา. อตฺถชาปิกา ปฺา, ชาปิตตฺถา ปฺา. เอวํ ทุวิเธน าณวตฺถุ.
ติวิเธน าณวตฺถุ – จินฺตามยา ปฺา, สุตมยา ปฺา, ภาวนามยา ปฺา. ทานมยา ปฺา, สีลมยา ปฺา, ภาวนามยา ปฺา. อธิสีเล ปฺา, อธิจิตฺเต ปฺา, อธิปฺาย ปฺา. อายโกสลฺลํ, อปายโกสลฺลํ, อุปายโกสลฺลํ.
วิปากา ปฺา, วิปากธมฺมธมฺมา ปฺา, เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา ปฺา. อุปาทิณฺณุปาทานิยา ปฺา, อนุปาทิณฺณุปาทานิยา ปฺา, อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา ปฺา. สวิตกฺกสวิจารา ปฺา, อวิตกฺกวิจารมตฺตา ปฺา, อวิตกฺกอวิจารา ปฺา. ปีติสหคตา ปฺา, สุขสหคตา ปฺา, อุเปกฺขาสหคตา ปฺา. อาจยคามินี ปฺา, อปจยคามินี ปฺา, เนวาจยคามินาปจยคามินี ปฺา. เสกฺขา ปฺา, อเสกฺขา ปฺา, เนวเสกฺขนาเสกฺขา ปฺา. ปริตฺตา ปฺา, มหคฺคตา ปฺา, อปฺปมาณา ปฺา. ปริตฺตารมฺมณา ปฺา, มหคฺคตารมฺมณา ปฺา, อปฺปมาณารมฺมณา ปฺา. มคฺคารมฺมณา ปฺา, มคฺคเหตุกา ปฺา, มคฺคาธิปตินี ปฺา. อุปฺปนฺนา ปฺา, อนุปฺปนฺนา ปฺา, อุปฺปาทินี ปฺา. อตีตา ปฺา, อนาคตา ปฺา, ปจฺจุปฺปนฺนา ปฺา. อตีตารมฺมณา ปฺา, อนาคตารมฺมณา ปฺา, ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา ปฺา. อชฺฌตฺตา ปฺา, พหิทฺธา ปฺา, อชฺฌตฺตพหิทฺธา ปฺา. อชฺฌตฺตารมฺมณา ปฺา, พหิทฺธารมฺมณา ปฺา, อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา ปฺา.
สวิตกฺกสวิจารา ¶ ปฺา อตฺถิ วิปากา, อตฺถิ วิปากธมฺมธมฺมา, อตฺถิ เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา. อตฺถิ อุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา ¶ . อตฺถิ ปีติสหคตา, อตฺถิ สุขสหคตา, อตฺถิ อุเปกฺขาสหคตา. อตฺถิ อาจยคามินี, อตฺถิ อปจยคามินี, อตฺถิ เนวาจยคามินาปจยคามินี. อตฺถิ เสกฺขา, อตฺถิ อเสกฺขา, อตฺถิ เนวเสกฺขนาเสกฺขา. อตฺถิ ปริตฺตา, อตฺถิ มหคฺคตา, อตฺถิ อปฺปมาณา. อตฺถิ ปริตฺตารมฺมณา, อตฺถิ มหคฺคตารมฺมณา, อตฺถิ อปฺปมาณารมฺมณา. อตฺถิ มคฺคารมฺมณา, อตฺถิ มคฺคเหตุกา, อตฺถิ มคฺคาธิปตินี. อตฺถิ อุปฺปนฺนา, อตฺถิ อนุปฺปนฺนา, อตฺถิ อุปฺปาทินี. อตฺถิ อตีตา, อตฺถิ อนาคตา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนา. อตฺถิ อตีตารมฺมณา, อตฺถิ อนาคตารมฺมณา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา. อตฺถิ อชฺฌตฺตา, อตฺถิ พหิทฺธา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธา. อตฺถิ อชฺฌตฺตารมฺมณา, อตฺถิ พหิทฺธารมฺมณา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา.
