📜

วิสุทฺธิมคฺคสฺส กรณํ

เตสุ ตาว วิสุทฺธิมคฺคํ อาจริยพุทฺธโฆโส สงฺฆปาลตฺเถเรน อชฺเฌสิโต มหาวิหารสฺส ทกฺขิณภาเค ปธานฆเร มหานิคมสฺสามิโน ปาสาเท [ปริ. อฏฺ. นิคมนกถา] วสนฺโต อกาสิ. เอตฺตาวตา จ ‘‘โส ปเนส วิสุทฺธิมคฺโค เกน กโต, กทา กโต, กตฺถ กโต, กสฺมา กโต’’ติ อิเมสํ ปฺหานมตฺโถ วิตฺถาเรน วิภาวิโต โหติ.

อิทานิ ¶ กิมตฺถํ กโตติอาทีนํ ปฺหานมตฺถํ ปกาสยิสฺสาม. ตตฺถ กิมตฺถํ กโตติ เอตสฺส ปน ปฺหสฺส อตฺโถ อาจริเยเนว ปกาสิโต. กถํ?

‘‘สุทุลฺลภํ ลภิตฺวาน, ปพฺพชฺชํ ชินสาสเน;

สีลาทิสงฺคหํ เขมํ, อุชุํ มคฺคํ วิสุทฺธิยา.

ยถาภูตํ อชานนฺตา, สุทฺธิกามาปิ เย อิธ;

วิสุทฺธึ นาธิคจฺฉนฺติ, วายมนฺตาปิ โยคิโน.

เตสํ ปาโมชฺชกรณํ, สุวิสุทฺธวินิจฺฉยํ;

มหาวิหารวาสีนํ, เทสนานยนิสฺสิตํ.

วิสุทฺธิมคฺคํ ภาสิสฺสํ, ตํ เม สกฺกจฺจ ภาสโต;

วิสุทฺธิกามา สพฺเพปิ, นิสามยถ สาธโว’’ติ [วิสุทฺธิ. ๑.๒].

ตสฺมา เอส วิสุทฺธิมคฺโค วิสุทฺธิสงฺขาตนิพฺพานกามานํ สาธุชนานํ สีลสมาธิปฺาสงฺขาตสฺส วิสุทฺธิมคฺคสฺส ยาถาวโต ชานนตฺถาย กโตติ ปธานปฺปโยชนวเสน เวทิตพฺโพ. อปฺปธานปฺปโยชนวเสน ปน จตูสุ อาคมฏฺกถาสุ คนฺถสลฺลหุกภาวตฺถายปิ กโตติ เวทิตพฺโพ. ตถา หิ วุตฺตํ อาคมฏฺกถาสุ –

‘‘มชฺเฌ วิสุทฺธิมคฺโค, เอส จตุนฺนมฺปิ อาคมานฺหิ;

ตฺวา ปกาสยิสฺสติ, ตตฺถ ยถาภาสิตมตฺถํ;

อิจฺเจว เม กโต’’ติ [ที. นิ. อฏฺ. ๑.คนฺถารมฺภกถา].