📜
๗. กสฺมิรคนฺธารรฏฺสาสนวํสกถามคฺโค
๗. อิทานิ ยถาวุตฺตมาติกาวเสน กสฺมีรวนฺธารรฏฺสาสนวํสกถามคฺคํ วตฺตุํ โอกาโส อนุปฺปตฺโต, ตสฺมา ตํ วกฺขามิ.
ตติยสงฺคีตาวสาเน หิ มหาโมคฺคลิปุตฺตติสฺสตฺเถโร มชฺฌนฺติ กตฺเถรํ กสฺมีรคนฺธารรฏฺํ เปเสสิ,-ตฺวํ เอตํ รฏฺํ คนฺตฺวา เอตฺถ สาสนํ ปภิฏฺาเปหีติ. เอตฺถ จ กสฺมีรคนฺธารรฏฺํ นาม จีนรฏฺสมีเป ติฏฺติ. เตเนว หิ อธุนา กสฺมีรคนฺธารรฏฺวาสิโน จินรฏฺวาสิโนจ มนุสฺสา อรวาฬสฺส นาม นาคราชสฺส อุปฺปชฺชนกาลโต ปฏฺาย ยาวชฺชตนา นาครูปํ กตฺวา มาเนนฺติ ปูเชนฺติ สกฺกโรนฺติ, วตฺถภาชนาทีสุปิ นาครูปเมว เต เยภุยฺเยน กโรนฺตีติ.
โสจ มชฺฌนฺติกตฺเถโรปิ จตูหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ อตฺถ ปฺจโม หุตฺวา ปาฏลิปุตฺตโต เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา หิมวติ อรวาฬทหสฺส อุปริ โอตริ. เตน โข ปน สมเยน กสฺมีรคนฺธารรฏฺเ สสฺสปากสมเย อรวาโฬ นาม นาคราชา อรวาฬทเห นิสีทิตฺวา กรกวสฺสํ นาม วสฺสาเปตฺวา สสฺสํ หราเปตฺวา มหาสมุทฺทํ ปาเปสิ. เตโรจ อรวาฬทหสฺส อุปริ โอตริตฺวา อรวาฬทหปิฏฺิกํ จงฺกมติปิ ติฏฺติปิ นิสีทติปิ เสยฺยมฺปิ กปฺเปติ. นาคมาณวกา ตํ ทิสฺวา อรวาฬสฺส นาคราชสฺส อาโรเจสุํ, - มหาราช เอโก ฉินฺนภินฺนปฏธโร ภณฺฑุกาสาววสโน อมฺหากํ อุทกํ ทูเสตีติ. ตทา ปน เถโร อตฺตานํเยว ¶ นาคานํ ทสฺเสติ. นคราชา ตาวเทว โกธาภิภูโต นิกฺขมิตฺวา เถรํ ทิสฺวา มกฺขํ อสฺสหมาโน อนฺตลิกฺเข อเนกานิ ภึสนกานิ นิมฺมินิ. ตโต ตโต ภุสาวาตา วายนฺติ, รุกฺขา ฉิชฺชนฺติ, ปพฺพตกูฏา ปตนฺติ เมฆาคชฺชนฺติ, วิชฺชุํลตา นิจฺฉรนฺติ, อสนิโย ผลนฺติ, ภินฺนํ วิย คคนํ อุทกํ ปคฺฆรติ, ภยานกรูปา นาคกุมารา สนฺนิปตนฺติ, สยมฺปิ ธูมายติ ปชฺชลติ, ปหรณวุฏฺิโย วิสฺสชฺเชติ, โก อยํมุณฺฑโก ฉินฺนภินฺนปฏธโรติอาทีหิ ผรุสวจเนหิ เถรํ สนฺตชฺเชติ, เอถ คณฺหถ หนถ นิทฺธมถ อิมํ สมณนฺติ นาคพลํ อาณาเปสิ.
เถโร สพฺพํ ตํ ภึสนกํ อตฺตโน อิทฺธิพเลน ปฏิพาหิตฺวา นาคราชานํ อาห,–
สเทวโกปิ เจ โลโก, อาคนฺตฺวา ตาสเยยฺย มํ;
น เม ปฏิพโล อสฺส, ชเนตุํ ภยเภรวํ.
