📜
อายาจนการณํ
กสฺมา ¶ ปน เต ตํ อายาจึสูติ? วุจฺจเต, มหาวิหารวาสิโน หิ อาทิโตเยว ปฏฺาย ปิฏกตฺตยํ ยถา ตีสุ สงฺคีตีสุ ปาฬิภาสาย สงฺคีตํ, ยถา จ วฏฺฏคามณิราชกาเล (๔๕๕-๔๖๗-พุ-ว) โปตฺถเกสุ อาโรปิตํ, ตถา โปราณํ ปาฬิปิฏกเมว อุคฺคณฺหนฺติ เจว วาเจนฺติ จ, น สกฺกตาโรปิตปิฏกํ. อฏฺกถาโย จ ติวสฺสสตมตฺตโต ปุเร กตา. ตถา หิ อฏฺกถาสุ วสภราชกาลโต (๖๐๙-๖๕๓-พุ-๐) ปจฺฉา สีหฬิกตฺเถรานฺเจว อฺเสฺจ วตฺถุ น ทิสฺสติ เปตฺวา มหาเสนราชวตฺถุํ [ปารา. อฏฺ. ๒.๒๓๖-๒๓๗], ยาว อาจริยพุทฺธโฆสกาลาปิ จ ตา เอว โปราณฏฺกถาโย อตฺถิ น อภินวีกตา. เตน เตสํ ปิฏเกสุ เยภุยฺเยน ชนา ปริจยํ กาตุํ อสฺชาตาภิลาสา โหนฺติ อสฺชาตุสฺสาหา. ทีปนฺตเรสุ จ อตฺตโน ปิฏกํ ปตฺถราเปตุํ น สกฺโกนฺติ อฏฺกถานํ ทีปภาสาย อภิสงฺขตตฺตา. อภยคิริวาสิโน ปน วฏฺฏคามณิราชกาลโต ปฏฺาย สกฺกตภาสาโรปิตํ ธมฺมรุจินิกายาทิปิฏกมฺปิ มหายานปิฏกมฺปิ นวํ นวํ ปริยาปุณนฺติ เจว วาเจนฺติ จ, เตน เตสํ ปิฏเกสุ เยภุยฺเยน ชนา ปริจยํ กาตุํ สฺชาตาภิลาสา โหนฺติ สฺชาตุสฺสาหา, นวํ นวเมว หิ สตฺตา ปิยายนฺติ. ตโตเยว เต ทีปนฺตเรสุปิ อตฺตโน วาทํ ปตฺถราเปตุํ สกฺโกนฺติ. ตสฺมา เต มหาวิหารวาสิโน เถรา อตฺตโน สีหฬฏฺกถาโย ปาฬิภาสาย อภิสงฺขริตุกามา ตถา กาตุํ สมตฺถํ อาจริยพุทฺธโฆสตฺเถรสฺส าณปฺปภาววิเสสํ ยถาวุตฺตคุณสมฺปนฺนภาวฺจ ตฺวา อายาจึสูติ เวทิตพฺพํ.