📜
๑๕. อาหารปจฺจโย
ทุวิโธ อาหารปจฺจโย รูปาหารปจฺจโย อรูปาหาร ปจฺจโย.
ตตฺถ รูปาหารปจฺจโย นาม กพฬีการาหารสงฺขาตํ โอช รูปํ วุจฺจติ. โส จ อชฺฌตฺตาหาโร พหิทฺธาหาโรติ ทุวิโธ. กพฬีการาหารภกฺขานํ สตฺตานํ สพฺเพปิ จตุสมุฏฺานิกรูปธมฺมา ตสฺส ทุวิธสฺส รูปาหารสฺส ปจฺจยุปฺปนฺนา.
อรูปาหาโร ปน ติวิโธ ผสฺสาหาโร มโนสฺเจตนา หาโร วิฺาณาหาโร จ. ตโยเปเต ธมฺมา สหชาตานํ นามรูปธมฺมานํ อาหารปจฺจโย โหนฺติ. สหชาตา จ นามรูป ธมฺมา เตสํ ปจฺจยุปฺปนฺนา.
เกนฏฺเน อาหาโรติ. ภุสํ หรณฏฺเน อาหาโร. ภุสํ หรณฏฺเนาติจ ทฬฺหํ ปวตฺตาปนฏฺเน, จิรกาลํ ิติยา วุฑฺฒิยา วิรุฬฺหิยา เวปุลฺลาย อุปตฺถมฺภนฏฺเนาติ วุตฺตํ โหติ. ชนนกิจฺจยุตฺโตปิ อาหาโร อุปตฺถมฺภนกิจฺจปฺปธาโน โหตีติ.
ตตฺถ ทุวิโธ รูปาหาโร อชฺฌตฺตสนฺตาเน จตุสมุฏฺานิกํ รูปกายํ อุปพฺรูหยนฺโต ภุสํ หรติ, ทฬฺหํ ปวตฺเตติ, จิรํ อทฺธานํ คเมติ, ตํ ตํ อายุกปฺปปริโยสานํ ปาเปตีติ อาหาโร.
ผสฺสาหาโร ¶ อารมฺมเณสุ อิฏฺานิฏฺรสํ นีหรนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติ. มโนสฺเจตนาหาโร กายวจี มโนกมฺเมสุ อุสฺสาหํ ชเนนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติ. วิฺาณาหาโร อารมฺมณวิชานนฏฺเน ปุพฺพงฺคมกิจฺจํ วหนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติ, ทฬฺหํ ปวตฺเตติ, จิรํ อทฺธานํ คเมตีติ อาหาโร. สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรนฺโต สหชาตรูปธมฺเมปิ ภุสํ หรติเยว.
อิธ สุตฺตนฺตนโยปิ วตฺตพฺโพ. ยถา สกุณา นาม จกฺขูหิ ทิสาวิทิสํ วิภาเวตฺวา ปตฺเตหิ รุกฺขโต รุกฺขํ วนโต วนํ อากาเสน ปกฺขนฺทิตฺวา ตุณฺฑเกหิ ผลาผลานิ ตุทิตฺวา ยาวชีวํ อตฺตานํ ยาเปนฺติ. ตถา อิเม สตฺตา ฉหิ วิฺาเณหิ อารมฺมณานิ วิภาเวตฺวา ฉหิ มโนสฺเจตนาหาเรหิ อารมฺมณวตฺถุปฺปฏิลาภตฺถาย อุสฺสุกฺกนํ กตฺวา ฉหิ ผสฺสาหาเรหิ อารมฺมเณสุ รสํ ปาตุภวนฺตํ กตฺวา สุขทุกฺขํ อนุภวนฺติ. วิฺาเณหิ วา อารมฺมณานิ วิภาเวตฺวา นามรูป สมฺปตฺตึ สาเธนฺติ. ผสฺเสหิ อารมฺมเณสุ รสํ ปาตุภวนฺตํ กตฺวา อารมฺมณรสานุภวนํ เวทนํ สมฺปาเทตฺวา ตณฺหาเวปุลฺลํ อาปชฺชนฺติ. เจตนาหิ ตณฺหามูลกานิ นานากมฺมานิ ปสเวตฺวา ภวโต ภวํ สํสรนฺติ. เอวํ อาหารธมฺมานํ มหนฺตํ อาหารกิจฺจํ เวทิตพฺพนฺติ. อาหารปจฺจยทีปนา นิฏฺิตา.