อวิตกฺกวิจารมตฺตา ปฺา อตฺถิ วิปากา, อตฺถิ วิปากธมฺมธมฺมา, อตฺถิ เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา. อตฺถิ อุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา. อตฺถิ อาจยคามินี, อตฺถิ อปจยคามินี, อตฺถิ เนวาจยคามินาปจยคามินี. อตฺถิ เสกฺขา, อตฺถิ อเสกฺขา, อตฺถิ เนวเสกฺขนาเสกฺขา. อตฺถิ อุปฺปนฺนา, อตฺถิ อนุปฺปนฺนา, อตฺถิ อุปฺปาทินี. อตฺถิ อตีตา, อตฺถิ อนาคตา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนา. อตฺถิ อชฺฌตฺตา, อตฺถิ พหิทฺธา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธา.
อวิตกฺกอวิจารา ปฺา อตฺถิ วิปากา, อตฺถิ วิปากธมฺมธมฺมา, อตฺถิ เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา. อตฺถิ อุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา. อตฺถิ ปีติสหคตา, อตฺถิ สุขสหคตา, อตฺถิ ¶ อุเปกฺขาสหคตา. อตฺถิ อาจยคามินี, อตฺถิ อปจยคามินี, อตฺถิ เนวาจยคามินาปจยคามินี. อตฺถิ เสกฺขา, อตฺถิ อเสกฺขา, อตฺถิ เนวเสกฺขนาเสกฺขา. อตฺถิ ปริตฺตารมฺมณา, อตฺถิ มหคฺคตารมฺมณา, อตฺถิ อปฺปมาณารมฺมณา. อตฺถิ มคฺคารมฺมณา, อตฺถิ มคฺคเหตุกา, อตฺถิ มคฺคาธิปตินี. อตฺถิ อุปฺปนฺนา, อตฺถิ อนุปฺปนฺนา, อตฺถิ อุปฺปาทินี. อตฺถิ อตีตา, อตฺถิ อนาคตา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนา. อตฺถิ อตีตารมฺมณา, อตฺถิ อนาคตารมฺมณา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา. อตฺถิ อชฺฌตฺตา, อตฺถิ พหิทฺธา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธา. อตฺถิ อชฺฌตฺตารมฺมณา, อตฺถิ พหิทฺธารมฺมณา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา.
ปีติสหคตา ปฺา, สุขสหคตา ปฺา อตฺถิ วิปากา, อตฺถิ วิปากธมฺมธมฺมา, อตฺถิ เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา ¶ . อตฺถิ อุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา. อตฺถิ สวิตกฺกสวิจารา, อตฺถิ อวิตกฺกวิจารมตฺตา, อตฺถิ อวิตกฺกอวิจารา. อตฺถิ อาจยคามินี, อตฺถิ อปจยคามินี, อตฺถิ เนวาจยคามินาปจยคามินี. อตฺถิ เสกฺขา, อตฺถิ อเสกฺขา, อตฺถิ เนวเสกฺขนาเสกฺขา. อตฺถิ ปริตฺตา, อตฺถิ มหคฺคตา, อตฺถิ อปฺปมาณา. อตฺถิ ปริตฺตารมฺมณา, อตฺถิ มหคฺคตารมฺมณา, อตฺถิ อปฺปมาณารมฺมณา. อตฺถิ มคฺคารมฺมณา, อตฺถิ มคฺคเหตุกา, อตฺถิ มคฺคาธิปตินี. อตฺถิ อุปฺปนฺนา, อตฺถิ อนุปฺปนฺนา, อตฺถิ อุปฺปาทินี. อตฺถิ อตีตา, อตฺถิ อนาคตา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนา. อตฺถิ อตีตารมฺมณา, อตฺถิ อนาคตารมฺมณา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา. อตฺถิ อชฺฌตฺตา, อตฺถิ พหิทฺธา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธา. อตฺถิ อชฺฌตฺตารมฺมณา, อตฺถิ พหิทฺธารมฺมณา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา.
