📜
เวตุลฺลวาทสฺส ทุติยนิคฺคโห
โคาภโย ปน ราชา ปฺจสุ [มหาวิหาร, เจติย, ถูปาราม, อิสฺสรสมณก, เวสฺสคิริวิหารสงฺขาเตสุ] วิหาเรสุ มหาภิกฺขุสงฺฆํ เอกโต สนฺนิปาเตตฺวา ตํ ปวตฺตึ ปุจฺฉิตฺวา เวตุลฺลวาทสฺส อพุทฺธภาสิตภาวํ ตฺวา ตํวาทิโน สฏฺิ ปาปภิกฺขู ลกฺขณาหเต กตฺวา รฏฺโต ปพฺพาเชสิ, เวตุลฺลโปตฺถกานิ จ ฌาเปตฺวา พุทฺธสาสนํ โชเตสิ [มหาวํเส ๓๖, ๑๑๑-๑๑๒-คาถาสุ, นิกาย ๑๓-ปิฏฺเ].
ตทา รฏฺโต ปพฺพาชิเตสุ เตสุ ภิกฺขูสุ เกจิ กาวีรปฏฺฏนํ คนฺตฺวา ตตฺถ วสนฺติ. ตสฺมิฺจ สมเย เอโก อฺติตฺถิยมาณวโก เทสนฺตรโต กาวีรมาคนฺตฺวา ปฏฺฏนคามิเกหิ เตสํ ภิกฺขูนํ กตูปหารํ ทิสฺวา ลาภสกฺการํ นิสฺสาย เตสํ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา สงฺฆมิตฺโตติ นาเมน ปากโฏ อโหสิ. โส มหาวิหารวาสีนํ ธมฺมวินิจฺฉยํ นิสฺสาย โคาภยรฺา เวตุลฺลวาทเหตุ เตสํ ภิกฺขูนํ รฏฺา ปพฺพาชิตภาวํ ตฺวา มหาวิหารวาสีนํ กุทฺโธ หุตฺวา ‘‘เวตุลฺลวาทํ วา เน คาหาเปสฺสามิ, วิหาเร วา เนสํ อุมฺมูเลตฺวา วินาเสสฺสามี’’ติ สีหฬทีปํ คนฺตฺวา ราชานํ ปสาเทตฺวา ตสฺส ทฺเว ปุตฺเต สิปฺปํ สิกฺขาเปสฺสามีติ อารภิ. ตถาปิ อตฺตโน วาทสฺส ชานนสมตฺถํ เชฏฺติสฺสํ โอหาย อนาคเต อตฺตโน วจนํ การาเปตุํ สกฺกุเณยฺยํ กนิฏฺํ มหาเสนกุมารเมว สงฺคณฺหิตฺวา สิปฺปํ สิกฺขาเปสิ. วิตุโน อจฺจเยน เชฏฺติสฺสกุมาเร รชฺชํ ปตฺเต (๘๑๐-๘๑๙-พุ-ว) โส ตสฺส รฺโ ภีโต กาวีรปฏฺฏนเมว คโต [มหาวํเส ๓๖, ๑๑๓-คาถาทีสุ, นิกาย ๑๔-ปิฏฺเ].
มหาเสนรฺโ ปน กาเล (๘๑๙-๘๔๕-พุ-ว) โส ปุน สีหฬทีปมาคนฺตฺวา อภยคิริวิหาเร วสนฺโต มหาวิหารวาสีหิ เวตุลฺลวาทํ คาหาเปตุํ นานาปกาเรหิ วายามมกาสิ. ตถาปิ เตหิ ตํ คาหาเปตุํ อสกฺโกนฺโต ราชานํ อุปสงฺกมิตฺวา นานาการเณหิ สฺาเปตฺวา ¶ ‘‘โย โกจิ เอกสฺสปิ ภิกฺขุสฺส มหาวิหารวาสิโน อาหารํ ทเทยฺย, ตสฺส สตํ ทณฺโฑ’’ติ รฺโ อาณาย นคเร เภรึ จราเปสิ. ตทา มหาวิหารวาสิโน นคเร ปิณฺฑาย จรนฺตา ตโย ทิวเส ภิกฺขมลทฺธา มหาปาสาเท สนฺนิปติตฺวา ‘‘สเจ มยํ ขุทาเหตุ อธมฺมํ ธมฺโมติ คณฺเหยฺยาม, พหู ชนา ตํ คเหตฺวา อปายคามิโน ภวิสฺสนฺติ, มยฺจ สพฺเพ สาวชฺชา ภวิสฺสาม, ตสฺมา น มยํ ชีวิตเหตุปิ เวตุลฺลวาทํ ปฏิคฺคณฺหิสฺสามา’’ติ สมฺมนฺตยิตฺวา มหาวิหาราทิเก สพฺพวิหาเร ฉฑฺเฑตฺวา โรหณชนปทฺจ มลยปเทสฺจ อคมึสุ [มหาวํเส ๓๗, ๒-๖-คาถาสุ. นิกายสงฺคเห ๑๔-ปิฏฺเ].