📜
โปราณวจนทสฺสนํ
น เกวลํ อาจริโย อฏฺกถาโยเยว นิสฺสยภาเวน ทสฺเสสิ, อถ โข ‘‘โปราณา ปนาหู’’ติอาทินา โปราณานํ วจนมฺปิ ทสฺเสสิเยว. ตเทตฺถ ทฺวาวีสติยา าเนสุ ทิฏฺํ [วิสุทฺธิ. ๑.๑๕, ๑๓๗, ๑๔๒, ๒๑๗, ๒๕๒, ๓๐๓; ๒.๕๘๑, ๖๗๕-๖๗๖, ๖๘๙, ๗๐๖, ๗๓๖, ๗๔๕, ๗๔๖, ๗๔๙,๗๕๕, ๗๗๘, ๘๓๙]. เก ปเนเต โปราณา นาม? ยาว จตุตฺถสงฺคีติกาลา สงฺคีติกาเรสุ ปริยาปนฺนา วา ¶ ตาทิสา วา มหาเถราติ เวทิตพฺพา. ตถา หิ ปฏิสมฺภิทามคฺเค (๒๙๒-๓-ปิฏฺเสุ).
‘‘โอภาเส เจว าเณ จ, ปีติยา จ วิกมฺปติ…เป…
ธมฺมุทฺธจฺจกุสโล โหติ, น จ วิกฺเขปํ คจฺฉตี’’ติ –
เอวมาคตา คาถาโย อิธ (๒๗๓-๔-ปิฏฺเสุ) โปราณานํ วจนภาเวน ทสฺสิตา. ยทิ จิมา คาถาโย สงฺคีติกาเรหิ ปกฺขิตฺตา ภเวยฺยุํ ยถา ปริวารปาฬิยํ (๓-ปิฏฺเ) อาคตา อาจริยปรมฺปราทีปิกา คาถาโย, ตา หิ สมนฺตปาสาทิกายํ (๑, ๔๖-ปิฏฺเ) โปราณวจนภาเวน ทสฺสิตา, เอวํ สติ เตเยว สงฺคีติการา โปราณาติ เวทิตพฺพา. อถ ปฏิสมฺภิทามคฺคเทสเกเนว ภาสิตา ภเวยฺยุํ, เต วิย ครุกรณียา ปจฺจยิกา สทฺธายิตพฺพกา มหาเถรา โปราณาติ เวทิตพฺพา. สมนฺตปาสาทิกาสุมงฺคลวิลาสินีอาทีสุ ‘‘โปราณา ปน เอวํ วณฺณยนฺตี’’ติอาทินา วุตฺตฏฺาเนสุปิ ตาทิสาว อาจริยา โปราณาติ วุตฺตา.