อุเปกฺขาสหคตา ปฺา อตฺถิ วิปากา, อตฺถิ วิปากธมฺมธมฺมา, อตฺถิ เนววิปากนวิปากธมฺมธมฺมา. อตฺถิ อุปาทิณฺณุปาทานิยา ¶ , อตฺถิ อนุปาทิณฺณุปาทานิยา, อตฺถิ อนุปาทิณฺณอนุปาทานิยา. อตฺถิ อาจยคามินี, อตฺถิ อปจยคามินี, อตฺถิ เนวาจยคามินาปจยคามินี. อตฺถิ เสกฺขา, อตฺถิ อเสกฺขา, อตฺถิ เนวเสกฺขนาเสกฺขา. อตฺถิ ปริตฺตา, อตฺถิ มหคฺคตา, อตฺถิ อปฺปมาณา. อตฺถิ ปริตฺตารมฺมณา, อตฺถิ มหคฺคตารมฺมณา, อตฺถิ อปฺปมาณารมฺมณา. อตฺถิ มคฺคารมฺมณา, อตฺถิ มคฺคเหตุกา, อตฺถิ มคฺคาธิปตินี. อตฺถิ อุปฺปนฺนา, อตฺถิ อนุปฺปนฺนา, อตฺถิ อุปฺปาทินี. อตฺถิ อตีตา, อตฺถิ อนาคตา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนา. อตฺถิ อตีตารมฺมณา, อตฺถิ อนาคตารมฺมณา, อตฺถิ ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา. อตฺถิ อชฺฌตฺตา, อตฺถิ พหิทฺธา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธา. อตฺถิ อชฺฌตฺตารมฺมณา, อตฺถิ พหิทฺธารมฺมณา, อตฺถิ อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา. เอวํ ติวิเธน าณวตฺถุ.
จตุพฺพิเธน าณวตฺถุ – กมฺมสฺสกตาณํ, สจฺจานุโลมิกํ าณํ, มคฺคสมงฺคิสฺส าณํ, ผลสมงฺคิสฺส าณํ. ทุกฺเข าณํ, ทุกฺขสมุทเย าณํ, ทุกฺขนิโรเธ าณํ, ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย าณํ. กามาวจรา ปฺา, รูปาวจรา ปฺา, อรูปาวจรา ปฺา, อปริยาปนฺนา ปฺา. ธมฺเม าณํ, อนฺวเย าณํ, ปริจฺเจ าณํ, สมฺมุติ าณํ. อตฺถิ ปฺา อาจยาย, โน อปจยาย, อตฺถิ ปฺา อปจยาย, โน อาจยาย, อตฺถิ ปฺา อาจยาย เจว, อปจยาย จ, อตฺถิ ปฺา เนวาจยาย, โน อปจยาย. อตฺถิ ปฺา นิพฺพิทาย, โน ปฏิเวธาย, อตฺถิ ปฺา ปฏิเวธาย, โน นิพฺพิทาย ¶ , อตฺถิ ปฺา นิพฺพิทาย เจว, ปฏิเวธาย จ, อตฺถิ ปฺา เนว นิพฺพิทาย, โน ปฏิเวธาย. หานภาคินี ปฺา, ิติภาคินี ปฺา, วิเสสภาคินี ปฺา, นิพฺเพธภาคินี ปฺา.