สเจปิ ตฺวํ มหึ สพฺพ, สสมุทฺทํ สปพฺพตํ;
อุกฺขิปิตฺวา มหานาค, ขิเปยฺยาสิ มมูปริ.
เนว เม สกฺกุเณยฺยาสิ, ชเนตุํ ภยเภรวํ;
อฺทตฺถุ ตเววสฺส, วิฆาโต อุรคาธิปาติ.
เอวํ วุตฺเต นาคราชา วิหตานุภาโว นิปฺผลวายาโม ทุกฺขี ทุมฺมโน อโหสิ.
ตํ เถโร ตงฺขณานุรูปาย ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสตฺวา สมาทเปตฺวา สมุตฺเตเชตฺวา สมฺปหํเสตฺวา ตีสุ สรเณสุ ปฺจสุจ สีเลสุ ปติฏฺาเปสิ สทฺธึ จตุราสีติยา นาคสหสฺเสหิ. อฺเปิ พหู หิมวนฺตวาสิโน ยกฺขาจ คนฺธพฺพาจ กุมฺภณฺฑาจ เถรสฺส ธมฺมกถํ สุตฺวา สรเณสุจ สีเลสุจ ปติฏฺหึสุ. ปฺจโกปิ ยกฺโข สทฺธึ ภริยาย ยกฺขินิยา ปฺจหิจ ปุตฺตสเตหิ ปเม ¶ ผเล ปติฏฺิโต. อถายสฺมา มชฺฌนฺติ กตฺเถโร สพฺเพนาคยกฺขรกฺขเส อามนฺเตตฺวา เอวมาห,-
มาทานิ โกธํ ชนยิตฺถ, อิโต อุทฺธํ ยถา ปุเร;
สสฺสฆาตฺจ มา กตฺถ, สุขกามา หิ ปาณิโน;
กโรถ เมตฺตํ สตฺเตสุ, วสนฺตุ มนุชา สุขนฺติ.
เต สพฺเพปิ สาธุ ภนฺเตติ เถรสฺส วจนํ ปฏิสฺสุณิตฺวา ยถานุสิฏฺํ ปฏิปชฺชึสุ. ตํ ทิวสเมว นาคราชสฺส ปูชาสมโย โหติ. อถ นาคราชา อตฺตโน รตนมยํ ปลฺลงฺกํ อาหราเปตฺวา เถรสฺส ปฺเปสิ. นิสีทิ เถโร ปลฺลงฺเก. นาคราชาปิ เถรํ พีชยมาโน สมีเป อฏฺาสิ. ตสฺมึ ขเณ กสฺมีรคนฺธารรฏฺวาสิโน อาคนฺตฺวา เถรํ ทิสฺวา อมฺหากํ นาคราชโตปิ เถโร มหิทฺธิกตโรติ เถรเมว วนฺทิตฺวา นิสินฺนา. เถโร เตสํ อาสิวิโสปมสุตฺตํ กเถสิ. สุตฺตปริโยสาเน อสีติยาปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ. กุลสตสหสฺสฺจ ปพฺพชิ. ตโต ปภุติ จ กสฺมีรคนฺธาโร ยาวชฺเชตนา กาสาวปชฺโชตา อิสิวาตปฏิวาตาเอว.
คนฺตฺวา กสฺมีรคนฺธารํ, อิสิ มชฺฌนฺติโก ตทา;
ทุฏฺํ นาคํ ปสาเทตฺวา, โมเจสิ พนฺธนา พหูติ.
อธุนา ปน กสฺมีรคนฺธารรฏฺเ สาสนสฺส อตฺถงฺคตสฺสวิย สูริยสฺส โอภาโส น ปฺายติ, ตสฺมา ตตฺถ สาสนสฺส ปติฏฺาเน วิตฺถาเรน วตฺตพฺพกิจฺจํ นตฺถีติ.
อิติ สาสนวํเส กสฺมีรคนฺธารรฏฺสาสนวํสกถามคฺโค
นาม สตฺตโม ปริจฺเฉโท.