จตสฺโส ¶ ปฏิสมฺภิทา. จตสฺโส ปฏิปทา. จตฺตาริ อารมฺมณานิ. ชรามรเณ าณํ, ชรามรณสมุทเย าณํ, ชรามรณนิโรเธ าณํ, ชรามรณนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย าณํ. ชาติยา าณํ…เป… ภเว าณํ…เป… อุปาทาเน าณํ…เป… ตณฺหาย าณํ…เป… เวทนาย าณํ…เป… ผสฺเส าณํ…เป… สฬายตเน าณํ…เป… นามรูเป าณํ…เป… วิฺาเณ าณํ…เป… สงฺขาเรสุ าณํ, สงฺขารสมุทเย าณํ, สงฺขารนิโรเธ าณํ, สงฺขารนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย าณํ. เอวํ จตุพฺพิเธน าณวตฺถุ.
ปฺจวิเธน าณวตฺถุ – ปฺจงฺคิโก สมฺมาสมาธิ, ปฺจาณิโก สมฺมาสมาธิ. เอวํ ปฺจวิเธน าณวตฺถุ.
ฉพฺพิเธน าณวตฺถุ – ฉสุ อภิฺาสุ ปฺา. เอวํ ฉพฺพิเธน าณวตฺถุ.
สตฺตวิเธน าณวตฺถุ – สตฺตสตฺตติ าณวตฺถูนิ. เอวํ สตฺตวิเธน าณวตฺถุ.
อฏฺวิเธน าณวตฺถุ – จตูสุ มคฺเคสุ, จตูสุ ผเลสุ ปฺา. เอวํ อฏฺวิเธน าณวตฺถุ.
นววิเธน าณวตฺถุ – นวสุ อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีสุ ปฺา. เอวํ นววิเธน าณวตฺถุ.
ทสวิเธน าณวตฺถุ – ทส ตถาคตสฺส ตถาคตพลานิ, เยหิ พเลหิ สมนฺนาคโต ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ. กตมานิ ทส? อิธ ตถาคโต านฺจ านโต อฏฺานฺจ อฏฺานโต ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต านฺจ านโต อฏฺานฺจ อฏฺานโต ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ ¶ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ ¶ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ านโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ปชานาติ. ยมฺปิ ตถาคโต อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ กมฺมสมาทานานํ านโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต สพฺพตฺถคามินึ ปฏิปทํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต สพฺพตฺถคามินึ ปฏิปทํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต อเนกธาตุนานาธาตุโลกํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต อเนกธาตุนานาธาตุโลกํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต สตฺตานํ นานาธิมุตฺติกตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต สตฺตานํ นานาธิมุตฺติกตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต ปรสตฺตานํ ปรปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต ปรสตฺตานํ ¶ ปรปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺานํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ สํกิเลสํ โวทานํ วุฏฺานํ ยถาภูตํ ปชานาติ ¶ , อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต ปุพฺเพนิวาสานุสฺสตึ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต ปุพฺเพนิวาสานุสฺสตึ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต สตฺตานํ จุตูปปาตํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
ปุน จปรํ ตถาคโต อาสวานํ ขยํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยมฺปิ ตถาคโต อาสวานํ ขยํ ยถาภูตํ ปชานาติ, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส ตถาคตพลํ โหติ. ยํ พลํ อาคมฺม ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ.
อิมานิ ¶ ทส ตถาคตสฺส ตถาคตพลานิ. เยหิ พเลหิ สมนฺนาคโต ตถาคโต อาสภํ านํ ปฏิชานาติ, ปริสาสุ สีหนาทํ นทติ, พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ. เอวํ ทสวิเธน าณวตฺถุ.
าณวิภงฺคํ.
ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺโค
เอกกํ
ชาติมโท (วิภ. ๘๓๒), โคตฺตมโท, อาโรคฺยมโท, โยพฺพนมโท, ชีวิตมโท, ลาภมโท, สกฺการมโท, ครุการมโท, ปุเรกฺขารมโท, ปริวารมโท, โภคมโท, วณฺณมโท, สุตมโท ¶ , ปฏิภานมโท, รตฺตฺุมโท, ปิณฺฑปาติกมโท, อนวฺาตมโท, อิริยาปถมโท, อิทฺธิมโท, ยสมโท, สีลมโท, ฌานมโท, สิปฺปมโท, อาโรหมโท, ปริณาหมโท, สณฺานมโท, ปาริปูริมโท, มโท, ปมาโท, ถมฺโภ, สารมฺโภ, อตฺริจฺฉตา, มหิจฺฉตา, ปาปิจฺฉตา, สิงฺคํ, ตินฺติณํ, จาปลฺยํ, อสภาควุตฺติ, อรติ, ตนฺที, วิชมฺภิตา, ภตฺตสมฺมโท, เจตโส จ ลีนตฺตํ, กุหนา, ลปนา, เนมิตฺติกตา, นิปฺเปสิกตา, ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนตา, ‘‘เสยฺโยหมสฺมี’’ติ มาโน, ‘‘สทิโสหมสฺมี’’ติ มาโน, ‘‘หีโนหมสฺมี’’ติ มาโน. เสยฺยสฺส ‘‘เสยฺโยหมสฺมี’’ติ มาโน, เสยฺยสฺส ‘‘สทิโสหมสฺมี’’ติ มาโน, เสยฺยสฺส ‘‘หีโนหมสฺมี’’ติ มาโน, สทิสสฺส ‘‘เสยฺโยหมสฺมี’’ติ มาโน, สทิสสฺส ‘‘สทิโสหมสฺมี’’ติ มาโน, สทิสสฺส ‘‘หีโนหมสฺมี’’ติ มาโน, หีนสฺส ‘‘เสยฺโยหมสฺมี’’ติ มาโน, หีนสฺส ¶ ‘‘สทิโสหมสฺมี’’ติ มาโน, หีนสฺส ‘‘หีโนหมสฺมี’’ติ มาโน, มาโน, อติมาโน, มานาติมาโน, โอมาโน, อธิมาโน, อสฺมิมาโน, มิจฺฉามาโน, าติวิตกฺโก, ชนปทวิตกฺโก, อมรวิตกฺโก, ปรานุทฺทยตาปฏิสํยุตฺโต วิตกฺโก, ลาภสกฺการสิโลกปฏิสํยุตฺโต วิตกฺโก, อนวฺตฺติปฏิสํยุตฺโต วิตกฺโก (วิภ. ๘๓๒). เอกกํ.
ทุกํ
โกโธ จ อุปนาโห จ, มกฺโข จ ปฬาโส จ, อิสฺสา จ มจฺฉริยฺจ, มายา จ สาเยฺยฺจ, อวิชฺชา จ ภวตณฺหา จ, ภวทิฏฺิ จ วิภวทิฏฺิ จ, สสฺสตทิฏฺิ จ อุจฺเฉททิฏฺิ จ, อนฺตวาทิฏฺิ จ อนนฺตวาทิฏฺิ จ, ปุพฺพนฺตานุทิฏฺิ จ อปรนฺตานุทิฏฺิ จ, อหิริกฺจ อโนตฺตปฺปฺจ, โทวจสฺสตา จ ปาปมิตฺตตา จ, อนชฺชโว จ อมทฺทโว จ, อกฺขนฺติ จ อโสรจฺจฺจ, อสาขลฺยฺจ อปฺปฏิสนฺถาโร จ, อินฺทฺริเยสุ อคุตฺตทฺวารตา จ โภชเน อมตฺตฺุตา จ, มุฏฺสฺสจฺจฺจ อสมฺปชฺฺจ, สีลวิปตฺติ จ ทิฏฺิวิปตฺติ จ, อชฺฌตฺตสํโยชนฺจ พหิทฺธาสํโยชนฺจ. ทุกํ.
ติกํ
ตีณิ อกุสลมูลานิ, ตโย อกุสลวิตกฺกา, ติสฺโส อกุสลสฺา, ติสฺโส อกุสลธาตุโย, ตีณิ ทุจฺจริตานิ, ตโย อาสวา, ตีณิ สํโยชนานิ, ติสฺโส ตณฺหา, อปราปิ ติสฺโส ตณฺหา, อปราปิ ติสฺโส ตณฺหา, ติสฺโส เอสนา, ติสฺโส วิธา, ตีณิ ภยานิ ¶ , ตีณิ ตมานิ, ตีณิ ติตฺถายตนานิ, ตโย กิฺจนา, ตีณิ องฺคณานิ, ตีณิ มลานิ, ตีณิ วิสมานิ, อปรานิปิ ตีณิ วิสมานิ, ตโย อคฺคี, ตโย กสาวา, อปเรปิ ตโย กสาวา.
อสฺสาททิฏฺิ ¶ อตฺตานุทิฏฺิ มิจฺฉาทิฏฺิ, อรติ วิเหสา อธมฺมจริยา, โทวจสฺสตา ปาปมิตฺตตา นานตฺตสฺา, อุทฺธจฺจํ โกสชฺชํ ปมาโท, อสนฺตุฏฺิตา อสมฺปชฺตา มหิจฺฉตา, อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ ปมาโท, อนาทริยํ โทวจสฺสตา ปาปมิตฺตตา, อสฺสทฺธิยํ อวทฺุตา โกสชฺชํ, อุทฺธจฺจํ อสํวโร ทุสฺสีลฺยํ, อริยานํ อทสฺสนกมฺยตา สทฺธมฺมํ อโสตุกมฺยตา อุปารมฺภจิตฺตตา, มุฏฺสฺสจฺจํ อสมฺปชฺํ เจตโส วิกฺเขโป, อโยนิโส มนสิกาโร กุมฺมคฺคเสวนา เจตโส จ ลีนตฺตํ. ติกํ.
จตุกฺกํ
จตฺตาโร อาสวา, จตฺตาโร คนฺถา, จตฺตาโร โอฆา, จตฺตาโร โยคา, จตฺตาริ อุปาทานานิ, จตฺตาโร ตณฺหุปฺปาทา, จตฺตาริ อคติคมนานิ, จตฺตาโร วิปริยาสา, จตฺตาโร อนริยโวหารา, อปเรปิ จตฺตาโร อนริยโวหารา, จตฺตาริ ทุจฺจริตานิ, อปราปิ จตฺตาริ ทุจฺจริตานิ, จตฺตาริ ภยานิ, (อปรานิปิ จตฺตาริ ภยานิ,) จตสฺโส ทิฏฺิโย. จตุกฺกํ.
ปฺจกํ
ปฺโจรมฺภาคิยานิ สํโยชนานิ, ปฺจุทฺธมฺภาคิยานิ สํโยชนานิ, ปฺจ มจฺฉริยานิ, ปฺจ สงฺคา, ปฺจ สลฺลา, ปฺจ เจโตขิลา, ปฺจ เจตโสวินิพนฺธา, ปฺจ นีวรณานิ, ปฺจ กมฺมานิ อานนฺตริกานิ, ปฺจ ทิฏฺิโย, ปฺจ เวรา, ปฺจ พฺยสนา, ปฺจ อกฺขนฺติยา อาทีนวา, ปฺจ ภยานิ, ปฺจ ทิฏฺธมฺมนิพฺพานวาทา. ปฺจกํ.
ฉกฺกํ
ฉ วิวาทมูลานิ, ฉ ฉนฺทราคา ธมฺมา, ฉ วิโรธวตฺถูนิ, ฉ ตณฺหากายา, ฉ อคารวา, ฉ ปริหานิยา ธมฺมา, อปเรปิ ¶ ฉ ปริหานิยา ธมฺมา, ฉ โสมนสฺสุปวิจารา, ฉ ¶ โทมนสฺสุปวิจารา, ฉ อุเปกฺขุปวิจารา, ฉ เคหสิตานิ โสมนสฺสานิ, ฉ เคหสิตานิ โทมนสฺสานิ, ฉ เคหสิตา อุเปกฺขา, ฉ ทิฏฺิโย. ฉกฺกํ.
สตฺตกํ
สตฺต อนุสยา, สตฺต สํโยชนานิ, สตฺต ปริยุฏฺานานิ, สตฺต อสทฺธมฺมา, สตฺต ทุจฺจริตานิ, สตฺต มานา, สตฺต ทิฏฺิโย. สตฺตกํ.
อฏฺกํ
อฏฺ กิเลสวตฺถูนิ, อฏฺ กุสีตวตฺถูนิ, อฏฺสุ โลกธมฺเมสุ จิตฺตสฺส ปฏิฆาโต, อฏฺ อนริยโวหารา, อฏฺ มิจฺฉตฺตา, อฏฺ ปุริสโทสา, อฏฺ อสฺิวาทา, อฏฺ เนวสฺินาสฺิวาทา. อฏฺกํ.
นวกํ
นว อาฆาตวตฺถูนิ, นว ปุริสมลานิ, นววิธา มานา, นว ตณฺหามูลกา ธมฺมา, นว อิฺชิตานิ, นว มฺิตานิ, นว ผนฺทิตานิ, นว ปปฺจิตานิ, นว สงฺขตานิ. นวกํ.
ทสกํ
ทส กิเลสวตฺถูนิ, ทส อาฆาตวตฺถูนิ, ทส อกุสลกมฺมปถา, ทส สํโยชนานิ, ทส มิจฺฉตฺตา, ทสวตฺถุกา มิจฺฉาทิฏฺิ, ทสวตฺถุกา อนฺตคฺคาหิกา ทิฏฺิ. ทสกํ.
อฏฺารส ตณฺหาวิจริตานิ อชฺฌตฺติกสฺส อุปาทาย, อฏฺารส ตณฺหาวิจริตานิ พาหิรสฺส อุปาทาย, ตเทกชฺฌํ อภิสฺุหิตฺวา อภิสงฺขิปิตฺวา ฉตฺตึส ตณฺหาวิจริตานิ โหนฺติ ¶ , อิติ อตีตานิ ฉตฺตึส ตณฺหาวิจริตานิ, อนาคตานิ ฉตฺตึส ตณฺหาวิจริตานิ, ปจฺจุปฺปนฺนานิ ฉตฺตึส ตณฺหาวิจริตานิ, ตเทกชฺฌํ อภิสฺุหิตฺวา อภิสงฺขิปิตฺวา อฏฺ ตณฺหาวิจริตสตํ โหติ, ยานิ จ ทฺวาสฏฺิ ทิฏฺิคตานิ พฺรหฺมชาเล เวยฺยากรเณ วุตฺตานิ ภควตา.
ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺคํ.
ธมฺมหทยวิภงฺโค
กติ ¶ ขนฺธา, กติ อายตนานิ, กติ ธาตุโย, กติ สจฺจานิ, กติ อินฺทฺริยานิ, กติ เหตู, กติ อาหารา, กติ ผสฺสา, กติ เวทนา, กติ สฺา, กติ เจตนา, กติ จิตฺตานิ (วิภ. ๙๗๘)?
ปฺจกฺขนฺธา, ทฺวาทสายตนานิ, อฏฺารส ธาตุโย, จตฺตาริ สจฺจานิ, พาวีสตินฺทฺริยานิ, นว เหตู, จตฺตาโร อาหารา, สตฺต ผสฺสา, สตฺต เวทนา, สตฺต สฺา, สตฺต เจตนา, สตฺต จิตฺตานิ (วิภ. ๙๗๘).
ธมฺมหทยวิภงฺคํ.
วิภงฺคมาติกา นิฏฺิตา.